PRZEGLĄD ISTOTNYCH PROBLEMÓW GOSPODARKI WODNEJ

Transkrypt

1 Na zamówienie Ministra Środowiska PRZEGLĄD ISTOTNYCH PROBLEMÓW GOSPODARKI WODNEJ w Regionie Wodnym Dolnej Wisły woda jest skarbem

2 Wstęp Istotne problemy gospodarki wodnej są to najważniejsze problemy występujące w gospodarce wodnej, które mogą stać się przeszkodą lub utrudnić osiągnięcie celów środowiskowych wyznaczonych w art. 4 Ramowej Dyrektywy Wodnej (Dyrektywa 2000/60/EC z dnia 23 października 2001r.), a także pozostałych celów gospodarki wodnej, czyli zaspokajanie uzasadnionych potrzeb wodnych ludności i gospodarki, ochrona przed skutkami wezbrań i suszy itp. Podstawowym dokumentem prawnym, dotyczącym gospodarowania wodą i ochrony wód w krajach Unii Europejskiej, jest dyrektywa Parlamentu Europejskiego i Rady z dnia 23 listopada 2000 roku w sprawie ustanowienia ram dla działalności Wspólnoty w dziedzinie polityki wodnej, zwana Ramową Dyrektywą Wodną. Główne cele Ramowej Dyrektywy Wodnej to: nie pogarszanie stanu wód; osiągnięcie dobrego stanu wód do 2015 roku: dobry stan ekologiczny i chemiczny dla wód powierzchniowych, dobry stan chemiczny i ilościowy dla wód podziemnych; zaprzestanie lub stopniowe wyeliminowanie zrzutu substancji priorytetowych do środowiska lub ograniczone zrzuty tych substancji (lista substancji priorytetowych znajduje się w Dyrektywie 2455/2001); spełnienie wymagań specjalnych, zawartych w innych aktach prawnych unijnych i polskim prawie, w odniesieniu do obszarów chronionych. Dla realizacji tych celów opracowane zostaną programy działań. Niniejsze opracowanie zawiera wypunktowanie istotnych problemów gospodarki wodnej w regionie wodnym Dolnej Wisły. Pozwoli to na identyfikację działań, które powinny zostać podjęte w pierwszej kolejności. Na mapach przedstawiono lokalizację zagadnienia w odniesieniu do scalonych części wód powierzchniowych i jednolitych części wód podziemnych. Wstępną identyfikację problemów gospodarki wodnej w Regionie Wodnym Dolnej Wisły przeprowadzono w formie dyskusji na spotkaniach regionalnych z udziałem ekspertów, które dwukrotnie zorganizowano w Słupsku, Elblągu, Toruniu, Bydgoszczy i Gdańsku. Podstawą do identyfikacji problemów były również: Raport dla Obszaru Dorzecza Wisły z realizacji art. 5 i 6, zał. II, III, IV Ramowej Dyrektywy Wodnej 2000/60/WE, który Polska przesłała do Komisji Europejskiej; Raporty o Stanie Środowiska; Programy Gospodarki Odpadami; Programy Ochrony Środowiska; Strategie Rozwoju Województw; Program Rewitalizacji Gospodarczej Obszaru Delty Wisły i Zalewu Wiślanego; Ogólna Charakterystyka Geologiczna i Hydrogeologiczna RW Dolnej Wisły; Analiza Stanu Zagrożeń Powodziowych w RW Dolnej Wisły. W oparciu o wymienione materiały oraz wnioski ze spotkań eksperckich sformułowano sześć istotnych problemów gospodarki wodnej w Regionie Wodnym Dolnej Wisły. Konsultacje społeczne w zakresie istotnych problemów gospodarki wodnej Niniejsze opracowanie - dotyczące istotnych problemów gospodarki wodnej - stanowi jednocześnie drugi element kampanii informacyjno-konsultacyjnej skierowanej do ogółu społeczeństwa, w oparciu o art. 119 ust. 7 pkt 2 Ustawy Prawo wodne z dnia 18 lipca 2001 r. (tekst jednolity Dz. U. Nr 239, poz z 2005 r.). W związku z powyższym wszelkie uwagi i opinie do niniejszego dokumentu można zgłaszać w formie pisemnej za pomocą dostępnych środków do Regionalnego Zarządu Gospodarki Wodnej w Gdańsku. Dane tele-adresowe RZGW znajdują się na ostatniej stronie. Oficjalny okres konsultacji będzie trwał 6 miesięcy, tj. od 22 grudnia 2007 r. do 22 czerwca 2008 r. Jednocześnie należy mieć na uwadze fakt, że poruszane w opracowaniu istotne problemy są znaczące w skali całego dorzecza lub mają charakter regionalny. Natomiast wszelkie opinie i uwagi związane z zagadnieniami o charakterze lokalnym będą gromadzone i wykorzystane w przypadku opracowywania warunków korzystania z wód zlewni rzeki, w której one występują (art. 113, pkt 1, ust. 4 Ustawy Prawo wodne). woda jest skarbem

3 Obszary chronione Charakterystyka regionu Region wodny Dolnej Wisły obejmuje północną część obszaru dorzecza Wisły, od miejscowości Korabniki do ujścia do Morza Bałtyckiego (Zatoki Gdańskiej), zlewnie rzek Przymorza na zachód od ujścia Wisły po zlewnię Słupi włącznie oraz na wschód od ujścia Wisły po zlewnię Pasłęki. Powierzchnia regionu w naturalnych granicach zlewni wynosi około 34,5 tys. km², co stanowi około 11% powierzchni Polski. Region Dolnej Wisły obejmuje teren województwa pomorskiego, północną część województwa kujawsko pomorskiego oraz zachodnią część warmińsko-mazurskiego. Rzeźba terenu Regionu wodnego Dolnej Wisły ma charakter młodoglacjalny i została ukształtowana podczas ostatniego zlodowacenia. Charakteryzuje ją przewaga wysoczyzn morenowych rozciętych licznymi formami wklęsłymi rynnami lub obniżeniami wytopiskowymi. Jednostki morfologiczne mają układ strefowy, nawiązujący do kolejnych stadiałów i faz położenia czoła lądolodu bałtyckiego. Obszary zurbanizowane z głównymi ośrodkami w Trójmieście, Elblągu, Bydgoszczy, Toruniu i Słupsku stanowią 2,3% regionu jest to dwukrotnie niższy udział niż w innych regionach kraju. Grunty orne i użytki zielone stanowią 62,1% powierzchni regionu. Obszar ten charakteryzuje się większą niż przeciętna w kraju lesistością udział lasów wynosi 31,5% powierzchni. Do największych obszarów leśnych zalicza się Bory Tucholskie oraz zwarty obszar leśny pomiędzy Toruniem i Bydgoszczą. Wody i obszary podmokłe to aż 4,1% powierzchni. Do największych jezior należy Łebsko (69,2 km 2 ), k (28,9 km 2 ), Gardno (22,5 km 2 ), Żarnowieckie (14,1 km 2 ), Charzykowskie (13,5 km 2 ), Narie (11,5 km 2 ), Drużno (11,4 km 2 ) i Raduńskie (10,9 km 2 ). W Regionie Wodnym Dolnej Wisły występuje duża liczba jezior, zwłaszcza w jego centralnej, wschodniej i zachodniej części. Występują tu 283 jeziora o powierzchni powyżej 50 ha, co stanowi 46% wszystkich jezior o powierzchni powyżej 50 ha w całym obszarze dorzecza Wisły. Na obszarze tym znajduje się ponadto 11 dużych sztucznych zbiorników wodnych. Największe z nich to: Koronowo (15,6 km 2 ) w zlewni Brdy, Żur (3,0 km 2 ) w zlewni Wdy oraz Pierzchały (2,4 km 2 ) w zlewni Pasłęki. Region wodny Dolnej Wisły charakteryzuje się stosunkowo gęstą siecią hydrograficzną. Osią hydrograficzną obszaru jest rzeka Wisła. Stanowi on część dorzecza Wisły oraz rzek Przymorza. Powierzchnia granice RZGW Gdańsk rezerwaty Park Narodowy Park Krajobrazowy otulina/strefa obszar chronionego krajobrazu zlewni dolnej Wisły w zasięgu analizowanego obszaru wynosi około 25 tys. km 2, co stanowi około 70% całkowitej powierzchni regionu wodnego Dolnej Wisły. Pozostałe 30% powierzchni stanowią zlewnie rzek Przymorza. Długość głównych cieków w granicach tego obszaru wynosi około 2600 km. Obszary chronione. W regionie wodnym Dolnej Wisły znajdują się dwa Parki Narodowe: Słowiński Park Narodowy i Park Narodowy Bory Tucholskie, 16 Parków Krajobrazowych, w tym: PK Dolina Słupi, Zaborski PK, Wdzydzki PK, Kaszubski PK, Tucholski PK, Wdecki PK, PK Doliny Wisły, Trójmiejski PK, Nadmorski PK, PK Mierzeja Wiślana i PK Wysoczyzny Elbląskiej, a także 125 obszarów chronionego krajobrazu oraz 218 rezerwatów. W regionie wodnym Dolnej Wisły wyznaczono również obszary sieci Natura2000, przedstawione na mapie. Natura 2000 na obszarze RZGW Gdańsk

4 Zasoby wodne Wody podziemne Wody podziemne występujące na tym obszarze spełniają kryteria użytkowe nadają się do zaopatrzenia ludności w wodę do spożycia. Wody te występują w dwóch użytkowych piętrach wodonośnych o dużej rozciągłości przestrzennej: czwartorzędowym oraz trzeciorzędowym. Niewielkie zasoby udokumentowano też w utworach kredy i jury. Na obszarze tym, pod powierzchnią terenu znajduje się w całości lub w części 29 głównych zbiorników wód podziemnych, głównie w utworach czwartorzędowych. Wody podziemne są głównym źródłem zaopatrzenia ludności w wodę do celów pitnych. W dużych aglomeracjach miejskich takich jak Gdańsk, Bydgoszcz i Toruń zaopatrzenie w wodę do celów pitnych dodatkowo uzupełnia się wodą z ujęć powierzchniowych z rzek: Raduni, Brdy oraz Drwęcy. Główne ujęcia wód podziemnych zlokalizowane są w rejonie aglomeracji Trójmiasta oraz w rejonie Bydgoszczy, Torunia, Słupska, Grudziądza, Elbląga i innych dużych miast. Na wielu ujęciach rejestruje się w ostatnich latach spadek poboru wody. Duży trwały pobór wód porównywalny z zatwierdzonymi zasobami eksploatacyjnymi występuje rzadko i dotyczy dużych, najczęściej wielootworowych ujęć pitnych wód podziemnych (komunalnych i niektórych zakładowych). Jakość wód podziemnych Wody podziemne na obszarze Regionu Wodnego Dolnej Wisły generalnie nadają się do zaopatrzenia ludności w wodę do spożycia. Na około 60% powierzchni dominuje niski i bardzo niski stopień zagrożenia wód podziemnych głównego poziomu wodonośnego. Obejmuje on przeważającą część Pojezierza Kaszubskiego i Starogardzkiego oraz prawie cały obszar na wschód od Wisły. Poziomy wodonośne w piętrze trzeciorzędowym i kredowym na Żuławach Wiślanych i północnej części doliny Wisły są również dobrze izolowane od czynników antropogenicznych. Zróżnicowana sytuacja występuje w strefie nadmorskiej, gdzie w obrębie dolin rzecznych i obniżeń nadmorskich izolacja głównych poziomów wodonośnych jest częściowa. Obszar ten cechuje średni i niski stopień zagrożenia. Również na obszarze Borów Tucholskich i Pojezierza Olsztyńskiego przeważa średni stopień zagrożenia. Obszary wysokich zagrożeń wód podziemnych obejmują dolinę Wisły na południe od Grudziądza, pradolinę Toruńsko Eberswaldzką oraz pradolinę Redy Łeby. Konsultacje istotnych problemów gospodarki wodnej r r. fot. Emilia Dittmer woda jest skarbem

5 Wody powierzchniowe Rzeki Największą rzeką w Regionie Wodnym Dolnej Wisły jest rzeka Wisła, która prowadzi swoje wody przez ten region na długości 258,1 km. Średni odpływ rzeczny formujący się na tym obszarze w latach wyniósł 8,6 mld m 3, co stanowi 14% odpływu formującego się na obszarze Polski. Średni opad za ten okres wyniósł 655,1mm. Obszar ten należy do regionów Polski rzadziej nawiedzanych przez susze. Deficyty wody obserwuje się głównie w zlewni Drwęcy oraz na Pojezierzu Krajeńskim, w Borach Tucholskich i w Dolinie Brdy. Największe zagrożenie powodziowe występuje od rzeki Wisły i obejmuje Żuławy Gdańskie, bezpośrednio miasto Gdańsk oraz Żuławy Wielkie. Największe zagrożenie stanowią wezbrania zatorowe, często potęgowane występowaniem wiatrów sztormowych utrudniających odpływ spiętrzonych wód do Zatoki Gdańskiej. Każde wezbranie, połączone ze spływem lodów, bądź wywołane utworzeniem się zatoru w ujściu Wisły, stanowi zagrożenie przerwania wałów przeciwpowodziowych dolnej Wisły i zatopienie obszaru Żuław oraz terenów depresyjnych miasta Gdańska. W regionie tym występuje 528,5 km rzek i kanałów żeglownych. Zasadniczym problemem w utrzymaniu dróg wodnych w okresie nawigacyjnym jest zapewnienie klasowego tranzytu drogi wodnej, szczególnie w okresie niekorzystnych warunków hydrologicznych. Jakość wód powierzchniowych W regionie wodnym Dolnej Wisły w punktach kontrolnych usytuowanych na rzekach występuje brak wód bardzo dobrej jakości (I klasa), a wody dobrej jakości (II klasa) stwierdza się w bardzo niewielkiej ilości punktów monitoringu. Stan czystości wód przeważającej większości rzek oceniono jako zadowalającą (III klasa) lub niezadowalającą (IV klasa). Wody złej jakości (V klasa) stwierdza się w około 5 30 % punktów monitoringu w zależności od województwa. Wody powierzchniowe regionu wodnego dolnej Wisły charakteryzują się niskim poziomem metali, brakiem wielopierścieniowych węglowodorów aromatycznych oraz niskim poziomem fenoli lotnych. We wszystkich punktach kontrolnych o jakości wód decydował wysoki poziom substancji organicznych oraz zły stan sanitarny. Złą lub niezadowalającą jakość wód notowano w punktach: usytuowanych poniżej zrzutów z oczyszczalni komunalnych, na terenie poniżej dużych miast i mniejszych miejscowości, w przekrojach przyujściowych rzek. W ciągu ostatnich lat wody rzek charakteryzują się na ogół niewielką zmiennością średniego poziomu stężeń większości badanych wskaźników. Zmiany poziomu dotyczą związków azotu, w mniejszym stopniu fosforu, zawiesiny i materii organicznej. W rzekach poprawia się nieznacznie stan sanitarny. W Regionie Wodnym Dolnej Wisły na obszarze województwa kujawsko pomorskiego wyznaczone zostały wody wrażliwe na zanieczyszczenia związkami azotu ze źródeł rolniczych. Zaliczają się do nich wody: rzeki Kotomierzycy, Strugi Żaki oraz jeziora Kornatowskiego, jezior: Płużnickiego, Wieczno Północne i Wieczno Południowe w zlewni Strugi Toruńskiej. Dla tych wód wyznaczono obszary szczególnie narażone na zanieczyszczenia azotem ze źródeł rolniczych. Powierzchnia tych obszarów wynosi 721 km 2, co stanowi około 2% terenu całego regionu. Wszystkie te obszary znajdują się na terenie województwa kujawsko-pomorskiego, w powiatach: świeckim, bydgoskim, chełmińskim i wąbrzeskim. Do roku 2005 w Regionie Wodnym Dolnej Wisły przeprowadzano badania czystości wód 378 jezior o zróżnicowanych warunkach zlewniowych i morfometrycznych, w tym: w woj. pomorskim - 84, w woj. kujawsko-pomorskim - 202, w woj. warmińsko-mazurskim Spośród badanych jezior w woj. pomorskim w 5 stwierdzono stan czystości poza klasą (6%), w woj. kujawsko-pomorskim stan poza klasą stwierdzono w 58 jeziorach (28%), a w woj. warmińsko-mazurskim 19 jezior zakwalifikowano jako pozaklasowe, co stanowi 21% ogółu badanych. W trójstopniowej klasyfikacji stanu czystości wód zdecydowana większość jezior zaliczona została do III klasy czystości wód, z wyjątkiem woj. pomorskiego, gdzie jeziora o II klasie jakości wód stanowią 62% ogółu badanych jezior.

6 fot. Emilia Dittmer Do I klasy czystości kwalifikowane są bardzo nieliczne jeziora: 7 w woj. pomorskim, 4 w woj. kujawsko-pomorskim, 2 w woj. warmińsko-mazurskim. województwa kujawsko pomorskiego są w większości mało odporne na degradację. Analiza warunków środowiskowych panujących w zlewniach i cech morfometrycznych wykazała, że ponad 65% dotychczas badanych jezior charakteryzuje się podatnością na degradację, odpowiadającą III kategorii lub wykraczającą poza kategorię. w wyżej wymienionych kategoriach degradacyjnych posiadają z reguły zlewnie, w których przeważają grunty rolne oraz występuje zabudowa miejska. Najliczniejszą grupą jezior w województwie są jeziora zaliczone do III klasy jakości wód oraz pozaklasowe. W grupie jezior o powierzchni powyżej 50 ha dobry stan wód (I i II klasa czystości wód) spełnia jedynie 29 jezior. W części województwa warmińsko mazurskiego zlokalizowanego w Regionie Wodnym Dolnej Wisły badane jeziora zakwalifikowano w zdecydowanej większości do III klasy czystości wód lub do wód pozaklasowych. Do jezior o najwyższej odporności na degradację należą jeziora najgłębsze. Na tym obszarze występują 4 jeziora o głębokości ponad 40 m (Narie, Isąg, Wulpińskie, Wuksniki), które posiadają silną odporność na czynniki zlewniowe. Zostały zaliczone do I kategorii podatności na degradację i charakteryzują się wodami dobrej jakości. Przyczyną pogarszania się stanu wód jezior, szczególnie mniejszych i płytkich są tereny użytkowane rolniczo, często przylegające do obrzeży zbiorników, odprowadzane obecnie lub w przeszłości ścieki sanitarne, a także niszczenie strefy brzegowej i presja zabudowy letniskowej. Istotne problemy gospodarki wodnej 1. Niedostateczna sanitacja obszarów wiejskich i rekreacyjnych Rzeka Reda fot. M. Skuza Region wodny dolnej Wisły ze względu na położenie nad Morzem Bałtyckim, dużą różnorodność zasobów przyrody, lokalizację bardzo dużej ilości jezior oraz znaczny procent lesistości (największy w kraju) predestynowany jest do rozwoju turystyki i rekreacji. Na obszarze tym zlokalizowano znaczną ilość kąpielisk na wodach śródlądowych oraz morskich. Jakość większości wód powierzchniowych zagrożona jest złym stanem sanitarnym oraz stężeniem związków organicznych i biogennych. Wynika to z dysproporcji pomiędzy rozwojem obszarów wiejskich i rekreacyjnych a budową infrastruktury kanalizacyjnej. W celu zapewnienia jakości wód w kąpieliskach zgodnie z Dyrektywą 2006/7/WE Parlamentu Europejskiego i Rady z dnia 15 lutego 2006 dotyczącą woda jest skarbem

7 Scalone części wód, uznano problem nr 1 Scalone części wód, uznano problem nr 2 Miasta Główne rzeki Miasta Główne rzeki zarządzania jakością wód w kąpieliskach, niezbędna jest aktywizacja samorządów w tym obszarze w zakresie sanitacji obszarów zurbanizowanych i rekreacyjnych. kładają dalszy rozwój obszarów wiejskich i rolnictwa, przemysłu rolno-spożywczego oraz turystyki. Dla zapewnienia dobrego stanu wód jezior konieczna jest stabilizacja poziomów jezior, szczególnie w przypadkach znacznego obniżenia ich poziomu dla potrzeb odwodnienia terenów przyległych. 3. Ochrona przed powodzią Kompleksowa ochrona przed powodzią w regionie wodnym Dolnej Wisły obejmuje dwa rodzaje zagadnień, które obejmują: zabezpieczenia w dolinie Wisły oraz na obszarze Żuław; nieinwestycyjne systemy ochrony przeciwpowodziowej. Pola uprawne nad rzeką Łebą fot. M. Skuza 2. Zanieczyszczenia pochodzące ze źródeł rolniczych Region dolnej Wisły jest obszarem o największej jeziorności w Polsce. Oznacza to, że stosunek powierzchni jezior do powierzchni regionu jest najwyższy. W dorzeczu Wisły znajduje się 621 jezior o powierzchni większej niż 50 ha, z czego 283 w regionie wodnym Dolnej Wisły (46%). Dobrą jakością wód charakteryzują się jeziora głębokie posiadające zlewnie z dużym udziałem lasów. Niską jakość wód mają jeziora na obszarach z przewagą użytków rolnych. Dotyczy to również jezior na terenach zurbanizowanych oraz płytkich jezior śródpolnych. Obecny stan jakości wód wskazuje na konieczność ochrony jezior poprzez stosowanie dobrych praktyk rolniczych na terenach rolnych, tworzenie pasów ochronnych wokół jezior. Ma to zasadnicze znaczenie dla jakości jezior, ponieważ strategie rozwoju województw za- Zabezpieczenia w dolinie Wisły oraz na obszarze Żuław Zagrożenie Gdańska od spiętrzeń sztormowych na Zatoce Gdańskiej, zatorów lodowych i wysokich stanów wody na Wiśle oraz uzależnienie od funkcjonowania systemu odwodnieniowego na Lodołamanie na Wiśle fot. J. Sikora

8 obszarach depresyjnych jest najistotniejszym problemem w zapewnieniu bezpieczeństwa ludzi i mienia znacznej wartości. Ochrona przeciwpowodziowa obszaru Żuław oraz właściwe funkcjonowanie systemu odwadniającego jest zadaniem priorytetowym bezpieczeństwa tego obszaru. Dla ochrony doliny Wisły przed powodzią najważniejszym zadaniem jest zapewnienie bezpieczeństwa stopnia wodnego we Włocławku. Realizacja zadań inwestycyjnych planowanych na lata w Programie Operacyjnym Infrastruktura i Środowisko zdecydowanie poprawi stan bezpieczeństwa powodziowego tego rejonu. Scalone części wód, uznano problem nr 3a Scalone części wód, uznano problem nr 3b Miasta Główne rzeki Miasta Główne rzeki będzie poprawy stosunków gruntowo wodnych. Planowana realizacja programów małej retencji w regionie wodnym Dolnej Wisły w istotny sposób ograniczona będzie warunkami środowiskowymi. W związku z tym niezbędne będzie dostosowanie rodzaju upraw rolnych do warunków wodnych w glebie. Konieczne jest prowadzenie edukacji w zakresie możliwości użytkowania gruntów okresowo podtapianych w dolinach rzek oraz ograniczenie prawne samowolnej zmiany rodzaju użytkowania rolniczego, w szczególności zamiany użytków zielonych na grunty orne w dolinach rzek. Nieinwestycyjne systemy ochrony przeciwpowodziowej Dla skutecznego ograniczania urbanizacji obszarów bezpośredniego zagrożenia powodzią konieczne są uregulowania prawne ograniczające realizację obiektów budowlanych w tych obszarach. Uregulowań prawnych wymaga również procedura opracowywania miejscowych planów zagospodarowania przestrzennego na obszarach narażonych na niebezpieczeństwo powodzi. Ochrona przed powodzią strefy przybrzeżnej Morza Bałtyckiego oraz Zalewu Wiślanego powinna być zgodna ze strategią ochrony brzegów morskich, a obiekty budowlane powinny być lokalizowane na rzędnych terenu eliminujących, bądź ograniczających podtopienia od wezbrań morskich. W Strategiach Rozwoju Województw w obszarze dolnej Wisły zakłada się rozwój produkcji rolnej oraz przemysłu rolno-spożywczego. Obecnie rolnictwo w tym obszarze ma istotny udział w gospodarce. Zakładany dalszy rozwój tego sektora wymagać Zabudowa rzeki Pasłęki fot. M. Skuza 4. Zaburzenia ciągłości biologicznej rzek i potoków Liczne rzeki w Regionie Wodnym Dolnej Wisły są środowiskiem bytowania ryb dwuśrodowiskowych. Ochrona tych bardzo cennych przyrodniczo wód jest niezwykle istotna dla tego regionu. Na rzekach przymorskich zlokalizowanych jest około 120 elektrowni wodnych oraz około 70 ośrodków zajmujących się hodowlą ryb, w szcze- woda jest skarbem

9 gólności pstrąga. W celu zapewnienia ciągłości poboru wody, ujęcia wody zlokalizowane są powyżej urządzeń piętrzących wodę w rzece. Dla umożliwienia migracji ryb dwuśrodowiskowych oraz ochrony tarlisk tych ryb konieczne jest wyposażenie istniejącej zabudowy hydrotechnicznej w przepławki dla ryb oraz gospodarowanie wodą w elektrowniach w sposób nie powodujący istotnych zakłóceń w przepływie wód. Scalone części wód, podziemnych uznano problem nr 6 Scalone części wód, uznano problem nr 4 miasta potencjalne zagrożenie spodwodowane brakiem izolacji terenu 6. Utrzymanie i użytkowanie szlaków wodnych Miasta Główne rzeki Zakładany w Strategiach Rozwoju Województw rozwój usług turystycznych wymagać będzie zapewnienia dobrych warunków nawigacyjnych na istniejących drogach wodnych oraz budowy infrastruktury dla obsługi ruchu turystycznego. W związku z tym, że drogi wodne zlokalizowane są głównie w obszarach ochrony przyrodniczej, zakres i rodzaj tych prac będzie istotnym problemem gospodarki wodnej w kontekście osiągnięcia dobrego stanu wód. 5. Zagrożenie jakości wód podziemnych na obszarach nieposiadających izolacji poziomu wodonośnego utworami nieprzepuszczalnymi Zaopatrzenie w wodę dla ludności w obszarze dolnej Wisły odbywa się przede wszystkim z wód podziemnych. Jedynie Bydgoszcz, Gdańsk oraz Toruń są dodatkowo zaopatrywane z zasobów wód powierzchniowych. Naturalna odporność wód podziemnych na zanieczyszczenia z powierzchni terenu uwarunkowana jest stopniem izolacji warstwy wodonośnej. Najbardziej narażone są wody pozbawione wystarczającej izolacji między stropem poziomu wodonośnego a powierzchnią terenu. Najczęściej są to wody czwartorzędowego piętra wodonośnego w dolinach rzecznych, na obszarach zwartej zabudowy miejsko-przemysłowej, w rejonie składowisk odpadów oraz na obszarach rolnych o intensywnym nawożeniu. Do ochrony jakości tych wód podziemnych w zdecydowany sposób przyczyni się realizacja wojewódzkich Programów Gospodarki Odpadami, rozwój kanalizacji zbiorczej oraz stosowanie dobrych praktyk rolniczych. Strategiczna ochrona jakości tych wód powinna być uwzględniana w Planach Zagospodarowania Przestrzennego. Droga wodna przez jezioro Drużno fot. H. Martuszewska Scalone części wód, uznano problem nr 6 Miasta Główne rzeki

10 Lokalizacja istotnych problemów gospodarki wodnej w regionie wodnym dolnej Wisły Lp. NAZWA SCALONEJ JEDNOLITEJ CZĘŚĆI WÓD ISTOTNE PROBLEMY GOSPODARKI WODNEJ 1 2 3a 3b Drwęca od źródeł do jez. Drwęckiego z jez. Drwęckim Kanał Elbląski od stanowiska szczytowego (pochylnia) do ujścia do Drwęcy Drwęca od jez. Drwęckiego do jez. Szczuckiego Wel Brynica Drwęca od Brodniczanki do ujścia Rypienica Ruziec Struga Toruńska Iławka do jez. Iławskiego z jez. Iławskim + 11 Brda od źródeł do jez. Końskiego z jez. Końskim + 12 Brda od jez. Końskiego do jez. Charzykowskiego + 13 Brda od jez. Kosobudno do zb. Koronowo + 14 Brda od zb. Koronowo do zb. Smukała ze zb. Smukała + 15 Kamionka 16 Krówka 17 Brda od zb. Smukała do ujścia + 18 Brda od jez. Charzykowskiego do jez. Kosobudno z jez. Kosobudno + 19 Wisła od Dopływu spod Bogucina do Wdy Mień od źródeł do dopł. z Głodowa (l) Mień od dopł. z Głodowa do ujścia Tążyna od Kan. Parchańskiego do ujścia Kanał Zielona Struga od Kan. Chrośniańskiego do ujścia Kanał Górny Fryba Kanał Chrośniański od źródeł do Kanału Zielona Struga 27 Tążyna od źródeł do Kan. Parchańskiego 28 Wda od źródeł do dopł. z jez. Trzechowskiego + 29 Niechwaszcz + 30 Wda od dopł. z jez. Trzechowskiego do zb. Żur Wda od zb. Żur do starego koryta Wdy Wda od starego koryta Wdy do ujścia Wierzyca od źródeł do Wietcisy Wietcisa + 35 Wierzyca od Wietcisy do ujścia Węgiermuca 37 Janka 38 Wisła od Wdy do ujścia Kanał Główny Osa od źródeł do jez. Płowęż + 41 Osa od jez. Płowęż do ujścia Gardęga Lutryna Mątawa woda jest skarbem

11 Lp. NAZWA SCALONEJ JEDNOLITEJ CZĘŚĆI WÓD ISTOTNE PROBLEMY GOSPODARKI WODNEJ 1 2 3a 3b Martwa Wisła z przymorzem do Wisły Motława Radunia od źródeł do jez. Ostrzyckiego + 48 Radunia od zb. Goszyńskiego do ujścia + 49 Radunia od Strzelenki do zapory zb. Goszyńskiego + 50 Radunia od jez. Ostrzyckiego do Strzelenki + 51 Słupia od źródeł do dopł. z jez. Głębokiego Słupia od dopływu z jez. Głębokiego do zapory zb. Konradowo Słupia ze zb. Konradowo i Krzynia Słupia od zb. Krzynia do Kamieńca Skotawa Słupia od Kamieńca do ujścia Łupawa od źródeł do Darżyńskiej Strugi Łupawa od Darżyńskiej Strugi do jez. Gardno Łupawa od jez. Gardno do ujścia z przymorzem od Łupawy do Łeby Orzechówka z przymorzem od Słupi do Łupawy Łeba od źródeł do Pogorzelicy Łeba od Pogorzelicy do jez. Łebsko Bezpośrednia zlewnia jez. Łebsko Łeba od zb. Łebsko do ujścia Przymorze od Łeby do Piaśnicy z Piaśnicą Reda od źródeł do Bolszewki Reda od Bolszewki do ujścia z Zagórską Strugą i przymorzem do Kanału Ściekowego Przymorze od Płutnicy do Redy Przymorze od Kanału Ściekowego, z Kanałem Ściekowym do Martwej Wisły Bychowska Struga Kanał Karwianka i Czarna Woda z przymorzem od Piaśnicy do Płutnicy i z półwyspem Helskim Nogat Liwa od źródeł do jez. Liwieniec Liwa od jez. Liwieniec do ujścia Szkarpawa z przymorzem od Wisły Królewieckiej do Nogatu Przymorze od Wisły z Mierzeją Wiślaną i Zalewem Wiślanym do Wisły Królewieckiej Zalew Wiślany od Nogatu do Elbląga z Elblągiem Wąska + 79 Pasłęka od źródeł do Morąga Pasłęka od Morąga do Drwęcy Warmińskiej Drwęca Warmińska + 82 Pasłęka od Drwęcy Warmińskiej do zb. Pierzchały Wałsza + 84 Bezpośrednia zlewnia zb. Pierzchały + 85 Pasłęka od zb. Pierzchały do ujścia z Zalewem Wiślanym od Pasłęki do Rowu Łąkowego 86 Bauda + 87 Zalew Wiślany od Elbląga do Baudy Zalew Wiślany od Baudy do Pasłęki

12 Regionalny Zarząd Gospodarki Wodnej w Gdańsku Gdańsk ul. Rogaczewskiego 9/19 tel. (058) fax 11 (058) Zarząd Zlewni Żuław i Rzek Pomorza Wschodniego z siedzibą w Tczewie Tczew ul. Wodna 14 tel. (058) fax (058) , Zarząd Zlewni Wisły Kujawskiej z siedzibą w Toruniu Toruń ul. Klonowica 7 tel. (056) fax (056) office@rzgw.gda.pl Mapy opracowano na podstawie MPHP wykonanej przez IMGW Zdjęcie na okładce Wiesław Stępień Zdjęcie na okładce z tyłu: Karol Dragan