Gatunkowe zróżnicowanie wypowiedzi

Wielkość: px

Rozpocząć pokaz od strony:

Download "Gatunkowe zróżnicowanie wypowiedzi"

Janusz Grzybowski
7 lat temu
Przeglądów:

1 Uniwersytet Kardynała Stefana Wyszyńskiego

2 1 Pojęcie tekstu/wypowiedzi 2

3 Pojęcie tekstu definicja Jerzego Bartmińskiego i Stanisławy Niebrzegowskiej-Bartmińskiej Tekst ponadzdaniowa jednostka językowa, makroznak samodzielny komunikacyjnie, który: ma swój podmiot (nadawcę); ma rozpoznawalną intencję umożliwiającą jego interpretację; ma określone nacechowanie stylistyczne i gatunkowe; poddaje się całościowej interpretacji; wykazuje integralność strukturalną oraz spójność semantyczną; podlega wewnętrznemu podziałowi semantycznemu, a w wypadku tekstów dłuższych także logicznemu i kompozycyjnemu.

4 Wzorce budowania tekstów jako konieczny składnik kompetencji komunikacyjnej i kulturowej.

5 Michał Bachtin i gatunki mowy [... ] odlewamy naszą mowę w formę określonych gatunków [... ]. Te formy dane są nam tak, jak dany nam jest język ojczysty.

6 Gatunki mowy przykłady epos powieść podanie wywiad ogłoszenie SMS przepis kulinarny ulotka wyborcza testament wykład rozprawa recenzja rozmowa...

7 Gatunki prymarne i wtórne, pochodne 1. Gatunki powstałe w naturalnych sytuacjach społeczno-komunikacyjnych. Przykłady: rozmowa, testament, modlitwa, życzenia świąteczne. 2. Gatunki powstałe przez przekształcenie prymarnych. Przykłady: artykuł list, powieść opowieść.

8 Gatunki proste i złożone 1. Gatunki odpowiadające pojednynczym aktom mowy. Przykłady: prośba, pytanie, ślubowanie. 2. Gatunki będące skonwencjonalizowanymi zespołami aktów mowy. Przykłady: rozmowa, referat, .

9 Czynniki konstytuujące strukturę gatunkową tekstu aspekt strukturalny architektonika (kompozycja) tekstu, jego podział, sposób rozpoczęcia i zakończenia, układ treści aspekt pragmatyczny nadawca i odbiorca, cel komunikacyjny, kontekst życiowy gatunku (prymarne zastosowanie komunikacyjne); typ przekazu (ustny/pisemny), sfera komunikacyjna (od rodzinnej do narodowej, od prywatnej do oficjalnej itd.) aspekt poznawczy: tematyka i sposób jej przedstawiania (perspektywa, punkt widzenia, hierarchia wartości i inne składniki obrazu świata) aspekt stylistyczny - zastosowane środki językowe

10 Czynniki konstytuujące strukturę gatunkową tekstu aspekt strukturalny architektonika (kompozycja) tekstu, jego podział, sposób rozpoczęcia i zakończenia, układ treści aspekt pragmatyczny nadawca i odbiorca, cel komunikacyjny, kontekst życiowy gatunku (prymarne zastosowanie komunikacyjne); typ przekazu (ustny/pisemny), sfera komunikacyjna (od rodzinnej do narodowej, od prywatnej do oficjalnej itd.) aspekt poznawczy: tematyka i sposób jej przedstawiania (perspektywa, punkt widzenia, hierarchia wartości i inne składniki obrazu świata) aspekt stylistyczny - zastosowane środki językowe

11 Czynniki konstytuujące strukturę gatunkową tekstu aspekt strukturalny architektonika (kompozycja) tekstu, jego podział, sposób rozpoczęcia i zakończenia, układ treści aspekt pragmatyczny nadawca i odbiorca, cel komunikacyjny, kontekst życiowy gatunku (prymarne zastosowanie komunikacyjne); typ przekazu (ustny/pisemny), sfera komunikacyjna (od rodzinnej do narodowej, od prywatnej do oficjalnej itd.) aspekt poznawczy: tematyka i sposób jej przedstawiania (perspektywa, punkt widzenia, hierarchia wartości i inne składniki obrazu świata) aspekt stylistyczny - zastosowane środki językowe

12 Czynniki konstytuujące strukturę gatunkową tekstu aspekt strukturalny architektonika (kompozycja) tekstu, jego podział, sposób rozpoczęcia i zakończenia, układ treści aspekt pragmatyczny nadawca i odbiorca, cel komunikacyjny, kontekst życiowy gatunku (prymarne zastosowanie komunikacyjne); typ przekazu (ustny/pisemny), sfera komunikacyjna (od rodzinnej do narodowej, od prywatnej do oficjalnej itd.) aspekt poznawczy: tematyka i sposób jej przedstawiania (perspektywa, punkt widzenia, hierarchia wartości i inne składniki obrazu świata) aspekt stylistyczny - zastosowane środki językowe

13 Czynniki konstytuujące strukturę gatunkową tekstu aspekt strukturalny architektonika (kompozycja) tekstu, jego podział, sposób rozpoczęcia i zakończenia, układ treści aspekt pragmatyczny nadawca i odbiorca, cel komunikacyjny, kontekst życiowy gatunku (prymarne zastosowanie komunikacyjne); typ przekazu (ustny/pisemny), sfera komunikacyjna (od rodzinnej do narodowej, od prywatnej do oficjalnej itd.) aspekt poznawczy: tematyka i sposób jej przedstawiania (perspektywa, punkt widzenia, hierarchia wartości i inne składniki obrazu świata) aspekt stylistyczny - zastosowane środki językowe

14 Opis genre ów mowy Anny Wierzbickiej przykład rozmowa Mówię... ; mówię to, bo chcę, żebyśmy mówili różne rzeczy jeden do drugiego; sądzę, że i ty chcesz, żebyśmy mówili różne rzeczy jeden do drugiego.

15 Kulturowe zróżnicowanie gatunków mowy różnice między bliskimi sobie gatunkami kawał a. chcę powiedzieć ci coś w rodzaju rzeczy, jakie wielu ludzi mówi do siebie b. mówię: można wiedzieć X; c. myślę, że wiesz, że to nie jest prawda d. mówię to, bo chcę, żebyś się śmiał e. myślę, że wiesz, że kiedy to mówię, to chcę, żebyś pomyślał o czymś, czego nie mówię f. myślę, że kiedy pomyślisz o tym, będziesz się śmiał g. myślę, że obydwaj będziemy czuli coś dobrego z tego powodu h. myślę, że mogę ci to powiedzieć, bo i ty, i ja myślimy to samo o rzeczach tego rodzaju i czujemy to samo, kiedy myślimy o nich joke a. ( ) b. mówię: można wiedzieć X; c. myślę, że wiesz, że to nie jest prawda d. mówię to, bo chcę, żebyś się śmiał e. ( ) f. ( ) g. myślę, że obydwaj będziemy czuli coś dobrego z tego powodu h. ( )

16 Kulturowe zróżnicowanie gatunków mowy różnice między bliskimi sobie gatunkami (cd.) podanie mówię: chcę, żeby stało mi się coś wiem: to nie może się stać, jeżeli nie powiesz, że chcesz, żeby to się stało mówię to, bo chcę, żebyś powiedział, że chcesz, żeby to się stało nie wiem, czy to zrobisz wiem, że wielu ludzi mówi ci takie rzeczy wiem, że nie musisz robić rzeczy, które ludzie chcą, żebyś robił application mówię: chcę, żeby stało mi się coś wiem: to nie może się stać, jeżeli nie powiesz, że chcesz, żeby to się stało myślę, że wielu ludzi chce tego samego myślę, że chcesz, żeby niektórzy ludzie powiedzieli, że tego chcą mówię to, bo chcę, żebyś powiedział, że chcesz, żeby to mi się stało wiem, że nie możesz tego zrobić, jeżeli nie powiem pewnych rzeczy o sobie dlatego mówię te rzeczy tutaj myślę, że powiesz, czy chcesz, żeby to mi się stało

17 Kulturowe zróżnicowanie gatunków mowy gatunki występujące tylko w niektórych kulturach angielskie small talk dozens w Blac English hebrajskie dugri...

18 Pojęcie tekstu/wypowiedzi Przemiany gatunków przykład

19 Nowe gatunki mowy przykłady post napis na ubraniu mem sylabus (karta przedmiotu) haul (zakupowy) coming-out...

20 Dziękuję za uwagę :) Temat następnego wykładu: Język w działaniu: akty mowy Zapraszam!

Podobne dokumenty

Tekst jako obiekt zainteresowań lingwistyki. Gatunkowe wzorce w

Tekst jako obiekt zainteresowań lingwistyki. Gatunkowe wzorce wypowiedzi Uniwersytet Kardynała Stefana Wyszyńskiego 1 Wokół pojęcia tekstu 2 3 Pojęcie tekstu definicja Jerzego Bartmińskiego i Stanisławy