UNIWERSYTECKI KURS GEMMOLOGICZNY. Maciej Kołodziej
|
|
- Kazimierz Julian Jankowski
- 7 lat temu
- Przeglądów:
Transkrypt
1 1 UNIWERSYTET ŚLĄSKI WYDZIAŁ NAUK o ZIEMI KATEDRA GEOCHEMII MINERALOGII i PETROGRAFII LABOLATORIUM GEMMOLOGICZNE UNIWERSYTECKI KURS GEMMOLOGICZNY Praca końcowa Maciej Kołodziej. Badanie i klasyfikacja grupy bezbarwnych brylantów wyselekcjonowanych z polskiego rynku jubilerskiego 2010 r.
2 2 NIE WSTYD NIE WIEDZIEĆ, LECZ WSTYD NIE PRAGNĄĆ SWOJEJ WIEDZY UZUPEŁNIAĆ Feliks Chwalibóg Opiekun pracy: dr Włodzimierz ŁAPOT
3 3 Podziękowanie. Nie może w mojej pracy zabraknąć słów podziękowania dla osób, które swoją pomocą przysłużyły się do jej napisania. Słowo dziękuję kieruję do Pana doktora Włodzimierza Łapota za pomysł i zorganizowanie tego szkolenia. Do wszystkich wykładowców, a w szczególności do Pana profesora Janusza Janeczka za pełne anegdot i ciekawostek zajęcia, które przebiegały w ciepłej i wesołej atmosferze. Do Pani Beaty Czajkowskiej Tyc, Pana Floriana Marsa i Pana Krzysztofa Buły za obdarzenie mnie zaufaniem i udostępnienie wszystkich materiałów badawczych. Słowa podziękowania za wsparcie i pomoc kieruję do moich najbliższych, bez których napisanie tej pracy byłoby niemożliwe.
4 4 SPIS TREŚCI: WSTĘP I. CZĘŚĆ TEORETYCZNA I.1. Powstawanie diamentu...7 I.2. Diament wiadomości ogólne...7 I.3. Właściwości fizyczne...8 I.4. Właściwości chemiczne...9 I.5. Właściwości optyczne...9 I.6. Typy diamentów...11 I.7. Barwa...12 I.8. Inkluzje...13 I.9. Klasy czystości...13 I.10. Szlif brylantowy...14 I.11. Masa kamieni...15 I.12. Imitacje diamentów...16 II. CZĘŚĆ METODYCZNA II.1. Metody podstawowe...16 II.1.1. Pomiar kamieni oszlifowanych...16 II.1.2. Wyznaczanie masy kamieni oszlifowanych...16 II.1.3. Masa przeliczeniowa...17 II.1.4. Badanie lupowe...18 II.1.5. Pomiar gęstości względnej...18 II.1.6. Luminescencja standardowa...19 II.2. Metody laboratoryjne...19 II.2.1. Diamond View...19 II.2.2. UV VIS NIR...20 II.2.3. FTIR...21
5 5 III. CZĘŚĆ BADAWCZA III.1.Metody badawcze.22 III.2. Badany materiał...23 III.3. Podsumowanie...83 IV. Bibliografia...84
6 6 WSTĘP W dobie rozwijających się technologii materiałowych niezbędne jest tworzenie nowych możliwości do ich rozpoznawania. Kurs gemmologiczny zorganizowany przez Uniwersytet Śląski Wydział Nauk o Ziemi pozwala zmniejszyć braki w naszej wiedzy na ten temat. W trakcie kursu każdy uczestnik może pogłębić wiedzę teoretyczną i praktyczną na temat minerałów, z którymi ma do czynienia w pracy zawodowej, oraz poznać nowoczesne techniki badawcze potrzebne do ich analizy. Opracowanie przygotowanych materiałów mobilizuje uczestnika kursu do większego zaangażowania i uświadamia mu jak wielką trudnością staje się obecnie identyfikacja kamieni jubilerskich. Jestem pewien, że posiadając zdobytą na tym kursie wiedzę, będę mógł ją w pełni wykorzystać w dalszej pracy zawodowej.
7 7 I. CZĘŚĆ TEORETYCZNA I.1. Powstawanie diamentu Pochodzenie diamentów nie jest do końca znane. Ostatnie badania wskazują, że diamenty krystalizowały z alkalicznej magmy maficznej, in situ, na dużych głębokościach, w temperaturze powyżej 1000⁰C i przy ciśnieniu kilku MPa. Do strefy powierzchniowej zostały przetransportowane później, w czasie gwałtownego wznoszenia się magmy /silnych ruchów tektonicznych/. Porównując skład chemiczny inkluzji zawartych w diamentach ze składem chemicznym skał je zawierających, stwierdzono, że diamenty powstały w warunkach fizykochemicznych niezwiązanych z procesami tworzenia się zawierających je skał i są o wiele starsze. Diamenty występują w złożach pierwotnych i wtórnych. Wśród złóż pierwotnych wyróżnia się złoża typu perydotytowego /kimberlitowego/, eklogitowego i lamproitowego. Występują one w Afryce, Azji, Australii, Europie oraz na kontynencie amerykańskim. Złoża wtórne powstają w wyniku wietrzenia złóż pierwotnych i mogą gromadzić się na lądach jak również w brzegowej strefie mórz i oceanów /złoża eluwialne i deluwialne/. Ta grupa złóż występuje zarówno w Afryce jak i na innych kontynentach. I.2. Diament wiadomości ogólne Minerał z gromady pierwiastków rodzimych. Krystaliczna postać węgla o wzorze chemicznym C, takim samym jak symbol pierwiastka. Jest najtwardszą znaną substancją występującą w przyrodzie i jedną z pięciu alotropowych odmian węgla. Węgiel w postaci diamentu występuje w niewielkiej ilości w skorupie ziemskiej. Stanowi to o wyjątkowości tego minerału. W porównaniu z grafitem, który jest trwałą odmianą węgla w skorupie ziemskiej, diament jest odmianą nietrwałą, przechodzącą przy ogrzewaniu bez dostępu powietrza w grafit w temperaturze łuku elektrycznego około 3000⁰C. Przejście to przy niskich ciśnieniach ma charakter jednokierunkowy i próby otrzymania diamentów z grafitu nie dały rezultatu.
8 8 Odpowiednio do prostego składu chemicznego, diament krystalizuje w układzie regularnym /układzie krystalograficznym o najwyższej symetrii/ charakteryzującym się następującymi właściwościami: - 13 osi symetrii - 9 płaszczyzn symetrii - 1 środek symetrii Najczęściej spotykaną postacią diamentu jest ośmiościan, rzadziej sześcian, dwunastościan i bardzo rzadko czterdziestoośmiościan. Często spotykane są również formy złożone, będące kombinacją wyżej wymienionych form lub rezultatem zbliźniaczenia. I.3. Właściwości fizyczne Jedną z cech odróżniającą diament od innych minerałów jest gęstość od 3, 468 do 3, 564 g / cm ³, której wartość zależy od ilości zawartych w nim wrostków tworzących się równocześnie z kryształami diamentów lub starszych. Jest ona na tyle duża, że przechodzące przez niego światło musi zmniejszyć swoja prędkość o 50 %.W diamencie atomy węgla są ze sobą bardzo silnie powiązane tak zwanymi wiązaniami atomowymi. Odległość między jonami węgla wchodzącymi w skład wiązania atomowego jest bardzo mała i wynosi 1,54 Å co w konsekwencji przekłada się na twardość diamentu, która jest największa wśród znanych minerałów i wynosi 10 w dziesięciostopniowej skali Mohsa /wyjątkowo twarde diamenty wyspa Kalimantan, dawne Borneo oraz Nowa Południowa Walia/. Mimo swojej dużej twardości diament może pod wpływem uderzenia pękać wzdłuż płaszczyzn równoległych do ścian ośmiościanu. Łupliwość tą wykorzystuje się, aby kamieniom nadać wstępną formę przed ich szlifowaniem. Jest to minerał dość kruchy i wrażliwy na udar; dlatego łatwo można go sproszkować. Kolejną właściwością fizyczną odróżniającą diament od pozostałych minerałów jest bardzo wysokie przewodnictwo cieplne przy jednoczesnym braku przewodności elektrycznej jest dielektrykiem. Wystarczy jednak niewielka domieszka boru i staje się półprzewodnikiem.
9 9 I.4. Właściwości chemiczne Diament nie ulega zmianom chemicznym i przeobrażeniom. Jest bardzo odporny na działanie czynników chemicznych. Nie rozpuszcza się ani w mocnych kwasach /siarkowy, azotowy, fluorowodorowy, solny i fosforowy ani w zasadach / wodorotlenek sodu lub potasu /. Ulega utlenianiu wskutek działania saletry lub mieszaniny dwuchromianu potasu i kwasu siarkowego. W obecności tlenu, w zależności od jego ilości, spalanie następuje już w temperaturze ⁰C a w wyższych temperaturach przechodzi bez reszty w dwutlenek węgla /Humphry Davy i Michał Faraday /. Pod wpływem chloranu sodu i potasu a także węglanu sodu powierzchnie ścian kryształu diamentu ulegają trawieniu. Powstają tzw. figury trawień na podstawie, których można wnioskować o symetrii ścian kryształu. Pomimo tych właściwości może być stosowana metoda termochemicznej obróbki diamentu z użyciem niklu, kobaltu i żelaza, które mają zdolność rozpuszczania w sobie węgla /Jakucka Akademia Nauk byłego Związku Radzieckiego/. Jedynie taką metoda można wycinać w diamencie otwory profilowane. I.5. Właściwości optyczne Przeźroczysty diament cechuje bardzo wysoki współczynnik załamania światła, który wynosi 2, 417 /dla światła sodowego/. Dyspersja /różnica współczynników załamania światła czerwonego i fioletowego/ również wysoka 0,044. Dzięki tym wartościom diament charakteryzuje się bardzo wysokim połyskiem tzw. diamentowym. Całkowite odbicie światła następuje przy kącie padania 24,5⁰ (kąt graniczny dla pary środowisk diament-powietrze). Luminescencja występuje w większości diamentów. Jest wyraźniejsza w długofalowym promieniowaniu ultrafioletowym /UVL 365 nm/ a mniej wyraźna w krótkofalowym ultrafiolecie /UVC 254 nm/. Można ją zaobserwować w postaci jasnoniebieskiej, jasnozielonej, żółtej lub czerwonej fluorescencji o różnej intensywności. Diamenty bezbarwne do żółtawych wykazują brak lub słabą do silnej niebieskawo białą fluorescencję w długofalowym ultrafiolecie i słabą w krótkofalowym ultrafiolecie. Luminescencję może także wywołać promieniowanie o wyższej energii np. promieniowanie alfa, beta, gamma, promieniowanie rentgenowskie i katodowe wykorzystywane do badania struktury diamentu, a zarazem do odróżniania diamentów syntetycznych od naturalnych.
10 10 Diamenty wykazują również zjawisko fosforescencji, lecz trwa ono nie dłużej niż kilka minut. Diament zawierający różne koncentracje zanieczyszczeń jonowych i defektów sieciowych w poszczególnych sektorach wzrostu, pobudzony do świecenia będzie wykazywał istotne zróżnicowanie intensywności barwy fluorescencji, adekwatne do zmiennej sektorowej koncentracji zanieczyszczeń, czyli tzw. zonalność wzrostową. W diamentach naturalnych wyróżnia się tzw. makrozonalność i mikrozonalność, których nie ma na ogół w diamentach syntetycznych. Makrozonalność polega na występowaniu dwu lub większej liczby stref różniących się zasadniczo mikrozonalnością. Ich obecność interpretuje się jako istotną, a często zasadniczą zmianę warunków i mechanizmu wzrostu kryształu. Mikrozonalność - ujawnia mniej zasadnicze niejednorodności realnej struktury wnętrza diamentu uwarunkowane pojawieniem się licznych strukturalno domieszkowych defektów i nierównomiernym ich rozmieszczeniem w krysztale. Wyróżniono dziesięć typów mikrozonalności właściwej diamentom naturalnym : - struktura jednorodna / równomierne rozmieszczenie defektów strukturalno-domieszkowych/ - prostoliniowa oktaedryczna - prostoliniowa schodkowa - budowa policentryczna - struktura mozaikowa - struktura antyszkieletowa - mikrozonalność owalna - mikrozonalność klepsydrowa - mikrozonalność sektorowa - oktaedryczne i heksaedryczne piramidy wzrostu Makrozonalność i mikrozonalność ma ponad 95% diamentów jubilerskich.
11 11 Widmo absorpcyjne pokazuje zależność absorpcji określonej substancji od długości fali światła. Diamenty, zwłaszcza barwne wykazują charakterystyczne linie widmowe będące wynikiem różnorodnych zaburzeń struktury. Linie te stanowią ważny czynnik identyfikacyjny. Wśród diamentów jubilerskich wyróżnia się dwie serie różniące się liniami widmowymi: - seria CAPE - diamenty bezbarwne, żółtawe do żółtych, dające linie absorpcji przy długości fali : 478,0 ; 465,0 ; 451,0; 435,0 ; 423,0 415,5; 401, 0; 390,0; nm. - seria BROWN - diamenty brązowawe do brązowych i zielonawe, dające linie widmowe przy długości fali: 504,0, słaba linia przy 498,0 i rzadko przy 537, 0 nm. I.6. Typy diamentów Wykonano szereg badań na podstawie, których diamenty podzielono na 2 typy. Jest to podział umowny i jest konsekwencją skomplikowanych procesów geologicznych, jakie towarzyszyły ich powstawaniu. Równocześnie wskazują one na środowisko, warunki i miejsca występowania. Do klasyfikacji wykorzystano następujące właściwości: - zawartość pierwiastków domieszkujących /azot, bor, w mniejszym stopniu glin i wodór / - absorbcję w podczerwieni i nadfiolecie - przewodnictwo cieplne i elektryczne - barwa Typ I Należy do niego większość diamentów jubilerskich. Są dobrze wykształcone, mają gładkie powierzchnie ścian i lekko zaokrąglone krawędzie i dlatego dobrze nadają się do obróbki. Charakteryzują się dużym stężeniem azotu od 25 do 1000 ppm w skrajnych przypadkach 3000 ppm /ppm sposób wyrażania stężenia 10 ⁶ / cm ³ ang. pars per milion/. Są nieprzeźroczyste dla promieniowania krótszego niż 300 nm. W zależności od stężenia azotu wyróżniamy podtypy I a i I b. Zróżnicowana forma skupień azotu wyodrębnia agregaty A składające się z 2 atomów azotu i B składające się z dowolnej liczby atomów azotu, nie
12 12 większej niż 8. Duże stężenie i różnorodność konfiguracji azotu dzieli diamenty podtypu I a na grupy I aa i I ab. Gdy diament zawiera obie formy agregatów, powstaje grupa I aab. Inną formą skupień występujących w diamentach podtypu Ia są skupienia budowane przez 3 atomy azotu. Forma ta powstaje w procesie przekształcenia skupień A w formę skupień B i jest określona symbolem N3 /centrum barwne N3/. To właśnie one są odpowiedzialne za powstanie żółtego odcienia barwy diamentów zaliczanych przez gemmologów do tzw. serii Cape. Typ Ib. Zawartość azotu waha się od 25 do 50 ppm. Jego atomy są rozproszone, lokują się w sposób izolowany i zastępują atomy węgla w sieci krystalicznej diamentu. Charakterystyczne widmo absorpcji z pikiem przy 1131 cm ¹. Stała absorpcja poniżej 560 nm sprawia, że, barwa tych diamentów może być znacznie pogłębiona-ciemnożółta; niekiedy brązowawa. W gemmologii barwa taka jest nazywana kanarkową. Diamenty I b występują przyrodzie bardzo rzadko. Typ II Diamenty typu II dzielone są na podtypy IIa i IIb. Za podstawę podziału przyjmuje się przewodność elektryczną. Diamenty podtypu IIa mają strukturę najbardziej zbliżoną do idealnej i dlatego też są rzadko spotykane w przyrodzie. Nie zawierają znaczących ilości pierwiastków śladowych / w tym również boru /,w związku z czym, nie przewodzą prądu. Zawierają minimalne ilości azotu nieprzekraczające 20 ppm. Nie absorbują promieniowania podczerwonego w zakresie od cm ¹ i promieniowania nadfioletowego poniżej 230 nm. W przyrodzie występują bardzo rzadko. Diamenty podtypu IIb zawierają domieszkę boru o koncentracji poniżej 10 ⁶/cm³, w związku, z czym, są półprzewodnikami. Charakteryzują się wyraźną luminescencja dla krótkofalowego promieniowania ultrafioletowego skorelowaną ze znacznym nasyceniem barwą niebieską. I.7. Barwa Barwa należy do najbardziej specyficznych i równocześnie do najważniejszych cech diamentów. Zaczęto ją określać już na początku bieżącego stulecia. Liczba odcieni barw jest
13 13 bardzo duża. Barwy diamentów dzielone są na typowe i fantazyjne. Barwy typowe tworzą szereg od bezbarwnej do żółtej w odcieniach o różnym stopniu nasycenia, a także jasne odcienie barwy brązowej lub szarej. Zestawem tym objęto diamenty występujące najczęściej, należące do tzw. szeregu żółtości / od bezbarwnego do żółtego /. Klasy barw określane są przez kamienie wzorcowe, których barwa została dokładnie określona i zdefiniowana systemem literowym. Pozwoliło to GIA na stworzenie skali barw od D najczystsza biel, do Z żółty. Druga grupę stanowią barwy fantazyjne, do której, zaliczamy kamienie zabarwione na kolor: niebieski, różowy, fioletowy, zielony, pomarańczowy, czerwony brązowy i czarny. Barwa diamentu może być również kojarzona z miejscem pochodzenia. Za najczystsze uważane są rzadko dziś wydobywane bezbarwne diamenty indyjskie. Diamenty wydobywane ze złóż południowoafrykańskich w 98% mają wyraźne zabarwienie. Czysty diament jest zupełnie bezbarwny. O barwie mogą decydować wtrącenia jonów niektórych pierwiastków np. azotu, boru, glinu, manganu, żelaza, krzemu i magnezu, występujące jako, element deformujący strukturę kryształu. O kolorze decydują także centra barwne, które są defektem sieci krystalicznej, powstałym pod wpływem wysokoenergetycznego promieniowania. Zabarwienie diamentów podczas podgrzewania może ulec zmianie Po oziębieniu zwykle powraca barwa pierwotna. I.8. Inkluzje Są to defekty wewnętrzne w formie ciała stałego, ciekłego i gazowego zawarte w masie kryształu, niezależne od jego pochodzenia. Inkluzją może też być rysa przełamowa, figura spękań lub inny naturalny defekt wewnętrzny, zakłócający bieg wiązki światła w kamieniu. W diamencie dostrzegalna jest też pewna ilość zanieczyszczeń charakterystyczna dla złoża, z którego pochodzi. Są to wrostki grafitu, magnetytu, rutylu, ilmenitu, pirytu, granatu-piropu, oliwinu, spinelu chromowego, diopsydu chromowego, pentlandytu oraz diamentu. Zanieczyszczenia te widoczne są dopiero przy znacznym powiększeniu. Rozróżniamy wrostki syngenetyczne tj. powstałe podczas wzrostu kryształu i wrostki epigenetyczne/głównie kwarc i tlenki żelaza/, które dostały się do wnętrza wykształconych już kryształów przez drobne szczeliny i spękania.
14 14 Do identyfikacji inkluzji używa się różnych, nowoczesnych i skomplikowanych technik pomiarowych /mikrosonda elektronowa, spektroskopia Ramana/. Nie zawsze jednak udaje się dokonać właściwej identyfikacji i określić skład chemiczny wrostków. W zależności od ilości występujących defektów wewnętrznych diamenty klasyfikuje się na siedem podstawowych klas czystości /według międzynarodowych ustaleń CIBJO,IDC /: LC - lupowo czyste VVS - bardzo, bardzo małe znamiona wewnętrzne /bardzo trudno zauważalne przy dziesięciokrotnym powiększeniu / VS - bardzo małe znamiona wewnętrzne /trudno zauważalne przy dziesięciokrotnym powiększeniu / SI - małe znamiona wewnętrzne /łatwo zauważalne przy dziesięciokrotnym powiększeniu / P₁ - znamiona wewnętrzne trudno zauważalne okiem nieuzbrojonym P₂ - znamiona wewnętrzne dobrze widoczne okiem nieuzbrojonym, obniżające nieznacznie brylancję diamentu P₃ - znamiona wewnętrzne bardzo dobrze widoczne okiem nieuzbrojonym znacznie obniżające brylancję diamentu. I.10. Szlif brylantowy Diamenty ze względu na swoje specyficzne właściwości są wykorzystywane w różnych gałęziach przemysłu. Około 20% wydobycia trafia do przemysłu jubilerskiego. W trakcie obróbki mechanicznej kryształom diamentu nadaje się różnego rodzaju kształty. Tylko niektóre z nich otrzymują nazwę brylantów ze względu na specyficzny rodzaj szlifuszlif brylantowy, który nadaje się surowym kryształom w celu osiągnięcia najlepszych walorów optycznych określanych mianem brylancji. Brylantem nazywamy diament w formie okrągłej z pełnym szlifem brylantowym tzn. zawierającym w koronie 33 fasety, w tym taflę i 25 faset w pawilonie w tym kolet. Prekursorem nowoczesnego szlifu brylantowego był M. Tolkowsky, który w 1919 roku zaproponował szlif brylantowy określany często mianem szlifu doskonałego lub idealnego. Stał się on podstawą do porównań i klasyfikacji szlifów brylantowych.
15 15 Prace nad udoskonaleniem szlifu brylantowego trwały latami, a ich kolejne modyfikacje przyjmowały nazwy od nazwisk ich twórców: A. Johnsen i S. Rosch 1929 r, W. Eppler 1939 r, R. Parker 1957 r, H. Tilander 1967 r, W. Eulitz 1972 r. Koncepcja szlifu w/g W. Epplera opierała się nie tylko na danych teoretycznych, ale również na danych zebranych w wyniku różnych prób i doświadczeń. Stąd nawa szlifu - szlif właściwy praktyczny, uznany za optymalną i najbardziej popularną formę szlifu brylantowego. Obecnie znamy wiele modyfikacji tego szlifu i dlatego dopuszczalne są odstępstwa od norm spowodowane różnymi względami praktycznymi I.11. Masa kamieni W obrocie międzynarodowym masę kamieni szlachetnych określa się wg systemu metrycznego. Jednostką miary jest karat metryczny 1ct. = 0.2 G wprowadzony do systemu miar w 1914 roku. Masę kamieni szlachetnych, w tym diamentów, określa się zwyczajowo do
16 16 setnych części karata. Taką dokładność uzyskuje się stosując wagi analityczne lub karatowe, mechaniczne lub elektroniczne. I.12. Imitacje diamentów Do naśladowania diamentu wykorzystano wszelkie materiały bezbarwne, przeźroczyste, podatne na szlifowanie i posiadające zadowalającą twardość. Początkowo były to szkła, później strass, czyli szkło o dużej zawartości ołowiu. Używano też kwarcu naturalnego /kryształ górski/ i syntetycznego, bezbarwnej odmiany korundu a także bezbarwnego cyrkonu, spinelu, topazu, berylu i sheelitu. Najnowsze imitacje, specjalnie wytworzone w tym celu, to: - syntetyczny rutyl - tytanian strontu / fabulit / - sztuczny granat / GGG i YAG / - cyrkonia / stabilizowany kubiczny tlenek cyrkonu / - moissanit / węglik krzemu/ II. CZĘŚĆ METODYCZNA II.1. Metody podstawowe II.1.1. Pomiar kamieni oszlifowanych Wymiary kamieni oszlifowanych wyznacza się za pomocą specjalnych suwmiarek lub karatomierzy. Wymiary podaje się w milimetrach w następującej kolejności: długość, szerokość i wysokość z dokładnością do 0,001 mm. II.1.2. Wyznaczanie masy kamieni oszlifowanych Masę rzeczywistą kamieni szlachetnych i ozdobnych wyznacza się wagowo używając w tym celu wag mechanicznych lub elektronicznych. W czasie wykonywania pomiaru wagi powinny być zabezpieczone przed wibracjami i silnym polem magnetycznym. Nie powinny też występować zbyt gwałtowne wahania temperatury i zmiany wilgotności.
17 17 II.1.3. Masa przeliczeniowa Wyznacza się ją wtedy, gdy wagowe określenie masy z różnych względów jest niemożliwe. Aby mogła być zbliżona do rzeczywistej, konieczne jest, aby szlif kamienia był ściśle określony tzn. miał znormalizowany kształt i dokładnie zdefiniowane proporcje. Dla szlifu brylantowego najczęściej masę przybliżoną wyznacza się ze wzorów Scharffenberga: M = H R² k gdzie: M masa kamienia w karatach / ct / H wysokość całkowita w / mm / R średnica rondysty / mm / - wartość średnia z kilku pomiarów k współczynnik korekcji. Wartość współczynnika korekcji k zależy od grubości rondysty i wynosi dla rondysty pogrubionej 0,0067 0,0068 cienkiej do średniej 0,0064 0,0066 i bardzo cienkiej 0,0062 0,0063. Leveridge'a : M = H r² k gdzie: M masa kamienia w karatach /ct / H wysokość całkowita / mm / r połowa średnicy rondysty / mm/ - wartość średnia z kilku pomiarów k ₁ - współczynnik korekcji Wartość współczynnika korekcji k ₁ zależy od grubości rondysty i waha się w granicach 0,0245 0,0270.
18 18 II.1.4. Badanie lupowe Wykorzystuje się je do wstępnej oceny cech optycznych, fizycznych i geometrycznych oszlifowanych kamieni. Przy użyciu lupy, można określić rodzaj i formę szlifu, jego proporcje i wykończenie, ustalić stopień przeźroczystości kamieni, stwierdzić obecność inkluzji, a także zidentyfikować kamienie składane i poprawiane. By uznać badania lupowe za diagnostyczne musza być spełnione następujące warunki: 1. obserwacja powinna się odbywać w warunkach normalnego / dziennego / oświetlenia lub jego sztucznym zamienniku realizującym iluminat D₅₅ lub D₆₅ / iluminat normalny CIE / 2. obserwowany kamień powinien znajdować się w ogniskowej układu optycznego / lupy /, w praktyce jest to 2 3 cm 3. użyta w badaniach lupa powinna spełniać warunki aplanatyczności i achromatyczności oraz dawać odpowiednie powiększenie. W przypadku badania diamentów powiększenie dziesięciokrotne. Takie są ustalenia Międzynarodowej Rady Diamentów. II.1.5. Pomiar gęstości względnej W praktyce gemmologicznej posługujemy się zwykle pojęciem gęstości względnej, wyrażającej stosunek dwóch gęstości substancji w warunkach standardowych. Gęstość względną kamieni określa się w stosunku do wody destylowanej, rzadziej innej cieczy. Możną ją oznaczyć metodami: hydrostatycznego ważenia, suspensyjną, piknometryczną i arytmetyczną. Metoda hydrostatycznego ważenia wykorzystuje prawo Archimedesa. Pomiar sprowadza się do określenia objętości kamienia na podstawie wielkości wyporu cieczy o znanej gęstości np. wody. Sposób postępowania: kamień waży się w powietrzu i powtórnie po zanurzeniu w wodzie. W obu przypadkach, masę określa się, używając tzw. wagi hydrostatycznej. Może nią być każda waga laboratoryjna wyposażona w podstawkę na szklane naczynie i zawieszkę służącą do umieszczenia kamienia. Gęstość kamienia oblicza się wg wzoru: d = m₁ / (m₁ - m₂) d₁ gdzie: m₁ - masa kamienia w powietrzu
19 19 m₂ - masa kamienia w wodzie d₁ - gęstość wody lub innej cieczy Wartość gęstości każdej użytej cieczy musi być znana. Dla wody d₁ = 1 g/cm³. Metoda arytmetyczna. Pozwala na przybliżone wyliczenie względnej gęstości kamieni okrągłych o szlifie brylantowym. Ze względu na łatwość pomiarów i obliczeń, jest szczególnie przydatna przy odróżnianiu diamentów nieoprawionych od ich naśladownictw. Względną gęstość d badanego kamienia oblicza się ze wzoru: d = m₁/ m₂ gdzie: m₁ - masa rzeczywista zmierzona na wadze karatowej m₂ - masa przeliczeniowa / przybliżona / wg wzoru H R² k gdzie: H - wysokość kamienia w mm, R średnica rondysty w mm, k współczynnik korekcyjny o wartości 0,0064 0,0066 Wartość d = 1 oznacza, że badany kamień to diament /gęstość 3,52 g /cm³ /. Wartość d 1 wskazuje na naśladownictwo. II.1.6. Luminescencja standardowa Do określenia luminescencji wykorzystuje się odpowiednio skonstruowane lampy rtęciowe, które są źródłem intensywnego promieniowania nadfioletowego o długości fali 365nm i 254 nm, wyposażone w filtr Woodsa, eliminujący promieniowanie widzialne i daleki nadfiolet. Badanie przeprowadza się na czarnym, niefluoryzującym podłożu. Określa się odcień barwy fluorescencyjnej oraz stopień jej intensywności jako : silna, wyraźna, słaba lub brak. II.2. Metody laboratoryjne II.2.1. Diamond View Jest to urządzenie wykorzystujące zjawisko powierzchniowej fluorescencji /rzadko fosforescencji /. Istotnym elementem są dwa silne źródła krótkofalowego nadfioletu, / poniżej
20 nm / oświetlające powierzchnię badanego kamienia pod takim kątem, aby obraz wzbudzonej fluorescencji miał charakter stereoskopowy, a więc dający wrażenia trójwymiarowości. Promieniowanie o takiej energii wywołuje fluorescencję w zasadzie we wszystkich typach diamentu niezależnie od tego, czy fluoryzowały, czy nie, w standardowym typie promieniowania UV. Obraz ten jest przekazywany za pomocą wbudowanej kamery CCD o szerokim zakresie powiększeń do komputera wyposażonego w ekran o wysokiej rozdzielczości. Sterowanie pracą aparatu, zapisywanie zdjęć i analiza uzyskanych wyników odbywa się za pomocą oprogramowania DiamondView. Możliwe tryby pracy: Dark próbka nie jest oświetlana ani światłem widzialnym ani ultrafioletowym. Umożliwia oglądanie naturalnie zanikającej fosforescencji w czasie / po trybie fluorescencji /. Visible próbka oświetlana jest światłem widzialnym tryb pomocny we właściwym pozycjonowaniu próbki i ustawieniu ostrości przed właściwą analizą. Fluor generowanie fluorescencji próbki za pomocą ciągłego wzbudzania światłem UV. Phospho obserwacja fosforescencji próbki mającej miejsce po fluorescencji generowanej przez światło UV. Obrazy fluorescencyjne diamentów naturalnych i syntetycznych różnią się zasadniczo między sobą wskutek odmiennej struktury wzrostowej kryształów, co pozwala na pewne odróżnienie diamentów naturalnych od diamentów syntetycznych. Aparat zawiera bibliotekę DTC zdjęć analizowanych kryształów: naturalnych, polerowanych diamentów, kryształów syntetyzowanych metodami HPHT z użyciem różnych pras, kryształów syntetyzowanych metodą CVD. Umożliwia pomiary próbek kamieni o rozmiarach od 0,05 do 10 karatów nieoprawionych i w wyrobach jubilerskich. II.2.2. UV Vis NIR Spektrometr SAS 2000 Adamas wykorzystano, jako kolorymetr określający barwę wg skali GIA.
21 21 II.2.3. FTIR Spektroskopia jest działem fizyki jądrowej, atomowej a także części chemii, która zajmuje się określeniem struktury energetycznej badanego układu. Polega na uzyskaniu i analizie widma energii jaką emitują, pochłaniają lub rozpraszają dane atomy, jądra itp. Jedną z rodzajów spektroskopii jest spektroskopia optyczna, w której wykorzystuje się promieniowanie elektromagnetyczne w zakresie od głębokiego ultrafioletu po daleką podczerwień. Widma w podczerwieni są charakterystyczne dla konkretnych związków chemicznych. Porównywanie widma badanej substancji z wcześniej przygotowaną biblioteką widm jest jednym ze sposobów identyfikacji związków za pomocą spektroskopii w podczerwieni. Obecnie stosuje się metodę polegającą na tzw. przemiataniu próbki wiązką promieniowania, w której występują razem wszystkie długości fali z zakresu IR. Po przejściu tej wiązki przez próbkę, interferuje się ją z wiązką z tego samego źródła, która nie przeszła przez próbkę. Obraz widma powstaje przez zastosowanie przekształcenia Fouriera / komputerowe obliczenia numeryczne / obrazu interferencyjnego. Spektrometry takie określane są popularnym skrótem FTIR /Fourier Transformation Infrared / Spektroskopia fourierowska to instrumentalna metoda analityczna stosowana z zakresie podczerwieni i tzw. dalekiej podczerwieni / ⁶m /, Charakterystyczne piki centrów barwnych występujących w diamencie z dodatkiem azotu: centrum barwne A: 484 ; 1212 ; 1280 cm ¹ / Clark i Davey 1984 / centrum barwne B : 754 ; 780 ; 1010 ;1096 ; 1175 ; 1332 cm ¹ /Clark i Davey 1984 / centrum barwne C: 1130 ; 1344 cm ¹ / Lawson 1993 / płytki: 1358; 1362 ;1372 ; 1380 cm ¹ / Zaitsev 2001 /
22 22 III. CZĘŚĆ BADAWCZA III.1.Metody badawcze Badania przeprowadzono na grupie 27 kamieni pochodzących od różnych dostawców z terytorium Polski. Posłużono się metodami podstawowymi i laboratoryjnymi, z których wykorzystano: - obserwacje lupowe w celu określenia klas czystości i barwy kamieni w oparciu o zestaw kamieni porównawczych -określenie gęstości kamieni za pomocą wagi hydrostatycznej, oraz metodą arytmetyczną -określenie barwy luminescencji metodą standardową za pomocą lampy emitującej promieniowanie UV 365 nm i 254 nm. - Diamond View -zdjęcia w kilku projekcjach, z czego do pracy wybrano projekcje w oświetleniu normalnym i ultrafioletowym poniżej 230 nm od strony tafli - FTIR; zdjęto i opisano widma korzystając z przyrządu FTIR Nicole określenia barwy przy pomocy spektrometru UV- ViS NIR.
23 23 III.2. Badany materiał Diament nr1. Masa rzeczywista 0,41 ct czystość VS₂ barwa I mikrozonalność owalna Miary: ø 4,8 ; h 2,8 / mm / Masa obliczeniowa 0,406 ct Gęstość względna / met. wagi hydrostatycznej / d = 3,41 g/cm³ Gęstość względna / met. arytmetyczna / d = 1,002 UVL średnia niebieski UVC słaba pomarańczowy
24 24 Diament nr 1 widmo absorbcji. Typ I aa>> B Na wykresie widoczne charakterystyczne piki absorbcji - centrum A ,7 cm ¹ - centrum B ,1 ; 1087 ; 1010,9 cm ¹
25 25 Diament nr 2. Masa rzeczywista 0,23 ct czystość SI₂ barwa H mikrozonalność sektorowa Miary ø 3,9 h 2,37mm Masa obliczeniowa 0,227 ct Gęstość względna / met. wagi hydrostatycznej / d = 3,83 g/cm³ Gęstość względna / met. arytmetyczna / d = 1,013 UVL średnia niebieski UVC słaba pomarańczowy
26 26 Diament nr 2 widmo absorbcji. Typ IaAB Na wykresie widoczne charakterystyczne piki absorbcji: - centrum A 1280 cm ¹ - centrum B 1168,4 ; 1093,4 ; 1007,9 cm ¹
27 27 Diament nr 3. Masa rzeczywista 0,16 ct czystość SI barwa I mikrozonalność agatowa Miary ø 3,4, h 2,12 mm Masa obliczeniowa - 0,154 ct Gęstość względna / met. wagi hydrostatycznej/ d = 3,75 g/cm³ Gęstość względna / met. arytmetyczna / d = 1,038 UVL słaba pomarańczowy UVC słaba - pomarańczowy
28 28 Diament nr 3 widmo absorbcji. Typ IaA>>B Na wykresie widoczne charakterystyczne piki absorbcji - centrum A 1265 ; 1201 cm ¹ - centrum B 1004,7 cm ¹
29 29 Diament nr 4. Masa rzeczywista 0,13 ct czystość VS barwa G mikrozonalność sektorowa Miary ø 3,22, h- 1,99mm Masa obliczeniowa 0,129 ct Gęstość względna / met. wagi hydrostatycznej / d = 3,75 g/cm³ Gęstość względna / met. arytmetyczną / d = 1,007 UVL słaba niebieski UVC słaba - pomarańczowy
30 30 Diament nr 4 widmo absorbcji. Typ I aa>>b Na wykresie charakterystyczne piki absorbcji: - centrum A 1286,7 ; 1207,9 cm ¹ - centrum B 1006 cm ¹
31 31 Diament nr 5. Masa rzeczywista 0,07 ct czystość SI barwa F mikrozonalność sektorowa Miary ø 2,65, h 1,6 mm Masa obliczeniowa 0,07ct Gęstość względna / met. wagi hydrostatycznej / d = 3,75 g/cm³ Gęstość względna / met. arytmetyczną / d = 1 UVL- słaba niebieski UVC - brak
32 32 Diament nr 5 widmo absorbcji. Typ IaA>>B Na wykresie widoczne charakterystyczne piki absorbcji: - centrum A 1276,8 ; 1212,8 cm ¹ - centrum B 1006 cm ¹
33 33 Diament nr 6. Masa rzeczywista 0,07ct czystość SI barwa G mikrozonalność prostoliniowa,oktaedryczna Miary ø 2,67, h -1,6 mm Masa obliczeniowa 0,07 ct Gęstość względna / met. wagi hydrostatycznej / d = 3,5 g/cm³ Gęstość względna / met. arytmertczną / d = 1 UVL średnia niebieski UVC słaba - pomarańczowy
34 34 Diament nr 6 widmo absorbcji. Typ IaA>B Na wykresie widoczne charakterystyczne piki absorbcji: - centrum A 1282,0 cm ¹ - centrum B 1173,4 ; 1089,7 ; 1001 cm ¹
35 35 Diament nr 7. Masa rzeczywista 0,06 ct czystość P₁ barwa F mikrozonalność sektorowa Miary ø 2,4, h 1,5 mm Masa obliczeniowa 0,054 ct Gęstość względna / met. wagi hydrostatycznej / d = 3,0 g/cm ³ Gęstość względna / met. arytmetyczna / d = 1,111 UVL słaba niebieski UVC- słaba - pomarańczowy
36 36 Diament nr 7 widmo absorbcji. Typ IaAB Na wykresie widoczne charakterystyczne piki absorbcji : - centrum A 1296 cm ¹ - centrum B 1173,4 ; 996,1 cm ¹
37 37 Diament nr 8. Masa rzeczywista 0,06 ct czystość SI₂ barwa I mikrozonalność policentryczna Miary ø 2,4, h 1,5 mm Masa obliczeniowa 0,054 ct Gęstość względna / met. wagi hydrostatycznej / d = 3,0 g/cm³ Gęstość względna / met. arytmetyczną / d = 1,111 UVL słaba niebieski UVC słaba pomarańczowy
38 38 Diament nr 8 widmo absorbcji. Typ IaA>B Na wykresie widoczne charakterystyczne piki absorbcji: - centrum A 1276 cm ¹ - centrum B 1178,3 ; 1089,7 ; 1006,0 cm ¹
39 39 Diament nr 9. Masa rzeczywista - 0,07 ct czystość P₂ barwa H mikrozonalność sektorowa Miary ø 2,6, h 1,65 mm Masa obliczeniowa 0,07 ct Gęstość względna / met. wagi hydrostatycznej / d =3,5 g/cm³ Gęstość względna / met. arytmetyczną / d = 1 UVL słaba pomarańczowy UVC - brak
40 40 Diament nr 9 widmo absorbcji. Typ IaA>B Na wykresie widoczne charakterystyczne piki absorbcji: - centrum A 1281,8 cm ¹ - centrum B 1198 ; 1094 cm ¹
41 41 Diament nr 10. Masa rzeczywista 0,08 ct czystość P₂ barwa J mikrozonalność sektorowa Miary ø 2,6, h 1,8 mm Masa obliczeniowa 0,076 ct Gęstość względna / met. wagi hydrostatycznej / d = 4,0 g/cm³ Gęstość względna / met. arytmetyczną / d = 1,052 UVL średnia niebieski UVC słaba - pomarańczowy
42 42 Diament nr 10 widmo absorbcji. Typ IaAB Na wykresie widoczne charakterystyczne piki absorbcji : - centrum A 1281,8 cm ¹ - centrum B 1183,3 ; 1094,6 cm ¹
43 43 Diament nr 11. Masa rzeczywista - 0,13 ct czystość P₁ barwa I mikrozonalność sektorowa Miary ø 3,2, h - 1,99 mm Masa obliczeniowa 0,128 ct Gęstość względna / met. wagi hydrostatycznej / d = 4,33 g/cm³ Gęstość względna / met. arytmetyczna / d = 1,015 UVL - mocna niebieski UVC słaba - niebieski
44 44 Diament nr 11 widmo absorbcji. Typ IaA<B Na wykresie widoczne charakterystyczne piki absorbcji : - centrum A 1281,8 cm ¹ - centrum B 1173,4 ; 1089,7 ; 1010,9 cm ¹
45 45 Diament nr 12. Masa rzeczywista 0,14 ct czystość P₁ barwa K Miary ø 3,35, h 2,0 mm mikrozonalność owalna jądra prostoliniowa brzegów Masa obliczeniowa 0,141 ct Gęstość względna / met. wagi hydrostatycznej / d = 4,66 g/cm³ Gęstość względna / met. arytmetyczną / d = 1 UVL - słaba niebieski UVC - słaba - pomarańczowy
46 46 Diament nr 12 widmo absorbcji. Typ IaA>B Na wykresie widoczne charakterystyczne piki absorbcji : - centrum A 1276,8 cm ¹ - centrum B 1173,4 cm ¹
47 47 Diament nr 13. Masa rzeczywista 0,16 ct czystość P₁ barwa L mikrozonalność sektorowa Miary ø 3,5, h 2,05 mm Masa obliczeniowa 0,158 ct Gęstość względna / met. wagi hydrostatycznej / d = 4,0 g/cm³ Gęstość względna / met. arytmetyczną / d = 1,012 UVL średnia niebieski UVC - słaba -pomarańczowy
48 48 Diament nr 13 widmo absorbcji. Typ IaA>>B Na wykresie widoczne charakterystyczne piki absorbcji : - centrum A 1281,0 ; 1207,9 cm ¹ - centrum B 1094 ; 1006 cm ¹
49 49 Diament nr 14. Masa rzeczywista 0,20 ct czystość P₁ barwa I mikrozonalność sektorowa Miary ø 3,7, h 2,3 mm Masa obliczeniowa 0,198 ct Gęstość względna / met. wagi hydrostatycznej / d = 3,33 g/cm³ Gęstość względna / met. arytmetyczną / d = 1,010 UVL - średnia niebieski UVC - słaba - pomarańczowy
50 50 Diament nr 14 widmo absorbcji. Typ IaA>B N a wykresie widoczne charakterystyczne piki absorbcji : - centrum A 1286,7 cm ¹ - centrum B 1173,8 ; 1084,8 ; 1006,0 cm ¹
51 51 Diament nr 15. Masa rzeczywista 0,43 ct czystość SI₂ barwa I mikrozonalność sektorowa Miary - ø 4,8 h 2,95 mm Masa obliczeniowa - 0,428 ct Gęstość względna / met. wagi hydrostatycznej / d = 3,9 g/cm³ Gęstość względna / met. arytmetyczna / d = 1,004 UVL - słaba niebieski UVC słaba - pomarańczowy
52 52 Diament nr 15 widmo absorbcji. Typ Ia AB Na wykresie widoczne charakterystyczne piki absorbcji: - centrum A 1281,7 cm ¹ - centrum B 1173,4 ; 1001,0 cm ¹
53 53 Diament nr 16. Masa rzeczywista 0,40 ct czystość SI₁ barwa L mikrozonalność sektorowa Miary ø 4,6, h 3,0 mm Masa obliczeniowa 0,399 ct Gęstość względna / met. wagi hydrostatycznej / d = 3,63 g/cm³ Gęstość względna / met. arytmetyczna / d = 1,002 UVL - mocna niebieski UVC - słaba - pomarańczowy
54 54 Diament nr 16 widmo absorbcji. Typ IaAB Na wykresie widoczne charakterystyczne piki absorbcji : - centrum A 1281,5 cm ¹ - centrum B 1172,6 ; 1089,7 ; 1006 cm ¹
55 55 Diament nr 17. Masa rzeczywista 0,14 ct czystość SI₁ barwa H mikrozonalność sektorowa Miary ø 3,3 h 2,05 mm Masa obliczeniowa 0,14 ct Gęstość względna / met. wagi hydrostatycznej / d = 3,5 g/cm³ Gęstość względna / met. arytmetyczną / d = 1 UVL - średnia niebieski UVC słaba - pomarańczowy
56 56 Diament nr 17 widmo absorbcji. Typ IaA>B Na wykresie widoczne charakterystyczne piki absorbcji : - centrum A 1281,8 cm ¹ - centrum B 1178,3 ; 1089,7 ; 1001,0 cm ¹
57 57 Diament nr 18. Masa rzeczywista 0,15 ct czystość SI₁ barwa I mikrozonalność prostoliniowa jądra Miary ø 3,4, h 2,05 mm owalna brzegów Masa obliczeniowa 0,149 ct Gęstość względna / met. wagi hydrostatycznej / d = 3,75 g/cm³ Gęstość względna / met. arytmetyczna / d = 1 UVL - słaba niebieskofioletowy UVC - słaba - pomarańczowy
58 58 Diament nr 18 widmo absorbcji. Typ IaAB Na wykresie widoczne charakterystyczne piki absorbcji : - centrum A 1282,0 cm ¹ - centrum B 1178,3 ; 1006,0 cm ¹
59 59 Diament nr 19. Masa rzeczywista 0,16 ct czystość SI₁ barwa F mikrozonalność sektorowa Miary ø 3,4, h 2,1 mm Masa obliczeniowa - 0,152 ct Gęstość względna / met. wagi hydrostatycznej / d = 3,2 g/cm³ Gęstość względna / met. arytmetyczną / d = 1,052 UVL - słaba niebieski UVC - słaba - pomarańczowy
60 60 Diament nr 19 widmo absorbcji. Typ IaA>>B ; Na wykresie widoczne charakterystyczne piki absorbcji : - centrum A 1281; 1207,9 cm ¹ - centrum B 1006,0 cm ¹
61 61 Diament nr 20. Masa rzeczywista-0,16 ct czystość SI₁ barwa H mikrozonalność schodkowa Miary ø 3,45, h 2,1 mm Masa obliczeniowa 0,157 ct Gęstość względna / met. wagi hydrostatycznej / d= 4,0 g/cm³ Gęstość względna / met. arytmetyczna / d = 1,019 UVL - słaba niebieski UVC słaba - pomarańczowy
62 62 Diament nr 20 widmo absorbcji. Typ IaA>>B Na wykresie widoczne charakterystyczne piki absorbcji : - centrum A 1281,0 ; 1207,9 cm ¹ - centrum B 1001,0 cm ¹
63 63 Diament nr 21. Masa rzeczywista 1,39 ct czystość P₃ barwa H mikrozonalność schodkowa Miary ø 7,3, h - 4,2 mm Masa obliczeniowa 1,387 ct Gęstość względna / met. wagi hydrostatycznej / d = 3,475 g/cm³ Gęstość względna / met. arytmetyczna / d = 1,002 UVL - słaba niebieski UVC - słaba - pomarańczowy
64 64 Diament nr 21- widmo absorbcji. Typ IaA>>B Na wykresie widoczne charakterystyczne piki absorbcji : - centrum A 1271,9 ; 1212,8 cm ¹ - centrum B 1006,0 cm ¹
65 65 Diament nr 22. Masa rzeczywista 1,24 ct czystość SI₁ barwa N mikrozonalność sektorowa Miary ø 6,7, h 4,25 mm Masa obliczeniowa - 1,201 ct Gęstość względna / met. wagi hydrostatycznej / d = 3,44 g/cm³ Gęstość względna / met. arytmetyczna / d = 1,032 UVL średnia niebieski UVC słaba - pomarańczowy
66 66 Diament nr 22 widmo absorbcji. Typ IaAB Na wykresie widoczne charakterystyczne piki absorbcji : - centrum A 1364 cm ¹ - centrum B 1134 cm ¹
67 67 Diament nr 23. Masa rzeczywista 0,27 ct czystość P₂ barwa F mikrozonalność sektorowa Miary ø 4,05, h 2,55 mm Masa obliczeniowa 0,263 ct Gęstość względna / met. wagi hydrostatycznej / d = 3,85 g/cm³ Gęstość względna / met. arytmetyczna / d = 1,026 UVL - słaba pomarańczowy UVC słaba - pamarańczowy
68 68 Diament nr 23 widmo absorbcji. Typ IaA>>B Na wykresie widoczne charakterystyczne piki absorbcji : - centrum A 1280 ; 1217,7 cm ¹ - centrum B 1006 cm ¹
69 69 Diament nr 24. Masa rzeczywista 0,19 ct czystość VS barwa E mikrozonalność sektorowa Miary ø 3,55, h 2,3 mm Masa obliczeniowa 0,182 ct Gęstość względna / met. wagi hydrostatycznej / d = 3,8 g/cm³ Gęstość względna / met. arytmetyczna / d = 1,043 UVL - mocna niebieski UVC - słaba - pomarańczowy
70 70 Diament nr 24- widmo absorbcji. Typ IaA>B Na wykresie widoczne charakterystyczne piki absorbcji : - centrum A 1281,8 cm ¹ - centrum B 1178,3 ; 1099,5 ; 1010,9 cm ¹
71 71 Diament nr 25. Masa rzeczywista 0,25 ct czystość VS₂ barwa H mikrozonalność tetraedryczna Miary ø 4,0, h 2,4 mm schodkowa Masa obliczeniowa 0,241 ct Gęstość względna / met. arytmetyczna / d = 1,037 UVL - słaba pomarańczowy UVC - średnia - niebieski
72 72 Diament nr 25 widmo absorbcji. Typ I aa>b Na wykresie widoczne charakterystyczne piki absorbcji : - centrum A 1281,8 cm ¹ - centrum B 1173,4 ; 1089,7 ; 1006 cm ¹
73 73 Diament nr 26 Masa rzeczywista 0,25 ct czystość VS₂ barwa F mikrozonalność sektorowa Miary ø 4,0, h 2,38mm Masa obliczeniowa - 0,239 ct Gęstość względna / met. arytmetyczna / d = 1,046 UVL - słaba pomarańczowy UVC - słaba pomarańczowy
74 74 Diament nr 26- widmo absorbcji. Typ IaA>>B Na wykresie widoczne charakterystyczne piki absorbcji : - centrum A 1281,0 ; 1207,9 cm ¹ - centrum B 1089,0 ; 1006,0 cm ¹
75 75 Diament nr 27. Masa rzeczywista 0,35 ct czystość VS₂ barwa I mikrozonalność prostoliniowa jądra Miary ø 4,4, h 2,8 mm owalna brzegów Masa obliczeniowa 0,341 ct Gęstość względna / met. arytmetyczna / d = 1,026 UVL - słaba pomarańczowy UVC - słaba niebieski
76 76 Diament nr 27 widmo absorbcji. Typ IaA>>B Na wykresie widoczne charakterystyczne piki absorbcji: -centrum A 1266,1 cm ¹ - centrum B 1093,9 cm ¹
77 77 FTIR Na podstawie przeprowadzonej analizy widm absorbcji w podczerwieni, wyselekcjonowano i zgrupowano diamenty o tej samej formie skupień atomów azotu. Grupa diamentów typu IaA >>B.
78 Grupa diamentów typu IaA>>B. 78
79 Grupa diamentów typu IaAB. 79
80 Grupa diamentów typu IaAB. 80
81 Grupa diamentów typu IaA>B. 81
82 Grupa diamentów typu IaA>B. 82
83 83 III.3Podsumowanie Na podstawie przeprowadzonych badań stwierdzam, że wszystkie zbadane diamenty należą do typu Ia, co stanowi potwierdzenie informacji, że 98 % dostępnych diamentów jubilerskich zawiera sporo azotu. Barwy badanych kamieni szacowane przy pomocy kamieni porównawczych nie pokryły się z barwą identyfikowaną za pomocą spektrometru SAS 2000 w prawie 30%. Powodu należy szukać w niskiej jakości stosowanych w Polsce kamieni porównawczych (brak atestów), jak również w subiektywnej ocenie badającego, który powodowany chęcią większego zysku, może zawyżać parametry badanych kamieni. Niedostatecznym jest więc identyfikowanie kamieni jubilerskich tylko w oparciu o badania podstawowe, gdyż obarczone one są dość dużymi błędami. Przykładem mogą być wyniki badania gęstości względnej minerału metodą wagi hydrostatycznej, jak również ocena klas czystości i barwy opierająca się tylko na oku obserwatora. Konieczne staje się sięgnięcie po sposoby, które dokładnie określą dany minerał, czyli metody laboratoryjne. Przeprowadzenie takich badań jest możliwe tylko w dobrze wyposażonych ośrodkach laboratoryjnych. Gdyby istniało urządzenie do oceny klas czystości, to najprawdopodobniej wykluczono by ostatni, subiektywny czynnik oceny, jakim jest oko obserwatora. Dało by to możliwość bezstronnej, pełnej klasyfikacji kamieni jubilerskich, tylko i wyłącznie w oparciu o wskazania przyrządów pomiarowych.
84 84 IV. Bibliografia W. Łapot Diament praktikum gemmologiczne 2003 r. W. Łapot Gemmologia ogólna 1999 r. W. Łapot Gemmologia szczegółowa 2000 r. T. Sobczak, N. Sobczak Diamenty jubilerskie 2004 r. T. Sobczak, N. Sobczak Rzeczoznawstwo kamieni szlachetnych i ozdobnych 2009 r. H. Sylwestrzak Diament minerał niezwykły 1999 r. G. Kamińska Bach Spektroskopia w podczerwieni w analizie tworzyw polimerowych charakterystyka, metody i różne obszary zastosowań S. Karampelas Absorptions infrarouges inhabituelles des diamants dans la zone à un phonon. DiamondView-instrukcja obsługi. http.//portalwiedzy.onet.pl
OZNACZANIE ŻELAZA METODĄ SPEKTROFOTOMETRII UV/VIS
OZNACZANIE ŻELAZA METODĄ SPEKTROFOTOMETRII UV/VIS Zagadnienia teoretyczne. Spektrofotometria jest techniką instrumentalną, w której do celów analitycznych wykorzystuje się przejścia energetyczne zachodzące
Bardziej szczegółowoPODSTAWY BARWY, PIGMENTY CERAMICZNE
PODSTAWY BARWY, PIGMENTY CERAMICZNE Barwa Barwą nazywamy rodzaj określonego ilościowo i jakościowo (długość fali, energia) promieniowania świetlnego. Głównym i podstawowym źródłem doznań barwnych jest
Bardziej szczegółowoWłasności optyczne materii. Jak zachowuje się światło w zetknięciu z materią?
Własności optyczne materii Jak zachowuje się światło w zetknięciu z materią? Właściwości optyczne materiału wynikają ze zjawisk: Absorpcji Załamania Odbicia Rozpraszania Własności elektrycznych Refrakcja
Bardziej szczegółowoWidmo promieniowania
Widmo promieniowania Spektroskopia Każde ciało wysyła promieniowanie. Promieniowanie to jest składa się z wiązek o różnych długościach fal. Jeśli wiązka światła pada na pryzmat, ulega ono rozszczepieniu,
Bardziej szczegółowoJan Drzymała ANALIZA INSTRUMENTALNA SPEKTROSKOPIA W ŚWIETLE WIDZIALNYM I PODCZERWONYM
Jan Drzymała ANALIZA INSTRUMENTALNA SPEKTROSKOPIA W ŚWIETLE WIDZIALNYM I PODCZERWONYM Światło słoneczne jest mieszaniną fal o różnej długości i różnego natężenia. Tylko część promieniowania elektromagnetycznego
Bardziej szczegółowoWiadomości ogólne: Ze względu na cechy zewnętrzne wyróżnia się kilka typów diamentów:
Miśta Aleksander Wiadomości ogólne: Diament to minerał, będący drugą obok grafitu odmianą alotropowa węgla. Diament jest najtwardszym z minerałów spotykanych w przyrodzie. Ze względu na cechy zewnętrzne
Bardziej szczegółowoMATERIAŁY SUPERTWARDE
MATERIAŁY SUPERTWARDE Twarde i supertwarde materiały Twarde i bardzo twarde materiały są potrzebne w takich przemysłowych zastosowaniach jak szlifowanie i polerowanie, cięcie, prasowanie, synteza i badania
Bardziej szczegółowoWyznaczanie długości fali świetlnej za pomocą spektrometru siatkowego
Politechnika Łódzka FTIMS Kierunek: Informatyka rok akademicki: 2008/2009 sem. 2. grupa II Termin: 19 V 2009 Nr. ćwiczenia: 413 Temat ćwiczenia: Wyznaczanie długości fali świetlnej za pomocą spektrometru
Bardziej szczegółowoWłaściwości optyczne. Oddziaływanie światła z materiałem. Widmo światła widzialnego MATERIAŁ
Właściwości optyczne Oddziaływanie światła z materiałem hν MATERIAŁ Transmisja Odbicie Adsorpcja Załamanie Efekt fotoelektryczny Tradycyjnie właściwości optyczne wiążą się z zachowaniem się materiałów
Bardziej szczegółowoWykład XIV: Właściwości optyczne. JERZY LIS Wydział Inżynierii Materiałowej i Ceramiki Katedra Technologii Ceramiki i Materiałów Ogniotrwałych
Wykład XIV: Właściwości optyczne JERZY LIS Wydział Inżynierii Materiałowej i Ceramiki Katedra Technologii Ceramiki i Materiałów Ogniotrwałych Treść wykładu: Treść wykładu: 1. Wiadomości wstępne: a) Załamanie
Bardziej szczegółowoMonochromatyzacja promieniowania molibdenowej lampy rentgenowskiej
Uniwersytet Śląski Instytut Chemii Zakładu Krystalografii ul. Bankowa 14, pok. 133, 40 006 Katowice tel. (032)359 1503, e-mail: izajen@wp.pl, opracowanie: dr Izabela Jendrzejewska Laboratorium z Krystalografii
Bardziej szczegółowoWyznaczanie zależności współczynnika załamania światła od długości fali światła
Ćwiczenie O3 Wyznaczanie zależności współczynnika załamania światła od długości fali światła O3.1. Cel ćwiczenia Celem ćwiczenia jest zbadanie zależności współczynnika załamania światła od długości fali
Bardziej szczegółowoSUROWCE I RECYKLING. Wykład 2
SUROWCE I RECYKLING Wykład 2 Układ krystalograficzny grupuje kryształy o pewnych wspólnych cechach symetrii geometrycznej Postacie krystalograficzne Kryształy ograniczone ścianami jednoznacznymi stanowią
Bardziej szczegółowoMetale i niemetale. Krystyna Sitko
Metale i niemetale Krystyna Sitko Substancje proste czyli pierwiastki dzielimy na : metale np. złoto niemetale np. fosfor półmetale np. krzem Spośród 115 znanych obecnie pierwiastków aż 91 stanowią metale
Bardziej szczegółowoPromieniowanie rentgenowskie. Podstawowe pojęcia krystalograficzne
Promieniowanie rentgenowskie Podstawowe pojęcia krystalograficzne Krystalografia - podstawowe pojęcia Komórka elementarna (zasadnicza): najmniejszy, charakterystyczny fragment sieci przestrzennej (lub
Bardziej szczegółowowyodrębnia zjawisko z kontekstu, wskazuje czynniki istotne substancji
Copyright by ZamKor P. Sagnowski i Wspólnicy spółka jawna, Kraków 20 fizyka Kartoteka fizyka Czynność Główne wymagania sprawdzane w zadaniu doświadczalne przekrojowe szczegółowe Liczba rozpoznaje sposób
Bardziej szczegółowoĆwiczenie 12 (44) Wyznaczanie długości fali świetlnej przy pomocy siatki dyfrakcyjnej
Ćwiczenie 12 (44) Wyznaczanie długości fali świetlnej przy pomocy siatki dyfrakcyjnej Wprowadzenie Światło widzialne jest to promieniowanie elektromagnetyczne (zaburzenie poła elektromagnetycznego rozchodzące
Bardziej szczegółowoSpektroskop, rurki Plückera, cewka Ruhmkorffa, aparat fotogtaficzny, źródło prądu
Imię i nazwisko ucznia Nazwa i adres szkoły Imię i nazwisko nauczyciela Tytuł eksperymentu Dział fizyki Potrzebne materiały do doświadczeń Kamil Jańczyk i Mateusz Kowalkowski I Liceum Ogólnokształcące
Bardziej szczegółowodr hab. inż. Józef Haponiuk Katedra Technologii Polimerów Wydział Chemiczny PG
2. METODY WYZNACZANIA MASY MOLOWEJ POLIMERÓW dr hab. inż. Józef Haponiuk Katedra Technologii Polimerów Wydział Chemiczny PG Politechnika Gdaoska, 2011 r. Publikacja współfinansowana ze środków Unii Europejskiej
Bardziej szczegółowoDzień dobry. Miejsce: IFE - Centrum Kształcenia Międzynarodowego PŁ, ul. Żwirki 36, sala nr 7
Dzień dobry BARWA ŚWIATŁA Przemysław Tabaka e-mail: przemyslaw.tabaka@.tabaka@wp.plpl POLITECHNIKA ŁÓDZKA Instytut Elektroenergetyki Co to jest światło? Światło to promieniowanie elektromagnetyczne w zakresie
Bardziej szczegółowoEGZAMIN W KLASIE TRZECIEJ GIMNAZJUM W ROKU SZKOLNYM 2014/2015
EGZAMIN W KLASIE TRZECIEJ GIMNAZJUM W ROKU SZKOLNYM 2014/2015 CZĘŚĆ 2. PRZEDMIOTY PRZYRODNICZE ZASADY OCENIANIA ROZWIĄZAŃ ZADAŃ ARKUSZE: GM-P1X, GM-P2, GM-P4, GM-P5, GM-P7, GM-P1L, GM-P1U KWIECIEŃ 2015
Bardziej szczegółowoPDF stworzony przez wersję demonstracyjną pdffactory
Promieniowanie elektromagnetyczne (fala elektromagnetyczna) rozchodzące się w przestrzeni zaburzenie pola elektromagnetycznego. Zaburzenie to ma charakter fali poprzecznej, w której składowa elektryczna
Bardziej szczegółowoDoświadczalne wyznaczanie ogniskowej cienkiej soczewki skupiającej
Doświadczalne wyznaczanie ogniskowej cienkiej skupiającej Wprowadzenie Soczewka ciało przezroczyste dla światła ograniczone zazwyczaj dwiema powierzchniami kulistymi lub jedną kulistą i jedną płaską 1.
Bardziej szczegółowoPrzewaga klasycznego spektrometru Ramana czyli siatkowego, dyspersyjnego nad przystawką ramanowską FT-Raman
Porównanie Przewaga klasycznego spektrometru Ramana czyli siatkowego, dyspersyjnego nad przystawką ramanowską FT-Raman Spektroskopia FT-Raman Spektroskopia FT-Raman jest dostępna od 1987 roku. Systemy
Bardziej szczegółowowyodrębnia zjawisko z kontekstu, wskazuje czynniki istotne substancji
Copyright by ZamKor P. Sagnowski i Wspólnicy spółka jawna, Kraków 20 fizyka Kartoteka fizyka Czynność sprawdzane w zadaniu doświadczalne przekrojowe szczegółowe Liczba rozpoznaje sposób wyznaczania masy
Bardziej szczegółowoI. PROMIENIOWANIE CIEPLNE
I. PROMIENIOWANIE CIEPLNE - lata '90 XIX wieku WSTĘP Widmo promieniowania elektromagnetycznego zakres "pokrycia" różnymi rodzajami fal elektromagnetycznych promieniowania zawartego w danej wiązce. rys.i.1.
Bardziej szczegółowoDZIAŁ TEMAT NaCoBeZu kryteria sukcesu w języku ucznia
ODDZIAŁYWANIA DZIAŁ TEMAT NaCoBeZu kryteria sukcesu w języku ucznia 1. Organizacja pracy na lekcjach fizyki w klasie I- ej. Zapoznanie z wymaganiami na poszczególne oceny. Fizyka jako nauka przyrodnicza.
Bardziej szczegółowoNORMA ZAKŁADOWA. 2.2 Grubość szkła szlifowanego oraz jego wymiary
NORMA ZAKŁADOWA I. CEL: Niniejsza Norma Zakładowa Diversa Diversa Sp. z o.o. Sp.k. stworzona została w oparciu o Polskie Normy: PN-EN 572-2 Szkło float. PN-EN 12150-1 Szkło w budownictwie Norma Zakładowa
Bardziej szczegółowoKryteria oceniania z chemii kl VII
Kryteria oceniania z chemii kl VII Ocena dopuszczająca -stosuje zasady BHP w pracowni -nazywa sprzęt laboratoryjny i szkło oraz określa ich przeznaczenie -opisuje właściwości substancji używanych na co
Bardziej szczegółowoMateriał do tematu: Piezoelektryczne czujniki ciśnienia. piezoelektryczny
Materiał do tematu: Piezoelektryczne czujniki ciśnienia Efekt piezoelektryczny Cel zajęć: Celem zajęć jest zapoznanie się ze zjawiskiem piezoelektrycznym, zachodzącym w niektórych materiałach krystalicznych
Bardziej szczegółowoWłaściwości kryształów
Właściwości kryształów Związek pomiędzy właściwościami, strukturą, defektami struktury i wiązaniami chemicznymi Skład i struktura Skład materiału wpływa na wszystko, ale głównie na: właściwości fizyczne
Bardziej szczegółowoWłasności optyczne półprzewodników
Własności optyczne półprzewodników Andrzej Wysmołek Wykład przygotowany w oparciu o wykłady prowadzone na Wydziale Fizyki UW przez prof. Mariana Grynberga oraz prof. Romana Stępniewskiego Klasyfikacja
Bardziej szczegółowoSZCZEGÓŁOWE KRYTERIA OCENIANIA Z CHEMII DLA KLASY II GIMNAZJUM Nauczyciel Katarzyna Kurczab
SZCZEGÓŁOWE KRYTERIA OCENIANIA Z CHEMII DLA KLASY II GIMNAZJUM Nauczyciel Katarzyna Kurczab CZĄSTECZKA I RÓWNANIE REKCJI CHEMICZNEJ potrafi powiedzieć co to jest: wiązanie chemiczne, wiązanie jonowe, wiązanie
Bardziej szczegółowoLista materiałów dydaktycznych dostępnych w Multitece Chemia Nowej Ery dla klasy 7
Lista materiałów dydaktycznych dostępnych w Multitece Chemia Nowej Ery dla klasy 7 W tabeli zostały wyróżnione y z doświadczeń zalecanych do realizacji w szkole podstawowej. Temat w podręczniku Tytuł Typ
Bardziej szczegółowoWojewódzki Konkurs Przedmiotowy z Chemii dla uczniów gimnazjów województwa śląskiego w roku szkolnym 2014/2015
Wojewódzki Konkurs Przedmiotowy z Chemii dla uczniów gimnazjów województwa śląskiego w roku szkolnym 2014/2015 PRZYKŁADOWE ROZWIĄZANIA WRAZ Z PUNKTACJĄ Maksymalna liczba punktów możliwa do uzyskania po
Bardziej szczegółowo17. Który z rysunków błędnie przedstawia bieg jednobarwnego promienia światła przez pryzmat? A. rysunek A, B. rysunek B, C. rysunek C, D. rysunek D.
OPTYKA - ĆWICZENIA 1. Promień światła padł na zwierciadło tak, że odbił się od niego tworząc z powierzchnią zwierciadła kąt 30 o. Jaki był kąt padania promienia na zwierciadło? A. 15 o B. 30 o C. 60 o
Bardziej szczegółowoPromieniowanie podczerwone (ang. infrared IR) obejmuje zakres promieniowania elektromagnetycznego pomiędzy promieniowaniem widzialnym a mikrofalowym.
Próby identyfikacji białego cukru buraczanego i trzcinowego dr inż. Maciej Wojtczak Promieniowanie podczerwone Promieniowanie podczerwone (ang. infrared IR) obejmuje zakres promieniowania elektromagnetycznego
Bardziej szczegółowoOP6 WIDZENIE BARWNE I FIZYCZNE POCHODZENIE BARW W PRZYRODZIE
OP6 WIDZENIE BARWNE I FIZYCZNE POCHODZENIE BARW W PRZYRODZIE I. Wymagania do kolokwium: 1. Fizyczne pojęcie barwy. Widmo elektromagnetyczne. Związek między widmem światła i wrażeniem barwnym jakie ono
Bardziej szczegółowoWARUNKI TECHNICZNE 2. DEFINICJE
WARUNKI TECHNICZNE 1. ZAKRES WARUNKÓW TECHNICZNYCH W niniejszych WT określono wymiary i minimalne wymagania dotyczące jakości (w odniesieniu do wad optycznych i widocznych) szkła float stosowanego w budownictwie,
Bardziej szczegółowoII Etap rejonowy 28 styczeń 2019 r. Imię i nazwisko ucznia: Czas trwania: 60 minut
XVI Wojewódzki Konkurs z Chemii dla uczniów klas trzecich gimnazjów oraz klas trzecich oddziałów gimnazjalnych prowadzonych w szkołach innego typu województwa świętokrzyskiego w roku szkolnym 2018/2019
Bardziej szczegółowoMateriałoznawstwo optyczne CERAMIKA OPTYCZNA
Materiałoznawstwo optyczne CERAMIKA OPTYCZNA Szkło optyczne i fotoniczne, A. Szwedowski, R. Romaniuk, WNT, 2009 POLIKRYSZTAŁY - ciała stałe o drobnoziarnistej strukturze, które są złożone z wielkiej liczby
Bardziej szczegółowo- 1 - OPTYKA - ĆWICZENIA
- 1 - OPTYKA - ĆWICZENIA 1. Promień światła padł na zwierciadło tak, że odbił się od niego tworząc z powierzchnią zwierciadła kąt 30 o. Jaki był kąt padania promienia na zwierciadło? A. 15 o B. 30 o C.
Bardziej szczegółowoAutomatyczne sterowanie gotowaniem cukrzycy z zastosowaniem pomiaru masy kryształów metodą spektrometrii w bliskiej podczerwieni
Automatyczne sterowanie gotowaniem cukrzycy z zastosowaniem pomiaru masy kryształów metodą spektrometrii w bliskiej podczerwieni Krajowa Spółka Cukrowa S.A. POLIMEX-CEKOP-MODER Sp. z o.o. Dr inż. Maciej
Bardziej szczegółowouczeń opanował wszystkie wymagania podstawowe i ponadpodstawowe
1 Agnieszka Wróbel nauczyciel biologii i chemii Plan pracy dydaktycznej na chemii w klasach pierwszych w roku szkolnym 2015/2016 Poziom wymagań Ocena Opis wymagań podstawowe niedostateczna uczeń nie opanował
Bardziej szczegółowoLitowce i berylowce- lekcja powtórzeniowa, doświadczalna.
Doświadczenie 1 Tytuł: Badanie właściwości sodu Odczynnik: Sód metaliczny Szkiełko zegarkowe Metal lekki o srebrzystej barwie Ma metaliczny połysk Jest bardzo miękki, można kroić go nożem Inne właściwości
Bardziej szczegółowoXLIII OLIMPIADA FIZYCZNA ETAP II Zadanie doświadczalne
XLIII OLIMPIADA FIZYCZNA ETAP II Zadanie doświadczalne ZADANIE D1 Nazwa zadania: Współczynnik załamania cieczy wyznaczany domową metodą Masz do dyspozycji: - cienkościenne, przezroczyste naczynie szklane
Bardziej szczegółowoANALIZA SPEKTRALNA I POMIARY SPEKTROFOTOMETRYCZNE. Instrukcja wykonawcza
ĆWICZENIE 72A ANALIZA SPEKTRALNA I POMIARY SPEKTROFOTOMETRYCZNE 1. Wykaz przyrządów Spektroskop Lampy spektralne Spektrofotometr SPEKOL Filtry optyczne Suwmiarka Instrukcja wykonawcza 2. Cel ćwiczenia
Bardziej szczegółowoMikroskopia fluorescencyjna
Mikroskopia fluorescencyjna Mikroskop fluorescencyjny to mikroskop świetlny, wykorzystujący zjawisko fluorescencji większość z nich to mikroskopy tzw. epi-fluorescencyjne zjawisko fotoluminescencji: fluorescencja
Bardziej szczegółowoTechnologia elementów optycznych
Technologia elementów optycznych dr inż. Michał Józwik pokój 507a jozwik@mchtr.pw.edu.pl Część 5 rysunek elementu optycznego Polskie Normy PN-ISO 10110-1:1999 Optyka i przyrządy optyczne -- Przygotowywanie
Bardziej szczegółowoOptyka stanowi dział fizyki, który zajmuje się światłem (także promieniowaniem niewidzialnym dla ludzkiego oka).
Optyka geometryczna Optyka stanowi dział fizyki, który zajmuje się światłem (także promieniowaniem niewidzialnym dla ludzkiego oka). Założeniem optyki geometrycznej jest, że światło rozchodzi się jako
Bardziej szczegółowoPetrograficzny opis skały
Petrograficzny opis skały Skała: S-15 Badana skała to plutoniczna skała magmowa. Minerały występujące w skale to: plagioklazy, biotyt, hornblenda, kwarc, w ilościach podrzędnych stwierdzono cyrkon i apatyt,
Bardziej szczegółowoTEORIA PASMOWA CIAŁ STAŁYCH
TEORIA PASMOWA CIAŁ STAŁYCH Skolektywizowane elektrony w metalu Weźmy pod uwagę pewną ilość atomów jakiegoś metalu, np. sodu. Pojedynczy atom sodu zawiera 11 elektronów o konfiguracji 1s 2 2s 2 2p 6 3s
Bardziej szczegółowoLaboratorium Ochrony przed Korozją. Ćw. 9: ANODOWE OKSYDOWANIEALUMINIUM
Akademia Górniczo-Hutnicza im. Stanisława Staszica Wydział Inżynierii Materiałowej i Ceramiki Katedra Fizykochemii i Modelowania Procesów Laboratorium Ochrony przed Korozją Ćw. 9: ANODOWE OKSYDOWANIEALUMINIUM
Bardziej szczegółowoStałe : h=6, Js h= 4, eVs 1eV= J nie zależy
T_atom-All 1 Nazwisko i imię klasa Stałe : h=6,626 10 34 Js h= 4,14 10 15 evs 1eV=1.60217657 10-19 J Zaznacz zjawiska świadczące o falowej naturze światła a) zjawisko fotoelektryczne b) interferencja c)
Bardziej szczegółowoSpektroskopia modulacyjna
Spektroskopia modulacyjna pozwala na otrzymanie energii przejść optycznych w strukturze z bardzo dużą dokładnością. Charakteryzuje się również wysoką czułością, co pozwala na obserwację słabych przejść,
Bardziej szczegółowoPodstawy krystalochemii pierwiastki
Uniwersytet Śląski Instytut Chemii Zakład Krystalografii Laboratorium z Krystalografii Podstawy krystalochemii pierwiastki Cel ćwiczenia: określenie pełnej charakterystyki wybranych struktur pierwiastków
Bardziej szczegółowoOCENA PRZYDATNOŚCI FARBY PRZEWIDZIANEJ DO POMALOWANIA WNĘTRZA KULI ULBRICHTA
OCENA PRZYDATNOŚCI FARBY PRZEWIDZIANEJ DO POMALOWANIA WNĘTRZA KULI ULBRICHTA Przemysław Tabaka e-mail: przemyslaw.tabaka@.tabaka@wp.plpl POLITECHNIKA ŁÓDZKA Instytut Elektroenergetyki WPROWADZENIE Całkowity
Bardziej szczegółowoJesteśmy grupą fachowców - pasjonatów. Miłośników diamentów.
Kim jesteśmy Jesteśmy grupą fachowców - pasjonatów. Miłośników diamentów. Oczarowanych i zauroczonych pięknem tych szlachetnych kamieni. DIAMENT, BĘDĄCY INSPIRACJĄ LOGOTYPU Łezka 5,01 ct FL/D Z miłości
Bardziej szczegółowoWOJEWÓDZKI KONKURS PRZEDMIOTOWY Z CHEMII DLA UCZNIÓW GIMNAZJÓW - rok szkolny 2011/2012 eliminacje rejonowe
kod ŁÓDZKIE CENTRUM DOSKONALENIA NAUCZYCIELI I KSZTAŁCENIA PRAKTYCZNEGO Uzyskane punkty.. WOJEWÓDZKI KONKURS PRZEDMIOTOWY Z CHEMII DLA UCZNIÓW GIMNAZJÓW - rok szkolny 2011/2012 eliminacje rejonowe Zadanie
Bardziej szczegółowoMETODYKA WYBRANYCH POMIARÓW. w inżynierii rolniczej i agrofizyce. pod redakcją AGNIESZKI KALETY
METODYKA WYBRANYCH POMIARÓW w inżynierii rolniczej i agrofizyce pod redakcją AGNIESZKI KALETY Wydawnictwo SGGW Warszawa 2013 SPIS TREŚCI Przedmowa... 7 Wykaz ważniejszych oznaczeń... 11 1. Techniki pomiarowe
Bardziej szczegółowoWYMAGANIA NA POSZCZEGÓLNE STOPNIE SZKOLNE Z CHEMII klasa I
WYMAGANIA NA POSZCZEGÓLNE STOPNIE SZKOLNE Z CHEMII klasa I Aby uzyskać ocenę wyższą niż dana ocena, uczeń musi opanować wiadomości i umiejętności dotyczące danej oceny oraz ocen od niej niższych. Dział:
Bardziej szczegółowoWyznaczanie długości fali świetlnej metodą pierścieni Newtona
Politechnika Łódzka FTIMS Kierunek: Informatyka rok akademicki: 2008/2009 sem. 2. grupa II Termin: 26 V 2009 Nr. ćwiczenia: 412 Temat ćwiczenia: Wyznaczanie długości fali świetlnej metodą pierścieni Newtona
Bardziej szczegółowoMIKROSKOPIA METALOGRAFICZNA
MIKROSKOPIA METALOGRAFICZNA WYKŁAD 3 Stopy żelazo - węgiel dr inż. Michał Szociński Spis zagadnień Ogólna charakterystyka żelaza Alotropowe odmiany żelaza Układ równowagi fazowej Fe Fe 3 C Przemiany podczas
Bardziej szczegółowoPODSTAWOWE POJĘCIA I PRAWA CHEMICZNE
PODSTAWOWE POJĘCIA I PRAWA CHEMICZNE Zadania dla studentów ze skryptu,,obliczenia z chemii ogólnej Wydawnictwa Uniwersytetu Gdańskiego 1. Jaka jest średnia masa atomowa miedzi stanowiącej mieszaninę izotopów,
Bardziej szczegółowoWOJEWÓDZKI KONKURS PRZEDMIOTOWY Z CHEMII DLA UCZNIÓW GIMNAZJÓW - rok szkolny 2016/2017 eliminacje rejonowe
kod ŁÓDZKIE CENTRUM DOSKONALENIA NAUCZYCIELI I KSZTAŁCENIA PRAKTYCZNEGO Uzyskane punkty.. WOJEWÓDZKI KONKURS PRZEDMIOTOWY Z CHEMII DLA UCZNIÓW GIMNAZJÓW - rok szkolny 2016/2017 eliminacje rejonowe Zadanie
Bardziej szczegółowoTechniki analityczne. Podział technik analitycznych. Metody spektroskopowe. Spektroskopia elektronowa
Podział technik analitycznych Techniki analityczne Techniki elektrochemiczne: pehametria, selektywne elektrody membranowe, polarografia i metody pokrewne (woltamperometria, chronowoltamperometria inwersyjna
Bardziej szczegółowoAnaliza Organiczna. Jan Kowalski grupa B dwójka 7(A) Własności fizykochemiczne badanego związku. Zmierzona temperatura topnienia (1)
Przykład sprawozdania z analizy w nawiasach (czerwonym kolorem) podano numery odnośników zawierających uwagi dotyczące kolejnych podpunktów sprawozdania Jan Kowalski grupa B dwójka 7(A) analiza Wynik przeprowadzonej
Bardziej szczegółowoPrzedmiotowy system oceniania z fizyki dla klasy III gimnazjum
Przedmiotowy system oceniania z fizyki dla klasy III gimnazjum Szczegółowe wymagania na poszczególne stopnie (oceny) 1. Drgania i fale R treści nadprogramowe Stopień dopuszczający Stopień dostateczny Stopień
Bardziej szczegółowoKONKURS CHEMICZNY DLA UCZNIÓW GIMNAZJÓW. Eliminacje rejonowe II stopień
POUFNE Pieczątka szkoły 28 stycznia 2016 r. Kod ucznia (wypełnia uczeń) Imię i nazwisko (wypełnia komisja) Czas pracy 90 minut KONKURS CHEMICZNY DLA UCZNIÓW GIMNAZJÓW ROK SZKOLNY 2015/2016 Eliminacje rejonowe
Bardziej szczegółowoDrewno. Zalety: Wady:
Drewno Drewno to naturalny surowiec w pełni odnawialny. Dzięki racjonalnej gospodarce leśnej w Polsce zwiększają się nie tylko zasoby drewna, lecz także powierzchnia lasów. łatwość w obróbce, lekkość i
Bardziej szczegółowoEKSTRAHOWANIE KWASÓW NUKLEINOWYCH JAK ZMIERZYĆ ILOŚĆ KWASÓW NUKLEINOWYCH PO IZOLACJI? JAK ZMIERZYĆ ILOŚĆ KWASÓW NUKLEINOWYCH PO IZOLACJI?
EKSTRAHOWANIE KWASÓW NUKLEINOWYCH Wytrącanie etanolem Rozpuszczenie kwasu nukleinowego w fazie wodnej (met. fenol/chloroform) Wiązanie ze złożem krzemionkowym za pomocą substancji chaotropowych: jodek
Bardziej szczegółowoJAK ZMIERZYĆ ILOŚĆ KWASÓW NUKLEINOWYCH PO IZOLACJI? JAK ZMIERZYĆ ILOŚĆ KWASÓW NUKLEINOWYCH PO IZOLACJI?
Podstawowe miary masy i objętości stosowane przy oznaczaniu ilości kwasów nukleinowych : 1g (1) 1l (1) 1mg (1g x 10-3 ) 1ml (1l x 10-3 ) 1μg (1g x 10-6 ) 1μl (1l x 10-6 ) 1ng (1g x 10-9 ) 1pg (1g x 10-12
Bardziej szczegółowoKryształy w życiu człowieka
Kryształy w życiu człowieka Kryształy mają duży szereg zastosowań m.in.w medycynie,farmacji,jubilerstwie itp. Aby dowiedzieć się wielu ciekawych informacji o kryształach,musimy zacząć naszą,,podróż w dział
Bardziej szczegółowoAnaliza i monitoring środowiska
Analiza i monitoring środowiska CHC 017003L (opracował W. Zierkiewicz) Ćwiczenie 1: Analiza statystyczna wyników pomiarów. 1. WSTĘP Otrzymany w wyniku przeprowadzonej analizy ilościowej wynik pomiaru zawartości
Bardziej szczegółowoMIKROSYSTEMY. Ćwiczenie nr 2a Utlenianie
MIKROSYSTEMY Ćwiczenie nr 2a Utlenianie 1. Cel ćwiczeń: Celem zajęć jest wykonanie kompletnego procesu mokrego utleniania termicznego krzemu. W skład ćwiczenia wchodzą: obliczenie czasu trwania procesu
Bardziej szczegółowoPOLITECHNIKA BIAŁOSTOCKA
POLITECHNIKA BIAŁOSTOCKA KATEDRA ZARZĄDZANIA PRODUKCJĄ Instrukcja do zajęć laboratoryjnych z przedmiotu: Towaroznawstwo Kod przedmiotu: LS03282; LN03282 Ćwiczenie 2 WYZNACZANIE GĘSTOSCI CIAŁ STAŁYCH Autorzy:
Bardziej szczegółowo41P6 POWTÓRKA FIKCYJNY EGZAMIN MATURALNYZ FIZYKI I ASTRONOMII - V POZIOM PODSTAWOWY
41P6 POWTÓRKA FIKCYJNY EGZAMIN MATURALNYZ FIZYKI I ASTRONOMII - V Optyka fizyczna POZIOM PODSTAWOWY Dualizm korpuskularno-falowy Atom wodoru. Widma Fizyka jądrowa Teoria względności Rozwiązanie zadań należy
Bardziej szczegółowoPojęcie Barwy. Grafika Komputerowa modele kolorów. Terminologia BARWY W GRAFICE KOMPUTEROWEJ. Marek Pudełko
Grafika Komputerowa modele kolorów Marek Pudełko Pojęcie Barwy Barwa to wrażenie psychiczne wywoływane w mózgu człowieka i zwierząt, gdy oko odbiera promieniowanie elektromagnetyczne z zakresu światła
Bardziej szczegółowoSKUTECZNOŚĆ IZOLACJI JAK ZMIERZYĆ ILOŚĆ KWASÓW NUKLEINOWYCH PO IZOLACJI? JAK ZMIERZYĆ ILOŚĆ KWASÓW NUKLEINOWYCH PO IZOLACJI?
SKUTECZNOŚĆ IZOLACJI Wydajność izolacji- ilość otrzymanego kwasu nukleinowego Efektywność izolacji- jakość otrzymanego kwasu nukleinowego w stosunku do ilości Powtarzalność izolacji- zoptymalizowanie procedury
Bardziej szczegółowoTechnologia elementów optycznych
Technologia elementów optycznych dr inż. Michał Józwik pokój 507a jozwik@mchtr.pw.edu.pl Część 1 Treść wykładu Specyfika wymagań i technologii elementów optycznych. Ogólna struktura procesów technologicznych.
Bardziej szczegółowoPodstawowe pojęcia i prawa chemiczne, Obliczenia na podstawie wzorów chemicznych
Podstawowe pojęcia i prawa chemiczne, Obliczenia na podstawie wzorów chemicznych 1. Wielkości i jednostki stosowane do wyrażania ilości materii 1.1 Masa atomowa, cząsteczkowa, mol Masa atomowa Atomy mają
Bardziej szczegółowoTeoria światła i barwy
Teoria światła i barwy Powstanie wrażenia barwy Światło może docierać do oka bezpośrednio ze źródła światła lub po odbiciu od obiektu. Z oka do mózgu Na siatkówce tworzony pomniejszony i odwrócony obraz
Bardziej szczegółowo1. Od czego i w jaki sposób zależy szybkość reakcji chemicznej?
Tematy opisowe 1. Od czego i w jaki sposób zależy szybkość reakcji chemicznej? 2. Omów pomiar potencjału na granicy faz elektroda/roztwór elektrolitu. Podaj przykład, omów skale potencjału i elektrody
Bardziej szczegółowoWodorotlenki. n to liczba grup wodorotlenowych w cząsteczce wodorotlenku (równa wartościowości M)
Wodorotlenki Definicja - Wodorotlenkami nazywamy związki chemiczne, zbudowane z kationu metalu (zazwyczaj) (M) i anionu wodorotlenowego (OH - ) Ogólny wzór wodorotlenków: M(OH) n M oznacza symbol metalu.
Bardziej szczegółowoPROMIENIOWANIE RENTGENOWSKIE
PROMIENIOWANIE RENTGENOWSKIE 1. Zagadnienia teoretyczne Promieniowanie rentgenowskie, poziomy energetyczne w atomie, stała Planck a i metody wyznaczania jej wartości, struktura krystalograficzna, dyfrakcyjne
Bardziej szczegółowoUniwersytet Śląski Instytut Chemii Zakład Krystalografii. Laboratorium z Krystalografii. 2 godz. Komórki Bravais go
Uniwersytet Śląski Instytut Chemii Zakład Krystalografii Laboratorium z Krystalografii 2 godz. Komórki Bravais go Cel ćwiczenia: kształtowanie umiejętności: przyporządkowywania komórek translacyjnych Bravais
Bardziej szczegółowoSpektrometry Ramana JASCO serii NRS-5000/7000
Spektrometry Ramana JASCO serii NRS-5000/7000 Najnowsza seria badawczych, siatkowych spektrometrów Ramana japońskiej firmy Jasco zapewnia wysokiej jakości widma. Zastosowanie najnowszych rozwiązań w tej
Bardziej szczegółowoWspółczesne metody badań instrumentalnych
Współczesne metody badań instrumentalnych Wykład III Techniki fotograficzne Fotografia w świetle widzialnym Techniki fotograficzne Techniki fotograficzne techniki rejestracji obrazów powstałych wskutek
Bardziej szczegółowoKONKURS CHEMICZNY DLA UCZNIÓW GIMNAZJÓW
POUFNE Pieczątka szkoły 16 styczeń 2010 r. Kod ucznia Wpisuje uczeń po otrzymaniu zadań Imię Wpisać po rozkodowaniu pracy Czas pracy 90 minut Nazwisko KONKURS CHEMICZNY DLA UCZNIÓW GIMNAZJÓW ROK SZKOLNY
Bardziej szczegółowoWYZNACZANIE DŁUGOŚCI FALI ŚWIETLNEJ ZA POMOCĄ SIATKI DYFRAKCYJNEJ
ĆWICZEIE 8 WYZACZAIE DŁUGOŚCI FALI ŚWIETLEJ ZA POMOCĄ SIATKI DYFRAKCYJEJ Opis teoretyczny do ćwiczenia zamieszczony jest na stronie www.wtc.wat.edu.pl w dziale DYDAKTYKA FIZYKA ĆWICZEIA LABORATORYJE. Opis
Bardziej szczegółowoĆWICZENIE Nr 4 LABORATORIUM FIZYKI KRYSZTAŁÓW STAŁYCH. Badanie krawędzi absorpcji podstawowej w kryształach półprzewodników POLITECHNIKA ŁÓDZKA
POLITECHNIKA ŁÓDZKA INSTYTUT FIZYKI LABORATORIUM FIZYKI KRYSZTAŁÓW STAŁYCH ĆWICZENIE Nr 4 Badanie krawędzi absorpcji podstawowej w kryształach półprzewodników I. Cześć doświadczalna. 1. Uruchomić Spekol
Bardziej szczegółowoZapraszamy. Zajęcia w ramach projektu Zostań odkrywcą fizyki, chemii i biologii w przyrodzie warsztaty, eksperymenty, badania.
Zapraszamy młodzież szkolną wraz z opiekunami, studentów i doktorantów lubelskich uczelni oraz wszystkich zainteresowanych nauką i jej praktycznym wykorzystaniem na Zajęcia w ramach projektu Zostań odkrywcą
Bardziej szczegółowoCZYNNIKI WPŁYWAJĄCE NA SZYBKOŚĆ REAKCJI CHEMICZNYCH. ILOŚCIOWE ZBADANIE SZYBKOŚCI ROZPADU NADTLENKU WODORU.
CZYNNIKI WPŁYWAJĄCE NA SZYBKOŚĆ REAKCJI CHEMICZNYCH. ILOŚCIOWE ZBADANIE SZYBKOŚCI ROZPADU NADTLENKU WODORU. Projekt zrealizowany w ramach Mazowieckiego programu stypendialnego dla uczniów szczególnie uzdolnionych
Bardziej szczegółowoĆwiczenie 53. Soczewki
Ćwiczenie 53. Soczewki Małgorzata Nowina-Konopka, Andrzej Zięba Cel ćwiczenia Pomiar ogniskowych soczewki skupiającej i układu soczewek (skupiająca i rozpraszająca), obliczenie ogniskowej soczewki rozpraszającej.
Bardziej szczegółowoI edycja Konkursu Chemicznego im. Ignacego Łukasiewicza dla uczniów szkół gimnazjalnych. rok szkolny 2014/2015 ZADANIA.
I edycja Konkursu Chemicznego im. Ignacego Łukasiewicza dla uczniów szkół gimnazjalnych rok szkolny 2014/2015 ZADANIA ETAP I (szkolny) Zadanie 1 Wapień znajduje szerokie zastosowanie jako surowiec budowlany.
Bardziej szczegółowoPRODUKTY CHEMICZNE Ćwiczenie nr 3 Oznaczanie zawartości oksygenatów w paliwach metodą FTIR
PRODUKTY CHEMICZNE Ćwiczenie nr 3 Oznaczanie zawartości oksygenatów w paliwach metodą FTIR WSTĘP Metody spektroskopowe Spektroskopia bada i teoretycznie wyjaśnia oddziaływania pomiędzy materią będącą zbiorowiskiem
Bardziej szczegółowopobrano z serwisu Fizyka Dla Każdego - http://fizyka.dk - zadania z fizyki, wzory fizyczne, fizyka matura
12. Fale elektromagnetyczne zadania z arkusza I 12.5 12.1 12.6 12.2 12.7 12.8 12.9 12.3 12.10 12.4 12.11 12. Fale elektromagnetyczne - 1 - 12.12 12.20 12.13 12.14 12.21 12.22 12.15 12.23 12.16 12.24 12.17
Bardziej szczegółowoCHEMIA klasa 1 Wymagania programowe na poszczególne oceny do Programu nauczania chemii w gimnazjum. Chemia Nowej Ery.
CHEMIA klasa 1 Wymagania programowe na poszczególne oceny do Programu nauczania chemii w gimnazjum. Chemia Nowej Ery. Dział - Substancje i ich przemiany WYMAGANIA PODSTAWOWE stosuje zasady bezpieczeństwa
Bardziej szczegółowoSpektroskopia molekularna. Ćwiczenie nr 1. Widma absorpcyjne błękitu tymolowego
Spektroskopia molekularna Ćwiczenie nr 1 Widma absorpcyjne błękitu tymolowego Doświadczenie to ma na celu zaznajomienie uczestników ćwiczeń ze sposobem wykonywania pomiarów metodą spektrofotometryczną
Bardziej szczegółowoBADANIA STRUKTURY MATERIAŁÓW. Publikacja współfinansowana ze środków Unii Europejskiej w ramach Europejskiego Funduszu Społecznego
BADANIA STRUKTURY MATERIAŁÓW Publikacja współfinansowana ze środków Unii Europejskiej w ramach Europejskiego Funduszu Społecznego 1. MAKROSTRUKTURA 2. MIKROSTRUKTURA 3. STRUKTURA KRYSTALICZNA Makrostruktura
Bardziej szczegółowo