Polityka bezpieczeństwa surowcowego w krajach UE i na świecie.

Transkrypt

1 Polityka bezpieczeństwa surowcowego w krajach UE i na świecie. Henryk Karaś, KGHM Polska Miedź SA, przewodniczącyeuropejskiej Platformy Technologicznej ds. Surowców Mineralnych ( ), członek Sherpa Group w programie UE EIP on Raw Materials Konferencja Bezpieczeństwo surowcowe Polski, PIG; Warszawa

2 Spis treści. 1. Rynek surowcowy stan obecny i przyszłość. 2. Metale krytyczne i metale XXI wieku. 3. Lata , przyśpieszenie w obszarze polityki surowcowej. 4. Realizacja programu bezp. surowcowego w latach przez kraje członkowskie UE 5. Program Europa 2020 a polityka surowcowa 6. Horyzont 2020 oraz Europejskie Partnerstwo Innowacyjne w obszarze surowców ( )

3 ŚWIAT - globalne wyzwania. 1.Wzrost liczby ludności. W 2010 r. - 7 miliardów, w 2030 r. - 8 miliardów; 2.Postępująca urbanizacja w wielu krajach (BRIC). W 2030 r. 2/3 ludności całego świata będzie mieszkać w miastach 3.Rosnące standardy życia i wzrost konsumpcji. 1.Mieszkania; 2.Infrastruktura i transport; 3.Rolnictwo; 4.Nowe technologie w produkcji energii; 5.Dobra konsumpcyjne; 6.Nowe technologie w informacji i telekomunikacji; 3

4 Rewolucja surowcowa: jak zabezpieczyć rosnący popyt na materiały, energię, żywność i wodę. 1. Jest możliwe, że gospodarka światowa wejdzie w okres wysokich i zmiennych cen surowców. 2.W ciągu najbliższych 20 lat liczba osób z tzw. klasy średniej zwiększy się o ponad 3 miliardy konsumentów (BRICS). 3.Popyt rośnie w czasie gdy, znalezienie nowych zasobów surowców i ich wydobycie staje się coraz trudniejsze i droższe. 4.Powiązanie wydobycia i produkcji wielu surowców ze sobą powoduje to, że braki w podaży jednego mogą wpłynąć na zmiany ceny innych. 5.Czynniki środowiskowe będą powstrzymywać inwestycje i produkcję wielu surowców na świecie. McKinsey Global Institute: Report: Sustainability & Resource Productivity Practice; November 2011

5 Zmiany wskaźnika cen towarów w okresie w stosunku do wskaźnika bazowego przyjętego jako 100 dla roku Źródło ; Raport UNEP (2011) Decoupling natural resource use and environmental impacts from economic growth, A Report of the Working Group on Decoupling to the International Resource Panel.

6 Wskaźnik zużycia surowców t/osobę/rok w zależności od wielkości DN na osobe (USD/rok) - dane z roku Źródło ; Raport UNEP (2011) Decoupling natural resource use and environmental impacts from economic growth, A Report of the Working Group on Decoupling to the International Resource Panel.

7 Nasycenie infrastruktury miedzią i aluminium w różnych krajach i miastach w kg/osobę. Miedź w użyciu. Aluminium w użyciu. Żródło: Raport : Assessing Mineral Resources in Society. Scientific Synthetis; UNEP 2011

8 Europa wyzwania. 1. Aby rozwijać się gospodarka europejska również potrzebuje coraz więcej surowców w tym mineralnych. 2. Przemysł wydobywczy w Europie, tak, jak i na całym świecie, musi stawić czoła nowym wyzwaniom technologicznym i społecznym. 3. Nowy program Horyzont 2020 wspierający działania innowacyjne UE na lata daje możliwość dalszego wsparcia rozwoju branży wydobywczej w Europie. 4. Od roku 2008 niektóre kraje członkowskie UE przystąpiły do 8 opracowania własnej strategii bezpieczeństwa surowcowego.

9 Wykorzystanie potencjału surowcowego Europy. 1. Szacuje się, że wartość minerałów, zalegających w Europie na głębokości metrów to około 100 bilionów. Nowe innowacyjne technologie pomogą sięgać głębiej, w bardziej oddalone obszary, w miejsca gdzie panują trudne warunki eksploatacyjne (Arktyka, dno morza). 2. Obecnie, każdy obywatel w UE generuje około 17 kg odpadów elektrycznych i elektronicznych/rok, prognozuje się, że do roku 2020 cyfra ta wzrośnie do 24 kg 3. Nowe, opłacalne i przyjazne dla środowiska technologie recyklingu i najlepsze praktyki dotyczące gromadzenia i przetwarzania odpadów oferują możliwość zwiększenia podaży kluczowych surowców, np. miedzi, srebra, złota, palladu lub kobaltu. 4. Innowacje w tych dziedzinach są niezbędne, aby Europa poprawiła swoją pozycję konkurencyjną na arenie międzynarodowej. źródło: EIP in Minerals communication_(com 2012) 82 final, , Brussels

10 Waga ekonomiczna i skala ryzyka w ograniczeniu podaży dla 41 surowców ważnych dla gospodarki UE. CRM W opracowaniu listy CRM w EU (2010) brano pod uwagę takie czynniki jak: 1.Poziom koncentracji w produkcji poszczególnych surowców na świecie 2.Polityczna i gospodarcza stabilność krojów producentów 3. Możliwość zastąpienia danego surowca innym (substytucja) one żródło:

11 Technologie przyszłości oparte na wykorzystaniu niektórych surowców krytycznych (CRM) z listy UE. materiał Antymon Kobalt Gal German Ind Platyna (PGM) Pallad (PGM) Niob Neodym (REE) Tantal Technologia/urzadzenia Mikrokondensatory Baterie; paliwa syntetyczne Półprzewodniki, ogniwa fotowoltaiczne, IC, WLED Kable optyczne, IR optical technology Monitory i ekrany, ogniwa fotowoltaiczne Ogniwa paliwowe, katalizatory Katalizatory, systemy odsalania wody Mikrokondensatory, żelazostopy Magnesy, lasery Mikrokondensatory, urządzenia medyczne Antje Wittenberg, Metals, Minerals, Raw Materials Trans-Atlantic Workshop, Rare Earth Elements and Other Critical Materials for a Clean Energy Future, Boston, 03 December 2010

12 Grupa metali krytycznych o wysokim ryzyku dostaw dla gospodarek krajów UE: neodym, dysproz, ind, tellur i gal. (2011). Critical Metals in Strategic Energy Technologies, Assessing Rare Metals as Supply-Chain Bottlenecks in Low- Carbon Energy Technologies, R.L.Moss1, E.Tzimas, H.Kara, P.Willis and J.Kooroshy. 2011

13 Metale krytyczne do produkcji czystej energii w USA. (criticality in wind turbines, EVs, PV cells and fluorescent lighting) Macierz krytyczności ( ) UE: neodym, dysproz, ind, tellur i gal. Macierz krytyczności ( ) Żródło : Raport U.S. DEPARTMENT of ENERGY ; CRITICAL MATERIALS STRATEGY ; DECEMBER 2011

14 Współczesna technologia wojskowa high-tech opiera się na wykorzystaniu wielu metali krytycznych w tym REE. 14 Komunikacja i rozpoznanie; Silniki i części do samolotów; Systemy naprowadzania (GPS) Nawigacja lądowa i morska; Technologia satelitarna; Radary i sonary; poruszanie się w warunkach nocnych; Broń laserowa; Rozpoznawanie min i obiektów na odległość; Niewidzialne dla radaru obiekty latające; Systemy obrony przed pociskami kierowanymi; Systemy zakłócania elektroniki; Rozpoznawanie broni chemicznej; Naprowadzani e pocisków kierowanych i inteligentne bomby.

15 Przykład Japonii - szybki wzrost popytu na niektóre metale w ciągu ostatnich 20 lat. Critical Materials Conference, Brussels; 9 March 2012, Susumu Okada, Metal Economics Research Institute, Japan.

16 Japonia rozwiązania zwiększające bezpieczeństwo surowcowe. 1. Programy na badania i nowe technologie (US$ 150 mln); lepsze wykorzystanie surowców i szukanie ich zamienników Cel: Dy 30% redukcja W 30% redukcja In 50% redukcja (ZnO, TiO 2 ) Pt 50% redukcja Tb/Eu 80% redukcja Ce 30% redukcja REE silnik bez REE 3.Usprawnienia w organizacji recyklingu (US$150m) pojazdy, TV, AGD itp. (rozpoczęto 2008) tel. kom.; aparaty i kamery, HDD itp. (rozpoczęto 2012) 2. Zabezpieczenie dostępu do surowców. a. Działania dyplomatyczne b. Kredyty i gwarancje dla inwestorów (US$750m) c. Zasoby z dna morza (US$85m eksploracja oraz US$400m statek) 4. Gromadzenie zapasów strategicznych (US$6mln) Ni, Cr, Mn, Co, W, Mo, oraz V rozpoczęto w 1983 Ga i In - rozpoczęto w 2009 Żródło: Critical Materials Conference, Susumu Okada, Metal Economics Research Institute, Japan, Brussels 9 March 2012

17 Raport PWC: badania rynku na temat możliwych ograniczeń zasobów surowcowych dla przemysłu. Ankietowano 69 czołowych firm (kierownictwo) reprezentujących siedem sektorów przemysłowych Q: Is resource scarcity a pressing issue? Infrastructure, high tech and automotive have high concern. Q: What resources are relevant? Minerals and energy are of main interest. R. Mathlener, PWC, Business leader Sustainable Materials Management, Critical Minerals Conference, Brussels, 9March

18 Inne przeszkody w dostępie do surowców na świecie: restrykcje handlowe oraz interesy narodowe (resource nationalism) from : PwC; Resource scarcity, Perception of resource scarcity in manufacturing, Critical Materials Conference ,

19 Przykład: surowce i ich sytuacja w handlu. WTO a Chiny Export Quotas Bauxite Fluorite Coal Nie do zaakceptowania Magnesia Mangan Silicon Metal Zinc REE Ogółem naliczono: ok restrykcji eksportowych na świecie. Z tego ponad 150 wprowadzonych przez Chiny! Export Tariffs: Bauxite Fluorite Coal Silicon Carbide Zinc Source: stowarzyszenie: German Automotive Industry: Current issues and future challenges, Copenhagen, May 21st 2012.

20 Małe wyjaśnienie dot. polityki gospodarczej Chin w obszarze surowców - REE. Surowce REE Produkty końcowe i częściowo przetworzone 1. Wydobycie i sprzedaż surowców daje prace setkom pracowników 2. Przetwórstwo i produkcja oraz sprzedaż REE daje prace tysiącom pracowników. 3. Produkcja urządzeń high tech. daje pracę milionom ludzi. = Łańcuch dostaw Cindy Hurst, Foreign Military Studies Office, USA, Critical Materials Conference, Brussels, 9 March 2012.

21 Inwestycje Chin w przemyśle wydobywczym w kolejnych latach. Produkcja z własnych zasobów: 26% Cu, 37% Al, 29% rudy Fe; Chatham House 12 wg: Van der Wath, Bateman, Beijing Axis <China and Africa > A Global Natural Resources Alliance?, Indaba Mining 2010, Cape Town. RSA

22 Współpraca międzynarodowa w UE w zakresie budowania bezpieczeństwa surowcowego. 1. Dwu- i trójstronne rozmowy UE-USA (Partnerstwo Atlantyckie) i z Japonią poprzedzone rozmowami pomiędzy USA a Japonią (US- Japan REE Roundtable, październik 2010). 2. Spotkanie w siedzibie MIT, Boston, USA przedstawicieli EU-USA 3. grudnia 2010 r. Na spotkaniu omówiono możliwości współpracy w zakresie zastosowań REE w obszarze energii odnawialnej i w innych dziedzinach. 3. Porozumienie UE z krajami Afryki reprezentowanymi przez African Union Commission zawarte w Adis Ababie, czerwiec 2010, rozpoczęcie rozmów bilateralnych UE/AUC w trzech obszarach: - Zarządzanie zasobami surowcowymi; - Infrastruktura/Inwestycje; - Edukacja w zakresie rozpoznawania złóż i ich oceny. 4. Porozumienia podpisane pomiędzy UE (DG Industry & Ent.) a rządami krajów Brazylii, Argentyny, Urugwaju i Chile na temat współpracy w surowcach mineralnych (listopad 2011).

23 Kraje członkowskie UE, które posiadają opracowaną strategię surowcową lub przystąpiły do jej opracowania - Bułgaria (2011) - Czechy (2011) - Finlandia (2010) - Francja (2011) - Niemcy (2010) - Grecja (2011) - Węgry (2011) - Holandia (2009) - Polska, (2011) - Portugalia (2011) - Szwecja (2012) - UK (2011) -Hiszpania (2012) źródło:

24 Holandia Innowacje w nowych materiałach - M2i SME Approach Results Sunergy Silicion Refining Casting Bekaert Laser cladding thick wire DAF Rear Axle Coatings SKF Friction in rubber seals Fuji Research 1.Kraj ten rozwija swoją strategię w obszarze pozyskiwania metali zakładając możliwość szybkiego wyczerpywanie się zasobów surowcowych na świecie w wyniku ich nadmiernej konsumpcji w gospodarce. 2.Jest tworzona strategia (2009) dostępu do zasobów REE przy współpracy rządu, przemysłu i instytutów badawczych (M2i, TNO). 3. Metale, które są przedmiotem zainteresowania: Ag, As, Au, Be, Bi, Cd, Co, Ga, Ge, Hg, In, Li, Mo, Nb, Nd, Ni, Pb, Pd, PGMs, REEs, Re, Ru, Sb, Sc, Se, Sn, Sr, Ta, Te, Ti, V, W, Y, Zn, Zr. źródło: EU US workshop on Rare Earths, MIT Boston, December 3rd 2010, D.W. Bol, M2i

25 Kierunki rozwoju górnictwa (Green Mining Policy) w krajach skandynawskich (Szwecja, Finlandia). 1.Odpowiedzialność za środowisko i lokalną społeczność; 2.Najlepsze techniczne rozwiązania, by nie pogorszyć stanu środowiska; 3.Wykorzystanie wtórnych zasobów mineralnych! 4.Pracownicy i społeczność lokalna najważniejsze jest bezpieczeństwo i zdrowie; 5.Dostęp do informacji i danych we wszystkich aspektach działalności górniczej. Firma jest częścią społeczności; 6. Efektywne wykorzystanie surowców mineralnych (Program 3R: Reduce, Reuse & Recycle); 7. Tworzenie nowych miejsc pracy w sektorze wydobywczym. Źródło: Pyhäsalmi Mine. Inmet Mining Co.

26 Francja, działania w celu zapewnienia stałych dostaw surowców mineralnych. 1.Ministerstwa: Rozwoju, Przemysłu, Środowiska 2.Instytucje Publiczne: CNRS, BRGM: Francuskie Służby Geologiczne IFREMER: zasoby podmorskie (2010) CEA: Recykling, zasoby uranu Uniwersytety, instytuty i «Grandes Ecoles» 3.Firmy AREVA, ERAMET, RHODIA, TECHNIP, inne 4. Instytucje finansujące - ANR (narodowy program rozwoju) ( ) - ADEME (Środowisko) ( , recycling mln. Euro) -FUI (ministerstwo spraw wewnętrznych - finansowanie działań na rzecz rozwoju) -OSEO (finansowanie SME, ) COMES (Strategic Committee for Strategic Elements), styczeń 2011 żródło: Raw Materials Initiatives in France, Bruno Goffé (CNRS INSU), François Piuzzi (Education and Research Ministry)

27 Niemiecka polityka w zakresie strategii surowcowej. 1. Ministerstwa, które są odpowiedzialne za tworzenie polityki surowcowej: - BMU: Ministerstwo Środowiska i Bezpieczeństwa Nuklearnego; BMBF Ministerstwo Szkolnictwa i Rozwoju ; BMWI; Ministerstwo Ekonomii i Technologii; BMELF; Żywności, Rolnictwa i Ochrony Konsumenta Cel: Zapewnienie stałego dostępu do surowców nie-energetycznych dla gospodarki Niemiec. Główne zadania: The German Government s raw materials strategy, Ograniczanie barier handlowych i nadużyć w konkurencji. 2. Dywersyfikacja źródeł surowców 3. Wspieranie aktywności gospodarczej w zakresie zrównoważonego rozwoju i efektywnego wykorzystania surowców. 4. Umowy partnerskie z wybranymi krajami posiadającymi surowce 5. Opracowanie nowych technologii w recyklingu 6. Finansowanie rozwiązań dla nowych materiałów i substytutów CRM 7. Koordynacja badań i programów rozwojowych związanych z surowcami 8. Dbanie o przejrzystość i zasady dobrego prowadzenia biznesu w przemyśle wyd. 9. Koordynacja programu narodowego z polityka europejską w surowcach. Żródło: Overview about the German funding activities in raw materials, 21th March 2011 Dr. H. Zeisel, Division 511, BMBF

28 15. und 16. Oktober 2013 IV. Deutsch-Chilenische Wirtschaftstage: Bergbau und Rohstoffwirtschaft- neue Industrievisionen Markterschliessungprogramm Chile für bayerische Unternehmen : 3. September 2013 Internationale Konferenz zu Kraft-Wärme-Kopplung in Chile 11. bis 15. November 2013 Markterschliessungsreise"Transport und Verkehr EDV-Telekommunikation Schwerpunkt: Logistik" im GrossraumSantiago de Chile 18. bis 22. November 2013 AHK-Geschäftsreiseprogramm KleinwasserkraftundGeothermieim November2013 Chile

29 Europa 2020 NOWA EUROPEJSKA STRATEGIA NA RZECZ ZATRUDNIENIA I WZROSTU GOSPODARCZEGO E R E P Polityka Przemysłowa w okresie globalizacji Efektywne wykorzystanie zasobów w Europie Program Horyzont 2020 ujęty w strategii Europa 2020 ma być bodźcem dla rozwoju gospodarek krajów UE. Jego zadaniem jest również stworzenie bazy naukowo-technicznej i poprawienie konkurencyjności przemysłu krajów UE na świecie.

30 Recykling w UE - 3 wyzwania technologiczne. 1. Dostęp do wszystkich elementów zezłomowanych wyrobów: np. - Elektronika w pojazdach, REE w magnesach silników elektrycznych; Projektuj tak by łatwiej rozłożyć zezłomowane urządzenia na proste elementy ułatwiające mechaniczne przetwarzanie, wstępną separację. 2. Braku rozwiązań w przetwarzaniu i rozdzieleniu metali krytycznych stosowanych często w ilościach śladowych. - REE, gal, german, lit, tantal, Ind, inne... Projektuj tak by łatwiej rozłożyć to na proste elementy staje się tym przypadku większym wyzwaniem, potrzebne badania podstawowe, instalacje pilotowe. 3. Brak rozwiązań instytucjonalnych wprowadzających obieg zamknięty w wykorzystaniu wyrobów konsumpcyjnych - Elektronika, pojazdy, art. gosp. domowego, baterie, lampy itp. Skuteczne zbieranie, śledzenie, monitoring przepływów materiałów, mechanizmy finansowe wspierające recykling, przeźroczystość procedur itp. From: Product design, mechanical processing, metallurgy, economics, ecology, social sciences) Ch. Hagelueken, UMICORE, Critical Minerals Conference, Brussels, 9 March 2012

31 Dwa filary strategii Europa 2020 kontynuacją wsparcia dla budowania bezpieczeństwa surowcowego UE (Horizon 2020 and EIP). Działania w dziedzinie klimatu oraz efektywnej gospodarki zasobami i surowcami Horizon 2020 European Innovation Partnership on Raw Materials Węzeł wiedzy i innowacji (KIC) w surowcach jako efektywne narzędzie PRZYSPIESZENIA innowacji i przedsiębiorczości w sektorze wydobywczym UE

32 Obszary działania w EIP on Raw Technologiczne: Materials. WP1 Eksploracja, wydobycie, przeróbka, metalurgia, recykling; WP2 Substytucja, alternatywne, nowe, zaawansowane materiały; Nie-technologiczne: WP3 Usprawnienie przepisów i regulacji dot. poszukiwań, występowania i dokumentowania złóż surowców mineralnych zarówno pierwotnych jak i wtórnych, analiza i monitoring rynku surowców; (ONE GEOLOGY, węzeł wiedzy w surowcach - KIC ); WP4 Opracowanie nowych przejrzystych zasad dot. funkcjonowania recyklingu surowców w UE: zbierania, monitorowania, transportu, handlu poprzez wsparcie dla inicjatyw prywatnych oraz MSP. WP5 Współpraca międzynarodowa w obszarze surowców mineralnych.

33 HLSG w programie EIP on RM. 8 ministrów reprezentujących: gospodarkę/badania/środowisko z Francji, Niemiec, Austrii, Słowacji, Grecji, Hiszpanii, Szwecji i Polski; 17 CEOs; (w tym KGHM) EIB przedstawiciel zarządu; NGO przedstawiciel zarządu; 6 organizacji RTD reprezentowanych przez przewodniczących tych organizacji w tym ETP SMR; Komisarze UE reprezentujący: DG Industry&Entrepreneurship, DG Environment, DG Research& Innovation;

34 SIP proponowane działania wspomagające w obszarze technologicznym i nie- technologicznym w EIP on RM. I. Technology PILLAR : (MG, MS) I.A Priority Area: Raw materials research and innovation coordination. II Non-Technology PILLAR (MS, MG) II.A Priority Area: Improving Europe's raw materials framework conditions II.B Priority Area: Improving Europe's waste management framework conditions and excellence. III. INTERNATIONAL COOPERATION PILLAR (MSZ, MS, ME i SW) Action area n III.2: Global Raw Materials Governance and Dialogues Action area n III.3: Health, Safety and Environment Action area n III.4: Skills, Education and Knowledge

35 Wnioski. 1. Bezpieczny dostęp do surowców będzie mieć istotny wpływ na przyszły rozwój gospodarek krajów UE. 2. Istnieje potrzeba wzmożenia prac w poszukiwaniu i identyfikacji złóż surowców w Europie (pierwotnych i wtórnych). 3. Przemysł wydobywczy ma obecnie możliwość stać się jednym z ważniejszych filarów gospodarki europejskiej. 4. Program Europejskie Partnerstwo Innowacyjne szansą na koordynację projektów innowacyjnych w obszarze budowania bezpieczeństwa surowcowego Europy (REE, metale strategiczne, recykling, substytucja metali). 5. Aktywne włączenie się polskich firm w program EPI w surowcach może być krokiem dla rozwoju polskiego przemysłu wydobywczego.