Architektura korporacyjna państwa narzędzie wspomagające kreowanie wartości publicznej z zastosowaniem IT

Transkrypt

1 korporacyjna państwa narzędzie wspomagające kreowanie wartości publicznej z zastosowaniem IT Dr hab. Andrzej Sobczak, prof. SGH, Kierownik Zakładu Systemów Informacyjnych, Katedra Informatyki Gospodarczej SGH sobczak@sgh.waw.pl

2 Plan wystąpienia 1. Próba definicji wartości publicznej i jej znaczenia na przykładzie jednego okienka 2. Koncepcja architektury korporacyjnej pojęcie i cele 3. korporacyjna państwa vs. narodowe ramy architektury korporacyjnej 4. korporacyjna państwa a epuap 5. Zamiast podsumowania: jak wdrożyć koncepcję architektury korporacyjnej państwa?

3 Próba definicji wartości publicznej i jej znaczenia dla sektora publicznego na przykładzie jednego okienka Dr hab. Andrzej Sobczak, prof. SGH, Kierownik Zakładu Systemów Informacyjnych, Katedra Informatyki Gospodarczej SGH sobczak@sgh.waw.pl

4 Czym jest wartośćpubliczna? Organizacje sektora publicznego kreują wartość publiczną(public Value), jeżeli: są skuteczne, czyli w rezultacie swoich działańwypełniającele ustawowe i spełniająoczekiwania swoich klientów; są efektywne, to znaczny robiąto z zaangażowaniem jak najniższych środków.

5 Koncepcja wartości publicznej a rząd 2.0 Rząd 2.0jest postrzegany i funkcjonuje jako jedna, spójna całośćsterowana misjąi zorientowana na dostarczanie wartości publicznejzarówno dla obywateli jak i przedsiębiorstw.

6 Koncepcja wartości publicznej a rząd 2.0 Rząd 2.0 jest postrzegany i funkcjonuje jako jedna, spójna całośćsterowana misjąi zorientowana na dostarczanie wartości publicznej zarówno dla obywateli jak i przedsiębiorstw. Efektywność Technologie informacyjne Skuteczność Rząd 2.0 Transparentność Technologie informacyjne Partycypacja Technologie informacyjne Technologie informacyjne Korporacyjna.pl

7 Jedno okienko a wartośćpubliczna Z punktu widzenia przedsiębiorcy zasada jednego okienka : ogranicza w pewnym zakresie konieczność samodzielnego kompletowania dokumentów i ich przenoszenia z urzędu do urzędu, ale: nie eliminuje konieczności złożeniadodatkowych formularzy w więcej niż jednym miejscu; różnorodnośćdokumentacji tworzonej przez urząd gminy/miasta, KRS, ZUS, US i GUS sąna tyle duże, że ich wymiana i współpraca między urzędami jest utrudniona; dokumentacja przekazywana między tymi urzędami formępapierowąi odbywa sięm.in. za pośrednictwem poczty, co powoduje znaczne wydłużenie całego procesu rejestracji i wydawania poszczególnych dokumentów.

8 Jedno okienko a wartośćpubliczna Z punktu widzenia przedsiębiorcy zasada jednego okienka : ogranicza w pewnym zakresie konieczność samodzielnego kompletowania dokumentów i ich przenoszenia z urzędu do urzędu, ale: nie eliminuje konieczności złożeniadodatkowych formularzy w więcej niż jednym miejscu; różnorodnośćdokumentacji tworzonej przez urząd gminy/miasta, KRS, ZUS, US i GUS sąna tyle duże, że ich wymiana i współpraca między urzędami jest utrudniona; dokumentacja przekazywana między tymi urzędami ma formę papierową i odbywa się m.in. za pośrednictwem poczty, co powoduje znaczne wydłużenie całego procesu rejestracji i wydawania poszczególnych dokumentów.

9 Jedno okienko a wartośćpubliczna Z punktu widzenia przedsiębiorcy zasada jednego okienka : ogranicza w pewnym zakresie konieczność samodzielnego kompletowania dokumentów i ich przenoszenia z urzędu do urzędu, ale: nie eliminuje konieczności złożeniadodatkowych formularzy w więcej niż jednym miejscu; różnorodnośćdokumentacji tworzonej przez urząd gminy/miasta, KRS, ZUS, US i GUS sąna tyle duże, że ich wymiana i współpraca między urzędami jest utrudniona; dokumentacja przekazywana między tymi urzędami ma formę papierową i odbywa się m.in. za pośrednictwem [*] poczty, Komentarz co Internauty powoduje znaczne wydłużenie na całego witrynie procesu Magazynu rejestracji CEO i wydawania poszczególnych dokumentów. Właśnie przez to przechodzę.. Na REGON w Wwie będę czekać 6 tygodni! Do tego czasu miną już moje USTAWOWE terminy zgłoszenia się do ZUS i US, konta w banku też nie mogę założyć, a składki 4 tygodnie będę płacić na pusto... Obłęd!!! *

10 Jedno okienko a wartośćpubliczna Przyszły przedsiębiorca otrzymałusługępubliczną, która okazuje się jednak, że: nie zaspakaja jego potrzeb, nie zwiększa jego satysfakcji, nie dostarcza oczekiwanych społecznie rezultatów, nie powoduje usprawnienia działalności urzędów. Administracja publiczna zaczęła świadczyć usługę publiczną, która de-facto nie tworzy wartości publicznej.

11 Czym jest potencjałorganizacji? Co zawiodło podczas realizacji koncepcji jednego okienka (była przecież tzw. wola polityczna): brak potencjałupo stronie administracji publicznej, umożliwiającego stworzenie oczekiwanej przez Klientów (przyszłych przedsiębiorców) wartości publicznej. Potencjał (ang. capability) jest to zdolność, którą posiada organizacja do osiągnięcia założonego zestawu celów.

12 Czym jest potencjałorganizacji? Potencjałrozpatrywany zazwyczaj jako kombinacja ludzi, procesów, informacji i techniki (narzędzi). Potrzebne jest narzędzie pozwalające na zarządzanie przyrostami potencjału (budowę potencjału organizacji) Korporacyjna.pl

13 Relacje pomiędzy głównymi pojęciami związanymi z wartościąpubliczną Klient administracji Jest świadczona na rzecz Usługa publiczna Jest dostarcza przez Organizacja publiczna Oczekuje Jest dostarcza przez Umożliwia świadczenie Posiada Wartość publiczna Umożliwia dostarczenie Jest dostarczana przez Łatwa budowa domu, a nie usługa polegająca na uzyskaniu pozwolenia. Potencjał organizacji Korporacyjna.pl

14 Czym grozi brak narzędzia do zarządzaniem przyrostami potencjału? obniżeniem zaufania do Państwa poprzez składanie przez decydentów deklaracji w mediach, nt. dostarczenia wartości publicznej z zastosowaniem IT, bez wcześniejszego sprawdzenia czy i w jakim horyzoncie czasowym jest to realnie możliwe do realizacji.

15 Jak kreowaćwartośćpubliczną? Teza 1: W celu dostarczania wartości publicznej za pomocą usług publicznychrealizowanych przy pomocy IT, niezbędne jest, aby organizacja dysponowała odpowiednim potencjałem. Teza 2: korporacyjnajest narzędziem pozwalającym na zarządzanie budową potencjału organizacji, a tym samym na kreowanie wartości publicznej.

16 Koncepcja architektury korporacyjnej pojęcie i cele Dr hab. Andrzej Sobczak, prof. SGH, Kierownik Zakładu Systemów Informacyjnych, Katedra Informatyki Gospodarczej SGH sobczak@sgh.waw.pl

17 Jak obecnie rozumiane jest pojęcie architektury korporacyjnej? korporacyjna formalny opis struktury i funkcji komponentów korporacji (obejmujących ludzi, procesy, informacje i technikę), wzajemnych relacjipomiędzy tymi komponentami... oraz pryncypia i wytyczneodnośnie do zarządzania projektowaniem i zmianątych komponentów w czasie.

18 Jak obecnie rozumiane jest pojęcie architektury korporacyjnej? Stan as-is Stan to-be Pryncypia architektoniczne Korporacyjna.pl

19 Diabeł tkwi w... relacjach Korporacyjna.pl

20 Cele architektury korporacyjnej Szefowie informatyki Architekci systemów, projektanci Wsparcie projektowania Wsparcie podejmowania decyzji Wsparcie komunikacji Pracownicy merytoryczni Model szczegółowy Model ogólny Szkic Korporacyjna.pl

21 Jak to może działać(1)? Korporacyjna.pl

24 korporacyjna państwa vs. narodowe ramy architektury korporacyjnej Dr hab. Andrzej Sobczak, prof. SGH, Kierownik Zakładu Systemów Informacyjnych, Katedra Informatyki Gospodarczej SGH

25 Inspiracja do podjęcia działań... Finlandia Za projekt budowy architektury korporacyjnej państwa odpowiedzialne jest Ministerstwo Finansów, jednakże działanie to ma status międzyresortowego. koncentruje się na wymianie informacji, wspólnych podstawach technologicznych, usługach wspólnych oraz procesach realizowanych między agencjami.

26 Inspiracja do podjęcia działań... Dania Za projekt budowy architektury korporacyjnej państwa odpowiedzialne Ministerstwo Nauki, Technologii i Innowacji. Współpracuje ono z Ministerstwem Finansów jak również duńskimi jednostkami samorządowymi. koncentruje się na interoperacyjności, bezpieczeństwie, elastyczności oraz skalowalności tworzonych rozwiązań IT.

27 Inspiracja do podjęcia działań... Kanada Za projekt budowy architektury korporacyjnej państwa jest odpowiedzialna The Enterprise Architecture and Standards Division, umocowana na poziomie Rady Skarbu. koncentruje się na zwiększeniu efektywności funkcjonowania jednostek rządowych.

28 Próba definicji ujęcie modelowe korporacyjna państwa: Podejście 1:jest to architektura korporacyjnadla administracji publicznej na poziomie strategicznym, koncentrująca sięna kluczowych dla Państwa przedsięwzięciach, ich zmianach w czasie oraz relacjach pomiędzy nimi. Podejście 2:Jest to kaskada architektur o ustalonych poziomach szczegółowości, obejmująca administrację publiczną(rządową i samorządową) lub szerzej sektor publiczny.

29 Pojęcie kaskady architektur bazowa docelowa strategiczna: (Wice)ministr odpowiedzialny za dział informatyzacji/strategię Państwa Transformacja Czas biznesowa segmentu e-deklaracje2 danych segmentu biznesowa aplikacji e-podatki techniczna biznesowa danych Strategiczna architektura państwa segmentu: Dyrektor odpowiedzialny za IT w jednostce publicznej/strategię jednostki biznesowa danych aplikacji danych aplikacji techniczna systemu Xm-1 systemu msystemu Xm aplikacji techniczna biznesowa biznesowa systemu m danych systemu Xm-1 systemu Yn techniczna biznesowa biznesowa danych aplikacji danych systemu m systemu: Kierownik projektu IT biznesowa danych Korporacyjna.pl aplikacji techniczna biznesowa danych danych aplikacji techniczna aplikacji danych aplikacji aplikacji techniczna techniczna aplikacji techniczna techniczna techniczna Zakres

30 Dlaczego potrzebna jest architektura korporacyjna państwa? Usłyszane za granicą: National government Enterprise Architecture programs pursue to increase the quality of public services, to improve the cost efficiency, and to reduce the number of overlapping systems and processes. It is alsocommon to aim at increasing interoperability ofprocedures and systems between the agencies and branches of administration. Usłyszane w Polsce: Przecieżidea architektury korporacyjnej powinna pochodzićod rządu, bez tego nie będzie spójności podejmowanych prac architektonicznych.

31 Cele architektury korporacyjnej państwa:perspektywa (wice)ministra odpowiedzialnego za IT Obniżenie kosztów informatyzacji administracji publicznej Efekt skali Możliwość ponownego użycia usług/komponentów(na poziomie całej administracji) Zapewnienie współdziałania systemów informatycznych w ramach całej administracji publicznej Wspólna taksonomia wymagań/usług/systemów Udokumentowane i opisane struktury danych i systemów oprogramowania w administracji Ułatwienie monitorowania realizacji dokumentów strategicznych Śledzenie zależności pomiędzy projektami na poziomie organizacyjnym Kompletna lista (mapa) rejestrów publicznych i ich klientów Kompletna mapa systemów informatycznych -stan na dzisiaj, stan docelowy i stany przejściowe (etapy dojścia) Ułatwienie prowadzenia prac legislacyjnych Analiza wpływu zmian legislacyjnych na procesy biznesowe, strukturęorganizacyjnąi systemy informatyczne Realistyczne szacowanie kosztów wprowadzania zmian legislacyjnych korporacyjna państwa

32 Cele architektury korporacyjnej państwa: perspektywa dyrektora IT w dużej jednostce Posiadanie mapy strategicznych systemów posiadanych i planowanych w jednostce Możliwośćpriorytetyzacji kluczowych projektów pod kątem ich znaczenia / skali / powiązań Selekcja i typowanie rozwiązańpowtarzających się, kandydatów na usługi wspólne / infrastrukturalne Zapewnienie spójności pomiędzy realizowanymi projektami Możliwośćkomunikowania wizji, kierunkurozwoju, wymagańdla systemów informatycznych części merytorycznej jednostki segmentu

33 Cele architektury korporacyjnej państwa: perspektywa kierownika projektu IT Dostęp do: metod prowadzenia projektówi budowy systemów, modeli referencyjnych, szablonów umów, wzorców dokumentacji projektowej, repozytoriów innych projektów umożliwiający ponowne użycie zgromadzonych tam zasobów (w tym również usług w rozumieniu SOA). Możliwość skorzystania z kompetentnych pracowników systemu

34 Cele architektury korporacyjnej państwa: dla wszystkich perspektyw korporacyjna umożliwia zburzenie chińskiego muru pomiędzy jednostkami administracji publicznej w zakresie wymiany informacji

35 korporacyjna a interoperacyjność Przepływ informacji bez barier(boundaryless Information Flow) umożliwiający dostęp do zintegrowanej informacji wewnątrz i pomiędzy organizacjami bazujący na otwartych standardach European Interoperability Framework 2.0 The complimentary nature of the respective roles played by Enterprise Architecture and Interoperability Frameworks in achieving interoperability

36 Produkt czy narzędzie?? korporacyjna państwa Narodowe ramy architektury korporacyjnej Produkt Narzędzie

37 Próba definicji ujęcie modelowe Narodowe ramy architektury korporacyjnej narzędzie umożliwiające zbudowanie spójnej kaskady architektur (od poziomu strategicznego dla administracji publicznej, do poziomu pojedynczej jednostki), które: zawiera metodęopisu architektonicznych bloków budowlanych (biznesowych jak i technicznych) i ich interakcji, zarówno w stanie bazowym jak i docelowym, zawiera wskazówki dotyczące przygotowania planu przejścia ze stanu obecnego do celowego na bazie sformułowanych wcześniej pryncypiów architektonicznych, opisuje role i ich odpowiedzialności związane z architekturą korporacyjną, dostarcza spójnego aparatu pojęciowego, zawiera listęrekomendowanych standardów i modeli referencyjnych wykorzystywanych na poziomie bloków budowlanych.

38 Konsekwencja... Na poziomie centralnym(np. MSWiA) może byćstworzona architektura strategiczna. Architektury segmentu, architektury systemu będątworzone lokalnie(czy to w resortach, czy w samorządach), ale: według jednego podejścia metodycznego, na bazie architektury strategicznej, w oparciu o sformułowane i zatwierdzone pryncypia architektoniczne.

39 Bez względu na definicję... Bez względu na przyjętądefinicjęarchitektury korporacyjnej państwa należy zauważyć, że: korporacyjna nie jest to zbiór nawet najlepszych modeli, ale mechanizm[narzędzie] wspomagające podejmowanie racjonalnych decyzji w administracji publicznej (na wszystkich szczeblach) na bazie modeli architektonicznych. korporacyjna państwa i narodowe ramy architektury korporacyjnej nie mogąbyćpostrzegana jako zamach na samorządnośćlecz jako wsparcie dla samorządów w celu zapewnienia skoordynowanych działań i racjonalizacji wydatków publicznych.

40 Pryncypia architektury korporacyjnej Pryncypia architektury korporacyjnej zbiór podstawowych, trwałych zasad bazujących na strategii rozwoju Państwa i stanowiących reprezentację całościowych potrzebadministracji publicznej w zakresie tworzenia jej rozwiązańinformatycznych. Bez pryncypiów podejmowane decyzje będą optymalne lokalnie (optymalne np. ze względu kryterium czasu, kosztu,... dla danej jednostki np. resortu) ale nie będązapewniały efektywnego zarządzania rozwiązaniami informatycznymi w skali całej administracji publicznej.

41 Pryncypia architektury korporacyjnej W sierpniu 2007 r. Rada CIO rządu USA przyjęła dokument: Architecture Principles for The US Government Podstawa dla sformułowania pryncypiów we wszystkich agendach federalnych

42 korporacyjna państwa a epuap Dr hab. Andrzej Sobczak, prof. SGH, Kierownik Zakładu Systemów Informacyjnych, Katedra Informatyki Gospodarczej SGH sobczak@sgh.waw.pl

43 Relacje pomiędzy architekturą korporacyjną państwa a podejściem procesowym Stan as-is Stan to-be Pryncypia architektoniczne Korporacyjna.pl

44 Relacje pomiędzy architekturą korporacyjną państwa a centralnym modelem danych Stan as-is Stan to-be Pryncypia architektoniczne Korporacyjna.pl

45 Relacje pomiędzy architekturą korporacyjną państwa a szyną komunikacyjną pl.id Stan as-is Stan to-be Pryncypia architektoniczne Korporacyjna.pl

46 Relacje pomiędzy architekturą korporacyjną państwa a epuap Stan as-is Pryncypia architektoniczne Stan to-be epuap rozumiany nie tylko jako portal i elementy techniczne, ale również organizację epuap i elementy prawne, czyli jako elektroniczna Platforma Usług Administracji Publicznej, bez względu na to, kto będzie dostawcą poszczególnych jej elementów realizujących zadania publiczne całej administracji publicznej w Polsce stanowi REALIZACJĘ istotnej części architektury korporacyjnej państwa.

47 Zamiast podsumowania: Jak wdrożyćkoncepcjęarchitektury korporacyjnej państwa? Dr hab. Andrzej Sobczak, prof. SGH, Kierownik Zakładu Systemów Informacyjnych, Katedra Informatyki Gospodarczej SGH

48 Jak dojśćdo architektury korporacyjnej państwa? Podejście: etapowe + przyrostowe Zacząćnie od mówienia o architekturze korporacyjnej państwa oraz narodowych ramach architektury korporacyjnej ale o potrzebie przedsięwzięć dotyczących: budowy potencjału organizacyjnego w administracji publicznej, kreowaniu wartości publicznej.

49 I etapwdrażania architektury korporacyjnej państwa Legislacja (formalne umocowanie prac) Narzędzia (metody, modele) Zasoby (budowa świadomości)

50 Zakres prac podczas I etapuwdrażania architektury korporacyjnej państwa Formalny sposób umocowania: Architektury korporacyjnej państwa Narodowych ram architektury korporacyjnej Umiejscowienie rady ds. architektury ale nie jako odrębnego ciała, tylko określonej roli(np. Rada ds. Informatyzacji) i ustalenie jej kompetencji Umiejscowienie biura architektury korporacyjnej (np. MSWiA) i ustalenie jego kompetencji Uświadomienie decydentom konieczności podejmowania decyzji z wykorzystaniem architektury korporacyjnej(na poziomie kierownictwa rządu/jednostek)

51 Co może pomóc w promocji koncepcji architektury korporacyjnej państwa (1)? Upowszechnienie się podejścia projektowego w administracji publicznej To pozwoli wprowadzićpewien rygoryzm w realizacji prac oraz pokaże, że mimo realizacji projektów nie zawsze da się osiągnąć założony efekt (brak big picture ) Wdrożenie budżetu zadaniowego w administracji publicznej Wyrwanie się architektury korporacyjnej z grajdołka IT Podniesienie świadomości u decydentów/polityków nt. strategicznej roli IT w administracji Rozwój Państwa to nie tylko mosty, drogi, kolej... Powołanie roli CIO w każdej dużej jednostce administracji publicznej Partner do rozmowy z decydentami politycznymi

52 Co może pomóc w promocji koncepcji architektury korporacyjnej państwa (2)? Skorzystanie z dobrego wzorca jakim jest TOGAF: The Open Group Architecture Framework

53 Definicja nieformalna TOGAF Worek z prezentami dla architekta korporacyjnego

54 Definicja formalna TOGAF The Open Group Architecture Framework Usystematyzowane, certyfikowane podejście do tworzenia architektury korporacyjnej Niezależneod dostawców, powstałena drodze konsensusu, wypracowywanego pomiędzy jego użytkownikami ZawierającerygorystycznąMetodęTworzenia Architektury (ArchitectureDevelopment Method ADM), która pozwala na przejście od architektury generycznejdo architektury dedykowanej konkretnej organizacji Przedstawia zestaw usług, standardów, pojęćprojektowych, komponentów i konfiguracjizwiązanych z architekturą korporacyjną

55 Wybrane prezenty z worka Pryncypia architektury korporacyjnej (Enterprise Architecture Principles) Baza standardów informacyjnych (Standard Information Base) Model referencyjny zintegrowanej infrastruktury informacyjnej (Integrated Information Infrastructure Reference Model) Metoda tworzenia architektury (Architecture Development Method)

56 Baza standardów informacyjnych Publiczna baza danych zawierająca otwarte standardy z linkami do dostosowanych produktów Dostępna z poziomu sieci WEB Możliwość wyszukiwania Skonstruowany według kategorii usług TOGAF TRM Może być użyta do: Zdefiniowania właściwości komponentów Stanowić może podstawę zamówień publicznych Zapewnia zgodnośćarchitektury z najbardziej aktualnym konsensusem w zakresie rozwiązań przemysłowych IT

57 Baza standardów informacyjnych Korporacyjna.pl

58 Model referencyjny zintegrowanej infrastruktury informacyjnej Polityka bezpieczeństwa Jakość Polityka mobilności Platforma aplikacji To jest narzędzie do komunikacji na linii IT-Biznes Narzędzia programistyczne Aplikacje konsumujące informacje Aplikacje brokerskie Narzędzia zarządzania IT Korporacyjna.pl Wydajność SLAs Aplikacje dostarczające informacje Polityka zarządzalności

59 Metoda tworzenia architektury Faza wstępna i pryncypia Planowanie architektury Projektowanie architektury Wdrożenie architektury Zbudowanie architektury G Nadzór nad wdrożeniem H Zarządzanie zmianą architektury F Planowanie migracji Korporacyjna.pl A Wizja architektury Zarządzanie wymaganiami E Możliwości i rozwiązania B biznesowa D techniczna C danych i aplikacji

60 Metamodel ADM Wspólna terminologia Faza wstępna Pryncypia architektoniczne Wymagania Pryncypia architektoniczne, wizja i wymagania Strategia biznesowa Strategia technologiczna Wizja architektury Pryncypia biznesowe, cele, czynniki sterujące Zarządzanie wymaganiami Wizja architektury Ograniczenia Założenia Luki Interesariusze Spójność artefaktów Podstawa repozytorium korporacji Czynniki sterujące Struktura organizacyjna biznesowa Motywacja Cele Zadania Miary Organizacja Lokalizacje Aktorzy, role systemów informatycznych Dane Encje danych Logiczne komponenty danych Aplikacje Usługi systemów informatycznych Logiczne komponenty aplikacji techniczna Usługi platformy Logiczne komponenty techniczne Usługi biznesowe, kontrakty, jakość usług Funkcja Procesy, zdarzenia, kontrole, produkty Funkcje Fizyczne komponenty danych Fizyczne komponenty aplikacji Fizyczne komponenty techniczne Korporacyjna.pl Możliwości, rozwiązania, planowanie migracji Potencjał Pakiety pracy Realizacja architektury Kontrakt architektoniczny Standardy Nadzór nad implementacją Przewodniki Specyfikacje

61 Rekomendacje dalszych działań Budowa świadomości, świadomości, świadomości, świadomości, świadomości... Odniesienie siędo samej koncepcji architektury korporacyjnej państwa w rządowych dokumentach strategicznych Zaproponowanie marchewki finansowej dla jednostek, które będą wdrażały architekturę korporacyjną państwa Metoda małych kroczków w tym wykorzystanie doświadczeń innych krajów w szczególności USA (pryncypia i standardy) Opracowanie rozwiązańlegislacyjnych w zakresie umocowania architektury korporacyjnej państwa

62 Dziękuję za uwagę Potencjał: Zdolność do osiągania celów Zapraszam do dyskusji BurjDubai, 818 metrów Dr Andrzej Sobczak, Katedra Informatyki Gospodarczej SGH Dziękuję za uwagę Zapraszam do dyskusji