Wybrane nowe możliwości terapii niewydolności serca. Część 2 Selected new heart failure treatment options. Part 2
|
|
- Lidia Łuczak
- 6 lat temu
- Przeglądów:
Transkrypt
1 Akademia Medycyny ARTYKUŁ POGLĄDOWY / REVIEW PAPER Otrzymano/Submitted: Zaakceptowano/Accepted: Wybrane nowe możliwości terapii niewydolności serca. Część 2 Selected new heart failure treatment options. Part 2 Filip Machaj, Jakub Rosik, Bartosz Szostak, Andrzej Pawlik Katedra i Zakład Fizjologii, Pomorski Uniwersytet Medyczny w Szczecinie Streszczenie Niewydolność krążenia jest obecnie jedną z najbardziej rozpowszechnionych chorób układu krążenia, dlatego też poszukiwane są nowe możliwości jej terapii. Artykuł ten omawia nowe możliwości leczenia niewydolności krążenia, do których należy: terapia genowa, hamowanie fosfatazy białek, blokowanie syntezy aldosteronu, blokowanie fosfodiesterazy 5, finerenone, sakubitryl. (Farm Współ 2018; 11: ) Słowa kluczowe: niewydolność krążeniowa, nowoczesna terapia, terapia genowa Abstract Heart failure is one of the most widespread diseases of circulatory system, therefore new possibilities of heart failure therapy are searched. The article summarizes new therapies used in the heart failure such as gene therapy, inhibition of protein phosphatase 1, inhibition of aldosterone synthase, inhibition of phosphodiesterase 5, finerenone, sacubitril. (Farm Współ 2018; 11: ) Keywords: cardiovascular insufficiency, novel therapy, gene therapy Terapia genowa Zastosowanie terapii genowej w leczeniu niewydolności serca polega na wprowadzeniu do kardiomiocytów wektora z genem terapeutycznym kodującym dane białko. Alternatywą dla tej koncepcji jest wprowadzenie obcego DNA lub mrna do komórek, które nie znajdują się w samym mięśniu sercowym, lecz znajdują się w sąsiedztwie miokardium w celu wyprodukowania przekaźników działających na komórki mięśniowe serca [1]. Obecnie za najlepsze wektory uważane są należące do rodziny Parvoviridae wirusy AAV (ang. adeno-associated virus; wirus towarzyszący adenowirusom, należący do rodziny parwowirusów). Główne atuty tych wektorów to bardzo niska immunogenność i długotrwała ekspresja genu [1]. Należy wspomnieć, że AAV mają też wady. U niektórych pacjentów występują przeciwciała neutralizujące wirusa [1]. Im wyższe miano tych immunoglobulin, tym mniejsza szansa na zainfekowanie przez wirusa komórek miokardium, a tym samym niższa skuteczność terapii. Ryzyko obecności wysokiego miana przeciwciał neutralizujących rośnie z wiekiem, co jest konsekwencją działania mechanizmów odpornościowych człowieka [2]. Wraz z upływem czasu organizm styka się z coraz to nowymi antygenami i wytwarza przeciwko nim swoistą odporność. U starszej osoby szansa na napotkanie antygenu podobnego do występujących na powierzchni AAV jest w związku z powyższym największa, co nieuchronnie prowadzi do immunizacji. Fakt ten ogranicza możliwość zastosowania terapii genowej z wektorem AAV u osób starszych. Konieczna wydaje się korekta terapii genowej, uwzględniająca aspekt immunologiczny; szczególnie, że według danych Healthcare Cost and Utilization Project niewydolność serca jest główną przyczyną hospitalizacji osób w podeszłym wieku. Oczywistym wydawało się zastosowanie w tym celu immunosupresji poprzedzającej wprowadzenie AAV. Eksperyment ten nie odniósł jednak na modelu zwierzęcym oczekiwanego sukcesu [2]. Kolejnym wyzwaniem poza znalezieniem wektora odpowiedniego do transferu genów było opracowanie efektywnej metody wprowadzenia nośnika informacji genetycznej do organizmu. W tym celu opracowano kilka metod m.in. poprzez perfuzję tętnic wieńcowych, zatoki wieńcowej lub poprzez bezpośrednie wprowadzenie (chirurgiczne, cewnikiem bądź poprzez
2 przezskórną iniekcję) do wsierdzia lub osierdzia wirusa AAV [1]. Jednym z potencjalnych celów terapii genowej jest gospodarka wapniowa komórek mięśnia sercowego. W utrzymaniu stężenia wapnia na pożądanym poziomie w kolejnych fazach pracy mięśnia sercowego ważną rolę odgrywa wapniowa ATPaza SERCA2a. Aktywność tego białka jest szczególnie zmniejszona przy niewydolności serca. Efektem spadku aktywności jest spowolnienie transportu jonów Ca 2+ z cytoplazmy do retikulum endoplazmatycznego, co przekłada się na mniejszą dostępność wapnia w fazie skurczu i spadek siły skurczu, a także działa ujemnie na zdolności rozkurczowe mięśniówki komór. Argumentem potwierdzającym teorię o efektywności terapii mających na celu wzrost aktywności SERCA2a są osiągnięcia modulacji kurczliwości mięśnia sercowego (CCM). Jednym z dostrzeżonych efektów CCM jest zwiększenie ekspresji SERCA2a [3]. Wspomniany skutek podkreśla, jak ważne może okazać się zwiększenie ekspresji SERCA2a dla poprawy jakości życia pacjentów z niewydolnością serca. Sugeruje także, że poza terapią genową możliwe są inne działania przywracające utracone funkcje białek komórek mięśnia sercowego. Godne uwagi są wyniki terapii genowej zastosowanej podczas badania CUPID 1. Pacjenci po podaniu im w wektorze AAV genu kodującego SERCA2a wykazali poprawę w stosunku do grupy otrzymującej placebo. Efekty terapii były proporcjonalne do dawki otrzymanej przez chorego [4]. Na podstawie tych badań można wywnioskować, że być może to właśnie zwiększenie dawki jest metodą na pokonanie problemu niskiej skuteczności terapii AAV/SERCA2a w dłuższym okresie. Wspomniany problem zbyt krótkiego czasu działania terapii jest rozwiązywany już od wielu lat. W 2006 roku [5] w podobnym badaniu uzyskano poprawę wydolności mięśnia sercowego, ale jedynie na 7 dni, przy czym po 15 dniach nie było już żadnych zauważalnych efektów terapii. Prace prowadzone nad wprowadzeniem do mięśniówki komór chorego genów SERCA2a, także współcześnie napotykają na podobny problem [6]. Prowadzone niedawno badania CUPID2, uważane za największą próbę implementacji terapii genowej w leczeniu niewydolności serca nie zakończyły się sukcesem. Powieliły się problemy badań z lat poprzednich obiecująca poprawa w początkowej fazie testów nie prowadziła do istotnej zmiany na lepsze warunków życia chorych w dłuższym czasie. Biorąc pod uwagę wnioski z wymienionych badań, w najbliższych latach należy spodziewać się dalszych prób znalezienia optymalnej dawki, gwarantującej poprawę rokowania chorego na dłużej niż osiągano to dotychczas, a także opracowania wektora zdolnego efektywnie wprowadzić obce DNA do miokardium. W świetle opisywanych badań wydaje się, że kluczem do sukcesu może stać się przezwyciężenie mechanizmów odporności swoistej chorego lub odkrycie molekularnych podstaw spadku efektywności terapii w czasie. S100A1 Białka wiążące wapń, takie jak rodzina S100, odgrywają znaczącą rolę w homeostazie komórkowej. Ich zdolność wiązania wapnia umożliwia im pełnienie wielu funkcji biologicznych. Biorą one udział w regulowaniu funkcjonowania komórki, ekspresji genów i współuczestniczą w apoptozie czy procesie skurczu [7,8]. S100A1 jest głównym przedstawicielem rodziny S100 w kardiomiocytach. Największe stężenie S100A1 jest zlokalizowane w lewej komorze serca. S100A1 odgrywa kluczową rolę w regulacji funkcji wielu białek kardiomiocytów. Receptory rianodynowe są również regulowane przez S100A1. Białko S100A1 nasila uwalnianie wapnia z siateczki sarkoplazmatycznej, modyfikuje kanały wapniowe typu L oraz wymiennik sodowo-wapniowy. W komórkach miokardium niewydolnego serca zaobserwowano spadek ilości białka S100A1. Ogromny wpływ S100A1 na kurczliwość kardiomiocytów, homeostazę energetyczną i gospodarkę wapniową sprawił, że stał się obiecującym celem terapii genowej [8-10]. Skuteczność terapeutyczna terapii genowej S100A1 została sprawdzona na modelach zwierzęcych. Badania wykazały, że grupa leczona AAV6-S100A1 odniosła największą poprawę frakcji wyrzutowej w porównaniu z placebo. Co więcej, terapia spowodowała poprawę kurczliwości i wzrost stężenia białek odpowiedzialnych za obrót wapnia (SERCA2a i fosfolamban). Zwierzęta poddane terapii genowej wykazywały również zmniejszoną tendencję do remodelingu serca oraz poprawę homeostazy energetycznej mięśnia sercowego. Terapia genowa S100A1 była zdolna do zwiększenia kurczliwości serca i aktywności SERCA2a, co sprawia, że w przyszłości może być wykorzystana w leczeniu niewydolności krążenia [11]. 240
3 Inhibitor 1 fosfatazy białek W kardiomiocytach zachodzą liczne zmiany biochemiczne w przebiegu niewydolności krążenia zmniejsza się stężenie i aktywność wielu kluczowych białek, w tym SERCA2a. Jednym z powodów malejącej aktywności SERCA2a jest wzmożone blokowanie przez defosforylowaną formę fosfolambanu (PLN). Defosforylacja fosfolambanu dokonywana jest przez fosfatazę białek 1, której ekspresja jest zwiększona w niewydolności serca [12]. Jednocześnie jest obniżone stężenie inhibitora 1 hamującego aktywność fosfatazy białek 1 [13]. Podejrzewa się, że zaburzenia szlaku regulacji fosfolambanu są jednym z powodów postępującego remodelingu w przebiegu niewydolności serca. Co więcej, zaburzenia te podejrzewane są o znaczne pogarszanie efektywności terapii suplementacją genetyczną SERCA2a [12]. Badania wykazują, że nadekspresja inhibitora 1 (I1) ma właściwości zapobiegające niewydolności krążenia, jak i wspomaga rekonwalescencję po zawale. Biorąc te czynniki pod uwagę, I1 ma potencjał, by stać się obiecującym celem terapii genowej [14]. Badania na myszach poddanych terapii genowej poprzez konstytutywną inhibicję fosfatazy 1 białek przez I1 wykazały poprawę kurczliwości i długoterminowego funkcjonowania mięśnia sercowego oraz poprawę gospodarki wapniowej [14]. W badaniu przeprowadzonym przez Fish i wsp., świnie z niewydolnością serca były leczone AAV9-I1 podanym do tętnic wieńcowych w miesiąc po zawale serca. Wyniki badania wykazały znaczący wzrost frakcji wyrzutowej u leczonych zwierząt [13]. Podobne wyniki zostały przedstawione przez Ishikawa i wsp., którzy oceniali wpływ nadekspresji I-1c w kardiomiocytach na parametry hemodynamiczne. Transdukcji dokonano przy użyciu wektora BNP116. Sercowe parametry hemodynamiczne, takie jak frakcja wyrzutowa czy objętość skurczowa i rozkurczowa uległy znacznej poprawie [15]. Obiecujące wyniki otrzymane w badaniach na zwierzętach mogą sugerować, że suplementacja I1 może zostać skuteczną metodą leczenia niewydolności krążenia. Wciąż jednak potrzebne są dalsze badania nad efektywnością terapii genowej. Inhibitory syntazy aldosteronu Aldosteron odgrywa istotną rolę w patogenezie niewydolności krążenia. Podczas choroby jego stężenie istotnie wzrasta, a jego działania takie jak retencja sodu i wody nasilają niewydolność mięśnia sercowego. Z tego powodu obiecującym celem terapii niewydolności krążenia stała się syntaza aldosteronu [16,17]. Jest to enzym należący do cytochromu P450, bardzo podobny do 11β-hydroksylazy występującej w warstwie pasmowatej kory nadnerczy uczestniczącej w finalnym etapie syntezy kortyzolu. Podobieństwo obu enzymów wymaga wytworzenia bardzo specyficznego leku, który oddziaływałby jedynie na syntazę aldosteronu [17]. Obniżenie aktywności tego enzymu mogłoby prowadzić do obniżenia stężenia aldosteronu we krwi, a dalej do zmniejszenia retencji płynów i ciśnienia oraz spadku obciążenia następczego działającego na serce. Inhibitory syntazy aldosteronu hamują także działanie tego hormonu niezwiązane z receptorem mineralokortykoidowym, w przeciwieństwie do antagonistów tych receptorów [16,17]. Inhibitorem syntezy aldosteronu jest związek oceniany w badaniach klinicznych do rejestracji LCI699, który poddany został wielu badaniom, w szczególności u pacjentów z nadciśnieniem tętniczym. Calhoun i wsp. wykazali skuteczność terapii LCI699 u pacjentów z nadciśnieniem. Efekt kliniczny zależny był od dawki, z istotnie statystycznym obniżeniem ciśnienia skurczowego i rozkurczowego po 8 tygodniach stosowania tego związku. Powoduje to spadek obciążenia następczego serca i poprawę warunków hemodynamicznych pracy serca. Nie wykazano także zwiększonej częstości występowania objawów niepożądanych w porównaniu do grup przyjmujących placebo [17-19]. Trwają także prace nad bardziej specyficznymi inhibitorami, by jak najbardziej ograniczyć możliwość wystąpienia zahamowania syntezy kortyzolu. Takim środkiem jest BI , jednak niezbędne są dalsze nad nim prace [20]. Inhibitory fosfodiesterazy Inhibitory fosfodiesterazy 5 to kolejna grupa leków mogących znaleźć zastosowanie u pacjentów z niewydolnością krążenia. W terapii tej choroby stosowane są już inhibitory fosfodiesterazy 3, takie jak milrinon, amrinon. Fosfodiesterazy klasy 5 (PDE 5) wykazują wysokie powinowactwo do cgmp, hamując pozytywne działanie NO i peptydów natriuretycznych na naczynia i serce [21-23]. Blokowanie działania PDE 5 mogłoby wpływać na tkanki poprzez zwiększenie stężenia cgmp w komórkach. Lekiem działającym w tym mechanizmie jest sidenafil. W naczyniach prowadzi on do rozkurczu mięśniówki gładkiej, dlatego 241
4 też nadciśnienie płucne jest głównym wskazaniem do podania tego leku, ze względu na wysoką ekspresję PDE 5 w naczyniach krążenia płucnego [24,25]. Badania przedkliniczne wykazują skuteczność inhibitorów PDE 5 w zakresie cofania patologicznych zmian zarówno w budowie jak i funkcjonowaniu mięśnia sercowego [21]. Badania kliniczne wykazują również skuteczność leczenia sildenafilem chorych z niewydolnością krążenia. Prowadzone badania wykazały istotne statystycznie polepszenie parametrów skurczowych i rozkurczowych lewej komory u chorych z niewydolnością serca. Wyniki sugerowały także odwrócenie patologicznego remodelingu mięśnia sercowego [25]. Pomimo obiecujących wyników na małej grupie pacjentów badanie RELAX nie wykazało skuteczności terapii niewydolności krążenia z zachowaną frakcją wyrzutową inhibitorami PDE 5 [21]. Obiecujące wyniki poprawy jakości życia pacjentów wykazały badania SOCRATES-PRESERVED, w których stosowano stymulator cgmp, co może sugerować potrzebę dalszych badań nad lekami zwiększającymi stężenia cyklicznego GMP w komórkach [26,27]. Finerenone Finerenone jest niesteroidowym antagonistą receptora dla mineralokortykosteroidów. Jego działanie powoduje zmiany w jednym z mechanizmów regulujących ciśnienie krwi układzie renina-angiotensyna- -aldosteron (RAA). Rozważa się zastosowanie tego leku nie tylko w leczeniu niewydolności serca z obniżeniem frakcji wyrzutowej, lecz również przewlekłej niewydolności nerek, szczególnie na tle cukrzycy. Efektywność leku w badaniach in-vitro polegała na redukcji indukowanej aldosteronem proliferacji mięśniówki gładkiej i zahamowaniu apoptozy śródbłonka. Podobnie w badaniach na myszach finerenon prowadził do zahamowania nadmiernej proliferacji komórek naczyń [28,29]. W badaniach klinicznych lek ten powodował statystycznie istotnie spadek stężenia N-końcowego peptydu natriuretycznego typu B (NT-proBNP) [30]. Finerenone został też określony jako lek bezpieczny dla pacjentów leczonych już inhibitorami układu RAA. Lek ten cechują korzystne parametry farmakodynamiczne, wykazuje większą selektywność niż spironolakton i większe powinowactwo do receptora od eplerenonu [29,31]. Ponadto prowadzi do poprawy istotnych parametrów funkcji nerek obniża albuminurię i nie wywołuje wysokiej hiperkaliemii [32]. Sakubitryl Sakubitryl to lek obniżający ciśnienie tętnicze, który nie jest stosowany w monoterapii. Działanie sakubitrylu polega na blokowaniu aktywności neprylizyny, metaloproteinazy, której rolą jest rozkład peptydów natriuretycznych: przedsionkowego peptydu natriuretycznego (ANP), peptydu natriuretycznego typu C (zwanego także śródbłonkowym CNP) oraz mózgowego peptydu natriuretycznego (BNP). Innym działaniem tego leku jest zahamowanie rozkładu bradykininy [33,34]. Sakubitryl jest stosowany wraz z antagonistą receptora angiotensynowego walsartanem. Lek ten jest stosowany u chorych na niewydolność serca z obniżeniem frakcji wyrzutowej. Badania wykazały znaczącą redukcję liczby zgonów z przyczyn sercowo-naczyniowych i liczby dni hospitalizacji wśród pacjentów leczonych tym lekiem wraz z walsartanem. Ponadto taka terapia zmniejszała ogólną umieralność pacjentów, a także pozytywnie wpływała na ocenę jakości życia chorych [35]. Podsumowanie Choroby układu sercowo-naczyniowego stanowią jeden z największych problemów współczesnej medycyny. Ciągły wzrost występowania tych schorzeń wymusza nasilenie prac nad nowymi lekami i nowoczesnymi metodami leczenia. Wraz z rozwojem wiedzy na temat patofizjologii tych chorób odnajdujemy nowe miejsca uchwytu dla kolejnych leków. Zwiększa to szansę na znalezienie bardziej skutecznej terapii niewydolności krążenia. Działanie wszystkich przedstawionych wyżej leków jest obiecujące, jednak wymagają one dalszych badań klinicznych. Konflikt interesów / Conflict of interest Brak/None Adres do korespondencji / Correspondence address Andrzej Pawlik Katedra i Zakład Fizjologii Pomorski Uniwersytet Medyczny Al. Powstańców Wielkopolskich 72; Szczecin (+48 91) pawand@poczta.onet.pl 242
5 Piśmiennictwo / References 1. Greenberg B. Novel Therapies for Heart Failure -Where Do They Stand? Circ J. 2016;80(9): Greenberg B, Butler J, Felker GM, et al. Prevalence of AAV1 neutralizing antibodies and consequences for a clinical trial of gene transfer for advanced heart failure. Gene Ther. 2016;23(3): Abi-Samra, F, Gutterman, D. Cardiac contractility modulation: a novel approach for the treatment of heart failure. Heart Fail Rev. 2016;21(6): Zsebo K, Yaroshinsky A, Rudy JJ, et al. Long-Term Effects of AAV1/SERCA2a Gene Transfer in Patients with Severe Heart Failure Analysis of Recurrent Cardiovascular Events and Mortality. Circ Res. 2014;114(1): Logeart D, Vinet L, Ragot T, et al. Percutaneous intracoronary delivery of SERCA gene increases myocardial function: a tissue Doppler imaging echocardiographic study. Am J Physiol Heart Circ Physiol. 2006;291(4): Greenberg B, Butler J, Felker GM, et al. Calcium upregulation by percutaneous administration of gene therapy in patients with cardiac disease (CUPID 2): A randomised, multinational, double-blind, placebo-controlled, phase 2b trial. Lancet 2016;387(10024): Wright NT, Varney KM, Ellis KC, et al. The three-dimensional solution structure of Ca(2+)-bound S100A1 as determined by NMR spectroscopy. J Mol Biol. 2005;353(2): Duarte-Costa S, Castro-Ferreira R, Neves JS, et al. S100A1: a Major Player in Cardiovascular Performance. Physiol Res. 2014;63(6): Most P, Remppis A, Pleger ST, et al. S100A1: a novel inotropic regulator of cardiac performance. Transition from molecular physiology to pathophysiological relevance. Am J Physiol Regul Integr Comp Physiol. 2007;293(2):R Bennett MK, Sweet WE, Baicker-McKee S, et al. S100A1 in human heart failure: lack of recovery following left ventricular assist device support. Circ Heart Fail. 2014;7(4): Brinks H, Rhode D, Voelkers M, et al. S100A1 Genetically Targeted Therapy Reverses Dysfunction of Human Failing Cardiomyocytes. J Am Coll Cardiol. 2011;58(9): Haghighi K, Bidwell P, Kranias EG. Phospholamban Interactome in Cardiac Contractility and Survival: A New Vision of an OLD Friend. J Mol Cell Cardiol. 2014;77: Fish KM, Ladage D, Kawase Y, et al. AAV9.I-1c Delivered Via Direct Coronary Infusion in a Porcine Model of Heart Failure Improves Contractility and Mitigates Adverse Remodelling. Circ-Heart Fail. 2013;6(2): Pathak A, del Monte F, Zhao W, et al. Enhancement of Cardiac Function and Suppression of Heart Failure Progression By Inhibition of Protein Phosphatase 1. Circ Res. 2005;96(7): Ishikawa K, Fish KM, Tilemann L, et al. Cardiac I-1c Overexpression With Reengineered AAV Improves Cardiac Function in Swine Ischemic Heart Failure. Mol Ther. 2014;22(12): He BJ, Anderson ME. Aldosterone and cardiovascular disease: the heart of the matter. Trends Endocrinol Metab. 2013;24(1): Hargovan M, Ferro A. Aldosterone synthase inhibitors in hypertension: current status and future possibilities. JRSM Cardiovasc Dis. 2014;3: Calhoun DA, White WB, Krum H, et al. Effects of a novel aldosterone synthase inhibitor for treatment of primary hypertension: results of a randomized, double-blind, placebo- and active-controlled phase 2 trial. Circulation. 2011;124(18): Wang HZ, Tiang JB, Yang KH. Efficacy and safety of LCI699 for hypertension: a meta-analysis of randomized controlled trials and systematic review. Eur Rev Med Pharmacol Sci. 2015;19(2): Weldon SM, Cerny MA, Gueneva-Boucheva K, et al. Selectivity of BI , a Novel, Highly Selective Aldosterone Synthase Inhibitor: Comparison with FAD286 and LCI699 in Nonhuman Primates. J Pharmacol Exp Ther. 2016;359(1): Redfield MM, Chen HH, Borlaug BA, et al. Effect of phosphodiesterase-5 inhibition on exercise capacity and clinical status in heart failure with preserved ejection fraction: a randomized clinical trial. JAMA. 2013;309(12): Movsesian MA, Kukreja RC. Phosphodiesterase Inhibition in Heart Failure. In: Francis S, Conti M, Houslay M. (editors). Phosphodiesterases as Drug Targets. Handbook of Experimental Pharmacology, vol 204. Springer, Berlin, Heidelberg Kanwar M, Agarwal R, Barnes M et al. Role of Phosphodiesterase-5 Inhibitors in Heart Failure: Emerging Data and Concepts. Curr Heart Fail Rep. 2013;10(1): Wu X, Yang T, Zhou Q, et al. Additional use of a phosphodiesterase 5 inhibitor in patients with pulmonary hypertension secondary to chronic systolic heart failure: a meta-analysis. Eur J Heart Fail. 2014;16(4): Guazii M, Vicenzi M, Arena R, et al. PDE5 inhibition with sildenafil improves left ventricular diastolic function, cardiac geometry, and clinical status in patients with stable systolic heart failure: results of a 1-year, prospective, randomized, placebo-controlled study. Circ Heart Fail. 2011;4(1): Senni M, Paulus WJ, Gavazzi A, et al. New strategies for heart failure with preserved ejection fraction: the importance of targeted therapies for heart failure phenotypes. Eur Heart J. 2014;35(40): Pieske B, Maggoni AP, Lam CSP, et al. Vericiguat in patients with worsening chronic heart failure and preserved ejection fraction: results of the SOluble guanylate Cyclase stimulator in heart failure patients with PRESERVED EF (SOCRATES-PRESERVED) study. Eur Heart J. 2017;38(15):
6 28. McCune C, McKavanagh P, Menown IB. A Review of the Key Clinical Trials of 2015: Results and Implications. Cardiol Ther. 2016;5: Gueret A, Harouki N, Favre J, et al. Vascular Smooth Muscle Mineralocorticoid Receptor Contributes to Coronary and Left Ventricular Dysfunction After Myocardial Infarction. Hypertension. 2016;67(4): Filippatos G, Anker SD, Böhm M, et al. A randomized controlled study of finerenone vs. eplerenone in patients with worsening chronic heart failure and diabetes mellitus and/or chronic kidney disease. Eur Heart J. 2016;37(27): Pitt B, Anker SD, Böhm M, et al. Rationale and design of MinerAlocorticoid Receptor antagonist Tolerability Study-Heart Failure (ARTS- HF): a randomized study of finerenone vs. eplerenone in patients who have worsening chronic heart failure with diabetes and/or chronic kidney disease. Eur J Heart Fail. 2015;17(2): Ruilope LM, Tamargo J. Renin-angiotensin system blockade: Finerenone. Nephrol Ther. 2017;13 Suppl 1:S von Lueder TG, Sangaralingham SJ, Wang BH, et al. Renin-angiotensin blockade combined with natriuretic peptide system augmentation: novel therapeutic concepts to combat heart failure. Circ Heart Fail. 2013;6(3): Ando S, Rahman MA, Butler GC, et al. Comparison of candoxatril and atrial natriuretic factor in healthy men. Effects on hemodynamics, sympathetic activity, heart frate variability, and endothelin. Hypertension. 1995;26(6Pt2): Tran H, Lin F, Greenberg BH. Potential new drug treatments for congestive heart failure. Expert Opin Investig Drugs. 2016;25(7):
Materiały edukacyjne. Diagnostyka i leczenie nadciśnienia tętniczego
Materiały edukacyjne Diagnostyka i leczenie nadciśnienia tętniczego Klasyfikacja ciśnienia tętniczego (mmhg) (wg. ESH/ESC )
Nowe leki w terapii niewydolności serca.
Nowe leki w terapii niewydolności serca. Michał Ciurzyński Klinika Chorób Wewnętrznych i Kardiologii Warszawskiego Uniwersytetu Medycznego z Centrum Diagnostyki i Leczenia Żylnej Choroby Zakrzepowo Zatorowej
Epidemia niewydolności serca Czy jesteśmy skazani na porażkę?
Epidemia niewydolności serca Czy jesteśmy skazani na porażkę? Piotr Ponikowski Klinika Chorób Serca Uniwersytet Medyczny we Wrocławiu Ośrodek Chorób Serca Szpitala Wojskowego we Wrocławiu Niewydolność
Leczenie przeciwpłytkowe w niewydolności nerek (PCHN) Dr hab. Dorota Zyśko, prof. nadzw Łódź 2014
Leczenie przeciwpłytkowe w niewydolności nerek (PCHN) Dr hab. Dorota Zyśko, prof. nadzw Łódź 2014 Leki przeciwpłytkowe (ASA, clopidogrel) Leki przeciwzakrzepowe (heparyna, warfin, acenocumarol) Leki trombolityczne
Aneks II. Uzupełnienia odpowiednich punktów Charakterystyki Produktu Leczniczego i Ulotki dla pacjenta
Aneks II Uzupełnienia odpowiednich punktów Charakterystyki Produktu Leczniczego i Ulotki dla pacjenta 7 Dla produktów zawierających inhibitory enzymu konwertującego angiotensynę (inhibitory ACE) benazepryl,
Press Release. Rozpoczęto realizację pierwszych dedykowanych badań dotyczących stosowania empagliflozyny u chorych na przewlekłą niewydolność serca
Rozpoczęto realizację pierwszych dedykowanych badań dotyczących stosowania empagliflozyny u chorych na przewlekłą niewydolność serca Program badań klinicznych EMPEROR HF przeprowadzony zostanie w celu
FARMAKOTERAPIA NADCIŚNIENIA TĘTNICZEGO. Prof. dr hab. Jan J. Braszko Zakład Farmakologii Klinicznej UMB
FARMAKOTERAPIA NADCIŚNIENIA TĘTNICZEGO Prof. dr hab. Jan J. Braszko Zakład Farmakologii Klinicznej UMB Oparte na dowodach zalecenia w leczeniu nadciśnienia tętniczego wg. Joint National Committee (JNC
UNIWERSYTET MEDYCZNY W LUBLINIE KATEDRA I KLINIKA REUMATOLOGII I UKŁADOWYCH CHORÓB TKANKI ŁĄCZNEJ PRACA DOKTORSKA.
UNIWERSYTET MEDYCZNY W LUBLINIE KATEDRA I KLINIKA REUMATOLOGII I UKŁADOWYCH CHORÓB TKANKI ŁĄCZNEJ PRACA DOKTORSKA Małgorzata Biskup Czynniki ryzyka sercowo-naczyniowego u chorych na reumatoidalne zapalenie
Marcin Leszczyk SKN przy Klinice Chorób Wewnętrznych i Kardiologii WUM
Marcin Leszczyk SKN przy Klinice Chorób Wewnętrznych i Kardiologii WUM Definicja NS to zespół kliniczny, w którym wskutek dysfunkcji serca jego pojemność minutowa jest zmniejszona w stosunku do zapotrzebowania
Nowe terapie w cukrzycy typu 2. Janusz Gumprecht
Nowe terapie w cukrzycy typu 2 Janusz Gumprecht Dziś już nic nie jest takie jak było kiedyś 425 000 000 Ilość chorych na cukrzycę w roku 2017 629 000 000 Ilość chorych na cukrzycę w roku 2045 International
ROLA WAPNIA W FIZJOLOGII KOMÓRKI
ROLA WAPNIA W FIZJOLOGII KOMÓRKI Michał M. Dyzma PLAN REFERATU Historia badań nad wapniem Domeny białek wiążące wapń Homeostaza wapniowa w komórce Komórkowe rezerwuary wapnia Białka buforujące Pompy wapniowe
Zapobieganie AKI. w sytuacjach z wysokim ryzykiem jej wystąpienia. Kazimierz Ciechanowski
Zapobieganie AKI w sytuacjach z wysokim ryzykiem jej wystąpienia Kazimierz Ciechanowski Klinika Nefrologii, Transplantologii i Chorób Wewnętrznych PUM w Szczecinie Wszyscy umrzecie na serce! Cardiology
Testy wysiłkowe w wadach serca
XX Konferencja Szkoleniowa i XVI Międzynarodowa Konferencja Wspólna SENiT oraz ISHNE 5-8 marca 2014 roku, Kościelisko Testy wysiłkowe w wadach serca Sławomira Borowicz-Bieńkowska Katedra Rehabilitacji
Ostre Zespoły Wieńcowe znaczenie leczenia przeciwpłytkowego, możliwości realizacji w polskich warunkach
Ostre Zespoły Wieńcowe znaczenie leczenia przeciwpłytkowego, możliwości realizacji w polskich warunkach Andrzej Budaj Przewodniczący komisji Wytycznych i Szkolenia PTK Kierownik Kliniki Kardiologii CMKP,
VI.2 Podsumowanie planu zarządzania ryzykiem dla produktu Zanacodar Combi przeznaczone do publicznej wiadomości
VI.2 Podsumowanie planu zarządzania ryzykiem dla produktu Zanacodar Combi przeznaczone do publicznej wiadomości VI.2.1 Omówienie rozpowszechnienia choroby Szacuje się, że wysokie ciśnienie krwi jest przyczyną
Nitraty -nitrogliceryna
Nitraty -nitrogliceryna Poniżej wpis dotyczący nitrogliceryny. - jest trójazotanem glicerolu. Nitrogliceryna podawana w dożylnym wlewie: - zaczyna działać po 1-2 minutach od rozpoczęcia jej podawania,
Zaktualizowane zalecenia dotyczące stosowania wysokich dawek ibuprofenu
22 maja 2015 r. EMA/325007/2015 Zaktualizowane zalecenia dotyczące stosowania wysokich dawek ibuprofenu Wyniki oceny potwierdziły występowanie niewielkiego ryzyka sercowonaczyniowego w przypadku przyjmowania
Frakcja wyrzutowa lewej komory oraz rozpoznanie i leczenie ostrej i przewlekłej niewydolności serca
Frakcja wyrzutowa lewej komory oraz rozpoznanie i leczenie ostrej i przewlekłej niewydolności serca Zbigniew Gugnowski GRK Giżycko 2014 Opracowano na podstawie: Wytycznych ESC dotyczących rozpoznania oraz
Kompartmenty wodne ustroju
Kompartmenty wodne ustroju Tomasz Irzyniec Oddział Nefrologii, Szpital MSWiA Katowice Zawartość wody w ustroju jest funkcją wieku, masy ciała i zawartości tłuszczu u dzieci zawartość wody wynosi około
Leczenie nadciśnienia tętniczego u dorosłych chorych na cukrzycę
ZALECENIA ISSN 1640 8497 Stanowisko American Diabetes Association Leczenie nadciśnienia tętniczego u dorosłych chorych na cukrzycę Hypertension management in adults with diabetes Przedrukowano za zgodą
Amy Ferris, Annie Price i Keith Harding Pressure ulcers in patients receiving palliative care: A systematic review Palliative Medicine 2019 Apr 24
Amy Ferris, Annie Price i Keith Harding Pressure ulcers in patients receiving palliative care: A systematic review Palliative Medicine 2019 Apr 24 Cel - przegląd ma na celu określenie częstości występowania
Analiza fali tętna u dzieci z. doniesienie wstępne
Analiza fali tętna u dzieci z chorobami kłębuszków nerkowych doniesienie wstępne Piotr Skrzypczyk, Zofia Wawer, Małgorzata Mizerska-Wasiak, Maria Roszkowska-Blaim Katedra i Klinika Pediatrii i Nefrologii
Inhibitory enzymu konwertującego angiotensyny w prewencji ostrych zespołów wieńcowych
Inhibitory enzymu konwertującego angiotensyny w prewencji ostrych zespołów wieńcowych Od chwili wprowadzenia inhibitorów konwertazy angiotensyny (ACE-I) do lecznictwa szczególne zainteresowanie budzi zastosowanie
ANALIZA PROFILU METABOLICZNEGO PACJENTÓW Z PRZEWLEKŁĄ NIEWYDOLNOŚCIĄ SERCA I WSPÓŁISTNIEJĄCYM MIGOTANIEM PRZEDSIONKÓW
ANALIZA PROFILU METABOLICZNEGO PACJENTÓW Z PRZEWLEKŁĄ NIEWYDOLNOŚCIĄ SERCA I WSPÓŁISTNIEJĄCYM MIGOTANIEM PRZEDSIONKÓW Rozprawa doktorska Autor: lek. Marcin Wełnicki Promotor: prof. dr hab. n. med Artur
Cukrzyca typu 2 Novo Nordisk Pharma Sp. z o.o.
Cukrzyca typu 2 Cukrzyca typu 2 Jeśli otrzymałeś tę ulotkę, prawdopodobnie zmagasz się z problemem cukrzycy. Musisz więc odpowiedzieć sobie na pytania: czy wiesz, jak żyć z cukrzycą? Jak postępować w wyjątkowych
LECZENIE WTÓRNEJ NADCZYNNOŚCI PRZYTARCZYC U PACJENTÓW HEMODIALIZOWANYCH ICD-10 N
Załącznik nr 42 do zarządzenia Nr 59/2011/DGL Prezesa NFZ z dnia 10 października 2011 roku Nazwa programu: LECZENIE WTÓRNEJ NADCZYNNOŚCI PRZYTARCZYC U PACJENTÓW HEMODIALIZOWANYCH ICD-10 N 25.8 Inne zaburzenia
Leczenie nadciśnienia tętniczego u dorosłych chorych na cukrzycę
ZALECENIA ISSN 1640 8497 Stanowisko American Diabetes Association Leczenie nadciśnienia tętniczego u dorosłych chorych na cukrzycę Treatment of hypertension in adults with diabetes Przedrukowano za zgodą
Aktywność sportowa po zawale serca
Aktywność sportowa po zawale serca Czy i jaki wysiłek fizyczny jest zalecany? O prozdrowotnych aspektach wysiłku fizycznego wiadomo już od dawna. Wysiłek fizyczny o charakterze aerobowym (dynamiczne ćwiczenia
WYNIKI. typu 2 są. Wpływ linagliptyny na ryzyko sercowo-naczyniowe i czynność nerek u pacjentów z cukrzycą typu 2 z ryzykiem
Wpływ linagliptyny na ryzyko sercowo-naczyniowe i czynność nerek u pacjentów z cukrzycą typu 2 z ryzykiem sercowo-naczyniowym (badanie CARMELINA, 1218.22) Osoby z cukrzycą typu 2 są narażone na 2 do 4-krotnie
Aneks IV. Wnioski naukowe
Aneks IV Wnioski naukowe 53 Wnioski naukowe 1. - Zalecenie PRAC Informacje podstawowe Iwabradyna to związek zmniejszający częstość uderzeń serca, działający wyłącznie na węzeł zatokowo-przedsionkowy, bez
Anatomia i fizjologia układu krążenia. Łukasz Krzych
Anatomia i fizjologia układu krążenia Łukasz Krzych Wytyczne CMKP Budowa serca RTG Unaczynienie serca OBSZARY UNACZYNIENIA Układ naczyniowy Układ dąży do zachowania ośrodkowego ciśnienia tętniczego
Wpływ zaprzestania palenia papierosów na zahamowanie agregacji płytek u chorych leczonych klopidogrelem
Wpływ zaprzestania palenia papierosów na zahamowanie agregacji płytek u chorych leczonych klopidogrelem Lek. med. Bogumił Ramotowski Klinika Kardiologii CMKP, Szpital Grochowski Promotor pracy Prof. dr
Skale i wskaźniki jakości leczenia w OIT
Skale i wskaźniki jakości leczenia w OIT Katarzyna Rutkowska Szpital Kliniczny Nr 1 w Zabrzu Wyniki leczenia (clinical outcome) śmiertelność (survival) sprawność funkcjonowania (functional outcome) jakość
Spodziewany efekt kliniczny wpływu wit. K na kość
Rola witaminy K2 w prewencji utraty masy kostnej i ryzyka złamań i w zaburzeniach mikroarchitektury Ewa Sewerynek, Michał Stuss Zakład Zaburzeń Endokrynnych i Metabolizmu Kostnego Uniwersytetu Medycznego
Co się zmieniło w leczeniu niewydolności serca w ciągu ostatniego roku? Nowości Anno Domini 2015
Kardiologia Polska 2015; 73, supl. III: 31 35; DOI: 10.5603/KP.2015.0145 ISSN 0022 9032 ArtykuŁ poglądowy / Review article Co się zmieniło w leczeniu niewydolności serca w ciągu ostatniego roku? Nowości
Brak spójnych dowodów na zwiększone ryzyko wystąpienia zaburzeń czynności serca związane ze stosowaniem leków zawierających testosteron
21 listopada 2014 r. EMA/706140/2014 Brak spójnych dowodów na zwiększone ryzyko wystąpienia zaburzeń czynności serca związane ze stosowaniem leków zawierających testosteron CMDh 1, organ nadzorujący reprezentujący
Śmiertelność przypisana w tys; całość Ezzatti M. Lancet 2002; 360: 1347
Nadciśnienie tętnicze Prewencja i leczenie Prof. dr hab. med. Danuta Czarnecka I Klinika Kardiologii i Elektrokardiologii Interwencyjnej oraz Nadciśnienia Tętniczego Uniwersytet Jagielloński, Kraków Warszawa.07.04.2013
USG Power Doppler jest użytecznym narzędziem pozwalającym na uwidocznienie wzmożonego przepływu naczyniowego w synovium będącego skutkiem zapalenia.
STRESZCZENIE Serologiczne markery angiogenezy u dzieci chorych na młodzieńcze idiopatyczne zapalenie stawów - korelacja z obrazem klinicznym i ultrasonograficznym MIZS to najczęstsza przewlekła artropatia
Przegląd randomizowanych, kontrolowanych badań klinicznych w grupie osób w wieku podeszłym
G E R I A T R I A ; : - Akademia Medycyny GERIATRIA OPARTA NA FAKTACH/EVIDENCE-BASED GERIATRICS Otrzymano/Submitted:.. Zaakceptowano/Accepted:.. Przegląd randomizowanych, kontrolowanych badań klinicznych
Terapia resynchronizująca u chorych z niewydolnością serca
PRACA POGLĄDOWA Folia Cardiologica Excerpta 2012, tom 7, nr 1, 41 45 Copyright 2012 Via Medica ISSN 1896 2475 Terapia resynchronizująca u chorych z niewydolnością serca Anna Hrynkiewicz-Szymańska 1, Marek
Współczesne sensory w monitorowaniu niewydolności serca
Współczesne sensory w monitorowaniu niewydolności serca Lek. Ewa Jędrzejczyk-Patej Katedra Kardiologii, Wrodzonych Wad Serca i Elektroterapii, Oddział Kliniczny Kardiologii, Śląskie Centrum Chorób Serca
Wnioski naukowe oraz szczegółowe wyjaśnienie podstaw naukowych różnic w stosunku do zalecenia PRAC
Aneks I Wnioski naukowe, podstawy zmiany warunków pozwoleń na dopuszczenie do obrotu oraz szczegółowe wyjaśnienie różnic w podstawach naukowych w stosunku do zalecenia PRAC 1 Wnioski naukowe oraz szczegółowe
Ostra niewydolność serca
Ostra niewydolność serca Prof. dr hab. Jacek Gajek, FESC Uniwersytet Medyczny we Wrocławiu Niewydolność serca Niewydolność rzutu minutowego dla pokrycia zapotrzebowania na tlen tkanek i narządów organizmu.
Osteoporoza w granicznej niewydolności nerek - problem niedoboru witaminy D
Atlanta Osteoporoza w granicznej niewydolności nerek - problem niedoboru witaminy D Jerzy Przedlacki Katedra i Klinika Nefrologii Dializoterapii i Chorób Wewnętrznych, WUM Echa ASBMR 2016 Łódź, 14.01.2017
Dr hab. med. Aleksandra Szlachcic Kraków, Katedra Fizjologii UJ CM Kraków, ul. Grzegórzecka 16 Tel.
Dr hab. med. Aleksandra Szlachcic Kraków, 10.08.2015 Katedra Fizjologii UJ CM 31-531 Kraków, ul. Grzegórzecka 16 Tel.: 601 94 75 82 RECENZJA PRACY DOKTORSKIEJ Recenzja pracy doktorskiej mgr Michała Stanisława
Znaczenie obecności schorzeń towarzyszących łagodnemu rozrostowi stercza w podejmowaniu decyzji terapeutycznych przez polskich urologów.
Znaczenie obecności schorzeń towarzyszących łagodnemu rozrostowi stercza w podejmowaniu decyzji terapeutycznych przez polskich urologów. Program DAL-SAFE /ALFUS_L_01798/ Ocena wyników programu epidemiologicznego.
STRESZCZENIE PRACY DOKTORSKIEJ
mgr Bartłomiej Rospond POSZUKIWANIE NEUROBIOLOGICZNEGO MECHANIZMU UZALEŻNIENIA OD POKARMU - WPŁYW CUKRÓW I TŁUSZCZÓW NA EKSPRESJĘ RECEPTORÓW DOPAMINOWYCH D 2 W GRZBIETOWYM PRĄŻKOWIU U SZCZURÓW STRESZCZENIE
LECZENIE TĘTNICZEGO NADCIŚNIENIA PŁUCNEGO SILDENAFILEM I EPOPROSTENOLEM (TNP) (ICD-10 I27, I27.0)
Dziennik Urzędowy Ministra Zdrowia 719 Poz. 27 Załącznik B.68. LECZENIE TĘTNICZEGO NADCIŚNIENIA PŁUCNEGO SILDENAFILEM I EPOPROSTENOLEM (TNP) (ICD-10 I27, I27.0) ŚWIADCZENIOBIORCY I. Terapia sildenafilem
Przywrócenie rytmu zatokowego i jego utrzymanie
Przywrócenie rytmu zatokowego i jego utrzymanie Jak wspomniano we wcześniejszych artykułach cyklu, strategia postępowania w migotaniu przedsionków (AF) polega albo na kontroli częstości rytmu komór i zapobieganiu
NADCIŚNIENIE TĘTNICZE - INNOWACJE W TERAPII : BackBeat Medical. Adam Sokal Śląskie Centrum Chorób Serca Zabrze Kardio-Med Silesia
NADCIŚNIENIE TĘTNICZE - INNOWACJE W TERAPII : BackBeat Medical Adam Sokal Śląskie Centrum Chorób Serca Zabrze Kardio-Med Silesia Nadcisnienie i Stymulatory Nadciśnienie jest jednym z największych globalnych
Wyniki badania. 1. Nazwa badania
Wyniki badania 1. Nazwa badania Co znalazło się w niniejszym streszczeniu? Streszczenie zawiera najważniejsze wyniki tylko jednego badania klinicznego. Chcąc stwierdzić, które leki badane są najskuteczniejsze
PRACA ORYGINALNA. Klinika Kardiologii Wojskowego Instytutu Medycznego Centralnego Szpitala Klinicznego Ministerstwa Obrony Narodowej w Warszawie
PRACA ORYGINALNA Folia Cardiologica Excerpta 2006, tom 1, nr 2, 110 115 Copyright 2006 Via Medica ISSN 1507 4145 Echokardiograficzne zmiany u chorych na cukrzycę typu 2 po przebytym zawale serca z uniesieniem
Czy mogą być niebezpieczne?
Diety wysokobiałkowe w odchudzaniu Czy mogą być niebezpieczne? Lucyna Kozłowska Katedra Dietetyki SGGW Diety wysokobiałkowe a ryzyko zgonu Badane osoby: Szwecja, 49 261 kobiet w wieku 30 49 lat (1992 i
Warsztat nr 1. Niewydolność serca analiza problemu
Warsztat nr 1 Niewydolność serca analiza problemu Przewlekła niewydolność serca (PNS) Przewlekła niewydolność serca jest to stan, w którym uszkodzone serce nie może zapewnić przepływu krwi odpowiedniego
Czy jest możliwe skuteczne leczenie cukrzycy w grupie chorych otyłych ze znaczną insulinoopornością?
Jerzy Maksymilian Loba Klinika Chorób Wewnętrznych i Diabetologii Uniwersytet Medyczny w Łodzi Czy jest możliwe skuteczne leczenie cukrzycy w grupie chorych otyłych ze znaczną insulinoopornością? Definicja
Fetuina i osteopontyna u pacjentów z zespołem metabolicznym
Fetuina i osteopontyna u pacjentów z zespołem metabolicznym Dr n med. Katarzyna Musialik Katedra Chorób Wewnętrznych, Zaburzeń Metabolicznych i Nadciśnienia Tętniczego Uniwersytet Medyczny w Poznaniu *W
dr hab. prof. AWF Agnieszka Zembroń-Łacny DOPING GENOWY 3 CIEMNA STRONA TERAPII GENOWEJ
dr hab. prof. AWF Agnieszka Zembroń-Łacny DOPING GENOWY 3 CIEMNA STRONA TERAPII GENOWEJ KOMÓRKI SATELITARNE (ang. stem cells) potencjał regeneracyjny mięśni HIPERTROFIA MIĘŚNI University College London,
Promotor: prof. dr hab. Katarzyna Bogunia-Kubik Promotor pomocniczy: dr inż. Agnieszka Chrobak
INSTYTUT IMMUNOLOGII I TERAPII DOŚWIADCZALNEJ IM. LUDWIKA HIRSZFELDA WE WROCŁAWIU POLSKA AKADEMIA NAUK mgr Milena Iwaszko Rola polimorfizmu receptorów z rodziny CD94/NKG2 oraz cząsteczki HLA-E w patogenezie
Lek BI w porównaniu z lekiem Humira u pacjentów z umiarkowaną lub ciężką łuszczycą plackowatą
Lek w porównaniu z lekiem u pacjentów z umiarkowaną lub ciężką łuszczycą plackowatą Jest to podsumowanie badania klinicznego dotyczącego łuszczycy plackowatej. Podsumowanie sporządzono dla ogółu społeczeństwa.
Nadciśnienie tętnicze a otyłość - jak leczyć?
Nadciśnienie tętnicze a otyłość - jak leczyć? Prof. dr hab. Danuta Pupek-Musialik Kierownik Katedry i Kliniki Chorób Wewnętrznych, Zaburzeń Metabolicznych i Nadciśnienia Tętniczego Nadciśnienie tętnicze
Wnioski naukowe oraz szczegółowe wyjaśnienie podstaw naukowych różnic w stosunku do zalecenia PRAC
Aneks IV Wnioski naukowe, podstawy zmiany warunków pozwoleń na dopuszczenie do obrotu oraz szczegółowe wyjaśnienie różnic w podstawach naukowych w stosunku do zalecenia PRAC 1 Wnioski naukowe oraz szczegółowe
Rejestr codziennej praktyki lekarskiej dotyczący cy leczenia nadciśnienia nienia tętniczego t tniczego. czynnikami ryzyka sercowo- naczyniowego
Rejestr codziennej praktyki lekarskiej dotyczący cy leczenia nadciśnienia nienia tętniczego t tniczego współwyst występującego z innymi czynnikami ryzyka sercowo- naczyniowego Nr rejestru: HOE 498_9004
Profil dobowy ciśnienia tętniczego krwi po pierwszej dawce peryndoprylu u chorych w ostrej fazie zawału serca
Wojciech Sobiczewski, Marcin Gruchała, Rafał Gałąska, Monika Szpajer, Krzysztof Chlebus, Anna Chorabik, Leszek Mierzejewski, Andrzej Rynkiewicz PRACA ORYGINALNA I Klinika Chorób Serca Akademii Medycznej
Dlaczego potrzebne było badanie?
Badanie mające na celu zbadanie czy lek BI 409306 polepsza sprawność umysłową u osób z łagodną postacią choroby Alzheimera oraz trudności z funkcjonowaniem psychicznym Jest to podsumowanie badania klinicznego
Kardiologia Polska 2017; 75, supl. III: 42 46; DOI: /KP ISSN Komentarz / commentary
Kardiologia Polska 2017; 75, supl. III: 42 46; DOI: 10.5603/KP.2017.0102 ISSN 0022 9032 Komentarz / commentary Komentarz do opinii ekspertów Sekcji Niewydolności Serca Polskiego Towarzystwa Kardiologicznego
Bartosz Horosz. Klinika Anestezjologii i Intensywnej Terapii Centrum Medycznego Kształcenia Podyplomowego Warszawa. Sopot, 17 kwietnia 2015r.
Bartosz Horosz Klinika Anestezjologii i Intensywnej Terapii Centrum Medycznego Kształcenia Podyplomowego Warszawa Sopot, 17 kwietnia 2015r. Zjawisko Śródoperacyjną hipotermię definiuje się jako obniżenie
Aneks III. Zmiany w odpowiednich punktach skróconej charakterystyki produktu leczniczego i ulotce dla pacjenta.
Aneks III Zmiany w odpowiednich punktach skróconej charakterystyki produktu leczniczego i ulotce dla pacjenta. Uwaga: Niniejsze zmiany w odpowiednich punktach skróconej charakterystyki produktu leczniczego
Pułapki farmakoterapii nadciśnienia tętniczego. Piotr Rozentryt III Katedra i Kliniczny Oddział Kardiologii Śląskie Centrum Chorób Serca, Zabrze
Pułapki farmakoterapii nadciśnienia tętniczego Piotr Rozentryt III Katedra i Kliniczny Oddział Kardiologii Śląskie Centrum Chorób Serca, Zabrze Leczenie nadciśnienia tętniczego versus leczenie chorego
Wytyczne ACCF/AHA 2010: Ocena ryzyka sercowo-naczyniowego u bezobjawowych dorosłych
Wytyczne ACCF/AHA 2010: Ocena ryzyka sercowo-naczyniowego u bezobjawowych dorosłych Jednym z pierwszych i podstawowych zadań lekarza jest prawidłowa i rzetelna ocena ryzyka oraz rokowania pacjenta. Ma
Dlaczego potrzebne było badanie?
Badanie mające na celu zbadanie czy lek BI 409306 polepsza sprawność umysłową u osób z chorobą Alzheimera we wczesnym stadium Jest to podsumowanie badania klinicznego przeprowadzonego z udziałem pacjentów
LP Panel tarczycowy 1. TSH 2. Ft3 3. Ft4 4. Anty TPo 5. Anty Tg. W przypadku występowania alergii pokarmowych lub wziewnych
Proszę o wykonanie następujących badań laboratoryjnych (z krwi), na część z nich można uzyskać skierowanie od lekarza*: Dodatkowo: Badania podstawowe: W przypadku podejrzenia nieprawidłowej pracy tarczycy
Porównanie amerykańskich i europejskich standardów farmakoterapii w przewlekłej niewydolności serca
Porównanie amerykańskich i europejskich standardów farmakoterapii w przewlekłej niewydolności serca Standardy European Society of Cardiology (ESC):[1] Inhibitory ACE (inhibitory konwertazy angiotensyny
Antagoniści aldosteronu w farmakoterapii chorób układu krążenia
Artykuł poglądowy/review article Antagoniści aldosteronu w farmakoterapii chorób układu krążenia The use of adosterone antagonists in the cardiovascular diseases Emilia Trzaska, Witold Gumułka, Helena
Sesja V: Laboratoryjna diagnostyka niewydolności serca. Prognostyczne znaczenie peptydów natriuretycznych
XIX Zjazd Sesja V: Laboratoryjna diagnostyka niewydolności serca Prognostyczne znaczenie peptydów natriuretycznych Prof. dr hab. n. med. Marek Paradowski Uniwersytecki Szpital Kliniczny im. Wojskowej Akademii
Terapia hybrydowa - przyszłość w leczeniu CTEPH?
Terapia hybrydowa - przyszłość w leczeniu CTEPH? Grzegorz Kopeć Klinika Chorób Serca i Naczyń UJ CM Centrum Chorób Rzadkich Układu Krążenia W Krakowskim Szpitalu Specjalistycznym im. Jana Pawła II Disclaimer
Wpływ zanieczyszczeń powietrza na zdrowie, najnowsze wyniki badań
Wpływ zanieczyszczeń powietrza na zdrowie, najnowsze wyniki badań Łukasz Adamkiewicz Health and Environment Alliance (HEAL) 10 Marca 2014, Kraków HEAL reprezentuje interesy Ponad 65 organizacji członkowskich
NADCIŚNIENIE ZESPÓŁ METABOLICZNY
NADCIŚNIENIE ZESPÓŁ METABOLICZNY Poradnik dla pacjenta i jego rodziny Konsultacja: prof. dr hab. med. Zbigniew Gaciong CO TO JEST ZESPÓŁ METABOLICZNY Nadciśnienie tętnicze (inaczej podwyższone ciśnienie
I. Cukrzycowa choroba nerek (nefropatia cukrzycowa)
Spis treści 1. Wprowadzenie 13 Wstęp do wydania II 16 I. Cukrzycowa choroba nerek (nefropatia cukrzycowa) 2. Podstawowa charakterystyka struktury i czynności nerek 21 3. Czynniki wpływające na rozwój uszkodzenia
Therapy with valsartan in comparison to amlodipine in elderly patients with isolated systolic hypertension - conclusions from the Val-Syst study
223 G E R I A T R I A 21; 4: 223-227 Akademia Medycyny GERIATRIA OPARTA NA FAKTACH/EVIDENCE-BASED GERIATRICS Otrzymano/Submitted: 11.9.21 Zaakceptowano/Accepted: 13.9.21 Przegląd randomizowanych, kontrolowanych
Niewydolność serca narastający problem medyczny i społeczno-ekonomiczny współczesnej Europy
Kompleksowa rehabilitacja kardiologiczna aktualne potrzeby i możliwości Bydgoszcz, 2013-10-19 Niewydolność serca narastający problem medyczny i społeczno-ekonomiczny współczesnej Europy Serce doskonała
Jaką rolę w krążeniu pełni prawa połowa serca?
Jaką rolę w krążeniu pełni prawa połowa serca? Critical Care 2006; 10 supp.3 Opracowała: Lek. Katarzyna Śmiechowicz II Zakład Anestezjologii i Intensywnej Terapii KAiIT Uniwersytetu Medycznego w Łodzi
MONITEL-HF. DLACZEGO CHORZY MOGĄ NA TYM SKORZYSTAĆ? Lech Poloński MONITOROWANIE CHORYCH Z NIEWYDOLNOŚCIĄ SERCA- DOŚWIADCZENIA WŁASNE
MONITOROWANIE CHORYCH Z NIEWYDOLNOŚCIĄ SERCA- DOŚWIADCZENIA WŁASNE MONITEL-HF DLACZEGO CHORZY MOGĄ NA TYM SKORZYSTAĆ? Lech Poloński III Katedra i Kliniczny oddział Kardiologii SUM, Śląskie Centrum Chorób
Neurohormony a niewydolność serca znaczenie aldosteronu
PRACA POGLĄDOWA Folia Cardiologica Excerpta 2006, tom 1, nr 8, 411 424 Copyright 2006 Via Medica ISSN 1896 2475 Neurohormony a niewydolność serca znaczenie aldosteronu Khatanji Odedra 1 i Albert Ferro
Aneks I Wnioski naukowe i podstawy zawieszenia pozwolenia na dopuszczenie do obrotu przedstawione przez Europejską Agencję Leków
Aneks I Wnioski naukowe i podstawy zawieszenia pozwolenia na dopuszczenie do obrotu przedstawione przez Europejską Agencję Leków 1 Wnioski naukowe Ogólne podsumowanie oceny naukowej dotyczącej kwasu nikotynowego/laropiprantu
lek. Olga Możeńska Ocena wybranych parametrów gospodarki wapniowo-fosforanowej w populacji chorych z istotną niedomykalnością zastawki mitralnej
lek. Olga Możeńska Ocena wybranych parametrów gospodarki wapniowo-fosforanowej w populacji chorych z istotną niedomykalnością zastawki mitralnej Rozprawa na stopień doktora nauk medycznych Promotor: dr
Wnioski i rekomendacje na przykładzie niewydolności serca
Priorytety zdrowotne w kontekście demograficznego i gospodarczego rozwoju Polski Wnioski i rekomendacje na przykładzie niewydolności serca Streszczenie raportu Długość życia w dobrym zdrowiu obywateli
Sartany w kardiodiabetologii - komu i kiedy? - spojrzenie diabetologa
Sartany w kardiodiabetologii - komu i kiedy? - spojrzenie diabetologa Najnowsze dane epidemiologiczne pochodzące z pierwszego, ogólnopolskiego badania NATPOL PLUS, które oceniało rozpowszechnienie nadciśnienia
Nadciśnienie tętnicze u chorych z cukrzycą - groźny duet. prof. Włodzimierz J. Musiał
Nadciśnienie tętnicze u chorych z cukrzycą - groźny duet. prof. Włodzimierz J. Musiał Plan wykładu Epidemiologia Jaki wpływ ma współwystępowanie nadciśnienia u chorych z cukrzycą Do jakich wartości obniżać
Losy pacjentów po wypisie z OIT Piotr Knapik
Losy pacjentów po wypisie z OIT Piotr Knapik Oddział Kliniczny Kardioanestezji i Intensywnej Terapii Śląskie Centrum Chorób Serca w Zabrzu Jaki sens ma to co robimy? Warto wiedzieć co się dzieje z naszymi
Denerwacja nerek stan wiedzy 2013. Prof. dr hab. med. Andrzej Januszewicz Klinika Nadciśnienia Tętniczego Instytut Kardiologii
Denerwacja nerek stan wiedzy 2013 Prof. dr hab. med. Andrzej Januszewicz Klinika Nadciśnienia Tętniczego Instytut Kardiologii Katowice, 21 listopada 2013 2009 Lancet. 2009;373:1275-1281 Pierwsza ocena
Therapy with highly selective beta-adrenolytic drug of the third generation in elderly with heart failure - the results of the SENIORS study
Akademia Medycyny GERIATRIA OPARTA NA FAKTACH/EVIDENCEBASED GERIATRICS Otrzymano/Submitted: 01.02.2010 Zaakceptowano/Accepted: 10.02.2010 Przegląd randomizowanych, kontrolowanych badań klinicznych w grupie
Przewlekła niewydolność serca - pns
Przewlekła niewydolność serca - pns upośledzenie serca jako pompy ssąco-tłoczącej Zastój krwi Niedotlenienie tkanek Pojemność minutowa (CO) serca jest zbyt mała do aktualnego stanu metabolicznego ustroju
W badaniu 4S (ang. Scandinavian Simvastatin Survivat Study), oceniano wpływ symwastatyny na całkowitą śmiertelność u 4444 pacjentów z chorobą wieńcową i z wyjściowym stężeniem cholesterolu całkowitego
Aspekty ekonomiczne dostępności do nowoczesnego leczenia przeciwkrzepliwego w profilaktyce udaru mózgu. Maciej Niewada
Aspekty ekonomiczne dostępności do nowoczesnego leczenia przeciwkrzepliwego w profilaktyce udaru mózgu Maciej Niewada PLAN Udar epidemia? Jak migotanie przedsionków wpływa na udar? Nowe leki przeciwkrzepliwe:
Dostępność nowych form leczenia w Polsce Sesja: Nowe podejście do leczenia niewydolności serca
Dostępność nowych form leczenia w Polsce Sesja: Nowe podejście do leczenia niewydolności serca PROF. DR HAB. MED. TOMASZ ZIELIŃSKI KIEROWNIK KLINIKI NIEWYDOLNOŚCI SERCA I TRANSPLANTOLOGII INSTYTUTU KARDIOLOGII
starszych na półkuli zachodniej. Typową cechą choroby jest heterogenny przebieg
STRESZCZENIE Przewlekła białaczka limfocytowa (PBL) jest najczęstszą białaczką ludzi starszych na półkuli zachodniej. Typową cechą choroby jest heterogenny przebieg kliniczny, zróżnicowane rokowanie. Etiologia
Wpływ badań klinicznych na jakość świadczeń w oddziale kardiologicznymdoświadczenia
Wpływ badań klinicznych na jakość świadczeń w oddziale kardiologicznymdoświadczenia własne Marek Bronisz, Eligiusz Patalas PSZOZ Szpital Powiatowy im. L. Błażka w Inowrocławiu Definicja Jakość opieki zdrowotnej,
Aneks III Zmiany w charakterystyce produktu leczniczego oraz w ulotce dla pacjenta
Aneks III Zmiany w charakterystyce produktu leczniczego oraz w ulotce dla pacjenta Uwaga: Niniejsze zmiany do streszczenia charakterystyki produktu leczniczego i ulotki dla pacjenta są wersją obowiązującą
Biologiczne mechanizmy zachowania - fizjologia. zajecia 8 :
Biologiczne mechanizmy zachowania - fizjologia zajecia 8 : 19.11.15 Kontakt: michaladammichalowski@gmail.com https://mmichalowskiuwr.wordpress.com/ I gr 08:30 10:00 II gr 10:15 11:45 III gr 12:00 13:30
Kiedy lekarz powinien decydować o wyborze terapii oraz klinicznej ocenie korzyści do ryzyka stosowania leków biologicznych lub biopodobnych?
Kiedy lekarz powinien decydować o wyborze terapii oraz klinicznej ocenie korzyści do ryzyka stosowania leków biologicznych lub biopodobnych? prof. dr hab. med.. Piotr Fiedor Warszawski Uniwersytet Medyczny