Wstęp Wymowa i alfabet podstawowe informacje... 7

Transkrypt

1 Spis treści Wstęp... 6 Wymowa i alfabet podstawowe informacje Rodzajnik Rodzajnik określony Rodzajnik nieokreślony Użycie rodzajników określonych i nieokreślonych Opuszczenie rodzajnika Rodzajnik cząstkowy Rzeczownik Rodzaj rzeczowników Zamiana rodzaju męskiego na żeński Tworzenie liczby mnogiej Rzeczowniki złożone Przymiotnik Rodzaj przymiotników i tworzenie rodzaju żeńskiego Liczba mnoga Miejsce przymiotnika w zdaniu Przymiotniki bello i buono Stopniowanie przymiotników Przymiotniki określające Przymiotniki i zaimki dzierżawcze Przymiotniki i zaimki wskazujące Przymiotniki i zaimki nieokreślone Zaimki Zaimki osobowe Zaimki osobowe w funkcji podmiotu Zaimki osobowe w funkcji dopełnienia bliższego Zaimki osobowe w funkcji dopełnienia dalszego Zaimki łączone Zaimki względne Che, chi Cui, dove Il / la quale, i / le quali Przyimki Przyimek di Przyimek da Przyimek a Przyimek in Przyimek con Przyimek per Przyimek su Przyimki fra / tra

2 4 7. Przysłówek Tworzenie przysłówków Miejsce przysłówka w zdaniu Stopniowanie przysłówków Liczebniki Liczebniki główne Liczebniki porządkowe Wyrażenia c è, ci sono Partykuła ci Partykuła ne Czas teraźniejszy Tworzenie zdań Odmiana czasowników regularnych Odmiana czasowników posiłkowych avere i essere Odmiana czasowników nieregularnych Odmiana czasowników modalnych Odmiana czasowników zwrotnych Czasy przeszłe Czas przeszły passato prossimo Imiesłów bierny czasu przeszłego participio passato Czasowniki posiłkowe Czasowniki bezosobowe Zaimki osobowe w funkcji dopełnienia bliższego oraz partykuła ne Czas przeszły imperfetto Porównanie czasów przeszłych passato prossimo i imperfetto Czas przeszły trapassato prossimo Czas przeszły passato remoto Czas przeszły trapassato remoto Czasy przyszłe Czas przyszły futuro semplice Czas przyszły futuro anteriore Forma gerundio Gerundio presente Gerundio passato Forma przecząca gerundio Użycie formy gerundio z zaimkami osobowymi Strona bierna Tworzenie strony biernej Zaimki osobowe w funkcji dopełnienia bliższego a strona bierna Uzgadnianie participio passato Forma bezosobowa Forma bezosobowa i si passivante w formie przeczącej Forma bezosobowa i si passivante w czasie przeszłym passato prossimo

3 18. Tryb rozkazujący Odmiana czasowników w trybie rozkazującym Forma przecząca trybu rozkazującego Tryb rozkazujący z zaimkami osobowymi Tryb przypuszczający Tryb przypuszczający condizionale presente (semplice) Tryb przypuszczający condizionale passato (composto) Tryb łączący Tryb łączący congiuntivo presente i congiuntivo passato Tryb congiuntivo presente i congiuntivo passato w zdaniach podrzędnych, nadrzędnych i niezależnych Congiuntivo imperfetto i congiuntivo trapassato Tryb congiuntivo imperfetto i congiuntivo trapassato w zdaniach podrzędnych, nadrzędnych, niezależnych i warunkowych Tryb łączący congiuntivo a tryb oznajmujący indicativo Zdania warunkowe i tryb warunkowy Trzy typy zdań warunkowych Zdania warunkowe mieszane Następstwo czasów i trybów Mowa zależna i niezależna Przekształcanie mowy niezależnej w mowę zależną Zgodność czasów w mowie zależnej Klucz do ćwiczeń Tabele koniugacyjne Testy Indeks

4 3. PRZYMIOTNIK ĆWICZENIA 7 Utwórz stopień superlativo assoluto od podanych przymiotników. Przykład: caro (drogi)... Odpowiedź: caro carissimo 1. facile (łatwy) buono (dobry) grande (duży) felice (szczęśliwy) giovane (młody) cattivo (zły) piccolo (mały) bello (piękny) gentile (miły) vecchio (stary)... 8 Utwórz formy nieregularne od podanych form regularnych. Przykład: buono (dobry) buonissimo... più buono... Odpowiedź: buonissimo ottimo più buono migliore 1. alto (wysoki) il più alto... più alto cattivo (zły) cattivissimo... il più cattivo basso (niski) più basso... bassissimo piccolo (mały) piccolissimo... il più piccolo grande (duży) più grande... grandissimo buono (dobry) il più buono... buonissimo

5 WŁOSKI GRAMATYKA 9 Uzupełnij zdania zgodnie z tłumaczeniem. Przykład: Laura è... intelligente di Giulia. (Laura jest bardziej inteligentna od Julii.) Odpowiedź: Laura è più intelligente di Giulia. 1. Questa casa è... cara di quella. (Ten dom jest tańszy od tamtego.) 2. I miei amici sono... gentili... i tuoi. (Moi przyjaciele są tak samo mili jak twoi.) 3. Il pranzo che hai preparato è davvero.... (Obiad, który ugotowałaś, jest naprawdę pyszny.) 4. Siete più generosi... altri. (Jesteście bardziej szczodrzy od innych.) 5. Maria è...bella di te. (Maria jest ładniejsza od ciebie.) 6. Sei così pigra... mio fratello. (Jesteś tak leniwa jak mój brat.) 7. Questo libro è.... (Ta książka jest przepiękna.) 8. Sono meno intelligente... te. (Jestem mniej inteligentna od ciebie.) 10 Uzupełnij zdania odpowiednimi formami przymiotników. Przykład: Questa birra è.... (To piwo jest pyszne.) Odpowiedź: Questa birra è ottima. 1. Abbiamo comprato una macchina... di quella vostra. (Kupiliśmy lepszy samochód od waszego.) 2. Sei.. modesto. (Jesteś naprawdę skromny.) 3. Questa torta è... di quella. (To ciasto jest lepsze od tamtego.) 4. Il mio fratello ha otto anni e la mia sorella ha sette anni di più. (Mój młodszy brat ma osiem lat, a moja starsza siostra siedem lat więcej.) 5. Sono fradicio. (Jestem przemoknięty do suchej nitki.) 6. Mi piace questo succo, è... (Smakuje mi ten sok, jest przepyszny.) 7. Sei.. studente, secondo me. (Według mnie, jesteś najgorszym studentem.) 8. Questa pizza è... di tutte! (Ta pizza jest najlepsza ze wszystkich!) 9. Claudia è una ragazza... timida. (Klaudia jest bardzo nieśmiałą dziewczyną.) 50

6 2. Rzeczownik Il nome Rzeczownik (il nome) w języku włoskim nie odmienia się przez przypadki. Występuje w dwóch rodzajach gramatycznych: męskim i żeńskim oraz w liczbie pojedynczej i mnogiej. Rodzaj nijaki nie istnieje. Rodzaj rzeczownika najczęściej można poznać po końcówce Rodzaj rzeczowników Rodzaju męskiego są rzeczowniki: n zakończone samogłoską -o, na przykład: il bambino (dziecko), il libro (książka), il marito (mąż), il quaderno (zeszyt), Wyjątek: la mano (ręka). il quadro (obraz), lo specchio (lustro), l uomo (mężczyzna), lo zio (wujek); Uwaga! Często używane skróty wyrazów rodzaju żeńskiego kończące się na -o, są także rodzaju żeńskiego, na przykład: la metropolitana la metro (metro), la fotografia la foto (zdjęcie), la motocicletta la moto (motocykl), la radioricevente la radio (radio); n zakończone spółgłoską: il bar (bar), il camion (ciężarówka), il film (film), lo yogurt (jogurt), n część rzeczowników zakończonych samogłoską -e: l amore (miłość), il cuore (serce), il giornale (gazeta), l ospedale (szpital), n określające dni tygodnia oraz miesiące: il lunedì (poniedziałek), il martedì (wtorek), il mercoledì (środa), Wyjątek: la domenica (niedziela); lo sport (sport), il Sud (południe), il tram (tramwaj); il padre (ojciec), il professore (profesor), il mese (miesiąc); il gennaio (styczeń), il febbraio (luty), il marzo (marzec); 27

7 WŁOSKI GRAMATYKA n będące nazwami rzek, jezior, mórz, oceanów, gór oraz stron świata, na przykład: il Danubio (Dunaj), il Mediterraneo (Morze Śródziemne), il Reno (Ren), il Baltico (Bałtyk), il Garda (jez. Garda), il Pacifico (Ocean Spokojny), gli Appennini (Apeniny), il Sud (południe), i Tatra (Tatry), l Est (wschód), il Nord (północ), l Ovest (zachód); Wyjątki: la Vistola (Wisła), le Alpi (Alpy). Rodzaju żeńskiego są rzeczowniki: n zakończone samogłoską -a: la casa (dom), la ragazza (dziewczyna), la lavagna (tablica), la scuola (szkoła), la matita (ołówek), la vita (życie); la parola (słowo), Wyjątki: il cinema (kino), il problema (problem), il clima (klimat), il tema (temat), il papa (papież), il telegramma (telegram) oraz często wyrazy pochodzenia greckiego; n zakończone samogłoską -i, na przykład: l analisi (analiza), la crisi (kryzys), Wyjątek: il brindisi (toast); n zakończone -tà, -tù, na przykład: la città (miasto), la libertà (wolność), l oasi (oaza), la tesi (teza); l università (uniwersytet), la virtù (zaleta, cnota); n część rzeczowników zakończonych samogłoską -e, na przykład: la capitale (stolica), la lezione (lekcja), la classe (klasa), la madre (matka), la fine (koniec), la moglie (żona), la fronte (czoło), la parete (ściana); n będące nazwami regionów, miast, państw, dużych wysp i kontynentów, na przykład: la Masuria (Mazury), l Inghilterra (Anglia), la Masovia (Mazowsze), la Polonia (Polska), la Lombardia (Lombardia), la Sardegna (Sardynia), Cracovia (Kraków), la Sicilia (Sycylia), Berlino (Berlin), l America (Ameryka), la Francia (Francja), l Asia (Azja); 28

8 2. RZECZOWNIK Wyjątki: il Lazio (Lacjum), il Giappone (Japonia), il Cairo (Kair), il Marocco (Maroko), il Belgio (Belgia), il Portogallo (Portugalia), il Brasile (Brazylia), il Madagascar (Madagaskar), il Cile (Chile); n nazwy owoców: l arancia (pomarańcza), la mela (jabłko), la banana (banan), la pera (gruszka), la fragola (truskawka), la pesca (brzoskwinia); Wyjątki: l ananas (ananas), il limone (cytryna), il kiwi (kiwi), il pompelmo (grejpfrut), il lampone (malina), il fico (figa). ĆWICZENIA 1 Wstaw odpowiednią formę rodzajnika określonego. Przykład:... Polonia Odpowiedź: la Polonia Masovia (Mazowsze) Brasile (Brazylia) banana (banan) Vistola (Wisła) Danubio (Dunaj) libro (książka) martedì (wtorek) Sud (południe) Appennini (Apeniny) Giappone (Japonia) Sardegna (Sardynia) domenica (niedziela) 2 Uporządkuj podane rzeczowniki dodając odpowiedni rodzajnik określony. Ovest (zachód) Asia (Azja) virtù (zaleta, cnota) cuore (serce) Tatra (Tatry) Alpi (Alpy) mese (miesiąc) Toscana (Toskania) Mediterraneo (Morze Śródziemne) parete (ściana) Rodzaj męski Rodzaj żeński 29