Wsparcie dla leśnictwa w Programie Rozwoju Obszarów Wiejskich na lata Co z lasami niepaństwowymi na obszarach Natura 2000?

Transkrypt

1 Wsparcie dla leśnictwa w Programie Rozwoju Obszarów Wiejskich na lata Co z lasami niepaństwowymi na obszarach Natura 2000? Dębe, 12 września 2006

2 Planowano wsparcie dla właścicieli lasów niepaństwowych w ramach PROW , oś 2, działanie: Płatności leśnośrodowiskowe i na obszarach Natura 2000 Uwaga: Ostatecznie NIE MA TEGO DZIALANIA w końcowej wersji PROW zaakceptowanej kierunkowo 1 sierpnia 2006 r. przez RM.

3 Działania na rzecz leśnictwa przyjęte w Programie Rozwoju Obszarów Wiejskich na lata Rozporządzenie 1698/2005 przewiduje dla leśnictwa kontynuację, a nawet zwiększenie zakresu wsparcia dla właścicieli lasów prywatnych w latach w porównaniu z okresem Zakres wsparcia leśnictwa w polskim PROW : Oś 1 - gospodarcza - korzystanie z usług doradczych przez rolników i posiadaczy lasów (kontynuacja), Oś 2 środowiskowa - zalesianie gruntów rolnych (kontynuacja) oraz zalesianie gruntów nieużytkowanych rolniczo (nowe), - odtwarzanie potencjału produkcji leśnej zniszczonego przez katastrofy i wprowadzenie odpowiednich instrumentów zapobiegawczych (kontynuacja), Oś 3- społeczna - tworzenie i rozwój mikroprzedsiębiorstw (nowe).

4 Potencjalne działania na rzecz leśnictwa, które nie znalazły się w polskim PROW Oś 1: - podwyższanie jakości gospodarczej lasów Oś 2: - płatności leśnośrodowiskowe i na obszarach Natura 2000 [w lasach niepaństwowych], - wsparcie inwestycji nieprodukcyjnych [w lasach]

5 Płatności dla właścicieli lasów prywatnych na obszarach Natura podstawa prawna UE Rozporządzenie Rady (WE) nr 1698/2005 z dnia 20 września 2005 r.: Oś 2 Artykuł 46: Płatności dla obszarów Natura 2000 Wsparcia przewidzianego w art. 36 lit. b ppkt iv) udziela się rocznie na hektar lasu prywatnym właścicielom lasów lub ich stowarzyszeniom [u nas w projekcie włączono leśne wspólnoty gruntowe oraz gminy lub ich stowarzyszenia, będące właścicielami lasów] w celu zrekompensowania poniesionych kosztów i utraconych dochodów wynikających z ograniczeń nałożonych na użytkowników lasów i innych gruntów zalesionych w związku z wdrożeniem dyrektyw ptasiej i siedliskowej na danym obszarze [czyli obligatoryjnych]. Wysokość wsparcia ustala się pomiędzy kwotami minimalnymi i maksymalnymi określonymi w załączniku.

6 Płatności leśnośrodowiskowe - podstawa prawna UE Oś 2 Artykuł 47: Płatności leśnośrodowiskowe 1. Płatności leśnośrodowiskowych przewidzianych w art.. 36 lit. b) ppkt v) udziela się na hektar lasu beneficjentom, którzy dobrowolnie podejmują zobowiązania dotyczące środowiska leśnego. Płatności te obejmują jedynie te zobowiązania, które wykraczają poza odpowiednie wymogi obowiązkowe [czyli są dobrowolne, ponad zadania przewidziane w uproszczonych planach urządzenia lasu lub decyzjach opartych na zapisach inwentaryzacji stanu lasu]. Zobowiązania te podejmowane są z reguły na okres 5-7 lat. W przypadkach koniecznych i uzasadnionych ustala się dłuższy okres. 2. Płatności obejmują dodatkowe koszty i utratę dochodów wynikające z podjętego zobowiązania. Wysokość wsparcia ustala się pomiędzy kwotami minimalnymi i maksymalnymi określonymi w załączniku.

7 Płatności leśnośrodowiskowe oraz na obszarach leśnych NATURA 2000 (ekspertyza) Podobnie jak przy zalesieniach połączono 2 działania. Cel ogólny: Zachowanie siedlisk przyrodniczych i gatunków (zgodnie z dyrektywami siedliskową i ptasią): 1) w lasach prywatnych na obszarach sieci NATURA 2000, 2) również w pozostałych lasach prywatnych (propozycja MŚ) Oba działania objęły 6 jednakowych pakietów zaprojektowanych przez eksperta. Uwzględniono poprawki członków zespołu roboczego (z udziałem przedstawicieli IBL, DGLP, d. Departamentu Leśnictwa MŚ i DROW MRiRW). Planowany budżet: 81 mln euro (propozycja MŚ 195 mln EUR, przy realizacji we wszystkich lasach prywatnych)

8 Płatności leśnośrodowiskowe oraz na obszarach leśnych Natura 2000 (ekspertyza) Cel dla obszarów leśnych: Poprawa zdolności lasów do podtrzymywania różnorodności biologicznej i poprawa stabilności ekologicznej ekosystemów leśnych lasów niepaństwowych. Połączenie dwóch działań. Przewidziano dla nich po 6 jednakowych pakietów: 1) uprawy z odnowienia naturalnego; 2) utrzymywanie zasobów martwego drewna; 3) przetrzymywanie drzewostanu przeszłorębnego na pniu; 4) kształtowanie strefy oszyjkowej na skraju lasu; 5) wprowadzanie gatunków domieszkowych (domieszek biocenotycznych); 6) unaturalniająca przebudowa drzewostanów przedrębnych (z wyjątkiem świetlistych dąbrów). Pakiety w celu utrzymania różnorodności biologicznej. Pakiety 4-6 w celu poprawy stabilności ekologicznej. Uwaga: pakiety 2,4 i 5 zakwestionowane przez MRiRW

9 Pakiet 1: Uprawy z odnowienia naturalnego Warunki: Grunt musi być lasem. Odnowienie z samosiewu ma obejmować co najmniej 70% powierzchni działki leśnej. Dopuszcza się sztuczne uzupełnienie do 20% powierzchni. Wykluczone gatunki obce. Dopuszcza się zabezpieczenie przed zwierzyną. Korzyści: Odnowienie naturalne, czyli z samosiewu, zapewnia lepszą jakość i stabilność drzewostanu i lepsze dostosowanie do siedliska niż odnowienie sztuczne. Cel: Pakiet ma zachęcić właścicieli lasów do naturalnego odnawiania drzewostanu przez zrekompensowanie im uciążliwości i zwiększonych kosztów hodowli lasu z wykorzystaniem odnowień z samosiewu. Płatność do czasu osiągnięcia przez las wieku 20 lat.

10 Pakiet 2: Utrzymywanie zasobów martwego drewna Warunki: Pozostawienie 3-10 martwych drzew na hektar lasu o średnicach na wysokości 130 cm określonych dla grup gatunków, oznakowanych i naniesionych na plan sytuacyjny drzewostanu. Korzyści: Zwiększenie w lesie zasobów martwego drewna służy utrzymaniu licznych gatunków roślin, grzybów i zwierząt. Cel: Pakiet ma zachęcić właścicieli lasów do pozostawiania w zgłoszonym drzewostanie stojących drzew martwych (posuszu jałowego), dziuplastych i zahubionych i zrekompensować im utracone z tego powodu korzyści z lasu.

11 Pakiet 3: Przetrzymywanie drzewostanu przeszłorębnego na pniu Warunki: Drzewostan objęty pakietem przekracza minimalny wiek wyrębu dla odpowiednich gatunków drzew. Przygodne pozyskanie drewna w ciągu roku nie przekracza 3% miąższości drzewostanu. Korzyści: Przetrzymywanie na pniu starych drzewostanów. Cel: Zachęcenie właścicieli lasów do przetrzymania na pniu drzewostanów powyżej minimalnego wieku wyrębu określonego dla poszczególnych gatunków drzew przez zrekompensowanie im utraconych korzyści; dopuszczalne byłoby ekstensywne użytkowanie przygodne (na własne potrzeby).

12 Pakiet 4: Kształtowanie strefy oszyjkowej na skraju lasu Oszyjek: Skrajna część zbiorowiska roślinnego lub biocenozy, najczęściej pas krzewów na skraju lasu. Występują w nim gatunki typowo leśne, np. zarośla tarninowo-głogowe, ale i trawy pastwiskowe oraz inne gatunki nieleśnej roślinności zielnej. Warunki: Założenie na skraju lasu pasa nasadzeń krzewów. Właściwy dobór gatunków (rodzimego pochodzenia, odpowiednich dla siedliska i zasięgu geograficznego, wykluczenie obcych gatunków jako domieszek). Gatunki, więźbę i sposób wprowadzenia krzewów określi plan. Pokrycie krzewów nie mniejsze niż 70%. Szerokość pasa co najmniej 5 m + wolny pas o szerokości 1 m dla roślinności zielnej od strony nieleśnej. Korzyści: Właściwa biologiczna zabudowa skraju lasu poprawia warunki ekologiczne na granicy polno-leśnej, tworząc siedliska sprzyjające utrzymaniu różnorodności biologicznej. Cel: Zachęcenie właścicieli lasów do zakładania pasów zarośli na skrajach lasu, przypominających naturalne zbiorowiska oszyjkowe, przez zwrot kosztów wprowadzania nasadzeń na skraju lasu liczonych na km.

13 Pakiet 5: Wprowadzanie gatunków domieszkowych (domieszek biocenotycznych) (w przedostatniej wersji PROW pakiet ten był jedynie dodatkiem do pakietu dotyczącego przebudowy drzewostanów przedrębnych) Warunki: Wprowadzanie w lukach, uzupełnieniach upraw lub w podsadzeniach w istniejącym drzewostanie sadzonek rodzimych określonych gatunków drzew i krzewów. Wyłącznie na siedliskach borów mieszanych (BM) lub żyźniejszych. Wykluczone są gatunki obce i ich usuwanie z podszytu. Naturalnie obsiane rodzime drzewa i krzewy można włączyć do wprowadzonych grup domieszkowych do 30%. Dobór gatunków właściwych dla siedliska i zasięgu geograficznego. Plan określi pożądane gatunki, więźbę i sposób ich wprowadzenia; można wykonać cięcia pielęgnacyjne w celu rozwoju wprowadzonych domieszek. Korzyści: Domieszki biocenotyczne w postaci rodzimych gatunków drzew i krzewów odtwarzają różnorodność gatunkową tych zbiorowisk leśnych, które nie pełnią funkcji produkcyjnej. Cel: Promowanie wprowadzania przez właścicieli lasów biocenotycznych domieszek rodzimych drzew i krzewów przez zwrot kosztów tych nasadzeń i innych prac umożliwiających ich rozwój. Płatność na każdy ar powierzchni uzyskanych domieszek.

14 Pakiet 6: Unaturalniająca przebudowa drzewostanów przedrębnych (z wyjątkiem świetlistych dąbrów) Warunki: Wprowadzenie podsadzeń jodły, buka, dębu, grabu, lipy lub jesionu pod istniejącymi drzewostanami. Wyłącznie na siedliskach borów mieszanych (BM) i żyźniejszych. 5 lat po wprowadzeniu podsadzeń możliwe pierwsze cięcie umożliwiające ich rozwój. Gatunki obce wykluczone i do usunięcia. Dobór gatunków właściwych dla siedliska i zasięgu geograficznego. Plan leśnośrodowiskowy określi pożądane gatunki, więźbę i sposób ich wprowadzenia. Naturalnie obsiane drzewa i krzewy mogą być wliczone do podsadzeń do 30%. Korzyści: Wprowadzenie podsadzeń gatunków właściwych dla siedliska do drzewostanów niezgodnych z siedliskiem, czyli ich przebudowa w celu unaturalnienia. Cel: Zachęcanie właścicieli lasów przez zwrot kosztów przebudowy do unaturalniającej przebudowy drzewostanów przez podsadzenia lub w lukach, nie związanej z cięciami rębnymi (użytkowaniem rębnym głównego drzewostanu). Płatność za każdy ar wprowadzonych podsadzeń.

15 PROW : Korzystanie z usług doradczych przez rolników i posiadaczy lasów (kontynuacja) Bezpośredni benficjenci: Publiczne i prywatne instytucje doradcze prowadzące działalność doradczą. W praktyce jest to głównie doradztwo zalesieniowe realizowane przez Lasy Państwowe. Miały one wykonywać również plany leśnośrodowiskowe i dla lasów na obszarach Natura Forma płatności: refundacja kosztów ryczałtowych. Zakres: w katalogu usług doradczych określonych w zarządzeniu MRiRW. Docelowi beneficjenci: Rolnicy i posiadacze lasów.

16 PROW : Zalesienia gruntów rolnych (kontynuacja) oraz zalesienia gruntów innych niż rolne (nowe) Realizacja w 2 schematach: Schemat 1. Zalesienia gruntów rolnych. Bez zmian, z wyjątkiem skrócenia premii zalesieniowej (ekwiwalentu) do 15 lat od założenia uprawy. Schemat 2. Zalesienia gruntów innych niż rolne. Możliwe zalesianie odłogów (wprowadzone na życzenie wielu krajów), ponadto niektórych nieużytków, np. przeciwerozyjne na gruntach o dużych spadkach. Obejmuje wsparcie na zalesienie (jednorazowe) i premię pielęgnacyjną (5 lat), lecz oczywiście w tym przypadku nie ma premii zalesieniowej, czyli ekwiwalentu za dochody utracone w wyniku zaprzestania działalności rolniczej. Plusem jest możliwość wykorzystania odnowień naturalnych uzupełnianych przez sadzenie. Proponowany budżet: 470 mln EUR, w tym UE mln EUR.

17 PROW : Odtwarzanie potencjału produkcji leśnej zniszczonego przez katastrofy i wprowadzanie odpowiednich instrumentów zapobiegawczych (kontynuacja) W lasach wszystkich form własności. Obejmuje projekty związane z: - przygotowaniem leśnego materiału rozmnożeniowego, -uporządkowaniem uszkodzonej powierzchni leśnej, - odnowieniem lasu z pielęgnacją i ochroną upraw, -pielęgnacją i ochroną uszkodzonych drzewostanów oraz cennych obiektów przyrodniczych, - udostępnianiem terenów leśnych dla wypełniania społecznych funkcji lasów, - wzmocnieniem systemu ochrony przeciwpożarowej. Dwa schematy: 1. Wsparcie dla obszarów, na których wystąpiła katastrofa. 2. Wprowadzenie elementów zapobiegawczych.