Raport analityczny dla spółki. Orco Property Group. przygotowany dla Giełdy Papierów Wartościowych w Warszawie S.A. przez Notoria Serwis S.A.

Transkrypt

1 Raport analityczny dla spółki Orco Property Group przygotowany dla Giełdy Papierów Wartościowych w Warszawie S.A. przez Notoria Serwis S.A. 28 września 2011 r. 1

2 Informacje o firmie Orco Property Group Adres: 38, rue de Pafebrüch PA Hirebusch L-8308 Capellen, Luxemburg tel fax contact@orcogroup.com strona internetowa: Zarząd Jean-François Ott prezes Nicolas Tommasini Gabriel Lahyani Ales Vobruba Jacques Bonnafont Brad Taylor Yves Désiront Ogi Jaksic Philippe Riboton Julien Villeneuve Petra Zdenkova Christian Kettlitz Akcjonariat Morgan Stanley Real Estate Investing 19,20% Millenius Investments (w porozumieniu z Clannathone Stern SA i Bugle Investments Ltd) 6,47% Lansdowne Capital 5,86% Axa Investment Managers 5,12% Nicolas Tommasini 0,15% Jean-François Ott 0,02% Ales Vobruba 0,00% Alexis Raymond Juan 0,00% Pozostali 63,2% Źródło: Notoria Działalność Orco Property działa w branży nieruchomości jako inwestor, deweloper oraz zarządzający aktywami w krajach Europy Środkowo-Wschodniej oraz Niemczech i Rosji, o łącznej wartości 2,2 mld EUR. Działalność deweloperska obejmuje luksusowe i średniej klasy domy i apartamenty, przestrzeń biurową i przeznaczoną pod wynajem, małe luksusowe hotele, rezydencje i ośrodki wypoczynkowe. Spółka zarządza również luksemburskim zamkniętym funduszem parasolowym Endurance Real Estate Fund, koncentrującym się na pozyskiwaniu nieruchomości na rynku powierzchni biurowych i komercyjnych, mieszkalnych, przemysłowych i logistycznych oraz opieki zdrowotnej. Strategia Spółka stawia na umacnianie obszaru inwestycji hotelarskich, poprzez rozwój segmentu inwestycji związanych z hotelami luksusowymi oraz rezydencjami MaMaison, hotelami o wydłużonym pobycie. Za cel stawia sobie ekspansję w największych miastach Europy Centralnej. Chce się skupić na Pradze, Berlinie, Warszawie i Budapeszcie. Historia Założyciel spółki Jean-François Ott wraz z upadkiem komunizmu w Europie Środkowo- Wschodniej postanowił wykorzystać potencjał tego rynku i w 1991 r. świeżo założona spółka Orco Property rozpoczęła działalność w czeskiej Pradze. Pierwszymi klientami były Philip Morris, Nokia czy KPMG otwierające swoje przedstawicielstwa w stolicy Czech. W 1999 r. spółka weszła na Węgry, a rok później jej akcje zadebiutowały na giełdzie w Paryżu. Kolejne lata to czas ekspansji Orco na rynki: polski, słowacki, niemiecki, francuski, rosyjski i chorwacki. W połowie 2007 r. spółka zadebiutowała na GPW pozyskując 652,5 mln zł ze sprzedaży akcji nowej emisji. Pod koniec sierpnia 2011 r. spółka poinformowała o sprzedaży rosyjskich aktywów lokalnemu inwestorowi za 53 mln EUR. 2

3 Plany Spółka zlikwiduje swój Endurance Real Estate Fund. Jako pierwszy zostanie zamknięty subfundusz mieszkaniowy, drugi biurowy, będzie likwidowany w 2012 r. Władze spółki przekonują, że jest to dobra wiadomość, gdyż likwidacja funduszu nieruchomościowego uwolni część zainwestowanych środków, Przyznają zarazem, że gdyby do likwidacji doszło za 2-3 lata, wówczas prawdopodobnie udałoby się zrealizować wyższy wynik na sprzedaży zarządzanych przez Endurance nieruchomości. Jeszcze przed rozpoczęciem piłkarskich mistrzostw Europy w piłce nożnej EURO 2012, Orco chce oddać do użytku swój prestiżowy projekt w Warszawie apartamentowiec przy ul. Złotej 44. Rośnie zainteresowanie Orco inwestycjami w Niemczech, zwłaszcza w Berlinie. Powodem są relatywnie niskie ceny nieruchomości, a ponieważ spodziewany jest ich wzrost Orco zamierza na tym skorzystać. Nie bez znaczenia jest też sprawność niemieckiej administracji. Władze Orco liczą, że jesienią 2011 r. spółka uzyska zezwolenia na realizację kompleksu handlowego w praskiej dzielnicy Bubny. W Warszawie Orco przymierza się do inwestycji porównywalnej skali co Złota 44. Firma myśli nad zawiązaniem joint venture z właścicielem atrakcyjnej działki w centrum miasta. Miałby na niej powstać biurowiec z najwyższej półki. Orco nie zamierza sprzedawać flagowej inwestycji w Budapeszcie centrum handlowego Vaci 1, który zostanie oddany do użytku jeszcze w tym roku. Podstawowe dane finansowe (stan na ) Cena akcji (PLN) 19,40 Zakres z 52 tygodni (PLN) 17,81 42,38 Stopa zwrotu 12 miesięcy (%) -41,6 Średni wolumen obrotów na sesję w 2010 r. (tys. szt.) 11,6 Średni wolumen obrotów na sesję w II kwartale 2011 r. (tys. szt.) Średni wolumen obrotów na sesję we wrześniu 2011 r. (tys. szt.) 8,3 3,8 Kapitalizacja rynkowa (PLN mln) 330,85 Wartość księgowa (PLN mln) 1 348,24 Akcje w wolnym obrocie (%) 63,2 Liczba akcji Cena/zysk Cena/wartość księgowa 0,25 II kwartał 2011 r. Przychody (tys. EUR) Zysk operacyjny (tys. EUR) Strata netto (tys. EUR) Marża zysku operacyjnego (%) 14,3 Marża zysku brutto (%) -4,0 Marża zysku netto (%) -5,3 Źródło: Notoria Uwagi Pod koniec września Morgan Stanley Real Estate Investing, nieruchomościowe ramię inwestycyjnego banku z USA, zostało największym akcjonariuszem Orco obejmując przeszło 3 mln nowych akcji, odpowiadających 17% kapitału sewelopera. W zamian inwestor wniósł akcje Orco Germany i udziały w subfunduszach Endurance Fund. W efekcie transakcji Orco zwiększyło zaangażowanie w akcjonariacie niemieckiej spółki z 58,4 do 87%, w subfunduszu biurowym z 16,2 do 27%, a w mieszkaniowym z 5,8 do 14,8%. Orco porozumiało się z Chorwackim Funduszem Prywatyzacyjnym w sprawie zmniejszenia zadłużenie o 41,21 mln HRK spółki Suncani Hvar, której obie strony są udziałowcami (Orco ma 55, a CFP dysponuje 32% akcji). Nastąpi to poprzez 3

4 włączenie części kredytów akcjonariuszy do kapitałów własnych spółki. Dalsze zwolnienie ze zobowiązań spółki w wysokości 22,2 mln HRK nastąpi w drodze umorzenia oprocentowania kredytów udziałowców spółki. Hvar to znany chorwacki kurort turystyczny. 22 września zarejestrowano podwyższenie kapitału o 3 mln nowych akcji. Łączna liczba akcji tworzących kapitał zakładowy oraz praw głosu wynosi 17,053 mln papierów. Pod koniec lipca Orco poinformowało o wzmocnieniu zespołów zarządzających aktywami i leasingu w Polsce, Czechach na Węgrzech i na Słowacji. Nowym wicedyrektorem asset management został Cédric Gabilla, pracujący wcześniej m.in. w banku Merrill Lynch. Notowania Źródło: Notoria Załamanie na rynku nieruchomości bardzo mocno doświadczyło akcjonariuszy Orco Property. Wprawdzie debiut przyniósł 10,3% zwyżkę ceny akcji do 480 zł względem ceny odniesienia 435,1 zł, lecz były to miłe złego początki. Po niespełna dwóch latach za jeden walor płacono już tylko 15,7 zł i jest to historyczne minimum notowań Orco. Na niewiele zdała się obserwacja wskaźników analizy technicznej zarówno wskaźnik względnej siły RSI jak i MACD wskazywały w kolejnych fazach bessy duże wyprzedanie walorów dewelopera, jednak korekty wzrostowe były płytkie i krótkotrwałe. W takiej sytuacji inwestycje w akcje Orco podejmowane w przekonaniu o osiągnięciu dna, poniżej którego kurs już nie spadnie, przypominało próbę złapania spadającego noża po niedługim okresie czasu akcje taniały bowiem nadal przysparzając sporych strat posiadaczom. Od dna bessy do chwili obecnej kurs znajduje się w trendzie horyzontalnym ograniczonym widełkami zł. Akcje nie cieszą się zainteresowaniem inwestorów mimo bardzo niskiej wartości wskaźnika C/WK wskazującego niedowartościowanie walorów. Orco ciągle czeka na lepsze czasy dla branży nieruchomości. 4

5 Dane finansowe Skonsolidowane sprawozdanie finansowe (tys. EUR) I-VI'10 I-VI'11 zmiana % BILANS Aktywa ,0 Aktywa trwałe ,9 Aktywa obrotowe ,2 Zapasy ,0 Kapitał własny ,5 Kapitał mniejszości ,2 Zobowiązania i rezerwy na zobowiązania ,5 Zobowiązania długoterminowe ,4 Zobowiązania krótkoterminowe ,7 RACHUNEK ZYSKÓW I STRAT Przychody netto ze sprzedaży ,4 Zysk (strata) z działalności operacyjnej ,9 Zysk (strata) brutto Zysk (strata) netto RACHUNEK PRZEPŁYWÓW PIENIĘŻNYCH Przepływy pieniężne netto z działalności operacyjnej ,2 Przepływy pieniężne netto z działalności inwestycyjnej ,7 Przepływy pieniężne netto z działalności finansowej ,7 Przepływy pieniężne netto ,6 Środki pieniężne na początek okresu ,3 Środki pieniężne na koniec okresu ,8 Liczba akcji (tys.) Wartość księgowa na jedną akcję 22,81 20,40-10,5 Zysk (strata) na jedną akcję 16,92-0,53 - Źródło: spółka Wskaźniki finansowe ZYSKOWNOŚĆ I-VI'10 I-VI'11 Marża zysku operacyjnego 19,9% 25,8% Marża zysku brutto 125,4% -2,8% Marża zysku netto 125,3% -10,2% Stopa zwrotu z kapitału własnego 148,3% -5,2% Stopa zwrotu z aktywów 23,6% -0,8% PŁYNNOŚĆ Kapitał pracujący Wskaźnik płynności bieżącej 0,76 0,63 Wskaźnik płynności szybkiej 0,26 0,23 Wskaźnik podwyższonej płynności 0,14 0,15 AKTYWNOŚĆ I-VI'10 I-VI'11 5

6 Rotacja należności 87,8 189,7 Rotacja aktywów obrotowych 571,1 - Rotacja aktywów ZADŁUŻENIE Wskaźnik pokrycia majątku 22,7% 24,5% Stopa zadłużenia 81,7% 81,3% Wskaźnik obsługi zadłużenia 1,6 0,9 Dług/EBITDA 71,3 - Źródło: Notoria Wyniki finansowe po pierwszej połowie 2011 r. są trudno porównywalne z osiągniętymi rok wcześniej z racji jednorazowych zysków zaksięgowanych na koniec czerwca 2010 r. Warto zwrócić uwagę, że nominalny zysk netto był wówczas dużo wyższy od przychodów ze sprzedaży. O nadzwyczajnym zysku przesądziło wówczas 270 mln EUR wynikających z restrukturyzacji zadłużenia obligacyjnego na mocy planu naprawczego. Gdyby nie to, Orco musiałoby wykazać pokaźną stratę netto. Dobrą wiadomością jest spadek kosztów operacyjnych z 88 do 17 mln EUR, jak również kosztów administracyjnych. Wynik netto w mniejszym stopniu obciąża amortyzacja aktywów trwałych. Martwi bardzo niski odczyt wskaźnika płynności bieżącej. Wzorcowa jego wartość mieści się w granicach 1,3-2, tymczasem dla Orco wynosi zaledwie 0,63. Może to oznaczać że firma ma, bądź w najbliższej przyszłości będzie miała kłopoty z terminowym regulowaniem zobowiązań. Najważniejszy wskaźnik zyskowności dla spółki deweloperskiej, czyli EBITDA wynik z działalności operacyjnej przed uwzględnieniem amortyzacji i umorzenia wartości firmy, zmniejszył się w stosunku do roku poprzedniego z 21,3 mln EUR do 11,8 EUR (-45%). Spółka tłumaczy to spadkiem przychodów w sektorze deweloperskim, niewystarczającymi dochodami z działalności na polu nieruchomości mieszkaniowych, które nie zostały skompensowane przez sprzedaż powierzchni biurowych. Wybrane dane sektora hoteli na Liczba hoteli Liczba pokoi Obłożenie (%) Przychody (mln EUR) Czechy ,2 Polska ,0 Węgry ,4 Słowacja ,3 Rosja ,3 Razem ,3 Źródło: Spółka Prognozy finansowe na rok 2011 Spółka nie opublikowała prognoz na 2011 r. 6

7 Analiza porównawcza konkurencji Wybrane dane za 2010 r. Atlas Estates Orco Property Plaza Centers Reinhold Ronson Europe Warimpex Przychody (tys. EUR) Zysk (strata) z działalności operacyjnej (tys. EUR) Zysk (strata) netto (tys. EUR) Zysk netto na akcję (EUR) -0,25 16,61 0,04-2,71 0,03 0,10 Wartość księgowa na akcję (EUR) 2,10 21,56 2,05 0,27 0,38 1,71 Aktywa (tys. EUR) Kapitał własny (tys. EUR) Zwrot na kapitale (ROE) (%) -11,8% 77,0% 1,7% 8,4% 5,7% Zwrot na aktywach (ROA) (%) -3,1% 12,3% 0,7% -35,3% 5,2% 0,9% Wskaźnik płynności bieżącej 1,15 1,09 3,03 1,09 3,28 0,25 Stopa zadłużenia (%) 73,6% 81,3% 56,2% 95,8% 38,2% 85,4% Źródło: Notoria Branża deweloperska ma bardzo liczną reprezentację krajową na GPW, toteż dla potrzeb analizy porównawczej wybrano tylko konkurentów Orco Property o zagranicznych korzeniach. Na ich tle spółka prezentuje się korzystnie, choć należy pamiętać o jednorazowych ekstra zyskach księgowych w pierwszej połowie 2010 r. To w dużej mierze za ich sprawą ubiegły rok Orco zamknęło zyskiem netto 233,4 mln EUR, co przełożyło się na 16,6 EUR zysku na akcję. Imponująco wręcz prezentują się więc wskaźniki zwrotu na kapitale i aktywach zwłaszcza w porównaniu z mizerię konkurentów. Dla porównywalnej pod względem wielkości aktywów Plaza Centers ROE wyniosło 1,7%, a ROA 0,7%, podczas gdy dla Orco odpowiednio: 77,0 oraz 12,3%. Orco jest jednak bardziej zadłużone stopa długu przekracza 81%, gdy tymczasem dla Plaza Centers wskaźnik ten kształtuje sie na poziomie 56%. Gorszy od Orco wynik w tej materii mają tylko Warimpex i bez porównania mniejsza spółka Reinhold. Analiza sektora Koniunktura w branży budowlanej jest nierozerwalnie związana z sytuacją gospodarczą kraju. Ponieważ wzrost inwestycji w gospodarce w linii prostej przekłada się na zwiększenie popytu na usługi budowlane, dlatego wzrost dynamiki 7

8 PKB pociąga za sobą zwiększenie produkcji budowlano-montażowej. I na odwrót. Toteż biorąc pod lupę branżę deweloperską nie można nie zastanawiac się nad kondycją ekonomiczną krajów, na rynkach których funkcjonuje dana spółka. W przypadku firm międzynarodowych ich rozwój zależy od koniunktury globalnej. Wydaje się, że rynki nieruchomości w Europie najgorsze mają już za sobą. Znikł paraliż panujący na rynkach w końcu 2008 i w 2009 r., pojawiły się ze to oznaki ożywienia. Możliwe stały się więc znowu transakcje sprzedaży po zadowalających cenach. Na niektórych rynkach Europy Środkowo-Wschodniej efektywne stawki wynajmu już się ustabilizowały, a nawet zaczęły rosnąć w przypadku najlepszych aktywów, jednak w Europie Południowo- Wschodniej czynsze prawdopodobnie dopiero ruszą w górę z miesięcznym opóźnieniem. W 2010 r. wartość transakcji w sektorze nieruchomości w Europie Środkowo-Wschodniej osiągnęła 5 mld EUR, co oznacza 90% zwyżkę w ujęciu rocznym. Łatwiejszy staje się dostęp do finansowania, a rozbieżności w oczekiwaniach nabywców i sprzedających stopniowo maleją. Spółki z branży deweloperskiej i budowlanej narażone są na szereg ryzyk, zaś najszerszemu wachlarzowi potencjalnych zagrożeń muszą stawić czoła duże przedsiębiorstwa. Oprócz ryzyk takich jak: ryzyko operacyjne dotyczące prawidłowych wycen prowadzonych projektów; ryzyko nieefektywnych zakupów; ryzyko cen surowców, duże podmioty gospodarcze są wystawione na ryzyko polityczne. Startując w przetargach infrastrukturalnych narażone są na opóźnienia w samej procedurze przetargowej, jak również później w fazie realizacji budowy. Deweloperzy funkcjonujący na rynku mieszkaniowym mimo ożywienia gospodarczego mogą notować nieco gorsze wyniki niż spółki działające w segmencie hoteli i biurowców. Ci pierwsi bowiem zmuszenia są działać w warunkach zaostrzonej przez Komisję Nadzoru Finansowego tzw. Rekomendacji T (zbiór zasad, adresowanych do banków, dotyczących zarządzania i oceny ryzyk związanych z udzielanymi kredytami detalicznym) i zakończenia w 2012 r. rządowego programu Rodzina na Swoim. Niemniej wydaje się, że spośród krajów Europy Środkowo-Wschodniej, polska mieszkaniówka ma przed sobą najlepsze perspektywy. Na wyniki deweloperów mieszkaniowych negatywnie może wpłynąć podwyższona w 2011 r. stawka VAT od sprzedawanych nowych mieszkań z 7 do 8%. Aby nie osłabiać i tak niewielkiego popytu na mieszkania spółki biorą to obciążenie na siebie, obniżając tym samym rentowność projektów. Jak widać na wykresie giełdowego subindeksu WIG-Deweloperzy branża nadal nie odzyskała atrakcyjności sprzed czterech lat, gdy spółki chwaliły się rekordowymi wynikami sprzedając na pniu przysłowiowe już dziury w ziemi. 8

9 Wieści z branży Plaza Centers podtrzymała zapowiedzi zakończenia w 2011 r. budowy centrum handlowego w Toruniu oraz centrum handlowego i biurowca w Indiach i nosi się z zamiarem rozpoczęcia czterech projektów w Europie Środkowo- Wschodniej oraz dwóch mieszkaniowych w Indiach. W marcu zapowiadano rozpoczęcie 15 projektów komercyjnych w 2012 r. Komisja Nadzoru Finansowego nałożyła na Atlas Estates karę 40 tys. zł za nienależyte wykonanie obowiązków informacyjnych nie powiadomiła niezwłocznie inwestorów o zmianie stanu zaangażowania cypryjskich firm Cyproman Services, Panglobe Services, Lockerfield oraz Finiman w swoim kapitale. Informację tę otrzymała w sierpniu 2009 r. W pierwszej połowie 2011 r. Warimpex wprowadził jako pierwszy emitent zagraniczny do notowań na warszawskim Catalyst obligacje zamienne o łącznej wartości nominalnej 66,3 mln zł (równowartość ok. 16,8 mln EUR). Środki z emisji służą głównie optymalizacji struktury finansowania i sfinansowaniu przyszłych projektów rozwojowych. Pod koniec maja izraelska agencja ratingowa Standard & Poor s Maalot umieściła Plaza Centers, oraz jej głównego akcjonariusza notowaną w Tel Avivie i na nowojorskim Nasdaq spółkę Elbit Imaging na liście obserwacyjnej z nastawieniem negatywnym. W I kwartale 2012 r. mają być otwarte pierwsze wspólne hotele Warimpexu i Louvre Hotels we Wrocławiu, następnie w Bydgoszczy i Zielonej Górze. Ukończenie hoteli w Katowicach i Budapeszcie planowane jest w połowie 2013 r. Partner Warimpexu w przedsięwzięciu joint ventures zajmie się prowadzeniem obiektów jako franczyzodawca marek Première Classe i Campanile. Atlas Estates sprzedał spółkę zależną Circle Slovakia, posiadającej projekt Nove Vajnory w Bratysławie, za 6,2 mln EUR. Dopiero od II kwartału 2012 r. możliwa jest zdecydowana poprawa wyników Ronson Europe w związku z planowanym ukończeniem realizowanych obecnie projektów. Drugi kwartał 2011 r. była dla spółki najgorszy w historii nabywców znalazło tylko 10 lokali. Przychody wyniosły 5,8 mln zł, a strata netto 3,6 mln zł. Warimpex zapowiedział na IV kwartał 2011 r. otwarcie czterogwiazdkowego hotelu marki Crowne Plaza (Grupa InterContinental) oraz przylegającego biurowca z 21 tys. m2 powierzchni przy realizowanym projekcie deweloperskim w Rosji Airportcity w St. Petersburgu. Pozostałe 18 tys. m2 powierzchni będzie wykończane w zależności od popytu najemców od 2012 r. Globe Trade Centre spowalnia realizację kilku projektów komercyjnych. W przyszłym roku zamierza zakończyć budowę galerii handlowej w bułgarskim Burgas oraz biurowca w Warszawie o łącznej powierzchni najmu netto wynoszącej 47,5 tys. mkw. W planach jest też budowa kolejnej galerii handlowej w Warszawie o powierzchni najmu około 60 tys. mkw. W maju GTC sprzedało udziały w Galerii Mokotów za kwotę 540 mln zł. Spółka zależna LC Corp podpisała z Budimeksem umowę wartości 170 mln zł 9

10 na budowę biurowca na warszawskiej Ochocie. Obiekt ma oferować 31 tys. mkw. powierzchni użytkowej. Budowa ma się zakończyć po dwóch latach. Analiza makroekonomiczna Wskaźniki makro na koniec 2010 r. Niemcy Polska Czechy Węgry PKB (mld EUR) ,4 147,4 92,8 PKB na 1 mieszkańca (tys. EUR) 31,1 9,4 13,9 9,2 PKB (%) 3,6 3,8 2,3 1,2 Deficyt budżetowy (% PKB) 3,3 7,9 4,7 4,2 Dług publiczny (% PKB) 83, ,5 80,2 Inflacja (%) 1,2 2,6 1,5 4,7 Bezrobocie (%) 7,1 9,6 7,3 11,2 Eksport towarów (mld EUR) 916,5 117,4 99,7 71,4 Import towarów (mld EUR) 748,3 130,8 94,8 65,9 Źródło: MG W kwietniu Międzynarodowy Fundusz Walutowy podwyższył nieznacznie swoje prognozy gospodarcze (wobec wcześniejszej prognozy z października 2010 r.). Dla strefy Euro zakładany na 2011 r. wzrost gospodarczy wynosi 1,6% (1,5%). Prognozę dla obszaru Europy Środkowo-Wschodniej podniesiono z 3,1 do 3,7%. PKB Polski ma wzrosnąć o 3,6%, a np. w Rosji oczekiwana zwyżka gospodarcza ma wynieść 4,8%. Indeks oczekiwań inwestorów i analityków wobec gospodarki środkowowschodniej Europy w następnych 6 miesiącach spadł we wrześniu 2011 r. do minus 38,0 pkt z minus 26,4 pkt w sierpniu - wynika z danych ZEW Center for European Economic Research i Erste Bank. Wskaźnik ocen obecnej sytuacji gospodarczej wzrósł jednak we wrześniu do 7,2 pkt z 2,8 pkt w sierpniu. Polska Według założeń budżetowych na 2011 r., w nadchodzących 12 miesiącach PKB wzrośnie o 3,5%. Niektórzy członkowie Rady Polityki Pieniężnej prognozują jeszcze wyższy wzrost PKB o 4-4,5%. Powinno to korzystnie wpływać na kształtowanie się popytu konsumpcyjnego. Z danych GUS wynika, że sprzedaż detaliczna w sierpniu wzrosła o 11,3% rdr po wzroście o 8,2% w lipcu, a mdm w sierpniu wzrosła o 1,1%. Produkcja przemysłowa w sierpniu wzrosła o 8,1% rdr, po wzroście o 1,8% w lipcu, a w porównaniu z poprzednim miesiącem wzrosła o 4,3%. Stopa bezrobocia w sierpniu wyniosła 11,6% wobec 11,7% w lipcu. Nowe zamówienia w przemyśle wzrosły w sierpniu w ujęciu rocznym o 13,9%, po spadku o 0,6% w lipcu. W ujęciu miesięcznym zamówienia wzrosły o 0,3% w porównaniu ze spadkiem o 4,% w lipcu. Wskaźnik nowych zamówień w przemyśle pokazuje rozwój popytu na wyroby i usługi. Służy on do oceny przyszłej produkcji. We wrześniu ogólny klimat koniunktury w budownictwie kształtuje się na poziomie minus 4 wobec -1 w sierpniu. Poprawę koniunktury sygnalizuje 15% przedsiębiorstw, a jej pogorszenie 19% wobec odpowiednio 16 i 17% w sierpniu. Niemcy Indeks PMI określający koniunkturę w sektorze usług, przygotowywany przez Markit Economics, wyniósł we wrześniu 10

11 50,3 pkt wobec 51,1 pkt na koniec sierpnia - podano wstępne wyliczenia. nalitycy szacowali, że indeks wyniesie 50,5 pkt. Wsektorze przemysłowym PMI ukształtował sie na poziomie 50,0 pkt wobec 50,9 pkt na koniec sierpnia. Wartość wskaźnika PMI powyżej 50 pkt oznacza ożywienie w sektorze. Agencja Fitch Ratings potwierdziła rating kredytowy dla Niemiec na najwyższym możliwym poziomie "AAA". Perspektywa ratingu jest stabilna. Zaufanie niemieckich analityków i inwestorów instytucjonalnych okazało się we wrześniu 2011 r. trochę lepsze niż oczekiwali ekonomiści - wynika z danych Instytutu ZEW. Indeks mierzący oczekiwania tych grup co do wzrostu gospodarczego Niemiec, spadł do -43,3 pkt z -37,6 pkt w sierpniu. Po wyraźnym spowolnieniu wzrostu gospodarczego w Niemczech w II kwartale 2011 r., gospodarka tego kraju mocno przyspieszy w III kwartale ocenia niemiecki bank centralny. Perspektywa wzrostu gospodarczego w Niemczech w późniejszych kwartałach jest mało przewidywalna. Czechy Po recesji w 2009 r., czeska gospodarka zaczęła nabierać tempa wzrostu, ale dynamika była relatywnie słaba. To efekt programu cięć budżetowych przyjęty przez rząd oraz wolniejsze tempo wzrostu u głównych partnerów handlowych. Mimo to obroty handlowe wzrosły o 24,4% po spadku o 201% w 2009 r. Węgry W 2010 r. Węgry podniosły się z bardzo poważnej recesji gospodarczej roku poprzedniego, w którym PKB spadł o 6,7%. Była ona spowodowana nie tylko ogólnoświatowym kryzysem, ale w dużej mierze własnymi krajowymi problemami natury gospodarczej i społecznej. W 2010 r. siłą napędową gospodarki był przemysł, którego produkcja wzrosła o 10,5%. Z kolei wzrost produkcji przemysłowej wymusił wzrost zamówień eksportowych. Dużo gorzej ma się węgierska branża budowlana, w której recesja trwa już piąty kolejny rok. Poziom produkcji budowlanej znajduje się na poziomie z roku Działania nowego rządu w 2010 r. koncentrowały się głównie na realizacji programu ożywienia gospodarki, odkładając przeprowadzenie bolesnej społecznie reformy finansów publicznych, obejmującej cięcia wydatków budżetowych. Węgry, jako jedyny kraj Europy Środkowej, zdecydował się na obniżkę deficytu budżetowego, dzięki zwiększeniu wpływów budżetowych. W lipcu 2010 r. rząd przedstawił 29- punktowy program reform gospodarczych, który obejmował wprowadzenie 16% liniowego rodzinnego podatku dochodowego od osób fizycznych, obniżkę wydatków na administrację, zakaz udzielania kredytów w obcych walutach oraz wysokie opodatkowanie sektora bankowego. 20-letnia strategia rozwoju społecznogospodarczego (tzw. Nowy Plan Szechenyiego) ma doprowadzić do stworzenia miliona miejsc pracy w ciągu najbliższych 10 lat. W marcu 2011 r. rząd ogłosił program reform strukturalnych tzw. Plan Kálmána Szélla, który zakłada zmniejszenie zadłużenia kraju (z 80,2% PKB w 2010 r. do 65-70% PKB w 2014 r.) oraz ograniczenie wydatków budżetowych (zmniejszenie deficytu z 4,2% PKB w 2010 do 1,9% PKB w 2014 r.). 11

12 Podsumowanie Kryzys w branży deweloperów nie oszczędził jednej z największych spółek działających w Europie Środkowo- Wschodniej. Orco zanotowało mocny spadek wyników finansowych, ale wydaje się że najgorsze już było. Teraz czas na odbudowę zaufania inwestorów. Pozytywnie należy ocenić restrukturyzację działalności grupy, w ramach której firma zamierza skupić się na najbardziej perspektywicznych miastach. Wydaje się, że w okresie koniunktury Orco nieco zbyt optymistycznie oceniło szanse wypracowania godziwych zysków z projektów w Rosji czy Chorwacji. Ale także w Polsce droga do realizacji skomplikowanych projektów deweloperskich nie była usłana różami. Wystarczy przypomnieć jak wielkie trudności musiano pokonać, by wznowić sztandarową inwestycję spółki w Warszawie budowę zaprojektowanego przez światowej sławy architekta Daniela Libeskinda apartamentowca Złota 44, rosnącego w bezpośrednim sąsiedztwie Pałacu Kultury i Nauki. Problemem Orco jest duże zadłużenie, m.in. dlatego giełdowi inwestorzy szerokim łukiem omijają jej walory notowane na GPW. W zasadzie przypominają o nich sobie tylko po publikacji pozytywnych informacji, jak np. o sprzedaży aktywów w Rosji, gdyż odżywają wówczas nadzieje na spłatę części zobowiązań. 12