Projekt ROZWÓJ PRZEZ KOMPETENCJE jest współfinansowany przez Unię Europejską w ramach środków Europejskiego Funduszu Społecznego

Wielkość: px
Rozpocząć pokaz od strony:

Download "Projekt ROZWÓJ PRZEZ KOMPETENCJE jest współfinansowany przez Unię Europejską w ramach środków Europejskiego Funduszu Społecznego"

Transkrypt

1 Projekt ROZWÓJ PRZEZ KOMPETENCJE jest współfinansowany przez Unię Europejską w ramach środków Europejskiego Funduszu Społecznego Program Operacyjny Kapitał Ludzki CZŁOWIEK NAJLEPSZA INWESTYCJA Publikacja jest współfinansowana przez Unię Europejską w ramach środków Europejskiego Funduszu Społecznego Prezentacja jest dystrybuowana bezpłatnie

2 DANE INFORMACYJNE Nazwa szkoły: Zespół Szkół w Lipnicy. ID grupy: 96_54_mp_G1. Kompetencja: Matematyczno-przyrodnicza. Temat projektowy: Woda cud natury. Semestr/rok szkolny: Semestr 3/2011.

3 SPIS TREŚCI Właściwości fizyko-chemiczne wody. Zasoby wody na Ziemi. Dziedziny wykorzystania wody. Obieg wody w przyrodzie. Zanieczyszczenia wód. Doświadczenia przedstawiające sposoby mechanicznego oczyszczania wody. Sposoby oczyszczania i oszczędzania wody.

4 POCZĄTKIEM WSZECHRZECZY JEST WODA Tales z Miletu (VII/VI p.n.e.) Ziemia na tle innych planet Układu Słonecznego znacznie się wyróżnia. Dwie trzecie jej powierzchni pokrywa woda. My sami w około siedemdziesięciu procentach składamy się z tej substancji. Gdyby nie woda, życie w formie jaką znamy nie mogło by istnieć.

5 WŁAŚCIWOŚCI WODY ciecz bezbarwna bezwonna FIZYCZNE zmienia swoje stany skupienia jest polarna CHEMICZNE reaguje z metalami jest rozpuszczalnikiem dla wielu związków organicznych nie pali się nie podtrzymuje spalania

6 STANY SKUPIENIA WODY W stanie stałym cząsteczki mają niewielką energię i nie zmieniają struktury. Energia cząsteczek wody, mającej postać lodu, pozwala zaledwie na niewielkie ich drgania. W cieczy cząsteczki mają wystarczającą energię, aby przezwyciężyć część siły, która utrzymuje je ze sobą. Cząsteczki w ciekłej wodzie nadal utrzymywane są razem, jednakże mogą one łatwo przemieszczać się względem siebie. W postaci pary lub gazu cząsteczki mają wystarczającą energię, aby przezwyciężyć łączącą je siłę. Wolne cząsteczki, tworzące parę wodną mieszają się z powietrzem.

7 ZAMIANA STANÓW SKUPIENIA topnienie krzepnięcie sublimacja resublimacja skraplanie parowanie

8 na słone i słodkie PODZIAŁ WÓD podział wód słodkich na ziemi podział wód powierzchniowych słodkich na ziemi woda słona ( 9 6, 5 % ) woda słodka ( 2, 5 % ) lodowce i lądolody (68,3%) wody podz iemne (31,4% ) wody powierz c hniow e (0,3% ) jeziora (87% ) bagna (11% ) rzeki (2% )

9 PODZIAŁ WÓD Słone i słodkie Stojące i płynące Powierzchniowe i gruntowe

10 PODZIAŁ WÓD Słone oceany morza solanki jeziora słone jeziora rzeki lodowce stawy bagna Słodkie wróć

11 PODZIAŁ WÓD Stojące Płynące stawy jeziora bagna rzeki strumienie potoki wróć

12 PODZIAŁ WÓD Powierzchniowe oceany morza rzeka jezioro stawy strumienie źródła jeziora Podziemne

13 OPADY I OSADY ATMOSFERYCZNE Opady atmosferyczne deszcz mżawka grad śnieg krupy Osady atmosferyczne rosa szadź szron gołoledź

14 ZUŻYCIE WODY SŁODKIEJ W POLSCE Polska jest jednym z najuboższych w wodę krajów europejskich. Wielkość zasobów wodnych stawia nas na 26. miejscu w Europie. 12% 21% 67% przemysł gospodarka komunalna rolnictwo i leśnictwo

15 ROLA WODY W ORGANIZMIE CZŁOWIEKA niezbędna do zachowania odpowiedniej objętości i ciśnienia krwi w naszym ciele, główny składnik krwi, transportuje niezbędne składniki odżywcze i tlen do wszystkich komórek ciała, oczyszcza organizm ze szkodliwych produktów przemiany materii (mocz i pot), reguluje temperaturę ciała - w wyniku pocenia organizm pozbywa się nadmiaru ciepła, współpracuje z enzymami trawiennymi i pozwala na lepsze przyswojenie składników odżywczych, nawilża stawy, gałki oczne, ułatwia przełykanie kęsów pożywienia, jest amortyzatorem dla układu nerwowego oraz uczestniczy w przenoszeniu dźwięku przez ucho środkowe, utrzymując ciągłe odpowiednie nawilżenie płuc, woda pozwala nam również oddychać.

16 WYKORZYSTANIE WODY W rolnictwie woda jest wykorzystywana głównie do produkcji roślinnej, nawadniania pól, utrzymania stawów hodowlanych oraz do funkcjonowania gospodarstw domowych. W przemyśle największa ilość wody wykorzystywana jest przez przemysł paliwowo-energetyczny jest to 80% zasobów wody, pochłanianych przez krajowy przemysł (np., aby wyprodukować 1 tonę stali trzeba zużyć około 200 m³ wody). Przemysł chemiczny zużywa - 7% zasobów a metalurgiczny 3%. Do celów żeglugowych wykorzystywane są wody powierzchniowe. W gospodarstwie domowym: higiena osobista, toaleta - 68%, posiłki - 20%, inne cele - 13%. Woda jest źródłem energii elektrycznej (elektrownia wodna).

17 ZAPOTRZEBOWANIE NA WODĘ CIEKAWOSTKI Drzewo liściaste wyparowuje średnio 0,5 t wody dziennie. Człowiek do prawidłowego funkcjonowania organizmu, potrzebuje 2-3 l wody na dobę. Krowa wysokomleczna ma dzienne zapotrzebowanie na wodę w ilości 100 i więcej litrów. Strata 20-25% wody w komórkach organizmów żywych powoduje śmierć.

18 OBIEG WODY W PRZYRODZIE Pod wpływem słonecznej energii cieplnej, cząsteczki wody parują z powierzchni ziemi. Wznosząc się na wiele tysięcy metrów, przechodzą do atmosfery. Łączą się z innymi cząsteczkami wody, tworzą malutkie kropelki. Unoszone wiatrem pokonują setki kilometrów, parując i skraplając się, dopóki nie połączą się w krople ciężkie na tyle, aby w postaci opadu powrócić na Ziemię.

19 OBIEG WODY W PRZYRODZIE

20 KATASTROFY EKOLOGICZNE NA ŚWIECIE Zatoka Perska 1991 r. - wyciek ropy naftowej Galicja (Hiszpania) 2002 r. wyciek oleju z tankowca PRESTIGE Bretania 1999 r. wyciek mazutu z tankowca ERIKA

21 NIEDAWNE KATASTROFY EKOLOGICZNE Japonia 2011 r. skażenie radioaktywne oceanu po tsunami i trzęsieniu ziemi Węgry 2010 r. - czerwony szlam pokrył prawie całe Węgry Zatoka Meksykańska 2010 r. wyciek ropy z platformy wiertniczej BP

22 ZANIECZYSZCZENIA WÓD Jakość wody charakteryzują właściwości fizyczne, czyli mętność, przezroczystość, barwa, smak, oraz zapach i temperatura, właściwości chemiczne- głównie twardość wody, oraz właściwości bakteriologiczne, zawartość bakterii chorobotwórczych, z których najgroźniejszymi są bakterie tyfusu brzusznego, czerwonki, cholery oraz innych, powodujących schorzenia przewodu pokarmowego. Zanieczyszczenie wód jest problemem rangi światowej. Wraz ze wzrostem zaludnienia Ziemi i rozwojem przemysłu, rośnie także ilość zanieczyszczeń. Ze względu na pochodzenie, można podzielić je na komunalne, przemysłowe oraz rolnicze.

23 DOŚWIADCZENIA PRZEDSTAWIAJĄCE SPOSOBY OCZYSZCZANIA WODY Sedymentacja Filtracja Dekantacja Odparowanie Sączenie ODPAROWANIE Jest to otrzymywanie np. soli lub innych substancji na skutek wyparowania wody z naczynia. SĄCZENIE Rodzaj filtracji z użyciem lejka z papierowym sączkiem, aby wyodrębnić z mieszaniny stały produkt.

24 DOŚWIADCZENIA PRZEDSTAWIAJĄCE SPOSOBY OCZYSZCZANIA WODY SEDYMENTACJA Jest to proces opadania zawiesiny ciała stałego w cieczy na skutek działania sił grawitacji. FILTRACJA Jedna z metod oddzielania substancji stałych od cieczy i gazów, poprzez zatrzymanie jednego ciała stałego np. we filtrze. ODPAROWANIE Jest to otrzymywanie np. soli lub innych substancji na skutek wyparowania wody z naczynia.

25 KLASYFIKACJA CZYSTOŚCI WÓD W POLSCE Klasa I Należą do niej wody które spełniają warunki dla zaopatrzenia w wodę ludności oraz stwarzające optymalne warunki do życia i rozmnażania ryb z rodziny łososiowatych. Są one również wykorzystywane w przemyśle wymagającym czystej wody. Klasa II Wykorzystywane są w hodowli zwierząt, w celach przemysłowych, rekreacyjnych. Stwarzają dobre warunki bytowe dla ryb innych niż łososiowate. Klasa III Wody wykorzystywane do nawadniania obszarów rolniczych oraz do zaopatrywania w wodę tych zakładów przemysłowych, które nie wymagają wód I klasy. Wody poza klasowe Wody które nie spełniają żadnych powyższych kryteriów.

26 SPOSOBY OCZYSZCZANIA WODY Analiza ścieków umożliwia dobór odpowiednich metod ich oczyszczania. Metody oczyszczania ścieków można podzielić na: - mechaniczne: oparte na wykorzystaniu technologii rozdrabniania, cedzenia, sedymentacji, filtracji, wypieniania i odwirowania oraz flotacji; - fizyczno - chemiczne: związane ze zjawiskami odparowania, odgazowania, wymrażania i wymiany jonowej; - chemiczne: oparte na procesach utleniania, redukcji, wytrącania i zobojętnienia; - biologiczne: wykorzystujące odpowiednie metaboliczne przemiany bakterii; - naturalne: prowadzone w warunkach wytwarzanych przez samą przyrodę.

27 OSZCZĘDZANIE WODY Prysznic zamiast wanny Niecieknące krany Używanie zmywarki Wykorzystywanie deszczówki Stosowanie perlatora Zakręcanie wody przy myciu zębów Spłuczka z funkcją STOP

28 PROBLEM? WYSTARCZY ZAKRĘCIĆ KRAN!!! Sprawdziliśmy, że w ciągu 15 minut, woda z kapiącego kranu (kropla na sekundę) napełniła szklankę o objętości 200ml. Zamierzamy obliczyć, ile wody z tego kranu wycieknie w ciągu doby, a ile w ciągu roku.

29 OBLICZENIA 200ml wycieknie w ciągu 15 minut. 800ml wycieknie w ciągu godziny. (200ml 4=800ml=0,8l) 19,2l wycieknie w ciągu doby. (0,8l 24=19,2l) Jak widać, w ciągu doby z tego kranu wycieknie prawie 20 litrów wody. Taka ilość wody mogłaby zaspokoić dzienne pragnienie 9-10 osób. Około 7000l (!) wycieknie w ciągu roku. (19,2l 365=7008l 7000l) Taka ilość wody zaspokoiłaby dzienne pragnienie nawet 350 osób! Jak wiemy, rocznie na naszej planecie z powodu braku wody umiera 3mln osób.

30 JAK ROZWIĄZAĆ PROBLEM DEFICYTU WODY? Istnieje możliwość odsalania wody morskiej. Wymaga to dużych ilości energii i przetransportowania wody do odsalarni. odsalarnia w pobliżu Barcelony Jednym ze sposobów jest również wykorzystywanie wody z lodowców. Koszty nie są duże, ale nadal jest problem transportu.

31 EFEKTY NASZEJ PRACY Zanieczyszczenia wód Obieg wody w przyrodzie Wycieczka do oczyszczalni

32 BIBLIOGRAFIA Herman Raaf Chemia całkiem prosta Roman Malarz Puls Ziemi E. Świtalski, Z. Preisner, A. Stańczyk Podstawy geografii fizycznej Tony Hare, tłum.: Anna Pajek - Ratujmy naszą planetę Jan Kulawik, T.Kulawik, Chemia dla kl. II G Chemia Nowej Ery praca zbiorowa pod red. M. Dobrowolskiej, Matematyka 3. M. Jefimow, M. Sęktas, Biologia dla kl. II G Puls Życia

33 Projekt ROZWÓJ PRZEZ KOMPETENCJE jest współfinansowany przez Unię Europejską w ramach środków Europejskiego Funduszu Społecznego Program Operacyjny Kapitał Ludzki CZŁOWIEK NAJLEPSZA INWESTYCJA Publikacja jest współfinansowana przez Unię Europejską w ramach środków Europejskiego Funduszu Społecznego Prezentacja jest dystrybuowana bezpłatnie

FIZYKA I CHEMIA GLEB. Literatura przedmiotu: Zawadzki S. red. Gleboznastwo, PWRiL 1999 Kowalik P. Ochrona środowiska glebowego, PWN, Warszawa 2001

FIZYKA I CHEMIA GLEB. Literatura przedmiotu: Zawadzki S. red. Gleboznastwo, PWRiL 1999 Kowalik P. Ochrona środowiska glebowego, PWN, Warszawa 2001 FIZYKA I CHEMIA GLEB Literatura przedmiotu: Zawadzki S. red. Gleboznastwo, PWRiL 1999 Kowalik P. Ochrona środowiska glebowego, PWN, Warszawa 2001 Tematyka wykładów Bilans wodny i cieplny gleb, właściwości

Bardziej szczegółowo

WODA I OGIEŃ. Prezentacja Mileny Oziemczuk

WODA I OGIEŃ. Prezentacja Mileny Oziemczuk WODA I OGIEŃ Prezentacja Mileny Oziemczuk Ogień Ogień - suma obserwowalnych zjawisk towarzyszących na ogół fizykochemicznemu procesowi spalania,, a przede wszystkim: emisja promieniowania widzialnego -światła

Bardziej szczegółowo

Projekt ROZWÓJ PRZEZ KOMPETENCJE jest współfinansowany przez Unię Europejską w ramach środków Europejskiego Funduszu Społecznego

Projekt ROZWÓJ PRZEZ KOMPETENCJE jest współfinansowany przez Unię Europejską w ramach środków Europejskiego Funduszu Społecznego Projekt ROZWÓJ PRZEZ KOMPETENCJE jest współfinansowany przez Unię Europejską w ramach środków Europejskiego Funduszu Społecznego Program Operacyjny Kapitał Ludzki 2007-2013 CZŁOWIEK NAJLEPSZA INWESTYCJA

Bardziej szczegółowo

Projekt ROZWÓJ PRZEZ KOMPETENCJE jest współfinansowany przez Unię Europejską w ramach środków Europejskiego Funduszu Społecznego

Projekt ROZWÓJ PRZEZ KOMPETENCJE jest współfinansowany przez Unię Europejską w ramach środków Europejskiego Funduszu Społecznego Projekt ROZWÓJ PRZEZ KOMPETENCJE jest współfinansowany przez Unię Europejską w ramach środków Europejskiego Funduszu Społecznego Program Operacyjny Kapitał Ludzki 2007-2013 CZŁOWIEK NAJLEPSZA INWESTYCJA

Bardziej szczegółowo

MIEJSKIE OLIMPIADY PRZEDMIOTOWE PRZYRODA ROK SZKOLNY 2008/2009 EDYCJA IV. Woda w przyrodzie

MIEJSKIE OLIMPIADY PRZEDMIOTOWE PRZYRODA ROK SZKOLNY 2008/2009 EDYCJA IV. Woda w przyrodzie MIEJSKIE OLIMPIADY PRZEDMIOTOWE PRZYRODA ROK SZKOLNY 2008/2009 EDYCJA IV Woda w przyrodzie 1. Uważnie przeczytaj pytania i zastanów się nad odpowiedzią 2. Staraj się pisać czytelnie 3. Odpowiedzi zaznaczaj

Bardziej szczegółowo

Autor scenariusza: Maria Piotrowska. Blok tematyczny: W głębi ziemi. Scenariusz nr 5

Autor scenariusza: Maria Piotrowska. Blok tematyczny: W głębi ziemi. Scenariusz nr 5 Autor scenariusza: Maria Piotrowska Blok tematyczny: W głębi ziemi Scenariusz nr 5 I. Tytuł scenariusza zajęć: Podziemne skarby - woda. II. Czas realizacji: 2 jednostki lekcyjne. III. Edukacje (3 wiodące).

Bardziej szczegółowo

Powtórzenie wiadomości z kl. I

Powtórzenie wiadomości z kl. I Mariola Winiarczyk Zespół Szkolno-Gimnazjalny Rakoniewice Powtórzenie wiadomości z kl. I Na początku kl. I po kilku lekcjach przypominających materiał w każdej klasie przeprowadzam mini konkurs chemiczny.

Bardziej szczegółowo

Woda. Najpospolitsza czy najbardziej niezwykła substancja Świata?

Woda. Najpospolitsza czy najbardziej niezwykła substancja Świata? Woda Najpospolitsza czy najbardziej niezwykła substancja Świata? Cel wykładu Odpowiedź na pytanie zawarte w tytule A także próby odpowiedzi na pytania typu: Dlaczego woda jest mokra a lód śliski? Dlaczego

Bardziej szczegółowo

Skąd bierze się woda w kranie?

Skąd bierze się woda w kranie? Skąd bierze się woda w kranie? Stacje uzdatniania wody pobierają wodę z rzek, aby następnie dostarczyć do naszych domów. Woda wcześniej trafia do stawów infiltracyjnych z których przesiąka do studni. W

Bardziej szczegółowo

MIEJSKIE KONKURSY PRZEDMIOTOWE PRZYRODA ROK SZKOLNY 2008/2009 EDYCJA IV. Woda w przyrodzie

MIEJSKIE KONKURSY PRZEDMIOTOWE PRZYRODA ROK SZKOLNY 2008/2009 EDYCJA IV. Woda w przyrodzie MIEJKIE KOKURY PRZEDMIOTOWE PRZYROD ROK ZKOLY 28/29 EDYCJ IV Woda w przyrodzie. Uważnie przeczytaj pytania i zastanów się nad odpowiedzią 2. taraj się pisać czytelnie 3. Masz 6 minut na odpowiedzi, wykorzystaj

Bardziej szczegółowo

Substancje chemiczne Powietrze

Substancje chemiczne Powietrze Substancje chemiczne Powietrze strona 1/5 Dorota Lewandowska, Anna Warchoł, Lidia Wasyłyszyn Treść podstawy programowej: Substancje i przemiany chemiczne w otoczeniu człowieka. Metale i niemetale, mieszaniny,

Bardziej szczegółowo

Nr 2 /2008 / 2009 grudzień, styczeń, luty. Szkoła Podstawowa nr 1 im. Polskich Noblistów w Twardogórze

Nr 2 /2008 / 2009 grudzień, styczeń, luty. Szkoła Podstawowa nr 1 im. Polskich Noblistów w Twardogórze Nr 2 /2008 / 2009 grudzień, styczeń, luty Szkoła Podstawowa nr 1 im. Polskich Noblistów w Twardogórze 1 Kwartalnik Ekologiczny Powstaje przy udziale uczniów : KOŁA PRZYRODNICZEGO KOŁA EKOLOGICZNEGO Pod

Bardziej szczegółowo

Przemiany energii w zjawiskach cieplnych. 1/18

Przemiany energii w zjawiskach cieplnych. 1/18 Przemiany energii w zjawiskach cieplnych. 1/18 Średnia energia kinetyczna cząsteczek Średnia energia kinetyczna cząsteczek to suma energii kinetycznych wszystkich cząsteczek w danej chwili podzielona przez

Bardziej szczegółowo

3. Przejścia fazowe pomiędzy trzema stanami skupienia materii:

3. Przejścia fazowe pomiędzy trzema stanami skupienia materii: Temat: Zmiany stanu skupienia. 1. Energia sieci krystalicznej- wielkość dzięki której można oszacować siły przyciągania w krysztale 2. Energia wiązania sieci krystalicznej- ilość energii potrzebnej do

Bardziej szczegółowo

Hydrosfera - źródła i rodzaje zanieczyszczeń, sposoby jej ochrony i zasoby wody w biosferze.

Hydrosfera - źródła i rodzaje zanieczyszczeń, sposoby jej ochrony i zasoby wody w biosferze. Hydrosfera - źródła i rodzaje zanieczyszczeń, sposoby jej ochrony i zasoby wody w biosferze. Hydrosfera składa się z kilku wyraźnie różniących się od siebie elementów będących zarazem etapami cyklu obiegu

Bardziej szczegółowo

Chemia. 3. Która z wymienionych substancji jest pierwiastkiem? A Powietrze. B Dwutlenek węgla. C Tlen. D Tlenek magnezu.

Chemia. 3. Która z wymienionych substancji jest pierwiastkiem? A Powietrze. B Dwutlenek węgla. C Tlen. D Tlenek magnezu. Chemia Zestaw I 1. Na lekcjach chemii badano właściwości: żelaza, węgla, cukru, miedzi i magnezu. Który z zestawów badanych substancji zawiera tylko niemetale? A Węgiel, siarka, tlen. B Węgiel, magnez,

Bardziej szczegółowo

Zajęcia prowadzone metodą projektu w grupie dzieci 6 letnich Motylki

Zajęcia prowadzone metodą projektu w grupie dzieci 6 letnich Motylki Zajęcia prowadzone metodą projektu w grupie dzieci 6 letnich Motylki Październik 2014 rok Nauczyciel realizujący: I. Piaskowska Cele ogólne: Tworzenie warunków do poznania ekosystemu wodnego oraz znaczenia

Bardziej szczegółowo

BIOTECHNOLOGIA OGÓLNA

BIOTECHNOLOGIA OGÓLNA BIOTECHNOLOGIA OGÓLNA 1. 2. 3. 4. 5. Ogólne podstawy biologicznych metod oczyszczania ścieków. Ścieki i ich rodzaje. Stosowane metody analityczne. Substancje biogenne w ściekach. Tlenowe procesy przemiany

Bardziej szczegółowo

platforma edukacy jna eodra.pl

platforma edukacy jna eodra.pl platforma edukacy jna eodra.pl Platforma edukacy jna eodra.pl powstała w ramach realizacji KOMPLEKSOWEGO PROGRAMU EDUKACYJNEGO nt. OCHRONY ŚRODOWISKA NATURALNEGO RZEK I AKWENÓW WROCŁAWIA DLA DZIECI I MŁODZIEŻY

Bardziej szczegółowo

Woda. i jej ochrona. Młodzi = świadomi, czyli budowanie świadomości ekologicznej u dzieci przy współpracy z kołem naukowym Ekospirit

Woda. i jej ochrona. Młodzi = świadomi, czyli budowanie świadomości ekologicznej u dzieci przy współpracy z kołem naukowym Ekospirit Woda i jej ochrona Młodzi = świadomi, czyli budowanie świadomości ekologicznej u dzieci przy współpracy z kołem naukowym Ekospirit inż. Mateusz Bilik inż. Bartosz Blachura inż. Anna Buszkowska inż. Anna

Bardziej szczegółowo

WYZWANIA EKOLOGICZNE XXI WIEKU

WYZWANIA EKOLOGICZNE XXI WIEKU WYZWANIA EKOLOGICZNE XXI WIEKU ZA GŁÓWNE ŹRÓDŁA ZANIECZYSZCZEŃ UWAŻANE SĄ: -przemysł -transport -rolnictwo -gospodarka komunalna Zanieczyszczenie gleb Przyczyny zanieczyszczeń gleb to, np.: działalność

Bardziej szczegółowo

grupa a Człowiek i środowisko

grupa a Człowiek i środowisko grupa a Człowiek i środowisko................................................. Imię i nazwisko Poniższy test składa się z 18 zadań. Przy każdym poleceniu podano liczbę punktów możliwą do uzyskania za prawidłową

Bardziej szczegółowo

Karta pracy nr 1 1.Rozwiąż rebusy a dowiesz się, w jakich postaciach występuje woda w przyrodzie:

Karta pracy nr 1 1.Rozwiąż rebusy a dowiesz się, w jakich postaciach występuje woda w przyrodzie: Karta pracy nr 1 1.Rozwiąż rebusy a dowiesz się, w jakich postaciach występuje woda w przyrodzie: 2.Podaj po 2 przykłady występowania w przyrodzie wody w różnych stanach skupienia: Stan skupienia Przykłady

Bardziej szczegółowo

WATER IS THE SOURCE OF LIFE

WATER IS THE SOURCE OF LIFE WATER IS THE SOURCE OF LIFE PROJEKT PRZEDSZKOLE Z ODDZIAŁAMI INTEGRACYJNYMI NR 226 MAŁEGO EUROPEJCZYKA W WARSZAWIE GR. MISIE I JAGÓDKI NAUCZYCIELE: EMILIA BONIAKOWSKA, JOANNA PACHOLCZYK-MIZDALSKA PAŹDZIERNIK

Bardziej szczegółowo

22 MARZEC ŚWIATOWY DZIEŃ WODY. Przedsiębiorstwo Wodociągów i Kanalizacji Sp. z o.o. w Tarnowskich Górach

22 MARZEC ŚWIATOWY DZIEŃ WODY. Przedsiębiorstwo Wodociągów i Kanalizacji Sp. z o.o. w Tarnowskich Górach 22 MARZEC ŚWIATOWY DZIEŃ WODY Przedsiębiorstwo Wodociągów i Kanalizacji Sp. z o.o. w Tarnowskich Górach 22 marca obchodzimy Światowy Dzień Wody. Święto to ma na celu uświadomienie nam, jak wielką rolę

Bardziej szczegółowo

WYKRYWANIE ZANIECZYSZCZEŃ WODY POWIERZA I GLEBY

WYKRYWANIE ZANIECZYSZCZEŃ WODY POWIERZA I GLEBY WYKRYWANIE ZANIECZYSZCZEŃ WODY POWIERZA I GLEBY Instrukcja przygotowana w Pracowni Dydaktyki Chemii Zakładu Fizykochemii Roztworów. 1. Zanieczyszczenie wody. Polska nie należy do krajów posiadających znaczne

Bardziej szczegółowo

Projekt współfinansowany przez Unię Europejską ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego

Projekt współfinansowany przez Unię Europejską ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego Projekt współfinansowany przez Unię Europejską ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego Tytuł projektu: Realizacja Przedmiot Treści nauczania z podstawy programowej Treści wykraczające poza podstawę

Bardziej szczegółowo

Prezentacja grupy A ZAPRASZAMY

Prezentacja grupy A ZAPRASZAMY Prezentacja grupy A Pojecie kluczowe: Globalne i lokalne problemy środowiska. Temat: Jaki wpływ mają nasze działania na globalne ocieplenie? Problem badawczy: Jaki wpływ ma zużycie wody na globalne ocieplenie?

Bardziej szczegółowo

TECHNIK OCHRONY ŚRODOWISKA. Opracowała: mgr inż. Joanna Depta- Ładak

TECHNIK OCHRONY ŚRODOWISKA. Opracowała: mgr inż. Joanna Depta- Ładak TECHNIK OCHRONY ŚRODOWISKA Opracowała: mgr inż. Joanna Depta- Ładak Charakterystyka zawodu Technik ochrony środowiska koordynuje pracę w zakresie ochrony powietrza, wód, powierzchni ziemi, ochrony przed

Bardziej szczegółowo

Projekt współfinansowany przez Unię Europejską ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego

Projekt współfinansowany przez Unię Europejską ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego Projekt współfinansowany przez Unię Europejską ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego Tytuł projektu: Woda w środowisku przyrodniczym w aspekcie lokalnym i globalnym Przedmiot Treści nauczania z

Bardziej szczegółowo

Projekt ROZWÓJ PRZEZ KOMPETENCJE jest współfinansowany przez Unię Europejską w ramach środków Europejskiego Funduszu Społecznego

Projekt ROZWÓJ PRZEZ KOMPETENCJE jest współfinansowany przez Unię Europejską w ramach środków Europejskiego Funduszu Społecznego Projekt ROZWÓJ PRZEZ KOMPETENCJE jest współfinansowany przez Unię Europejską w ramach środków Europejskiego Funduszu Społecznego Program Operacyjny Kapitał Ludzki 2007-2013 CZŁOWIEK NAJLEPSZA INWESTYCJA

Bardziej szczegółowo

Substancje i ich właściwości

Substancje i ich właściwości Pierwsza partia materiału i dobrane do nich zadania typu egzaminacyjnego. Materia jest to wszystko co nas otacza. Materię tworzą substancje, posiadające określony stały skład i określone właściwości. Właściwości

Bardziej szczegółowo

ciało stałe ciecz gaz

ciało stałe ciecz gaz Trzy stany skupienia W przyrodzie substancje mogą występować w trzech stanach skupienia: stałym, ciekłym i gazowym. Ciała stałe mają własny określoną objętość i kształt, który trudno zmienić. Zmiana kształtu

Bardziej szczegółowo

Łukasz K. Tomasz M. Ochrona Wód

Łukasz K. Tomasz M. Ochrona Wód Łukasz K. Tomasz M. Ochrona Wód Ogólne charakterystyka wód naturalnych Woda występująca w przyrodzie stanowi wodny roztwór substancji nieorganicznych i organicznych, jak również zawiera koloidy i zawiesiny.

Bardziej szczegółowo

1. Zadanie Wymień dwa naturalne źródła zanieczyszczeń atmosfery. 2. Zadanie Podaj dwa przykłady negatywnych skutków kwaśnych opadów.

1. Zadanie Wymień dwa naturalne źródła zanieczyszczeń atmosfery. 2. Zadanie Podaj dwa przykłady negatywnych skutków kwaśnych opadów. 1. Zadanie Wymień dwa naturalne źródła zanieczyszczeń atmosfery. 2. Zadanie Podaj dwa przykłady negatywnych skutków kwaśnych opadów. 3. Zadanie Zaznacz wyjaśnienie pojęcia smog. A. Kryształki lodu osadzone

Bardziej szczegółowo

Zjawiska fizyczne. Autorzy: Rafał Kowalski kl. 2A

Zjawiska fizyczne. Autorzy: Rafał Kowalski kl. 2A Zjawiska fizyczne Autorzy: Rafał Kowalski kl. 2A Co to są zjawiska fizyczne??? Zjawiska fizyczne są to przemiany na skutek, których zmieniają się tylko właściwości fizyczne ciała lub obiektu fizycznego.

Bardziej szczegółowo

NATURALNE ZMIANY CYKLU OBIEGU WODY

NATURALNE ZMIANY CYKLU OBIEGU WODY NATURALNE ZMIANY CYKLU OBIEGU WODY prof. dr hab. inż. MACIEJ MACIEJEWSKI, e-mail: maciej.maciejewski@imgw.pl dr inż. TOMASZ WALCZUKIEWICZ, e-mail: tomasz.walczykiewicz@imgw.pl mgr CELINA RATAJ, e-mail:

Bardziej szczegółowo

ALTERNATYWNE ŹRÓDŁA I OSZCZĘDZANIE ENERGII

ALTERNATYWNE ŹRÓDŁA I OSZCZĘDZANIE ENERGII ALTERNATYWNE ŹRÓDŁA I OSZCZĘDZANIE ENERGII Główne źródła energii w Polsce W Polsce głównym źródłem energii są paliwa kopalne: - węgiel kamienny, - węgiel brunatny - ropa naftowa, - gaz ziemny. Należą one

Bardziej szczegółowo

Żywność. zapewnia prawidłowe funkcjonowanie. poprawia samopoczucie

Żywność. zapewnia prawidłowe funkcjonowanie. poprawia samopoczucie Warsztaty żywieniowe Żywność buduje i regeneruje dostarcza energii zapewnia prawidłowe funkcjonowanie poprawia samopoczucie Żaden pojedynczy produkt nie dostarczy Ci wszystkiego, czego potrzebujesz dlatego

Bardziej szczegółowo

WODY OPADOWE JAKO NATURALNY ZASÓB WODNY. Dr hab. inż. Jadwiga Królikowska, prof. PK

WODY OPADOWE JAKO NATURALNY ZASÓB WODNY. Dr hab. inż. Jadwiga Królikowska, prof. PK WODY OPADOWE JAKO NATURALNY ZASÓB WODNY Dr hab. inż. Jadwiga Królikowska, prof. PK Wody opadowe są z ekonomicznego i przyrodniczego punktu widzenia zasobem naturalnym, tj. zasobem zaliczanym do bogactw

Bardziej szczegółowo

KONSPEKT LEKCJI PRZYRODY W KLASIE V

KONSPEKT LEKCJI PRZYRODY W KLASIE V KONSPEKT LEKCJI PRZYRODY W KLASIE V Temat lekcji: Wszechobecna woda. Czas realizacji: 90 minut I. Cele lekcji A. Cel ogólny: Wykazanie obecności wody w glebie, powietrzu, organizmach żywych i oddechu.

Bardziej szczegółowo

Badanie stanu fizycznego zanieczyszczenia wód w gminie Raba Wyżna.

Badanie stanu fizycznego zanieczyszczenia wód w gminie Raba Wyżna. Badanie stanu fizycznego zanieczyszczenia wód w gminie Raba Wyżna. Zanieczyszczenie wód - niekorzystne zmiany właściwości fizycznych, chemicznych i bakteriologicznych wody spowodowane wprowadzaniem w nadmiarze

Bardziej szczegółowo

Szkolenie z zakresu stosowania nawozów BLOK 5

Szkolenie z zakresu stosowania nawozów BLOK 5 Szkolenie z zakresu stosowania nawozów BLOK 5 opracowanie: Kierownik DAOR OSChR mgr inż. Krzysztof Skowronek Starszy Specjalista DAOR OSChR mgr inż.. Grażyna Sroka Program szkolenia Blok 5. Zasady stosowania

Bardziej szczegółowo

Lp. STANDARD PODSTAWA PRAWNA

Lp. STANDARD PODSTAWA PRAWNA Zestawienie standardów jakości środowiska oraz standardów emisyjnych Lp. STANDARD PODSTAWA PRAWNA STANDARDY JAKOŚCI ŚRODOWISKA (IMISYJNE) [wymagania, które muszą być spełnione w określonym czasie przez

Bardziej szczegółowo

SCENARIUSZ UCZNIOWSKIEGO EKSPERYMENTU PRZYRODNICZEGO

SCENARIUSZ UCZNIOWSKIEGO EKSPERYMENTU PRZYRODNICZEGO SCENARIUSZ UCZNIOWSKIEGO EKSPERYMENTU PRZYRODNICZEGO Opracowała: mgr EWA GORZKOWSKA nauczyciel Szkoły Podstawowej nr 4 w Koninie Adres: 62-510 Konin Ul.Margaretkowa 1/67 PODSTAWA PROGRAMOWA: Właściwości

Bardziej szczegółowo

Zadanie: 1 (1pkt) Zadanie: 2 (1 pkt)

Zadanie: 1 (1pkt) Zadanie: 2 (1 pkt) Zadanie: 1 (1pkt) Stężenie procentowe nasyconego roztworu azotanu (V) ołowiu (II) Pb(NO 3 ) 2 w temperaturze 20 0 C wynosi 37,5%. Rozpuszczalność tej soli w podanych warunkach określa wartość: a) 60g b)

Bardziej szczegółowo

Ściąga eksperta. Mieszaniny. - filmy edukacyjne on-line Strona 1/8. Jak dzielimy substancje chemiczne?

Ściąga eksperta. Mieszaniny.  - filmy edukacyjne on-line Strona 1/8. Jak dzielimy substancje chemiczne? Mieszaniny Jak dzielimy substancje chemiczne? Mieszaninami nazywamy substancje złożone z kilku skład, zachowujących swoje właściwości. Mieszaniny uzyskuje się na drodze mechanicznego mieszania ze sobą

Bardziej szczegółowo

Równanie gazu doskonałego

Równanie gazu doskonałego Równanie gazu doskonałego Gaz doskonały to abstrakcyjny model gazu, który zakłada, że gaz jest zbiorem sprężyście zderzających się kulek. Wiele gazów w warunkach normalnych zachowuje się jak gaz doskonały.

Bardziej szczegółowo

Plan wykładu: Wstęp. Zanieczyszczenia powietrza atmosferycznego. Zanieczyszczenia wód. Odpady stałe

Plan wykładu: Wstęp. Zanieczyszczenia powietrza atmosferycznego. Zanieczyszczenia wód. Odpady stałe Plan wykładu: Wstęp Klasyfikacja odpadów i zanieczyszczeń Drogi przepływu substancji odpadowych Analiza instalacji przemysłowej w aspekcie ochrony środowiska Parametry charakterystyczne procesu oczyszczania

Bardziej szczegółowo

TREŚCI NAUCZANIA. Poszukuje informacji nt. odnawialnych i nieodnawialnych źródeł energii energii jądrowej, omawia deficyt masy w reakcjach jądrowych

TREŚCI NAUCZANIA. Poszukuje informacji nt. odnawialnych i nieodnawialnych źródeł energii energii jądrowej, omawia deficyt masy w reakcjach jądrowych 44 S t r o n a Przedmiot Treści nauczania z podstawy programowej. 2.1 Wykorzystuje pojęcie energii mechanicznej i wymienia różne jej formy; III. TREŚCI NAUCZANIA Treści wykraczające poza podstawę programową.

Bardziej szczegółowo

CHEMIA I GIMNAZJUM WYMAGANIA PODSTAWOWE

CHEMIA I GIMNAZJUM WYMAGANIA PODSTAWOWE WYMAGANIA PODSTAWOWE wskazuje w środowisku substancje chemiczne nazywa sprzęt i szkło laboratoryjne opisuje podstawowe właściwości substancji będących głównymi składnikami stosowanych na co dzień produktów

Bardziej szczegółowo

Substancje i ich właściwości - zadania

Substancje i ich właściwości - zadania Zadanie 1 Spośród niżej wymienionych pierwiastków zaznacz ten, który jest metalem: a. N b. C c. S d. Ag Zadanie 2 Ceglastoczerwonym metalem jest: a. Zelazo b. Wapń c. Miedź d. Srebro Zadanie 3 Charakterystycznego

Bardziej szczegółowo

www.harcerskanatura.eu PROJEKT

www.harcerskanatura.eu PROJEKT PROJEKT kampania edukacyjna dla dzieci i młodzieży 4 żywioły przyjaciele człowieka cykl konkursów w szkołach główna nagroda w konkursach wymiana dzieci i młodzieży między Partnerami projektu program edukacyjny

Bardziej szczegółowo

Dominika Jezierska. Łódź, dn r.

Dominika Jezierska. Łódź, dn r. Badania i ocena jakości środowiska morskiego Bałtyku rozporządzenie MŚ z dnia 4 października 2002 r. w sprawie wymagań jakim powinny odpowiadać morskie wody wewnętrzne i wody przybrzeżne będące środowiskiem

Bardziej szczegółowo

Instrukcja dla uczestnika

Instrukcja dla uczestnika III edycja Konkursu Chemicznego Chemik dla uczniów szkół podstawowych i gimnazjalnych rok szkolny 2017/2018 Instrukcja dla uczestnika I etap Konkursu (etap szkolny) 1. Sprawdź, czy arkusz konkursowy, który

Bardziej szczegółowo

Przyroda. klasa IV. listopad. XI Kuchnia jako laboratorium

Przyroda. klasa IV. listopad. XI Kuchnia jako laboratorium Przyroda listopad klasa IV XI Kuchnia jako laboratorium Zapisy podstawy programowej Uczeń: 3. 3) obserwuje i rozróżnia stany skupienia wody, bada doświadczalnie zjawiska: parowania, skraplania, topnienia

Bardziej szczegółowo

OPTYMALIZACJA ENERGII I ZACHOWAŃ W SZKOŁACH EUROPY ŚRODKOWEJ. Zespół Szkół Mechanicznych nr 2 w Bydgoszczy

OPTYMALIZACJA ENERGII I ZACHOWAŃ W SZKOŁACH EUROPY ŚRODKOWEJ. Zespół Szkół Mechanicznych nr 2 w Bydgoszczy ENERGY@SCHOOL OPTYMALIZACJA ENERGII I ZACHOWAŃ W SZKOŁACH EUROPY ŚRODKOWEJ Zespół Szkół Mechanicznych nr 2 w Bydgoszczy Czym jest projekt ENERGY@SCHOOL? To międzynarodowy projekt, którego celem jest zwiększenie

Bardziej szczegółowo

APARATURA W OCHRONIE ŚRODOWISKA - 1. WPROWADZENIE

APARATURA W OCHRONIE ŚRODOWISKA - 1. WPROWADZENIE APARATURA W OCHRONIE ŚRODOWISKA - 1. WPROWADZENIE Wykład dla kierunku Ochrona Środowiska Wrocław, 2016 r. Ochrona środowiska - definicje Ochrona środowiska szereg podejmowanych przez człowieka działań

Bardziej szczegółowo

Meteorologia i Klimatologia Ćwiczenie IV. Poznań,

Meteorologia i Klimatologia Ćwiczenie IV. Poznań, Meteorologia i Klimatologia Ćwiczenie IV Poznań, 27.10.2008 www.amu.edu.pl/~nwp Woda w atmosferze i jej przemiany fazowe Zapotrzebowanie energetyczne przemian fazowych wody jest istotnym czynnikiem kształtującym

Bardziej szczegółowo

TECHNOLOGIA ŻYWNOŚCI CZ. 1 PODSTAWY TECHNOLOGII ŻYWNOŚCI

TECHNOLOGIA ŻYWNOŚCI CZ. 1 PODSTAWY TECHNOLOGII ŻYWNOŚCI TECHNOLOGIA ŻYWNOŚCI CZ. 1 PODSTAWY TECHNOLOGII ŻYWNOŚCI Praca zbiorowa pod red. Ewy Czarnieckiej-Skubina SPIS TREŚCI Rozdział 1. Wiadomości wstępne 1.1. Definicja i zakres pojęcia technologia 1.2. Podstawowe

Bardziej szczegółowo

Katarzyna Herwy Wojewódzka Stacja Sanitarno Epidemiologiczna w Opolu 2011-06-13 1

Katarzyna Herwy Wojewódzka Stacja Sanitarno Epidemiologiczna w Opolu 2011-06-13 1 WODA DLA ZDROWIA Katarzyna Herwy Wojewódzka Stacja Sanitarno Epidemiologiczna w Opolu 2011-06-13 1 Jesteś tym co pijesz WODA główny składnik ciała i podstawowy składnik poŝywienia stanowi 50 80 % masy

Bardziej szczegółowo

Praca kontrolna semestr IV Przyroda... imię i nazwisko słuchacza

Praca kontrolna semestr IV Przyroda... imię i nazwisko słuchacza Praca kontrolna semestr IV Przyroda.... imię i nazwisko słuchacza semestr 1. Ilustracja przedstawia oświetlenie Ziemi w pierwszym dniu jednej z astronomicznych pór roku. Uzupełnij zdania brakującymi informacjami,

Bardziej szczegółowo

GRAWITACYJNE ZAGĘSZCZANIE OSADÓW

GRAWITACYJNE ZAGĘSZCZANIE OSADÓW GRAWITACYJNE ZAGĘSZCZANIE OSADÓW Ćwiczenie nr 4 1. CHARAKTERYSTYKA PROCESU Ze względu na wysokie uwodnienie oraz niewielką ilość suchej masy, osady powstające w oczyszczalni ścieków należy poddawać procesowi

Bardziej szczegółowo

OFERTA TEMATÓW PRAC DYPLOMOWYCH do zrealizowania w Katedrze Chemii Analitycznej

OFERTA TEMATÓW PRAC DYPLOMOWYCH do zrealizowania w Katedrze Chemii Analitycznej OFERTA TEMATÓW PRAC DYPLOMOWYCH do zrealizowania w Katedrze Chemii Analitycznej TECHNOLOGIE OCHRONY Badania poziomu składników organicznych w próbkach opadów atmosferycznych (deszcz, śnieg, szron, sadź).

Bardziej szczegółowo

Seria filtrów GL Wysokowydajne filtry

Seria filtrów GL Wysokowydajne filtry Seria filtrów GL Wysokowydajne filtry 2 Uwaga: skażenie! Wszystkie branże przemysłu stosują sprężone powietrze jako bezpieczny i niezawodny nośnik energii. Jednakże po wytworzeniu w chwili tłoczenia do

Bardziej szczegółowo

CHEMIA klasa 1 Wymagania programowe na poszczególne oceny do Programu nauczania chemii w gimnazjum. Chemia Nowej Ery.

CHEMIA klasa 1 Wymagania programowe na poszczególne oceny do Programu nauczania chemii w gimnazjum. Chemia Nowej Ery. CHEMIA klasa 1 Wymagania programowe na poszczególne oceny do Programu nauczania chemii w gimnazjum. Chemia Nowej Ery. Dział - Substancje i ich przemiany WYMAGANIA PODSTAWOWE stosuje zasady bezpieczeństwa

Bardziej szczegółowo

Egzamin gimnazjalny. Chemia. Także w wersji online TRENING PRZED EGZAMINEM. Sprawdź, czy zdasz!

Egzamin gimnazjalny. Chemia. Także w wersji online TRENING PRZED EGZAMINEM. Sprawdź, czy zdasz! Egzamin gimnazjalny 1 Chemia TRENING PRZED EGZAMINEM Także w wersji online Sprawdź, czy zdasz! Spis treści Zestaw 1: Substancje i ich właściwości 5 Zestaw 2: Wewnętrzna budowa materii 9 Zestaw 3: Reakcje

Bardziej szczegółowo

Utrwalenie wiadomości. Fizyka, klasa 1 Gimnazjum im. Jana Pawła II w Sułowie

Utrwalenie wiadomości. Fizyka, klasa 1 Gimnazjum im. Jana Pawła II w Sułowie Utrwalenie wiadomości Fizyka, klasa 1 Gimnazjum im. Jana Pawła II w Sułowie Za tydzień sprawdzian Ciało fizyczne a substancja Ciało Substancja gwóźdź żelazo szklanka szkło krzesło drewno Obok podanych

Bardziej szczegółowo

Wykład 3. Diagramy fazowe P-v-T dla substancji czystych w trzech stanach. skupienia. skupienia

Wykład 3. Diagramy fazowe P-v-T dla substancji czystych w trzech stanach. skupienia. skupienia Wykład 3 Substancje proste i czyste Przemiany w systemie dwufazowym woda para wodna Diagram T-v dla przejścia fazowego woda para wodna Diagramy T-v i P-v dla wody Punkt krytyczny Temperatura nasycenia

Bardziej szczegółowo

Plan wynikowy. Klasa:4 Czas realizacji:1 miesiąc

Plan wynikowy. Klasa:4 Czas realizacji:1 miesiąc Plan wynikowy Przedmiot:przyroda Klasa:4 Czas realizacji:1 miesiąc Wg. Programu DKW-4014-49/99 Opracowała: Dorota Łapińska Zespół Szkół w Łapach Dział LP. Temat lekcji Treść ścieżki Wymagania podstawowe

Bardziej szczegółowo

Egzamin Gimnazjalny z WSiP MAJ Analiza wyników próbnego egzaminu gimnazjalnego

Egzamin Gimnazjalny z WSiP MAJ Analiza wyników próbnego egzaminu gimnazjalnego Egzamin Gimnazjalny z WSiP MAJ 205 Analiza wyników próbnego egzaminu gimnazjalnego Częśd matematyczno-przyrodnicza z zakresu przedmiotów przyrodniczych Klasa Arkusz egzaminu próbnego składał się z 2 zadao

Bardziej szczegółowo

Ostateczna postać długotrwałych zmian w określonych warunkach klimatyczno-geologicznych to:

Ostateczna postać długotrwałych zmian w określonych warunkach klimatyczno-geologicznych to: WYDZIAŁ: GEOLOGII, GEOFIZYKI I OCHRONY ŚRODOWISKA KIERUNEK STUDIÓW: OCHRONA ŚRODOWISKA RODZAJ STUDIÓW: STACJONARNE I STOPNIA ROK AKADEMICKI 2014/2015 WYKAZ PRZEDMIOTÓW EGZAMINACYJNYCH: I. Ekologia II.

Bardziej szczegółowo

Klasa maksymalnie 27 punktów. Botnicka, Śródziemne, Czad, Tygrys, Fundy, Tamiza, Bałtyckie, Tanganika. Rzeka Zatoka Jezioro Morze

Klasa maksymalnie 27 punktów. Botnicka, Śródziemne, Czad, Tygrys, Fundy, Tamiza, Bałtyckie, Tanganika. Rzeka Zatoka Jezioro Morze grupa a Wody Ziemi...................................... Imię i nazwisko Poniższy test składa się z 14 zadań. Przy każdym poleceniu podano liczbę punktów możliwą do uzyskania za prawidłową......... odpowiedź.

Bardziej szczegółowo

Przyroda (NPP: SP kl. 4) Czas realizacji tematu 45 min

Przyroda (NPP: SP kl. 4) Czas realizacji tematu 45 min Przyroda (NPP: SP kl. 4) Woda i jej stany skupienia Czas realizacji tematu 45 min Cele lekcji Uczeń: obserwuje stany skupienia wody; rozróżnia parowanie, skraplanie, topnienie i zamarzanie; bada doświadczalnie

Bardziej szczegółowo

SPIS TREŚCI GEOGRAFIA JAKO NAUKA 9

SPIS TREŚCI GEOGRAFIA JAKO NAUKA 9 GEOGRAFIA JAKO NAUKA 9 I PLANETA ZIEMIA. ZIEMIA JAKO CZĘŚĆ WSZECHŚWIATA 1. Pierwotne wyobrażenia o kształcie Ziemi i ich ewolucja 11 2. Wszechświat. Układ Słoneczny 12 3. Ruch obrotowy Ziemi i jego konsekwencje

Bardziej szczegółowo

WOJEWÓDZKI KONKURS PRZEDMIOTOWY Z CHEMII DLA UCZNIÓW DOTYCHCZASOWYCH GIMNAZJÓW 2017/2018. Eliminacje szkolne

WOJEWÓDZKI KONKURS PRZEDMIOTOWY Z CHEMII DLA UCZNIÓW DOTYCHCZASOWYCH GIMNAZJÓW 2017/2018. Eliminacje szkolne ŁÓDZKIE CENTRUM DOSKONALENIA NAUCZYCIELI I KSZTAŁCENIA PRAKTYCZNEGO WOJEWÓDZKI KONKURS PRZEDMIOTOWY Z CHEMII DLA UCZNIÓW DOTYCHCZASOWYCH GIMNAZJÓW 2017/2018 Eliminacje szkolne Podczas rozwiązywania zadań

Bardziej szczegółowo

CZTERY ŻYWIOŁY. Q=mg ZIEMIA. prawo powszechnej grawitacji. mgr Andrzej Gołębiewski

CZTERY ŻYWIOŁY. Q=mg ZIEMIA. prawo powszechnej grawitacji. mgr Andrzej Gołębiewski CZTERY ŻYWIOŁY mgr Andrzej Gołębiewski W starożytności cztery żywioły (ziemia, powietrze, woda i ogień) uznawano jako podstawę do życia na ziemi. ZIEMIA Ziemia była nazywana żywicielką. Rośliny i zwierzęta

Bardziej szczegółowo

Zadanie 2. (0 1) W tabeli podano rodzaje mieszanin oraz wybrane sposoby ich rozdzielania. Rodzaj mieszaniny Metoda rozdzielania mieszaniny

Zadanie 2. (0 1) W tabeli podano rodzaje mieszanin oraz wybrane sposoby ich rozdzielania. Rodzaj mieszaniny Metoda rozdzielania mieszaniny Zadanie 1. (0 1) Uczniowie obserwowali przebieg doświadczenia, w którym do kolby z wrzącą wodą wprowadzono płonący magnez nad powierzchnię cieczy. Doświadczenie zilustrowali rysunkiem. W czasie doświadczenia

Bardziej szczegółowo

Uzdatnianie wody. Ozon posiada wiele zalet, które wykorzystuje się w uzdatnianiu wody. Oto najważniejsze z nich:

Uzdatnianie wody. Ozon posiada wiele zalet, które wykorzystuje się w uzdatnianiu wody. Oto najważniejsze z nich: Ozonatory Dezynfekcja wody metodą ozonowania Ozonowanie polega na przepuszczaniu przez wodę powietrza nasyconego ozonem O3 (tlenem trójatomowym). Ozon wytwarzany jest w specjalnych urządzeniach zwanych

Bardziej szczegółowo

Rola CHEMII w zapewnieniu bezpieczeństwa żywnościowego na świecie VI KONFERENCJA NAUKA BIZNES ROLNICTWO

Rola CHEMII w zapewnieniu bezpieczeństwa żywnościowego na świecie VI KONFERENCJA NAUKA BIZNES ROLNICTWO Rola CHEMII w zapewnieniu bezpieczeństwa żywnościowego na świecie VI KONFERENCJA NAUKA BIZNES ROLNICTWO 1 TRENDY W PRZEMYŚLE SPOŻYWCZYM Innowacyjność w przemyśle spożywczym Zdrowa żywność Żywność z długim

Bardziej szczegółowo

PRZYKŁADOWY ZESTAW ZADAŃ PRZYRODA

PRZYKŁADOWY ZESTAW ZADAŃ PRZYRODA PRZYKŁADOWY ZESTAW ZADAŃ PRZYRODA Zadanie 1. / 0 1 / Jesienią alejki ogrodu usłane są dywanami kolorowych liści. Dlaczego tak się dzieje o tej porze roku? a) Wszystkie rośliny zrzucają liście, gdy temperatura

Bardziej szczegółowo

Lista materiałów dydaktycznych dostępnych w Multitece Chemia Nowej Ery dla klasy 7

Lista materiałów dydaktycznych dostępnych w Multitece Chemia Nowej Ery dla klasy 7 Lista materiałów dydaktycznych dostępnych w Multitece Chemia Nowej Ery dla klasy 7 W tabeli zostały wyróżnione y z doświadczeń zalecanych do realizacji w szkole podstawowej. Temat w podręczniku Tytuł Typ

Bardziej szczegółowo

Wielostronny Partnerski Projekt Szkół Comenius Ochrona środowiska dla przyszłych pokoleń poprzez edukację, etykę, ekonomię i politykę, 2011-2013

Wielostronny Partnerski Projekt Szkół Comenius Ochrona środowiska dla przyszłych pokoleń poprzez edukację, etykę, ekonomię i politykę, 2011-2013 Wielostronny Partnerski Projekt Szkół Comenius Ochrona środowiska dla przyszłych pokoleń poprzez edukację, etykę, ekonomię i politykę, 2011-2013 ANKIETA dla dwóch pokoleń Pytania dla Młodzieży 1. Czy Twój

Bardziej szczegółowo

Gospodarka odpadami. Wykład Semestr 1 Dr hab. inż. Janusz Sokołowski Dr inż. Zenobia Rżanek-Boroch

Gospodarka odpadami. Wykład Semestr 1 Dr hab. inż. Janusz Sokołowski Dr inż. Zenobia Rżanek-Boroch Gospodarka odpadami Agnieszka Kelman Aleksandra Karczmarczyk Gospodarka odpadami. Gospodarka odpadami II stopień Wykład Semestr 1 Dr hab. inż. Janusz Sokołowski Dr inż. Zenobia Rżanek-Boroch Godzin 15

Bardziej szczegółowo

Energia, właściwości materii

Energia, właściwości materii Imię i nazwisko Pytanie 1/ Zaznacz prawidłową odpowiedź. Kasia stała na balkonie i trzymała w ręku lalkę o masie 600 g. Lalka znajdowała się na wysokości 5 m nad ziemią. W pewnej chwili dziewczynka upuściła

Bardziej szczegółowo

IV WOJEWÓDZKI KONKURS WIEDZY PRZYRODNICZO-EKOLOGICZNEJ DLA UCZNIÓW KLAS III-IV SZKOŁY PODSTAWOWEJ

IV WOJEWÓDZKI KONKURS WIEDZY PRZYRODNICZO-EKOLOGICZNEJ DLA UCZNIÓW KLAS III-IV SZKOŁY PODSTAWOWEJ IV WOJEWÓDZKI KONKURS WIEDZY PRZYRODNICZO-EKOLOGICZNEJ DLA UCZNIÓW KLAS III-IV SZKOŁY PODSTAWOWEJ Woda źródłem życia Szanowni Państwo! Woda jest źródłem wszelkiego życia na Ziemi. Wiemy, że jej zasoby

Bardziej szczegółowo

WYKONUJEMY POMIARY. Ocenę DOSTATECZNĄ otrzymuje uczeń, który :

WYKONUJEMY POMIARY. Ocenę DOSTATECZNĄ otrzymuje uczeń, który : WYKONUJEMY POMIARY Ocenę DOPUSZCZAJĄCĄ otrzymuje uczeń, który : wie, w jakich jednostkach mierzy się masę, długość, czas, temperaturę wie, do pomiaru jakich wielkości służy barometr, menzurka i siłomierz

Bardziej szczegółowo

Chemia, brud i pierwiastki -co możemy znaleźć w szklance

Chemia, brud i pierwiastki -co możemy znaleźć w szklance Chemia, brud i pierwiastki -co możemy znaleźć w szklance P olska należy w Europie do państw o najbardziej zanieczyszczonym środowisku naturalnym! Do tego środowiska, należy również Woda, która otacza nas

Bardziej szczegółowo

Ja i planeta Ziemia w zadaniach matematycznych. 1. Cele lekcji. 2. Metoda i forma pracy. 3. Środki dydaktyczne. 4. Przebieg lekcji.

Ja i planeta Ziemia w zadaniach matematycznych. 1. Cele lekcji. 2. Metoda i forma pracy. 3. Środki dydaktyczne. 4. Przebieg lekcji. Ja i planeta Ziemia w zadaniach matematycznych. 1. Cele lekcji a) Wiadomości Uczeń: - zna wybrane zagadnienia ekologiczne naszej planety. b) Umiejętności Uczeń: - potrafi wykonywać działania na ułamkach,

Bardziej szczegółowo

PLAN REALIZACJI MATERIAŁU NAUCZANIA FIZYKI W GIMNAZJUM WRAZ Z OKREŚLENIEM WYMAGAŃ EDUKACYJNYCH

PLAN REALIZACJI MATERIAŁU NAUCZANIA FIZYKI W GIMNAZJUM WRAZ Z OKREŚLENIEM WYMAGAŃ EDUKACYJNYCH PLAN REALIZACJI MATERIAŁU NAUCZANIA FIZYKI W GIMNAZJUM WRAZ Z OKREŚLENIEM WYMAGAŃ EDUKACYJNYCH Krzysztof Horodecki, Artur Ludwikowski, Fizyka 2. Podręcznik dla gimnazjum, Gdańskie Wydawnictwo Oświatowe

Bardziej szczegółowo

8.2. Wartość odżywcza produktów spożywczych Czynniki kształtujące wartość odżywczą produktów spożywczych...185

8.2. Wartość odżywcza produktów spożywczych Czynniki kształtujące wartość odżywczą produktów spożywczych...185 SpiS treści 1. Znaczenie nauki o żywieniu człowieka...9 1.1. Cele i zadania nauki o żywieniu...9 1.2. Rozwój nauki o żywieniu człowieka...9 1.3. Problemy żywieniowe Polski i świata...11 1.4. Organizacje

Bardziej szczegółowo

Rok akademicki: 2014/2015 Kod: GIS-1-318-s Punkty ECTS: 4. Poziom studiów: Studia I stopnia Forma i tryb studiów: -

Rok akademicki: 2014/2015 Kod: GIS-1-318-s Punkty ECTS: 4. Poziom studiów: Studia I stopnia Forma i tryb studiów: - Nazwa modułu: Technologie oczyszczania wody i ścieków Rok akademicki: 2014/2015 Kod: GIS-1-318-s Punkty ECTS: 4 Wydział: Górnictwa i Geoinżynierii Kierunek: Inżynieria Środowiska Specjalność: - Poziom

Bardziej szczegółowo

Oczyszczanie wody - A. L. Kowal, M. Świderska-BróŜ

Oczyszczanie wody - A. L. Kowal, M. Świderska-BróŜ Oczyszczanie wody - A. L. Kowal, M. Świderska-BróŜ Spis treści Przedmowa 1. Woda w przyrodzie 1.1. Wprowadzenie 1.2. Fizyczne właściwości wody 1.3. Ogólna charakterystyka roztworów wodnych 1.3.1. Roztwory

Bardziej szczegółowo

podstawowa/chemia/jak-zmienia-sie-podreczniki-dostosowane-do-nowej-podstawy-

podstawowa/chemia/jak-zmienia-sie-podreczniki-dostosowane-do-nowej-podstawy- Jak zmienią się podręczniki dostosowane do nowej podstawy programowej? Nowa podstawa programowa wprowadza nauczanie chemii do szkoły podstawowej. Na nauczanie chemii zostały przewidziane po dwie godziny

Bardziej szczegółowo

3.10 Czyszczenie i konserwacja kanalizacji 121 3.11 Kontrola odprowadzania ścieków rzemieślniczo-przemysłowych (podczyszczanie ścieków) 127 3.

3.10 Czyszczenie i konserwacja kanalizacji 121 3.11 Kontrola odprowadzania ścieków rzemieślniczo-przemysłowych (podczyszczanie ścieków) 127 3. Spis treści 1. Wiadomości ogólne, ochrona wód 17 1.1 Gospodarkawodna 17 1.2 Polskie prawo wodne 25 1.2.1 Rodzaj wód 27 1.2.2 Własność wód 27 1.2.3 Koizystaniezwód 28 1.2.3.1 Powszechne koizystaniezwód

Bardziej szczegółowo

Światowy Dzień Wody 2011

Światowy Dzień Wody 2011 Światowy Dzień Wody 2011 Woda dla miast 22 marca został ogłoszony Światowym Dniem Wody. Co roku organizacje walczące z brakiem dostępu do wody starają się przekonać każdego także Ciebie! że poprzez swoje

Bardziej szczegółowo

TEMAT: BADANIE ZJAWISKA TOPNIENIA I KRZEPNIĘCIA WODY

TEMAT: BADANIE ZJAWISKA TOPNIENIA I KRZEPNIĘCIA WODY TEMAT: BADANIE ZJAWISKA TOPNIENIA I KRZEPNIĘCIA WODY Autor: Tomasz Kocur Podstawa programowa, III etap edukacyjny Cele kształcenia wymagania ogólne II. Przeprowadzanie doświadczeń i wyciąganie wniosków

Bardziej szczegółowo

1) Rozmiar atomu to około? Która z odpowiedzi jest nieprawidłowa? a) 0, m b) 10-8 mm c) m d) km e) m f)

1) Rozmiar atomu to około? Która z odpowiedzi jest nieprawidłowa? a) 0, m b) 10-8 mm c) m d) km e) m f) 1) Rozmiar atomu to około? Która z odpowiedzi jest nieprawidłowa? a) 0,0000000001 m b) 10-8 mm c) 10-10 m d) 10-12 km e) 10-15 m f) 2) Z jakich cząstek składają się dodatnio naładowane jądra atomów? (e

Bardziej szczegółowo

REALIZACJA ŚCIEŻKI EKOLOGICZNEJ

REALIZACJA ŚCIEŻKI EKOLOGICZNEJ II LICEUM OGÓLNOKSZTAŁCĄCE IM. MIKOŁAJA KOPERNIKA WE WŁOCŁAWKU REALIZACJA ŚCIEŻKI EKOLOGICZNEJ Koordynator ścieżki dr Wojciech Górecki Szczegółowe cele kształcenia i wychowania dla ścieżki ekologicznej

Bardziej szczegółowo

Prawo chroniące środowisko w obszarze rolnictwa

Prawo chroniące środowisko w obszarze rolnictwa Prawo chroniące środowisko w obszarze rolnictwa A A 1. Wstęp Prawo ochrony środowiska tworzą akty prawne o różnej randze. Najwyższym z nich jest Konstytucja Rzeczypospolitej Polskiej, uchwalona w 1997

Bardziej szczegółowo