Redakcja TOMASZ BRZOZOWSKI KONTUREK IZJOLOGIA CZŁOWIEK A WYDANIE 3

Transkrypt

1 Redakcja TOMASZ BRZOZOWSKI KONTUREK IZJOLOGIA CZŁOWIEK A WYDANIE 3

2 SPIS TREŚCI Przedmowa V 1 FIZJOLOGIA KOMÓRKI 1 Jadwiga Mirecka BUDOWA KOMÓRKI Ogólna budowa błon biologicznych Błona komórkowa i struktury komórkowe otoczone błonami Błona komórkowa Jądro komórkowe Siateczka śródplazmatyczna Aparat Golgiego Lizosomy Mitochondria Peroksysomy Nieobłonione struktury komórkowe Jąderko Rybosomy Proteasomy Cytoszkielet PROCESY KOMÓRKOWE Wymiana substancji z otoczeniem Rodzaje transportu przez błonę Transport z błoną Oddychanie komórkowe Odbiór i transmisja sygnałów Receptory związane z kanałami (receptory jonotropowe) Receptory sprzężone z białkiem G Receptory związane z enzymami Receptory błonowe związane z aktywacją proteaz wewnątrzkomórkowych (receptory śmierci) Receptory błonne o charakterze cząstek adhezyjnych Receptory wewnątrzkomórkowe Zjawiska ruchowe w komórkach Mechanoenzymy Zjawiska ruchowe związane z mikrotubulami Zjawiska ruchowe związane z mikrofilamentami aktynowymi Podział komórki Fazy cyklu komórkowego Mejoza Regulacja cyklu Podziały komórek a zróżnicowanie Komórki macierzyste Starzenie się komórek Zaprogramowana śmierć komórki Objawy apoptozy Regulacja apoptozy Indukcja apoptozy Inne rodzaje regulowanej śmierci komórki HOMEOSTAZA I JEJ MECHANIZMY 37 Tomasz Brzozowski, Stanisław J. Konturek 2.1 Rola płynu zewnątrz- i wewnątrzkomórkowego w homeostazie Rola układu krążenia w homeostazie

3 X Fizjologia człowieka 2.3 Rola układu oddechowego w homeostazie Rola układu trawiennego w homeostazie Rola układu moczowego w homeostazie Rola układu szkieletowo-mięśniowego i nerwowego w homeostazie Rola układu hormonalnego w homeostazie Układy kontrolne i sprzężenie zwrotne. Pętla regulacyjna sprzężenia zwrotnego Adaptacja i rytmy biologiczne Mechanizmy i czynniki uczestniczące w utrzymaniu homeostazy Receptory komórkowe, odbiór i przekazywanie sygnałów w komórkach Metabolizm wewnątrzkomórkowy KREW 67 Tomasz Brzozowski 3.1 Podstawowe funkcje krwi Właściwości fizyczne krwi Właściwości chemiczne krwi Białka osocza Pozabiałkowe składniki osocza Lipidy osocza Składniki nieorganiczne Objętość krwi i wskaźnik hematokrytu Wskaźnik hematokrytu (Hct) Krwinki czerwone Wielkość, kształt, budowa, metabolizm i liczba krwinek czerwonych Metabolizm krwinek czerwonych Erytropoeza Narządy krwiotwórcze Szpik kostny Etapy erytropoezy Czynniki regulujące erytropoezę Kobalamina, kwas foliowy i inne witaminy grupy B Hemoglobina Czynność i reakcje Hb Czynniki niezbędne do wytwarzania hemoglobiny Metabolizm żelaza Okres półtrwania krwinek czerwonych. Hemoliza Metabolizm bilirubiny Nieprawidłowości krwinek czerwonych Krwinki białe (leukocyty) Granulocyty Granulocytopoeza Cykl życiowy granulocytów Czynności granulocytów Leukocytoza, eozynofile, bazofile Agranulocytoza i białaczki Limfocyty Okres przeżycia, cyrkulacja i recyrkulacja limfocytów Cząsteczki różnicujące (CD) Udział grasicy w dojrzewaniu limfocytów T Powstawanie i funkcje fizjologiczne limfocytów typu B Monocytopoeza i układ makrofagów Monocytopoeza Mechanizmy odpornościowe Odporność nieswoista Nieswoiste substancje bakteriobójcze Odporność swoista Antygeny Odporność humoralna przeciwciała Immunoglobuliny (Ig) Dopełniacz

4 Spis treści XI Reakcja antygen-przeciwciało Odporność typu komórkowego Alergia Zapalenie Grupy krwi i przetaczanie krwi Układ AB Układ Rh Dziedziczenie antygenów A, B, Oznaczanie grup krwi i reakcje potransfuzyjne Płytki krwi Trombocytopoeza Hemostaza Czynniki hemostatyczne Wewnątrz- i zewnątrzpochodne procesy krzepnięcia krwi Teorie krzepnięcia krwi Czynniki zapobiegające krzepnięciu krwi w prawidłowym układzie naczyniowym Fibrynoliza Zaburzenia hemostazy i antykoagulanty Limfa i układ limfatyczny Obrzęki FIZJOLOGIA UKŁADU KRĄŻENIA 165 Wiesław W. Pawlik, Stanisław J. Konturek 4.1 Wstęp. Uwagi historyczne Zarys budowy i funkcji układu krążenia Serce Anatomia czynnościowa. Mięśnie robocze Układ bodźcoprzewodzący serca Potencjał spoczynkowy kardiomiocytów Potencjał czynnościowy kardiomiocytów Zmiany przepuszczalności i przewodności jonowej w okresie potencjału czynnościowego kardiomiocytu Potencjały czynnościowe komórek tkanki bodźcoprzewodzącej Cykl pobudliwości mięśnia sercowego Elektrokardiografia Skurcz mięśnia sercowego Cykl sercowy Praca serca Regulacja czynności serca Układ naczyniowy Ogólna charakterystyka układu naczyniowego Zróżnicowanie czynnościowe układu krążenia Właściwości biofizyczne ścian naczyń krwionośnych. Ciśnienie transmuralne. Prawo Laplace a Krytyczne ciśnienie zamknięcia Hemodynamika i jej podstawowe prawa Lepkość krwi i osiowa akumulacja krwinek Ciśnienie tętnicze chwilowe, średnie i pulsowe Krzywa obwodowego ciśnienia tętniczego. Tętno tętnicze Metody pomiaru ciśnienia tętniczego Czynniki wpływające na wartość ciśnienia tętniczego Ciśnienie żylne Tętno żylne Powrót żylny Mikrokrążenie Przepływ krwi przez naczynia włosowate Hipoteza Starlinga Dyfuzja przez ścianę naczyń włosowatych Zmiany w przezwłośniczkowej wymianie płynu Angiogeneza

5 XII Fizjologia człowieka 4.6 Regulacja czynności układu krążenia Miejscowa regulacja szerokości naczyń Ośrodkowa regulacja układu krążenia Odruchowa regulacja układu krążenia Krążenie wieńcowe Pomiar przepływu wieńcowego Fazowość przepływu wieńcowego Czynniki wpływające na krążenie wieńcowe Krążenie mózgowe Przepływ mózgowy i jego regulacja Wyrzut serca i przepływ krwi przez mięśnie przy wysiłku fizycznym Hipotonia ortostatyczna FIZJOLOGIA UKŁADU ODDECHOWEGO 257 Izabela Grabska-Kobyłecka, Dariusz Nowak 5.1 Ważne pojęcia Budowa i funkcje układu oddechowego Receptory dróg oddechowych Unerwienie dróg oddechowych Krążenie płucne Mechanika oddychania Podatność płuc i opory oddechowe Praca oddychania Badania czynnościowe układu oddechowego Spirometria Bodypletyzmografia Pojemność dyfuzyjna płuc dla tlenku węgla (DLco) Odruchy związane z oddychaniem Odruch kichania Kaszel Ziewanie Czkawka Wymiana gazowa w płucach Anatomia czynnościowa płuc Mieszanie powietrza wdychanego z powietrzem zalegającym w płucach Dystrybucja wentylacji nie jest jednakowa nawet w jednym zdrowym płucu Dystrybucja perfuzji nie jest jednakowa nawet w jednym zdrowym płucu Dyfuzja gazów przez barierę pęcherzykowo-włośniczkową i utlenowanie krwi Dopasowanie wentylacji do perfuzji Skurcz naczyń płucnych w odpowiedzi na hipoksję Dopasowanie regionalnego przepływu i wentylacji w zdrowym płucu Dopasowanie regionalnego przepływu i wentylacji w chorobach układu oddechowego Choroba wysokogórska Fizjologiczne uzasadnienie mechanizmów wiodących do hipoksemii krwi tętniczej Zatorowość płucna Pomiar pojemności dyfuzyjnej płuc Napęd oddechowy Znaczenie kliniczne Pomiar napędu oddechowego Regulacja oddychania Ośrodek oddechowy Generowanie centralnego wzorca oddechowego Chemoreceptory centralne Chemoreceptory obwodowe Zmienność oddychania w warunkach spoczynku Świadome (wolicjonalne) zatrzymanie oddechu Fizjologiczne i patologiczne tory oddechowe Transport tlenu (O 2 ) w układzie oddechowym Hemoglobina Wiązanie O 2 do hemoglobiny w kapilarach płucnych

6 Spis treści XIII Transport tlenu we krwi tętniczej transport konwekcyjny Krzywa dysocjacji oksyhemoglobiny Wpływ palenia papierosów na powinowactwo hemoglobiny do O Powinowactwo methemoglobiny do O Transport dwutlenku węgla z tkanek do powietrza pęcherzykowego Transport CO 2 we krwi Transport CO 2 z kapilar krążenia płucnego do powietrza pęcherzykowego Różnice w transporcie CO 2 między krwią żylną i tętniczą Erytrocyty jako detektory O 2 i komórki regulujące przepływ krwi w tkankach zależnie od aktualnego zapotrzebowania na O Jak erytrocyt konwertuje bodziec hipoksemiczny na uwalnianie ATP? W jaki sposób mediatory wydzielane z erytrocytów w obrębie naczyń włosowatych lub żyłek pozawłosowatych powodują rozkurcz tętniczek przedwłosowatych? Czy zaburzenia wydzielania ATP z erytrocytów z powodu niskiego po 2 mogą mieć znaczenie kliniczne? Oddychanie i regulacja oddychania podczas wysiłku Oddychanie w czasie snu Wpływ temperatury na układ oddechowy Hipertermia a układ oddechowy Hipotermia a układ oddechowy Aklimatyzacja i oddychanie w warunkach wysokogórskich Adaptacja hematologiczna Adaptacja oddechowa Adaptacja krążeniowa rzut minutowy serca Zmiany adaptacyjne u ludzi żyjących na stałe na dużych wysokościach Oddychanie podczas nurkowania Choroby i zaburzenia związane z nurkowaniem Oddychanie w warunkach nieważkości Niewydolność oddychania Tlenoterapia Toksyczność tlenu FIZJOLOGIA UKŁADU POKARMOWEGO 329 Tomasz Brzozowski, Jolanta Majka, Stanisław J. Konturek 6.1 Wstęp Neurohormonalna regulacja przyjmowania pokarmu Motoryka przewodu pokarmowego i dróg żółciowych Żucie Połykanie Regulacja perystaltyki przełyku Mechanizmy zamykające zwieracz wpustu Motoryka żołądka Aktywność elektryczna i skurczowa żołądka Regulacja motoryki żołądkowej Opróżnianie żołądkowe Motoryka jelita cienkiego Aktywność elektryczna i skurczowa jelita cienkiego oraz jej regulacja Wymioty Zwieracz krętniczo-kątniczy Motoryka jelita grubego Aktywność elektryczna i skurczowa jelita grubego Motoryczne mechanizmy odbytniczo-prostnicze Czynności wydzielnicze gruczołów trawiennych Wydzielanie śliny Budowa i unerwienie gruczołów ślinowych Objętość i skład śliny Mechanizmy wydzielnicze śliny Regulacja wydzielania śliny Budowa błony śluzowej żołądka i wydzielanie żołądkowe Bariera żołądkowa

7 XIV Fizjologia człowieka Skład i wydzielanie soku żołądkowego Czynniki neurohormonalne regulujące żołądkowe wydzielanie HCL Fazy i mechanizmy wydzielania żołądkowego Hamowanie wydzielania żołądkowego Badanie wydzielania kwasu żołądkowego Wydzielanie pepsynogenów Czynnik wewnętrzny (IF) Wydzielanie trzustkowe i budowa trzustki Skład elektrolitowy soku trzustkowego i mechanizmy wydzielania dwuwęglanów Fazy wydzielania trzustkowego i jego regulacja Metody badania wydzielania trzustkowego Interakcja wewnątrz- i zewnątrzwydzielnicza trzustki Budowa błony śluzowej jelita cienkiego i wydzielanie jelitowe Wydzielanie w obrębie gruczołów dwunastniczych Wydzielanie w obrębie jelita cienkiego Czynności dokrewne jelita cienkiego Wydzielanie w obrębie jelita grubego Trawienie i wchłanianie jelitowe Strukturalna podstawa wchłaniania Procesy transportu jelitowego Wchłanianie wody i elektrolitów Wchłanianie wapnia Wchłanianie żelaza Wchłanianie witamin Trawienie i wchłanianie węglowodanów Trawienie i wchłanianie białek Trawienie i wchłanianie tłuszczów Wchłanianie cholesterolu i witamin rozpuszczalnych w tłuszczach Wchłanianie w jelicie grubym Formowanie kału Czynności wątroby Budowa wątroby Budowa pęcherzyka żółciowego Wydzielanie żółci Mechanizmy wydzielania żółci Regulacja wydzielania żółci Czynności wątrobowego układu krążenia Czynności metaboliczne wątroby Inne czynności wątroby Próby czynnościowe wątroby Pęcherzyk żółciowy i drogi żółciowe FIZJOLOGIA NEREK Z ELEMENTAMI PATOFIZJOLOGII 417 Ewa Szczepańska-Sadowska, Agnieszka Cudnoch-Jędrzejewska 7.1 Funkcje nerek Dopływ krwi do nerek Główne czynniki decydujące o prawidłowej funkcji nerek Mechanizm wytwarzania moczu Nefron jako podstawowa jednostka funkcjonalna Mechanizm powstawania moczu pierwotnego Powstawanie moczu ostatecznego z moczu pierwotnego Ocena zdolności wydalniczej nerek poprzez pomiar klirensów Regulacja przepływu krwi w nerce i transportu kanalikowego Unaczynienie kory i rdzenia nerek Autoregulacja przepływu krwi i filtracji w kłębuszkach nerkowych Równowaga kłębuszkowo-kanalikowa Diureza presyjna Inne przyczyny zmian diurezy

8 Spis treści XV 7.4 Neurogenna regulacja przepływu nerkowego i transportu kanalikowego Unerwienie nerek Odruchowa regulacja funkcji nerek Regulacja przez neurony ośrodkowego układu nerwowego Wzrost aktywności neuronów współczulnych unerwiających nerki w stanach fizjologicznych i patologicznych Hormonalna i humoralna regulacja czynności nerek Układ renina-angiotensyna Aldosteron Wazopresyna Endoteliny Endogenne inhibitory ATP-azy 3Na + -2K Peptydy natriuretyczne Dopamina Tlenek azotu Adrenomedulina Kininy Eikozanoidy Związki purynowe Mechanizmy zagęszczania i rozcieńczania moczu Zmiany osmolarności moczu podczas przepływu przez nefron Udział nerek w regulacji gospodarki kwasowo-zasadowej Nerki jako trzecia linia obrony w regulacji gospodarki kwasowo-zasadowej Regulacja ph moczu Inne funkcje nerek Regulacja gospodarki wapniowo-fosforanowej Hormonalna funkcja nerek GOSPODARKA WODNO-ELEKTROLITOWA ASPEKTY FIZJOLOGICZNE I PATOFIZJOLOGICZNE 461 Agnieszka Cudnoch-Jędrzejewska, Magdalena Niedziela, Ewa Szczepańska-Sadowska 8.1 Przestrzenie wodne i rozmieszczenie elektrolitów Osmolalność płynów ustrojowych Stężenie jonów w płynach ustrojowych Regulacja transportu jonów Regulacja objętości płynu w przestrzeni zewnątrzkomórkowej i w komórkach Bilans wodny Regulacja gospodarki wodnej Zaburzenia gospodarki wodnej Stany odwodnienia Stany przewodnienia Regulacja bilansu elektrolitów Regulacja bilansu sodu Regulacja bilansu potasu Regulacja bilansu chloru Regulacja bilansu magnezu Równowaga kwasowa-zasadowa wybrane aspekty Kwasica metaboliczna Zasadowica metaboliczna Kwasica oddechowa Zasadowica oddechowa METABOLIZM I JEGO REGULACJA 483 Aldona Dembińska-Kieć, Joanna Góralska 9.1 Wstęp Uzyskiwanie energii z pożywienia i pojęcie energii swobodnej

9 XVI Fizjologia człowieka 9.2 Bilans energetyczny i rola wiązań wysokoenergetycznych Podstawowe pojęcia Miejsce i rola wiązań wysokoenergetycznych (ATP) w organizmie Inne związki fosforanowe o wysokiej energii. Rola fosfokreatyny Miejsce wytwarzania energii swobodnej organizmu Kontrola energii uwalnianej przez komórki Metabolizm węglowodanów i powstawanie adenozynotrifosforanu (ATP) Metabolizm tłuszczów a wytwarzanie energii swobodnej Metabolizm białek Tempo metabolizmu Pomiar całkowitej energii organizmu człowieka Czynniki wpływające na wytwarzanie energii Temperatura ciała i jej regulacja. Stan gorączkowy Normalna temperatura ciała. Temperatura wewnątrz ciała i temperatura skóry Regulacja temperatury ciała przez równowagę między ilością ciepła wytworzonego i ilością ciepła oddanego Odstępstwa w regulacji temperatury ciała Witaminy i ich funkcje w organizmie człowieka Witaminy rozpuszczalne w tłuszczach Witaminy rozpuszczalne w wodzie Pierwiastki śladowe (mikroelementy) Zakończenie FIZJOLOGIA WYDZIELANIA WEWNĘTRZNEGO 541 Aleksandra Szlachcic, Stanisław J. Konturek 10.1 Charakterystyka wydzielania wewnętrznego Ogólne cechy hormonów Rodzaje hormonów Kontrola wydzielania dokrewnego Biosynteza hormonów Uwalnianie hormonów Transport hormonów w osoczu Rola i podział receptorów hormonalnych Metody oznaczania hormonów Hormony podwzgórza Wazopresyna argininowa Oksytocyna Podwzgórzowe hormony uwalniające i hamujące Hormony przedniego płata przysadki Hormon wzrostu Prolaktyna Hormony tropowe przysadki Hormony części pośredniej przysadki Hormony nadnerczy Hormony rdzenia nadnerczy Hormony kory nadnerczy Hormony gruczołu tarczowego Metabolizm jodu Wytwarzanie, gromadzenie, uwalnianie i katabolizm hormonów gruczołu tarczowego Regulacja wydzielania hormonów gruczołu tarczowego Czynność hormonów gruczołu tarczowego Czynności wewnątrzwydzielnicze trzustki Glukagon Insulina Hormonalna regulacja metabolizmu wapniowo-fosforanowego Metabolizm wapniowo-fosforanowy Fizjologia tkanki kostnej Układy hormonalne w homeostazie wapniowo-fosforanowej Parathormon (PTH)

10 Spis treści XVII Kalcytonina Hormonalna postać witaminy D Hormony szyszynki Czynności dokrewne gonad Konrola wewnątrzwydzielniczej aktywności jąder Biosynteza i czynności hormonów jajnikowych Hormony łożyska FIZJOLOGIA ROZRODU Aleksandra Szlachcic, Stanisław J. Konturek 11.1 Genetyczne uwarunkowania płci Rozwój embrionalny narządu rozrodczego Dojrzewanie płciowe Okres klimakterium Czynności fizjologiczne męskiego układu płciowego Spermatogeneza Męskie reakcje seksualne Czynności fizjologiczne żeńskiego układu płciowego Czynność jajników Błona śluzowa macicy i narządy płciowe w cyklu miesiączkowym Żeńskie reakcje seksualne Ciąża Poród Laktacja Niepłodność UKŁAD NERWOWY I NARZĄDY ZMYSŁÓW 603 Bogdan Sadowski, Joanna Lewin-Kowalik 12.1 Fizjologia neuronu i przekaźnictwo synaptyczne Neurogeneza Struktura funkcjonalna neuronu Glej Neurony jako komórki pobudliwe rola błony komórkowej Kanały i prądy jonowe Pobudzenie neuronu Przewodzenie impulsów we włóknach nerwowych Hamowanie neuronu Receptory metabotropowe Czynniki wzrostu Neuroprzekaźniki Neuroprzekaźniki klasyczne Transmisja purynergiczna Neuropeptydy Kannabinoidy Synapsy elektryczne Bariery między przestrzeniami płynowymi mózgowia Czynności czuciowe Receptory Czucie somatyczne Czucie dotyku Czucie temperatury Dwa schematy unerwienia tułowia i kończyn Czucie głębokie Przebieg dróg czuciowych w rdzeniu kręgowym i pniu mózgu Organizacja czucia somatycznego w obszarze głowy Ośrodki czuciowe wzgórza Okolica czuciowa (somatosensoryczna) kory mózgu Utrzymanie równowagi ciała

11 XVIII Fizjologia człowieka 12.3 Ból Nocyceptory i receptory bólowe Modulacja czucia bólu. Bramka rdzeniowa Przeciwbólowe działanie akupunktury Drogi i ośrodki czucia bólu Ból patologiczny Ośrodkowy system tłumienia bólu Świąd Układ wzrokowy Budowa i funkcje oka Ciśnienie śródgałkowe Właściwości optyczne oka Siatkówka Adaptacja oka do światła i do ciemności Pola recepcyjne komórek zwojowych siatkówki Zdolność rozdzielcza oka Koncentryczna organizacja pól recepcyjnych komórek zwojowych Widzenie barw Strumienie informacji wzrokowej Reagowanie układu wzrokowego na wzorce bodźców Pole widzenia Ruchy gałek ocznych Unerwienie autonomiczne oka Układ słuchowy Budowa i czynność narządu słuchu Przebieg fali akustycznej w uchu wewnętrznym Kodowanie informacji słuchowej w nerwie ślimakowym Podkorowe ośrodki słuchu. Ocena położenia źródła dźwięku Organizacja okolicy słuchowej kory mózgu Badanie słuchu Węch i smak Węch Smak Czynności ruchowe Odruchy Organizacja ośrodków ruchowych rdzenia kręgowego Jednostki ruchowe Unerwienie czuciowe mięśni Rola odruchów rdzeniowych w sterowaniu ruchem Spastyczność rdzeniowa Nadrdzeniowa kontrola czynności ruchowych Obszary ruchowe kory mózgu Sterowanie ruchami dowolnymi Jądra podstawne Móżdżek Układ autonomiczny Części układu autonomicznego Neuroprzekaźniki w układzie autonomicznym Układ współczulny Układ przywspółczulny Funkcje czuciowe układu autonomicznego Działanie układu autonomicznego na narządy Regulacja czynności układu autonomicznego przez układ limbiczny Czynności popędowo-emocjonalne Struktury korowe układu limbicznego Ciało migdałowate Podwzgórze Jądro półleżące Przegroda Systemy o jednolitym neurochemicznym podłożu transmisji synaptycznej

12 Spis treści XIX Istota szara okołowodociągowa Potrzeby, popędy, emocje Emocje Odczuwanie przyjemności i przykrości Nastrój Stres Czuwanie, sen i rytmika funkcji fizjologicznych Czuwanie i świadomość Twór siatkowaty i układ siatkowaty Elektroencefalograficzne korelaty czuwania Sen Mechanizm powstawania fal EEG Charakterystyka snu u człowieka Rytmy biologiczne i ich rodzaje Patologia snu Mechanizmy pamięci Klasyfikacja pamięci Pamięć krótkotrwała i długotrwała Pamięć opisowa (deklaratywna) Pamięć nieświadoma Zaburzenia pamięci Kodowanie śladów pamięciowych w różnych strukturach mózgu Istota śladu pamięciowego Odruchy warunkowe Mowa i czynności intelektualne Właściwości mowy Afazje Funkcjonowanie mechanizmów mowy u ludzi zdrowych Dominacja półkuli a funkcjonalna asymetria półkul mózgu Kora mózgu a zachowanie się człowieka FIZJOLOGIA MIĘŚNI SZKIELETOWYCH I GŁADKICH 787 Adrian Chabowski, Jan Górski 13.1 Ogólna charakterystyka mięśni Charakterystyka mięśni szkieletowych Organizacja anatomiczna mięśni szkieletowych Organizacja anatomiczno-czynnościowa mięśni szkieletowych Pobudliwość mięśni szkieletowych Ukrwienie mięśni szkieletowych Toniczne napięcie podstawowe naczyń krążenia mięśniowego (regulacja nerwowa przepływu krwi przez mięśnie szkieletowe) Przekrwienie czynnościowe (metaboliczna regulacja przepływu krwi przez mięśnie szkieletowe) Pompa mięśniowa Unerwienie mięśni szkieletowych Jednostka motoryczna Płynność ruchu Złącze nerwowo-mięśniowe Sprzężenie elektromechaniczne Molekularny mechanizm skurczu Ślizgowa teoria skurczu Rodzaje skurczu Podział ze względu na częstotliwość pobudzeń Podział ze względu na rodzaj wykonywanej pracy Siła rozwijana przez mięśnie Siła rozwijana przez mięśnie a wstępne rozciągnięcie mięśnia Siła rozwijana przez mięśnie a rekrutacja jednostek motorycznych Siła rozwijana przez mięśnie a częstotliwość pobudzeń Siła rozwijana przez mięśnie a pętla rdzeniowo-mięśniowa

13 XX Fizjologia człowieka Szybkość skracania mięśnia Źródła energii i metabolizm mięśni szkieletowych Miopatie metaboliczne Podział włókien mięśniowych Zmęczenie mięśni Odnerwienie mięśni szkieletowych Mechanika ruchu Elektromiografia (EMG) Mięśnie gładkie Podział czynnościowy mięśni gładkich Ultrastruktura mięśni gładkich Potencjały błonowe i czynnościowe Sprzężenie elektromechaniczne Molekularny mechanizm skurczu mięśni gładkich Regulacja aktywności skurczowej mięśni gładkich Unerwienie mięśni gładkich Przekaźnictwo nerwowo-mięśniowe FIZJOLOGIA WYSIŁKU FIZYCZNEGO 817 Jerzy A. Żołądź 14.1 Znaczenie aktywności fizycznej w życiu człowieka Reakcje krążeniowo-oddechowe i klasyfikacja wysiłków fizycznych Reakcje krążeniowo-oddechowe Klasyfikacja wysiłków fizycznych i ocena ich intensywności Wytwarzanie energii i moc mechaniczna mięśni szkieletowych Wytwarzanie energii w mięśniach szkieletowych Mięśnie szkieletowe jako źródło mocy mechanicznej Wydolność fizyczna Wskaźniki wydolności w wysiłkach długotrwałych Iloraz oddechowy Koszt energetyczny wysiłku Prosta próba oceny wydolności fizycznej test marszu 6-minutowego Zmęczenie wysiłkowe Przyczyny zmęczenia podczas wysiłków długotrwałych Przyczyny zmęczenia podczas wysiłków krótkotrwałych o maksymalnej mocy Bóle mięśniowe i uwalnianie miokin Wpływ treningu na wydolność fizyczną człowieka Wczesne efekty treningu Odległe efekty treningu Przeciwzapalne efekty wysiłku fizycznego INDEKS