Założenia Funduszu Wsparcia na lata

Transkrypt

1 Załącznik nr 1 do Uchwały Nr 39/662/11 Zarządu Województwa Kujawsko-Pomorskiego z dnia 9 czerwca 2011 r. ZałoŜenia działania Funduszu Wsparcia na lata Cel Funduszu Wsparcia Głównym celem Funduszu Wsparcia jest realizacja polityki spójności społeczno-ekonomicznej i przestrzennej w regionie. Podstawowe zadanie Funduszu polega na wyrównywaniu dysproporcji rozwojowych między obszarami o ograniczonych moŝliwościach rozwoju i pozostałą częścią województwa oraz wspieraniu jednostek terytorialnych w zakresie prowadzonych przez nie polityk rozwoju lokalnego. Ponadto zadaniem Funduszu jest działanie na rzecz poprawy konkurencyjności województwa poprzez wzmacnianie potencjału rozwojowego jednostek samorządu lokalnego, zgodnie z zasadami subsydiarności i dodatkowości. Zadaniem Funduszu jest wspieranie prorozwojowych i proinnowacyjnych działań samorządów lokalnych, które charakteryzują się trwałością oraz będą wpływać na poprawę sytuacji społeczno-gospodarczej gminy. 2. Beneficjenci Potencjalnymi beneficjentami udzielanej pomocy będą samorządy gmin wiejskich, miejskowiejskich oraz miast do 5 tys. mieszkańców, których sytuacja społeczno-gospodarcza uniemoŝliwia realizację zadań istotnych z punktu widzenia kreowania rozwoju, zaspokojenia potrzeb oraz poprawy poziomu Ŝycia mieszkańców. Samorządy te bez wsparcia merytorycznego i finansowego nie są w stanie podjąć lub kontynuować lokalnej polityki prorozwojowej. Beneficjentami Funduszu mogą być gminy aktywnie uczestniczące w realizacji polityki rozwoju województwa. 3. Wybór beneficjentów 1. Propozycje kryteriów wyboru beneficjentów Analizie poddana zostanie sytuacja ekonomiczna, społeczna i stan infrastruktury w gminach w ciągu 3 ostatnich lat. Wskaźniki z kategorii Infrastruktura będą danymi z ostatniego roku. Wyboru beneficjentów dokonuje się w oparciu o trzy kategorie: dochodowość, sytuacja społeczna i infrastruktura. KaŜda grupa ma taką samą wagę wpływu na ostateczną lokatę gminy. KaŜda kategoria opisana jest przy pomocy konkretnych wskaźników, którym przypisano określoną wagę. 1) Kategoria - Finanse waga 33,3% a) dochody z PIT, CIT i podatku rolnego na mieszkańca waga 40% Strona 1

2 b) poziom wydatków inwestycyjnych na 1 mieszkańca waga 20% c) skutki obniŝenia stawek podatków lokalnych, ulg i umorzeń na 1 mieszkańca waga 40% 2) Kategoria - Sytuacja społeczna waga 33,3% a) odsetek długotrwale bezrobotnych waga 40% b) wartość zasiłków społecznych z tytułu ubóstwa na 1 mieszkańca waga 40% c) procentowy spadek liczby uczniów szkół podstawowych i gimnazjum waga 20% 3) Kategoria - Infrastruktura waga 33,3% a) procent skanalizowania gminy waga 40% b) długość sieci wodociągowej głównej na 1000 mieszkańców waga 40% c) peryferyjność gminy (długość dróg krajowych i wojewódzkich na km 2 ) waga 20% 2. W poszczególnych kategoriach gminy zostaną uszeregowane według wartości wskaźników, przy czym pierwsze miejsce w rankingu zajmuje gmina, której sytuacja jest najgorsza pod względem danego wskaźnika. Dla wskaźnika umorzenia podatkowe najwyŝsza wartość rozpatrywana będzie jako wartość początkowa w rankingu. W kategorii Finanse obliczona zostanie wartość X 1 na podstawie zajmowanych przez gminę lokat w poszczególnych wskaźnikach zgodnie z poniŝszym wzorem: X = 0,4* A + 0,2* B 0,4 * C 1 + A- Pozycja na liście rankingowej według poziomu dochodów z PIT, CIT i podatku rolnego na mieszkańca B- Pozycja na liście rankingowej według poziomu wydatków inwestycyjnych na 1 mieszkańca C- Pozycja na liście rankingowej według poziomu umorzeń podatkowych na 1 mieszkańca Gminy zostaną uszeregowane według wartości wskaźnika X 1 i na tej podstawie powstanie ranking gmin pod względem sytuacji finansowej. Y 1 - pozycja na liście rankingowej w kategorii Finanse W kategorii Sytuacja społeczna obliczona zostanie wartość X 2 na podstawie zajmowanych przez gminę lokat w poszczególnych wskaźnikach zgodnie z poniŝszym wzorem: X = 0,3* D+ 0,3* E 0,4* F 2 + D- Pozycja na liście rankingowej według odsetka długotrwale bezrobotnych E- Pozycja na liście rankingowej według wartości zasiłków społecznych z tytułu ubóstwa na 1 mieszkańca F- Pozycja na liście rankingowej według spadku liczby uczniów szkół podstawowych i gimnazjum Strona 2

3 Gminy zostaną uszeregowane według wartości wskaźnika X 2 i na tej podstawie powstanie ranking gmin pod względem Sytuacji społecznej. Y 2 - pozycja na liście rankingowej w kategorii Sytuacja społeczna. W kategorii Infrastruktura obliczona zostanie wartość X 3 na podstawie zajmowanych przez gminę lokat w poszczególnych wskaźnikach zgodnie z poniŝszym wzorem: X = 0,4* G + 0,4* H 0,2 * I 3 + G- Pozycja na liście rankingowej według procentu skanalizowania gminy H- Pozycja na liście rankingowej według długość sieci wodociągowej głównej na 1000 mieszkańców I- Pozycja na liście rankingowej według peryferyjności gminy (długości dróg krajowych i wojewódzkich na km 2 ) Gminy zostaną uszeregowane według wartości wskaźnika X 3 i na tej podstawie powstanie ranking gmin pod względem stanu Infrastruktury. Y 3 - pozycja na liście rankingowej w kategorii Infrastruktura. Na podstawie zajmowanych lokat w rankingach poszczególnych kategoriach obliczona zostanie średnia z pozycji Y 1,Y 2,Y 3. 1 W = *( Y + Y Y3 Gminy zostaną uszeregowane według wartości wskaźnika W i na tej podstawie zostanie stworzony ostateczny ranking gmin. 3. Metody wyboru beneficjentów 1) I etap wyboru : Przeprowadzona analiza uwarunkowań rozwoju gmin z punktu widzenia połoŝenia, dynamiki rozwoju, procesów demograficznych wykazała, Ŝe z moŝliwości korzystania z instrumentu wspierania rozwoju jakim jest Fundusz Wsparcia wyłączone są gminy leŝące na obszarze BTOM. Gminy znajdujące się na pozostałym obszarze województwa zostaną ocenione pod kątem ich potencjału rozwojowego w oparciu o kryteria wymienione w punkcie 1. Wynikiem tego postępowania będzie nadanie lokaty kaŝdej gminie w rankingu wg tych kryteriów. 2) II etap wyboru : Wyłonione w I etapie wyboru gminy opracują programy rozwoju (mające charakter swoistych programów naprawczych), przedstawiające cele oraz formy i metody działań na rzecz poprawy ) Strona 3

4 sytuacji społeczno-gospodarczej gminy w perspektywie do 2014 r. Programy te powinny określić zakres i charakter zadań mających na celu poprawę wskaźników, na podstawie których dokonana została ocena sytuacji społeczno-gospodarczej gminy. Zastosowane w procedurze oceny wskaźniki naleŝy traktować jako podstawowe a ich zmiana jest bezpośrednio powiązana z przekształcaniem potencjału rozwojowego jednostki terytorialnej. Przedstawienie osiągnięcia wspomnianych wskaźników powinno się odbywać przy wykorzystaniu określonego w niniejszych ZałoŜeniach zamkniętego katalogu wskaźników wspomagających (ujętych w Katalogu wskaźników produktów i rezultatów Funduszu Wsparcia na lata ). Realizacja zadań w gminach dotycząca poszczególnych kategorii powinna prowadzić do poprawy sytuacji opisanej poprzez wskaźniki odnoszące się do kategorii: Finanse, Sytuacja Społeczna i Infrastruktura, określone jako podstawowe. Wskaźniki te powinny być osiągnięte poprzez realizację co najmniej trzech wskaźników przyjętych przez Zarząd Województwa dla realizacji Lokalnych Programów Rozwoju i określone mianem wskaźników wspomagających. Katalog wskaźników produktów i rezultatów Funduszu Wsparcia na lata I. Wskaźniki wymagane 1. ObniŜenie kosztów ogrzewania budynków objętych termomodernizacją w zł 2. Ilość zaoszczędzonej energii w wyniku realizacji projektów termo modernizacyjnych 3. Wielkość migracji 4. Powierzchnia terenów inwestycyjnych, które stały się dostępne w wyniku realizacji Projektów 5. Liczba inwestycji zlokalizowanych na przygotowanych terenach inwestycyjnych 6. Liczba utworzonych miejsc pracy (brutto w pełnym wymiarze czasu) 7. Liczba gospodarstw domowych przyłączonych do kanalizacji w wyniku realizacji projektów 8. Liczba gospodarstw domowych przyłączonych do sieci wodociągowej w wyniku realizacji projektów 9. Liczba dzieci korzystających z nowo wybudowanych/zmodernizowanych obiektów szkolnych 10. Powierzchnia gminy objęta planem zagospodarowania przestrzennego 11. Procent budŝetu gminy przeznaczane na inwestycje 12. Średni poziom zarobków mieszkańców II. Wskaźniki fakultatywne 13. Liczba zmodernizowanych i/lub rozbudowanych systemów ciepłowniczych i wyposaŝenie ich w instalacje ograniczające emisje zanieczyszczeń pyłowych i gazowych do powietrza 14. Liczba zakupionych systemów informatycznych poprawiających zarządzanie w JST 15. Liczba przekształconych istniejących systemów ogrzewania obiektów uŝyteczności publicznej w systemy bardziej przyjazne dla środowiska, w szczególności ograniczenie niskiej emisji 16. Liczba kompleksowych systemów zagospodarowania odpadów na poziomie lokalnym, obejmujące m.in. odbiór posegregowanych odpadów od mieszkańców, odzyskiwanie surowców wtórnych, recykling, kompostowanie odpadów organicznych, likwidację dzikich wysypisk Strona 4

5 Lokalne Programy Rozwoju będą opracowane zgodnie z wytycznymi przygotowanymi przez. Znajdzie to wyraz w dodatkowej formie pomocy skierowanej do gmin beneficjentów Funduszu Wsparcia. Polegać ona będzie na opracowaniu miejscowego planu zagospodarowania przestrzennego oraz Lokalnego Programu Rozwoju z udziałem ekspertów zewnętrznych. W trakcie prac nad poszczególnymi Programami zapewniony będzie stały kontakt z przedstawicielami DPSI w celu konsultacji oraz udzielania merytorycznego wsparcia dla zespołów przygotowujących programy na poziomie gmin. Zostaną one następnie poddane szczegółowej analizie i ocenie, przez powołany uchwałą Zarządu Województwa zespół ekspertów, działający przy Departamencie Planowania Strategicznego i Innowacji. W skład zespołu wejdą pracownicy Urzędu Marszałkowskiego Województwa Kujawsko-Pomorskiego oraz przedstawiciele Komitetu Monitorującego Regionalny Program Operacyjny Województwa Kujawsko-Pomorskiego na lata W wyniku przeprowadzonej oceny wybrane zostaną gminy, które będą objęte wsparciem w ramach RPO w latach Zasady wdraŝania Funduszu 1. Dla zapewnienia skuteczności oraz racjonalności w funkcjonowaniu Funduszu Wsparcia w okresie dokonana zostanie ocena efektywności jego funkcjonowania w latach Ocena ta obejmie gminy, które uzyskały wsparcie w ramach Funduszu Wsparcia. Przeprowadzona ocena i analiza dotyczyć będzie: a) bezpośredniej sytuacji finansowej oraz efektów ekonomicznych beneficjentów w związku z wsparciem przekazanym w ramach Funduszu Wsparcia według władz lokalnych (beneficjentów) biorących udział w realizowanych przedsięwzięciach oraz potencjalnych beneficjentów z terenu województwa; b) efektów społecznych, na które wpływ miało wsparcie przekazane beneficjentom w ramach Funduszu Wsparcia według oceny beneficjentów, potencjalnych beneficjentów oraz członków społeczności lokalnych z obszaru województwa. 2. Gminy, które mają uzyskać wsparcie zostaną zaproszone do zawarcia porozumienia z samorządem województwa, w którym określone zostaną wzajemne zobowiązania dotyczące zakresu oraz trybu realizacji zadań w celu poprawy sytuacji społeczno-gospodarczej gminy. Po ustaleniu katalogu zadań, które będą realizowane w ramach Funduszu Wsparcia, konieczne będzie określenie źródeł ich finansowania, poprzez ustalenie osi priorytetowych RPO w ramach których realizowane będą poszczególne przedsięwzięcia. W tym celu, przygotowany zostanie harmonogram z terminami konkursów, w których będzie moŝliwe uzyskanie pomocy w ramach Funduszu Wsparcia. Po ustaleniu źródeł finansowania zadań, wytypowane gminy zostaną poproszone o złoŝenie wniosków do RPO, które będą podlegały dalszej procedurze, zgodnie z obowiązującymi zasadami w RPO. Wnioski te będą mogły składać samorządy gmin jak i inne podmioty społeczne i gospodarcze działające na terenie danej gminy. W zaleŝności od problemów Strona 5

6 rozwojowych danej gminy moŝe ona zrealizować jeden duŝy projekt lub kilka oddzielnych zadań. Poziom dofinansowania będzie zgodny z zasadami obowiązującymi w poszczególnych osiach priorytetowych RPO. MoŜliwe będzie takŝe poszukiwanie innych źródeł wsparcia finansowego i kierowanie go do zainteresowanych gmin, tak aby wzmocnić potencjał oddziaływania na proces rozwojowy jednostki terytorialnej. Poza bezpośrednim oddziaływaniem finansowym Fundusz Wsparcia będzie takŝe zespołem przedsięwzięć o charakterze organizacyjnym, informacyjnym oraz doradczym, kierowanych do poszczególnych gmin. Podsumowując, Fundusz Wsparcia będzie w nowej formule zespołem róŝnych form, metod oraz instrumentów oddziaływania na proces rozwoju społeczno-gospodarczego gmin. Pozwoli to na osiąganie wymiernych efektów w realizacji wewnątrz wojewódzkiej polityki spójności. 5. Monitorowanie i ewaluacja Monitorowanie wdraŝania Funduszu Wsparcia będzie podzielone na 2 części: ilościowe (monitorowanie wskaźników) oraz jakościowe (kontrola na miejscu). Monitorowanie odbywać się będzie poprzez badania fokusowe, ankietowe. Realizacja Lokalnych Programów Rozwoju, w szczególności w zakresie finansowanym przez Fundusz Wsparcia, będzie monitorowana przez. Sporządzenie raportu przez beneficjenta z realizacji LPR odbywać się będzie raz w roku do 30 maja za poprzedni rok kalendarzowy na druku przygotowanym przez Urząd Marszałkowski. Na zakończenie wdraŝania Funduszu Wsparcia sporządzony zostanie przez zewnętrznego audytora raport z ewaluacji ex-post. Strona 6

7 Wytyczne do opracowania Lokalnych Programów Rozwoju dla gmin ubiegających się o udzielenie pomocy w ramach Funduszu Wsparcia w latach Załącznik nr 2 do Uchwały Nr 39/662/11 Zarządu Województwa Kujawsko-Pomorskiego z dnia 9 czerwca 2011 r. Wytyczne do opracowania Lokalnych Programów Rozwoju dla gmin ubiegających się o udzielenie pomocy w ramach Funduszu Wsparcia w latach ZałoŜenia ogólne Program powinien określać kierunki oraz zakres i charakter działań podejmowanych w gminie w celu poprawy sytuacji społeczno-gospodarczej. Planowanie działań powinno mieć charakter kompleksowy i uwzględniać uwarunkowania oraz problemy rozwojowe danej gminy wynikające z przeprowadzonej diagnozy. WaŜne jest, aby podejmowane działania były wobec siebie komplementarne i gwarantowały efekty w zakresie stymulowania rozwoju danej jednostki terytorialnej. Lokalny Program Rozwoju powinien być jednym z głównych instrumentów zintegrowanego systemu zarządzania rozwojem gminy, a zamierzone w nim przedsięwzięcia mają wpływać na rozwój w obszarach istotnych dla poprawy potencjału ekonomiczno-gospodarczego oraz społecznego a takŝe sprzyjać kreowaniu aktywnych postaw i rozwojowi przedsiębiorczości. Program musi mieć charakter interdyscyplinarny i stanowić wielokierunkowy dokument operacyjny, obejmujący wszystkie dziedziny waŝne dla kształtowania lokalnej polityki rozwoju w perspektywie średniookresowej. W ten sposób będzie on obejmował zestaw wszystkich przedsięwzięć istotnych dla poprawy sytuacji w gminie. Przedsięwzięcia te powinny stanowić spójny system wzajemnie uzupełniających się inicjatyw o charakterze kompleksowym, które poprzez wzmacnianie się powinny zmierzać do wywołania jakościowych i ilościowych zmian na całym obszarze gminy, a tym samym wpływać na proces rozwoju lokalnego. Strona 1

8 Wytyczne do opracowania Lokalnych Programów Rozwoju dla gmin ubiegających się o udzielenie pomocy w ramach Funduszu Wsparcia w latach Cele LPR Cele LPR określone dla obszaru muszą być ściśle powiązane z problemami ustalonymi i rozpoznanymi na etapie diagnozy. Podstawą charakterystyki podejmowanych działań winna być wnikliwa, wielowymiarowa diagnoza sytuacji, prezentowana na tle otoczenia. Wnioski z analizy powinny uzasadnić potrzebę podjętej interwencji a takŝe określać charakter i skalę planowanego oddziaływania. Stan aktualny, wyjściowy do udzielenia wsparcia, powinien opisywać zbiór wskaźników wymiernie ilustrujących stan danego obszaru oraz prezentujących jego kryzysową sytuację. Planowane do uzyskania cele muszą być opisane skwantyfikowanymi wskaźnikami, z określonymi wartościami bazowymi, a takŝe wartościami docelowymi planowanymi do osiągnięcia w perspektywie 2015 roku. Cele LPR muszą być ściśle osadzone w sferze społecznej, gospodarczej oraz środowiskowo-przestrzennej danej gminy. Beneficjenci zobowiązani są do uwzględnienia co najmniej dwóch wskaźników wymaganych ujętych w wykazie zatwierdzonym przez Zarząd Województwa. Biorąc pod uwagę specyfikę jednostki terytorialnej moŝliwe jest opracowanie oraz przyjęcie w toku określania celów działania innych wskaźników poszerzających katalog przyjęty przez Zarząd Województwa. Powinny one jednak w bezpośredni sposób wpływać na poprawę sytuacji społecznogospodarczej gminy. 3. Struktura Programu 1. Diagnoza sytuacji społeczno-gospodarczej gminy Obejmuje ona analizę sytuacji społeczno-ekonomicznej w celu określenia pozycji konkurencyjnej gminy oraz wskazania na główne problemy rozwojowe, a takŝe szanse i zagroŝenia w zakresie rozwoju lokalnego. 2. Identyfikacja obszarów problemowych dotyczących rozwoju gminy W oparciu o wyniki diagnozy nastąpi identyfikacja oraz usystematyzowanie obszarów problemowych jako grup zagadnień stanowiących istotne bariery z punktu widzenia prowadzenia efektywnej polityki rozwoju. 3. Określenie kierunków oraz zakresu działań zmierzających do aktywizacji rozwoju społeczno-gospodarczego oraz przezwycięŝenia występujących problemów Zasadniczym elementem zarządzania strategicznego jest ustalenie długofalowych kierunków rozwoju, pozwalających na wykorzystanie istniejących szans i czynników rozwoju. NaleŜy tutaj określić główne oraz szczegółowe cele działania, a takŝe wskazać co i kiedy powinno Strona 2

9 Wytyczne do opracowania Lokalnych Programów Rozwoju dla gmin ubiegających się o udzielenie pomocy w ramach Funduszu Wsparcia w latach być zrobione, wraz z określeniem spodziewanych rezultatów. Powinno powstać opracowanie zawierające zestaw celów i zamierzeń oraz kierunków działania, z uwzględnieniem uwarunkowań wewnętrznych i zewnętrznych. Powinno to być w miarę trafnie zidentyfikowanie a takŝe optymalny wybór i hierarchizacja celów opartych na istniejących uwarunkowaniach. 4. Wykaz zadań inwestycyjnych planowanych do realizacji w ramach LPR w latach Wykaz zadań inwestycyjnych planowanych do realizacji w ramach LPR w latach powinien stanowić wieloletni harmonogram priorytetowych inwestycji ze wskazaniem na źródła ich finansowania. Planowane zadania muszą być odnoszone do podstawowych wskaźników określonych w przyjętych przez Zarząd Województwa ZałoŜeniach działania Funduszu Wsparcia na lata , poszerzonych o zestaw wskaźników uzupełniających. Sposób posługiwania się systemem wskaźników powinien być zgodny z poniŝszym diagramem. Strona 3

10 Wytyczne do opracowania Lokalnych Programów Rozwoju dla gmin ubiegających się o udzielenie pomocy w ramach Funduszu Wsparcia w latach Diagram 1. Kryteria i wskaźniki Funduszu Wsparcia na lata Strona 4

11 Wytyczne do opracowania Lokalnych Programów Rozwoju dla gmin ubiegających się o udzielenie pomocy w ramach Funduszu Wsparcia w latach Niezbędne jest tutaj precyzyjne określenie spodziewanych efektów realizacji planowanych zadań. Przygotowując wykaz władze gminy powinny kierować się poczuciem misji oraz posiadać świadomość celów, do których zmierza jednostka terytorialna. W tym przypadku głównym celem i wyzwaniem jest optymalny rozwój społeczny i gospodarczy zmierzający do poprawy potencjału konkurencyjnego gminy oraz do zmniejszenia dysproporcji rozwojowych w stosunku do pozostałych gmin w województwie. WiąŜe się to z planowaniem przyszłej rzeczywistości społecznej i gospodarczej co wymaga umiejętności przewidywania, rozumianej jako postawa aktywna, sprzyjająca działaniom przedsiębiorczym oraz zdolności do to zapobieganie problemom ograniczającym efektywność gminnej polityki rozwoju. 5. Określenie sposobu monitorowania i oceny realizacji Programu Jest to związane z wypracowaniem systemu zbierania oraz analizy informacji. Konieczne jest takŝe stworzenie i wdroŝenie systemu komunikacji zarówno z partnerami społecznogospodarczymi oraz szczegółowe określenie zasad systemu monitoringu i kontroli. Ocena i analiza sytuacji społeczno-ekonomicznej powinna być trwałym element zarządzania rozwojem lokalnym. Gromadzone z róŝnych źródeł informacje powinny być zagregowane i odzwierciedlać najbardziej aktualną sytuacje społeczno-ekonomiczną. Posiadanie stale aktualnej informacji o stanie lokalnej gospodarki, potencjale gospodarczym i inwestycyjnym ludzi oraz firm pozwala na: a) podejmowanie bieŝących decyzji przez gminy; b) monitorowanie zmian i zjawisk zachodzących w gospodarce; c) przeprowadzanie analiz i poszukiwanie rozwiązań powstałych problemów; d) opracowywanie programów lokalnego rozwoju wybranych dziedzin gospodarczych. Informacja ekonomiczno-finansowa ma dostarczyć podstaw do identyfikacji kluczowych problemów oraz wspierać proces zarządzania rozwojem. Opracowany system powinien umoŝliwić przygotowywanie rocznych raportów z realizacji LPR. 4. Struktura prawno-organizacyjna LPR Dokument powinien być przyjęty uchwałą Rady Gminy. Przed rozpoczęciem prac związanych z przygotowaniem LPR przewidziane są konsultacje z przedstawicielami Departamentu Planowania Strategicznego i Innowacji Urzędu Marszałkowskiego. RównieŜ w toku prac nad Programem moŝliwe będą konsultacje robocze z Departamentem Planowania Strategicznego i Innowacji. Strona 5