Typologia Siedlisk Leśnych wykład 4

Transkrypt

1 Zakład Urządzania Lasu KULiEL WL SGGW w Warszawie dr inż. Michał Orzechowski 1/77 michal.orzechowski@wl.sggw.pl Typologia Siedlisk Leśnych wykład 4 Siedlisko leśne i jego klasyfikacja Metody określania siedlisk metoda IBL Charakterystyka typów siedliskowych lasu Regionalizacja przyrodniczo-leśna Prace siedliskowe w Polsce Aktualne problemy typologii siedlisk leśnych

2 Regionalizacja przyrodniczo-leśna na tle innych podziałów Przyrodniczo-leśna Fizyczno-geograficzna Klimatyczna Geobotaniczna Zoogeograficzna Rolnicza Zadrzewieniowa. Typologia Siedlisk Leśnych dr inż. Michał Orzechowski ZUL KULiEL WL SGGW

3 Regionalizacja przyrodniczo-leśna na tle innych podziałów Zadaniem regionalizacji przyrodniczo-leśnej jest przedstawienie zróżnicowania środowiska przyrodniczego tworzącego warunki wzrostu i rozwoju roślinności. W regionalizacji przyrodniczo-leśnej obowiązującej w gospodarce leśnej Polski, opracowanej przez Tramplera i in. (1990) wyróżniano trzy jednostki hierarchiczne: mezoregion, dzielnicę i krainę (wg Trampler i in. 1990). Obecnie zrezygnowano z dzielnic (Zielony, Kliczkowska 2012) Kryteria różnicujące wymienione jednostki ustalono na podstawie gruntownej i wszechstronnej analizy warunków ekologicznych oraz geograficznego zróżnicowania produkcyjnych i pozaprodukcyjnych funkcji lasu. Trampler i in r. Regionalizacja przyrodniczo-leśna na podstawach ekologiczno-fizjograficznych. Zielony, Kliczkowska 2012 Regionalizacja przyrodniczo-leśna Polski 2010 Typologia Siedlisk Leśnych dr inż. Michał Orzechowski ZUL KULiEL WL SGGW

4 Regionalizacja przyrodniczo-leśna na tle innych podziałów Zróżnicowanie środowiska przyrodniczego Polski Zlodowacenie bałtyckie Zlodowacenie bałtyckie (północnopolskie) = Vistulian Ostatni lądolód: 20 tys. lat temu faza leszczyńska 40% obecnego obszaru Polski pod lodem 15 tys. lat faza pomorska 13,2 tys. lat temu faza gardzieńska Okres współczesny ne, Okres historyczny ne Subatlantycki Subborealny Atlantycki Borealny Preborealny Młodszy dryas Alleröd Starszy dryas BÖLLING

5 Regionalizacja przyrodniczo-leśna na tle innych podziałów Zróżnicowanie środowiska przyrodniczego Polski Po kolejnym interglacjale eemskim ( tys. lat temu) nastąpiło zlodowacenie wisły, zwane północnopolskim bądź vistulian, które trwało około 100 tys. lat (115 10,25 tys. lat temu). Zlodowacenia zlodowacenie warty, trwało około 100 tys. lat ( tys. lat temu) Zlodowacenie odry rozpoczęło się około 310 tys. lat temu Zlodowacenie sanu II, zwane południowopolskim, objęło cały teren kraju, skończyło się ok. 430 tys. lat temu.

6 Regionalizacja przyrodniczo-leśna na tle innych podziałów Zróżnicowanie środowiska przyrodniczego Polski Typologia Siedlisk Leśnych dr inż. Michał Orzechowski ZUL KULiEL WL SGGW

7 Regionalizacja przyrodniczo-leśna na tle innych podziałów Zróżnicowanie środowiska przyrodniczego Polski Typologia Siedlisk Leśnych dr inż. Michał Orzechowski ZUL KULiEL WL SGGW

8 Regionalizacja przyrodniczo-leśna na tle innych podziałów Zróżnicowanie środowiska przyrodniczego Polski Typologia Siedlisk Leśnych dr inż. Michał Orzechowski ZUL KULiEL WL SGGW

9 Regionalizacja przyrodniczo-leśna na tle innych podziałów Zróżnicowanie środowiska przyrodniczego Polski Typologia Siedlisk Leśnych dr inż. Michał Orzechowski ZUL KULiEL WL SGGW

10 Regionalizacja przyrodniczo-leśna na tle innych podziałów Zróżnicowanie środowiska przyrodniczego Polski Rodzaje krajobrazów naturalnych Polski (za Richling, Dąbrowski 1995, zmodyfikowane) Typologia Siedlisk Leśnych dr inż. Michał Orzechowski ZUL KULiEL WL SGGW

11 Regionalizacja przyrodniczo-leśna na tle innych podziałów Zróżnicowanie środowiska przyrodniczego Polski Typologia Siedlisk Leśnych dr inż. Michał Orzechowski ZUL KULiEL WL SGGW

12 Regionalizacja przyrodniczo-leśna na tle innych podziałów Zróżnicowanie środowiska przyrodniczego Polski Główne jednostki regionalizacji geobotanicznej Polski (Matuszkiewicz 2008a) Typologia Siedlisk Leśnych dr inż. Michał Orzechowski ZUL KULiEL WL SGGW

13 Regionalizacja przyrodniczo-leśna na tle innych podziałów Zróżnicowanie środowiska przyrodniczego Polski Regionalizacja zoogeograficzna Polski (za Kostrowicki 1995, zmodyfikowany); Typologia Siedlisk Leśnych dr inż. Michał Orzechowski ZUL KULiEL WL SGGW

14 Regionalizacja przyrodniczo-leśna na tle innych podziałów Zróżnicowanie środowiska przyrodniczego Polski Typologia Siedlisk Leśnych dr inż. Michał Orzechowski ZUL KULiEL WL SGGW

15 Zasięgi gatunków Jodła Świerk Buk

16 Jodła Materiały niepublikowane ZUL KULiEL SGGW

17 Buk Materiały niepublikowane ZUL KULiEL SGGW

18 Świerk

19 Zróżnicowanie geograficzno-klimatyczne Regionalizacja przyrodniczo-leśna Włoczewski dzielnic siedliskowo-leśnych, które scharakteryzował pod względem położenia geograficznego, ukształtowania terenu, klimatu, utworów geologicznych, uzupełniając tę charakterystykę opisem warunków glebowych oraz najczęściej spotykanych gatunków drzew leśnych

20 Zróżnicowanie geograficzno-klimatyczne Regionalizacja przyrodniczo-leśna Czubiński Dreszer Kostecki

21 Regionalizacja przyrodniczo-leśna Zróżnicowanie geograficzno-klimatyczne Mroczkiewicz 1952 Materiały niepublikowane ZUL KULiEL SGGW

22 Regionalizacja przyrodniczo-leśna Zróżnicowanie geograficzno-klimatyczne Mroczkiewicz 1952 W Regionalizacji przyrodniczo-leśnej 1952 wyróżniono następujące krainy: Bałtycką (I), lasów bukowych i bukowo-mieszanych, Mazursko-Podlaską (II), borów świerkowych i świerkowo-mieszanych, Wielkopolsko-Pomorską (III), lasoborów świeżych z domieszką dębu i buka, Mazowiecko-Podlaską (IV), lasoborów świeżych bez domieszki świerka, buka i jodły, Śląską (V), lasoborów świeżych i wilgotnych z udziałem świerka, buka i jodły, Wyżów Środkowo-Polskich (VI), lasoborów i lasów świeżych i wilgotnych, Sudecką (VII), lasów regla dolnego i borów regla górnego, Karpacką (VIII), lasów regla dolnego i borów regla górnego Materiały niepublikowane ZUL KULiEL SGGW

23 Regionalizacja przyrodniczo-leśna Zróżnicowanie geograficzno-klimatyczne Zasady hodowli lasu (1961) zmodyfikowano definicje podstawowych jednostek Kraina jest to większy obszar o zbliżonych warunkach fizjograficznych, o wyrównanych granicach, opartych przede wszystkim na zasięgach gospodarczo ważnych gatunków drzew oraz na rozmieszczeniu siedliskowych typów lasu, Dzielnice przyrodniczo-leśne są to jednostki o jednolitych warunkach glebowych, geologicznych i rzeźby terenu, różniące się między sobą w zasadzie ilościowym występowaniem siedliskowych typów lasu. Materiały niepublikowane ZUL KULiEL SGGW

24 Regionalizacja przyrodniczo-leśna Zróżnicowanie geograficzno-klimatyczne W roku 1962 podjęto dalsze prace nad regionalizacją. Zakończyły się one w 1969 r., kiedy to w kolejnym wydaniu Zasad hodowli lasu (1969) została przyjęta jako podstawa planowania hodowlanego w leśnictwie Regionalizacja przyrodniczo-leśna By ją dostosować do podziału kraju na jednostki administracji Lasów Państwowych, zwiększono liczbę dzielnic do 59, a granice krain i dzielnic prowadzono granicami ówczesnych nadleśnictw. Po dziesięciu latach, z chwilą nowelizacji Zasad (1979, 1980) zrezygnowano z granic dzielnic poprowadzonych po granicach jednostek administracyjnych Lasów Państwowych i wyznaczono je wzorem Mroczkiewicza według kryteriów przyrodniczych. W Regionalizacji przyrodniczoleśnej 1979 pozostawiono 8 krain, a liczbę dzielnic zwiększono do 60 Materiały niepublikowane ZUL KULiEL SGGW

25 Regionalizacja przyrodniczo-leśna Zróżnicowanie geograficzno-klimatyczne 1979 Materiały niepublikowane ZUL KULiEL SGGW

26 Regionalizacja przyrodniczo-leśna Zróżnicowanie geograficzno-klimatyczne Regionalizacja przyrodniczo-leśna na podstawach ekologicznofizjograficznych Trampler i in Nowa wersja regionalizacji - trzystopniowy podział kraju, 8 krain, 59 dzielnic 149 mezoregionów przyrodniczo-leśnych Materiały niepublikowane ZUL KULiEL SGGW

27 Regionalizacja przyrodniczo-leśna Zróżnicowanie geograficzno-klimatyczne Regionalizacja przyrodniczo-leśna Polski 2010 Zielony, Kliczkowska krain, brak dzielnic, liczbę mezoregionów zwiększono do 183 Materiały niepublikowane ZUL KULiEL SGGW

28 Regionalizacja przyrodniczo-leśna Zróżnicowanie geograficzno-klimatyczne Materiały niepublikowane ZUL KULiEL SGGW

29 Regionalizacja przyrodniczo-leśna Zróżnicowanie geograficzno-klimatyczne Regionalizacja przyrodniczo-leśna Polski 2010 Zielony, Kliczkowska 2012

30 Zróżnicowanie geograficzno-klimatyczne Regionalizacja przyrodniczo-leśna Zadanie - przedstawienie zróżnicowania środowiska przyrodniczego, tworzącego warunki wzrostu i rozwoju roślinności leśnej. Trampler i in. (1990) Dotychczczas wyróżniane były trzy jednostki hierarchiczne: Mezoregion Dzielnica Kraina Obecnie wyróżniane dwie jednostki hierarchiczne: Mezoregion i Kraina

31 Zróżnicowanie geograficzno-klimatyczne Regionalizacja przyrodniczo-leśna Mezoregion przyrodniczo-leśny jest podstawową jednostką regionalizacji wyróżnianą na podstawie: -dominującego na jego obszarze podłoża geologicznego - typu krajobrazu naturalnego. Charakter przyrodniczy mezoregionów wynika z dominacji określonych typów siedliskowych lasu oraz potencjalnej roślinności naturalnej.

32 Zróżnicowanie geograficzno-klimatyczne Mezoregion przyrodniczo-leśny typ krajobrazu naturalnego. podłoże geologiczne

33 Zróżnicowanie geograficzno-klimatyczne Regionalizacja przyrodniczo-leśna Kraina przyrodniczo-leśna przyrodnicze warunki produkcji leśnej są kształtowane przez klimat. Różnica między krainami wyraża się w różnej roli podstawowych gatunków drzew leśnych (buka, jodły, świerka) w budowie drzewostanów i w różnej ich przydatności dla produkcji leśnej.

34 Zróżnicowanie geograficzno-klimatyczne

35 Zróżnicowanie geograficzno-klimatyczne

36 Okres wegetacyjny

37 Regionalizacja zadrzewieniowa