Szkolenie z zakresu stosowania nawozów BLOK 5

Transkrypt

1 Szkolenie z zakresu stosowania nawozów BLOK 5 opracowanie: Kierownik DAOR OSChR mgr inż. Krzysztof Skowronek Starszy Specjalista DAOR OSChR mgr inż.. Grażyna Sroka

2 Program szkolenia Blok 5. Zasady stosowania osadów ściekowych i ścieków w celach nawozowych Terminy, dawki, techniki stosowania, wymagania techniczne i ekologiczne.

3 Rolnicze wykorzystanie ścieków na terenie gospodarstwa. W rolnictwie mogą być wykorzystywane ścieki traktowane jako źródło składników nawozowych. Ściekami można nawozić i nawadniać grunty orne i użytki zielone oraz stawy wykorzystywane do chowu ryb. Ich stosowanie wiąże się z przestrzeganiem określonych warunków, które ogranicza zagrożenia, jakie się z tym wiążą.

4 Należy jednak pamiętać, że ścieki zawierają nie tylko określoną ilość wartościowych składników mineralnych, ale również charakteryzują się podwyższoną zawartością metali ciężkich oraz przetrwalnikowych form organizmów chorobotwórczych, które stanowią potencjalne zagrożenie dla środowiska oraz zdrowia ludzi i zwierząt.

5 Dlatego rolnicze wykorzystywanie ścieków jest ściśle regulowane odpowiednim Rozporządzeniem Ministra Środowiska Rozporządzenie Ministra Środowiska z dnia 14 listopada 2007r w sprawie procesu odzysku R10 (Dz.U. Nr 228, poz. 1685) oraz Rozporządzenie Ministra Środowiska z dnia 1 sierpnia 2002r w sprawie komunalnych osadów ściekowych (Dz.U. Nr 134, poz. 1140) Jednostka oferująca ścieki do rolniczego wykorzystania musi uzyskać pozwolenie wodnoprawne oraz wykonać kosztowne analizy gleb, na których będą one stosowane.

6 Jakie ścieki można stosować w gospodarstwie? Ścieki powstające w gospodarstwie rolnym, na które składają się: wody zużyte na cele bytowe lub gospodarcze np. do mycia urządzeń udojowych, mycia zwierząt czy higienizacji pomieszczeń; wody opadowe lub roztopowe pochodzące z powierzchni zanieczyszczonych;

7 Ścieki dostarczane przez jednostki zewnętrzne, które produkują: ścieki odprowadzane z terenów, na których prowadzi się działalność przemysłową, handlową lub składową; ścieki komunalne będące ściekami bytowymi lub mieszaniną ścieków bytowych z przemysłowymi albo wodami opadowymi lub roztopowymi.

8 Jakie warunki muszą być spełnione? Do rolniczego wykorzystania nadają się ścieki, które spełniają normy sanitarne i w których zawartość metali ciężkich nie przekracza wartości określonych w Rozporządzeniu Ministra Środowiska. Odpowiedzialność za spełnianie tych kryteriów ponosi jednostka oferująca ścieki do rolniczego wykorzystania.

9 Wykorzystywanie ścieków do celów rolniczych wymaga uzyskania przez podmiot oferujący ścieki pozwolenia wodnoprawnego na rolnicze wykorzystanie ścieków, wydawanego przez starostę. Zgodnie z warunkami określonymi w tym pozwoleniu, rolnik powinien uzyskać potwierdzenie tego faktu, żądając kopii decyzji administracyjnej zezwalającej na rolnicze wykorzystanie ścieków.

10 Gleby, na których przewiduje się stosowanie ścieków poza rutynową analiza zasobności (P, K, ph) musi mieć określoną zawartość metali ciężkich w tym celu, żeby nie przekraczać wartości dopuszczalnych podczas stosowania ścieków. Wykonanie analizy gleby zleca jednostka oferująca ścieki, oraz ustala ich dawki uwzględniając potrzeby pokarmowe roślin, dawki składników mineralnych wprowadzanych w nawozach naturalnych oraz zasobność gleby.

11 Jakie warunki musi spełnić rolnik stosujący ścieki w swoim gospodarstwie? Rolnik przyjmujący ścieki musi się upewnić czy jednostka oferująca ścieki ma wymagane dokumenty dotyczące pozwolenia wodnoprawnego, składu chemicznego ścieków i gleby (najlepiej zażądać kopii odpowiednich analiz i dokumentów).

12 Rolnicze wykorzystanie ścieków bez pozwolenia wodnoprawnego możliwe jest tylko i wyłącznie, gdy dotyczy to zwykłego korzystania z wód, tzn. ilość wprowadzanych ścieków nie jest większa niż 5m 3 na dobę. Rolnik, który chce stosować ścieki z własnego gospodarstwa jest zobowiązany do poddania tych ścieków, co najmniej wstępnemu oczyszczaniu. W każdym przypadku gospodarstwa wykorzystujące ścieki muszą sporządzić plany nawożenia, w których uwzględnią ilość składników odżywczych zawartych w dawkach ścieków przeznaczonych do wykorzystania w rolnictwie.

13 Gdzie nie można stosować ścieków? Wykorzystanie ścieków jest zabronione: na terenach uprawnych wykorzystywanych do uprawy roślin przeznaczonych do bezpośredniego spożycia przez ludzi i zwierzęta; gdy grunt jest zamarznięty lub przykryty śniegiem (z wyjątkiem dna stawów ziemnych wykorzystywanych do chowu i hodowli ryb); na gruntach ornych o spadku większym niż 10% oraz na łąkach, pastwiskach i plantacjach drzew leśnych o spadku przekraczającym 20%

14 W trakcie kontroli dokonywanej przez ARiMR należy przedstawić następujące dokumenty: kopia pozwolenia wodno-prawnego, jeśli jest wymagane; plan nawożenia uwzględniający ścieki przeznaczone do rolniczego wykorzystania. Ponadto służby te mogą też sprawdzić czy nawożenie ściekami odbywa się na obszarach, gdzie jest to dozwolone. Tylko odpowiednie wykorzystanie ścieków w gospodarstwie daje pewność, że środowisko nie zostanie zanieczyszczone, a uprawy z Twojego pola nie zawierają niebezpiecznych dla zdrowia składników!!

15 Rolnicze wykorzystanie komunalnych osadów ściekowych Do komunalnych osadów ściekowych zaliczamy osad wytwarzany w komorach fermentacyjnych oraz innych instalacji służących do oczyszczania ścieków komunalnych.

16 Osady ściekowe mogą być wykorzystywane pod wszystkie uprawy rolnicze, z wyjątkiem łąk i pastwisk oraz roślin warzywnych, jagodowych przeznaczonych do bezpośredniego spożycia. Wielkość dawki komunalnego osadu ściekowego zależy od rodzaju gleby, zapotrzebowania roślin na azot i fosfor oraz jakości osadu.

17 Jakie osady ściekowe można stosować w gospodarstwie? Ze względu na możliwość występowania w osadach ściekowych zanieczyszczeń, ich wykorzystywanie musi się odbywać pod pełną kontrolą. Tylko w ten sposób można zapewnić, że stosowanie osadów ściekowych na gruntach rolnych nie spowoduje pogorszenia jakości gleby oraz wód powierzchniowych i podziemnych.

18 Do rolniczego wykorzystania nadają się takie komunalne osady ściekowe, w których zawartość metali ciężkich oraz bakterii z rodzaju Salmonella nie przekracza ilości ustalonych w Rozporządzeniu Ministra Środowiska, a odczyn gleby, na której mają być stosowane nie powinien być mniejszy niż ph 5,6. Stosowanie komunalnych osadów ściekowych nie może pogarszać jakości gleb oraz wód, ani powodować zagrożenia dla zdrowia ludzi.

19 Jakie warunki musi spełnić rolnik stosujący osady ściekowe? 1. Rolnik jest zobowiązany do przechowywania wyników analiz dotyczących osadów ściekowych i gleby oraz posiadać informacji o dawkowaniu osadów na poszczególnych działkach rolnych. 2. Producent osadów ściekowych powinien dostarczyć rolnikowi odpowiednią dokumentację. 3. W gospodarstwie, w którym wykorzystywane są komunalne osady ściekowe musi być sporządzony plan nawożenia, uwzględniający ilości składników mineralnych wniesionych do gleby wraz z osadem.

20 Gdzie nie wolno stosować osadów ściekowych? Stosowanie osadów ściekowych jest zabronione na: gruntach wykorzystywanych jako łąki i pastwiska; glebach o dużej przepuszczalności ( piaski luźne i słabo gliniaste oraz piaski gliniaste lekkie ) i poziomie wód gruntowych poniżej 1,5m od powierzchni; gruntach rolnych o spadku przekraczającym 10%;

21 gruntach wykorzystywanych na uprawy pod przykryciem, na obszarach upraw ogrodniczych i warzywnych, prócz drzew owocowych; obszarach parków narodowych i rezerwatów przyrody; w pasie gruntu o szerokości 50m bezpośrednio przylegającego do brzegów wód powierzchniowych; terenach zalewowych, czasowo podtapianych i bagiennych; terenach zamarzniętych i pokrytych śniegiem; terenach położonych w odległości mniejszej niż 100m od ujęcia wody, domu mieszkalnego lub zakładu produkcji żywności.

22 Inspektorzy ARiMR mogą sprawdzać między innymi: czy zostały wykonane analizy składu chemicznego gleby (obejmujące badanie zawartości metali ciężkich w tych glebach). Ważność takiego badania jest ograniczona i dotyczy ostatniego okresu od wykorzystania osadów ściekowych; czy rolnik posiada odpowiednie dokumenty dotyczące składu osadów ściekowych, które wykorzystujesz na swoich działkach; czy nie zastosowano nadmiernych dawek osadów plany nawożenia. Komunalne osady ściekowe stosowane niewłaściwie mogą stanowić zagrożenie dla środowiska oraz zdrowia ludzi i zwierząt!!