RZECZOWE AKTYWA TRWAŁE. Środki trwałe

Transkrypt

1 1 RZECZOWE AKTYWA TRWAŁE Środki trwałe

2 Rzeczowe aktywa trwałe Środki trwałe Środki trwałe w budowie 2

3 Środki trwałe 3 Rzeczowe aktywa trwałe i zrównane z nimi: o przewidywanym okresie ekonomicznej użyteczności dłuższym niż rok kompletne zdatne do użytku przeznaczone na potrzeby jednostki Środki trwałe w okresie ich: budowy, montażu lub ulepszenia istniejącego środka trwałego To SRODKI TRWAŁE W BUDOWIE

4 Zalicza się do nich w szczególności: 4 nieruchomości - w tym grunty, prawo wieczystego użytkowania gruntu, budowle i budynki, a także będące odrębną własnością lokale, spółdzielcze własnościowe prawo do lokalu mieszkalnego oraz spółdzielcze prawo do lokalu użytkowego, maszyny, urządzenia, środki transportu i inne rzeczy, ulepszenia w obcych środkach trwałych, inwentarz żywy.

5 5 Zasady ustalania wartości początkowej środków trwałych Sposób pozyskania Zakup Wytworzenie Nieodpłatne otrzymanie, Aport Parametr wyceny Cena nabycia Koszt wytworzenia Cena sprzedaży takiego samego lub podobnego przedmiotu

6 Wycena początkowa środków trwałych w zależności od sposobu pozyskania Zasady wyceny wartości niematerialnych i prawnych, środków trwałych i środków trwałych w budowie Za cenę nabycia uważa się: kwotę należną zbywcy, powiększoną o koszty związane z zakupem naliczone do dnia przekazania środka trwałego lub wartości niematerialnej i prawnej do używania, a w szczególności o koszty transportu, załadunku i wyładunku, ubezpieczenia w drodze, montażu, instalacji i uruchomienia programów oraz systemów komputerowych, opłat notarialnych, skarbowych i innych, odsetek, prowizji, oraz pomniejszoną o podatek od towarów i usług, z wyjątkiem przypadków, gdy zgodnie z odrębnymi przepisami podatek od towarów i usług nie stanowi podatku naliczonego albo podatnikowi nie przysługuje obniżenie kwoty należnego podatku o podatek naliczony albo zwrot różnicy podatku w rozumieniu ustawy o podatku od towarów i usług. W przypadku importu cena nabycia obejmuje cło i podatek akcyzowy od importu składników majątku. 6

7 Przykłady nakładów przygotowania terenu pod budowę, w tym koszty likwidacji (rozbiórki) oraz nieumorzoną wartość starych budynków i budowli, jeśli ich likwidacja pozostaje w bezpośrednim związku z podjęciem nowej budowy; ekspertyz, prac geodezyjnych i badań geologicznych; projektu technicznego (zakupu lub opracowania dokumentacji); zakupu budowy już rozpoczętej, nabytej przez jednostkę z przeznaczeniem kontynuowania budowy na własne potrzeby; podatku od czynności cywilnoprawnych oraz innych opłat związanych z zakupem (np. opłaty notarialne, sądowe); opłat ponoszonych w związku z realizacją budowy (koszty pozwoleń, odbiorów technicznych); zużytych materiałów bezpośrednich; robót budowlano-montażowych wykonanych przez obcych wykonawców; pracy sprzętu, maszyn i urządzeń oraz środków transportu użytych do wykonania środków trwałych w budowie; Podatek VAT jeżeli nie podlega odliczeniu; odsetek, prowizji od kredytów, pożyczek zaciągniętych w celu sfinansowania budowy, ujemne różnice kursowe od tych zobowiązań (poniesione do czasu przyjęcia środka trwałego do używania); profesjonalnych usług, np. architektów, inżynierów; wynagrodzeń za sprawowanie nadzoru autorskiego i inwestorskiego podczas realizacji budowy; ubezpieczeń majątkowych budowanych środków trwałych; założenia zieleni wokół obiektu (poniesione w trakcie realizacji budowy); sprzątania przed odbiorem i oddaniem do użytkowania.

8 Do kosztów budowy środków trwałych nie zalicza się m.in.: kosztów ogólnego zarządu niezwiązanych bezpośrednio z realizowaną budową, kar, grzywien, opłat, sankcji i odszkodowań zapłaconych w związku z realizowaną budową orzeczonych w postępowaniu karnym, karnym skarbowym i administracyjnym, w tym za szkody w cudzym mieniu, wydatków związanych z bieżącym utrzymaniem budynku, tj. opłat za media, podatku od nieruchomości, opłat z tytułu wieczystego użytkowania itp. W kosztach zarządu wyróżnia się: koszty administracyjno-gospodarcze, na które składają się: wynagrodzenia wraz z pochodnymi pracowników zarządu, koszty delegacji, koszty eksploatacji samochodów służbowych, koszty zużycia materiałów biurowych, podatki o charakterze kosztowym, opłaty pocztowe, telekomunikacyjne i inne, koszty utrzymania budynków i pomieszczeń zarządu, koszty ogólnoprodukcyjne obejmujące koszty prowadzenia i utrzymania komórek oraz obiektów ogólnego przeznaczenia, takich jak: magazyny, biura, laboratoria, bocznice kolejowe, a także koszty ochrony mienia jednostki, bezpieczeństwa i ochrony pracy, szkolenia załogi, racjonalizacji i wynalazczości, koszty nieprodukcyjne, tj. nie przynoszące efektu gospodarczego, do których zalicza się koszty przestojów, ubytki naturalne i niedobory w magazynach.

9 Nabycie w drodze dotacji 9 Art. 41 uor środki pieniężne otrzymane na sfinansowanie nabycia lub wytworzenia środków trwałych, w tym także środków trwałych w budowie oraz prac rozwojowych, jeżeli stosownie do innych ustaw nie zwiększają one kapitałów (funduszy) własnych. Zaliczone do rozliczeń międzyokresowych przychodów kwoty zwiększają stopniowo pozostałe przychody operacyjne, równolegle do odpisów amortyzacyjnych lub umorzeniowych od środków trwałych lub kosztów prac rozwojowych sfinansowanych z tych źródeł

10 Zmiany wartości początkowej 10 aktualizacja wyceny, ulepszenie polegające na przebudowie, rozbudowie, modernizacji lub rekonstrukcji, w wyniku których zwiększa się wartość użytkowa wyrażona dłuższym okresem użytkowania, większą zdolnością wytwórczą, lepszą jakością produktów lub niższymi kosztami jego eksploatacji.

11 Wycena UOR środki trwałe 11 Wartość początkowa + ulepszenie - odpisy umorzeniowe - odpisy aktualizacyjne = wartość netto Możliwość przeszacowania na podstawie odrębnych przepisów

12 Amortyzacja środków trwałych 12 Systematyczne rozłożenie w czasie obciążeń wyniku finansowego wartością środków trwałych przez ich ekonomicznie uzasadniony okres używania

13 Funkcje amortyzacja 13 kosztowa Funkcja Opis jest składnikiem kosztów działalności gospodarczej, w wyniku czego oddziałuje na wynik finansowy, Umorzeniowa odtworzeniowa stanowi miernik zużycia środków trwałych, stanowi instrument gromadzenia środków pieniężnych na odtworzenie kapitału.

14 Czynniki kształtujące wysokość odpisów amortyzacyjnych Okres użytkowania Wartość początkowa Metoda amortyzacji Wysokość odpisów 14

15 Amortyzacja Odpisy amortyzacyjne - bilansowe Odpisów amortyzacyjnych lub umorzeniowych od środka trwałego dokonuje się drogą systematycznego, planowego rozłożenia jego wartości początkowej na ustalony okres amortyzacji. Rozpoczęcie amortyzacji następuje nie wcześniej niż po przyjęciu środka trwałego do używania. Zakończenie nie później niż z chwilą zrównania wartości odpisów amortyzacyjnych lub umorzeniowych z wartością początkową środka trwałego lub przeznaczenia go do likwidacji, sprzedaży lub stwierdzenia jego niedoboru, z ewentualnym uwzględnieniem przewidywanej przy likwidacji ceny sprzedaży netto pozostałości środka trwałego. Na dzień przyjęcia środka trwałego do używania należy ustalić okres lub stawkę i metodę jego amortyzacji. Poprawność stosowanych okresów i stawek amortyzacji środków trwałych powinna być przez jednostkę okresowo weryfikowana, powodując odpowiednią korektę dokonywanych w następnych latach obrotowych odpisów amortyzacyjnych. W przypadku zmiany technologii produkcji, przeznaczenia do likwidacji, wycofania z używania lub innych przyczyn powodujących trwałą utratę wartości środka trwałego, dokonuje się - w ciężar pozostałych kosztów operacyjnych - odpowiedniego odpisu aktualizującego jego wartość. 15

16 Amortyzacja Przy ustalaniu okresu amortyzacji i rocznej stawki amortyzacyjnej uwzględnia się okres ekonomicznej użyteczności środka trwałego, na określenie którego wpływają w szczególności: liczba zmian, na których pracuje środek trwały, oczekiwany okres wykorzystania obiektu, tempo postępu techniczno-ekonomicznego, wydajność środka trwałego mierzona liczbą godzin jego pracy lub liczbą wytworzonych produktów, albo innym właściwym miernikiem, prawne lub inne ograniczenia czasu używania środka trwałego, przewidywana przy likwidacji cena sprzedaży netto istotnej pozostałości środka trwałego. 16

17 Metody amortyzacji 17 Metoda liniowa (równomierna) 100 A% = Aw = T A% x (Wp - Wo) 100 gdzie: T przewidywany czas użytkowania, Wp - wartość początkowa, Wo wartość rezydualna, A% - roczna stopa amortyzacji.

18 Metody amortyzacji 18 Metoda malejącego salda: A% x Wbt Awt = gdzie: Awt - stawka amortyzacyjna w danym roku Wbt - wartość bieżąca środka w danym roku

19 19 Metody amortyzacji Metoda sumy cyfr rocznych Awt = A%t = A%t x (Wp - Wo) 100 T + (1 - t) [ T ( T + 1)] / 2 gdzie: A% - stopa amortyzacyjna dla danego roku. T - przewidywany czas użytkowania środka trwałego w latach, t - rok (numer roku) dla którego oblicza się stopę amortyzacyjną.

20 Metody amortyzacji 20 Metoda naturalna Wp - Wo Awt = x PRB PR gdzie: PR - planowana wielkość pracy, jaką wykona dany środek trwały w całym okresie użytkowania, PRB - praca rzeczywiście wykonana w danym okresie

21 Ulepszenie Wartość początkową stanowiąca cenę nabycia lub koszt wytworzenia środka trwałego powiększają koszty jego ulepszenia, polegającego na przebudowie, rozbudowie, modernizacji lub rekonstrukcji i powodującego, że Wartość użytkowa tego środka po zakończeniu ulepszenia przewyższa posiadaną przy przyjęciu do użytkowania Wartość użytkową mierzoną okresem użytkowania, zdolnością wytwórczą, jakością produktów uzyskiwanych przy pomocy ulepszonego środka trwałego, kosztami eksploatacji lub innymi miarami. Do przykładów ulepszeń skutkujących zwiększeniem przyszłych korzyści należą: a) modyfikacja poszczególnych urządzeń powodująca przedłużenie ich okresu użytkowania, łącznie ze zwiększeniem zdolności produkcyjnej, b) udoskonalenie części maszyny w celu uzyskania znaczącej poprawy jakości produkcji oraz c) przyjęcie nowych procesów produkcyjnych umożliwiających znaczną redukcję poprzednio oszacowanych kosztów operacyjnych. Nie jest to oczywiście katalog zamknięty. 21

22 Remont Jak czytamy w "Słowniku języka polskiego" (Wydawnictwo Naukowe PWN), remont to "przywrócenie wartości użytkowej danego obiektu, naprawa, odnowienie". Zgodnie natomiast z definicją zawartą w art. 3 pkt 8 ustawy z 7 lipca 1994 r. Prawo budowlane (tekst jedn. DzU z 2003 r. nr 207, poz ze zm.) remont polega na wykonywaniu w istniejącym obiekcie budowlanym robót budowlanych polegających na odtworzeniu stanu pierwotnego, a niestanowiących bieżącej konserwacji, przy czym dopuszcza się stosowanie wyrobów budowlanych innych, niż użyto w stanie pierwotnym. W wyroku Naczelnego Sądu Administracyjnego z 25 listopada 1998 r. (I SA/Gd 787/97): "Za remont w potocznym tego słowa znaczeniu uznaje się całokształt czynności, których celem jest usunięcie stopniowego zużywania się środków trwałych, doprowadzenie do stanu gotowości technicznej w drodze usunięcia niedomagań i uszkodzeń powstałych podczas eksploatacji, a więc przywrócenie poprzedniego poziomu użyteczności". Pracami remontowymi są więc wszelkie prace wykonywane w istniejącym obiekcie, które polegają na odtworzeniu jego pierwotnej wartości użytkowej i nie powodują jej wzrostu w stosunku do wartości, jaką miał w dniu przyjęcia do używania. 22

23 Trwała utrata wartości 23 Czy składnik przyniesie w przyszłości spodziewane korzyści? Tak Brak korekty Nie Utrata wartości Odpis aktualizujący

24 24 Wartości niematerialne i prawne

25 Wartości niematerialne i prawne 25 Możliwe do zidentyfikowania niepieniężne składniki aktywów nie mające postaci fizycznej, będące w posiadaniu jednostki gospodarczej w celu wykorzystania w produkcji lub dostarczaniu dóbr lub świadczeniu usług, lub w celu oddania do odpłatnego używania osobom trzecim, lub w celach związanych z działalnością administracyjną jednostki

26 Wartości niematerialne i prawne 26 Nabyte przez jednostkę, zaliczane do aktywów trwałych prawa majątkowe nadające się do gospodarczego wykorzystania: o przewidywanym okresie ekonomicznej użyteczności dłuższym niż rok, przeznaczone do używania na własne potrzeby jednostki, a w szczególności: autorskie prawa majątkowe, prawa pokrewne, licencje, koncesje, prawa do wynalazków, patentów, znaków towarowych, wzorów użytkowych oraz zdobniczych, know-how. Do WNiP zalicza się również nabytą wartość firmy oraz koszty zakończonych prac rozwojowych

27 Koszty zakończonych prac rozwojowych 27 Koszty poniesione na własne potrzeby, powstałe przed podjęciem produkcji lub zastosowaniem technologii, zaliczane są do wartości niematerialnych i prawnych, jeżeli spełnione są następujące warunki: Produkt lub technologia wytwarzania są ściśle ustalone a dotyczące ich koszty prac rozwojowych są wiarygodnie określone; Techniczna przydatność produktu lub technologia została stwierdzona i odpowiednio udokumentowana i na jej podstawie jednostka podjęła decyzję o wytwarzaniu tych produktów lub stosowaniu technologii; Koszty prac rozwojowych zostaną, według przewidywań, pokryte przychodami ze sprzedaży tych produktów lub zastosowania technologii.

28 Przykłady prac rozwojowych 28 Projektowanie narzędzi, przyrządów do obróbki, form i matryc z wykorzystaniem nowej technologii, Projektowanie, wykonanie i działanie linii próbnej, której wielkość uniemożliwia prowadzenie ekonomicznie uzasadnionej produkcji przeznaczonej na sprzedaż; Prace projektowe, wykonanie i badanie prototypów i modeli doświadczalnych, które zostały wykonane przed ich wdrożeniem do produkcji seryjnej lub użytkowania, Projektowanie, wykonanie i badanie wybranych rozwiązań w zakresie nowych lub udoskonalonych materiałów, urządzeń, produktów, procesów, systemów oraz usług

29 29 Zasady ustalania wartości początkowej wartości niematerialnych i prawnych Składnik Sposób pozyskania Parametr wyceny Prawa majątkowe Zakup Prawa majątkowe Nieodpłatne otrzymanie Koszty prac rozwojowych Wartość firmy Aport Wytworzenie Zakup jednostki Aport Odpłatne użytkowanie Cena nabycia Cena sprzedaży takiego samego lub podobnego składnika Koszt wytworzenia Różnica między ceną nabycia jednostki a niższą od niej wartością godziwą przejętych aktywów netto

30 Cena nabycia, koszt wytworzenia 30 Ogół kosztów poniesionych przez jednostkę do momentu przyjęcia składnika WNiP do używania, w tym również: nie podlegający odliczeniu podatek od towarów i usług oraz podatek akcyzowy, koszt obsługi zobowiązań zaciągniętych w celu ich sfinansowania i związane z nimi różnice kursowe, pomniejszony o przychody z tego tytułu.

31 Cena nabycia, koszt wytworzenia 31 Ogół kosztów poniesionych przez jednostkę do momentu przyjęcia składnika WNiP do używania, w tym również: nie podlegający odliczeniu podatek od towarów i usług oraz podatek akcyzowy, koszt obsługi zobowiązań zaciągniętych w celu ich sfinansowania i związane z nimi różnice kursowe, pomniejszony o przychody z tego tytułu.

32 32 Wartość początkowa wartości niematerialnych i prawnych nie ulega zmianie: Składniki te nie podlegają ulepszeniom Nie przeprowadza się aktualizacji wyceny

33 Amortyzacja wartości niematerialnych i prawnych 33 Czynniki kształtujące wysokość odpisów amortyzacyjnych: takie same jak przy środkach trwałych Główny wyznacznik okresu użytkowania praw majątkowych: ograniczenia prawne (okres, na jaki prawo zostało nabyte) Ograniczenia w zakresie amortyzacji wartości firmy: Podstawowy okres amortyzacji wartości firmy 5 lat (w uzasadnionych przypadkach może być przedłużony do 20 lat) Amortyzacja wartości firmy metodą liniową Odpisy amortyzacyjne obciążają pozostałe koszty operacyjne Ograniczenia amortyzacji kosztów prac rozwojowych: Maksymalny okres amortyzacji 5 lat

34 34 Wycena wartości niematerialnych i prawnych na dzień bilansowy Wartość początkowa pomniejszona o: - dokonane odpisy amortyzacyjne - odpisy z tytułu trwałej utraty wartości

35 Wartość firmy 35 Różnica między ceną nabycia jednostki a niższą od niej wartością godziwą przejętych aktywów netto (aktywa netto = aktywa zobowiązania)

36 Wartość firmy 36 Źródła renomy nabywanej jednostki: zdolny, sprawny zarząd, efektywnie pracująca załoga przedsiębiorstwa pozycja na rynku wyznaczona przez udział sprzedaży danego wyrobu w rynku, stabilność marki, czyli zdolność utrzymania klientów, perspektywy jednostki na tle sytuacji rynkowej strategiczne położenie geograficzne korzystne warunki kredytowe wynikające z wypracowanej reputacji

37 Ujemna wartość firmy 37 Nadwyżka wartości godziwej przejętych aktywów netto nad ceną nabycia przedsiębiorstwa

38 Zasady rozliczania ujemnej wartości firmy 38 Część ujemnej wartości firmy do wysokości nieprzekraczającej wartości godziwej nabytych aktywów trwałych rozliczenia międzyokresowe przychodów, rozliczane przez okres będący średnią ważoną okresu ekonomicznej użyteczności nabytych i podlegających amortyzacji aktywów trwałych. Pozostała część ujemnej wartości firmy pozostałe przychody operacyjne