Zakład Urządzania Lasu. Dojrzałość rębna drzewostanów Określenie: - wieku rębności drzewostanu - kolei rębu dla drzewostanów gospodarstwa

Transkrypt

1 Zakład Urządzania Lasu Dojrzałość rębna drzewostanów Określenie: - wieku rębności drzewostanu - kolei rębu dla drzewostanów gospodarstwa

2 Podstawowym materialnym produktem gospodarstwa leśnego jest drewno systematycznie pobierane w procesie użytkowania za pomocą cięć pełniących funkcje: - pielęgnacyjne, przygodne i sanitarne cięcia przedrębne, - pozyskania plonu cięcia rębne Określenie dojrzałości rębnej obiektu jest podstawą prowadzenia ładu czasowego z punktu widzenia intensyfikacji produkcji leśnej.

3 Użytkowanie rębne jest związane z najważniejszymi problemami leśnictwa: - dążenie do pobierania produktów o odpowiednich cechach, - dążenie do maksymalizacji plonów, - zwiększanie zapotrzebowania na funkcje pozaprodukcyjne.

4 Dojrzałość rębna stan drzewostanu (lub drzewa), w którym spełnia on najlepiej określony cel. Cele wynikają z różnych czynników przyrodniczych i ekonomicznych i dlatego są trudne do jednoznacznego określenia.

5 Wg instrukcji UL Przeciętne wieki rębności: sosny, świerka, jodły, dębu i buka, wyznaczające umownie przeciętny wiek osiągania celu gospodarowania według panujących gatunków drzew w drzewostanach nadleśnictwa, przyjmuje się zgodnie z wykazem opracowanym przez Instytut Badawczy Leśnictwa, stanowiącym załącznik nr 1 do Zarządzenia nr 36 Dyrektora Generalnego Lasów Państwowych z dnia 19 maja 2004 r. w sprawie zmian w Instrukcji urządzania lasu, powtórzonym w rozdziale VIII niniejszej instrukcji. 2. Przeciętne wieki rębności panujących gatunków drzew w nadleśnictwie przyjmowane są podczas KZP z dopuszczalnego zakresu sprecyzowanego w wykazie, o których mowa w ust. 1. Przyjęcie przeciętnego wieku rębności spoza dopuszczalnego zakresu może mieć miejsce w sytuacjach wyjątkowych; wymagana jest wtedy zgoda Dyrektora Generalnego Lasów Państwowych na wniosek przewodniczącego KZP, zaopiniowany przez właściwy Zespół Ochrony Lasu.

6

7 Wyróżnia się rodzaje dojrzałości : 1. naturalną, 2. wg najwyższego dochodu materiałowego, 3. techniczną, 4. ekonomiczną, 5. wg kulminacji renty leśnej, 6. wg kulminacji renty gruntowej, 7. wg czynników hodowlano - leśnych

8 Wiek Dojrzałości Naturalnej (WDN) Dojrzałość naturalna (fizyczna) dla pojedynczego drzewa jest to wiek, w którym kończy się jego cykl wzrostowy i następuje jego zamieranie; Dla drzewostanu jest to takie stadium rozwoju i wzrostu drzewostanu, w którym przyrost bieżący miąższości jest mniejszy od sumy miąższości wydzielających się drzew, a więc następuje zmniejszenie zapasu produkcyjnego drzewostanu.

9 WDN zależy od: - gatunku drzewa, - siedliska, - pochodzenia drzew. drzewostan nasienny WDN jest miara górnej granicy wieku rębności lub kolei rębu. Może mieć znaczenie w odniesieniu do lasów pełniących funkcje pozaprodukcyjne.

10

11 WIEK DOJRZAŁOŚCI ILOŚCIOWEJ WG NAJWYŻSZYCH DOCHODÓW MATERIAŁOWYCH (WDI) Najwyższy dochód materiałowy na jednostkę powierzchni i czasu wykazuje drzewostan w chwili kulminacji przyrostu przeciętnego całkowitej produkcji. Wiek dojrzałości ilościowej osiąga drzewostan w momencie kulminacji przyrostu przeciętnego całkowitej produkcji;

12 Kulminacja przyrostu przeciętnego utrzymuje się w stosunkowo długim okresie. WDI jest to wiek, w którym przyrost przeciętny zrównuje się z przyrostem bieżącym. WDI zależy od gatunku drzewa i bonitacji siedliska

13 WDI jest miarą dolnej granicy kolei rębu dla gospodarstw. Jeżeli celem produkcyjnym są sortymenty cienkie (drewno energetyczne, gospodarstwa plantacyjne) to metodę określania dojrzałości rębnej wg najwyższego dochodu materiałowego można ocenić pozytywnie.

14

15 WIEK DOJRZAŁOŚCI TECHNICZNEJ (WDT) O dojrzałości technicznej drzewa lub drzewostanu decyduje rodzaj sortymentu przyjętego jako cel produkcyjny. Struktura sortymentowa ulega zmianie wraz z wiekiem drzewostanów. W zależności od tego, który z sortymentów jest celem produkcji, drzewostan może osiągać dojrzałość rębną w różnym stanie i w różnym wieku.

16 Dojrzałością techniczną drzewostanu nazywamy stan drzewostanu (wyrażony np. średnią pierśnicą), w którym spełnia on najlepiej zapotrzebowanie na określony sortyment (cel produkcji), a wiek, w którym osiąga on ten stan nazywamy wiekiem dojrzałości technicznej. Jeżeli celem produkcji są sortymenty najgrubsze (tartaczne grubowymiarowe) to posługiwanie się miarą tego sortymentu w jednostkach rzeczywistych może często nie doprowadzić do znalezienia rozwiązania (ilość tego sortymentu wraz z wiekiem stale się zwiększa).

17 Lepszą metodą jest więc posługiwanie się ilorazem i miąższość sortymentu przez wiek. WDT zależy od : - celu produkcji (sortymentu), - gatunku drzewa, - siedliska, - klasy bonitacji, - intensywności prowadzenia zabiegów gospodarczych. Metoda dojrzałości technicznej jest podstawą regulacji ładu czasowego przy urządzaniu lasów państwowych w Polsce.

18 Cele produkcji w zależności od klasy bonitacji (drzewostany sosnowe) Cel produkcji (sortyment) T3 tartaczne grube, grubość >34 cm Klasa bonitacji Ia I II III IV V ++ + T3+T T2 tartaczne średnie, grubość = cm T2+T T1 tartaczne cienkie, grubość = cm T1+K K drewno przemysłowe (kopalniaki) ++ optymalne, + możliwe + ++

19 indeks (miąższość sortymentu/wiek) Dojrzałość techniczna - sosna, klasa bonitacji 1 2,2 2 1,8 1,6 1,4 1,2 1 0,8 0,6 0,4 0, wiek T3 T2 T1 T3+T2 T2+T1 PhNR RMVP

20 indeks (miąższość sortymentu/wiek) Dojrzałość techniczna - sosna, klasa bonitacji 2 1,8 1,6 1,4 1,2 1 0,8 0,6 0,4 T3 T2 T1 T3+T2 T2+T1 PhNR RMVP 0, wiek

21 Zadanie do wykonania - określić wiek dojrzałości naturalnej WDN i ilościowej WDI dla wskazanego gatunku i klasy bonitacji; - korzystając z danych obliczonych przez innych w grupie uzupełnić wieki dla So, Db i Ol we wszystkich klasach bonitacji; -obliczyć wiek dojrzałości technicznej WDT dla gospodarstwa sosnowego o wskazanej klasie bonitacji z uwzględnieniem obu przyjętych celów produkcji -przyjąć kolej rębu, decyzję umotywować

22