Biuletyn Informacyjny Wydziału Promocji Handlu i Inwestycji Ambasady RP w Moskwie

Transkrypt

1 Lipiec/Sierpień 2010 Nr 7-8/ 2010 Biuletyn Informacyjny Wydziału Promocji Handlu i Inwestycji Ambasady RP w Moskwie Górnictwo węglowe w Rosji Sytuacja na rynku samochodów ciężarowych w FR Realizacja strategii Pharma 2020 w Rosji..15 Zmiany w handlu z FR po wejściu w życie Kodeksu Celnego Unii Celnej Białorusi, Kazachstanu i Rosji Informacja o zmianach w imporcie świń do Rosji. 28 Sytuacja na rynku samochodów osobowych w FR Obroty handlu zagranicznego Zmiany w taryfie celnej oraz zasadach eksportu do FR Obwód Kiemierowski 50 Przedsięwzięcia targowo-wystawiennicze w Moskwie we IX 2010 r Zbliżające się wystawy w Rosji. 59 Przetargi w Rosji..63 Ogłoszenia.. 64

2 Szanowni Paostwo! Miło nam poinformowad, że dostępna jest już kontynuacja cieszącego się Paostwa zainteresowaniem zeszłorocznego opracowania pt. Azbuka biznesmena. Działalnośd gospodarcza w Rosji. Znajdziecie w niej szereg pożytecznych i zaktualizowanych informacji, które - mamy nadzieję, zachęcą Paostwa do inwestowania w Rosji i chod trochę rozwieją wątpliwości dotyczące tego rynku. Pozycja opiera się przede wszystkim na tematyce zeszłorocznej z uwzględnieniem odpowiednich zmian, jakie miały miejsce w 2009 roku i na początku 2010 roku. Zapraszamy do lektury! Opracowanie dostępne jest w wersji drukowanej, jak również w formie pliku elektronicznego do pobrania na naszej stronie, ZAKŁADKA: PRZEWODNIK PO RYNKU FR Ponadto dla Paostwa wygody i ułatwienia kontaktu z nami uruchomiliśmy polskie numery telefonów. Wybierając odpowiedni warszawski numer kontaktujecie się Paostwo z naszym biurem w Moskwie, ponosząc za to opłatę jak za połączenie lokalne. Wykaz bezpośrednich numerów do naszych pracowników znajdziecie Paostwo również na naszej stronie, ZAKŁADKA: O NAS; Pracownicy WPHI w Moskwie W imieniu zespołu WPHI w Moskwie, Marek Zielioski Radca-Minister 2 РОССИЯ, Twój Rynek, Nr 7-8/2010

3 Górnictwo węglowe w Rosji opr. Anna Madej WPHI Moskwa Rosja dysponuje jedną trzecią światowych zasobów węgla (ponad 4 bln ton) i jedną piątą zasobów, z których prowadzone jest wydobycie. Działa tu 96 kopalń głębinowych i 148 kopalń odkrywkowych, a ich zasoby przemysłowe wynoszą prawie 19 mld ton, w tym ok. 4 mld ton węgla koksowniczego. Praktycznie wszystkie kopalnie znajdują się w rękach prywatnych. Węgiel wydobywany jest w sześciu podmiotach Federacji Rosyjskiej. W bilansie paliwowym Rosji udział węgla nadal nie jest znaczny: ponad połowę zapotrzebowania na energię pokrywa gaz, a udział węgla wynosi zaledwie 16,5%. Tendencja ta ma utrzymać się w najbliższym czasie, a jej zmiana możliwa jest tylko w przypadku zwiększenia konkurencyjności węgla wobec gazu. Zwiększenie popytu wewnętrznego na węgiel stałoby się możliwe w Rosji tylko w wypadku stosowania przez odbiorców nowoczesnych, wydajnych technologii węglowych. РОССИЯ, Twój Rynek, Nr 7-8/2010 3

4 Globalny kryzys gospodarczy doprowadził na przełomie 2008 i 2009 roku do znacznego spadku wydobycia i przetwórstwa węgla, podobnie jak innych surowców energetycznych. 1. Wskaźniki wydobycia i obrotu węglem w 2009 r. Dane Ministerstwa Energetyki mln ton Porównanie do 2008 r. Wydobycie 300-8% W tym: metodą podziemną 107,4 (+2,4%) metodą odkrywkową 192,7-14,9% węgiel koksowniczy 61,2-11,7% węgiel energetyczny - 238,8-7,2% Dane Federalnej Służby Celnej mln ton Porównanie do 2008 r. Import % Eksport % Obrót węglem rosyjskim 279-7% Sprzedaż na rynek wewnętrzny węgla ros. 181,9-10,6% Eksport węgla rosyjskiego 87-9% Udział węgla z importu na rynku 11,8-0,5% wewnętrznym Analizując dane dotyczące eksportu należy podkreślić, że od marca 2009 r. stabilnie wysokie wartości eksportu (nie mniej niż 8,5-9 mln ton miesięcznie wg danych Federalnej Służby Celnej) utrzymywały poziom wydobycia węgla. Dzięki nowym umowom, zawartym przez część spółek węglowych, ogólna wartość eksportu węgla w 2009 roku przerosła poziom ubiegłoroczny i wyniosła 103 mln t, w tym 84% całego eksportu węgla w 2009 r. przypadło na region Kuzbassu. 1 Rosja importuje wyłącznie węgiel energetyczny i tylko z Kazachstanu, jest on wykorzystywany głównie w przygranicznych elektrowniach. 4 РОССИЯ, Twój Rynek, Nr 7-8/2010

5 Zwiększenie eksportu do krajów tzw. dalszej zagranicy wyniosło prawie 20%, przy jednoczesnym dwukrotnym spadku dostaw do krajów WNP. Do największych odbiorców węgla rosyjskiego należą Wielka Brytania, Japonia, Chiny, Turcja, Ukraina, Holandia, Polska i Korea Płd. W 2009 r. odnotowano zwiększenie wartości eksportu w kierunku azjatyckim. Do samych Chin wg wstępnych danych eksportowano ok. 10 mln t. rosyjskiego węgla. Chiny zaopatrywane są przez porty dalekowschodnie i przejście graniczne Zabajkalsk-Mandżuria. Należy zwrócić uwagę, że w IV kwartale dostawy do Chin drogą lądową zostały ograniczone. Dla podniesienia konkurencyjności rosyjskiego węgla rząd rosyjski przyjął obniżone taryfy opłat kolejowych na przewóz węgla do portów morskich i lądowych przejść granicznych w odległości pow. 3,5 tys. km. Dostęp do portów jest kluczowym zagadnieniem w eksporcie węgla. Największym portem jest Wostocznyj nad Oceanem Spokojnym (obsługuje jednostki typu capesize i panamax), drugi co do wielkości jest Murmańsk (capesize), dużą rolę odgrywają też porty bałtyckie, zarówno rosyjskie (Kaliningrad, St. Petersburg, Ust-Luga), jak i obce (Tallin, Ryga, Ventspils), a także czarnomorskie porty ukraińskie Mariupol i Jużnyj. 2. Sytuacja finansowa spółek węglowych Do najważniejszych spółek węglowych w Rosji należą: 1. OAO Sibirskaja Energeticzeskaja Ugolnaja Kompania 2. OAO Kuzbassrazrezugol 3. OAO Mieczel 4. Vostsibugol 5. OAO Jużkuzbassugol 6. OAO SDS-Ugol 7. OOO Holding Sibuglemet 8. ZAO Russkij Ugol 9. ZAO Severstal-resurs 10. OAO Raspadskaja РОССИЯ, Twój Rynek, Nr 7-8/2010 5

6 Wyniki finansowe działalności spółek węglowych po 2009 roku były znacznie gorsze, niż rok wcześniej. Związane jest to ze spadkiem popytu na węgiel i zmniejszeniem jego dostaw, a także spadkiem cen na węgiel. Inwestycje w kapitał zakładowy spółek węglowych zmniejszyły się w 2009 roku o 19 mld rubli, czyli ponad 30% w porównaniu do roku ubiegłego. Trudności z uzyskaniem środków kredytowych i zmniejszenie dochodów ze sprzedaży węgla wymusiło na kierownictwie spółek węglowych konieczność dokonania zmian w programach inwestycyjnych. W strukturze inwestycyjnej udział środków innych niż własne zmniejszył się do 18,5%. Jednak mimo kryzysu w sektorze węglowym w 2009 roku otworzono trzy nowe kopalnie o łącznym potencjale wydobywczym 7,5 mln ton rocznie, a także dwie fabryki wzbogacające w obwodzie Kiemierowskm i w Zabajkalskim Kraju, których łączna moc produkcyjna wynosi 9 mln ton węgla rocznie. Zwiększone zostały także możliwości przesyłowe z 53 do 63,8 mln ton największych terminali węglowych Rosji (murmański, Ust-Ługa, Wostocznyj, Wanino). Istotne uwarunkowania gospodarki węglem w Rosji 60-70% maszyn i urządzeń wykorzystywanych w kopalniach jest przestarzałych technologicznie i/lub technicznie i wymaga wymiany. Przy wyborze dostawcy maszyn i urządzeń, zwłaszcza z importu, pod uwagę oprócz ceny, parametrów technicznych i parametrów bezpieczeństwa brana jest możliwość zapewnienia serwisu na miejscu (tzn. istnienie centrum serwisowego np. w Kuzbassie), a także gotowość dostawcy do adaptacji sprzętu do warunków lokalnych. 3. Problemy socjalne w górnictwie Wpływ kryzysu ekonomicznego na rosyjską branżę węglową miał własną specyfikę, związaną z "cięższą" strukturą kosztów własnych, w których znaczny udział mają wydatki na wynagrodzenia (18,8%) i finansowanie pakietu socjalnego górników. W 2009 roku w górnictwie zatrudnionych było średnio osób (o mniej, niż w roku 2008), a ogółem (wraz z rodzinami górników i zawodami związanymi z branżą) z górnictwem związane jest ok. 3 mln osób. W 2009 r. średnia 6 РОССИЯ, Twój Rynek, Nr 7-8/2010

7 miesięczna wydajność górnika wynosiła 192 ton (czyli w ciągu ostatniego dziesięciolecia wzrosła prawie dwukrotnie). W początkowym okresie kryzysu Rząd Federacji Rosyjskiej, administracje podmiotów Federacji i spółki węglowe opracowały programy antykryzysowe. Jednym z ich elementów było udoskonalenie zabezpieczenia socjalnego pracowników górnictwa. Nie udało się jednak uniknąć wzrostu bezrobocia. Liczba bezrobotnych w 2009 roku wzrosła w Rosji ogółem, w tym w większości regionów, w których wydobywany jest węgiel. Najwięcej bezrobotnych jest w obwodach Swierdłowskim, Rostowskim, Kiemierowskim, Irkuckim, Czelabińskim, Nowosybirskim i w kraju Przymorskim. Mimo, że w samym górnictwie wzrost bezrobocia nie był zbyt wysoki, jednak wiele spółek posiada kopalnie, które są jednymi pracodawcami w swoich miejscowościach (problem tzw. monomiast). W przypadku zwolnień, charakterystycznych dla okresu kryzysu, praktycznie niemożliwe jest znalezienie innej pracy w takim mieście. Komisja rządowa do spraw rozwoju gospodarczego i integracji zatwierdziła w grudniu 2009 roku spis "monomiast", w których w roku bieżącym wprowadzone zostaną programy wsparcia państwowego. Lista zawiera 27 miast, z czego 3 to miasta "węglowe": Gukowo (obwód Rostowski), Prokopjewsk i Leninsk-Kuznieczki (obwód Kiemierowski). Głównym celem kompleksowych planów inwestycyjnych rozwoju ww. miast jest dywersyfikacja gospodarki i zmniejszenie udziału dominującego rodzaju działalności poprzez utworzenie nowych kierunków produkcji, m.in. za pomocą partnerstwa publiczno-prywatnego. Środki z budżetu federalnego ukierunkowane będą na rozwój infrastruktury socjalnej i inżynieryjnej. 4. Program antykryzysowy Ministerstwa Energetyki W sytuacji, kiedy nie można liczyć na szybie zakończenie kryzysu w sektorze węglowym, Ministerstwo Energetyki uznaje, że każda spółka w branży powinna opracowywać własny system oszczędności, m.in. poprzez: РОССИЯ, Twój Rynek, Nr 7-8/2010 7

8 wprowadzenie praca tymczasowej; tymczasowe ograniczenia wysokości wynagrodzenia; tymczasowe skierowanie pracownika za jego zgodą do innej pracy w ramach przedsiębiorstwa. Ministerstwo Energetyki opracowało i wdraża program antykryzysowy dotyczący stabilizacji sytuacji w górnictwie i umożliwiający efektywny rozwój branży po zakończeniu kryzysu. W ramach powyższego programu proponuje się zaliczenie do przedsiębiorstw systemotwórczych największych spółek węglowych, takich jak: Meczel, Jewrazholding, Siewierstalresurs, Belon. Podmioty te otrzymają gwarancje rządowe na zaciągane kredyty, przygotowywana jest także restrukturyzacja zadłużenia krótkoterminowego. Premier Putin zaproponował udzielenie znacznego wsparcia państwowego dla projektów spółki Meczel. W celu wsparcia budowy linii kolejowej do złóż elgińskich proponuje się 10-letnie zwolnienie z podatku od wydobycia surowców naturalnych. Meczel ma uzyskać również dodatkowe gwarancje państwowe na swoje zobowiązania, banki państwowe wykupią też obligacje na kwotę 10 mld rubli. Udzielane są też subsydia na pokrycie części kosztów odsetek w bankach rosyjskich: w 2009 roku mln rubli, na 2010 rok zaplanowano 250 mln rubli. Dla stabilizacji sytuacji na rynku pracy wydzielone zostały dodatkowe środki budżetowe na walkę z bezrobociem. Planowana jest również ustawowa zmiana sposobu naliczania podatku od wydobycia surowców naturalnych 2 w celu utworzenia zróżnicowanych stawek podatku. Dzięki temu ułatwione będzie wydobycie ze złóż o skomplikowanych warunkach geologicznych, co jest nieopłacalne przy obecnym systemie podatkowym. Projekt przewiduje również coroczną indeksację stawek podatku od wydobycia węgla, która będzie zależała od zmian cen rynkowych. Od 15 lat prowadzona jest restrukturyzacja górnictwa, proces likwidacyjny obejmuje 203 kopalnie. Zamknięto 73 obiekty (35,9%). Restrukturyzacja miała zostać zakończona w 2010 roku, nie udało się jednak osiągnąć wszystkich jej celów, ani 2 Podstawą opodatkowania w przypadku podatku od wydobycia surowców naturalnych (tzw. NDPI) jest wartość węgla wydobytego (a nie sprzedanego). 8 РОССИЯ, Twój Rynek, Nr 7-8/2010

9 gospodarczych (takich jak osiągnięcie bezdotacyjnego poziomu pracy), ani społeczno-ekologicznych. Komitet Energetyki w Dumie Państwowej sugeruje przedłużenie programu restrukturyzacji na kolejne trzy lata. 5. Tendencje w 2010 roku W pierwszym kwartale rosyjski eksport węgla kształtował się następująco: Węgiel energetyczny: 29,5 mln ton, w tym do krajów dalszej zagranicy 25 mln ton. Koks: 0, 6 mln ton, do krajów dalszej zagranicy 0,3 mln ton. W porównaniu do analogicznego okresu 2008 roku wartości te wzrosły o 43%. W kwietniu koks podrożał w Rosji o 14-19%, średnia cena bez VAT wyniosła 140 USD za tonę. Ceny na rynkach azjatyckich wynoszą ok USD za tonę, kontrakty na dostawy zagraniczne w trzecim kwartale będą zawierane właśnie wg takich cen. Pod koniec roku oczekiwany jest także 20%-25% wzrost cen na rynku wewnętrznym. W związku z wybuchem w kopalni Raspadskaja władze zwróciły się do spółek węglowych o ograniczenie eksportu i skierowanie węgla na rynek wewnętrzny. W efekcie eksport rosyjski może odnotować ok. 20% spadek. Źródła: Gornaja Promyszliennost nr 1 (89), styczeń-luty 2010 Gornaja Promyszliennost nr 2 (90), marzec-kwiecień 2010 Sprawozdanie analityczne Ministerstwa Energetyki ( Materiały strony Ugol nr 5/2010 Bieżące doniesienia prasowe РОССИЯ, Twój Rynek, Nr 7-8/2010 9

10 Sytuacja na rynku samochodów ciężarowych w FR opr. Piotr Masajło WPHI Moskwa Po nieudanym 2009 roku w sprzedaży nowych samochodów ciężarowych w Rosji znów obserwuje się tendencje wzrostowe. Zmianę koniunktury najmocniej odczuwają obecnie producenci zagraniczni, których łączny udział w rynku FR w roku ubiegłym skurczył się do niespełna 29%. Rosyjski rynek samochodów ciężarowych skurczył się w ubiegłym roku znacznie mocniej niż rynek aut osobowych: w 2009 wg agencji Avtostat - w FR zarejestrowanych zostało 48 tys. nowych ciężarówek o masie powyżej 3,5 t, co jest wynikiem 2,5 krotnie gorszym niż rok wcześniej (rynek samochodów osobowych skurczył się o 49% do 1,47 mln sztuk). Załamanie rynku najmocniej dało się to we znaki zagranicznym producentom ciężarówek: wg danych Association of European Business (AEB) - sprzedaż samochodów o masie przekraczającej 6 t spadła aż o 75% do 8028 szt. - w rezultacie zagraniczne koncerny, które były przyzwyczajone do stałego zwiększania swojego udziału w rynku Rosji, w roku 2009 uzyskały zaledwie 28,7% wynik (w roku ,5%). 10 РОССИЯ, Twój Rynek, Nr 7-8/2010

11 Wygrywają dzięki zamówieniom państwowym Za renesans w udziale rynku rosyjskie koncerny powinny być wdzięczne państwu: na zakup samochodów przez instytucje państwowe z budżetu federalnego oraz budżetów regionalnych zostało przeznaczonych bowiem 40 mld rubli, a największa ich cześć na zakup samochodów ciężarowych. W wyniku takiej polityki na zakupy państwowe przypadło 32% ciężarówek sprzedanych przez rosyjskiego producenta KAMAZ (w roku %), a włączając wszystkie programy pomocy (refinansowane kredyty, programy leasingowe itp.) nawet 50%. Podobnie sytuacja kształtuje się u drugiego co do wielkości rosyjskiego gracza RAL. Wg przedstawiciela grupy GAZ (skład którego wchodzi obecnie URAL) w zakupach państwowych sprzedano 50% wyprodukowanych tu ciężarówek (25% rok wcześniej). Koncerny zagraniczne nie były objęte państwowymi programami pomocy i chociaż w ubiegłym roku Ministerstwo Przemysłu i Handlu uznało nowowybudowaną fabrykę ciężarówek VOLVO Trucks za producenta rodzimego, to nie znalazło to odzwierciedlenia w wynikach sprzedaży. Wg przedstawiciela przedmiotowej fabryki w br. ich ciężarówki również objęte zostaną programem refinansowanego kredytu oraz programem leasingowym ROSSELCHOZBANKU, jednak udział takiej sprzedaży prawdopodobnie będzie niewielki. Pozostałe koncerny zagraniczne nie mogą liczyć na taką pomoc. W związku z tym zachęcali klientów głównie redukując ceny na samochody wyprodukowane w roku 2008 (np. ceny samochodów Scania w porównaniu z rokiem 2008 spadły o 5-10%). Przedstawiciel koncernu twierdzi, że obecnie jedyną zachętą dla klientów może być redukcja cen, oferta atrakcyjnych programów leasingowych oraz zwiększenie ilości dostępnych modyfikacji. Nie wszystkim dealerom udało się też sprzedać samochody z magazynów. Wg przedstawiciela Skanii - jeśli kupujący nie posiadają własnych środków, a na rynku znajduje się wiele niepotrzebnych ich właścicielom samochodów - to żadne akcje marketingowe nie pomogą. Wg danych AVTOSTAT rynek ciężarówek z drugiej ręki w ubiegłym roku spadł tylko nieznacznie o 20%. Świadczy to o tym, że właściciele samochodów używanych redukowali swoje parki, a zbytu na samochody nowe praktycznie nie było. РОССИЯ, Twój Rynek, Nr 7-8/

12 Producenci marek zagranicznych przekonują też do zakupów swoich produktów oferując dodatkowe usługi jak 24h assistance na drodze itp. Przy tym producenci zagraniczni wskazują również na niższe koszty eksploatacji ich aut w perspektywie kilku lat. Jednak z wraz z przyjściem kryzysu argument ten stracił na aktualności dla rosyjskich użytkowników: klienci zaczęli oceniać koszty w krótszych terminach 1-2 lata, a tu przewagę mają producenci rosyjscy. Pojechali w górę Na rynku widoczne jest zauważalne ożywienie. Sprzedaż samochodów ciężarowych wyprodukowanych za granicą FR, wg danych AEB w I kwartale wzrosła o 41,3% do 2888 szt., przy tym największy wzrost obserwuje się wśród samochodów ciężarowych o masie przekraczającej 16 t: ich sprzedaż wzrosła o 87% do 1995 szt.. Sukcesy rosyjskich producentów są nieco skromniejsze: sprzedaż KAMAZA zwiększyła się w tym okresie o 18% do 5554 szt., URALu również o 18% do 1925 szt. Rynek co prawda zaczął się odradzać, ale tak dobre rezultaty to przede wszystkim wynik mizernej bazy zeszłego roku. W ubiegłym roku rynek był przesycony ciągnikami siodłowymi, dlatego nowe samochody praktycznie nie znajdowały zbytu. Teraz, gdy ożył rynek przewozów ładunków pojawił się popyt na lekkie i średnie ciężarówki ze strony firm transportowych obsługujących handel. W związku z tym fabryka Severstalavto, producent samochodów ISUZU w FR wznowiła produkcję samochodów Isuzu NQR75. Wg przedstawiciela fabryki w br. z taśm produkcyjnych powinno zjechać 2000 samochodów (w ub. roku nabywców znalazło 1744 szt. takich aut). Sprzedaż ciężarówek o średniej ładowności maki Hyundai w I kw., dzięki firmom transportowym i sieciom detalicznym, wzrosła dwukrotnie. Wg przedstawiciela firmy na Rosję pojawiło się spore zainteresowanie również ze strony firm branży budowlanej. Wg prognoz Scania, rosyjski rynek samochodów ciężarowych w roku 2010 powinien wzrosnąć dwukrotnie, a sumarycznie w FR powinno się sprzedać 9000 samochodów ciężarowych zagranicznych marek, z czego udział Skanii powinien wynieść pojazdów. Prognozy rosyjskich producentów są dużo ostrożniejsze: KAMAZ 12 РОССИЯ, Twój Rynek, Nr 7-8/2010

13 uważa, ze rynek samochodów ciężarowych o masie ponad 8 t zostanie na dotychczasowym poziomie samochodów, a sprzedaże samego KAMAZA w Rosji i za granicą wzrosną o 5% do szt. URAL prognozuje, że w br., jego sprzedaż wzrośnie o 20% i wyniesie ok. 9 tys. szt.. Nadzieja na szybki wzrost Wg prognozy Ministerstwa Przemysłu i Handlu Federacji Rosyjskiej, która stanowi załącznik do strategii rozwoju przemysłu motoryzacyjnego FR do roku 2020 na poziom sprzed kryzysu rynek wróci nie wcześniej niż w roku Producenci zagraniczni są jednak bardziej optymistyczni i twierdzą, że nastąpi to już w 2014 lub nawet w latach Za główną przyczynę takiego wzrostu wymieniana jest najczęściej sama struktura rosyjskiego rynku: Rosji posiada bowiem olbrzymią ilość starych samochodów ciężarowych, które wcześniej lub później trzeba będzie wymienić, zwłaszcza w związku z wprowadzaniem coraz ostrzejszych norm ekologicznych. Wg danych Avtostat w Rosji na początku br. było zarejestrowanych 5,3 mln takich pojazdów z czego 79,1% liczących sobie ponad 10 lat. Głównie są to pojazdy rodzimej produkcji marki KAMAZ, GAZ, URAŁ i ZIŁ. Ponad 10 lat liczy aż 82,8% ciężarówek produkcji rosyjskiej, wśród samochodów zagranicznych odsetek ten wynosi 49,1%. Wszystkie te ciężarówki będą stopniowo wychodzić z obrotu. Kupujcie krajowe Eksperci rynku uważają jednak, że import może rosnąć powoli. Do kryzysu wzrost był rekordowy, m.in. również z przyczyn niewystarczających mocy produkcyjnych zakładów krajowych - przykładowo na KAMAZa trzeba było czekać w kolejce nawet kilka miesięcy. Dodatkowo, przed przyjściem kryzysu, rząd podniósł cła na import ciężarówek z 5-15% do 25%, a wielcy gracze światowi zaczęli lokalizować w FR swoją produkcję. W tej sytuacji import nie miał większego sensu. Wg ekspertów nie należy obawiać się konkurencji ze strony koncernów z Chin. Ich próby wejścia na rynek FR w okresie dokryzysowym nie były zbyt udane. Co prawda ciężarówki chińskie miały dobrą cenę, ale to przekładało się na ich niską jakość. Obecnie dla producentów z Chin eksport do Rosji nie jest priorytetem. Rynek Chin РОССИЯ, Twój Rynek, Nr 7-8/

14 oceniany jest na 500 tys. szt/rok, a miejscowi producenci ledwo nadążają z produkcją. Zaledwie 10% samochodów przeznaczonych jest na eksport. W najbliższym czasie rynek ChRL powinien wzrosnąć jeszcze dwukrotnie, dlatego konkurować z chińskimi ciężarówkami w Rosji będzie można najwcześniej w latach Rodzimemu KAMAZowi prawdopodobnie nie przyjdzie bezpośrednio konkurować z tanimi chińskimi ciężarówkami. Wg przedstawiciela firmy, w roku 2013 powinien ruszyć montaż KAMAZów nowego pokolenia, które z pewnością będą droższe, ale za to swoją klasą będą zbliżone do samochodów z UE. Ponadto sam rynek zmusza klientów do sięgania po coraz to droższe segmenty. W Rosji coraz mocniej rysuje się bowiem tendencja zakupu wysokiej jakości, zawansowanych technologicznie, oszczędnych i ekologicznych pojazdów. 14 РОССИЯ, Twój Rynek, Nr 7-8/2010

15 Realizacja strategii Pharma 2020 w Rosji opr. Anna Madej WPHI Moskwa W październiku 2009 roku Ministerstwo Przemysłu i Handlu Federacji Rosyjskiej zatwierdziło strategię rozwoju przemysłu farmaceutycznego FR do 2020 r. (Pharma 2020). Celem strategii jest: poprawa zaopatrzenia w leki; stymulowanie produkcji leków generycznych i innowacyjnych na terenie Rosji (zwiększenie udziału leków innowacyjnych produkowanych w Rosji do 80%, opracowanie 200 nowych rosyjskich środków leczniczych); dostosowanie rosyjskich standardów produkcji leków do wymagań międzynarodowych (obowiązkowe przejście rosyjskich zakładów farmaceutycznych na standardy GMP do 2011 roku); wsparcie eksportu leków rosyjskich, ochrona rynku wewnętrznego (8-krotny wzrost eksportu w 2020 roku w stosunku do 2008 roku, zwiększenie udziału w rynku wewnętrznym leków produkcji rosyjskiej do 50%); opracowanie metod finansowania badań nad nowymi lekami, stymulowanie produkcji na leków i substancji biochemicznych w oparciu o najnowsze technologie; unowocześnienie zakładów produkcyjnych i laboratoriów; udoskonalanie systemu rejestracji leków, zmniejszenie barier administracyjnych przy rejestracji leków rosyjskich; poprawa przygotowania kadr dla przemysły farmaceutycznego. Na realizację strategii przewiduje się mln rubli, z których ponad połowa ma być wykorzystana na badania nad opracowywaniem leków. РОССИЯ, Twój Rynek, Nr 7-8/

16 Przykładem działań skierowanych na realizację strategii jest utworzenie klastera farmaceutycznego w pobliżu Sankt Petersburga. Na 18 hektarach położonych tuż obok linii kolejowej z Moskwy do Sankt Petersburga (w pobliżu miasta Puszkin) zostaną zbudowane fabryki pięciu producentów: Gerofarm, Biokad, Samson-Med, Neon i Farm-Holding. Spółki te zamierzają zainwestować w Puszkinie od 20 do 50 mln USD. Działają one w różnych segmentach rynku: Biokad produkuje generyki i leki oryginalne dla urologii, onkologii i neurologii (w sumie ok. 50 preparatów), Gerofarm wytwarza dwa preparaty lecznicze wykorzystywane w oftalmologii i neurologii i insulinę ludzką metodą inżynierii genetycznej. Farm-Holding specjalizuje się w preparatach peptydowych, które uważane są za bardzo perspektywiczne wobec stagnacji w dziedzinie syntezy tradycyjnej. Samson-Med produkuje formy liofilizowane preparatów do iniekcji, a także BAD-y, które mogą być wykorzystywane również przez producentów klastera. Spółka Neon zamierza wybudować duży zakład produkcyjny, nie precyzuje jednak, o jakie preparaty chodzi. Wicegubernator Petersburga uważa, że klaster przyciągnął liderów rosyjskiego przemysłu farmaceutycznego, którzy są w stanie wytwarzać preparaty innowacyjne. Analitycy rynku zwracają uwagę, że naprawdę wielcy gracze, tacy jak Farmstandart i Werofarm nawet nie zgłosili się do udziału w projekcie. Firmy zgrupowane w Puszkinie otrzymają ulgi podatkowe, państwo proponuje też spłatę odsetek od kredytów przeznaczonych na zakup wysokospecjalistycznych urządzeń zagranicznych. Zatwierdzony został spis urządzeń, które zwolnione będą od VAT i cła. Nowopowstały klaster pod Petersburgiem ma jednak raczej charakter specjalnej strefy ekonomicznej, gdyż spółki nie są powiązane technologicznie. Podobne projekty tworzone są w Moskwie, Jarosławiu, Jekateringburgu i Stawropolu. Rynek farmaceutyczny należy do najbardziej dochodowych i najlepiej rozwijających się w Rosji (w 2009 roku, mimo kryzysu, wartość rynku wzrosła o 23%). Wydaje się jednak, że nie uda się doprowadzić wszystkich projektów do końca, jeśli udział w nich będą miały wyłącznie spółki rosyjskie, gdyż praktycznie wszystkie nowoczesne zakłady, których produkcja odpowiada standardom GSM, znajdują się w rękach koncernów międzynarodowych. 16 РОССИЯ, Twój Rynek, Nr 7-8/2010

17 Potęga farmaceutyczna ZSRR, który dostarczał substancje do produkcji leków dla całej Europy Środkowo-Wschodniej, skończyła się wraz z jego rozpadem. Od 1992 do 2008 roku produkcja substancji spadła prawie 18-krotnie (z 17,5 tys. ton umownych do 1 tys. ton umownych, ok 7 tys. ton pochodzi z importu). Praktycznie każdy duży producent rosyjski mógłby rozpocząć produkcję API, jednak okazuje się, że jest to nieopłacalne lub że wystarczy im produkcja na własne potrzeby. Eksperci uważają, że warto rozważyć zakup istniejącego dużego zakładu w Indiach czy Chinach, które są potentatami API. Zwraca się też uwagę na to, że rosyjskie zakłady farmaceutyczne nie mają środków wystarczających do opracowania leków innowacyjnych, dlatego należy skupić się na zachęcaniu wielkich koncernów do budowania swoich fabryk w Rosji, a także na rozwijaniu niszowych segmentów rynku, takich jak produkcja dodatków aktywnych biologicznie. Rosja importuje 60-70% wszystkich sprzedawanych w niej leków. Na terenie Rosji własne fabryki, produkujące na rynek wewnętrzny, mają Gedein Richter, KRKA, Servier, STADA i Polpharma, wkrótce dołączą do nich Nycomed, Sanofi-Aventis, Berln-Chemie i Novo Nordisk. Biorąc pod uwagę ogromny potencjał Rosji, w której wydatki na leki statystycznego pacjenta są znacznie niższe, niż w Europie, Ameryce, Japonii i Australii, stanowi ona atrakcyjny teren inwestycyjny, zwłaszcza, że konieczność importu leków znacznie je podraża (cło, VAT, certyfikacja, ryzyko walutowe etc.). Dyrektor AIPM (Association of International Pharmaceutical Manufacturers) zauważa jednak, że w związku z polityką Rosji w obszarze państwowej regulacji cen na leki, niektóre firmy farmaceutyczne inwestują na rynku tylko ze względu na perspektywę długofalową, gdyż obecnie produkcja staje się całkowicie nieopłacalna. Roszdrawnadzor (agenda rządowa nadzorująca m.in. rynek farmaceutyków) uważa, że kryzys finansowy w Rosji doprowadził do nieuzasadnionego wzrostu cen leków na rynku, co doprowadziiło do wprowadzenia obowiązkowej rejestracji cen na leki niezbędne do życia i leki najważniejsze. Lista obejmuje ponad 6,5 tys. nazw handlowych (500 nazw międzynarodowych). Porównanie cen w rejestrach 2009 i 2010 r. wskazuje, że ceny zarejestrowane wg nowych zasad są niższe prawie o jedną czwartą. W rzeczywistości jednak odnotowano spadek w wysokości 2-3 punktów procentowych (jest to jednak РОССИЯ, Twój Rynek, Nr 7-8/

18 tendencja pozytywna, biorąc pod uwagę stale rosnącą dynamikę cen leków w 2009 roku). Wydaje się więc, że nowe uregulowania doprowadziły do stabilizacji cen, nie wiadomo jednak, jakie będą ich długofalowe skutki. Istnieją obawy, że apteki i producenci będą rekompensować zmniejszenie zysków ze sprzedaży leków z listy podwyższając ceny inych preparatów. Co więcej, apteki muszą w jakiś sposób zrekompensować straty wynikłe z tego, że część zakupionych przez nie leków nie została zarejestrowana (producenci nie są zobowiązani do wycofania swoich leków, ale apteki nie mogą już ich sprzedawać). Ponadto sprzedaż tanich leków staje się coraz mniej opłacalna, co odczuwalne jest zwłaszcza w dalej położonych regionach. Zaczynają docierać informacje o brakach np. soli fizjologicznej czy preparatów do iniekcji, które są tanie, a kłopotliwe w transporcie. Odgórna regulacja cen na leki jest tylko jednym z przejawów nowej polityki Rosji w stosunku do rynku farmaceutycznego. Zachęty w postaci ulg podatkowych dla inwestorów zagranicznych mogą okazać się niewystarczające wobec problemów z ochroną praw własności intelektualnej, dlatego nie wydaje się prawdopodobne, aby międzynarodowe koncerny zdecydowały się na produkcję w Rosji substancji chronionych patentem. Nowa strategia Pharma 2020 jest kolejnym przykładem protekcjonizmu w rosyjskiej gospodarce. Źródła: Strategia rozwoju przemysły farmaceutycznego do 2020 r. Kommiersant Farmacewtika, dodatek do gazety Kommiersant, 15 czerwca 2010 r. N 104/B Ekspert nr 22, 7-13 czerwca РОССИЯ, Twój Rynek, Nr 7-8/2010

19 Zmiany w handlu z FR po wejściu w życie Kodeksu Celnego Unii Celnej Białorusi, Kazachstanu i Rosji opr. Piotr Masajło WPHI Moskwa Od 1 lipca br. na terytorium państw - sygnatariuszy Unii Celnej (UC) zacznie obowiązywać wspólnotowy kodeks celny (KC). Wg służb celnych FR na obecnym etapie przygotowań wszystko wskazuje na to, że poważnych problemów po jego wprowadzeniu uda się uniknąć - jeśli do tego czasu przygotowane zostaną odpowiednie umowy międzyrządowe. Projekt KC trafił już na obrady rządu. Na zmiany czeka 152 punktów obowiązującego obecnie w FR KC. Urzędy celne obiecują m.in. poprawić warunki dla eksporterów i importerów, np. zwiększyć ilość towarów, które dopuszczane będą do obrotu warunkowo (tzn. przy imporcie których stosowane są różnego rodzaju ulgi podatkowe) oraz uprościć procedury celne przy eksporcie towarów wysoko przetworzonych. Procedura eksportowa takich artykułów powinna zajmować maksymalnie 4 godziny. Wspólna kontrola przepływów przez granicę: waluty, papierów wartościowych, czeków itp. powinna zapobiegać praniu brudnych pieniędzy oraz finansowaniu terroryzmu. Jednak zasady kontroli walutowej będą przedstawione w bliżej nieokreślonym czasie w oddzielnym dokumencie. Dodatkowym dokumentem będzie РОССИЯ, Twój Rynek, Nr 7-8/

20 również regulowany podział dochodów od ceł na towary przewożone przez osoby fizyczne. Oba te dokumenty są obecnie opracowywane. Baza prawna Wejście w życie KC Unii Celnej Rosji Białorusi i Kazachstanu oznacza powstanie wspólnej przestrzeni celnej ww. państw. Nowoopracowywany kodeks UC bazuje na zasadach prawnych omówionych w Konwencji z Kyoto dotyczącej uproszczenia i harmonizacji procedur celnych. Ogólnie rzecz biorąc zasady stosowania procedur celnych przy imporcie, jak też eksporcie towarów z terytorium UC będą zgodne z tymi, które stosowane są obecnie w handlu zagranicznym Rosji - większość obowiązujących aktualnie przepisów w FR odpowiada normom Konwencji z Kyoto. Tym niemniej nowy KC wprowadza kilka nowości, na które należy zwrócić uwagę podmiotom gospodarczym prowadzącym wymianę handlową z krajami UC: Zasada rezydencji W przepisach okresu przejściowego KC UC znajduje się zapis mówiący o obowiązku deklarowania towaru wg zasady rezydencji. Punkt 368 KC UC przewiduje, że do czasu wydania nowej decyzji Euroazjatyckiej Wspólnoty Gospodarczej na poziomie prezydentów państw sygnatariuszy UC deklaracja na towary będzie przedstawiana organom celnym kraju, w którym jest zarejestrowany lub zamieszkuje na stale podmiot dokonujący deklaracji. Np. firmy będące rezydentami FR tak jak dotychczas będą obsługiwane wyłącznie przez organy celne FR. Związane jest to z faktem, że w UC przepisy celne są dopiero w fazie unifikacji, a inne ustawy: prawo cywilne, bankowe, podatkowe zachowują swój nacjonalny charakter. Z ww. reguły zostaną wyłączone osoby fizyczne przewożące towary na użytek własny oraz towary deklarowane w reżimie tranzytu celnego. Zasady deklarowania Przy imporcie towarów do Rosji KC UC przewiduje porządek operacji celnych związanych z wprowadzeniem towarów na terytorium UC, ich czasowym składowaniem w miejscu dostawy lub dalszym przemieszczaniem zgodnie z procedurą reżimu tranzytu celnego do docelowego urzędu celnego. 20 РОССИЯ, Twój Rynek, Nr 7-8/2010

21 Przy eksporcie towary będą deklarowane zgodnie z procedurami celnymi przewidzianymi przy wywozie, a w miejscu ich wybycia poza terytorium UC przeprowadzone będą operacje celne związane z eksportem. Identycznie jak w rosyjskim prawie celnym, tylko towary posiadające dla urzędu celnego status nieoclonych umieszczane będą na przechowanie czasowe i przewożone po terytorium celnym UC zgodnie z procedurą reżimu tranzytu celnego. Główną różnicą od obecnie obowiązujących przepisów jest zapis, że towary obce wwiezione do dowolnego kraju UC i zakwalifikowane jako do użytku na rynku krajowym, otrzymują po dopełnieniu formalności prawo wolnego obrotu na całym terytorium celnym UC. Takie samo prawo od 1 lipca 2010 r. otrzymują towary, których krajem pochodzenia jest Rosja, Białoruś czy Kazachstan, oraz towary, które do tego dnia były już uznane za towary któregokolwiek z krajów UC. Wyjątek stanowić będą jedynie towary, w stosunku do których w kraju członkowskim UC stosowane są niższe stawki celne niż ustalone we wspólnej taryfie celnej. Dotyczy to 409 pozycji towarowych, w stosunku do których do 1 lipca 2011 r. w Kazachstanie będą stosowane stawki okresu przejściowego. Inne reguły mogą być również ustalone oddzielną umową międzypaństwową w stosunku do środków transportu wwiezionych przez osoby fizyczne i dopuszczonych do wolnego obrotu w okresie od wejścia w życie UC (1 styczeń 2010) i wcześniej. Takie towary będą nosiły status warunkowo dopuszczonych i będą znajdowały się w wolnym obrocie tylko na terytorium podlegającym urzędowi kraju, do którego trafiły. W przypadku przejazdu danego pojazdu na pozostałe terytorium UC powinna być dopłacona różnica w cle. Tranzyt W KC UC zawarta jest jedyna wspólnotowa procedura celna tranzyt celny, tzn. w porównaniu do obecnie obowiązującej w Rosji procedury nie ma podziału procedury na tranzyt wewnętrzny (tylko po terytorium RF) i międzynarodowy wykonywany przez terytorium FR. Ogólne zasady dotyczące deklarowania towarów zgodnie z wybranym reżimem celnym (punkt 27 KC UC) stosowane będą również w stosunku do tranzytu celnego. РОССИЯ, Twój Rynek, Nr 7-8/

22 Deklaracja tranzytowa jest jednym z rodzajów deklaracji celnej. Podobnie jak wcześniej, jako deklaracja tranzytowa mogą być też wykorzystane karnety TIR oraz załączone do niego dokumenty. Spis danych, które należy umieszczać w deklaracji tranzytowej znacząco się nie zmienił, za wyjątkiem: - w nowej deklaracji tranzytowej powinny się znaleźć kody celne towaru zgodnie z nomenklaturą Unii Celnej na poziomie co najmniej pierwszych 6 cyfr (zgodnie z KC FR 4 cyfry) oraz dane o dokumentach potwierdzających przestrzeganie ograniczeń przy przewozie towarów przez granicę, jeśli przewóz takich towarów jest dopuszczalny przy posiadaniu przedmiotowych dokumentów - znika obowiązek podawania w deklaracji tranzytowej wielu danych wymaganych przez KC FR (dot. danych kierowcy, terminu tranzytu) - przy odprawie deklaracji tranzytowej pojawi się obowiązek przedstawienia jej kopii elektronicznej (obecnie jest to prawo, a nie obowiązek) - deklarantem towaru w tranzycie celnym (w KC FR podmiot, który otrzymał pozwolenie na tranzyt celny) może być nie tylko przewoźnik i eksporter (jeśli pochodzi z państw UC), lecz również osoba, która zawarła kontrakt lub posiada prawo własności, używania lub dysponowania towarem - w KC UC dokładnie określono też przypadek, gdzie zastosowanie ma reżim tranzytu celnego: przemieszczenie towaru od organu celnego odprawy do organu celnego dostarczenia przez terytorium kraju niebędącego członkiem UC. (Obecnie specjalny reżim celny np. dla towarów przewożonych między Kaliningradem a pozostałym terytorium FR.) Warunki zastosowania procedury tranzytu celnego nie uległy zmianie. Jednym z głównych warunków zastosowania procedury tranzytu celnego jest dokładne przestrzeganie procedur tranzytu. Zasady tranzytu nie ulegną zmianie (gwarancja zapłacenia cła, podatków, określenie trasy), jedynie trasa może być ustalana jako dodatkowy środek do pierwszych dwóch warunków. Rozszerzony został spis przypadków, gdzie nie będzie wymagane stosowanie zasad tranzytu celnego. Podczas gdy w KC FR nie jest wymagane stosowanie zasad 22 РОССИЯ, Twój Rynek, Nr 7-8/2010

23 tranzytu przy transporcie towaru pojazdem celnym, to zgodnie z KC UC wymagane jest stosowanie procedur - jeśli deklarantem jest przewoźnik celny lub pełnomocnik, oraz w przypadku gdy towary transportowane będą koleją, rurociągiem czy liniami energetycznymi. Z uwzględnieniem doświadczenia celnych RB w KC UC znalazł się zapis, zgodnie z którym konwojowanie celne może być wykonywane nie tylko przez przedstawicieli urzędu celnego, ale przez inne podmioty zgodnie z prawem kraju członka UC. Zostały też określone szczegółowe zasady tranzytu celnego: - towary będą prezentowane urzędowi celnemu, ale nie w każdym przypadku lecz na żądanie; - po zamknięciu procedury tranzytu celnego w ciągu trzech godzin przewoźnik lub inna zainteresowana osoba zobowiązana jest do wykonania operacji celnych związanych z umieszczeniem towaru na składzie celnym lub przedłożenia deklaracji celnej. Dopuszczenie towarów do wolnego obrotu W KC UC został dokładnie określony spis dokumentów niezbędnych do deklarowania celnego. Przekreśla to możliwości oddzielnego ustanawiania zasad oraz żądania dodatkowych zaświadczeń przez poszczególne kraje. Zmieni się przepis dotyczący terminu dostarczenia deklaracji celnej na wwożone towary. W kodeksie celnym FR maksymalny okres przedstawienia deklaracji wynosi 15 dni od daty przybycia towaru na miejsce docelowe lub zakończenia wewnętrznej procedury tranzytu celnego. W szczególnych przypadkach przewidziana jest możliwość wydłużenia tego terminu przy odpowiednim umotywowaniu - do 4 miesięcy. W KC UC deklaracja celne powinna być przedstawiona urzędowi w nieprzekraczalnym terminie przewidzianym na przechowywanie czasowe, który również wynosi 4 miesiące. Oznacza to, że deklarant nie będzie się już musiał zwracać o przedłużenie terminu. Maksymalny czas przeznaczony na dopełnienie formalności celnych skrócony został o 1 dzień. W KC FR czas ten wynosi 3 dni od dnia dostarczenia deklaracji wraz РОССИЯ, Twój Rynek, Nr 7-8/

24 z załączonymi wymaganymi dokumentami. W KC UC został przewidziany maksymalny czas do zakończenia procedury 1 dzień roboczy od następnego dnia po terminie rejestracji deklaracji celnej. Jednak ze względu na to, że w niektórych przypadkach organy celne potrzebują więcej czasu na dokonanie operacji, termin ten może zostać przedłużony do 10 dni roboczych przy pisemnej zgodzie naczelnika urzędu celnego. Urzędy celne UC również będą wymagały: - przedstawienia licencji, certyfikatów i innych dokumentów potwierdzających przestrzeganie wszystkich wymagań państwowych jeśli ich przedstawienie wymagane jest przez umowy międzynarodowe krajów UC - przestrzegania procedur celnych KC UC. - uiszczenia opłaty celnej i podatków lub przedstawienia gwarancji ich uiszczenia. Nowością KC UC jest możliwość odmowy zakończenia procedury celnej przez urząd celny. O ile spis wszystkich wymaganych dokumentów reguluje KC UC, to urząd celny może odmówić dopuszczenia towarów do obrotu wyłącznie w formie pisemnej z podaniem wszystkich przyczyn podjęcia takiej decyzji. Po otrzymaniu pisma odmownego deklarant może przedstawić urzędowi zmienioną deklarację celną oraz usunąć wszystkie braki, które były podstawą decyzji odmownej lub zmienić reżim celny na taki, który pozwoli urzędowi celnemu na wykonanie formalności. Podmioty uczestniczące w formalnościach celnych W KC UC rozszerzony został spis podmiotów mogących uczestniczyć przy załatwianiu formalności celnych, które będą uwzględniane w odpowiednich rejestrach. Wg nowych zasad takimi osobami będą: przedstawiciel celny, właściciel składu celnego, właściciel składu przechowywania czasowego, spedytor celny, właściciel sklepu handlu bezcłowego, pełnomocny operator ekonomiczny. Nowością jest pełnomocny operator ekonomiczny instytucja, która w Rosji zastępuje osoby korzystające z uproszczeń przy wykonywaniu operacji celnych zgodnie z punktem 68 KC FR. W KC UC przewidziane są okresy przejściowe, które pozwalają wszystkim osobom działającym obecnie w sferze obsługi celnej kontynuować działalność do 24 РОССИЯ, Twój Rynek, Nr 7-8/2010

25 1 stycznia 2011 r. W tym okresie będą one wnoszone w nowe rejestry lub po upłynięciu okresu przejściowego będą musiały zakończyć działalność. Stymulacja innowacji Osobne normy w KC UC uwzględnione zostały w celu stymulowania aktywności innowacyjnej przedsiębiorstw. W KC UC przewidziano znaczącą redukcję w porównaniu z ogólnym 2-dniowym terminem okresu przeprowadzenia procedury celnej w stosunku do towarów zwolnionych z opłat celnych do 4 godzin od chwili rejestracji deklaracji celnej. Zmniejszono też ilość dokumentów wymaganych od eksportera w celu rozpoczęcia procedury celnej eksportu towarów, na które nie są stosowane cła eksportowe z 14 do 7 rodzajów: 1) dokument potwierdzający pełnomocnictwa osoby, składającej deklarację 2) dokumenty potwierdzające realizacje kontraktu, lub inne dokumenty potwierdzające prawo własności/dysponowania towarem i inne tego typu dokumenty w posiadaniu deklarującego 3) dokumenty transportowe 4) dokumenty potwierdzające egzekwowanie ograniczeń i zakazów 5) dokument określający kod celny towaru zgodnie z TNVED 6) dokument potwierdzający uiszczenie lub gwarancję uiszczenia opłat celnych i podatków 7) dokument potwierdzający przestrzeganie wymogów kontroli walutowej zgodnie z prawem walutowym krajów - członków UC. Należy zwrócić szczególną uwagę na fakt, że dokumenty potwierdzające wartość celną towaru nie są już włączone w spis dokumentów, które należy dołączyć do deklaracji przy deklarowaniu eksportowanych towarów nie podlegających opłatom celnym. РОССИЯ, Twój Rynek, Nr 7-8/

26 Ponieważ spis dokumentów niezbędnych dla procedury celnej ujęty jest bezpośrednio w KC UC, oznacza to, że organy celne mają praktyczny zakaz żądania innych dokumentów przy procedurze importowo-eksportowej towarów, na które nie obowiązują cła. Zdalne deklarowanie W KC UC powstała baza prawna dla wprowadzenia technologii deklarowania zdalnego, która wraz z wstępnym informowaniem o przybyciu towaru oraz deklarowaniem elektronicznym powinna wprowadzić administrowanie urzędów celnych na nowy poziom. Podpunkt 6 punktu 193 KC UC mówi, że przy wstępnym deklarowaniu towary mogą być zarówno przedstawione organowi celnemu, który zarejestrował deklarację i jak innemu urzędowi celnemu zarejestrowanemu w jednym z państw UC w ciągu 30 dni kalendarzowych od dnia następnego po dniu jej rejestracji. Jest to progresywna norma w porównaniu z obowiązującym kodeksem celnym FR, który mówi, że przy wstępnym deklarowaniu towary powinny być przedstawione wyłącznie organowi celnemu, który rejestruje deklarację celną. Taki zapis pozwala rozszerzyć praktykę stosowania technologii deklarowania zdalnego, w tym z zastosowaniem deklarowania wstępnego. Przewóz towarów do użytku własnego Główne zasady organizacji procedur celnych w stosunku do towarów przewożonych przez osoby fizyczne na użytek własny, nie różnią się zasadniczo od tych ustanowionych przez KC FR. Dodatkowo KC UC dopuszcza w miejscach przybycia i wybycia towarów z terytorium UC zastosowanie technologii zielonego i czerwonego korytarza. Przy tym należy zaznaczyć, że normy KC UC pozwalają na organizowanie zielonych korytarzy nie tylko na lotniskach, ale również na przejściach drogowych dla samochodów zarejestrowanych w organach państw UC. Z chwilą wejścia w życie UC takich środków transportu nie trzeba będzie deklamować. Pozwoli to znacznie skrócić czas przestoju na granicy. 26 РОССИЯ, Twój Rynek, Nr 7-8/2010

27 Obecnie eksperci służb celnych Rosji, Białorusi i Kazachstanu prowadzą prace mające na celu przygotowanie umów międzynarodowych i publikację decyzji Komisji UC regulującej kontrolę towarów przewożonych przez osoby fizyczne na użytek własny. O celnym systemie prawnym Baza prawna UC składa się z: 1) Kodeksu celnego UC 2) Umów międzynarodowych przyjętych na podstawie KC UC 3) Decyzji Komisji UC Jeśli którakolwiek z umów międzynarodowych lub decyzje KC UC jeszcze nie wchodzą w życie wraz z KC UC, to w FR będą miały zastosowanie przepisy prawa krajowego obowiązującego obecnie. Sytuacja taka jest przewidziana w zapisach o okresie przejściowym. Wiele zadań związanych z regulacjami celnymi KC UC odnosi się do przepisów nacjonalnych poszczególnych państw. W celu ich regulacji wypracowany został projekt ustawy federalnej O regulacjach celnych w FR, który również wchodzi w życie z dniem 1 lipca 2010 r. Np. w przedmiotowej ustawie znajdują się zapisy związane z porządkiem informowania i konsultowania oraz zaskarżania działań organów celnych. Dany projekt znajduje się na oficjalnej stronie FSC FR przed przeprowadzeniem ekspertyzy antykorupcyjnej. Został on dopracowany z uwzględnieniem uwag zgłaszanych przez przedstawicieli władzy federalnej i biznesu. Jednak w celu uzyskania pełnej informacji zmian przepisów celnych należy zapoznać się z KC UC, jak również ww. ustawą federalną, umowami międzypaństwowymi i decyzjami Komisji UC, które wypracowane zostały w celu realizacji KC UC. Źródło: Rosyjski Portal Celny: РОССИЯ, Twój Rynek, Nr 7-8/

28 opr. Anna Madej WPHI Moskwa Informacja o zmianach w imporcie świń do Rosji Od kilku lat lobby hodowców świń usiłuje uniemożliwić import żywca do Rosji, który w 2009 roku osiągnął 1,2 mln sztuk, co spowodowało obniżenie cen żywca o 15%. W obrnie rosyjskich hodowców stanął rząd, podnosząc cło z dotychczasowych 5% do 40% ad valorem. Wyniki po pierwszym kwartale wskazują, że przewidywania dotyczące zmniejszenia się opłacalności importu nie sprawdziły się. Wzrost stawek celnych niwelowany jest częściowo przez dewaluację euro w stosunku do dolara i rubla, oraz 10-15% obniżkę cen, na które zdecydowały się m.in. Polska i Litwa. Ponad 33% spadek importu żywca po I kwartale nie zadowala rosyjskich hodowców, którzy przewidują znaczny rozwój produkcji krajowej. Właściciele rosyjskich zakładów przetwórczych nie kryją niezadowolenia ze zmian taryfy celnej: świnie importowane są głównie przez północno-zachodnie regiony Rosji, gdzie nie ma dużych producentów. Przewożenie żywca z dalekich południowych obwodów wpływa na podwyżkę cen surowca. Przy nowych, wyższych stawkach cła zyskują głównie przemysłowe zakłady produkcyjno-przetwórcze. Rentowność rosyjskich ubojni spadła o 10%, a przetwórcy przechodzą na zakup mięsa wstępnie przetworzonego w Polsce i w Niemczech. Rosyjscy dostawcy żywca po ograniczeniu konkurencji podnieśli ceny, co pogarsza sytuację. Wyższe cła objęły też świnie zarodowe. Co prawda, wydzielono świnie zarodowe czystych ras w oddzielną kategorię, cło na którą wynosi 15%, ale sprowadzane są głównie hybrydy, które nie otrzymają świadectwa rasy. Być może zmusi to spółki genetyczne do rozwoju produkcji reproduktorów w Rosji. Nowe cła wpłynęły na zmianę miejsca Polski w strukturze eksporterów świń 28 РОССИЯ, Twój Rynek, Nr 7-8/2010

29 do Rosji. W 2009 roku Polska plasowała się na 4. miejscu (po Litwie, Niemczech i Estonii), dostarczając na rynek rosyjski żywiec na kwotę 28 mln USD, a w tylko w pierwszym kwartale ubiegłego roku eksport Polski wyniósł 4,9 mln USD (wtedy wyprzedzała nas tylko Litwa 15,8 mln USD). W okresie styczeń-marzec 2010 udało nam się sprzedać do Rosji świnie za zaledwie 147 tys. USD, podczas gdy Litwa nadal sprzedaje za ponad 10 mln USD, Estonia za 5,6 mln USD (rok wcześniej 4,7 mln USD), a Niemcy za 2,2 mln USD (wcześniej 4,4 mln USD). Pojawiła się też Łotwa (3,7 mln USD), która nie wchodziła rok temu w pierwszą dwudziestkę eksporterów. Protekcjonistyczna polityka Rosji w sprawie mięsa wieprzowego nie przynosi więc oczekiwanych rezultatów w zakresie ograniczania importu. Źródło: AgroInwestor, nr 5(28) maj 2010 РОССИЯ, Twój Rynek, Nr 7-8/

30 Sytuacja na rynku samochodów osobowych w FR opr. Piotr Masajło WPHI Moskwa Pod Kaługą rozpoczęła właśnie działalność montownia aut koncernu PSA Peugeot Citroёn PSMA RUS. Oznacza to, że w Rosji jest już obecnych siedem z ośmiu wiodących globalnych koncernów samochodowych świata (z mocami produkcyjnymi przekraczającymi 1 mln aut/rok). Na razie w zakładzie koncernu PSA odbywają się jedynie najprostsze praca montażowe, jak np. przykręcanie kół, jednak w najbliższych dwóch latach planowane jest rozpoczęcie prac spawalniczych, lakierniczych oraz innych montażowo-produkcyjnych. PSMA RUS powstała we współpracy z japońskim koncernem motoryzacyjnym Mitsubishi Motors Corporation. Uruchomiono ją błyskawicznie od chwili wmurowania kamienia węgielnego do rozpoczęcia pierwszych prac montażowych minęło zaledwie 9 miesięcy. Wielkość przedmiotowej inwestycji oceniana jest na 470 mln EUR. Projekt ten zajmuje w Rosji drugie miejsce pod względem wielkości 30 РОССИЯ, Twój Rynek, Nr 7-8/2010

31 wszystkich nowych projektów przemysłu samochodowego realizowanych przez koncerny zagraniczne. Na pierwszym miejscu niezmiennie pozostaje inwestycja VW, który również w Okręgu Kałuskim wybudował fabrykę za 570 mln EUR. Jak już wspomniano praktycznie wszyscy światowi liderzy motoryzacji posiadają własną fabrykę/montownię samochodową w FR. Jako pierwszy na rosyjskim rynku zawitał FORD, który w 2002 roku rozpoczął produkcję aut we Vsevolożsku. Następnie pojawili się Renault, Nissan, VW, Toyota, GM i na koniec PSA Peugeot Citroën. Wg przedstawiciela koreańskiego Hyundai w roku 2011 koncern planuje uruchomienie produkcji pod Sankt-Petersburgiem. Niedawno pojawiła się też informacja o odłożeniu w czasie projektu japońskiej Suzuki, którego lokalizacja również planowana jest pod Petersburgiem. W lutym br. ogłoszono nawiązanie współpracy między Fiatem i rosyjską fabryką Sollers w celu budowy potężnego zakładu produkcyjnego w Nabereshnych Czelnach o wydajności 500 tys. samochodów rocznie. Ze światowych liderów rynku jedynie japońska Honda nie planuje na razie rozpoczęcia produkcji w Rosji, orientując się głównie na japońskich i amerykańskich klientów. Od montażu aut do produkcji części w Rosji Na początkowym etapie funkcjonowania zakładu PSMA RUS planuje się produkcję samochodów segmentu C : Peugeot 308 oraz Citroen C4. Następnie planowane jest poszerzenie gamy o auta terenowe: Peugeot 4007, Citroen C-Crosser i Mitsubishi Outlander. Wszystkie te modele przeznaczone będą do sprzedaży na rynku rosyjskim. Wg przedstawiciela zakładu, do 2012 roku w wybudowanym zakładzie będzie odbywał się jedynie montaż aut z dużych elementów (SKD Semi Knocked Down). Tym sposobem ma być zmontowanych tys. aut / rok, a od 2012 roku planuje się realizację kompletnego montażu (CKD Completely Knocked Down), włączając spawanie, malowanie itp. oraz zwiększenie wydajności do 125 tys. samochodów rocznie z których 85 tys. powinno przypaść na segment C marek Peugeot i Citroen, a 40 tys. na pojazdy terenowe. Tymczasem na razie z francuskiego miasta Soszo, gdzie mieszczą się zakłady koncernu PSA, РОССИЯ, Twój Rynek, Nr 7-8/

32 w kontenerach będą dostarczane komponenty do montażu. Mają to być gotowe, pomalowane karoserie samochodowe do których będą montowane podwozia i układy napędowe. W reżimie opisanego wyżej montażu, oprócz zakładu PSMA RUS, pracują też konkurencyjne montownie z kapitałem zagranicznym: GM, Renault Nissan, Toyota, Ford, VW, jak również wiele rosyjskich zakładów składających zagraniczne pojazdy jak: Sollers (Fiat i Ssang Yong), IżAvto (KIA) i TagAZ. Porządek taki pozwala inwestorom na import do Rosji komponentów do montażu wg ulgowej stawki taryfy celnej 0-5%, podczas gdy cło na import gotowych pojazdów wynosi obecnie w Rosji 30%. W zamian inwestor bierze na siebie zobowiązania: w ciągu 7 lat od daty podpisania umowy zobowiązuje się wprowadzić prace spawalnicze i lakiernicze utrzymać produkcję na poziomie nie niższym niż 25 tys. aut rocznie utrzymać 30% redukcję importowanych komponentów, czyli rozpoczęcie cyklu produkcyjnego w FR. Punkt o rozpoczęciu produkcji jest kluczowy dla przyszłości rosyjskiego przemysłu motoryzacyjnego. Obecnie kończy się formowanie dwóch ośrodków przemysłu motoryzacyjnego, tzw. Kałusko-Moskiweskiego i Sankt-Peterburskiego. W pierwszy z wymienionych ośrodków zaiwestowali europejscy producenci, w drugi - amerykańscy i japońscy. Wspólne moce nowych zakładów już niebawem powinny osiągnąć wydajność tys. aut / rok. Rosyjskie zakłady światowych koncernów: Koncern Data uruchomienia Lokalizacja Moce produkcyjne na rok 2010 (szt.) 32 РОССИЯ, Twój Rynek, Nr 7-8/2010 Moce produkcyjne na rok 2014 (szt.) Zatrudnienie (osób) Renault 2005 Moskwa Volkswagen 2007 Kaługa Peugeot Mitsubishi Ogólnie ośrodek Kałusko Kaługa Wielkość inwestycji mln USD Najtańszy model Renault Logan Skoda Fabia Peugeot 308 Cena najtańszego modelu USD

33 Koncern Moskiewski Ford 2002 Toyota 2007 GM 2008 Nissan 2009 Hyundai 2011 Ogólnie ośrodek Sankt- Peterburski Do porównania: «Fiat-Sollers» 2005 АvtoVAZ (LADA) Data uruchomienia 1971 Lokalizacja Vsevolożsk, (Obwód Leningradzki). Szuszary (Obwód Leningradzki) Szuszary (Obwód Leningradzki) Sankt- Petersburg Sankt- Petersburg Nabereżnyje czelny (Republika Tatarstan) Toliatti (Obwód Samarski) Moce produkcyjne na rok 2010 (szt.) Moce produkcyjne na rok 2014 (szt.) Zatrudnienie (osób) Wielkość inwestycji mln USD Najtańszy model Ford Focus Toyota Camry Chevrolet Captiva Nissan Teana Hyundai Accent, Kia Spectra Cena najtańszego modelu USD , b. d * Fiat Linea ** Lada Kalina * Dane z lutego 2010 r. ** Zgodnie ze strategią rozwoju zakładu do 2020 r. Jak widać pojawiają się w Rosji dwa wielkie ośrodki zbytu dla komponentów samochodowych, a proces ich lokalizacji w FR idzie pełną parą. W obydwu powstały już fabryki producentów elementów karoserii: firmy Gestami czy producenta siedzeń Toyota Boshoku. Lokalizacja produkcji komponentów w miejscu montażu aut oznacza obniżenie kosztów produkcji, co niewątpliwie procentuje w walce o klienta. Sytuacja naturalnego rozwoju produkcji samochodów przez koncerny zagraniczne na terytorium FR po raz kolejny skłania rządzących w FR do zastanowienia się nad przyszłością narodowego producenta samochodów AvtoVAZ. Specyfika rynku Jeszcze do niedawna rosyjskie marki (przede wszystkim produkcji AvtoVAZu) cieszyły się dużą popularnością i zajmowały aż 75% rosyjskiego rynku. Obecnie to zagraniczni inwestorzy praktycznie całkowicie przejęli ten rynek. Udział samochodów krajowych w rynku zajmuje dziś 25% w wyrażeniu ilościowym (wg wartości udział ten jest jeszcze mniejszy), a zgodnie z prognozami ekspertów w najbliższych РОССИЯ, Twój Rynek, Nr 7-8/

34 5 latach może spaść do 10-12%. Jednak wg przedstawicieli Avtostatu - krajowi producenci wciąż jeszcze mają ogromną szansę pozostania na rynku jako gracze niszowi. Jak dotąd żaden z zagranicznych pojazdów nie dorównał cenowo wciąż produkowanym tu, a znanym nam z czasów PRLu Ład 2105, 2107 czy Samarze. Co prawda najtańszy zagraniczny samochód Renault Logan już zaczyna konkurować z Ładami Kalina i Priora, jednak ceny na samochody zagraniczne pozostaną na poziomie wyższym niż na produkty AvtoVAZ. Obniżanie cen przez zagraniczne koncerny nie jest możliwe. Zagraniczni gracze wabią bowiem klientów renomą i jakością. Średnia cena sprzedanych w 2009 roku Ład wyniosła 8 tys. USD. Najmocniej do tej wartości zbliżyli się producenci: Daewoo (średnia cena samochodu 5,5 tys. USD), Chery (11,5 tys. USD) i Renault (13 tys. USD). Jednak produkcja AvtoVAZu wciąż jest nieznacznie tańsza i chyba tylko to pozwala pozostać i być obecnym na rynku. W Rosji panuje przekonanie, że rynek samochodów o wartości poniżej 10 tys. USD, oprócz Chin i Korei, nikogo szczególnie nie interesuje, chociaż w wyrażeniu ilościowym jest on pokaźny - stanowi 5-10% rosyjskiego rynku samochodów. Wg ekspertów w najbliższych 3-5 latach w segmencie tym prawdopodobnie nadal będzie dominować produkcja AvtoVAZu, stopniowo ustępując miejsca producentom chińskim i koreańskim. Światowi liderzy pogodzili się z faktem, że w segmencie najtańszych aut już niebawem pozostaną tylko producenci z ww. państw wraz z kilkoma graczami z krajów rozwijających się. Eksperci wróżą tez rychłe pojawienie się na rosyjskim rynku graczy z Chin. Świadczą o tym ilości aut jakie są w Chinach obecnie produkowane oraz strategia współpracy producentów ChRL z koncernami światowymi. W 2009 roku to właśnie w Chinach wyprodukowano najwięcej aut na świecie, wyprzedzając dotychczasowego lidera - Japonię. Obecnie obserwowany jest tam proces powolnego nasycania rynku krajowego, a jedną z głównych przeszkód importu do Rosji stanowią wysokie cła na importowe. Z ostatniej chwili: Na przełomie 2009/2010 roku, na wniosek m.in. rosyjskiego koncernu AvtoVAZ oraz jego strategicznego inwestora Renault, Ministerstwo Rozwoju Gospodarczego FR postanowiło podwyższyć poprzeczkę dla nowowchodzących do Rosji inwestorów branży motoryzacyjnej. 34 РОССИЯ, Twój Rynek, Nr 7-8/2010

35 Dotychczas podpisane umowy, obowiązujące do roku , mówią o obowiązku utrzymania minimalnej produkcji na poziomie min. 25 tys. szt. aut/ rok oraz 30% redukcji importu komponentów do Rosji. Na przełomie 2009/2010 roku Ministerstwo wyraziło zgodę na dalsze zawieranie umów z koncernami, jednak pod warunkiem osiągnięcia produkcji na poziomie 300 tys. szt. i to już po czterech latach od podpisania umowy oraz wykorzystaniu do ich produkcji 50% wyprodukowanych w Rosji komponentów, w tym: silników, skrzyń biegów, mostów oraz dużych elementów karoserii. Na dzień dzisiejszy żaden z obecnych w Rosji zagranicznych koncernów nie zdecydował się na produkcję silników do swoich aut w FR. Wg doniesień prasowych, o planach rozpoczęcia takiej produkcji poinformował jedynie Reanault (posiadający udziały w AvtoVAZie). Źródło: Prasa codzienna РОССИЯ, Twój Rynek, Nr 7-8/

36 OBROTY HANDLU ZAGRANICZNEGO Źródło: Informacje makroekonomiczne PAIiIZ Obroty handlu zagranicznego w pierwszych dwóch miesiącach br. oraz za I kw r. W okresie styczeń-luty br. eksport w cenach bieżących wyniósł 66,3 mld zł, a import 71,7 mld zł. W porównaniu z analogicznym okresem ub. roku eksport zwiększył się o 3,4%, a import o 1,3%. Ujemne saldo ukształtowało się na poziomie 5,4 mld zł (w analogicznym okresie ub. roku minus 6,6 mld zł). Eksport wyrażony w euro wyniósł 16,2 mld EUR, import 17,5 mld EUR, a ujemne saldo 1,3 mld EUR, przed rokiem minus 1,6 mld EUR (eksport zwiększył się o 7,4%, a import o 4,9%). Ujemne salda odnotowano z krajami rozwijającymi się minus 10,8 mld zł (minus 2,6 mld EUR), z krajami Europy Środkowo-Wschodniej minus 4,6 mld zł (minus 1,1 mld EUR), dodatnie saldo osiągnięto z krajami rozwiniętymi 10,1 mld zł (2,5 mld EUR), w tym z krajami UE saldo osiągnęło poziom 11,4 mld zł (2,8 mld EUR). Udział krajów rozwiniętych w eksporcie ogółem wynosił 85,6% (w tym UE 79,3%), a w imporcie 65,2% (w tym UE 57,5%). Udział Niemiec w eksporcie był niższy niż w analogicznym okresie ub. roku o 1,3 pkt % i wyniósł 25,7%, a w imporcie niższy o 0,8 pkt % i stanowił 20,7%. Dodatnie saldo wyniosło 2,2 mld zł (0,8 mld USD, 0,5 mld EUR), w analogicznym okresie ub. roku saldo wyniosło 2,1 mld zł (0,7 mld USD, 0,5 mld EUR). Wśród głównych partnerów handlowych Polski wzrost eksportu odnotowano do Hiszpanii, na Węgry, do W. Brytanii, Rosji, Francji i Republiki Czeskiej, a importu z Rosji, Republiki Czeskiej, Belgii i Niderlandów. Obroty z pierwszą dziesiątką naszych partnerów handlowych stanowiły 68,7% eksportu (w analogicznym okresie ub. roku 69,9%) i 66,9% importu ogółem (odpowiednio 68,0%). 36 РОССИЯ, Twój Rynek, Nr 7-8/2010

37 Tabela 1: Obroty handlu zagranicznego w 2010 r. Wyszczególnienie w mln PLN w mln USD I II 2010 w mln EUR I II 2009 = 100 PLN USD EUR Eksport 66334, , ,4 103,4 113,9 107,4 Import 71683, , ,4 101,3 111,1 104,9 Saldo -5348,8-1861,9-1311,0 X X X Źródło: GUS Tabela 2: Obroty handlu zagranicznego według ważniejszych krajów w 2010 r. I II Wyszczególnienie w mln zł w mln USD w mln EUR EKSPORT I II 2009 = 100 I II zł USD EUR struktura w % 1. Niemcy 17017,9 5914,7 4161,0 98,2 107,1 101,3 27,0 25,7 2. Francja 4822,5 1675,9 1179,0 103,5 112,7 106,7 7,3 7,3 3. W. Brytania 4557,9 1583,3 1113,8 112,0 122,0 115,5 6,3 6,9 4. Włochy 4456,9 1549,2 1089,8 98,5 107,8 101,8 7,1 6,7 5. Republika Czeska 3818,0 1327,0 933,7 102,2 110,9 105,2 5,8 5,8 6. Niderlandy 2751,7 955,9 672,5 87,9 96,0 90,7 4,9 4,1 7. Rosja 2550,0 886,5 623,6 108,3 126,2 116,1 3,7 3,8 8. Hiszpania 2051,8 713,2 501,7 141,1 154,0 145,7 2,3 3,1 9. Węgry 1803,5 626,6 440,8 113,7 124,0 117,3 2,5 2,7 10. Szwecja 1735,7 603,0 424,2 90,1 98,0 92,8 3,0 2,6 IMPORT 1. Niemcy 14837,7 5157,5 3628,5 97,6 106,2 100,6 21,5 20,7 2. Rosja 8278,7 2882,4 2029,2 120,4 130,2 123,6 9,7 11,5 3. Chiny 7090,9 2463,4 1732,9 92,6 103,0 96,9 10,8 9,9 4.Włochy 4055,6 1410,5 992,3 86,4 94,9 89,5 6,6 5,7 5. Francja 3165,1 1100,1 773,9 97,1 105,9 100,2 4,6 4,4 6. Republika Czeska 2579,9 896,9 631,0 111,8 122,6 115,7 3,3 3,6 7. Niderlandy 2451,6 851,5 599,0 101,7 110,5 104,8 3,4 3,4 8. Republika Korei 1932,8 670,4 471,5 97,2 109,5 102,2 2,8 2,7 9. W. Brytania 1856,6 645,1 453,8 87,2 95,0 90,0 3,0 2,6 10. Belgia 1739,0 604,7 425,4 109,1 119,3 112,8 2,3 2,4 Źródło: GUS W pierwszym kwartale br. eksport w cenach bieżących wyniósł 106,3 mld zł, a import 115,2 mld zł. W porównaniu z analogicznym okresem ub. roku eksport zwiększył się o 3,6%, a import o 2,2%. Ujemne saldo ukształtowało się na poziomie 8,9 mld zł (w analogicznym okresie ub. roku minus 10,1 mld zł). Eksport wyrażony w dolarach USA wyniósł 36,8 mld USD, a import 39,9 mld USD. W porównaniu z analogicznym okresem ub. roku eksport zwiększył się o 21,8%, a import o 19,5%. Ujemne saldo ukształtowało się w wysokości 3,1 mld USD РОССИЯ, Twój Rynek, Nr 7-8/

38 (w analogicznym okresie ub. roku minus 3,2 mld USD). Eksport wyrażony w euro wyniósł 26,2 mld EUR, import 28,4 mld EUR, a ujemne saldo 2,2 mld EUR, przed rokiem minus 2,3 mld EUR (eksport zwiększył się o 14,0%, a import o 12,2%). Ujemne salda odnotowano z krajami rozwijającymi się minus 16,5 mld zł (minus 5,7 mld USD, minus 4,1 mld EUR), z krajami Europy Środkowo-Wschodniej minus 6,2 mld zł (minus 2,1 mld USD, minus 1,5 mld EUR), dodatnie saldo osiągnięto z krajami rozwiniętymi 13,9 mld zł (4,8 mld USD, 3,4 mld EUR), w tym z krajami UE saldo osiągnęło poziom 17,0 mld zł (5,9 mld USD, 4,2 mld EUR). Udział krajów rozwiniętych w eksporcie ogółem wynosił 85,3% (w tym UE 79,2%), a w imporcie 66,7% (w tym UE 58,4%). Udział Niemiec, głównego partnera handlowego Polski, w eksporcie był niższy niż w analogicznym okresie ub. roku o 1,5 pkt i wyniósł 25,8%, a w imporcie niższy o 0,5 pkt i stanowił 21,3%. Dodatnie saldo wyniosło 2,9 mld zł (1,0 mld USD, 0,7 mld EUR), w analogicznym okresie ub. roku saldo wyniosło 3,4 mld zł (1,0 mld USD, 0,8 mld EUR). Wśród głównych partnerów handlowych Polski wzrost eksportu odnotowano do Hiszpanii, W. Brytanii, na Węgry, do Rosji, Republiki Czeskiej i Francji, a importu z Rosji, Republiki Czeskiej, Niderlandów i Francji. Obroty z pierwszą dziesiątką naszych partnerów handlowych stanowiły 68,3% eksportu (w analogicznym okresie ub. roku 69,4%) i 66,8% importu ogółem (odpowiednio 68,0%). Wyszczególnienie Tabela 3: Obroty handlu zagranicznego w 2010 r. w mln PLN I III 2010 w mln USD w mln EUR I III 2009 = 100 PLN USD EUR Eksport , , ,0 103,6 121,8 114,0 Import , , ,2 102,2 119,5 112,2 Saldo , , ,2 X X X Źródło: GUS 38 РОССИЯ, Twój Rynek, Nr 7-8/2010

39 Tabela 4: Obroty handlu zagranicznego według ważniejszych krajów w 2010 r. I III Wyszczególnienie w mln zł w mln USD w mln EUR EKSPORT I III 2009 = 100 PLN USD EUR I III struktura w % 1. Niemcy , , ,3 97,9 115,1 107,7 27,3 25,8 2. Francja 7 605, , ,3 102,0 119,6 112,0 7,3 7,2 3. W. Brytania 7 219, , ,8 118,2 137,4 129,0 6,0 6,8 4. Włochy 7 079, , ,0 96,4 113,7 106,1 7,2 6,7 5. Republika Czeska 6 067, , ,2 103,8 120,7 113,3 5,7 5,7 6. Niderlandy 4 256, , ,6 92,0 106,9 100,3 4,5 4,0 7. Rosja 3 998, ,7 986,8 106,6 127,7 118,8 3,7 3,8 8. Hiszpania 3 116, ,6 768,4 129,7 153,0 142,8 2,3 2,9 9. Węgry 2 870,8 994,8 708,2 112,0 131,5 123,1 2,5 2,7 10. Szwecja 2 837,1 982,9 699,8 96,9 112,7 105,8 2,9 2,7 IMPORT 1. Niemcy , , ,2 99,8 116,9 109,6 21,8 21,3 2. Rosja , , ,7 117,5 132,8 126,3 9,2 10,6 3. Chiny , , ,5 98,8 115,0 108,3 9,9 9,6 4.Włochy 6 509, , ,5 84,2 99,6 93,0 6,9 5,7 5. Francja 5 271, , ,2 102,4 120,0 112,4 4,6 4,6 6. Republika Czeska 4 177, , ,3 109,8 129,8 121,2 3,4 3,6 7. Niderlandy 4 086, , ,3 103,7 121,6 114,0 3,5 3,5 8. W. Brytania 3 090, ,2 763,2 92,5 108,1 101,5 3,0 2,7 9. Republika Korei 3 061, ,0 754,6 90,7 107,4 100,3 3,0 2,7 10. Stany Zjednoczone 2918, ,9 720,5 96,8 113,4 106,5 2,7 2,5 Źródło: GUS РОССИЯ, Twój Rynek, Nr 7-8/

40 ZMIANY W TARYFIE CELNEJ ORAZ ZASADACH EKSPORTU DO FEDERACJI ROSYJSKIEJ opr. Piotr Masajło WPHI Moskwa Dotyczy: Zmiany stawki celnej eksportowej na oleje ropy naftowej oraz inne towary wytwarzane z ropy eksportowane za granice FR oraz Unii Celnej. Nazwa dokumentu: ОБ УТВЕРЖДЕНИИ СТАВОК ВЫВОЗНЫХ ТАМОЖЕННЫХ ПОШЛИН НА НЕФТЬ СЫРУЮ И НА ОТДЕЛЬНЫЕ КАТЕГОРИИ ТОВАРОВ, ВЫРАБОТАННЫЕ ИЗ НЕФТИ, ВЫВОЗИМЫЕ ЗА ПРЕДЕЛЫ ТЕРРИТОРИИ РОССИЙСКОЙ ФЕДЕРАЦИИ И ТЕРРИТОРИИ ГОСУДАРСТВ - УЧАСТНИКОВ СОГЛАШЕНИЙ О ТАМОЖЕННОМ СОЮЗЕ Nr/data publikacji: 472 z dn / 30 czerwca 2010 Obowiązuje: od 1 lipca 2010 Wcześniej obowiązująca stawka celna: Код ТН ВЭД ТС Наименование позиции * таможенной пошлины (в долларах США Ставка вывозной за 1000 кг) Нефть сырая кроме: 292,1 доллара США Нефть сырая плотностью при 20 С не менее 694,7 кг/м 3, но не более 887,6 кг/м 3 и с содержанием серы не менее 0,04 мас.%, но не более 1,5 мас.% Легкие дистилляты; средние дистилляты; газойли Топлива жидкие; масла; отработанные нефтепродукты 209,1 доллара США 112,7 доллара США 40 РОССИЯ, Twój Rynek, Nr 7-8/2010

41 Код ТН ВЭД ТС Наименование позиции * таможенной пошлины (в долларах США Ставка вывозной за 1000 кг) Пропан; бутаны; этилен, пропилен, бутилен и бутадиен; прочие сжиженные газы 27,3 доллара США 2712 Вазелин нефтяной; минеральные воски и аналогичные продукты, кроме: 112,7 доллара США сырые прочие Кокс нефтяной, битум нефтяной и прочие остатки от переработки нефти или нефтепродуктов, полученных из битуминозных пород, кроме: 112,7 доллара США кокс нефтяной 0 кальцинированный Бензол; толуол; ксилолы 209,1 доллара США * dla uniknięcia nieporozumień interpretacyjnych zachowujemy oryginalne, użyte w języku rosyjskim, nazwy z Taryfy Celnej FR Nowa stawka celna: Код ТН ВЭД ТС Наименование позиции * таможенной пошлины (в долларах США Ставка вывозной за 1000 кг) Нефть сырая кроме: 248,8 доллара США РОССИЯ, Twój Rynek, Nr 7-8/

42 Код ТН ВЭД ТС Наименование позиции * таможенной пошлины (в долларах США Ставка вывозной за 1000 кг) Нефть сырая плотностью при 20 С не менее 694,7 кг/м 3, но не более 887,6 кг/м 3 и с содержанием серы не менее 0,04 мас.%, но не более 1,5 мас.% 8 69, Легкие дистилляты; средние дистилляты; газойли Топлива жидкие; масла; отработанные нефтепродукты Пропан; бутаны; этилен, пропилен, бутилен и бутадиен; прочие сжиженные газы 179,9 доллара США 96,9 доллара США 20,5 доллара США 2712 Вазелин нефтяной; минеральные воски и аналогичные продукты, кроме: 96,9 доллара США сырые прочие Кокс нефтяной, битум нефтяной и прочие остатки от переработки нефти или нефтепродуктов, полученных из битуминозных пород, кроме: 96,9 доллара США кокс нефтяной 0 кальцинированный Бензол; толуол; ксилолы 179,9 доллара США * dla uniknięcia nieporozumień interpretacyjnych zachowujemy oryginalne, użyte w języku rosyjskim, nazwy z Taryfy Celnej FR 42 РОССИЯ, Twój Rynek, Nr 7-8/2010

43 Dotyczy: Zmiany stawki celnej eksportowej na drewno surowe malowane lub nasycane środkami konserwującymi (TN VED ) eksportowane poza terytorium Unii Celnej Rosji, Białorusi i Kazachstanu. Nazwa dokumentu: О СТАВКАХ ВЫВОЗНЫХ ТАМОЖЕННЫХ ПОШЛИН В ОТНОШЕНИИ ОТДЕЛЬНЫХ ВИДОВ ЛЕСОМАТЕРИАЛОВ, ВЫВОЗИМЫХ ЗА ПРЕДЕЛЫ ГОСУДАРСТВ - УЧАСТНИКОВ СОГЛАШЕНИЙ О ТАМОЖЕННОМ СОЮЗЕ Nr/data publikacji: Komisja UC nr 442 z dn / 21 czerwca 2010 Obowiązuje: od 21 lipca 2010 Obecnie obowiązująca stawka celna: 15% Nowa stawka celna: 25%, ale nie mniej niż 15 EUR/m3 Dotyczy: Zmiany zasad naliczania stawki celnej eksportowej na ropę. Nazwa dokumentu: О ставке вывозной таможенной пошлины на нефть сырую и товаров, выработанных из нефти Nr/data publikacji: Telex ФТС РФ z dn. 14 maja 2010 ТФ-414/ 22 czerwca 2010 Treść: W związku decyzją Rządu FR Nr 286 z dn od dnia 1 maja 2010 należy stosować stawkę celną eksportowa na ropę w wysokości 284 USD/1000 kg. Przy eksporcie ropy na terytorium Republiki Białoruś należy stosować instrukcję z teleksu ФТС России от N 51. Przy eksporcie towarów wyprodukowanych z ropy eksportowanych z Rosji na Białoruś, do Republiki Kirgizji i Tadżykistanu należy stosować stawki celne eksportowe zgodnie z decyzją Rządu FR z dn Nr 286 Instrukcji Telexu ФТС России z dn N ТФ-380 nie należy stosować. Dotyczy: Zmiany kodów celnych oraz czasowego wprowadzenia nowej stawki celnej importowej na oleje tropikalne sprowadzane na terytorium Unii Celnej Rosji, Białorusi i Kazachstanu. Nazwa dokumentu: О ДЕТАЛИЗАЦИИ КОДОВ ЕДИНОЙ ТОВАРНОЙ РОССИЯ, Twój Rynek, Nr 7-8/

44 НОМЕНКЛАТУРЫ ВНЕШНЕЭКОНОМИЧЕСКОЙ ДЕЯТЕЛЬНОСТИ ТАМОЖЕННОГО СОЮЗА И КОРРЕКТИРОВКЕ СТАВОК ВВОЗНЫХ ТАМОЖЕННЫХ ПОШЛИН В ОТНОШЕНИИ ОТДЕЛЬНЫХ ВИДОВ ТРОПИЧЕСКИХ МАСЕЛ Nr/data publikacji: Komisja UC nr 284 z dn / 21 czerwca 2010 Obowiązuje: od 22 sierpnia 2010 przez okres 9 miesięcy Wcześniej obowiązujące kody oraz stawka celna: Код ТН ВЭД Наименование позиции Ставка ввозной таможенной пошлины (в процентах от таможенной стоимости либо в евро, либо в долларах США) в коробах, бочках, канистрах или бидах нетто-массой 200 кг или менее прочее в коробах, бочках, канистрах или бидах нетто-массой 200 кг или менее прочие в коробах, бочках, канистрах или бидах нетто-массой 200 кг или менее прочие %, но не менее 0.12 Евро/кг - 15 %, но не менее 0.12 Евро/кг - 15 %, но не менее 0.12 Евро/кг Nowe kody i stawka celna: Код ТН ВЭД Наименование позиции Ставка ввозной таможенной пошлины (в процентах от таможенной стоимости либо в евро, либо в долларах США) в таре вместимостью кг или менее 0,4 евро за 1 кг прочее в первичных упаковках нетто- 0,4 евро за 1 массой не более 1 кг кг в таре вместимостью кг или менее прочие 0 0,4 евро за 1 кг 44 РОССИЯ, Twój Rynek, Nr 7-8/2010

45 в таре вместимостью ,4 евро за 1 кг или менее кг прочие 0 Dotyczy: Zmiany zasad wwozu na terytorium FR towarów przez osoby fizyczne a) Od pierwszego lipca 2010 osoby fizyczne będą miały prawo wwozu na terytorium państw Unii Celnej 5 litrów alkoholu (obecnie 10l), a norma bezcłowego wwozu alkoholu będzie wynosiła 2 l. (obecnie 3l). b) Od 1 lipca 2010 osoby fizyczne będą miały prawo wwozu bez cła na terytorium UC 50 kg towaru o wartości nie przekraczającej 1,5 tys. EUR (obecnie 35 kg o wartości nie przekraczającej 65 tys. RUR). W przypadku towaru wwożonego ponad ustalona normę osoby fizyczne będą zobligowane do uiszczenia cła w wysokości 30% od wartości, ale nie mniej niż 4 EUR/kg. Dotyczy: Zmiany stawki celnej importowej na materiały do produkcji paneli słonecznych sprowadzane na terytorium Unii Celnej Rosji, Białorusi i Kazachstanu. Nazwa dokumentu: О КОРРЕКТИРОВКЕ СТАВОК ЕДИНОГО ТАМОЖЕННОГО ТАРИФА ТАМОЖЕННОГО СОЮЗА В ОТНОШЕНИИ МАТЕРИАЛОВ, ИСПОЛЬЗУЕМЫХ В ПРОИЗВОДСТВЕ СОЛНЕЧНЫХ МОДУЛЕЙ Nr/data publikacji: Komisja UC nr 278 z dn / 06 czerwca 2010 Obowiązuje: od 06 lipca 2010 Wcześniej obowiązujące kody oraz stawka celna: Код ТН ВЭД Наименование позиции Ставка ввозной таможенной пошлины (в процентах от таможенной стоимости либо в евро, либо в долларах США) РОССИЯ, Twój Rynek, Nr 7-8/

46 прочее прочие 10 Nowa stawka celna: Код ТН ВЭД Наименование позиции Ставка ввозной таможенной пошлины (в процентах от таможенной стоимости либо в евро, либо в долларах США) в форме прямоугольника со 5 сторонами размером не менее 650 мм, но не более 2200 мм, толщиной не менее 3,2 мм, но не более 10 мм, с содержанием оксидов железа не более 0,02 %, с рифленой или волнообразной или пирамидальной поверхностью прочее 15 элементы солнечные кремниевые 0 кристаллические в форме квадрата имеющего или не имеющего срезанные углы) со сторонами размером 155 х 155 мм и более, не собранные в модули и не вмонтированные в панели прочие 10 Dotyczy: Zmiany stawki celnej importowej na arkusze forniru z drewna drzew tropikalnych (ТН ВЭД ) sprowadzane na terytorium Unii Celnej Rosji, Białorusi i Kazachstanu. Nazwa dokumentu: О КОРРЕКТИРОВКЕ СТАВКИ ЕДИНОГО ТАМОЖЕННОГО ТАРИФА ТАМОЖЕННОГО СОЮЗА В ОТНОШЕНИИ ЛИСТОВ ДЛЯ ОБЛИЦОВКИ МЕБЕЛИ ИЗ ТРОПИЧЕСКИХ ПОРОД ДРЕВЕСИНЫ, 46 РОССИЯ, Twój Rynek, Nr 7-8/2010

47 ТОЛЩИНОЙ НЕ БОЛЕЕ 1 ММ Nr/data publikacji: Komisja UC nr 279 z dn / 04 czerwca 2010 Obowiązuje: od 04 lipca 2010 Wcześniej obowiązująca stawka celna: 10% Nowa stawka celna: 0% Dotyczy: Zmiany stawki celnej eksportowej na oleje ropy naftowej oraz inne towary wytwarzane z ropy eksportowane za granice FR oraz Unii Celnej. Nazwa dokumentu: ОБ УТВЕРЖДЕНИИ СТАВОК ВЫВОЗНЫХ ТАМОЖЕННЫХ ПОШЛИН НА НЕФТЬ СЫРУЮ И НА ОТДЕЛЬНЫЕ КАТЕГОРИИ ТОВАРОВ, ВЫРАБОТАННЫЕ ИЗ НЕФТИ, ВЫВОЗИМЫЕ ЗА ПРЕДЕЛЫ ТЕРРИТОРИИ РОССИЙСКОЙ ФЕДЕРАЦИИ И ТЕРРИТОРИИ ГОСУДАРСТВ - УЧАСТНИКОВ СОГЛАШЕНИЙ О ТАМОЖЕННОМ СОЮЗЕ Nr/data publikacji: 369 z dn / 28 maja 2010 Obowiązuje: od 1 czerwca 2010 Wcześniej obowiązująca stawka celna: Код ТН ВЭД ТС Наименование позиции <*> Ставка вывозной таможенной пошлины (в долларах США за 1000 кг) Нефть сырая 284 доллара США кроме: Нефть сырая плотностью при 20 C 0 не менее 694,7 кг/м3, но не более 887,6 кг/м3 и с содержанием серы не менее 0,04 мас. %, но не более 8) 1,5 мас. % Легкие дистилляты; средние 203,7 доллара США дистилляты; газойли Топлива жидкие; масла; 109,7 доллара США отработанные нефтепродукты Пропан; бутаны; этилен, пропилен, 53 доллара США бутилен и бутадиен; прочие сжиженные газы 2712 Вазелин нефтяной; минеральные 109,7 доллара США воски и аналогичные продукты, кроме: сырые РОССИЯ, Twój Rynek, Nr 7-8/

48 прочие Кокс нефтяной, битум нефтяной и 109,7 доллара США прочие остатки от переработки нефти или нефтепродуктов, полученных из битуминозных пород, кроме: кокс нефтяной кальцинированный Бензол; толуол; ксилолы 203,7 доллара США * dla uniknięcia nieporozumień interpretacyjnych zachowujemy oryginalne, użyte w języku rosyjskim, nazwy z Taryfy Celnej FR Nowa stawka celna: Код ТН ВЭД ТС Наименование позиции * таможенной пошлины (в долларах США Ставка вывозной за 1000 кг) Нефть сырая кроме: 292,1 доллара США Нефть сырая плотностью при 20 С не менее 694,7 кг/м 3, но не более 887,6 кг/м 3 и с содержанием серы не менее 0,04 мас.%, но не более 1,5 мас.% Легкие дистилляты; средние дистилляты; газойли Топлива жидкие; масла; отработанные нефтепродукты Пропан; бутаны; этилен, пропилен, бутилен и бутадиен; прочие сжиженные газы 209,1 доллара США 112,7 доллара США 27,3 доллара США 2712 Вазелин нефтяной; минеральные воски и аналогичные продукты, кроме: 112,7 доллара США сырые прочие 0 48 РОССИЯ, Twój Rynek, Nr 7-8/2010

49 Код ТН ВЭД ТС Наименование позиции * таможенной пошлины (в долларах США Ставка вывозной за 1000 кг) 2713 Кокс нефтяной, битум нефтяной и прочие остатки от переработки нефти или нефтепродуктов, полученных из битуминозных пород, кроме: 112,7 доллара США кокс нефтяной 0 кальцинированный Бензол; толуол; ксилолы 209,1 доллара США * dla uniknięcia nieporozumień interpretacyjnych zachowujemy oryginalne, użyte w języku rosyjskim, nazwy z Taryfy Celnej FR Dotyczy: Wprowadzenia podwyższonej antydumpingowej stawki celnej na rury do produkcji łożysk sprowadzane na terytorium Rosji z Chin, włączając Tajwan, Hongkong i Makao (ТН ВЭД ТС , , , , , , , , , ) Nazwa dokumentu: О ЗАЩИТЕ РОССИЙСКИХ ПРОИЗВОДИТЕЛЕЙ ПОДШИПНИКОВЫХ ТРУБ Nr/data publikacji: Nr 307 z dn / 14 maja 2010 Obowiązuje: od 14 czerwca 2010 Antydumpingowa stawka celna: 19,4% od wartości celnej РОССИЯ, Twój Rynek, Nr 7-8/

50 Obwód Kiemierowski opr. WPHI Moskwa Ogólne dane o regionie Obwód Kiemierowski (ze stolicą w Kiemierowie, nad rzeką Tom - do 1932 r. miasto nosiło nazwę Szczegłowsk, założone zostało w 1701 r. liczy 520 tys. mieszkańców, wg danych z 2007, co stanowi ok. 20% ludności obwodu) jest położony w południowej części Zachodniej Syberii, graniczy od południa z Republiką Ałtaju, od południowego zachodu z Krajem Ałtajskim, na zachodzie z Obwodem Nowosybirskim, na północy z Obwodem Tomskim, na płn. wschodzie z Krajem Krasnojarskim i na wschodzie z Chakasją. Administracyjnie wchodzi w skład Syberyjskiego Okręgu Federalnego. Odległość z Kiemierowa do Moskwy ok km. Powierzchnia obwodu 95,5 tys. km² (0,62% ogólnej powierzchni Rosji), jest to dla porównania obszar mniej więcej wielkości takich państw jak: Serbia, Czechy lub Austria. Długość obwodu z północy na południe wynosi ok. 500 km, z zachodu na wschód ok. 300 km. Klimat regionu surowy kontynentalny, zima surowa i długa z temperaturami do minus 55º C, lato krótkie, ciepłe, z temperaturą do plus 38ºC; średnia 50 РОССИЯ, Twój Rynek, Nr 7-8/2010

51 temperatura stycznia od -17º do -20ºC, lipca od +17º do +20ºC. W ciągu roku długość okresu bez mrozów wynosi ok dni. Sieć rzeczna należy do rozlewiska rzeki Ob największe rzeki regionu to Tom o długości na terenie regionu ok. 300 km, Kija, Ija, Jaja. Na większości terytorium Obwodu Kiemierowskiego (65%) rozciągają się lasy (iglaste na ok. 2521,5 tys. ha, liściaste na powierzchni ok. 1793,4 tys. ha), zapewniające surowiec dla przerobu drewna, z możliwościami wyrębu sięgającymi do 3,5 mln m³ rocznie (tyle przerabiano w najlepszych dla tego przemysłu okresach), obok tego region pomimo nienajlepszych warunków klimatycznych charakteryzuje się dobrą klasą urodzajnych ziem (gleby typu czarnoziemu przeważają na terytorium kotliny Kuznieckiej). Ludność obwodu wg. danych na 1 stycznia 2010 r. liczyła ok ,6 tys.; gęstość zaludnienia 29,5 osób km² (2010). Obwód zalicza się do najbardziej zaludnionych części Syberii. Ponad 90% ludności stanowią Rosjanie (poza nimi najliczniejsze mniejszości etniczne to m.in. Niemcy, Ukraińcy, Tatarzy, Czuwasze, Szorcy) zdecydowana większość mieszkańców przebywa w miastach (85%). Najważniejsze ośrodki miejskie poza stolicą to m.in. Nowokuznieck (562 tys. mieszkańców); Prokopiewsk (213 tys.); Leninsk-Kuznieckij (107 tys.), Kisielewsk (108 tys.). Łącznie w obwodzie znajduje się 20 struktur miejskich (miast) i 19 rejonowych (wiejskich). W odniesieniu do przekroju wiekowego ludności - 63,6% ludności jest w wieku produkcyjnym - ogółem pracuje ok tys., bezrobocie wyraźnie w ostatnim okresie wzrasta (w marcu br. wzrosło o 1,7 raza w stosunku do października 2008) i wyniosło w ostatnim okresie ok. 66 tys. osób oficjalnie zarejestrowanych bez stałego zajęcia (w rzeczywistości bezrobotnych jest dużo więcej). Zauważalne jest postępujące starzenie się ludności ze względu na charakterystyczną dla większości regionów Rosji przewagę umieralności nad stopą urodzeń w ostatnim okresie sytuacja jednak nieco się poprawiała ze względu na zmniejszenie śmiertelności i powiększającą się liczbę urodzeń. Częściowo ubytek ludności jest kompensowany migracją z innych regionów obwód kiemierowski miał najwyższy w całym Syberyjskim Okręgu Federalnym wskaźnik napływu mieszkańców spowodowany osiedlaniem się osób z zewnątrz, spoza obwodu. РОССИЯ, Twój Rynek, Nr 7-8/

52 Sytuacja gospodarcza regionu Obwód Kiemierowski jest wyjątkowo zasobny w surowce i minerały. Najważniejsze bogactwa regionu to wyjątkowo duże złoża węgla kamiennego różnych odmian oraz rudy żelaza. Na terytorium obwodu znajdują się dwa znaczące w skali świata zagłębia węglowe: Kuznieckie Zagłębie Węglowe (wg szacunków zawierające ok 67% wszystkich zapasów węglowych Rosji, tj. ok. 690 mld t, z tego ok. 42,8 mld t zasobów 75% całości rosyjskich złóż - to wysokojakościowy węgiel koksujący), rozciągające się od osiedla Malinowka aż do rejonów obwodu nowosybirskiego oraz część Kansko-Aczinskiego Zagłębia. W 2007 wydobyto 181 mln ton węgla, o stanowi absolutny rekord w historii regionu największe ośrodki wydobywcze to Mieżduriecziensk, Prokopiewsk, Kisieliewsk, Biełowo. Szczególne znaczenie dla potencjalnych inwestorów mają odkryte, ale wciąż nie wykorzystywane złoża, wymagające nowych inwestycji i dające szanse na szybki zwrot włożonych kapitałów. Ogółem na region przypada 56% wydobycia węgla kamiennego w Rosji i ok. 80% wydobycia węgla koksującego, w tym w odniesieniu do szczególnie cennych gatunków koksu wydobycie jest praktycznie w całości skoncentrowane w Obwodzie. Przemysł węglowy stanowi ok. 30% całości sektora przemysłowego regionu kiemierowskiego. Do tej pory (dane na koniec 2007 r.) wielkość zakumulowanych inwestycji w regionie przekroczyła 1,1 mld USD, co daje Kuzbasowi 20. miejsce w Rosji. Dla przyciągnięcia inwestycji, w szczególności dla potrzeb górnictwa (budowa nowych kopalń o wysokim stopniu bezpieczeństwa i najnowszej technologii wydobycia) uchwalona została przez miejscowe władze ustawa O państwowym wsparciu inwestycyjnej i produkcyjnej działalności w Obwodzie Kiemierowskim, zapewniająca różnego rodzaju ulgi, preferencje i przywileje inwestorom. Zasoby rud żelaza wynoszą wg ocen ok. 5,25 mld ton, z nich zapasy rud kategorii przemysłowej to ok. 1 mld t. Oprócz tego na terenie obwodu znajdują się duże zasoby złota (w granicach ok. 100 t) i in. Metali, np. dolomitów, kwarcu, glinek żaroodpornych, azbestu, bazaltów. Jedną z zasadniczych przeszkód w rozwoju gospodarczym pozostaje stosunkowo znaczne zamknięcie regionu, pozbawionego bezpośredniego dostępu do wielkich rozlewisk wodnych (mórz i oceanów) wewnątrz lądowej przestrzeni syberyjskiej. Częściowym przezwyciężeniem tego problemu jest 52 РОССИЯ, Twój Rynek, Nr 7-8/2010

53 rozwijanie sieci kolejowych o łącznej długości eksploatacyjnej ok km, z wyjściem na magistralę transsyberyjską. Region charakteryzuje się deficytem bilansu energetycznego i to pomimo dużej ilości produkowanej na miejscu energii elektrycznej 70% potrzeb energetycznych jest zapewnione poprzez własną produkcję, a pozostałe 30% zakupywane w sąsiednich regionach. Obwód Kiemierowski zalicza się do najbardziej dynamicznie rozwijających spośród wszystkich regionów Syberyjskiego Okręgu Federalnego, czego potwierdzeniem jest wzrost w ciągu ostatnich 10 lat produktu regionalnego (PRB) o 1,5 raza, a produkcji przemysłowej prawie dwukrotnie. Lokomotywami wzrostu było do niedawna rosnące wydobycie węgla, metalurgia (w tym metale kolorowe), chemia, budowa maszyn. W Kuznieckim Zagłębiu wytwarzane jest 63% szyn kolejowych i 100% tramwajowych, 14% stali i 14% walcowanej stali, 11% aluminium, 14% jedwabnych tkanin (produkowanych przede wszystkim przez jedno z największych przedsiębiorstw przemysłu lekkiego w Rosji OAO Orton ), 14% nawozów azotowych. Obwód eksportuje ponad 1200 rodzajów produkcji do 80 krajów największa wymiana łączy region z Chinami, Portugalią, Wlk. Brytanią, Kazachstanem, Turcją, Ukrainą, Japonią i in. W 2007 r. wielkość eksportu do krajów tzw. dalszej zagranicy (spoza WNP) wyniosła ok. 6 mld USD, do państw WNP ponad 1 mld USD. Są to przede wszystkim: węgiel, koks, blachy stalowe, żeliwo, aluminium, cynk, cement, szkło, nawozy azotowe, masy plastyczne, włókna syntetyczne, maszyny górnicze. W dostawach do krajów spoza WNP w eksporcie Obwodu Kiemierowskiego przeważają węgiel, maszyny górnicze, wyroby metalurgiczne i nawozy. Kuzbas dostarcza 90% rosyjskiego eksportu węgla. Specyfiką regionu jest duża koncentracja przemysłu, m.in. ponad 20% produkcji regionalnej jest wytwarzane przez 5 największych kompanii, wchodzących zarazem w skład największych rosyjskich holdingów takich jak np. Miecziel, Evraz Holding, Rusal, Raspadskij Ugol i in. Ogółem w obwodzie kiemierowskim działają 123 przedsiębiorstwa z udziałem kapitału zagranicznego, w tym 112 z nich ma udziałowców spoza państw WNP (z Cypru 34; z Niemiec 18; USA - 11). Większość z nich zajmuje się hurtowym i detalicznym handlem, remontem i dostarczaniem części dla środków transportu РОССИЯ, Twój Rynek, Nr 7-8/

54 (samochodów), jest aktywna na obszarze sektora przemysłu maszynowego i obrabiającego. Ostatni okres nie jest jednak pomyślny dla regionu, który został dotknięty w stosunkowo znacznym stopniu skutkami kryzysu gospodarczego. W 2009 roku obniżyły się dochody i wynagrodzenia pracowników o ok. 13% (w stosunku do odpowiedniego okresu 2008). Wysokość średniego wynagrodzenia nie przekracza obecnie 15 tys. rubli (ok PLN). M.in. jedna z największych kopalni regionu Raspadskaya (drugi co do wielkości producent węgla koksującego w Rosji) zmniejszyła wynagrodzenie pracownikom o 40%, co było skutkiem obniżenia wydobycia w 2008 r. o 30,6% do 9,4 mln t (z 13,5 mln t w 2007 r.). W tejże kopalni, uważanej za jedną z najnowocześniejszych w Rosji, doszło w maju br. do tragicznego wybuchu metanu, co poza śmiercią górników spowodowało trudne do oszacowania zniszczenia kopalni, unieruchomionej na wiele miesięcy. W ostatnich latach znacząco zwiększał się polski eksport do Obwodu Kiemierowskiego ( ,76 mln USD, ,15 mln USD, jak również importu ( ,76 mln USD; ,17 mln USD). Łączne obroty Polski w Obwodem Kiemierowskim w 2005 roku wyniosły 106,6 mln USD a w 2006 r. 150 mln USD, w tym polski eksport powiększył się do ok. 60 mln USD (w dostawach przeważały maszyny i urządzenia dla górnictwa węgla), natomiast import do ok. 90 mln USD (przeważał węgiel). W 2006 r. Polska była czwartym (po Kazachstanie, Chinach i USA) dostawcą towarów do regionu z udziałem w wielkości ok. 9%. Wyjątkowo pomyślny był 2008 rok, kiedy wymiana handlowa pomiędzy Polską a regionem kiemierowskim wyniosła łącznie wg rosyjskich danych ok. 313 mln (120,9 mln USD wartość eksportu z Polski i 192,5 mln USD importu). W kryzysowym 2009 r. polski eksport wyniósł 6,58 mln USD; a import z obwodu 258,5 mln USD. W eksporcie przeważały w znaczącym stopniu tak samo jak w latach poprzednich różnego rodzaju maszyny (ok. 80% eksportu), m.in. sprzedawano obrabiarki, urządzenia i odpowiednie części zamienne; większość z przeznaczeniem dla potrzeb górnictwa. Do największych polskich eksporterów, współpracujących z miejscowym rynkiem zaliczają się takie przedsiębiorstwa jak m.in.: Grupa Kapitałowa Glinik, Famur Polskie Maszyny Górnicze, Rybnicka Fabryka Maszyn Ryfama S.A. (przypadało na nie łącznie ok. 30% wartości eksportu). W imporcie do Polski przeważa węgiel (nade wszystko koksujący) i różnego rodzaju półfabrykaty 54 РОССИЯ, Twój Rynek, Nr 7-8/2010

55 niestopowe stalowe i żelazne. Odbiorcami są m.in. Petrochemia Blachownia S.A., Polsko-Rosyjska Spółka Węglowa z Zamościa, firma Polbrand z Warszawy. Perspektywiczne sfery współpracy Polski z Obwodem Kiemierowskim wiążą się w znacznym stopniu z udziałem polskich przedsiębiorstw w realizacji priorytetów regionu, w tym obejmujących: - rozwój i modernizację górnictwa węglowego (m.in. ukierunkowanych na zwiększenie bezpieczeństwa pracy, przetwórstwo metanu itd.), - technologie i urządzenia ochrony środowiska, - metalurgię i niektóre segmenty przemysłu chemicznego, - produkcję materiałów budowlanych (w tym izolacyjnych), - wymianę doświadczeń w dziedzinie wspierania rozwoju małych i średnich przedsiębiorstw. Dla zwiększenia albo przynajmniej utrzymania poziomu wymiany handlowej Polski z obwodem kiemierowskim (to jest zachowania dotychczasowej wielkości udziału w eksporcie do tego regionu) niezbędne jest zwiększenie ze strony państwa wsparcia dla polskich przedsiębiorstw m.in. poprzez odpowiednie kredyty, dostęp do środków finansowych i zapewnienie ochrony inwestycjom. РОССИЯ, Twój Rynek, Nr 7-8/

56 PRZEDSIĘWZIĘCIA TARGOWO-WYSTAWIENNICZE W MOSKWIE WE WRZEŚNIU 2010 ROKU opr. Piotr Masajło WPHI Moskwa Data Nazwa i adres strony internetowej MIMIS 2010 Moskiewska Wystawa Motoryzacyjna MMAC 2010 Moskiewski Salon Samochodowy KWIATY 2010 XVII Międzynarodowa Wystawa JUBILER 2010 Coroczna Moskiewska Międzynarodowa Wystawa Wyrobów Jubilerskich i Zegarowych Moda 2010, Jesień XV Międzynarodowa Wystawa Mody Męskiej, Żeńskiej i Dziecięcej WESELNY RAJ 2010 Wystawa artykułów weselnych FITNESS-MOSKWA 2010 Festiwal Zdrowego Wypoczynku BarExpo 2010 Profesjonalna Wystawa Branży Barmańskiej SPINACZ EKSPO 2010 Wystawa artykułów biurowych SHOP DESIGN RETAILTEC 2010 XIV Międzynarodowa wystawa Wyposażenia Sklepów OPTYKA OKULARY 2010 III Międzynarodowa Wystawa Specjalistyczna World Food 2010 XIX Międzynarodowa Wystawa Artykułów Spozywczych JET EXPO 2010 Międzynarodowa Wystawa Lotnictwa 56 РОССИЯ, Twój Rynek, Nr 7-8/2010

57 DENTAL-EXPO 2010 XXVII Moskiewskie Międzynarodowe Forum Stomatologiczne WYSTAWA TURYSTYCZNA LEISURE 2010 Jesienny projekt wystawienniczy TEXTILLEGPROM 2010 XXXV Międzynarodowa Wystawa Przemysłu Tekstylnego i Lekkiego PREZENTY, Jesień 2010 Międzynarodowa Wystawa Prezentów WYSTAWA BIZNESOWYCH PRZEDSIĘWZIĘĆ I TURYSTYKI MIBEXPO MOSKWA 2009 Coroczne forum przemysłowe MIĘDZYNARODOWA WYSTAWA CZOŁOWYCH TECHNOLOGII I INNOWACJI W HANDLU DETALICZNYM EXPORETAIL 2009 Coroczna międzynarodowa wystawa technologii, sprzętu i usług handlu detalicznego WYSTAWA DOTYCZĄCA FRANCZYZY BUY BRAND 2010 VIII Międzynarodowa Wystawa dot. franczyzy i innych możliwości biznesowych na terytorium WNP, Krajów Bałtyckich i Europy Wschodniej ENERGY FRESH 2010 II Międzynarodowa Wystawa/Forum Alternatywnej Energetyki FEDERALNE TARGI HURTOWE 2010 XXIII Federalne Targi Hurtowe Towarów i Sprzętów Przemysłu Tekstylnego i Lekkiego LESDREVMASH Moskiewska Wystawa Urządzeń Obróbki Drewna i Przemysłu Papierniczego BRANŻA PLASTIKU 2010 XI Międzynarodowa Wystawa Surowca i Maszyn Branży Tworzyw Sztucznych WYSTAWA OBUWIA, TOREBEK I DODATKÓW MOSSHOES 2010 XLI Międzynarodowa Wystawa Specjalistyczna CHEMIA 2010 Międzynarodowa Wystawa Przemysłu Chemicznego i Nauk Chemicznych. РОССИЯ, Twój Rynek, Nr 7-8/

58 PODNIESIENIE KRZYŻA PAŃSKIEGO Wystawa Prawosławna Obróbka Cieplna 2010 IV Międzynarodowa Wystawa Świat Dziecka 2010 XVI Międzynarodowa Wystawa Towarów i Usług dla Dzieci SHOESACCES 2009 Moskiewska Międzynarodowa Specjalistyczna Wystawa Obuwia i Dodatków CJF Moda dziecięca i Przyszłych Mam, Jesień V Międzynarodowa Wystawa MOSCOW EDUCATION ONLINE 2010 IV Międzynarodowa Konferencja poświęcona zastosowaniu informacyjno-komunikacyjnych technologii w procesie edukacji. W powyższej tabeli podano tylko główne cykliczne (ogólne i specjalistyczne) imprezy. Kompletne i dokładne informacje o wystawach można znaleźd na następujących portalach: РОССИЯ, Twój Rynek, Nr 7-8/2010

59 ZBLIŻAJĄCE SIĘ WYSTAWY W ROSJI opr. Anna Masajło WPHI Moskwa XVI Międzynarodowa Wystawa ŚWIAT DZIECKA Wystawa odbędzie się w dn. 28 września 1 października 2010 r. w Moskwie. Poświęcona będzie towarom i usługom dla dzieci i młodzieży oraz nowym programom kształcenia i rozwoju. Miejsce wystawy: Moskwa, Centrum Wystawiennicze EXPOCENTR Szczegóły: Wydział Promocji Handlu i Inwestycji planuje zorganizowanie stoiska promocyjno-informacyjnego. Firmy branży zainteresowane przekazaniem i dystrybucją materiałów informacyjnych na wystawie prosimy o kontakt: Piotr Masajło, II Sekretarz tel moscow@trade.gov.pl РОССИЯ, Twój Rynek, Nr 7-8/

60 ECIS Budowa urządzeń inżynieryjnych, sieci i komunikacji Wystawa odbędzie się w dn października 2010 r. w Krasnodarze. Tematyka: Budownictwo i eksploatacja systemów inżynieryjnych i komunikacji Ogrzewanie oiektów przemysłowych i usługi komunalne Przyrządy i automatyka Odzież specjalistyczna i środki ochrony Budowa mostów, dróg, tuneli Projektowanie, architektura, budownictwo Budowa konstrukcji stalowych Materiały budowalne i sprzęt Technika specjalistyczna i sprzęt Miejsce wystawy: Centrum Wystawiennicze KRASNODAR EXPO, Pawilon Nr 1 Zainteresowane firmy prosimy o kontakt z organizatorem: ITE LLC Moscow Kierownik projektu Siergiej Bordaczew tel: +7 (495) bordachev@ite-expo.ru Szczegóły: ROSYJSKI TYDZIEŃ ELEKTRONIKI 60 РОССИЯ, Twój Rynek, Nr 7-8/2010