Usprawnienie istniejących centrów. zarządzania kryzysowego

Transkrypt

1 Usprawnienie istniejących centrów zarządzania kryzysowego Zarządzanie ryzykiem / skutkami katastrof i zapobieganie zagrożeniom naturalnym na obszarach górskich i / lub leśnych

2 Projekt Nr 5D102 Partnerzy Projektu 1. Związek Gmin Górskich "Apeniny-Forlivese" w Predappio, Włochy; 2. Śląski Urząd Wojewódzki w Katowicach, Polska; 3. Agencja Koordynująca Rozwój Regionu Jeziora Balaton w Siófok, Węgry; 4. Rezerwat Przyrody BERKUT w Lazne Kynzvart, Republika Czech; 5. Ośrodek Administracyjny Regionu Smolyan, Smolyan, Bułgaria; 6. Krajowe Stowarzyszenie Małych i Średnich Przedsiębiorstw w Sofii, Bułgaria; 7. Wydział Leśnictwa Uniwersytetu w Skopje, Była Jugosłowiańska Republika Macedonii; 8. Przedsiębiorstwo Publiczne "Parki i Tereny Zielone" w Skopje, Była Jugosłowiańska Republika Macedonii; 9. Przedsiębiorstwo Publiczne Gospodarki Wodnej "SRBIJAVODE", Nowy Belgrad, Republika Serbii; 10. Uniwersytet Belgradzki, Wydział Leśnictwa, Nowy Belgrad, Republika Serbii. Przygotowanie do druku: Sławomir Słowik Andrzej Jaworski wzk@slask.eu Wydział Zarządzania Kryzysowego Śląski Urząd Wojewódzki w Katowicach Skład i druk: (proszę wpisać dane drukarni) Wszelkie prawa zastrzeżone Wstęp - 2 -

3 Zarządzanie ryzykiem / skutkami katastrof i zapobieganie zagrożeniom naturalnym na obszarach górskich i / lub leśnych Wstęp - 3 -

4 SPIS TREŚCI WSTĘP... 5 BUŁGARSKI RAPORT KRAJOWY Z DZIAŁAŃ REALIZOWANYCH W RAMACH PAKIETU ROBOCZEGO WĘGIERSKI RAPORT KRAJOWY Z DZIAŁAŃ REALIZOWANYCH W RAMACH PAKIETU ROBOCZEGO MACEDOŃSKI RAPORT KRAJOWY Z DZIAŁAŃ REALIZOWANYCH W RAMACH PAKIETU ROBOCZEGO SERBSKI RAPORT KRAJOWY Z DZIAŁAŃ REALIZOWANYCH W RAMACH PAKIETU ROBOCZEGO WŁOSKI RAPORT KRAJOWY Z DZIAŁAŃ REALIZOWANYCH W RAMACH PAKIETU ROBOCZEGO POLSKI RAPORT KRAJOWY Z DZIAŁAŃ REALIZOWANYCH W RAMACH PAKIETU ROBOCZEGO ANALIZA RAPORTÓW KRAJOWYCH W ZAKRESIE SYSTEMÓW ZARZĄDZANIA KRYZYSOWEGO ROZWIJANIE OPTYMALNYCH METOD PRACY CENTRÓW ZARZĄDZANIA KRYZYSOWEGO Wstęp - 4 -

5 WSTĘP W wielu regionach objętych programem CADSES katastrofy naturalne, takie jak burze, powodzie, pożary lasu, susze lub powstałe w wyniku działania sił grawitacyjnych (osunięcia ziemi, lawiny, osunięcia skał, pływy błota, oberwania skał), przynoszą olbrzymie szkody ludności i przyrodzie i pozostawiają długotrwałe konsekwencje dla gospodarki i infrastruktury. Dlatego głównym celem niniejszego projektu jest opracowanie środków zapobiegawczych, planów działania awaryjnego oraz planów zwalczania nieuchronnych zagrożeń. Projekt RIMADIMA ma na celu określenie wspólnej koncepcji Systemu wspierania decyzyjnego DSS jako narzędzia usprawnienia procesu podejmowania decyzji, wykorzystywanego przez wydziały planowania i centra zarządzania kryzysowego. Strukturę opracowanego narzędzia, jak również wersję demonstracyjną oprogramowania DSS będzie można adaptować do wszelkiego rodzaju zagrożeń i każdego regionu objętego obszarem działania CADSES. Partnerzy projektu pochodzą z regionów gęsto zalesionych, wyróżniających się wysokimi górami lub wielkimi jeziorami, sąsiadującymi z zaludnionymi obszarami miejskimi, infrastrukturą techniczną i strefami przemysłowymi. Ważnym czynnikiem ekonomicznym tych rejonów jest turystyka, która jednakże bez trwałej koncepcji bezpieczeństwa, może przynosić szkody i zagrożenia. Projekt nie stworzy bezpośrednio nowych struktur instytucjonalnych, ale usprawni istniejące struktury, w szczególności wydziały zaangażowane w zarządzanie kryzysowe. Ponadto projekt RIMADIMA połączy narzędzia planowania przestrzennego w zarządzaniu ryzykiem z narzędziami służącymi do wspierania procesu decyzyjnego, a tym samym zapewni ramy do działania międzysektorowego. Głównymi zadaniami projektu są: 1) Zaplanowanie, unowocześnienie i rozwinięcie centrów zarządzania kryzysowego, wbudowanych w jednostki krajowe, regionalne i lokalne, zmierzające do zwiększenia bezpie- Wstęp - 5 -

6 czeństwa w celu wzmocnienia struktur społecznych i gospodarczych (turystyki, przedsiębiorstw, infrastruktury, itd.); 2) Popieranie współdziałania i wymiany doświadczeń między centrami zarządzania kryzysowego na poziomie krajowym, regionalnymi i lokalnym oraz wydziałów planowania przestrzennego na poziomie krajowym, regionalnymi i lokalnym, opartych na wspólnym prawodawstwie europejskim ; 3) Wypracowanie i udoskonalenie wspólnych dyrektyw w zakresie planowania przestrzennego, ustaw i procedur w zakresie zapobiegania zagrożeniom i zarządzania ryzykiem. Działania w ramach Projektu zawarte są w następujących pakietach roboczych: WP 1 - Zarządzanie projektem; WP 2 - Analiza zagrożeń naturalnych w regionach zalesionych / górzystych, metody pracy oraz wymiana doświadczeń; WP 3 - Usprawnienie istniejących centrów zarządzania kryzysowego; WP 4 - Techniczne wdrożenie opracowanych środków; WP 5 - Zalecenia dla władz publicznych (regionalnych, narodowych, Unii Europejskiej); WP 6 - Rozpropagowanie wyników i wzmocnienie świadomości społecznej w zakresie zapobiegania ryzyku. Niniejsza publikacja stanowi podsumowanie działań w ramach pakietu roboczego NR 3 projektu RIMADIMA - usprawnienie istniejących centrów zarządzania kryzysowego. W jej skład wchodzą raporty narodowe, które obrazują funkcjonowanie systemów zarządzania kryzysowego w krajach partnerskich oraz zbiorcza analiza, ukazująca mocne i słabe strony omawianych systemów. Uzupełnieniem tematu jest opracowanie dotyczące metod optymalizacji pracy centrum zarządzania kryzysowego. Wstęp - 6 -

7 BUŁGARSKI RAPORT KRAJOWY Z DZIAŁAŃ REALIZOWANYCH W RAMACH PAKIETU ROBOCZEGO - 3 Niniejszy raport został przygotowany przez inż. Dimitara Kalaydzhieva Smolyan, Bułgaria. Bułgarski Raport Krajowy z Działań Realizowanych W Ramach Pakietu Roboczego 3-7 -

8 3.1. SYSTEM ZARZĄDZANIA KRYZYSOWEGO W BUŁGARII Wstęp Bezpieczeństwo obywateli jest głównym celem i obowiązkiem Państwa. Ochrona obywateli jest osiągana poprzez obronę ludności i kluczowej infrastruktury w czasie katastrof, kraks, wypadków i innych sytuacji nadzwyczajnych w celu zmniejszenia szkód, szkodliwych konsekwencji oraz szybkiej odnowy. Jest ona obecnie podstawą bezpieczeństwa narodowego, łącznie z bezpieczeństwem zewnętrznym i wewnętrznym. Struktury narodowe i cywilne mające na celu zagwarantowanie bezpieczeństwa tworzą system, który stanowi część systemu bezpieczeństwa narodowego. Element systemu posiadający monopol na wykorzystanie siły łącznie z uprawnieniami do podejmowania decyzji oraz kontrolą cywilną tworzy jądro sekcji bezpieczeństwa. Sekcja ta obejmuje spokój publiczny i władze bezpieczeństwa wewnętrznego oraz władze odpowiedzialne za ochronę ludności i kluczową infrastrukturę, które stanowią niepodzielną część sekcji bezpieczeństwa, ze swoją rolą i statutem. Dla zagwarantowania bezpieczeństwa cywilnego, jako części bezpieczeństwa narodowego wspólnie z resortami obrony i spraw wewnętrznych, należy również utworzyć departament ochrony ludności i kluczowej infrastruktury, który powinien przyjąć główną odpowiedzialność w tej sekcji i któremu powinny pomagać wszystkie departamenty państwa. Celem polityki ochrony ludności i kluczowej infrastruktury jest zmniejszenie negatywnych skutków dla środowiska w przypadku katastrof, kraks, wypadków i innych sytuacji nadzwyczajnych oraz możliwość realizacji praw obywatelskich. Bezpieczeństwo cywilne może być osiągnięte przez przygotowanie, wspieranie i efektywne wykorzystanie sposobów ochrony, monitorowania, terminowej i adekwatnej reakcji oraz przezwyciężania konsekwencji klęsk żywiołowych, kraks, wypadków i innych znaczących negatywnych wpływów na ludność i kluczową infrastrukturę. Głównymi zasadami ochrony ludności i kluczowej infrastruktury są: - Utworzenie systemu ochrony ludności, jako części narodowego systemu bezpieczeństwa, jako trzeciego bieguna obok bezpieczeństwa wewnętrznego i zewnętrznego; Bułgarski Raport Krajowy z Działań Realizowanych W Ramach Pakietu Roboczego 3-8 -

9 - Utworzenie ujednoliconego systemu dla obserwacji, wczesnego ostrzegania, ogłaszania i zarządzania w sytuacjach nadzwyczajnych, odpowiedzialnego za bezpieczeństwo ludności i integrację systemów w pozostałych częściach obszaru bezpieczeństwa; - Zasada programowa zarządzania zasobami w celu zmniejszenia słabych punktów, reagowania i przywracania; - Partnerstwo publiczno - prywatne; - Angażowanie obywateli i organizacji obywatelskich; - Skuteczne partnerstwo międzynarodowe; - Wykorzystanie najbardziej efektywnego połączenia grup zawodowych i ochotniczych; System ochrony ludności rozwija się jako organizacja sieciowa, dopasowująca centralizację planowania, obserwację, wczesne ostrzeganie i ogłaszanie do szybkiej reakcji i zarządzania na miejscu sytuacji nadzwyczajnej z późniejszym wzrostem wysiłków przyciągnięcia sił w systemie horyzontalnym i pionowym. Oficjalną osobą odpowiedzialną za zarządzanie jest Minister ochrony ludności i kluczowej infrastruktury (bezpieczeństwo cywilne, sytuacje nadzwyczajne), któremu pomaga Ministerstwo. Funkcje wykonawcze są realizowane na szczeblu centralnym służb narodowych. Tworzone są struktury lokalne na szczeblu regionalnym i gminnym, którymi zarządza Minister. Koordynacja działań w celu zagwarantowania bezpieczeństwa obywateli jest osiągana przez Radę Bezpieczeństwa Rządu poprzez Komisję ds. ochrony cywilnej i kluczowej infrastruktury, pod kierunkiem ministra członka Rady Ministrów Bułgarski Raport Krajowy z Działań Realizowanych W Ramach Pakietu Roboczego 3-9 -

10 3.1.2 Podstawa prawna systemu zarządzania kryzysowego Podstawy prawne systemu zarządzania kryzysowego w Bułgarii są regulowane przez szereg ustaw i aktów wykonawczych, opublikowanych w Dyrzhaven vestnik Dzienniku Urzędowym w Bułgarii. Najważniejszymi są: Konstytucja Republiki Bułgarii (1991) Artykuły 9, 61, 84(12), 100(5), 105; Koncepcja bezpieczeństwa narodowego (1998), Doktryna militarna (1999), Koncepcja zarządzania kryzysowego (1999); Ustawa o zarządzaniu kryzysowym (Dz. U. Nr 19/ z późniejszymi zmianami); Ustawa o ochronie przed katastrofami (Dz. U. Nr 102/ z późniejszymi zmianami); Ustawa o obronności i armii; Ustawa o Ministerstwie Spraw Wewnętrznych; Ustawa o administracji; Regulamin organizacyjny Ministerstwa Polityki Państwa ds. Katastrof i Wypadków (MPPKiW) (Dz. U. Nr 48/ ); Regulamin organizacyjny struktury i procedur Międzyresortowego Komitetu Pomocy i Powrotu do normy (Dz. U. Nr 40/ ); Regulamin organizacji i działalności zapobiegania i eliminowania konsekwencji w przypadku klęsk żywiołowych, wypadków i katastrof (Dz. U. Nr 13/ ) itd. Zarządzanie kryzysowe, zgodnie z Ustawą o zarządzaniu kryzysowym, jest kompleksem działań właściwych władz ukierunkowanych na zapobieganie występowaniu i rozwojowi kryzysów oraz na ich kontrolę. Dla tych celów został utworzony w Bułgarii Narodowy System Zarządzania Kryzysowego (NSZK). NSZK zapewnia działania związane z zapobieganiem i kontrolą kryzysów na terytorium kraju i poza jego granicami, realizując obowiązki wynikające z umów międzynarodowych, których stroną jest Republika Bułgarii. NSZK jest zbudowany na szczeblach centralnym i regionalnym. NSZK obejmuje, zgodnie z Artykułem 6 Ustawy: 1. Ciała wykonawcze; 2. Centra zarządzania; Bułgarski Raport Krajowy z Działań Realizowanych W Ramach Pakietu Roboczego

11 3. System łączności i informacji; 4. Siły ratunkowe. NSZK zapewnia: a) analizę i ocenę ryzyka powstania kryzysu; b) gotowość do działania w czasie kryzysów; c) wymianę informacji; d) efektywne wykorzystanie dostępnych zasobów; e) koordynację pomiędzy siłami ratunkowymi z zachowaniem ich przynależności organizacyjnej. Zarządzanie kryzysowe jest realizowane przez: Centralne władze wykonawcze; Lokalne władze wykonawcze; Władze zgodnie z Artykułem 19 (4) Ustawy o administracji. Rada Bezpieczeństwa udziela Rządowi pomocy w realizacji jego praw. Zgodnie z tą Ustawą Rząd Bułgarii ma następujące funkcje: 1. Kształtowanie polityki narodowej i realizację wspólnego kierownictwa w działaniach zarządzania kryzysowego; 2. Zbudowanie Narodowego Systemu Zarządzania Kryzysowego (NSZK) i zarządzanie nim; 3. Podejmowanie decyzji o uczestniczeniu bułgarskich sił nie militarnych w przypadku kryzysów w innych krajach i udzielaniu pomocy humanitarnej; 4. Zezwolenie na uczestnictwo zagranicznych lub międzynarodowych sił nie militarnych w czasie kryzysów na terytorium kraju; 5. Ogłaszanie sytuacji kryzysowej w całym kraju lub jego części oraz określanie koniecznych ograniczeń i środków zapobiegawczych; 6. Podejmowanie decyzji o mobilizacji zasobów cywilnych; 7. Podejmowanie decyzji o ewakuacji ludzi i zwierząt oraz usuwaniu wartości kulturalnych i materialnych z obszarów niebezpiecznych; 8. Uchwalanie Narodowego planu zarządzania kryzysowego; 9. Uchwalanie Narodowego programu oraz Narodowego rocznego planu ochrony kluczowej infrastruktury; 10. Określanie rodzaju, warunków oraz kolejności tworzenia, wykorzystania oraz odbudowywanie zapasów kryzysowych. Bułgarski Raport Krajowy z Działań Realizowanych W Ramach Pakietu Roboczego

12 11. Określanie podmiotów prawnych i firm, zgodnie z ich działalnością, którym przydzielono funkcje planowania, przygotowania i prowadzenia działań w przypadku kryzysów; 12. Przydzielenie zadania opracowania metod oceny ryzyka występowania kryzysów; 13. Zorganizowanie budowy i wykorzystania Ogólnego Systemu Łączności i Informacji Zarządzania Kryzysowego; 14. Zorganizowanie budowy Narodowego Systemu Wczesnego Ostrzegania oraz Narodowego Systemu Ogłaszania, jak również ich współdziałania z istniejącymi systemami międzynarodowymi. RZĄD Ministerstwo polityki państwa w czasie katastrof i wypadków Rada Bezpieczeństwa Ministerstwa i departamenty Państwa Narodowy Sztab Kryzysowy Narodowe Centrum Zarządzania Kryzysowego Rada Bezpieczeństwa: 1. Analizuje poziom ryzyka wystąpienia kryzysu i proponuje podjęcie środków zapobiegawczych; 2. Proponuje Rządowi ogłoszenie sytuacji kryzysowej; 3. Proponuje Rządowi uczestniczenie w przypadkach innych niż wojna oraz misjach humanitarnych; 4. Przygotowuje roczne sprawozdania o gotowości kraju do działań w czasie kryzysów oraz przedkłada je Rządowi. Bułgarski Raport Krajowy z Działań Realizowanych W Ramach Pakietu Roboczego

13 W przypadku kryzysu premier poleca utworzenie Narodowego Sztabu Kryzysowego, składającego się z ministrów, wiceministrów oraz innych władz. Narodowy Sztab Kryzysowy: 1. Dokonuje analizy i oceny sytuacji, siły i stanu sił ratunkowych oraz środków koniecznych do jej kontroli. 2. Organizuje i koordynuje wysiłki ministerstw, władz zgodnie z Artykułem 19 (4) Ustawy o administracji, regionalnych gubernatorów, burmistrzów itd. 3. Kontroluje realizację zadań oraz zastosowanie środków, ukierunkowanych na likwidację kryzysu. 4. Proponuje Rządowi mobilizację zasobów cywilnych, ewakuację ludzi i zwierząt oraz usuwanie wartości kulturalnych i materialnych z obszarów niebezpiecznych. 5. Przedkłada Rządowi propozycję decyzji w sprawie wykorzystania zapasów kryzysowych. Ministrowie i władze zgodnie z Artykułem 19 (4) Ustawy o administracji: 1. Zarządzają działaniami związanymi z zarządzaniem kryzysowym zgodnie z ich prawnie uregulowanymi funkcjami i kompetencjami. 2. Organizują opracowanie planów zarządzania kryzysowego należących do ich kompetencji i zatwierdzają je. 3. Organizują opracowanie i zatwierdzają Program ochrony kluczowej infrastruktury w podporządkowanym im strukturom oraz zastosowanie środków uwzględnionych w Narodowym rocznym planie ochrony kluczowej infrastruktury; 4. Tworzą i wspierają: Resortowe systemy łączności i informacji; Rejestry obiektów i systemów kluczowej infrastruktury w zarządzanym obszarze; 5. W podporządkowanych im strukturach organizują szkolenie na temat działań kryzysowych. 6. Planują wsparcie finansowe działań związanych z zarządzaniem kryzysowym. Bułgarski Raport Krajowy z Działań Realizowanych W Ramach Pakietu Roboczego

14 7. Organizują opracowanie metod oceny ryzyka wystąpienia kryzysów w podporządkowanym im obszarze. Ministrowie i władze zgodnie z Artykułem 19 (4) Ustawy o administracji, zgodnie ze swoimi funkcjami: 1. Budują siły reagowania w przypadku kryzysów; 2. Przygotowują i zapewniają siły i środki finansowe do uczestnictwa w misjach pod jurysdykcją Unii Europejskiej, NATO i innych organizacji międzynarodowych, których Republika Bułgarii jest członkiem, lub do zapewnienia pomocy innym krajom zgodnie z umowami międzynarodowymi, których stroną jest Bułgaria. Gubernator regionalny: 1. Organizuje i prowadzi zarządzanie kryzysowe w regionie; 2. Organizuje opracowanie i zatwierdza plan zarządzania kryzysowego w regionie; 3. Podaje dane do przygotowania Narodowego planu zarządzania kryzysowego oraz do planów władz centralnych. 4. Organizuje opracowanie i zatwierdza Program ochrony kluczowej infrastruktury w regionie; organizuje zastosowanie działań z Narodowego rocznego planu ochrony kluczowej infrastruktury w swoim regionie; 5. Koordynuje wysiłki sił ratunkowych i środki finansowe w celu zapobiegania i zmniejszania kryzysów na terytorium regionu; 6. Organizuje i ponosi odpowiedzialność za szkolenie administracji regionalnej do działań w przypadku kryzysów; 7. Ocenia konieczność i proponuje Rządowi mobilizację zasobów cywilnych dla potrzeb regionów; 8. Organizuje ogłaszanie w przypadku kryzysu na terytorium regionu; 9. Tworzy i wspiera: a) regionalny rejestr sił ratunkowych w czasie kryzysów; b) regionalny rejestr obiektów i systemów kluczowej infrastruktury; 10. Planuje w budżecie środki finansowe, potrzebne do działań w zarządzaniu kryzysowym w regionie; Bułgarski Raport Krajowy z Działań Realizowanych W Ramach Pakietu Roboczego

15 11. Przedstawia Rządowi roczne sprawozdanie o gotowości regionu do działań w przypadkach kryzysów; 12. Podaje informacje do rejestrów zgodnie z Artykułem 25 (1). Przy realizacji uprawnień gubernatora regionalnego w ramach tej Ustawy pomaga mu Regionalna Rada Bezpieczeństwa i Zarządzania Kryzysowego. GUBERNATOR REGIONALNY Wydział Obrony Cywilnej Rada Bezpieczeństwa Państwowe instytucje i departamenty Regionalny Sztab Kryzysowy R - egionalne Centrum Zarzą dzania Kryzysowego Bułgarski Raport Krajowy z Działań Realizowanych W Ramach Pakietu Roboczego

16 5D102 RIMADIMA an INTERREG III B CADSES NP project part-financed by the European Union Rys. 1 Regiony w Bułgarii Bułgarski Raport Krajowy z Działań Realizowanych W Ramach Pakietu Roboczego

17 Rys. 2 Mapa regionu Smolyan Burmistrz gminy: 1. Organizuje i prowadzi zarządzanie kryzysowe w gminie; 2. Organizuje i prowadzi siły ratunkowe i środki finansowe w celu zapobiegania i zmniejszania kryzysów na terytorium gminy; 3. Realizuje mobilizacje zasobów cywilnych w przypadkach kryzysów; 4. Proponuje Radzie Gminy przegłosowanie Planu zarządzania kryzysowego i przekazuje informacje do przygotowania Regionalnego planu zarządzania kryzysowego; 5. Organizuje opracowanie i zatwierdza Program ochrony kluczowej infrastruktury w gminie; organizuje zastosowanie środków uwzględnionych w Narodowym rocznym planie ochrony kluczowej infrastruktury w ramach gminy; 6. Organizuje ogłaszanie w przypadku kryzysu na terytorium gminy; Bułgarski Raport Krajowy z Działań Realizowanych W Ramach Pakietu Roboczego

18 7. Tworzy i wspiera: a) gminny rejestr sił ratunkowych na wypadek kryzysów; b) gminny rejestr obiektów i systemów kluczowej infrastruktury; 8. Organizuje i ponosi odpowiedzialność za szkolenie administracji lokalnej oraz ludności do działań w przypadku kryzysów; 9. Planuje w budżecie środki finansowe, potrzebne do działań w zarządzaniu kryzysowym w gminie; 10. Przedstawia gubernatorowi regionalnemu roczne sprawozdanie o gotowości gminy do działań w przypadkach kryzysów; 11. Podaje gubernatorowi regionalnemu informacje do rejestrów zgodnie z Artykułem 16 (11); Akcent w Ustawie jest położony na: - czynności zapobiegawcze i planowanie; - organizowanie nastawienia społeczeństwa w stosunku do źródła, rozwoju, zarządzania i uzyskiwania kontroli nad kryzysami, jak również przezwyciężania ich konsekwencji; - określenie funkcji, zadań, organizacji, sposobów współdziałania pomiędzy władzami krajowymi i lokalnymi; spółek, firm, stowarzyszeń zawodowych, niezależnych organizacji i obywateli w sytuacjach kryzysowych oraz różnego rodzaju wypadkach. Celem Ustawy jest zapewnienie ochrony życia, zdrowia i majątku ludności, terytorium, przyrody, wartości kulturalnych i materialnych kraju przez utworzenie Narodowego systemu zarządzania kryzysowego. Ustawa daje odpowiedź na dwa główne pytania. Pierwsze jest związane z aspektami prawnymi rozwiązywania sytuacji kryzysowych i innych rodzajów wypadków. Drugie jest związane z międzynarodowymi aspektami prawnymi dotyczącymi uczestniczenia naszych sił i zasobów w rozwiązywaniu kryzysów poza terytorium kraju. Ustawa daje podstawę prawną pewnym głównym koncepcjom. Definiuje strukturę i funkcje władz krajowych, które są zaangażowane w przypadkach kryzysów. Ta struktura i funkcje władz dla zarządzania kryzysowego są podporządkowane zasadzie jednego kierownictwa. Tworzy to warunki podporządkowania i szybkiej reakcji w przypadkach zagrożeń, wypadków i kryzysów. Bułgarski Raport Krajowy z Działań Realizowanych W Ramach Pakietu Roboczego

19 Ustawa przewiduje wykorzystanie jednostek Armii Bułgarskiej i struktur Ministerstwa Spraw Wewnętrznych w przypadkach zagrożeń, wypadków i kryzysów, łącznie z innymi rodzajami jednostek reagowania. Jednostki te mają wykonywać działania ratunkowe i nagłe, tak więc mogłyby przejąć kontrolę nad kryzysem i przezwyciężać jego konsekwencje. Odbudowa efektów klęsk żywiołowych, kryzysów i wypadków stanowiłaby przedmiot zamówień społecznych, kontraktów ubezpieczeniowych oraz wysiłków ze strony poszkodowanych. Działania dotyczące przejęcia kontroli i przezwyciężenia wypadków, sytuacji kryzysowych oraz katastrof byłyby prowadzone przez władze zarządzania kryzysowego, centra i siły reagowania, we współdziałaniu z jednostkami Armii Bułgarskiej i struktur Ministerstwa Spraw Wewnętrznych zgodnie z planami zarządzania kryzysowego. Doktryna militarna i Ustawa o obronności i armii regulują uczestnictwo sił zbrojnych w operacjach humanitarnych i ratowniczych poza granicami kraju, jak również w operacjach wspierających pokój. Uczestnictwo Bułgarii w operacjach wspierających pokój jest uwarunkowane przestrzeganiem następujących zasad: - Zgodności tego uczestnictwa z interesem narodowym; - Uczestnictwo powinno być zgodne z Kartą Narodów Zjednoczonych i normami prawa międzynarodowego; - Decyzja jest podejmowana dla każdego konkretnego przypadku skierowanego zaproszenia; - Uczestnictwo jest związane z propozycją konkretnego porozumienia pomiędzy odpowiednią organizacją międzynarodową i Bułgarią odnośnie warunków zaangażowania bułgarskiego kontyngentu wojskowego; - Istnienie dobrze zdefiniowanego mandatu tej operacji, jak również wyraźnych kryteriów zaprzestania uczestnictwa. Rząd jest tą władzą, która zezwala na wysyłanie poza terytorium kraju nie tylko bułgarskich jednostek wojskowych, ale również jednostek cywilnych. Status tych jednostek zależy od każdej konkretnej misji zgodnie z zasadami oraz normami prawa międzynarodowego i umowami międzynarodowymi. Ostatnio w praktyce międzynarodowej przyjęto nowa koncepcję misji międzynarodowej, mianowicie operacje w odpowiedzi na kryzysy. Bułgarski Raport Krajowy z Działań Realizowanych W Ramach Pakietu Roboczego

20 Przy zastosowaniu Ustawy o zarządzaniu kryzysowym tworzy się konieczną podstawę prawną, jako działania prewencyjnego na terenie zarządzania kryzysowego, jak również mechanizm roboczy dla adekwatnej i szybkiej reakcji w przypadkach sytuacji kryzysowych i katastrof. Przedstawiany mechanizm koordynacji i podporządkowania pomiędzy właściwymi władzami stanowi gwarancję ochrony kraju, społeczeństwa i osób Usytuowanie Centrów Zarządzania Kryzysowego (CZK) w systemie Rząd określa ministrów, władze zgodnie z Artykułem 19 (4) Ustawy o administracji oraz gubernatorów regionalnych, którzy budują centra zarządzania kryzysowego. Narodowe Centrum Zarządzania Kryzysowego jest tworzone w administracji rządowej. W przypadkach kryzysów, międzyresortowa grupa robocza ekspertów, tworzona na polecenie Prezesa Rady Ministrów, pomaga Narodowemu Centrum Zarządzania Kryzysowego. Narodowe Centrum Zarządzania Kryzysowego: Pomaga Rządowi i Narodowemu Sztabowi Kryzysowemu w zarządzaniu i koordynowaniu działań władz centralnych i regionalnych w czasie procesu zarządzania kryzysowego; Dokonuje analizy i oceny sytuacji, przedkłada propozycje zastosowania środków zapobiegawczych i misji w celu reagowania na kryzysy, propozycje koordynacji i zgodności planów misji; Niezwłocznie informuje Prezesa Rady Ministrów o powstającym kryzysie i koordynuje pilne zadania władz centralnych i terytorialnych w czasie tworzenia Narodowego Sztabu Kryzysowego. Zapewnia stałą wymianę informacji, związanych z zarządzaniem kryzysowym, pomiędzy zainteresowanymi instytucjami; Wspólnie z Ministerstwem Spraw Zagranicznych realizuje współdziałanie z systemami reagowania kryzysowego NATO, Unii Europejskiej i innych organizacji międzynarodowych, z którymi Bułgaria posiada umowy międzynarodowe. Organizuje opracowanie Narodowego Programu oraz Narodowego rocznego planu ochrony kluczowej infrastruktury; Wspiera: a) Centralny rejestr sił ratunkowych; b) Centralny rejestr obiektów i systemów kluczowej infrastruktury. Bułgarski Raport Krajowy z Działań Realizowanych W Ramach Pakietu Roboczego

21 Struktura, funkcje i organizacja pracy Narodowego Centrum Zarządzania Kryzysowego są regulowane przez Regulamin Rządu i jego administracji. Narodowe Centrum Zarządzania Kryzysowego i CZK: Utrzymują stały dyżur operacyjny; Utrzymują w stałej gotowości system łączności i informacji; Zapewniają nadzór, analizę i ocenę sytuacji; Sporządzają prognozy początku i rozwoju kryzysów; Zapewniają ogłaszanie kryzysów; Zapewniają wymianę informacji w procesie zarządzania kryzysowego; Tworzą i wspierają bazę danych, związanych z ryzykiem i niebezpieczeństwami zaczynania się kryzysów; Opracowują plany zarządzania kryzysowego; 3.2 ORGANIZACJA SYSTEMU ZWIĄZANEGO ZE WSPÓŁDZIAŁANIEM W DZIEDZINIE BEZPIECZEŃSTWA Kontekst normatywny systemu Rząd określa ministrów, władze zgodnie z Artykułem 94 (1) Ustawy o administracji oraz burmistrzów gmin, którzy tworzą centra zarządzania w przypadku kryzysów zgodnie z Artykułem 21 (1). Instytucja / Organizacja Zadania Szczebel działania Podstawa normatywna Ustawa o zarządzaniu kryzysowym Regionalny inspektorat środowiska Obserwuje stan środowiska Szczebel regionalny Prawo ochrony środowiska Bułgarski Raport Krajowy z Działań Realizowanych W Ramach Pakietu Roboczego

22 Ustawa o zarządzaniu Departament Zasoby Obserwuje stan zaso- kryzysowym wodne bów wodnych Szczebel regionalny Ustawa o zasobach wodnych Stacje Narodowego Instytutu Hydrologii i Meteorologii Sporządza prognozy i obserwuje warunki meteorologiczne Szczebel krajowy Ustawa o zarządzaniu kryzysowym Agencja Drogi Wspiera krajowy system dróg Szczebel krajowy Ustawa o zarządzaniu kryzysowym Ustawa o zarządzaniu kryzysowym Lasy państwowe Wspierają fundusz leśny Szczebel regionalny Ustawa o lasach Bułgarski Raport Krajowy z Działań Realizowanych W Ramach Pakietu Roboczego

23 Sytuacja organizacyjna centrum zarządzania kryzysowego Nazwa wiodą- Kto utworzył Główna część Zadania Zezwolenia, cego stanowi- wiodące stano- Systemu Za- prawa, kwalifi- ska wisko? rządzania Kry- kacje itp. zysowego Wspiera stały dy- Podejmuje nieza- żur operacyjny. leżne działanie Dokonuje obser- zgodnie z polece- wacji, analizy i niami regionalnego Regionalne Centrum Zarządzania Kryzysowego Regionalny Gubernator Departament Obrona Cywilna oceny ryzyka i potencjalnych niebezpiecznych gubernatora oraz Ministerstwa według Ustawy o za- obiektów. Sporzą- rządzaniu kryzy- dza prognozę po- sowym oraz Usta- stępu kryzysów. wy o ochronie przed katastrofami. Bułgarski Raport Krajowy z Działań Realizowanych W Ramach Pakietu Roboczego

24 3.3. FUNKCJE I ZADANIA WYKONYWANE PRZEZ CENTRUM ZARZĄDZANIA KRYZYSOWEGO: KONTROLA PREWENCYJNA Kontrola prewencyjna jest prowadzona na tym etapie, zgodnie z obecną Ustawą o zarządzaniu kryzysowym oraz Ustawą o ochronie przed katastrofami, przez specjalistyczne komisje międzyresortowe dla kontroli potencjalnie niebezpiecznych obiektów, które sporządzają protokoły a ich zapisy są obligatoryjne dla kontrolowanych. Działalność prewencyjna stanowi kompleks środków, związanych z badaniem i oceną ryzyka, opracowaniem i realizowaniem programów i środków w celu zapobiegania i zmniejszania szkodliwych konsekwencji dla zdrowia i życia ludzi, przyrody i gospodarki narodowej wynikających z wpływu czynników naturalnych i technicznych sprowokowanych przez klęski żywiołowe, kryzysy i katastrofy. Działalność prewencyjna obejmuje: 1. Badanie, analizę, ocenę i prognozę ryzyka dla ludności i obiektów gospodarki narodowej; 2. Klasyfikację terenów zurbanizowanych w kraju w zależności od ich wrażliwości na katastrofy; 3. Planowanie strategii obrony w przypadkach katastrof; 4. Zastosowanie środków zapobiegawczych w celu nie dopuszczenia do i/lub zmniejszenia konsekwencji katastrof, takich jak: a) Środki terytorialne, urbanistyczne, konstrukcyjne i inne techniczne; b) Budowanie i wspieranie systemów obserwacji, wczesnego ostrzegania i ogłaszania; c) Ubezpieczenie zbiorowych i indywidualnych środków ochrony; d) Szkolenie władz, sił i ludności; 5. Przyjęcie Narodowego programu ochrony przez katastrofami oraz rocznych planów jego realizacji; 6. Kontrolę prewencyjną Bułgarski Raport Krajowy z Działań Realizowanych W Ramach Pakietu Roboczego

25 KOORDYNACJA Kryzys powinien być określony jako zdarzenie o potencjalnie szerokim rozprzestrzenieniu się szkód. Wymaga nadzwyczajnych akcji przeciwdziałania ze strony Rządu. W tych działaniach konieczna jest doskonała koordynacja pomiędzy wieloma i bardzo różnymi organizacjami, podejmującymi szybkie i czasem nawet nieoczekiwane decyzje oraz obecność zasobów będących poza kontrolą Rządu. Osiągnięcie celu zarządzania kryzysowego zależy głównie od organizacji współdziałania pomiędzy ministerstwami, departamentami, administracjami regionalnymi i lokalnymi, siłami zbrojnymi, władzami oraz siłami i zasobami Ministerstwa Spraw Wewnętrznych, uczestniczącymi w kontroli kryzysu. Sukces podjętych połączonych działań wymaga stałej organizacji i prowadzenia współdziałania pomiędzy różnymi ministerstwami i departamentami, siłami i zasobami uczestniczącymi w operacjach kryzysowych. Organizacja i wsparcie współdziałania w przypadkach kryzysów są skomplikowane, ze względu na uczestnictwo różnych sił i środków z różnych ministerstw i departamentów, zdecydowany charakter działań, szeroki zakres przestrzenny i realizację działań w różnych regionach. Udane współdziałanie przy każdym przeciwdziałaniu sytuacjom nadzwyczajnym bardzo zależy od swobodnego, pełnego i terminowego przepływu informacji przez ministerstwa i agencje, tak by być pewnym, iż wszystkie one: - są informowane o szczegółach sytuacji, kiedy się pojawi; - są informowane o decyzjach podejmowanych w systemie zarządzania kryzysowego; - otrzymują wskazówki do działań, wydawane przez różne ministerstwa i agencje; - są informowane o postępie i stanie wysiłków krajowych w celu przeciwdziałania. Przepływ informacji jest realizowany przy wykorzystaniu dwóch głównych sposobów: - Z bezpośredniego przepływu informacji z ministerstw, uczestnictwa pewnych osób w Radzie Bezpieczeństwa, organizowanej przez Rząd dla zarządzania kryzysem; - Z raportu sytuacyjnego, którego celem jest uogólnienie całej dostępnej informacji. W przypadku kryzysu lub sytuacji nadzwyczajnej, najwyższą wagę ma Bułgarski Raport Krajowy z Działań Realizowanych W Ramach Pakietu Roboczego

26 dobre i długie współdziałanie pomiędzy departamentami i centralnymi organizacjami. W efekcie rozważany jest sposób działania, departamenty, które ponoszą ogólną odpowiedzialność, powinny tworzyć łączność z centralną organizacją zarządzania kryzysowego jak również z innymi departamentami, które ponoszą odpowiedzialność drugoplanową. Kiedy funkcje zarządzania kryzysowego są nieokreślone, wszystkie zainteresowane departamenty powinny publikować odpowiednie porozumienia, które powinny obejmować: ustanowienie odpowiedniej bezpiecznej łączności; tworzenie odpowiednich połączeń; planowanie regularnych spotkań odpowiedniego miejsca pracy oraz ogólnych grup zarządzania; obserwację i opis funkcji dotyczących sytuacji nadzwyczajnej i wspólnych działań. Kierunek efektywnego przeciwdziałania kryzysowi lub sytuacji nadzwyczajnej przy pomocy dużych organizacji, żądania różnych osób, które są zaangażowane, odnośnie uzyskania swobodnego dostępu to całości informacji aktualnych i analizowanych, dotyczących sytuacji nadzwyczajnej. Zagadnienia dotyczące koordynacji są poruszane w czasie wstępnego planowania. Powinny one być rozpracowane szczegółowo przy likwidowaniu sytuacji kryzysowej. W postępie działań określone jest współdziałanie a w przypadku pojawienia się nieplanowanego kryzysu i szybkich zmian w sytuacji, jest ono ponownie organizowane z odczytaniem nowo pojawiających się zadań. W postępie sytuacji kryzysowych zerwane współdziałanie jest przywracane tak szybko, jak to jest możliwe. Dla różnych rodzajów kryzysów współdziałanie powinno być organizowane na różne sposoby. Bułgarski Raport Krajowy z Działań Realizowanych W Ramach Pakietu Roboczego

27 PLANOWANIE Różne rodzaje ryzyka wymagają elastycznego planowania, które powinno być na wysokim poziomie wiarygodności i zdolności przystosowania. Planowanie musi być w pełni skoordynowane i często aktualizowane, tak by mogło być odpowiednie do zmian sytuacji. Planowanie jest ważną częścią przygotowania zarządzania kryzysowego. Zapewnia ono osiągnięcie ustalonych celów poprzez zorganizowane wykonywanie zadań. Planowanie zarządzania kryzysowego jest procesem dynamicznym i ciągłym. Odbywa się z wyprzedzeniem. Plan jest określany w okresie przed kryzysem i jego wykonanie musi być niezwłocznie rozpoczęte. Kiedy pojawia się sytuacja kryzysowa lub kryzys, dla których nie stworzono planu, planowanie musi być niezwłocznie rozpoczęte. Często kierunek zarządzania kryzysowego jest realizowany w warunkach niejasności i niebezpieczeństwa. Planowanie jest definiowane jako proces tworzenia organizacji do prowadzenia działań i przy największym wykorzystaniu możliwości osiągnięcia konkretnych celów. Regułami ogólnymi w tym procesie są: poznanie i ocena sytuacji; podejmowanie decyzji; tworzenie prostych, efektywnych i elastycznych planów, przygotowanie uprawnień do realizacji planów. Proces planowania zarządzania kryzysowego jest procesem skoordynowanym, którego celem jest określenie najlepszej metody ukończenia zadań lub planowanie zadań przydzielonych w przyszłości. Proces ten znajduje zastosowanie w każdej grupie kierunku planowania, dla każdego rodzaju planów, dla różnych dostępności uprawnień i zasobów. Jego celem jest danie odpowiedzialnym za proces planowania możliwości ujednolicenia wysiłków różnych niejednorodnych uprawnień i zasobów, tak by mogli osiągnąć pełną koordynację wysiłków planowania. Proces ten ma zastosowanie zarówno z wyprzedzeniem, jak również przy bezpośrednim planowaniu. Celami procesu planowania są: - Standaryzowanie procesu planowania; - Zapewnienie kontroli w czasie opracowywania planu; - Danie osobie odpowiedzialnej możliwości kontrolowania opracowania planu; - Zwiększenie możliwości myślenia kreatywnego; Bułgarski Raport Krajowy z Działań Realizowanych W Ramach Pakietu Roboczego

28 - Ocenianie produktów procesu planowania. W ramach planowania istnieją procesy oraz procedury. Proces reprezentuje działanie poznawcze, podejmowane przez dyrektora i centrum zarządzania, którego celem jest logiczne wykorzystanie wszystkich odpowiednich informacji. Natomiast procedury zawierają konieczne kroki, charakterystyczne dla procesu planowania, który daje dyrektorowi możliwość kontroli zdarzeń i uzyskanie zatwierdzenia odpowiedniego szczebla. Proces planowania zarządzania jest używany do opracowania planów, których celem jest osiągnięcie pożądanego efektu w czasie wykonywania czynności. MONITOROWANIE Ogłaszanie Ogłaszanie różnych rodzajów niebezpieczeństw przez władze i siły ratownicze jest wykonywane przez Narodowe Centrum Sytuacji Ministerstwa, dyżurnych w regionalnych i gminnych centrach przy użyciu systemów łączności i informacji na bazie: automatycznego systemu ogłaszania, sieci nie prywatnych operatorów długodystansowych linii telefonicznych i telegraficznych, radia dla łączności przypadkowej, automatycznego systemu informacji, sieci narodowych i lokalnych operatorów programów radiowych i TV. Kiedy katastrofa ma szerszy zasięg, używane są również Narodowe Telewizja i Radio Publiczne. Obserwacja, wczesne ostrzeganie oraz ogłaszanie oparte są na: 1. Informacjach i danych sporządzanych i przekazywanych przez osoby fizyczne, organizacje i instytucje. 2. Informacjach i danych z systemów monitorowania zjawisk i obiektów meteorologicznych, hydrologicznych, sejsmicznych, chemicznych, biologicznych, radiologicznych, ekologicznych i innych; 3. Informacjach i danych otrzymywanych w centrach Krajowego Systemu Telefonów Alarmowych; 4. Informacjach hydro-meteorologicznych dla niebezpiecznych zjawisk z Narodowego Instytutu Meteorologii i Hydrologii, Agencji badania i wspierania poziomu Dunaju, itd.; 5. Międzynarodowej wymianie informacji i danych; Bułgarski Raport Krajowy z Działań Realizowanych W Ramach Pakietu Roboczego

29 6. Zdefiniowaniu jasnych kryteriów ostrzegania w zależności od potencjału ryzyka możliwych katastrof i wypadków. ANALIZA Procedura analizy ryzyka może być przedstawiona przez następujące etapy: PIERWSZY ETAP: Stworzenie bazy danych, obejmującej informacje o geografii regionu, jego meteorologii, topografii, infrastrukturze, rozmieszczeniu ludności i demografii, lokalizacji obiektów i produkcji przemysłowych i potencjalnie niebezpiecznych, ogólnych połączeń i strumieni transportowych, magazynów, kanalizacji przemysłowej, tam i innych obiektów hydrotechnicznych itd. DRUGI ETAP: Ustalenie i inwentaryzacja niebezpiecznych działalności przemysłowych obejmujących obiekty priorytetowe dla przyszłej analizy i oceny. Klasyfikacja jest sporządzana według poziomu niebezpieczeństwa i działalności gospodarczych. TRZECI ETAP: Ilościowa ocena ryzyka dla przyrody i zdrowia ludności, obejmują- - Ilościową analizę skutku ryzyka w czasie całego okresu eksploatacji spółek, z ustaleniem niebezpiecznych emisji; - Analizę skutku niebezpiecznych kanalizacji przemysłowych; - Analizę ryzyka w czasie transportu niebezpiecznych substancji. ca: CZWARTY ETAP: Analiza infrastruktury (kluczowej infrastruktury) i organizacja systemu zapewnienia bezpieczeństwa, obejmująca: - Analizę i planowanie działań na wypadek sytuacji nadzwyczajnej przy określonym współdziałaniu różnych władz, uprawnień i zasobów z ministerstw, departamentów i ich odpowiednich sekcji terytorialnych; - Analizę systemu bezpieczeństwa pożarowego niebezpiecznych spółek, obiektów o wysokim niebezpieczeństwie oraz systemów przewodzących prąd elektryczny; - Analizę struktury i kontrolę jakości środowiska w regionie; - Badanie i analizę dokumentów normatywnych; Bułgarski Raport Krajowy z Działań Realizowanych W Ramach Pakietu Roboczego

30 PIĄTY ETAP: Opracowanie strategii i operacyjnych planów działania, stworzonych dla efektywnej realizacji rozwiązań w dziedzinie bezpieczeństwa, gwarantujących osiągnięcie zdefiniowanych celów. SZÓSTY ETAP: Sformułowanie integralnych strategii zarządzania i opracowania operacyjnych planów działania, obejmujących: - Optymalizację poziomu bezpieczeństwa przemysłowego; - Zdefiniowanie kolejności realizacji działań organizacyjnych dla zwiększenia stabilności i zmniejszenia ryzyka ekologicznego przy normalnej eksploatacji obiektów gospodarki narodowej, jak również dla sytuacji nadzwyczajnych. PROGNOZA W teorii, metody prognozowania pojawiania się sytuacji nadzwyczajnych są najlepiej opracowane dla tych o charakterze naturalnym (niebezpieczne zjawiska naturalne). Dla potrzeb współczesnego prognozowania tych zjawisk na poziomie ich źródła konieczne jest utworzenie państwowego systemu obserwacji i ostrzegania przed katastrofami i kryzysami, jak również zintegrowanie systemu zarządzania w sytuacjach nadzwyczajnych. Metody prognozowania są podzielone na dwie grupy: Metody oparte na przypuszczalnych ocenach, otrzymanych przy pomocy modeli teoretycznych i analogii metody prognozowania; Metody oparte na ocenach po fakcie (oceny już zaistniałych zdarzeń) metody prognozowania realizowane przez dane z obserwacji. Na całym świecie znane są i funkcjonują systemy prognoz operacyjnych konsekwencji trzęsień ziemi wykorzystujące technologię GIS, jak to ma miejsce w przypadku trzęsień ziemi, które zawierają informacje dla ludności i cechy budynków. Trzeba zaznaczyć, że indywidualne ryzyko różnych czynników zależy od rodzaju negatywnych zdarzeń, ich częstotliwości i mocy, wzajemnego usytuowania niebezpie- Bułgarski Raport Krajowy z Działań Realizowanych W Ramach Pakietu Roboczego

31 czeństw i obiektów, które uległy wpływowi, bezpieczeństwa i słabości obiektów według czynników uderzeniowych źródeł niebezpieczeństwa, jak również konieczności realizacji środków zmniejszających negatywny wpływ różnych negatywnych czynników, stanowią one podstawę racjonalnych środków zmniejszania naturalnego i technologicznego ryzyka do minimalnego możliwego poziomu. Racjonalna treść środków obrony jest realizowana w granicach ograniczeń zasobów, które wynikają z warunków społeczno-ekonomicznych państwa. Koncepcja Krajowego Systemu Telefonu Alarmowego Wstęp Koncepcja ta jest podstawowym dokumentem dla utworzenia, wprowadzenia i rozwoju Krajowego Systemu Telefonu Alarmowego z jednym europejskim numerem telefonu 112 (NECSSEPN 112). Konieczność utworzenia i używania takiego systemu wynika z Konstytucji Republiki Bułgarii, prawa krajowego i zobowiązań do jego harmonizacji z systemem prawnym (acquis communautaire) Unii Europejskiej (UE). Koncepcja ma na celu nakreślenie charakteru systemu, jego znaczenia dla obywateli oraz kierunków jego tworzenia, organizacji i zarządzania. Koncepcja będzie stanowiła podstawę dla sporządzenia projektu Strategii Wprowadzenia NECSSEPN 112, planu działań utworzenia systemu, projektów dla podsystemów i komponentów NECSSEPN - 112, dla których mają zastosowanie ustalone cele, zasady i priorytety. Koncepcja obejmuje: - warunki wstępne i warunki; - postanowienia ogólne; - zasady ogólne; - cele strategiczne; - organizację i zarządzanie. Bułgarski Raport Krajowy z Działań Realizowanych W Ramach Pakietu Roboczego

32 Warunki wstępne i warunki Istniejące systemy telefonów alarmowych obsługujące Pogotowie Ratunkowe, Policję oraz Straż Pożarną zostały częściowo zmodernizowane i w różnym stopniu wykorzystują aktualną technologię. Z jednej strony, wprowadzenie NECSSEPN 112 ułatwi dostęp obywateli do służb ratunkowych, z drugiej strony poprawi koordynację pomiędzy ciałami odpowiedzialnymi za zapewnienie pomocy awaryjnej. Umożliwi to skrócenie czasu reakcji i poszerzenie zakresu służb w przypadku telefonów alarmowych. Rozwój informatyki i łączności w kraju w ostatnich latach umożliwia wprowadzenie jednego europejskiego numeru telefonu alarmowego 112 (SECN 112) łącznie z istniejącymi krajowymi numerami telefonów alarmowych. Rzeczywisty wzrost podróży prywatnych i biznesowych obywateli w UE prowadzi do konieczności wprowadzenia SECN 112. Na podstawie badań i studium przygotowania Republiki Bułgarii do sprostania wyzwaniu i sprawnego wykorzystania możliwości oferowanych przez ICT w utworzeniu i używaniu takich systemów, niektóre stwierdzenia i problemy zostały podsumowane i przedstawione w następujących obszarach: - Ramy prawne; - Środowisko informatyczne, łączności i zarządzania; - Czynniki krytyczne. Ramy prawne Krajowe ramy regulacyjne zostały w znacznym stopniu zharmonizowane z UE i mogą stosunkowo łatwo być dostosowane i użyte do celów NECSSEPN 112. Obecne Prawo Telekomunikacyjne i przyjęte regulacje gwarantują obywatelom bezpłatny dostęp do usług telefonów alarmowych, stanowiących część powszechnych usług telekomunikacyjnych. Dyrektywa 2002/22/WE, należąca do nowych ram regulacyjnych UE związanych z łącznością elektroniczną, obejmująca regulacje odnośnie odpowiedniego przyjęcia (łącznie z innymi oficjalnymi językami UE) oraz świadczenia usług dla SECN 112, obowiązki Bułgarski Raport Krajowy z Działań Realizowanych W Ramach Pakietu Roboczego

33 operatorów publicznych sieci telefonicznych dostarczania władzom informacji na temat lokalizacji osoby dzwoniącej oraz konieczność prowadzenia kampanii budzenia świadomości społeczeństwa o wykorzystaniu tego numeru telefonu. Zgodnie z Traktatem Akcesyjnym kraju do UE Bułgaria deklaruje, że przyjmuje przepisy prawne Unii Europejskiej w ramach Rozdziału 19 Technologie Telekomunikacji i Informacji i będzie je stosować od daty wstąpienia. Działania dotyczące służb ratunkowych są określone w różnych regulacjach, lecz brak jest jednolitych ram regulacyjnych odnośnie funkcjonowania NECSSEPN 112. Środowisko informatyczne, łączności i zarządzania W administracji publicznej brak jest jednolitego środowiska łączności i informatyki. Środowisko informatyczne w ministerstwach i agencjach jest na różnych poziomach technologicznych. Decyzje podejmowane w dziedzinie ICT ze strony poszczególnych ministerstw i agencji nie są skoordynowane i powoduje to trudności w wymianie informacji. Brak koordynacji pod względem podjętych decyzji technicznych i programowych odnośnie zasobów łączności i informatyki instytucji prowadzi to braku współdziałania pomiędzy nimi. Funkcje służb ratunkowych są zdefiniowane, jednak tę definicję trzeba zaktualizować odnośnie sprawniejszego współdziałania i wykorzystania konkretnych możliwości i zasobów informatycznych, które zostaną zapewnione w momencie utworzenia systemu. Utworzenie i eksploatacja systemu będą wymagały stałego pozyskiwania nowej wiedzy. Niezależnie od stosunkowo wysokiego poziomu szkolenia urzędników w instytucjach państwowych odpowiedzialnych za obsługę istniejących systemów telefonów alarmowych, szkolenie części z nich związane z pracą najnowocześniejszych technologii łączności i informatyki nie staje na wysokości zadania SECN 112. Administracji publicznej jest coraz trudniej przyciągnąć i utrzymać wysoko wykwalifikowanych ekspertów w dziedzinie zarządzania kryzysowego, informatyki, dyspozytorów i specjalistów z dobrymi kompetencjami psychologicznymi i umiejętnościami językowymi ze względu na konkurencję ze strony sektora prywatnego atrakcyjne wynagrodzenie i perspektywy kariery. Bułgarski Raport Krajowy z Działań Realizowanych W Ramach Pakietu Roboczego

34 Czynniki krytyczne Na podstawie istniejących faktów można określić następujące czynniki krytyczne dla udanego projektu SECN 112: - dostępność odpowiednich ram prawnych; - zapewnione środki finansowe; - zagwarantowane dodatkowe zasoby ludzkie; - zwiększanie świadomości publicznej i promocja usług i zalet oferowanych przez system; - sprawne informacje zwrotne; - szkolenie edukacyjne, kwalifikacyjne i językowe oraz praktycznych umiejętności pracowników; - koordynacje pomiędzy strukturami centralnymi i zdecentralizowanymi, związanymi z systemem. Postanowienia ogólne Narodowy System Telefonu Alarmowego z jednym numerem telefonu 112 został utworzony i rozwinięty zgodnie z wymogami Dyrektywy 2002/22/WE Parlamentu Europejskiego i Rady z dnia 7 marca 2002 r. w sprawie usługi powszechnej i związanych z sieciami i usługami łączności elektronicznej praw użytkowników (dyrektywa o usłudze powszechnej) oraz Decyzji Rady 91/396/EWG Rady Wspólnot Europejskich z dnia 29 lipca 1991 r. w sprawie wprowadzenie jednego europejskiego numeru alarmowego (uchylona). Wprowadzenie SECN 112 w Republice Bułgarii jest zgodne z następującymi wymogami: Konstytucji Republiki Bułgarii; rządowym programem zarządzania Integracją Europejską, Wzrostem Gospodarczym i Odpowiedzialnością Społeczną z roku 2005; Prawem Telekomunikacyjnym przyjętym przez Zgromadzenie Narodowe w dniu 23 września 2003 r.; Bułgarski Raport Krajowy z Działań Realizowanych W Ramach Pakietu Roboczego

35 Zaktualizowaną Polityką Sektorową w Telekomunikacji Republiki Bułgarii, przyjętą Decyzją Nr 885 Rady Ministrów z dnia 10 listopada 2004 r.; Narodowym Programem Przyjęcia Acquis UE na lata (obejmującym kryteria kopenhaskie); obowiązujących państwowych przepisów prawnych i ram regulacyjnych; Utworzenie systemu spowoduje lepszą organizację i koordynację specjalistycznych służb ratunkowych i w ten sposób umożliwi szybszą i sprawniejszą reakcję z ich strony, poprawiając sprawność ich pracy i eksploatacji. Doprowadzi to do jednego z istotnych warunków wstępnych dla zagwarantowania ochrony życia, zdrowia, bezpieczeństwa osobistego i majątku obywateli. Wprowadzenie NECSSEPN 112 nie unieważni istniejących alarmowych numerów telefonicznych. Zasady ogólne Gwarancja bezpłatnego i wygodnego dostępu dla obywateli; Szybka reakcja i sprawny system; Promocja i budzenie świadomości społecznej o usługach NEXCCEPN 112; Identyfikacja i lokalizacja rozmów; Poufność i bezpieczeństwo; Znormalizowane rozwiązania techniczne; Systematyczne podejście; Partnerstwo z firmami; Stopniowy rozwój. Cele strategiczne Głównymi celami systemu są: - umożliwienie obywatelom dzwonienia w sytuacjach alarmowych pod jeden numer 112 i otrzymanie w porę pomocy; Bułgarski Raport Krajowy z Działań Realizowanych W Ramach Pakietu Roboczego

36 - utworzenie jednego środowiska informatycznego i łączności dla telefonów alarmowych w kraju, zapewniając rozpoczęcie i rozwój działań awaryjnych i ratunkowych; - wprowadzenie aktualnej technologii informatycznej i łączności (ICT) dla precyzyjnego lokalizowania rozmów, filtrując rozmowy złośliwe, fałszywe lub nie priorytetowe. - opracowanie infrastruktury technicznej NECSSEPN 112. Głównymi kierunkami osiągnięcia tych celów są: - Usługi świadczone przez system będą organizowane w sposób, miejscu i czasie wygodnym dla obywateli w sytuacjach katastrofy i dla firm. Oprócz tradycyjnych stałych sieci i kanałów łączności system będzie wykorzystywał wszystkie nowe środki i obiekty medialne a usługa będzie oparta na zasadzie minimalnego czasu odpowiedzi na telefon przy maksymalnej ilości informacji użytecznych dla władz; - Reforma administracji i zarządzania usług ratunkowych, procesy współdziałania i wymiany informacji w celu wykorzystania pełnych możliwości systemu; istnieje potrzeba zmiany w pracy personelu obecnych systemów telefonów alarmowych; - archiwizacja i klasyfikacja telefonów alarmowych w odpowiedni sposób. Organizacja i zarządzanie Zgodnie z wymogami w ramach obecnego Prawa Telekomunikacyjnego, licencjonowani operatorzy telekomunikacyjni są obowiązani do zapewnienia bezpłatnego dostępu do usługi telefonu alarmowego, co jest zgodne z Dyrektywą 98/10/WE. Proces projektowania, eksploatacji i zarządzania NECSSEPN 112 jest związany ze ścisłą współpracą władz legislacyjnych, sądowych i wykonawczych łącznie z obywatelami, firmami i kręgami naukowymi i musi być wdrażany przy bezwzględnej przejrzystości, zgodnie z istniejącymi ustawami (Prawo Zamówień Publicznych itp.) Przy sporządzaniu projektu Strategii oraz Planu działania należy zdefiniować następujące elementy: rodzaj systemu; strukturę, hierarchię i zarządzanie; Bułgarski Raport Krajowy z Działań Realizowanych W Ramach Pakietu Roboczego