Zasady programowania i wsparcia projektów rewitalizacyjnych w ramach Wielkopolskiego Regionalnego Programu Operacyjnego na lata

Transkrypt

1 Zasady programowania i wsparcia projektów rewitalizacyjnych w ramach Wielkopolskiego Regionalnego Programu Operacyjnego na lata Poznań, 22 maja 2017 r. 1

2 Lokalne Programy Rewitalizacji tylko w ograniczonym zakresie przyczyniły się do rozwiązania problemów zdegradowanych obszarów miast. Programy często traktowano jedynie jako formalność konieczną przy ubieganiu się o dofinansowanie miejskich inwestycji ze środków europejskich. Później z wielu projektów składających się na całość Programu, realizowano tylko te, na które otrzymano wsparcie. Często były one ze sobą niepowiązane i w głównej mierze dotyczyły poprawy stanu technicznego budynków czy dróg. W ten sposób ani nie pozbywano się kryzysowych zjawisk społecznych ani nie uzyskiwano trwałej poprawy warunków życia mieszkańców na zdegradowanych obszarach. Informacja o wynikach kontroli REWITALIZACJA ZDEGRADOWANYCH OBSZARÓW MIAST; NIK, sierpień 2016

3 Rewitalizacja i rewitalizacja

4 Rewitalizacja i rewitalizacja

5 Rewitalizacja i rewitalizacja

6 W celu skutecznego prowadzenia procesu rewitalizacji z wykorzystaniem środków europejskich w latach , Najwyższa Izba Kontroli uważa za konieczne podjęcie działań przez: Ministra Rozwoju w zakresie: modyfikacji systemu wyboru projektów rewitalizacji do współfinansowania ze środków UE, po przez zastosowanie dwuetapowego trybu konkursowego. W pierwszej kolejności wyboru programów gwarantujących zintegrowane działanie na obszarze rewitalizacji, a następnie dopiero wybór projektów spośród najwyżej ocenionych programów; doprecyzowania wymagań formalnych dla tworzonych gminnych programów rewitalizacji w zakresie weryfikacji wpisywanych do programu projektów oraz wymaganego sytemu monitoringu i ewaluacji; Instytucji Zarządzających Regionalnymi Programami Operacyjnymi na lata (marszałkowie województw) w zakresie: określenia warunków dla projektów ubiegających się o wsparcie środkami UE, aby były one powiązane z celami programu, oraz gwarantowały zintegrowane działanie z innymi projektami na wyznaczonym do rewitalizacji obszarze; Wójtów, burmistrzów i prezydentów miast w zakresie: zmiany podejścia i przygotowania gminnych programów rewitalizacji, jako narzędzia zarządzania i zintegrowania działań wielu podmiotów dla osiągnięcia celów rewitalizacji; wykorzystywania potencjału i możliwości lokalnych społeczności w planowaniu i realizacji działań prowadzonych na obszarach objętych rewitalizacją. sierpnie 2016

7 U W A R U N K O W A N I A I W Y Z W A N I A DEFINICJA REWITALIZACJI Art Rewitalizacja stanowi proces wyprowadzania ze stanu kryzysowego obszarów zdegradowanych, prowadzony w sposób kompleksowy, poprzez zintegrowane działania na rzecz lokalnej społeczności, przestrzeni i gospodarki, skoncentrowane terytorialnie, prowadzone przez interesariuszy rewitalizacji na podstawie gminnego programu rewitalizacji. Art Przygotowanie, koordynowanie i tworzenie warunków do prowadzenia rewitalizacji, a także jej prowadzenie w zakresie właściwości gminy, stanowią jej zadania własne. na podstawie ustawy o rewitalizacji duże potrzeby, wiele typów obszarów, różna skala i źródła problemów, niekontrolowane rozlewanie się zabudowy konieczność promowania idei powrotu do miast zapewnienie, aby był to kompleksowy, skoordynowany, wieloletni proces przemian społecznych, ekonomicznych, przestrzennych i technicznych, prowadzony na obszarze zdegradowanym, tak aby nastąpiło osiągnięcie ogólnego celu, którym jest wyprowadzenie tego obszaru ze stanu kryzysowego działania szyte na miarę

8 PROGRAM REWITALIZACJI DEFINICJA ORAZ ZAKRES Wytyczne w zakresie rewitalizacji w programach operacyjnych na lata Program rewitalizacji - inicjowany, opracowany i uchwalony przez radę gminy, wieloletni program działań w sferze społecznej oraz gospodarczej lub przestrzenno-funkcjonalnej lub technicznej lub środowiskowej, zmierzający do wyprowadzenia obszarów rewitalizacji ze stanu kryzysowego oraz stworzenia warunków do ich zrównoważonego rozwoju, stanowiący narzędzie planowania, koordynowania i integrowania różnorodnych aktywności w ramach rewitalizacji.

9 Programy rewitalizacji GPR LPR Ustawa o rewitalizacji Ustawa o samorządzie gminnym Wytyczne MR w zakresie rewitalizacji DOFINANSOWANIE WRPO

10 Proces tworzenia programu rewitalizacji różnice pomiędzy GPR a LPR

11 Proces tworzenia programu rewitalizacji Diagnoza (obejmuje całą gminę w podziale na jednostki) Sfera społeczna Sfera przestrzennofunkcjonalna Sfera techniczna Sfera gospodarcza Sfera środowiskowa Obszar zdegradowany Stan kryzysowy sfery społecznej oraz co najmniej jednej dodatkowej Obszar rewitalizacji Pogłębiona analiza obszaru rewitalizacji Projekty rewitalizacyjne

12 OBSZAR PRZESTRZENNY Obszary tematyczne w diagnozie OBSZAR ŚRODOWISKOWY OBSZAR GOSPODARCZY OBSZAR SPOŁECZNY OBSZAR TECHNICZNY 12

13 PROGRAM REWITALIZACJI (opracowany i uchwalany przez samorząd lokalny) jako podstawa prowadzenia i koordynacji działań rewitalizacyjnych cechy programów I. KOMPLEKSOWOŚĆ Program rewitalizacji ujmuje działania w sposób kompleksowy (z uwzględnieniem projektów rewitalizacyjnych współfinansowanych zarówno ze środków EFRR, EFS, FS jak i z innych publicznych oraz prywatnych) tak, aby nie pomijać aspektu społecznego, ekonomicznego, przestrzennego, technicznego, środowiskowego i kulturowego związanego zarówno z danym obszarem, jak i jego otoczeniem.

14 II. KONCENTRACJA Programy rewitalizacji dotyczą najbardziej zdegradowanych obszarów w gminie, tj. tam, gdzie skala problemów i zjawisk kryzysowych jest największa.

15 III. KOMPLEMANTARNOŚĆ KOMPLEMENTARNOŚĆ W PROGRAMOWANIU REWITALIZACJI przestrzenna Międzyokresowa\ KOMPLEMENTARNOŚĆ problemowa Źródeł finansowania proceduralnoinstytucjonalna

16 I. KOMPLEKSOWOŚĆ II. KONCENTRACJA III. KOMPLEMANTARNOŚĆ IV. PARTYCYPACJA Stanowi fundament działań na każdym etapie procesu rewitalizacji: diagnozowania, programowania, wdrażania, monitorowania i oceniania. Musi mieć realny charakter, włączając wszystkich zainteresowanych (nie sprowadzać się do umieszczenia informacji w Internecie czy organizowania spotkań ale dążyć do zaawansowanych metod jak współdecydowanie czy kontrola obywatelska).

17 Cechy i elementy programów rewitalizacji zgodnie z Wytycznymi Ministerstwa Rozwoju: Program rewitalizacji zawiera co najmniej: a. opis powiązań programu z dokumentami strategicznymi i planistycznymi gminy; b. diagnozę czynników i zjawisk kryzysowych oraz skalę i charakter potrzeb rewitalizacyjnych; c. zasięgi przestrzenne obszaru/obszarów rewitalizacji; d. wizję stanu obszaru po przeprowadzeniu rewitalizacji (planowany efekt rewitalizacji); e. cele rewitalizacji oraz odpowiadające zidentyfikowanym potrzebom rewitalizacyjnym kierunki działań mających na celu eliminację lub ograniczenie negatywnych zjawisk; f. listę planowanych, podstawowych projektów i przedsięwzięć rewitalizacyjnych wraz z ich opisami; g. charakterystykę pozostałych rodzajów przedsięwzięć rewitalizacyjnych; h. mechanizmy zapewnienia komplementarności między poszczególnymi projektami/przedsięwzięciami rewitalizacyjnymi oraz pomiędzy działaniami różnych podmiotów i funduszy na obszarze objętym programem rewitalizacji; 17

18 Cechy i elementy programów rewitalizacji zgodnie z Wytycznymi Ministerstwa Rozwoju: Program rewitalizacji zawiera co najmniej: i. indykatywne ramy finansowe w odniesieniu do przedsięwzięć, o których mowa w lit. f oraz g, z indykatywnymi wielkościami środków finansowych z różnych źródeł (także spoza funduszy polityki spójności na lata publiczne i prywatne środki krajowe w celu realizacji zasady dodatkowości środków UE); j. mechanizmy włączenia mieszkańców, przedsiębiorców i innych podmiotów i grup aktywnych na terenie gminy w proces rewitalizacji; k. system realizacji (wdrażania) programu rewitalizacji; l. system monitoringu i oceny skuteczności działań i system wprowadzania modyfikacji w reakcji na zmiany w otoczeniu programu. 18

19 Obszar zdegradowany i obszar rewitalizacji Obszar zdegradowany obszar, na którym zidentyfikowano stan kryzysowy w sferze społecznej oraz co najmniej jednej dodatkowej (sfera gospodarcza, środowiskowa, przestrzenno-funkcjonalna, techniczna). Może być podzielony na podobszary, w tym podobszary nieposiadające ze sobą wspólnych granic pod warunkiem stwierdzenia sytuacji kryzysowej na każdym z podobszarów. Obszar rewitalizacji obszar obejmujący całość lub część obszaru zdegradowanego, cechujący się szczególną koncentracją negatywnych zjawisk, na którym z uwagi na istotne znaczenie dla rozwoju lokalnego, zamierza się prowadzić rewitalizację. Obszar rewitalizacji może być podzielony na podobszary, w tym nieposiadające wspólnych granic, ale nie może obejmować terenów większych niż 20% powierzchni gminy oraz zamieszkanych przez więcej niż 30% jej mieszkańców. 19

20 Niezamieszkałe tereny poprzemysłowe, w tym poportowe i powydobywcze, tereny powojskowe albo pokolejowe, na których występują negatywne zjawiska, o których mowa w art. 9 ust. 1 pkt 1 4, mogą wejść w skład obszaru rewitalizacji wyłącznie w przypadku, gdy działania możliwe do przeprowadzenia na tych terenach przyczynią się do przeciwdziałania negatywnym zjawiskom społecznym, o których mowa w art. 9 ust. 1.

21 Szczegółowy Opis Osi Priorytetowych dla WRPO Działanie 9.2 Rewitalizacja miast i ich dzielnic, terenów wiejskich, poprzemysłowych i powojskowych. Projekty wynikające z kompleksowych Programów Rewitalizacji zdegradowanych fizycznie, społecznie i gospodarczo obszarów miast, dzielnic miast oraz terenów wiejskich, terenów powojskowych i poprzemysłowych wymagających odnowy, czy restrukturyzacji, ze szczególnym uwzględnieniem rozwiązywania problemów społecznych

22 Rewitalizacja źródła finansowania WRPO Działanie mln EUR (w tym instrumenty zwrotne 26 mln EUR) Instrumenty Terytorialne: - ZIT AKO - OSI Piła Budżet Państwa (w ramach Kontraktu Terytorialnego) - 16,8 mln EUR Krajowe Programy Operacyjne, m. in.: - PO IŚ 730 mln EUR - PO WER 425 mln EUR oraz inne źródła finansowania

23 Podstawa prawna Wytyczne MR w zakresie rewitalizacji w programach operacyjnych na lata z dnia 2 sierpnia 2016 r. Wpis PR na Wykaz to warunek podstawowy umożliwiający ubieganie się o dofinansowanie w ramach PI 9b. Za weryfikację programów rewitalizacji i prowadzenie wykazu wraz z jego aktualizacją odpowiedzialna jest IZ WRPO.

24 Lokalizacja Wykazu

25 Urząd Marszałkowski Województwa Wielkopolskiego Departament Polityki Regionalnej