2 PAŹDZIERNIKA 2014 HOTEL MARRIOTT - WARSZAWA

Transkrypt

1 2 PAŹDZIERNIKA 2014 HOTEL MARRIOTT - WARSZAWA

2 2 PAŹDZIERNIKA 2014 HOTEL MARRIOTT - WARSZAWA PATRONAT HONOROWY

3 PARTNERZY STRATEGICZNI PARTNERZY 2 PAŹDZIERNIKA 2014 HOTEL MARRIOTT - WARSZAWA

4 Wyłudzenia kredytów i nie tylko - badanie KPF oraz EY w obszarze nadużyć 2 października 2014

5 Agenda 1 2 Wyłudzenia na polskim rynku kredytów detalicznych wyniki badania ankietowego KPF i EY Podstawowe informacje o badaniu Charakterystyka zjawiska wyłudzeń kredytów detalicznych Współpraca z organami ścigania Perspektywy Badanie opinii uczestników Kongresu Strona 5 Wyłudzenia kredytów i nie tylko - badanie KPF oraz EY w obszarze nadużyć

6 1 Wyłudzenia na polskim rynku kredytów detalicznych wyniki badania ankietowego KPF

7 Podstawowe informacje o badaniu Strona 7 Wyłudzenia kredytów i nie tylko - badanie KPF oraz EY w obszarze nadużyć

8 Charakterystyka zjawiska wyłudzeń kredytów Skala zjawiska wyłudzeń Skala udanych wyłudzeń kredytów detalicznych i mieszkaniowych w Polsce (jako % wartości wszystkich pozytywnie rozpatrzonych aplikacji kredytowych) 60% 57% 50% 40% 30% 20% 10% 0% 35% 30% 26% 22% 13% 9% 4% 4% 0% 0% 0% Nie wystąpiły Poniżej 3% 3% - 5% 5% - 10% Powyżej 10% Nie wiem Detaliczny Mieszkaniowy Wartość udzielonych w I poł roku kredytów gotówkowych i ratalnych wyniosła 37,7 miliarda złotych (dane BIK 1 ). Jeśli przyjmiemy, że wyłudzenia stanowiły 3% wszystkich udzielonych kredytów detalicznych to tylko w I półroczu tego roku wyłudzono ponad 1 miliard złotych. 1 Źródło: BIK: Wartość udzielonych kredytów konsumpcyjnych wzrośnie w II połowie 2014 r., ISB News Giełda Wyborcza.biz, Strona 8 Wyłudzenia kredytów i nie tylko - badanie KPF oraz EY w obszarze nadużyć

9 Charakterystyka zjawiska wyłudzeń kredytów Kanały sprzedaży najbardziej narażone na nadużycia Kanały sprzedaży najbardziej narażone na występowanie nadużyć (1 najmniej, 5 najbardziej narażone na wyłudzenia) Kanały zdalne (internet, telefon) 3,62 3,62 3,32 3,62 3,32 3,87 Point of Sale (sklepy, salony samochodowe) 3,23 3,23 3,23 3,24 3,24 3,35 Pośrednicy kredytowi 2,87 3,52 3,52 4,14 4,14 4,14 Oddziały partnerskie Oddziały własne 1,48 1,48 1,48 2,74 2,74 2,74 2,84 2,572,84 2,08 2,082, Strona 9 Wyłudzenia kredytów i nie tylko - badanie KPF oraz EY w obszarze nadużyć

10 Charakterystyka zjawiska wyłudzeń kredytów Schematy wyłudzeń / skala aplikacji fraudowych z udziałem pracowników Najczęściej wykorzystywane schematy wyłudzeń* Skala aplikacji fraudowych z udziałem pracowników (jako % liczby wszystkich aplikacji fraudowych) Intencjonalny brak spłaty kredytu przy wykorzystaniu prawidłowych dokumentów 57% Nie dotyczy 21% 29% 26% Wyłudzenie z użyciem fałszywego dokumentu 57% Powyżej 20% 0% 8% 13% Zaciągnięcie kredytu manipulując posiadaną zdolnością kredytową 39% 10%-20% 0% 0% 8% Wyłudzenie z użyciem skradzionego dokumentu tożsamości 26% 5%-10% 0% 4% 25% Zatajenie posiadanych zobowiązań 13% Poniżej 5% 46% 57% 63% 0% 10% 20% 30% 40% 50% 60% *możliwość wyboru 2 odpowiedzi 0% 10% 20% 30% 40% 50% 60% 70% Strona 10 Wyłudzenia kredytów i nie tylko - badanie KPF oraz EY w obszarze nadużyć

11 Współpraca z organami ścigania Zgłaszanie wyłudzeń kredytów / pożyczek (lub ich prób) organom ścigania Procent wykrytych prób wyłudzeń kredytu oraz skutecznie wyłudzonych kredytów i pożyczek (w oparciu o art. 297 Kodeksu karnego) mających miejsce w polskich instytucjach finansowych, jaki jest zgłaszany organom ścigania 40% 35% 30% 26% 26% 20% 17% 13% 13% 13% 13% 13% 10% 9% 9% 9% 4% 0% Poniżej 10% 10% - 30% 30% - 50% 50%-70% 70%-90% Powyżej 90% Nie wiem 0% Próba wyłudzenia kredytu Skutecznie wyłudzony kredyt / pożyczka Badane instytucje finansowe znacznie częściej zgłaszają organom ścigania skutecznie wyłudzone kredyty lub pożyczki niż próby ich wyłudzenia. Strona 11 Wyłudzenia kredytów i nie tylko - badanie KPF oraz EY w obszarze nadużyć

12 Współpraca z organami ścigania Przyczyny nieskładania zawiadomień do organów ścigania Przyczyny niezgłaszania prób wyłudzeń lub skutecznych wyłudzeń kredytów i pożyczek organom ścigania* Zebrany materiał dowodowy jest niewystarczający 57% Zbyt duże zaangażowanie pracowników instytucji finansowej w procedury prowadzone przez organy ścigania oraz wymiar sprawiedliwości Długi czas trwania postępowania prowadzonego przez organy ścigania i wymiar sprawiedliwości 30% 30% Zgłaszane są wszystkie przypadki 26% Niska skuteczność organów ścigania oraz wymiaru sprawiedliwości 26% Brak odpowiedniej wiedzy organów ścigania o przestępstwach związanych z wyłudzeniami kredytów Brak praktyki biznesowej w ramach instytucji finansowej dotyczącej każdorazowego zgłaszania takiego przypadku organom ścigania 9% 9% Decyzje przełożonych 4% *możliwość wyboru więcej niż 1 odpowiedzi 0% 10% 20% 30% 40% 50% 60% Strona 12 Wyłudzenia kredytów i nie tylko - badanie KPF oraz EY w obszarze nadużyć

13 Współpraca z organami ścigania Długość trwania i skuteczność postępowań karnych Przeciętna długość trwania postępowania w sprawach dotyczących prób wyłudzeń lub skutecznie wyłudzonych kredytów Skuteczność postępowań karnych przeciwko osobom, które skutecznie wyłudziły kredyt detaliczny (jako % odzyskanych należności) Powyżej 36 m-cy 0% 9% Nie wiem 20% 26% m-cy 8% 4% Powyżej 50% 4% 4% m-cy 39% 52% 20% - 50% 9% 12% 6-12 m-cy 20% 35% 10% - 20% 12% 17% 3-6 m-cy 0% 8% 5% - 10% 0% 8% Poniżej 3 m-cy 0% 0% 3% - 5% 12% 13% Nie wiem 12% 13% 0% 10% 20% 30% 40% 50% 60% % Poniżej 3% 31% 0% 5% 10% 15% 20% 25% 30% 35% Strona 13 Wyłudzenia kredytów i nie tylko - badanie KPF oraz EY w obszarze nadużyć

14 Perspektywy Oczekiwana zmiana liczby wyłudzeń kredytów detalicznych i mieszkaniowych 70% 60% 61% 50% 40% 43% 30% 26% 20% 10% 0% 13% 9% Znacznie wzrośnie 4% Nieznacznie wzrośnie 18% Nie ulegnie zmianie 0% 18% Nieznacznie spadnie 4% 4% 0% Znacznie spadnie Nie wiem Detaliczny Mieszkaniowy W opinii zdecydowanie ponad połowy respondentów (74%) sytuacja na rynku kredytów detalicznych w Polsce ulegnie pogorszeniu. W ubiegłorocznej edycji badania przewidywało tylko 60% badanych W przypadku kredytów mieszkaniowych, oczekiwania respondentów są nieco odmienne niż w 2013 roku, kiedy to aż 28% badanych oczekiwało wzrostu wyłudzeń tych kredytów. Strona 14 Wyłudzenia kredytów i nie tylko - badanie KPF oraz EY w obszarze nadużyć

15 Podsumowanie Aktualność problemu wyłudzeń ze strony klientów i pracowników organizacji Kanały zdalne najbardziej narażone na wyłudzenia kanały sprzedaży Niska wykrywalność wyłudzeń w badanym obszarze Niski udział wyłudzeń (oraz ich prób) zgłaszanych organom ścigania Prognoza: wzrost liczby wyłudzanych kredytów detalicznych Niewystarczający materiał dowodowy Zbyt duże zaangażowanie pracowników w późniejsze działania Długi czas trwania postępowań karnych (powyżej 6 miesięcy) Strona 15 Wyłudzenia kredytów Fraudy i specyfika nie tylko - zjawiska badanie KPF na oraz EY w obszarze nadużyć rynku polskim

16 2 Badanie opinii uczestników Kongresu Strona 16

17 Pytanie Testowe Po raz który są Państwo obecni na Kongresie Antyfraudowym? A. Pierwszy B. Drugi C. Trzeci D. Czwarty E. Piąty Strona 17 Wyłudzenia kredytów i nie tylko - badanie KPF oraz EY w obszarze nadużyć

18 Pytanie nr 1 Czy w przeciągu ostatniego roku miało miejsce w Państwa organizacji nadużycie (wewnętrzne lub zewnętrzne)? A. Tak B. Nie Strona 18 Wyłudzenia kredytów i nie tylko - badanie KPF oraz EY w obszarze nadużyć

19 Pytanie nr 2 Jak w przeciągu 2 ostatnich lat zmieniała się w Pana/i instytucji liczba pracowników zajmujących się obszarem walki z nadużyciami? A. Zwiększyła się znacznie B. Zwiększyła się nieznacznie C. Nie zmieniła się D. Zmniejszyła się nieznacznie E. Zmniejszyła się znacznie F. Brak pracowników dedykowanych do takich zadań Strona 19 Wyłudzenia kredytów i nie tylko - badanie KPF oraz EY w obszarze nadużyć

20 Pytanie nr 3 Czy obszar przeciwdziałania nadużyciom podlega okresowemu (np. min. raz na 6 miesięcy) raportowaniu do Zarządu Pana/i instytucji? A. Tak 1 raz na rok lub rzadziej B. Tak raz na 6 miesięcy C. Tak kwartalnie D. Tak częściej niż kwartalnie E. Nie Strona 20 Wyłudzenia kredytów i nie tylko - badanie KPF oraz EY w obszarze nadużyć

21 Pytanie nr 4 Czy w Państwa organizacji funkcjonuje system informowania o podejrzeniu wystąpienia nadużycia (whistleblowing)? A. Tak dla podmiotów zewnętrznych i pracowników B. Tak dla pracowników C. Nie Strona 21 Wyłudzenia kredytów i nie tylko - badanie KPF oraz EY w obszarze nadużyć

22 Pytanie nr 5 Czy w przeciągu ostatniego roku w Państwa organizacji zostało przeprowadzone szkolenie dla pracowników z zakresu przeciwdziałania nadużyciom / korupcji / konfliktowi interesów? A. Tak dla wszystkich pracowników B. Tak dla wybranych pracowników C. Nie Strona 22 Wyłudzenia kredytów i nie tylko - badanie KPF oraz EY w obszarze nadużyć

23 Dziękuję za uwagę Przemysław Nowak Dział Zarządzania Ryzykiem Nadużyć, EY Telefon: (22) Kontakt w sprawie badania: Izabela Skajewska Manager Projektów, KPF Telefon: iskajewska@kpf.pl Page 23

24 SESJA I FRAUD BEZ GRANIC 2 PAŹDZIERNIKA 2014 HOTEL MARRIOTT - WARSZAWA

25 UCZESTNICY SESJI: Mariusz Witalis, Partner EY Monika Kordowska, Dyrektor Departamentu Zarządzania Ryzkiem Operacyjnym w Banku BGŻ S.A. Komisarz Wojciech Pawlak, Komenda Główna Policji Aleksander Chyc, Niezależny Ekspert MODERATOR: LESZEK SOŁTYSIK, DORADCA DS. RYZYKA, KPF 2 PAŹDZIERNIKA 2014 HOTEL MARRIOTT - WARSZAWA

26 PYTANIA Czy działalność międzynarodowych grup przestępczych stanowi zagrożenie dla Polskich instytucji finansowych i ich klientów? Odpowiedzi: 1. Tak, istotne, 2. Tak, umiarkowane, 3. Nie, a jeżeli tak, to mało istotne 2 PAŹDZIERNIKA 2014 HOTEL MARRIOTT - WARSZAWA

27 Oszustwo księgowe bez granic 2014 Omówienie schematu działania Aleksander Chyc 2 PAŹDZIERNIKA 2014 HOTEL MARRIOTT - WARSZAWA

28 oszustwo księgowe bez granic Główni gracze: Firma klient Hiszpania Firma dostawca Indie Bank1 Indie Bank2 Malezja Centrum finansowo-księgowe (FO) Polska Centrum finansowo-księgowe (BO) Filipiny 2 PAŹDZIERNIKA 2014 HOTEL MARRIOTT - WARSZAWA

29 oszustwo księgowe bez granic Główni gracze: Firma klient Hiszpania Firma dostawca Indie Bank1 Indie Bank2 Malezja Centrum finansowo-księgowe (FO) Polska Centrum finansowo-księgowe (BO) Filipiny 2 PAŹDZIERNIKA 2014 HOTEL MARRIOTT - WARSZAWA

30 Czas trwania oszustwa do zapłaty: 40 DNI oszustwo księgowe bez granic 1. Zbudowanie zaufania pozyskanie informacji (komunikacja mailowa) 2. Uzasadnienie zmiany rachunku Bank1 3. Sfałszowany dokument z rachunkiem Bank2 4. Pilnowanie zmiany danych bankowych 5. Presja zapłaty 6. Urwanie kontaktu (adresat nieznany dostawcy) 2 PAŹDZIERNIKA 2014 HOTEL MARRIOTT - WARSZAWA

31 Schemat: oszustwo księgowe bez granic dostawca znany firmie klientowi (zaufanie) Zintensyfikowana komunikacja z FO (brak biznesowych więzi) Mail (fałszywa domena) List tradycyjny (część treści oryginalna) Telefon (prośba o szybkie czasy reakcji) Dalsza komunikacja mailowa sfałszowana (domena optycznie podobna do oryginalnej p vs. q) Dokument (faktura) zmodyfikowany zawierający nowy numer bankowy (nr faktury i kwota poprawna) 2 PAŹDZIERNIKA 2014 HOTEL MARRIOTT - WARSZAWA

32 Wielkie oszustwo księgowe bez granic Schemat cd.: 1. Komunikacja mailowa badanie gruntu Presja, uzasadnianie dokonania zmiany, presja 2. Modyfikacja dokumentu na podstawie pozyskanych informacji: Numery faktur do zapłaty (stare ale prawdziwe kwoty) Numery zamówień (aktualne i prawdziwe kwoty) Zmiana konta bankowego z Bank1 - Indie na Bank2 - Malezja 3. Komunikacja telefoniczna presja x3 2 PAŹDZIERNIKA 2014 HOTEL MARRIOTT - WARSZAWA

33 Wielkie oszustwo księgowe bez granic Schemat cd.: 4. Uzupełnienie brakujących informacji Dodatkowe uzasadnienie dla płatności 5. Płatność na rachunek Bank2 potwierdzona 6. Informacja od dostawcy o podejrzeniu oszustwa 7. Kontakt z oszustem urwany Taka osoba w firmie-dostawca nie pracowała 8. Środki z Bank2 zaczynają być wypłacane Odwołanie płatności nieskuteczne 2 PAŹDZIERNIKA 2014 HOTEL MARRIOTT - WARSZAWA

34 Dziękuję! Pytania? Aleksander Chyc 2 PAŹDZIERNIKA 2014 HOTEL MARRIOTT - WARSZAWA

35 UCZESTNICY SESJI: Mariusz Witalis, Partner EY Monika Kordowska, Dyrektor Departamentu Zarządzania Ryzkiem Operacyjnym w Banku BGŻ S.A. Komisarz Wojciech Pawlak, Komenda Główna Policji Aleksander Chyc, Niezależny Ekspert MODERATOR: LESZEK SOŁTYSIK, DORADCA DS. RYZYKA, KPF 2 PAŹDZIERNIKA 2014 HOTEL MARRIOTT - WARSZAWA

36 PYTANIA Czy działalność międzynarodowych grup przestępczych stanowi zagrożenie dla Polskich instytucji finansowych i ich klientów? Odpowiedzi: 1. Tak, istotne, 2. Tak, umiarkowane, 3. Nie, a jeżeli tak, to mało istotne 2 PAŹDZIERNIKA 2014 HOTEL MARRIOTT - WARSZAWA