Organizacja zajęć z przedmiotu HODOWLA LASU

Transkrypt

1 Wydział Leśny SGGW w Warszawie Niestacjonarne Studia Drugiego Stopnia Organizacja zajęć z przedmiotu HODOWLA LASU Prowadzący: Prof. dr hab. Bogdan Brzeziecki - wykłady. Dr hab. Stanisław Drozdowski, dr inż. Kamil Bielak - ćwiczenia. Tematyka ćwiczeń kameralnych na kolejnych zjazdach: Semestr 3 - zjazd 1 - zjazd 2 - zjazd 3 - zjazd 4 - zjazd 5 - sesja Ćwiczenia Wprowadzenie. Naturalne odnowienie lasu: podstawy ekologiczne i biologiczne Naturalne i łączone odnowienie lasu. Seminarium LZ0. Naturalne i łączone odnowienie lasu. Seminarium, konsultacje projektu LZ1. Sprawdzian testowy LZ4. Odbiór projektów Aktywna ochrona różnorodności biologicznej w lasach gospodarczych. Wprowadzenie, konsultacje projektu LZ2. Odbiór projektów. Pielęgnowanie ekosystemu leśnego. Wprowadzenie, konsultacje projektu LZ3 Odbiór projektów. Poprawa sprawdzianu. Zaliczenie wykładów LZ5. Ocena końcowa z przedmiotu jest wystawiana jako średnia ważona z sześciu pozytywnych ocen (każda w skali ): LZ0 wystąpienie na seminarium, LZ1-3 trzy projekty pisemne, LZ4 - sprawdzian testowy oraz LZ5 - sprawdzian pisemny z treści wykładowych (z wagą 3). Wszystkie projekty powinny być wykonywane na bieżąco i oddawane do sprawdzenia na kolejnych zajęciach od ich wydania. Nie zaliczone projekty należy jak najszybciej poprawić. Sprawdzian ma formę testu wielokrotnego wyboru.

2 Temat LZ0 - Seminarium Naturalne odnawianie gatunków drzew leśnych: podstawy biologiczne, ekologiczne oraz metody odnawiania. Zagadnienia do opracowania dotyczące drzewostanów kwalifikowanych do naturalnego odnawiania: 1. Wiek, jakość hodowlana i techniczna; urodzaj i zdrowotność nasion, lata nasienne, metody określania urodzaju i oceny nasion; 2. Warunki siedliskowe i stan pokrywy glebowej; termin i sposób (metoda) przygotowania gleby pod samosiew; 3. Warunki pogodowe ograniczające kiełkowanie nasion oraz wzrost siewek, nalotów i podrostów; warunki świetlne w poszczególnych stadiach rozwojowych nalotu i podrostu; 4. Wybór możliwych metod naturalnego odnawiania określenie sposobu cięć i rębni; 5. Cięcia przygotowawcze i cięcia odnowieniowe; 6. Cięcia odsłaniające i uprzątające; 7. Uzupełnienia naturalnych odnowień (pojedyncze i płatowe) dobór gatunków, materiału sadzeniowego, metody przygotowania gleby. LITERATURA Tomanek J.: Botanika leśna (wydanie VI poprawione), PWRiL - Warszawa Jaworski A.: Charakterystyka hodowlana drzew leśnych. 1995, Wyd. Gutenberg Kraków Włoczewski T.: Ogólna hodowla lasu. 1968, PWRiL Warszawa Szymański S.: Ekologiczne podstawy hodowli lasu. 2000, PWRiL - Warszawa GATUNKI DRZEW Sosna Świerk Jodła Dąb Buk Jesion Olsza Brzoza Klon Jawor Modrzew

3 Temat LZ1 - Projekt Rębnie złożone: naturalne i łączone odnowienie lasu Zakres zagadnień do szczegółowego opracowania dla wskazanego obiektu 1. Określenie cech drzewostanu docelowego: typ drzewostanu, skład gatunkowy, struktura przestrzenna, budowa pionowa. 2. Wskazanie i uzasadnienie rębni najbardziej przydatnej w danych warunkach. 3. Określenie wieku rębności drzewostanu i cząstkowych okresów odnowienia poszczególnych gatunków. 4. Wyznaczenie kierunku cięć i układu szlaków zrywkowych, podział odnawianej powierzchni na pasy lub strefy manipulacyjne. 5. Charakterystyka cięć właściwych do odnawiania poszczególnych gatunków: rodzaj, intensywność, kryteria rozpoczęcia, pora roku. 6. Charakterystyka zabiegów pielęgnacyjnych w istniejących i powstających odnowieniach. 7. Charakterystyka uzupełnień: gatunki, więźba, materiał sadzeniowy, sadzenie. 8. Graficzny harmonogram poszczególnych etapów realizacji rębni (wejść do drzewostanu), określenie całkowitego okresu odnowienia. 9. Szkice w skali 1:2.000 dla wszystkich wyróżnionych etapów realizacji rębni, przedstawiające sytuację (rzut pionowy) oraz przekrój poprzeczny drzewostanu wzdłuż linii przebiegającej równoleżnikowo przez jego geometryczny środek. Zalecane pozycje literatury: BERNADZKI E. Cięcia odnowieniowe. PWRiL, 2000 TOMCZYK S. Podnowienie naturalne. Sosna.Bibl. leśn. nr 29, PWRiL, 1993 WŁOCZEWSKI T. Ogólna hodowla lasu. PWRiL, JAWORSKI A. Hodowla lasu. Tom I i III. PWRiL, JAWORSKI A. Charakterystyka hodowlana drzew i krzewów leśnych. PWRiL, ZASADY HODOWLI LASU CZASOPISMA LEŚNE: Sylwan, Prace IBL, Las Polski, Przegląd leśniczy, Echa leśne i in. NOTATKI z wykładów

4 Temat LZ2 - Projekt Hodowla lasu i ochrona różnorodności biologicznej w lasach zagospodarowanych - projekt poprawy walorów przyrodniczych kompleksu leśnego 1. Charakterystyka warunków przyrodniczo - leśnych wybranego kompleksu leśnego o powierzchni min. 300 ha; 2. Analiza walorów przyrodniczych środowiska leśnego (spis kategorii obiektów i krótka charakterystyka z uwzględnieniem położenia na mapie drzewostanowej); 3. Wskaż możliwe rozwiązania w zakresie zwiększenia różnorodności biologicznej w analizowanym kompleksie leśnym (krótki opis oraz projekt na mapie drzewostanowej); 4. Przedstaw szczegółowy projekt czynności hodowlanych dla 2 wybranych obiektów mających na celu zwiększenie różnorodności biologicznej w drzewostanach. Przykładowe tematy do opracowania: - Odnawianie lub pielęgnacja drzewostanów ze stanowiskami roślin chronionych; - Odnawianie lub pielęgnacja drzewostanów z miejscami lęgowymi ptaków chronionych; - Prace pielęgnacyjne lub odnowieniowe w rezerwatach częściowych; - Zakładanie i kształtowanie ekotonów; - Projektowanie korytarzy biologicznych; - Projektowanie zadrzewień; - Kształtowanie granicy polno-leśnej; - Martwe drewno w lesie; - Wprowadzanie gatunków o znaczeniu biocenotycznym;

5 Temat LZ3 - Projekt Projekt pielęgnowania ekosystemu leśnego (siedliska, biocenozy i drzewostanu) I. Kwalifikowanie drzewostanów do zabiegów pielęgnacyjnych. Dla wszystkich obiektów zawartych w założeniach szczegółowych w czasie trwania fazy rozwojowej którą reprezentują: 1. Określ i uzasadnij niezbędne zabiegi z zakresu pielęgnacji siedliska. 2. Określ i uzasadnij niezbędne zabiegi z zakresu pielęgnacji biocenozy. 3. Określ i uzasadnij niezbędne zabiegi z zakresu pielęgnacji drzewostanu. 4. Ustal i uzasadnij pilność zabiegów pielęgnacyjnych. 5. Uszereguj obiekty wymienione w założeniach szczegółowych względem pilności wykonania zabiegu pielęgnacji drzewostanu. II. Dla wybranego (jednego - najbardziej pilnego) obiektu zakwalifikowanego do pielęgnacji drzewostanu wykonaj szczegółowy projekt zawierający: 1. Cel pielęgnacji. 2. Skład gatunkowy po wykonanym zabiegu pielęgnacji drzewostanu oraz planowany docelowy skład gatunkowy w wieku dojrzałości rębnej. 3. Opis szczegółowy sposobu wykonania pielęgnacji (technologia: udostępnienie obiektu, niezbędne narzędzia lub maszyny, herbicydy, termin wykonania zabiegu,...). 4. Harmonogram czynności hodowlano-technicznych.

6 Sprawdzian testowy LZ4 - wykaz zagadnień Odnowienie lasu Właściwości biologiczne i hodowlane drzew leśnych Zasięg geograficzny i pionowy głównych gatunków drzew leśnych. Tempo wzrostu w młodości, pokrój korony i skłonność do wad pokrojowych. Cechy nasion i owoców drzew leśnych, właściwości obradzania i roznoszenia nasion. Porównanie wymagań świetlnych różnych gatunków drzew. Podatność na zgryzanie, przymrozki oraz inne uszkodzenia. Rola gatunku w drzewostanie i jej zależność od warunków siedliskowych. Cele wprowadzania różnych gatunków domieszkowych. Charakterystyka i zastosowanie rębni Nazewnictwo i symbole rębni. Okres odnowienia dla różnych rębni. Wielkość i kształt powierzchni manipulacyjnej w poszczególnych rębniach. Wykorzystanie lat nasiennych i zasięg efektywnego obsiewu. Przydatność i warunki skuteczności zastosowania rębni w konkretnych drzewostanach. Warunki ekologiczne dla odnowienia kształtowane przez różne rębnie. Zasady stosowania cięć zupełnych, częściowych (w tym przygotowawczych, obsiewnych, odsłaniających, uprzątających), brzegowych i przerębowych, oraz ich zależność od siedliska i cech drzewostanu. Intensywność i nawrót cięć. Zakładanie upraw Typy drzewostanów. Sposoby oddziaływania domieszek pielęgnacyjnych i biocenotycznych na środowisko leśne. Dostosowanie formy zmieszania do roli gatunku domieszkowego. Optymalne składy gatunkowe upraw na różnych siedliskach. Więźby sadzenia zalecane dla różnych gatunków. Literatura Hodowla lasu. Sposoby zagospodarowania, odnawianie lasu, przebudowa i przemiana drzewostanów... A. Jaworski, PWRiL, 2011 Hodowla lasu. Charakterystyka hodowlana drzew i krzewów leśnych... A. Jaworski, PWRiL, 2011 Cięcia odnowieniowe... E. Bernadzki, PWRiL-Warszawa, 1974 Ekologiczne podstawy hodowli lasu... S. Szymański, PWRiL-Warszawa, 1986 Zasady hodowli lasu... DGLP, 2012 Rębnie w górach... J. Twaróg, PWRiL-Warszawa, 1990 Ogólna hodowla lasu... T. Włoczewski, PWRiL-Warszawa, 1968