Jak omawiam lekturę Aleksandra Kamińskiego Kamienie na szaniec?

Transkrypt

1 Anna Łącka Nauczycielka języka polskiego w Gimnazjum nr 27 w Warszawie Jak omawiam lekturę Aleksandra Kamińskiego Kamienie na szaniec? Propozycje tematów lekcji związanych z omawianiem lektury A. Kamińskiego "Kamienie na szaniec" 1,2 Oglądamy film Łomnickiego " Akcja pod Arsenałem" 3 Oglądamy filmowy dokument z 1996 autorstwa Barbary Wachowicz 4 Sprawozdanie z lektury " Kamienie na szaniec" 5 Rzeczywistość wojenna w okupowanej Warszawie. 6 Ci, którzy byli "kamieniami rzucanymi przez Boga na szaniec"... 7 Co to znaczy, że pokolenie Rudego umiało pięknie żyć i pięknie umierać? lub Co znaczą słowa Piłsudskiego: "Być zwyciężonym i nie ulec to zwycięstwo" 8 Piszemy reportaż z akcji pod Arsenałem 9 Na czym polegał fenomen bohaterów książki Kamińskiego? 10 Czy warto było przeczytać lekturę " Kamienie na szaniec"? 11 Układamy współczesny dekalog kodeks postępowania na co dzień i nie tylko. 12 Całodzienna wycieczka "Szlakiem bohaterów książki Kamińskiego" Komentarz: Naprawdę nie żałujmy czasu na tę lekturę. Jeśli "porwiemy" młodzież, zainteresujemy postaciami (film!) możemy poruszyć wiele spraw wychowawczych. Tak dobrego materiału do wykorzystania na temat wartości ponadczasowych, pracy nad sobą itd. nie będziemy mieli. Gorąco polecam najnowsze wydanie z 2002 r. ("Nasza Księgarnia"). Dużo zdjęć dotychczas niepublikowanych, komentarz Barbary Wachowicz, wypowiedzi i listy młodzieży z ksiąg pamiątkowych wystawy " Kamyk na szańcu", wiele uzupełnień. Uwaga: Rok 2003 rokiem Aleksandra Kamińskiego!

2 Scenariusz lekcji w klasie trzeciej Temat: Na czym polegał fenomen bohaterów "Kamieni na szaniec" A. Kamińskiego? Lekturę omawiam w klasie trzeciej i z doświadczenia wiem, że lepiej jest rozumiana niż w pierwszej. Poprzedzam ją filmem Łomnickiego "Akcja pod Arsenałem", potem dokumentem filmowym B. Wachowicz, kończę całodzienną wycieczką " Śladami Alka, Zośki, Rudego" Temat dzisiejszej lekcji jest dziewiątym poświęconym lekturze ( poprzednie wymieniam w osobnym miejscu) - dołączam ksero z informacjami o bohaterach) Umiejętności kluczowe: - skuteczne komunikowanie - efektywne współdziałanie - wnioskowanie, operowanie zdobytymi wiadomościami Umiejętności przedmiotowe: - ćwiczenia w pracy z tekstem Postawy: - dokonywanie wyboru wartości - poznanie wartości akceptowanych społecznie Forma: - praca w grupach Materiały: - notatki z poprzednich lekcji - tekst lektury - arkusze szarego papieru - mazaki Przebieg lekcji: Wspólne wyjaśnienie znaczenia "fenomen" (Kopaliński: człowiek zadziwiający, niezwykły) Każda grupa otrzymuje zadanie: Po przedyskutowaniu wypiszcie na arkuszach, które cechy młodych ludzi zdecydowały o tym, że mówi się o nich mimo upływu 60 lat od ich śmierci? Co Wam w nich zaimponowało? Po 20 minutach następuje prezentacja zapisów. Za pomocą magnesów wieszamy arkusze na tablicy. Następuje omówienie, przy czym następna grupa wymienia i omawia cechy, których nie zauważyła poprzednia. Zbieramy informacje i zapisujemy: Alek, Zośka, Rudy byli zwykli i niezwykli. Podziwiamy ich, gdyż wyróżniała ich: 1

3 Wniosek: wierność sobie wierność ojczyźnie ( patriotyzm) wierność ideałom harcerstwa lojalność wobec przyjaciół odwaga honor ofiarność niezłomność w decyzjach wytrwałość w postanowieniach wprowadzanie marzeń w czyn wykazanie się niezwykłą odwagą w akcji pod Arsenałem inteligencję ambicję, która ciągle kazała im pracować nad sobą optymistyczny stosunek do życia: nie rezygnowali z miłości, kina, sportów przywiązanie do rodziny, szacunek dla matek odpowiedzialność za innych ciągła praca nad sobą W każdym z tych młodych ludzi połączyły się wspaniałe cechy. A przy tym wszystkim udało im się być skromnymi, nie uważali się za bohaterów( cytat o reakcji Alka na nazwanie go typem bohaterskim). Zabijanie przypłacali rozterkami moralnymi. Wiedzieli, że inaczej się nie da. Mieli słabości, ale potrafili z nimi konsekwentnie walczyć. "Wcielali w życie dwa ideały: braterstwo i służbę". Pokazali, że " być zwyciężonym i nie ulec, to zwycięstwo". Oddali życie za ojczyznę. Wszyscy odznaczeni Krzyżem Kawalerskim Virtuti Militari. Praca domowa. Wypisz na kartce dwa postanowienia zmiany cech charakteru lub zrezygnowania na tydzień z czegoś, co jesz lub używasz w nadmiarze. Napisz po tygodniu, czy Ci się udało, czy było łatwo? 2

4 Scenariusz lekcji w klasie trzeciej Temat: Czy warto było przeczytać lekturę "Kamienie na szaniec" A. Kamińskiego? Umiejętności kluczowe: - skuteczne komunikowanie - efektywne współdziałanie - wnioskowanie na podstawie zdobytych wiadomości Forma: - praca w grupach Materiały: - notatki z poprzednich lekcji - wstęp do najnowszego wydania lektury ( - arkusze papieru pakowego - mazaki Przebieg lekcji: Wprowadzenie; wymiana poglądów na temat, jakie cechy powinna mieć książka, którą chętnie się czyta. Następnie dzielę klasę na 6 grup, z których każda pracuje nad innym zagadnieniem. Oto one: 1. Dlaczego książka w ogóle powstała? 2. Jakie kiedyś były jej losy? 3. Jakie problemy porusza? 4. Dlaczego nadal jest chętnie czytana? 5. Mocne strony książki (jej walory) 6. W jaki sposób tworzy legendę o bohaterach? Co to znaczy, że jest kultowa? Młodzież pracuje w grupach pod kierunkiem lidera. Strażnik czasu czuwa, by nie przekroczyć 15 minut. Potem następuje zaprezentowanie wyników pracy. Ad1. Książka powstała, by opisać niezwykły czyn młodych akcję pod Arsenałem. Autor znał opisywane postacie, działał wśród nich, relacje miał od dowodzącego akcją Stanisława Broniewskiego "Orszy". Zośka nie mogąc pogodzić się ze śmiercią przyjaciela pisał pamiętnik, który wykorzystał Kamiński. Nie wiadomo, czy Zośka zdołał przeczytać pierwsze wydanie, gdyż wkrótce zginął. Kamiński uzupełnił lekturę o tę śmierć. Tytuł nadał Zośka (z wiersza Słowackiego "Testament mój") i pan Janek - Jan Rossman. W pierwszych wydaniach zmienione zostały imiona i przezwiska bohaterów. Dlaczego? 3

5 Ad 2. Długi czas zakazana jest dokumentem, który czyta się jak powieść. Zabroniona była przez hitlerowców, potem krytykowana w komunistycznej Polsce. Tyle lat przetrwała i nadal czytamy ją chętnie. Ad 3 *patriotyzm *dojrzewanie *praca nad sobą samokształcenie *problemy etyczne Ad 4. i 5.( obie grupy uzupełnią się) Walory: - szybka akcja ( nie ma dialogów, mało opisów) - znajdujemy tam wzory osobowościowe - autor pokazał, jak kształtowali swe charaktery, co daje możliwość nie tylko podziwiania, ale i naśladowania - zawiera prawdę historyczną jest ciekawym dokumentem historycznym - ocala świat wartości i podaje kodeks: Bóg, honor, ojczyzna ( a my- jaki mamy?) - jest osobistą relacją kogoś, kto znał Alka, Rudego, Zośkę Ad 6. Lektura stworzyła kult tych chłopców dała im rzadki przywilej życia po śmierci. Są legendarni, podziwiani za młodość, urodę, utalentowanie, wysokie morale, finałem ich wspaniałego życia jest bohaterska śmierć. "Wybrańcy bogów umierają młodo"! Zapisanie wniosków w zeszytach. Uwagi: Następną lekcją będzie praca nad naszym kodeksem moralnym. Co podpowiedzieliby nam: Alek, Rudy i Zośka? Które przykazania z dekalogu zostawić, które zmienić? Czy są wartości ponadczasowe? Pięknie wypisane nowe wskazówki dla współczesnego młodego człowieka wisiały w klasie i na korytarzu. O dziwo, nie były niszczone. 4

6 Dlaczego konkurs "Bohaterowie Kamieni na szaniec wczoraj i dziś"? Konkurs "Bohaterowie»Kamieni na szaniec«a. Kamińskiego dawniej i dziś" wymyśliłam i przeprowadziłam z okazji Święta Szkoły w dn Nawiązywał do czynu Orląt Lwowskich. Nasze Orlęta Warszawskie też poświęciły życie dla ojczyzny. Pomysł takiego konkursu zrodził się po cyklu lekcji poświęconych Alkowi, Rudemu i Zośce. Lekturę tę omawiam w klasie trzeciej (nie pierwszej), poprzedzam ją filmem Łomnickiego "Akcja pod Arsenałem", potem wyświetlam dokument B. Wachowicz z 1996 a dopiero następnym etapem jest omawianie książki. Młodzież umiejętnie poprowadzona jest niezwykle zainteresowana bohaterami. Próbuję z młodzieżą przenieść wartości bohaterów do czasów nam współczesnych i o dziwo to się udaje. Pokazujemy, że są ponadczasowe: - odpowiedzialność - lojalność wobec innych - odwaga - ofiarność - patriotyzm - niezłomność w decyzjach - praca nad sobą, by być lepszym - godność, honor - wykształcenie jako droga do samoświadomości Dlatego tak nadal imponują bohaterowie książki Kamińskiego, że udawało im się być niezłomnymi dzięki długotrwałej pracy nad sobą. Są to przecież autentyczne postacie, więc każdemu z nas dana jest szansa próby pracy nad sobą. Prezentowali wielki patriotyzm, wierność zasadom "Bóg, Honor, Ojczyzna", a przy tym umieli żyć pełnią życia. Wciąż się doskonalili, byli niezwykle zdolni, dokładni, potrafili kochać, być dobrymi dla rodzin... Umieli wcielać w życie dwa ideały: "Braterstwo i służbę". Dali wyraz prawdziwości słów Piłsudskiego:" Być zwyciężonym i nie ulec to zwycięstwo" Aby dokładniej ich poznać, poleciłam przeczytanie najnowszego wydania książki ("Nasza Księgarnia" 2002 r.) wzbogaconego o listy, komentarze, zdjęcia. Rozwiesiłam plakaty informujące o konkursie. Wzięło w nim udział 19 osób z różnych klas. Test( w załączeniu) uczniowie wypełniali 90 minut. Jedna osoba napisała najsłabiej, uzyskując 11 punktów.10 osób miało ok. 25 punktów, czyli połowę. Spośród pozostałych wyłoniliśmy 4 osoby do nagrody. Otrzymały najnowsze wydania książki, specjalnie podpisane przez żyjących bohaterów lektury: pana Janka Rossmana i Basię, narzeczoną Alka. Pisałam do tych Państwa specjalne listy z prośbą. Nie odmówili. Pieniądze na nagrody uzyskałam z Rady Rodziców. Rozwiązanie Konkursu odbyło się na uroczystości Święta Szkoły Myślę, że było warto! 5

7 Imię i nazwisko, klasa... Pytania konkursowe "Bohaterowie»Kamieni na szaniec«wczoraj i dziś" (test na znajomość lektury i jej przesłania wydanie z 2002r) 1. Jak Rudy miał na drugie imię? 2. Jak naprawdę na pierwsze imię miał Alek? 3. Prawdziwa nazwa Buków to 4. Kim z zawodu byli rodzice Rudego? 5. Gdzie Janek się urodził? 6. Podaj nazwę i numer ulicy, przy której mieszkał Rudy? 7. Gdzie i kiedy ukazał się pierwszy opis akcji pod Arsenałem? 8. Jak nazywała się teczka, w której Matula przechowywała zdjęcia Rudego? 9. Po kim Alek otrzymał imię Aleksy? 10. Czego uczył prof. Wuttke? 11. K to uczył chłopców, że trzeba żyć "dla ojczyzny a nie z ojczyzny"? 12. W którym roku nasi bohaterowie ukończyli Agrikolę? 13. W yjaśnij nazwę SAD? 14. J akie odznaczenie dostał ojciec Zośki i Kamyk J ak przezywano Janka Bytnara i dlaczego? 16. P ierwsza miłość Rudego to 17. R udy i Zośka adorowali koleżankę siostry Zośki. Podaj jej imię i nazwisko 18. J akie pamiątki po Alku ma Basia do dziś? 19. C o to jest Kedyw? 20. A trybuty walki przed A trybuty walki po C o to jest PET? 23. K to napisał komentarz do obecnego wydania " Kamieni na szaniec" i jak nazywała się książka napisana przez tę osobę? 6

8 24. I le szkół nosi imię Alka? 25. C zy Alek ciągnął płytę z pomnika Kopernika na sankach? 26. C o stało się, gdy Alek wrócił pod pomnik Kopernika, by sfotografować go po zdjęciu tablicy? 27. Z a co gestapo aresztowało matkę Alka? 28. C zy matka Alka przeżyła obóz? 29. G dzie Alek ukrywał się po "aferze kopernikowskiej"? 30. I le flag zdjął Rudy z Zachęty? 31. C o Alek zamierzał robić po wojnie? 32. J ak Alek nazywał swą pisaninę do Basi? 33. K to namalował najwięcej kotwic? 34. Czym Alek i Rudy różnili się w pracy Małego Sabotażu? 35. P seudonim Alka:... Zośki : G dzie odbywała się pierwsza dla Zośki i Rudego akcja dywersyjna w Sylwestra? 37. K im był pan Janek (Jan Rossman)? 38. C zy Basia Alka brała udział w konspiracyjnej walce? 39. K to bohatersko zginął, ostrzeliwując się najpierw długo w piwnicznym okienku? 40. K im był Oliwa? 41. J akich cech wymagała służba w dywersji? 42. U cieczka Rudego z rąk hitlerowców odbyła się z 43. U cieczka Alka z rąk gestapo odbyła się z 44. K iedy miały miejsce w/w wydarzenia? 45. D laczego koledzy z firmy Alka nazywali go fajtłapą? 46. Czy bohaterowie książki mieli jakieś wspólne zdjęcia? 7

9 47. G dzie Rudy leżał po odbiciu go w Akcji pod Arsenałem? 48. D zięki czyjemu archiwum powstała potem książka Kamińskiego "Zośka i Parasol"? 49. W książce jest pewna niezgodność związana z Rudym (inaczej mówi podpis pod fotografią, inaczej uwagi Kamińskiego). Czego dotyczy? 50. C ała trójka przyjaciół brała udział w jednej z akcji. Rudy został tam ranny i później w al. Szucha nadstawiał poranione miejsce, aby szybko pokryły je sińce. Co to za akcja? 51. C zy Heniek (Henryk Ostrowski) naprawdę wydał Rudego (aresztowanego )? 52. N a kim podziemie wykonało wyrok za Rudego? 53. P od jakim nazwiskiem pochowano najpierw Rudego? 54. D laczego książkę Kamińskiego nazywa się kultową? 55. J aką wartość miała i ma ta lektura? Czego uczy? W sumie można uzyskać 60 punktów (jest 5 pytań za 2 pkt.) 8

10 Pytania i odpowiedzi konkursowe "Bohaterowie»Kamieni na szaniec«wczoraj i dziś" (test na znajomość lektury i jej przesłania wydanie z 2002 r.) - z rozwiązaniem 1. Jak Rudy miał na drugie imię? Roman 2. Jak naprawdę na pierwsze imię miał Alek? Maciej 3. Prawdziwa nazwa Buków to Pomarańczarnia 4. Kim z zawodu byli rodzice Rudego? nauczycielami 5. Gdzie Janek się urodził? w Kolbuszowej 6. Podaj nazwę i numer ulicy, przy której mieszkał Rudy? Aleje Niepodległości Gdzie i kiedy ukazał się pierwszy opis akcji pod Arsenałem? w "Biuletynie Informacyjnym" ( 2 punkty) 8. Jak nazywała się teczka, w której Matula przechowywała zdjęcia Rudego? Relikwie 9. Po kim Alek otrzymał imię Aleksy? po ojcu 10. Czego uczył prof. Wuttke? geografii, botaniki, historii 11. Kto uczył chłopców, że trzeba żyć" dla ojczyzny a nie z ojczyzny"? właśnie prof. Wuttke 12. W którym roku nasi bohaterowie ukończyli Agrikolę? Wyjaśnij nazwę SAD? Sabotaż i Dywersja 14. Jakie odznaczenie dostał ojciec Zośki i Kamyk ? odznaka wojennej Pomarańczarni 15. Jak przezywano Janka Bytnara i dlaczego? Pawian- zręczny, Papuas-bujne jasne włosy, Rudy albo Ruda Piegża 16. Pierwsza miłość Rudego to Monia Maryna Trzcińska 17. Rudy i Zośka adorowali koleżankę siostry Zośki. Podaj jej imię i nazwisko Halina Glińska 18.Jakie pamiątki po Alku ma Basia do dziś? Bazie, śrubę z tablicy Kopernika, listy, zdjęcia 19.Co to jest Kedyw? Centralne kierownictwo Dywersji 20. Atrybuty walki przed 1943 pędzel, farba, gaz łzawiący. 21. Atrybuty walki po granat, karabin, butelka z benzyna 22. Co to jest PET? organ młodzieży szkolnej "Przyszłość" 23. Kto napisał komentarz do obecnego wydania "Kamieni na szaniec" i jak nazywała się książka napisana przez tę osobę? Barbara Wachowicz "Wierna rzeka harcerstwa.( 2 punkty) 24. Ile szkół nosi imię Alka? jedna 25. Czy Alek ciągnął płytę z pomnika Kopernika na sankach? Nie, ciągnął płytę po śniegu 26. Co stało się, gdy Alek wrócił pod pomnik Kopernika, by sfotografować go po zdjęciu tablicy? Gestapo odebrało mu aparat fotograficzny i Alek dla bezpieczeństwa musiał opuścić Warszawę 27. Za co gestapo aresztowało matkę Alka? trzymała pod pachą gazetkę konspiracyjną 28. Czy matka Alka przeżyła obóz? tak 29. Gdzie Alek ukrywał się po "aferze kopernikowskiej"? w majątku rodziny Basi Olesinek pod Górą Kalwarią 9

11 30. Ile flag zdjął Rudy z Zachęty? trzy 31. Co Alek zamierzał robić po wojnie? Chciał się związać z artylerią, lotnictwem 32. Jak Alek nazywał swą pisaninę do Basi? filozofioły 33. Kto namalował najwięcej kotwic? Zośka organizował, Rudy malował 34.Czym Alek i Rudy różnili się w pracy Małego Sabotażu? Alek obmyślał nowe sposoby, Rudy sprawy techniczne 35. Pseudonim Alka: Kopernicki Zośki : Kotwicki, Kajman 36. Gdzie odbywała się pierwsza dla Zośki i Rudego akcja dywersyjna w Sylwestra? okolice Kraśnika 37. Kim był pan Janek ( Jan Rossman)? Harcmistrz, kierownik do spraw kształcenia, od 1944 wizytator Chorągwi Warszawskiej Szarych Szeregów 38. Czy Basia Alka brała udział w konspiracyjnej walce? tak 39. Kto bohatersko zginął, ostrzeliwując się najpierw długo w piwnicznym okienku? Tadeusz Mirowski "Oracz" 40. Kim był Oliwa? Jan Wojciech Kiwerski "Dyrektor" dowódca Oddziałów Dyspozycyjnych Kedywu Komendy Głównej AK 41. Jakich cech wymagała służba w dywersji? drobiazgowego przygotowania wyszkolenia, starannego przygotowania pomocy technicznych, cierpliwego i dokładnego rozpoznania, odpowiedzialności (2 punkty) 42. Ucieczka Rudego z rąk hitlerowców odbyła się z okna mieszkania 43. Ucieczka Alka z rąk gestapo odbyła się z łapanki z auta ciężarowego 44. Kiedy miały miejsce w/w wydarzenia? Dlaczego koledzy z firmy Alka nazywali go fajtłapą? Nie palił. Nie chodził na dziewczyny, nie śmiał się z dowcipów 46.Czy bohaterowie książki mieli jakieś wspólne zdjęcie? tak, z imienin Danki Zdanowiczówny (późniejsza pani Rossman) 47. Gdzie Rudy leżał po odbiciu go w Akcji pod Arsenałem? Podaj właścicieli mieszkań. w domu Stefana Mirowskiego Radlewicza, u prof. Wuttke 48. Dzięki czyjemu archiwum powstała potem książka Kamińskiego " Zośka i Parasol"? Jana Rodowicza " Anody" 49. W książce jest pewna niezgodność związana z Rudym( inaczej mówi podpis pod fotografią, inaczej uwagi Kamińskiego). Czego dotyczy? Czy Rudy dostał Virtuti Militari czy nie 50. Cała trójka przyjaciół brała udział w jednej z akcji. Rudy został tam ranny i później w al. Szucha nadstawiał poranione miejsce, aby szybko pokryły je sińce. Co to za akcja? Ewakuacja mieszkania J Błońskiego 51. Czy Heniek ( Henryk Ostrowski) naprawdę wydał Rudego/( aresztowanego )? nie wyjaśniło się to potem 52. Na kim podziemie wykonało wyrok za Rudego? Podaj nazwiska. Schulz, Lange 53. Pod jakim nazwiskiem pochowano najpierw Rudego? Jan Domański 54. Dlaczego książkę Kamińskiego nazywa się kultową? Stworzyła legendę Szarych Szeregów, pokazuje ideały, wzorce (2 punkty) 55. Jaką wartość miała i ma ta lektura? Czego uczy? (2 punkty) Uwagi: 10

12 Konkurs przeznaczony jest dla pasjonujących się książką, których nie brakuje. W sumie można uzyskać 60 punktów (jest 5 pytań po 2 punkty) W nagrodę zdobyliśmy podpisy na lekturze narzeczonej Alka, pani Barbary Sapińskiej i państwa Jana i Danuty Rossmanów.Można przecież ustanowić inne, ciekawe nagrody i dyplomy. Powodzenia! autorka Anna Łącka 11

13 Refleksje po cyklu lekcji o bohaterach "Kamieni na szaniec" Kamińskiego. Walory książki Kamińskiego są dla mnie punktem wyjścia do realizacji wielu spraw wychowawczych objętych moim programem autorskim. Podobnie jak "Mały Książę" Exupery ego mówi o przyjaźni, odpowiedzialności za innych, tak w tej opowieści dokumencie pojawiają się wartości, które młodzież powinna nie tylko znać, ale i czując je, akceptując, wprowadzać w życie. Lekturę tę omawiam w klasie trzeciej (nie pierwszej), poprzedzam ją filmem Łomnickiego "Akcja pod Arsenałem", potem wyświetlam dokument B. Wachowicz a dopiero następnym etapem jest omawianie książki. Młodzież umiejętnie poprowadzona jest niezwykle zainteresowana bohaterami. Próbuję z uczniami przenieść wartości i cechy bohaterów do czasów nam współczesnych i o dziwo to się udaje. Pokazujemy, że są ponadczasowe: - odpowiedzialność - lojalność wobec innych - odwaga - ofiarność - patriotyzm - niezłomność w decyzjach - praca nad sobą, by być lepszym - godność, honor - wykształcenie jako droga do samoświadomości Pracując w grupach, układaliśmy Kodeks - przykazania dla współczesnej młodzieży wzorując się na bohaterach " Kamieni". Byłam bardzo zadowolona, gdyż okazało się, że młodzi ludzie są wrażliwi, czasem nie przewidują skutków postępowania dość bezmyślnego, ale są chętni, by pracować nad sobą ( jeden zbiór zasad w załączeniu). Zadałam im wzorem Alka dokonać jakiegoś postanowienia. Alek obiecał nie jeść słodyczy po aresztowaniu ojca i wytrwał w tej decyzji. Każdy miał oddać zapisane na kartce przyrzeczenia. W drodze rozmów ustaliliśmy, że nie może to być coś nierealnego, np. "n i g d y nie obejrzę TV", ale spróbujmy zrezygnować z rzeczy ulubionej na krótko, lecz wytrwale. Sprawdzimy, czy jest łatwo? Czy się uda? Wszyscy wzięli w tym udział. Być może niektórzy wykonali pracę "pod nauczyciela", lecz większa część kartek wydawała się szczera. Postanowienia najczęściej dotyczyły niejedzenia słodyczy przez jakiś czas, zrezygnowania z gier komputerowych przez tydzień, bycia grzeczniejszym dla rodziców, rodzeństwa, sprzątania pokoju, brania udziału w lekcji itd. Zebrałam postanowienia, naniosłam na nich uwagi, rady, jak ich dochować. Odpowiedziałam k a ż d e m u w czterech klasach ok. 120 osobom! - po czym znów zebrałam. Po 2 tygodniach ponownie rozdałam i każdy miał zapisać, co się udało, co nie. Niestety, większość uczniów nie wytrwała w postanowieniach. Byli jednak ci, którym się udało. Oni dzielili się uczuciami zadowolenia. Pozostali otrzymali wsparcie, że choć tym razem nie bardzo się udało, można pracować nadal nad swą silną wolą. Może trzeba realniej do tego podejść, może oczekiwania były wygórowane lub wola po prostu za słaba? 12

14 Dlatego tak nadal imponują bohaterowie książki Kamińskiego, że "im się udawało ", byli niezłomni, dzięki długotrwałej pracy nad sobą. Są to przecież autentyczne postacie, więc każdemu z nas dana jest szansa próby. Cykl lekcji o lekturze Kamińskiego trwał długo i zakończony został całodzienną wycieczką "Szlakiem Alka, Rudego, Zośki". Byliśmy w Liceum Batorego, w al. Szucha, w Al. Niepodległości ( dom Rudego), na Pawiaku, pod Arsenałem, pod pomnikiem Kopernika, na Powązkach. Obserwowałam wzruszenie i zamyślenie, jakie towarzyszyło moim dzieciom. Wiedziałam, że nie zapomną lektury i jej przesłania: " Być zwyciężonym i nie ulec- to zwycięstwo". Anna Łącka 13

15 Kodeks moralny współczesnego człowieka (ułożony przez młodzież gimnazjum nr 27) 1. Wierz w to, co słuszne i dobre (Boga, dobro, bliskiego człowieka, piękno...) 3. Bądź odpowiedzialny! 4. Rodziców masz tylko jednych szanuj ich. 5. Nie zabijaj. 6. Pamiętaj, że zwierzęta też cierpią. 7. Żyj uczciwie nie kradnij. 8. Nie kłam prawda rzeczywiście wyjdzie na jaw. 9. Rzeczy materialne nie są najważniejsze, więc nie miej na ich punkcie obsesji. 10. Wybaczaj i myśl o przyszłości. 11. Bądź d o b r y. (to niełatwe zadanie!) 12. Nie oceniaj pochopnie drugiego człowieka. 13. Jesteś jedyny w swoim rodzaju, ale nie uważaj się za lepszego od innych. 14. Ustal, co w życiu jest dla Ciebie najważniejsze i trzymaj się tego. 15. Doceniaj dobro, które ofiarowuje Ci drugi człowiek. 16. Uczyń miłość najważniejszym uczuciem w swym życiu. 17. Pamiętaj, iż krzywda wyrządzona komuś, obróci się przeciw Tobie. 18. Wszystko, co robisz, wykonuj dokładnie. 19. Hamuj złość 20. Bądź sobą, lecz nie lekceważ innych. 21. Żyj w zgodzie z otoczeniem i naturą 22. Nie stosuj używek 23. Pogódź się z tym, czego zmienić nie możesz. 24. Zmień na lepsze to, co można. 25. Pracuj nad sobą, abyś był coraz lepszy. Komentarz: To wyniki pracy w grupach. Każda układała współczesny dekalog. Wypisałam z kilku arkuszy najważniejsze wskazówki do życia proponowane przez młodzież (zainspirowaną książkami "Kamienie na szaniec" i "Małym Księciem") 14

16 Anna Łącka Gimnazjum nr 27 Propozycje wypracowań lub prac klasowych po omawianiu lektury "Kamienie na szaniec" 1. Co to znaczy, że pokolenie Rudego " umiało pięknie żyć i pięknie umierać?" 2. Czy i w jakim stopniu lektura A. Kamińskiego wpłynęła na Twoje przekonania i postawę życiową? 3. Na Powązkach wśród brzozowych krzyży...moje refleksje nad tragicznym losem młodzieży dorastającej w czasie II wojny światowej. 4.Uzasadnij, że "Kamienie na szaniec" to opowieść o wspaniałych ideałach braterstwa i służby, o ludziach, którzy potrafili pięknie żyć i pięknie umierać". 5. Jak rozumiesz słowa Piłsudskiego: "Być zwyciężonym i nie ulec to zwycięstwo".? 6. Napisz przemówienie Zośki nad grobem Rudego. 7. Czy warto było przeczytać " Kamienie na szaniec" Kamińskiego? (rozprawka z elementami recenzji) 8. Który bohater książki Kamińskiego wzbudził Twoją szczególną sympatię i dlaczego? 9. Wyjaśnij, jak rozumiesz tytuł tego dokumentu-opowieści? 10.Czy warto być takimi jak bohaterowie "Kamieni na szaniec"? 15