Zadanie 1. 2 pkt W jednej kolumnie wypisane są elementy budowy komórek, a w drugiej ich funkcje.

Transkrypt

1 Zadanie 1. pkt W jednej kolumnie wypisane są elementy budowy komórek, a w drugiej ich funkcje. 1. ściana komórkowa A. zawiera barwniki, który pochłaniają energię promieni słonecznych B. odpowiada za prawidłowe działanie komórki. błona komórkowa 3. jądro C. magazynuje substancje zapasowe, trujące, utrzymuje turgor komórki D. nadaje kształt komórce, pełni funkcje ochronne E. dostarcza komórce energii podczas oddychania komórkowego F. reguluje przenikanie substancji między komórką a otoczeniem G. zawiera rozpuszczone substancje niezbędne do przebiegu procesów życiowych H. tu następuje chemiczna modyfikacja substancji zużywanych przez komórkę, bądź wydzielanych poza nią 4. cytoplazma 5. chloroplast 6. mitochondrium 7. wodniczka Uporządkuj zapis tak, aby element budowy komórki i jego funkcja stanowiły parę pkt Zadanie. Rysunki A i B przedstawiają komórki organizmów należących do różnych królestw. A. B. Wybierz komórkę roślinną i uzasadnij swój wybór podając trzy argumenty. Komórkę roślinna przedstawia rysunek.. 1 Strona

2 Argumenty: pkt Zadanie 3. Dzięki obecności DNA w jądrze komórkowym komórka może się dzielić. W czasie replikacji DNA powstają dwie dwuniciowe cząsteczki kwasu dezoksyrybonukleinowego, które wędrują do dwóch powstających komórek. Mitochondrium i chloroplasty zawierają własne DNA. Jaką możliwość mają te organella komórkowe dzięki temu?. pkt Zadanie 4. Uczniowie przeprowadzili pewne doświadczenie. Wykonali rysunki schematyczne oraz zdjęcie obrazujące badany proces. Faza początkowa Faza końcowa Zdjęcie fazy końcowej Podaj nazwę badanego procesu i wyjaśnij, w jakich warunkach zachodzi? Strona

3 Zadanie 5. 1pkt Glony obejmują niespokrewnione bliżej ze sobą grupy samożywnych, jednokomórkowych lub plechowych organizmów, które żyją w wodzie lub środowisku wilgotnym. Przedstawicieli tej grupy można znaleźć aż w trzech królestwach. Zaznacz punkt, w którym te królestwa są wymienione. A. B. C. D. rośliny, bakterie, grzyby rośliny, grzyby, zwierzęta protista, bakterie, rośliny grzyby, zwierzęta, rośliny Zadanie 6. W tabelce masz podane nazwy organizmów, a poniżej ich zdjęcia. pkt skrętnica, okrzemki, pleśniak biały, sałata morska, pierwotek, Podpisz odpowiednio obrazy Strona

4 Zadanie 7. 1pkt Zielenice to grupa glonów występująca w różnych środowiskach. Które z wymienionych środowisk nie jest naturalnym środowiskiem ich występowania? A. wody morskie B. wody śródlądowe C. przewody pokarmowe roślinożerców D. lądy Zadanie 8. 1pkt Ściana komórkowa komórek większości grzybów zbudowana jest z: A. B. C. D. chityny krzemionki celulozy mureina Zadanie 9. pkt Podczas pracy klasowej uczeń opisywał królestwo grzybów. Zapisał: Grzyby nie są roślinami ani zwierzętami, lecz tworzą odrębne królestwo. Nie wytwarzają tkanek, organów, ich ciało nazywamy plechą, a dokładnie grzybnią. Komórki budujące grzybnię otoczone są ścianą komórkową zbudowaną z celulozy. Grzyby mogą być samożywne dzięki barwnikom asymilacyjnym zawartym w strzępkach grzybni. Materiałem zapasowym u grzybów są tłuszcze i glikogen. Grzyby rozmnażają się przez zarodniki i płciowo. Niestety, niektóre informacje są błędne. Podkreśl w tekście zdania zawierające błędy. Poniżej zapisz poprawne zdania Zadanie 10. pkt Rysunki przedstawiają różnice w budowie strzępek grzybni sprzężniaków, workowców i podstawczaków. Wykorzystaj te informacje do stworzenia klucza dychotomicznego, służącego do rozpoznawania gatunków grzybów. 4 Strona

5 Grzybnia sprzężniaków Pleśniak Pleśniak Grzybnia workowców Smardz Grzybnia podstawczaków Borowik podręcznik Ciekawa biologia cz.1 WSIP 5 Strona

6 Zadanie 11. 3pkt Masz podane nazwy glonów: toczek, euglena zielona, gałęzatka, ulwa sałatowa, zawłotnia, skrętnica, Uporządkuj je począwszy od form najprostszych do najbardziej złożonych wpisując w odpowiednie rubryki tabeli. Glony jednokomórkowe Zadanie 1. Glony kolonijne Glony wielokomórkowe 1 pkt Na lekcji biologii uczniowie mieli wykonać preparat mokry z komórek pierwotka. Uporządkuj wymienione czynności według kolejności wykonania, odpowiednie cyfry wpisz w kratki. 1. Zeskrobać zielony nalot z kory / niewielka ilość /. Przykryć szkiełkiem nakrywkowym. 3. Na szkiełko podstawowe nanieść kroplę wody. 4. Rozprowadzić w wodzie zielony nalot. 6 Strona

7 Zadanie 13. pkt Na rysunku przedstawiono schematyczną budowę grzyba. Jak nazywają się wskazane na rysunku elementy? Wpisz nazwy w odpowiednie miejsca. Wymień po jednej funkcji tych struktur Zadanie 14. 3pkt Poniżej znajduje się rozwiązany logogryf. Stwórz opisy do podanych haseł Strona

8 Zadanie pkt Wszystkie organizmy, o których mowa w tym zadaniu, należą do jednego królestwa. Zostały one podzielone na dwie grupy i wpisane do tabeli. Nadaj nazwy grupom organizmów i wpisz je w rubrykach tabeli... Misecznica proszkowata Chrobotek alpejski Granicznik płucnik Złotorost postrzępiony Mąklik otrębiasty. Smardz jadalny Goryczak żółciowy Mleczaj wełnianka Podgrzybek pasożytniczy Purchawica olbrzymia Zadanie 16. pkt W warunkach laboratoryjnych przeprowadzono doświadczenie hodowano grzybnię pleśniaka białego. Warunki eksperymentu przedstawiono na rysunku. +5 C + C chleb chleb woda woda Sformułuj problem badawczy, jaki sprawdzano tym doświadczeniem. Podaj hipotezę. 8 Strona

9 Problem badawczy: Hipoteza pkt Zadanie 17. Na wykresie przedstawiono wpływ temperatury na intensywność procesu fotosyntezy u moczarki kanadyjskiej. natężenie fotosyntezy czas w min. Przeanalizuj wykres i odpowiedz, w jaki sposób temperatura wpływa na natężenie procesu fotosyntezy / uwzględnij dwa spostrzeżenia / Strona

10 Zadanie 18. pkt Grzyby odgrywają ogromną rolę w przyrodzie i życiu człowieka. A. Ważną rolę w przyrodzie odgrywa mikoryza podstawczaków z korzeniami wielu roślin nasiennych. B. Obecność chityny w ścianach komórkowych grzybów jadanych przez człowieka sprawia, że wzrasta ich wartość energetyczna. C. Przyczyniają się do krążenia materii i obiegu energii w przyrodzie. Są elementem łańcuchów pokarmowych, występując w nich, jako ostatnie ogniwo. D. Będąc pasożytami żerują na innych organizmach często szkodnikach. E. Grzyby wytwarzają substancje będące antybiotykami, z których produkuje się środki farmakologiczne, bądź na podstawie ich składu wytwarza się na drodze sztucznej - ich syntetyki. Jedno z tych zdań jest błędne. Wskaż które i uzasadnij swój wybór. Zdanie błędne Uzasadnienie Zadanie 19. pkt Schemat przedstawia cykl rozwojowy pleśniaka białego. Poprowadź linię, za pomocą której oddzielisz fazy rozmnażania bezpłciowego. 10 S t r o n a

11 Jak nazywa się ten rodzaj rozmnażania bezpłciowego?.. Zadanie 0. pkt Uzupełnij tekst właściwymi wyrazami z rubryki tak, by zdania miały sens i brzmiały poprawnie pod względem językowym. pleśniowce, jednokomórkowe, witamina, penicylina, chloroplast, fotosynteza, antybiotyk, rodnia, zarodniki, wielokomórkowe, Pędzlak / Penicillium/ należy do grupy grzybów. Łacińska nazwa pochodzi od wytwarzanej przez niego substancji zwanej Substancja ta jest wykorzystywana do produkcji lekarstw z grupy. Polska nazwa grzyba ma swoje uzasadnienie w wyglądzie. Na szczycie strzępek grzybni znajdują się zwane konidiami, które tworzą łańcuszki nadając kształt pędzelka. Grzybnia pędzlaka jest.. Zadanie 1. pkt Przeczytaj zadania i oceń je po względem zawartych informacji. Jeśli zdanie jest prawdziwe postaw literę P, jeśli jest fałszywe postaw literę F. A. Wszystkie komórki glonów zawierają jadro komórkowe. B. Krasnorosty to glony odpowiedzialne za zakwit wód powierzchniowych.. C. W wyniku oddychania beztlenowego organizmy uzyskują mniej energii niż podczas oddychania tlenowego... D.Proces fotosyntezy zachodzi w komórkach chlorelli, drożdży i pierwotka.... E.Fermentacja alkoholowa to proces oddychania beztlenowego. 11 S t r o n a

12 Zadanie. pkt Przeczytaj tekst. Mrówki uprawiające grzyby należą do grupy Attini z rodziny Myrmicidae i zamieszkują tropikalne i subtropikalne obszary Ameryki. Wszystkie dotychczas znane gatunki z tej grupy zajmują się uprawą grzybów. Każdy gatunek mrówek z tej grupy żyje w symbiozie z jednym, określonym gatunkiem grzyba, zwykle z klasy Basidiomycetes (Podstawczaki), którego nigdy nie spotyka się w przyrodzie poza gniazdami omawianych mrówek. Mamy tu do czynienia z pełną symbiozą, ponieważ mrówki dostarczają grzybom niezbędnego do ich rozwoju podłoża (robotnice sporządzają grządki z różnych substancji organicznych: pociętych i pokruszonych liści, kawałeczków drewna, korzeni lub bulw a niekiedy także nasion). Na tak przygotowanym podłożu mrówki rozsiewają grzybnię; grzyby natomiast zaopatrują owady w pożywienie, ponieważ mrówki te i ich larwy żywią się wyłącznie nabrzmieniami grzybni, zwanymi mrówczą kalarepą. Świat mrówek Omega 1968r. Przedstaw opisane zależności w postaci schematu / grafu /, aby mógł on służyć za notatkę z lekcji. Zadanie 3. 3pkt Różne grupy glonów występują w morzach na różnej głębokości. Nazwy tych grup są związane z barwnikiem, który u nich występuje oprócz zielonego chlorofilu. Dzięki obecności tych barwników glony mają zdolność pochłaniania promieni świetlnych o różnej długości fali (czyli o różnej barwie światła). Uzupełnij poniższy rysunek: A. wpisz nazwy grup glonów występujących na wskazanej głębokości B. wpisz barwy światła wg długości fali 1 S t r o n a

13 Zadanie 4. 3pkt Glony morskie zawierają charakterystyczne barwniki. Wiedząc, że chlorofil pochłania najdłuższe fale, zaś fikoerytryna i fikocyjan najkrótsze oraz wykorzystując informacje z zadania 3 uzupełnij tabelę: Grupa glonów Barwniki Zadanie 5. Przeczytaj uważnie tekst. 3 pkt Zbiorowiska brunatnic na północnym Pacyfiku są naturalnym siedliskiem wydry morskiej. To zwierzę odżywia się m. in. małżami, krabami, jeżowcami. Polowania prowadzone w XVIII i XIX wieku spowodowały prawie całkowite wyginięcie tego gatunku. Gdy zabrakło wydr, znacznie wzrosła liczba jeżowców. W ciągu kilku lat badacze zaobserwowali także stopniowe zmniejszanie się podwodnych łąk brunatnic. To przyczyniło się bezpośrednio do wyginięcia wielu gatunków kręgowców i bezkręgowców, dla których brunatnice stanowiły pokarm i schronienie. na podstawie Biologia 1 Operon Na podstawie tekstu: A. ułóż łańcuch pokarmowy 13 S t r o n a

14 B. uzasadnij objęcie wydry morskiej całkowitą ochroną gatunkową / użyj dwóch argumentów /..... Zadanie 6. pkt Skala porostowa to skala, za pomocą której, poprzez obserwacje typów plech porostów rosnących na korze drzew liściastych, można ocenić poziom zanieczyszczenia powietrza na danym terenie. Porosty pełnią tu rolę gatunku wskaźnikowego (bioindykatora). Strefa I. II. III. IV. V. VI. VII. Zawartość SO w powietrzu µg/m3 170 i więcej poniżej 30 Gatunki porostów brak porostów nadrzewnych Misecznica proszkowata Złotorost ścienny Pustułka pęcherzykowata Mąklik obrębiasty Brodaczka nadobna Granicznik płucnik Dokończ zdania: A. W pobliżu swojego domu Ania zaobserwowała na korze drzew brodaczkę nadobną, to znaczy, że dziewczynka mieszka B. Opis tej strefy to. C. Obszar względnej pustyni bezporostowej to strefa. D. Różnica w stężeniu SO między tymi strefami wynosi. 14 S t r o n a

15 Zadanie 7. 4 pkt Ilustracje przedstawiają grzyby niejadalne lub trujące. Niżej podaj nazwy ich jadalnych odpowiedników. Lisówka pomarańczowa Goryczak żółciowy... Muchomor sromotnikowy.. Mleczaj wełnianka S t r o n a

16 KARTA ODPOWIEDZI Zadanie Liczba punktów Prawidłowa odpowiedź Sposób punktowania 1. 1D; F; 3B; 4G; 5A; 6E; 7C pkt za 6-7 par 1 pkt za 4-5 par. Komórkę roślinną przedstawia rysunek B. Argumenty: obecność jądra komórkowego, obecność chloroplastów, obecność mitochondriów. 1 pkt 1 pkt za podanie 3 argumentów 3. 1 Organella te mogą się rozmnażać. 4. Uczniowie obserwowali zjawisko plazmolizy. Warunki: Komórka została umieszczona w roztworze hipertonicznym, tzn. o stężeniu wyższym niż stężenie soku komórkowego. 1 pkt 1 pkt 5. 1 C 6. 1 pierwotek; okrzemki; 3 skrętnica; 4 sałata morska; 5 pleśniak biały pkt za 4-5 prawidłowych podpisów, 1 pkt za 3-4 prawidłowe podpisy 7. 1 C 8 1 A 16 S t r o n a

17 9. Podkreślone zdania: Komórki budujące grzybnię otoczone są ścianą komórkową zbudowaną z celulozy. Grzyby mogą być samożywne dzięki barwnikom asymilacyjnym zawartym w strzępkach grzybni. Poprawnie brzmiące zdania: Komórki budujące grzybnię otoczone są ścianą komórkową zbudowaną z celulozy. Grzyby są cudzożywne, nie mają barwników asymilacyjnych w strzępkach grzybni. po 1 pkt za wskazanie błędnego zdania i napisanie wersji poprawnej. 10. Np.: E. Strzępka jest jednokomórkowa pleśniak Strzępka nie jest jednokomórkowa patrz. F. Jest jedno jądro w komórce smardz Jest więcej jąder w komórce patrz3. G. Są dwa jądra w komórce - borowik Forma może być także graficzna. pkt za rozpoznanie trzech gatunków; 1 pkt za rozpoznanie gatunków; Uwaga warunkiem uzyskania punktów jest zachowanie zasad dychotomii Glony jednokomórkowe euglena zielona, zawłotnia Glony kolonijne skrętnica, toczek Glony wielokomórkowe gałęzatka, ulwa sałatowa Po 1 pkt za każdą poprawnie uzupełnioną kolumnę ,3,4, 13. owocnik grzybnia Funkcja: Owocnik wytwarzanie zarodników Grzybnia pobieranie substancji odżywczych UWAGA - Dopuszczalne inne prawidłowe odpowiedzi ucznia 1 pkt za dwa podpisy 1 pkt za obie funkcje 17 S t r o n a

18 14. 3 Pączkowanie sposób rozmnażania się drożdży Komórczak wielojądrowa komórka Grzybnia plecha grzybów Owocnik część grzybni wytwarzająca zarodniki Strzępki luźna część grzybni Saprofity organizmy cudzożywne czerpiące gotowy pokarm pochodzący z rozkładu martwych szczątków Grzybica choroba zakaźna wywoływana przez grzyby Uwaga - każda inna definicja pojęcia świadcząca o jej zrozumieniu może zostać uznana. 3 pkt za 7 opisów pojęć pkt za 5-6 opisów 1 pkt za 4 opisy Porosty, grzyby 1 pkt za obie nazwy 16. Problem badawczy Czy temperatura ma wpływ na rozwój grzybni pleśniaka białego?/ Wpływ temperatury na rozwój grzybni pleśniaka białego Hipoteza Grzybnia pleśniaka rozwinie się szybciej / wolniej w temperaturze wyższej / niższej. Uwaga - /hipoteza nie musi być zgodna z wynikami eksperymentu, podczas doświadczenia będzie dopiero sprawdzana / 1 pkt za prawidłowo sformułowany problem badawczy 1 pkt za prawidłowo sformułowaną hipotezę. 17. Np.: -Wraz ze wzrostem temperatury wzrasta natężenie fotosyntezy; -W miarę upływu czasu natężenie spada; - Przy temperaturze 40 C natężenie spada najszybciej lub inne poprawne spostrzeżenia Po 1 pkt za każde spostrzeżenie 18. Zdanie błędne B Uzasadnienie: Chityna nie jest trawiona w przewodzie pokarmowym człowieka, więc grzyby nie są posiłkiem dostarczającym energii, są ciężkostrawne 1pkt 1 pkt S t r o n a

19 rozmnażanie przez zarodniki 1 pkt za prawidłowe wrysowanie linii 1 pkt za określenie rozmnażania 0. Pędzlak / Penicillium/ należy do grupy grzybów pleśniowych. Łacińska nazwa pochodzi od wytwarzanej przez niego substancji zwanej penicyliną. Substancja ta jest wykorzystywana do produkcji lekarstw z grupy antybiotyków. Polska nazwa grzyba ma swoje uzasadnienie w wyglądzie. Na szczycie strzępek grzybni znajdują się zarodniki zwane konidiami, które tworzą łańcuszki nadając kształt pędzelka. Grzybnia pędzlaka jest wielokomórkowa. pkt za 5 poprawnych uzupełnień; 1 pkt za 3-4 uzupełnienia 1. F,F,P,F,P pkt za wszystkie poprawne wskazania 1 pkt za 3-4 poprawne wskazania. pożywienie mrówcza kalarepa Grzyby Basidiomycetes Mrówki Attini podłoże- pokruszone liście, kawałeczki drewna, korzenie lub bulwy a niekiedy także nasiona pkt za graf z pełną informacją dotyczącą gatunków grzyba i mrówek oraz dostarczanego podłoża i pożywienia; 19 S t r o n a

20 1 pkt za graf uproszczony pkt za wpisanie nazw glonów; B. pkt za wpisanie wszystkich kolorów; 1 pkt za 3-4 kolory 4. 3 Grupa glonów Barwniki Zielenice Chlorofil Brunatnice Fukoksantyna Krasnorosty Fikoerytryna, fikocjan Po 1 pkt za każdy szereg 5. 3 Łańcuch: brunatnice jeżowce wydra morska Argumenty: wzrost liczby bezkręgowców, kręgowców; odnowienie łąk brunatnic lub inne 1 pkt Po 1 pkt za każdy argument 6. C. strefa VI D. wewnętrzna strefa normalnej wegetacji / o nieznacznie zanieczyszczonym powietrzu E. strefa I F i więcej µg SO /m3 Uwaga proszę zwrócić uwagę na jednostkę. pkt za 4 poprawne odpowiedzi 1pkt za 3 poprawne odpowiedzi 7. 4 Lisówka pomarańczowa- Pieprznik jadalny / kurka żółta/ Goryczak żółciowy Borowik szlachetny Muchomor sromotnikowy Czubajka kania/ gołąbek zielony/surojadka Mleczaj wełnianka- Mleczaj rydz po 1 pkt za każdą parę Razem - 55 pkt 0 S t r o n a