Promotor: Prof. dr hab. n. med. Wiesław Janusz Kruszewski. Zakład Propedeutyki Onkologii. Gdański Uniwersytet Medyczny

HTML
DOWNLOAD

Wielkość: px

Rozpocząć pokaz od strony:

Download "Promotor: Prof. dr hab. n. med. Wiesław Janusz Kruszewski. Zakład Propedeutyki Onkologii. Gdański Uniwersytet Medyczny"

Alojzy Chrzanowski
9 lat temu
Przeglądów:

1 LEK. MED. BEATA SZUTOWICZ-WYDRA Promotor: Prof. dr hab. n. med. Wiesław Janusz Kruszewski Zakład Propedeutyki Onkologii Gdański Uniwersytet Medyczny Gdańsk 2015

2 1. STRESZCZENIE Rak piersi jest w Polsce najczęstszym nowotworem złośliwym występującym u kobiet, a częstość zachorowań stale wzrasta. Stanowi on 22,8% wszystkich nowotworów złośliwych kobiet i jest drugą, po raku płuca, przyczyną zgonów z przyczyn nowotworowych. Pomimo, że leczenie tej choroby obejmuje różne metody kojarzone ze sobą, wiodącą rolę odgrywa postępowanie chirurgiczne. Metodą preferowaną jest leczenie oszczędzające pierś oraz węzły dołu pachowego po stronie operowanej. U części pacjentek konieczne jest jednak wykonanie mastektomii. Każda z opcji chirurgicznych leczenia raka piersi oddziałuje na stan fizyczny, psychiczny i emocjonalny pacjentek i dotyka wielu sfer życia kobiety. Do podstawowych mierników efektywności leczenia raka piersi należą: czas przeżycia i jakość życia. Odsetek wyleczalności raka przy zastosowaniu różnych strategii chirurgicznych nie różni się. Obecnie, kiedy leczenie oszczędzające pierś jak i leczenie amputacją piersi z jej rekonstrukcją są uznane za równoważne pod względem onkologicznym, znaczenia nabiera ocena jakości życia pacjentek po tych zabiegach. Obie metody prowadzące do posiadania piersi poddanej leczeniu z powodu raka znacząco się różnią i w różny sposób obciążają organizm kobiety, w tym skutkują określonymi efektami w zakresie poszczególnych elementów składających się na jakość życia. Stało się to podstawą do zbadania i porównania jakości życia kobiet z rakiem piersi, które zachowały pierś w procesie leczenia lub były leczone mastektomią z następową rekonstrukcją utraconej piersi Do badania włączono kobiety z rakiem piersi operowane w okresie od do w Oddziale Chirurgii Onkologicznej Gdyńskiego Centrum Onkologii. U 79 pacjentek po mastektomii wykonano zabieg rekonstrukcji piersi, a 226 kobiet leczono z zaoszczędzeniem piersi. Z badania wyłączono 23 pacjentki w grupie BCT ze względu na konieczność wykonania u nich mastektomii. Jakość życia po leczeniu operacyjnym oceniono z wykorzystaniem kwestionariuszy EORTC QLQ-C30 oraz QLQ- BR23, walidowanych dla Polski. Kwestionariusz EORTC QLQ-30 jest przeznaczony do oceny jakości życia u pacjentów z chorobą nowotworową, kwestionariusz EORTC QLQ-BR23 jest dedykowany rakowi piersi.

Pomimo, że leczenie tej choroby obejmuje różne metody kojarzone ze sobą, wiodącą rolę odgrywa postępowanie chirurgiczne.

3 Na kwestionariusz odpowiedziało 118 (58%) kobiet po BCT oraz 48 (61%) po rekonstrukcji. Globalną jakość życia w obu grupach pacjentki oceniły wysoko, nie stwierdzono różnic istotnych statystycznie. Kobiety w grupie leczonej mastektomią z rekonstrukcją nieznacznie wyżej oceniają jakość życia we wszystkich analizowanych skalą QLQ-30 obszarach. Statystycznie znamienne różnice wykazano w zakresie wypełniania ról społecznych oraz funkcjonowania fizycznego. Kobiety w obu badanych grupach wysoko oceniły obraz własnego ciała, nieznacznie wyżej pacjentki po leczeniu oszczędzającymróżnica osiągnęła istotność statystyczną. W sferze seksualnej zdecydowanie lepiej funkcjonują kobiety po mastektomii z rekonstrukcją, różnica między grupami jest istotna statystycznie. W obu badanych grupach jakość życia seksualnego i zadowolenie z niego kształtują się na niskim poziomie. Perspektywa przyszłości zarówno w grupie leczonej z zaoszczędzeniem piersi, jak i w grupie po mastektomii z rekonstrukcją została oceniona przez pacjentki na umiarkowanie niskim poziomie. Nie stwierdzono różnicy statystycznej między badanymi grupami. Warta uwagi jest wartość mediany dla obu grup- 33 vs 66 odpowiednio w grupie BCT i BR, co pozwala przypuszczać, że z lękiem przed nawrotem nowotworu lepiej radzą sobie kobiety po amputacji piersi. Im lepsza ocena przyszłości, tym wyższa jakość życia, trend ten wyraźniej jest wyrażony w grupie kobiet leczonych mastektomią z rekonstrukcją piersi. Nie stwierdzono zależności statystycznej między perspektywą przyszłości a zaawansowaniem nowotworu. Uciążliwość objawów związanych z chorobą nowotworową była w obu badanych grupach niska. Dominowało zmęczenie, które dotkliwiej odczuwały pacjentki leczone z zaoszczędzeniem piersi, obserwowana różnica jest znamienna statystycznie. Umiarkowanie często występowały również zaburzenia snu i bezsenność, nie stwierdzono różnic statystycznych. Zaburzenia w przyjmowaniu posiłków w postaci braku apetytu znamiennie częściej występowały u pacjentek w grupie BCT, jednak mimo wszystko nie były uciążliwe. Objawy uboczne leczenia systemowego jako nieznacznie mniej nasilone oceniły pacjentki w grupie leczonej mastektomią z rekonstrukcją piersi. Statystycznie znamiennie rzadziej skarżyły się również na objawy miejscowe związane z leczoną piersią 10±14 w grupie BR vs 21±19 w grupie BCT. Stres związany z utratą włosów pacjentki w obu badanych grupach oceniły umiarkowanie- na poziomie 38 w grupie BCT i 33 punktów w grupie BR. Nie zaobserwowano różnic statystycznie znamiennych.

Statystycznie znamienne różnice wykazano w zakresie wypełniania ról społecznych oraz funkcjonowania fizycznego.

4 Przeprowadzone badanie wykazało, że w ujęciu globalnym jakość życia zarówno kobiet po leczeniu oszczędzającym gruczoł piersiowy jak i pacjentek po mastektomii i rekonstrukcji piersi pozostaje wysoka i jest w obu grupach podobna. Natomiast istnieje zapotrzebowanie na profilaktykę lęku przed ewentualnie niekorzystnym wynikiem leczenia onkologicznego raka piersi oraz na działania poprawiające funkcjonowanie kobiet po leczeniu tej choroby w sferze seksualnej.

5 2. ABSTRACT Breast cancer is the most frequent women malignancy in Poland and its morbidity increases. It makes up 22,8% of all women malignancies, and it s the second, after lung cancer, death cause. The principal role in the breast cancer treatment belongs to surgery. Breast conserving therapy (BCT) is a preferred method of treatment. However, some women still need mastectomy. Each surgical option affects women s physical, psychical and emotional status, influencing their lives. The oncological results of both these surgical strategies don t differ. Thus, the quality of life becomes one of the main measures of breast cancer treatment efficacy. Breast conserving therapy and mastectomy are different strategies and in a different way affect women s lives. That was an inspiration to investigate the quality of life of patients treated with BCT or mastectomy. The study involved women operated on in The Department of Surgical Oncology of The Gdynia Oncology Centre from to patients underwent the breast reconstruction procedure after mastectomy and 226 women were treated with BCT23 patients in BCT group were excluded from the study, because of mastectomy need. The quality of life was measured with the use of EORTC- C30 and EORTC- BR23 questionnaires, validated for the Polish population. The EORTC- C30 questionnaire is made for the cancer patient s quality of life, the EORTC-BR23 is dedicated to breast cancer patients. 118(58%) women in BCT group and 48 (61%) patients in mastectomy with breast reconstruction (BR) group answered the questionnaires. Global quality of life is high in both these groups and doesn t differ statistically. Women treated with mastectomy with breast reconstruction score slightly higher in all of the analyzed with EORTC QLQ-C30 life areas. Statistically important differences were found in the assessment of performing social roles and physical functioning. Patients in both groups had high scores in body image, women with BCT treatment statistically higher than the reconstruction group, but the last one better functioned in sex life. Quality and satisfaction of sex life is low in both groups. Future perspective was scored quite low and

Each surgical option affects women s physical, psychical and emotional status, influencing their lives. The oncological results of both these surgical strategies don t differ.

6 didn t differ statistically. It s worth notice, that medians 33 versus 66 in BCT and mastectomy with reconstruction group respectively, suggest better adaptation to coping with fear of relapse among mastectomy patients. The better future perspective, the higher quality of life. There was no correlation between the future perspective and cancer staging. Disease symptoms were not bothering. The most dominant issue was tiredness, especially in BCT group. Sleeping disorders were moderate and didn t differ statistically. Appetite loss was statistically more frequent among BCT patients, but it wasn t burdensome. Adjuvant therapy side effects were less troublesome in mastectomy with breast reconstruction group. Statistically rare were also local breast symptoms. Hair loss stress was scored moderately - at the level of 38 points in BCT and 33 in BR, without statistical differences. The study revealed that the global quality of life among patients treated with breast conserving therapy or mastectomy with breast reconstruction is high and doesn t differ. There is a need for anxiety and disease related fear prophylaxis and for the improvement of sexual life of breast cancer survivors.

The better future perspective, the higher quality of life. There was no correlation between the future perspective and cancer staging. Disease symptoms were not bothering.

Podobne dokumenty

Charakterystyka kliniczna chorych na raka jelita grubego

Lek. Łukasz Głogowski Charakterystyka kliniczna chorych na raka jelita grubego Rozprawa na stopień doktora nauk medycznych Opiekun naukowy: Dr hab. n. med. Ewa Nowakowska-Zajdel Zakład Profilaktyki Chorób