Spis treści. Księgarnia PWN: Alicja Nagórko - Podręczna gramatyka języka polskiego. Przedmowa Wstęp Fonetyka...

Transkrypt

1 Księgarnia PWN: Alicja Nagórko - Podręczna gramatyka języka polskiego Spis treści Przedmowa Wstęp Czym jest gramatyka? Polszczyzna na tle innych języków Ewolucja systemu gramatycznego Fleksja rzeczownika Liczebniki Zaimki Fleksja czasownika Innowacje składniowe Językowe skutki globalizacji Fonetyka Mówienie fonetyka artykulacyjna Dźwięki mowy fonetyka akustyczna Słyszenie fonetyka audytywna Alfabet fonetyczny Inwentarz polskich głosek Samogłoski Samogłoski ustne Samogłoski nosowe Dyftongi Spółgłoski Spółgłoski zwarto-wybuchowe (okluzywne) Spółgłoski półotwarte (sonorne, sonanty) Spółgłoski nosowe Spółgłoski drżące (wibranty, trele) Spółgłoski boczne (lateralne) Spółgłoski szczelinowe (frykaty, spiranty) Spółgłoski zwarto-szczelinowe (afrykaty) Wpływ pisma na wymowę Fonologia Fonologia a fonetyka Podstawowa jednostka fonologii: fonem

2 8 Spis treści 3.3. Ile fonemów liczy polszczyzna? Upodobnienia i inne procesy fonologiczne Upodobnienia pod względem dźwięczności Upodobnienia pod względem miejsca artykulacji Upodobnienia pod względem sposobu artykulacji Odpodobnienie (dysymilacja) Uproszczenie (elizja) Przestawka (metateza) Wstawienie (epenteza) Fonologia suprasegmentalna Sylaba Model liniowy Model nieliniowy Wyraz fonologiczny Akcent Rytm Fraza fonologiczna Intonacja zdaniowa. Akcent rematyczny (fokus) Morfematyka (analiza morfemowa) Mniejsze od wyrazu: morfemy Warianty morfemów: allomorfy Rodzaje morfemów Łączliwość morfemów: morfotaktyka Morfologia jako gramatyka wyrazu Granice wyrazu Słowo a wyraz Cztery piętra abstrakcji w rozumieniu wyrazu Wyraz pisany (graficzny) lub mówiony (fonetyczny) Wyraz tekstowy najmniejsza forma swobodna Wyraz gramatyczny (słowoforma). Formy syntetyczne i analityczne Wyraz słownikowy (leksem) Części mowy Na początku była greka Współczesne kryteria podziału Klasy znaczeniowe Klasy gramatyczne Klasy gramatyczne charakteryzowane na podstawie składni Klasy gramatyczne charakteryzowane na podstawie fleksji Zdroworozsądkowy katalog części mowy w polszczyźnie Rzeczowniki Przymiotniki Przysłówki Liczebniki Zaimki Czasowniki Przyimki Spójniki Partykuły Wykrzykniki

3 Spis treści 9 6. Kategorie morfologiczne Problemy definicyjne. Typologia kategorii Kategorie werbalne (czasownikowe) Osoba gramatyczna Czas gramatyczny Aspekt gramatyczny, aspekt leksykalny, aspektualność Taksis, czyli porządek chronologiczny Tryb a modalność Strona i profilowanie treści (diateza) Negacja czy kategoria morfologiczna? Liczba i rodzaj lustrzane kategorie czasownika (Nie)określoność Kategorie nominalne (imienne) Rodzaj Deprecjatywność honoryfikatywność Przypadek Apel Liczba Stopień Słowotwórstwo Ikoniczność formy językowej Motywacja słowotwórcza Zakres motywacji Rodzaje motywacji Kategoryzacja Typy słowotwórstwa Definicja formy słowotwórczej i formantu Działania na morfemach Derywacja dodatnia Derywacja ujemna Derywacja wymienna Działania na wyrazach Złożenia i złożeniowce Kontaminacje Skróty i skrótowce (akronimy) Działania na fonemach Kategorie słowotwórcze Kategorie słowotwórcze rzeczowników Kategorie słowotwórcze w języku potocznym Kategorie słowotwórcze w odmianach specjalnych polszczyzny Kategorie słowotwórcze przymiotników Przymiotniki odprzymiotnikowe Przymiotniki odrzeczownikowe Przymiotniki odczasownikowe Kategorie słowotwórcze czasowników Gniazda, czyli słowotwórcze kategorie radialne

4 10 Spis treści 8. Fleksja, czyli odmiana Czasowniki Bezokolicznik Pozostałe formy nieokreślone Gerundium Formy nieokreślone o odmianie przymiotnikowej Nieodmienne formy nieokreślone Wzorce odmiany: dwu- czy trójpodział? Koniugacja polska w ujęciu Jana Tokarskiego Koniugacja polska w ujęciu Romana Laskowskiego Końcówki osobowe fleksja a aglutynacja Co jest spornego w tematach fleksyjnych? Rzeczowniki Rzeczowniki nieodmienne czy synkretyczne? Paradygmat czy algorytm? Typy odmiany Rzeczowniki żeńskie Rzeczowniki męskie Rzeczowniki nijakie Końcówki współfunkcyjne i ich użycie Kryterium fonologiczne Kryterium morfologiczne Kryterium semantyczne Kryterium genetyczne Kryterium pragmatyczne Przymiotniki Charakterystyka ogólna Wzory odmiany Liczebniki Charakterystyka ogólna Odmiana liczebników głównych Odmiana liczebników zbiorowych Zaimki Problemy klasyfikacyjne Zaimki partnerskie Zaimki anaforyczne i zwrotne Zaimki nieokreślone i przeczące Zaimki wskazujące Zaimki dzierżawcze Zaimki pytajno-względne Składnia Tekst a funkcja komunikatywna języka Wypowiedzenie powiadomienie Zawiadomienie Zdanie Równoważnik zdania Frazemy pogranicze składni i frazeologii Zdanie a fraza

5 Spis treści Pojęcie frazy i składnika Frazy współrzędne i niewspółrzędne Struktury endo- i egzocentryczne Typy związków w zdaniu Konotacja i walencja (wartościowość) Akomodacja w składni Budowa zdania kategorie funkcjonalne Podmiot Podmiot mianownikowy Podmioty niemianownikowe Grupa zdaniowa jako podmiot gramatyczny Inne podmioty nietypowe Blokada podmiotu Zdania bezpodmiotowe Orzeczenie Orzeczenie proste Bezokolicznik w pozycji orzeczenia Orzeczenia złożone Orzeczenia peryfrastyczne Orzeczenie sekundarne Zdanie podrzędne jako orzecznik Dopełnienie jako człon konotowany zdania Dopełnienie w bierniku Dopełnienie w dopełniaczu Pozostałe przypadki zależne Dopełnienie w bezokoliczniku Zdania dopełnieniowe Przydawka jako niekonotowany, ale akomodowany podrzędnik grupy rzeczowni kowej Zgoda paradygmatyczna Podrzędnik przymiotnikowy Podrzędnik rzeczownikowy Zgoda selektywna Zgoda selektywna z akomodowanym mianownikiem Zgoda selektywna z akomodowanym dopełniaczem Zgoda selektywna z innym przypadkiem zależnym Przydawki nieakomodowane Apozycja Okolicznik jako niekonotowany i nieakomodowany podrzędnik grupy czasowni kowej Okoliczniki modyfikacyjne Okoliczniki sytuacyjne Okoliczniki przyczynowo-skutkowe Okoliczniki modalne Schematy zdaniowe kategorie formalne Problematyka zdania złożonego Zdania współrzędne Zdania niewspółrzędne Zdania dopełniające (intensjonalne)

6 12 Spis treści Zdania czasowe Zdania przyczynowo-skutkowe Zdania porównawcze Zdania względne Modalność zdaniowa Komunikatywna struktura zdania i dyskursu Lista skrótów i symboli Alfabet IPA Literatura Indeks