Narodowy Fundusz Ochrony Środowiska i Gospodarki Wodnej

Transkrypt

1 Nazwa Instytucji: Narodowy Fundusz Ochrony Środowiska i Gospodarki Wodnej Adres instytucji: ul.konstruktorska3a, Warszawa Liczba pracowników: Ponad 200 Wyzwanie z zakresu zarządzania: Wyzwaniem dla NFOŚiGW jest efektywne i skuteczne zarządzanie finansami publicznymi, poprzez kierunkowe, ściśle określone wydatkowanie środków pochodzących z opłat i kar za korzystanie ze środowiska na działania w sferze rozwoju zrównoważonego. W ten sposób realizowana jest w Polsce zasada zanieczyszczający płaci, a uzyskane dzięki temu środki, przekazywane są na inwestycje ograniczające zanieczyszczenie środowiska. NFOŚiGW przyjmując w 2008 r. Strategię działania NFOŚiGW na lata , a następnie w 2012 r. Strategię działania NFOŚiGW na lata z perspektywą do 2020 wyznaczył wizję NFOŚiGW lider systemu finansowania ochrony środowiska i gospodarki wodnej nastawiony na EFEKT. Co oznacza, że NFOŚiGW będzie dążył do tego, aby byd instytucją: E ekologiczną (respektującą i promującą zasady zrównoważonego rozwoju), F finansującą (efektywnie wspierającą finansowo działania w zakresie środowiska i gospodarki wodnej), E elastyczną (dostosowującą się do potrzeb odbiorców), K kompetentną (w sposób kompetentny i rzetelny wypełniającą obowiązki instytucji publicznej), T transparentną (realizującą swoje zadania w sposób etyczny, jawny i przejrzysty).misja NFOŚiGW brzmi: Skutecznie i efektywnie wspieramy działania na rzecz środowiska. Cel generalny Strategii NFOŚiGW to: Poprawa stanu środowiska i zrównoważone gospodarowanie jego zasobami przez stabilne, skuteczne i efektywne wspieranie przedsięwzięd i inicjatyw służących środowisku. Realizacja misji NFOŚiGW odbywad się będzie w czterech priorytetach: ochrona i zrównoważone gospodarowanie zasobami wodnymi, racjonalne gospodarowanie odpadami i ochrona powierzchni ziemi, ochrona atmosfery, ochrona różnorodności biologicznej i funkcji ekosystemów. Dla zapewnienia systemowej dbałości o doskonalenie wszystkich aspektów działania NFOŚiGW, w Strategii NFOŚiGW przyjęto cztery perspektywy, w jakich będzie realizowana Strategia: (1)finanse, (2)beneficjenci, (3)procesy wewnętrzne, (4)innowacje, wyzwania, rozwój. Opis wdrożenia/dobrej praktyki z zakresu zarządzania Typ projektu: Projekt z zakresu zarządzania strategicznego opracowanie na podstawie doświadczeo i rekomendacji wynikających z wdrażania Strategii działania NFOŚiGW na lata

2 oraz analizy otoczenia zewnętrznego, a także prognoz trendów rozwojowych, projektu Strategii działania NFOŚiGW na lata z perspektywą do 2020 r. (zwanej dalej Strategią NFOŚiGW). Projekt Strategii NFOŚiGW był poddany konsultacjom z instytucjami zewnętrznymi, z którymi NFOŚiGW współpracuje realizując swoje cele.po raz pierwszy Strategia na lata wprowadziła w NFOŚiGW Strategiczną Kartę Wyników, czyli zbudowanie ciągu przyczynowo-skutkowego: rozpoczynając od perspektywy rozwoju, w której buduje się nowe kompetencje oddziałujące na poprawę realizacji procesów wewnętrznych, co wpływa na zwiększoną satysfakcję beneficjentów i daje w efekcie poprawę w perspektywie finansów. Strategia NFOŚiGW wyznacza wizję, misję, cel generalny, priorytety działalności w perspektywie ośmiu lat. Strategia działania wyznacza kierunki działania dla instytucji, w tym m.in. zarządzanie finansowe poprzez programy priorytetowe, stanowiące ofertę finansową dla beneficjentów w obszarze ochrony środowiska i gospodarki wodnej. Realizacja strategii w oparciu o Strategiczną Kartę Wyników oraz wdrożenie zarządzania finansami przez programy priorytetowe jest możliwa do wdrożenia w każdej organizacji/instytucji, która obsługuje środki finansowe, planuje w okresie wieloletnim oraz uzyskuje łatwe do określenia efekty. Cele projektu: Celem projektu było wyznaczenie długoletniej strategii działania instytucji oraz określenie zasad tworzenia i opracowanie wieloletniej oferty finansowej w obszarze ochrony środowiska i gospodarki wodnej. Cel pośredni to stałe doskonalenie instytucji w obszarach strategii, wizji, przywództwa, zarządzania personelem i dbałośdo satysfakcję pracowników z warunków pracy, zarządzania zasobami (z poszanowaniem zasady energooszczędności i zasobooszczędności),relacji z partnerami (m.in. wewnętrznymi np. przez poprawę komunikacji wewnętrznej, zewnętrznymi np. beneficjentami, wnioskodawcami), poprawa i usprawnienie procesów głównych i wspomagających w ramach zarządzaniaoraz usprawnienia funkcjonowania instytucji dzięki budowie nowoczesnego systemu informatycznego, tworzenie dobrego wizerunku oraz rozszerzanie działalności na nowe obszary (m.in. budowę centrum kompetencji), co ma przyczynid się do osiągania celów strategicznych. W ramach budowy wieloletniej oferty finansowej wykorzystywany jest model zarządzania finansami Narodowego Funduszu przez programy priorytetowe. Przyjęta już w 2011 r. (czyli w trakcie realizacji Strategii działania NFOŚiGW na lata ) Koncepcja zarządzania finansami NFOŚiGW przez programy priorytetowe opierała się na następujących założeniach: podstawowym dokumentem, formułującym cele organizacji, jest Strategia Narodowego Funduszu, podstawą zarządzania finansami Narodowego Funduszu są wieloletnie programy priorytetowe,

3 przyjęcie do realizacji celu implikuje tworzenie programu priorytetowego, cele określone w programach priorytetowych nie podlegają zmianom do chwili zakooczenia programu i są uszczegółowieniem lub rozwinięciem celów strategicznych, programy priorytetowe podlegają aktualizacji przeprowadzanej obligatoryjnie dwa razy w ciągu roku, zestawienia planistyczne określone przepisami prawa, w części dotyczącej finansowania ochrony środowiska i gospodarki wodnej, powstają na podstawie programów priorytetowych, wskaźnik osiągnięcia celu zawarty w treści programu priorytetowego musi wyrażad efektywnośd gospodarowania środkami Narodowego Funduszu oraz charakteryzowad planowany do osiągnięcia efekt, pozytywne wyniki wdrożenia koncepcji w okresie pilotażowym będą stanowid podstawę do wdrożenia docelowego systemu zarządzania finansami NFOŚiGW przez programy priorytetowe. Celem wdrożenia koncepcji była poprawa zarządzania finansami poprzez tworzenie i aktualizacje programów priorytetowych jako wieloprzekrojowych zbiorów informacji, stwarzających możliwośd zwiększenia stopnia realizacji planów finansowych i działalności, usprawnienia instytucjonalnych procesów planowania i sprawozdawania, uelastycznienia sposobu programowania dostępnych środków finansowych, zapewnienia ścisłego związku celów programów priorytetowych i środków dla prowadzenia rzetelnej i transparentnej gospodarki finansowej, kontroli efektywności kosztowej wspieranych przedsięwzięd oraz własnej efektywności instytucjonalnej. Program priorytetowy stanowi połączenie celu zgodnego z zapisami Strategii NFOŚiGW podejmowanego dla realizacji misji NFOŚiGW oraz konstrukcji jego finansowania. Miarą realizacji celu działania NFOŚiGW jest wielkośd osiągniętych efektów środowiskowych (ekologicznych i rzeczowych). Program priorytetowy stanowi połączenie planowanych do osiągnięcia efektów z zarezerwowanym na ten cel budżetem. Liczba osób zaangażowanych w zmianę: Ostatecznie w zmianę zaangażowana została cała instytucja. Natomiast przy opracowaniu zarównostrategii działania, jak i Koncepcji zarządzania finansami NFOŚiGW przez programy priorytetowe powołane zostały zespoły robocze do przygotowania tych dokumentów. W skład zespołów wchodzili przedstawiciele komórek organizacyjnych (ekologicznych departamentów ochrony powierzchni ziemi, ochrony wód i gospodarki wodnej, ochrony klimatu, ochrony przyrody, edukacji ekologicznej i wspomagających, odpowiedzialnych za analizy finansowe, strategię, planowanie i sprawozdawczośd, procedury). Łącznie w przygotowanie ww. dokumentów/koncepcji strategicznych zaangażowany był zespół ok. 20 osób. Prace projektowe oparte były na metodyce Prince. W ramach projektów powołano zespół z Kierownikiem projektu oraz Komitet Sterujący, w którego skład wchodzili Członkowie Zarządu oraz Dyrektor Biura.

4 Opis głównych etapów projektu: Etap dokumentacji koncepcyjnej: - wstępna karta projektu idea/pomysł, - powołanie zespołu roboczego, Kierownika projektu, Komitetu Sterującego, - przygotowanie wstępnej wersji dokumentu, - przygotowanie wersji dokumentu do konsultacji, - konsultacje, - analiza zgłoszonych uwag, wprowadzenie ich do treści dokumentu, -zatwierdzenie projektu dokumentu przez Kierownika projektu, - przedstawienie przez Kierownika projektu Komitetowi Sterującemu (uwagi), - wprowadzenie uwag KS, - przedstawienie projektu, uwzględniającego uwagi KS, KomitetowiSterującemu do zatwierdzenia, - zatwierdzenie przez KS, - zatwierdzenie przez Zarząd/ w przypadku Strategii Radę Nadzorczą, Etap wdrożenia Koncepcji zarządzania przez programy priorytetowe (PP), - opracowanie projektów PP, - konsultacje projektów PP, - przedstawienie projektów PP Zarządowi (zatwierdzenie bądź uwagi do uwzględniania), - zatwierdzenie PP przez Zarząd, przekazanie do zatwierdzenia przez Rade Nadzorczą w kwestii zasad udzielania dofinansowania i kryteriów oceny wniosków, - uwzględnienie obowiązujących programów priorytetowych w planie finansowym i w planie działalności (cele, budżety,wskaźniki osiągnięcia celu w raz z konkretnymi wartościami dla danego okresu/roku), - uwzględnienie budżetów PP w wieloletniej prognozie płynności finansowej, - monitorowanie w postępach wdrażania Koncepcji czyli już samych PP oraz Strategii miesięczne raporty dla Zarządu, kwartalne dla Rady Nadzorczej, - ewaluacja,

5 - wprowadzanie zmian wynikających z ewaluacji, - powtórzenie ścieżki przygotowania i zatwierdzania Strategii i programów priorytetowych. Czas trwania wdrożenia: Wdrożenie pierwszego etapu zajęło ok.1 roku. Od chwili pierwszego zastosowania koncepcji(czyli 2012 r.) corocznie dokonywana jest aktualizacja zarówno listy PP, wartości danych finansowych i efektów ekologicznych, następuje stałe doskonalenie procedury przygotowania PP z obowiązkiem konsultacji społecznych PP oraz samej strategii działania. W 2013 r., zgodnie z zapisami Strategii, rozpoczęła się konsolidacja PP oraz wprowadzano uproszczenia w PP, tak aby ułatwid odbiorcom pomocy korzystanie z oferty. Twarde rezultaty projektu: Celem wdrożenia koncepcji zarządzania finansami NFOŚiGW przez PP jest poprawa zarządzania finansami poprzez tworzenie i aktualizacje programów priorytetowych jako wieloprzekrojowych zbiorów informacji. Taka informacja skierowana do beneficjentów umożliwiła pośrednio uzyskanie coraz większej liczby umów na większą kwotę, co w rezultacie przyczyniło się do osiągnięcia większych efektów ekologicznych, a tym samym poprawę jakości życia mieszkaoców Polski. W 2011 r. zawarto umowy na kwotę tys. zł na finansowanie i współfinansowanie przedsięwzięd ze środków NFOŚiGW, co w rezultacie pozwoliło na rozpoczęcie realizacji przedsięwzięd na kwotę tys. zł. W ramach działao zawarto 52 umowy na współfinansowanie ze środków NFOŚiGW przedsięwzięd realizowanych z udziałem środków europejskich na kwotę tys. zł, co łącznie daje wartośd kosztorysową przedsięwzięd w wys tys. zł. W 2012 r. zawarto umów na kwotę tys. zł na finansowanie i współfinansowanie przedsięwzięd ze środków NFOŚiGW, co w rezultacie pozwoliło na rozpoczęcie realizacji przedsięwzięd na wartośd tys. zł. W ramach działao zawarto 64 umowy na współfinansowanie przedsięwzięd realizowanych z udziałem środków europejskich na kwotę tys. zł, co łącznie daje wartośd kosztorysową przedsięwzięd w wysokości tys. zł.w 2013 r. zawarto umów na kwotę tys. zł na finansowanie i współfinansowanie przedsięwzięd ze środków NFOŚiGW, co w rezultacie pozwoliło na rozpoczęcie realizacji przedsięwzięd na wartośd tys. zł. W ramach tych działao zawarto 82 umowy na współfinansowanie przedsięwzięd realizowanych z udziałem środków europejskich na kwotę tys. zł, co daje wartośd kosztorysową przedsięwzięd w wysokości tys. zł.w ciągu ostatnich trzech lat ( ) osiągnięte efekty ekologiczne wskazują na coraz większy wpływ na poprawę stanu środowiska działao podejmowanych przez NFOŚiGW. Poniżej przedstawione zostały wybrane

6 efekty ekologiczne w ramach dziedzin z umów zakooczonych w danym roku, które odzwierciedlają skalę działalności NFOŚiGW. Ochrona klimatu - efekty ekologiczne wynikające z umów zakooczonych w poszczególnych latach: (1) zmniejszenie emisji CO 2 : Mg/rok; Mg/rok; Mg/rok; (2) zmniejszenie zapotrzebowania na energię cieplną: GJ/rok; GJ/rok; GJ/rok;(3) liczba budynków objętych termomodernizacją szt.; szt.; szt. Ochrona ziemi- efekty ekologiczne wynikające z umów zakooczonych w poszczególnych latach: (1) powierzchnia składowiska poddanego rekultywacji: ha, ha, ha; (2) masa usuniętych, unieszkodliwionych lub zabezpieczonych odpadów zawierających azbest (z umów podpisanych w danym roku): Mg, Mg, Mg. Ochrona wód - efekty ekologiczne wynikające z umów zakooczonych w poszczególnych latach: (1) przyrost liczby mieszkaoców wyposażonych w wodę do picia o odpowiedniej jakości: mieszkaoców, mieszkaoców, mieszkaoców (z umów zawartych w danym roku); (2) przyrost równoważnej liczby mieszkaoców objętych systemem zbierania ścieków z umów zawartych w danym roku: równoważnej liczby mieszkaoców, równoważnej liczby mieszkaoców, równoważnej liczby mieszkaoców; (3) liczba osób objętych ochroną przeciwpowodziową z umów zakooczonych w danym roku: osób, osób, osób. Poza twardymi rezultatami, opisanymi powyżej, wdrożenie w NFOŚiGW Strategii działania opartej o Strategiczną Kartę Wyników oraz Koncepcji zarządzania finansami przez programy priorytetowe ułatwiło monitorowanie podejmowanych zobowiązao finansowych oraz efektów ekologicznych, a tym samym wpłynęło pozytywnie na realizację misji NFOŚiGW ( Skutecznie i efektywnie wspieramy działania na rzecz środowiska ). Ponadto nowy sposób zarządzania ukierunkował zmiany w organizacji,skupione na wprowadzeniu uproszczeo zarówno w perspektywie wewnętrznej, tj. wdrożenie zoptymalizowanych procesów, jak też w perspektywie zewnętrznej, czyli przegląd i weryfikacja programów priorytetowych pod kątem dostosowania do wyznaczonych kierunków, celów działania oraz dopasowania oferty do potrzeb, uwarunkowao i możliwości odbiorców. Dokonano przeglądu oferty programowej w celu jej uproszczenia ale także maksymalnego wydatkowania dostępnych środków, czyli środków pochodzących z budżetu UE na realizację projektów z zakresu ochrony środowiska i gospodarki wodnej. Jako jeden z celów NFOŚiGW przyjęto model doskonałości EFQM (European Foundation for Quality Management), gdzie jako cel główny określono m.in. poprawę elastyczności i efektywności systemu zarządzania NFOŚiGW.

7 Stałe doskonalenie się instytucji oraz wprowadzanie kolejnych uproszczeo przekłada się na większą sprawnośd działania. Wzrost w 2013 r. ilości obsługiwanych środków w stosunku do roku 2011 o 43 % nie przełożył się na wzrost zatrudnienia w organizacji. Jednocześnie o stałej poprawie efektywności funkcjonowania NFOŚiGW może świadczyd również fakt, że mimo wzrostu ilości środków obsługiwanych przez NFOŚiGW: tys. zł; tys. zł; tys. zł, prawie na tym samym poziomie pozostają koszty funkcjonowania organów i Biura NFOŚiGW: tys. zł; tys. zł; tys. zł, a maleją koszty obsługi 1 zł środków obsługiwanych przez NFOŚiGW: ,022 zł; ,018 zł; ,015 zł. Ponadto zwiększająca się pula obsługiwanych przez NFOŚiGW środków nie miała większego wpływu na wzrost zatrudnienia: etatów przeliczeniowych (529 osób); etatów przeliczeniowych (548 osób); etatów przeliczeniowych (534 osoby). Wszystkie dane liczbowe pochodzą ze sprawozdao z realizacji planu działalności NFOŚiGW, które znajdują się na stronie internetowej NFOŚiGW pod adresem Czy są inne zewnętrzne oceny efektów wdrożenia? (audyt, nagrody, feedback zewnętrzny (klienci)/wewnętrzny (pracownicy) NFOŚiGW w roku 2011 otrzymał prestiżowe wyróżnienie Certyfikat Dobrych Praktyk Europejskich Nagrody Sektora Publicznego (Best PracticeCertificateEPSA 2011) za program poświęcony dopłatom na zakup i montaż kolektorów słonecznych, realizowany zgodnie z koncepcją zarządzania przez programy priorytetowe. W 2012 r. NFOŚiGW otrzymał wyróżnienie MRR w konkursie Dobre Praktyki Zarządzania Strategicznego Rozwojem w Polsce za konsekwentne próby integrowania zadao w zakresie zarządzania polityką rozwoju. W 2014 r. Narodowy Fundusz Ochrony Środowiska i Gospodarki Wodnej otrzymał w IX edycji programu Jakośd Roku 2014 godło Jakośd Roku 2014 w kategorii ekologia, za finansowanie działao w zakresie ochrony środowiska i gospodarki wodnej. Ponadto prowadzone corocznie przez NFOŚiGW badania satysfakcji beneficjentów i wnioskodawców pokazują wysoki poziom zadowolenia ze współpracy z NFOŚiGW, kontaktów z pracownikami oraz oferty NFOŚiGW.