Dr hab. Paweł Rutkowski Uniwersytet Przyrodniczy w Poznaniu Wydział Leśny. Zmiany klimatyczne w nauce, leśnictwie i praktyce

Transkrypt

1 Dr hab. Paweł Rutkowski Uniwersytet Przyrodniczy w Poznaniu Wydział Leśny Zmiany klimatyczne w nauce, leśnictwie i praktyce

2 Zmiany klimatyczne (Zmiany klimatu ) wyników Climate change - 1,460,000,000 wyników 氣 候 變 化 - 14,000,000 wyników Framework Convention on Climate Change (NY 1992)

3 Hanspeter Holzhauser H., Magny M., Zumbühl H. J The Holocene 15,6 pp. 789/801 Glacier and lake-level variations in west-central Europe over the last 3500 years

4 Dendrochronologiczna analiza przyrostów radialnych dębu szypułkowego (Quercus robur L.) z terenu Mazurskiego Parku Krajobrazowego Wojciech Kędziora, Robert Tomusiak Sekcja Biometrii Leśnej Koła Naukowego Leśników, Wydział Leśny SGGW Samodzielny Zakład Dendrometrii i Nauki o Produkcyjności Lasu, Wydział Leśny SGGW Studia i Materiały CEPL w Rogowie R. 14. Zeszyt 1 (30) / 2012

5 Madajczyk J Wpływ działalności odkrywkowej kopalni węgla brunatnego na drzewostany sosnowe w Nadleśnictwie Konin. Mat. niepubl. Zmiany rocznych przyrostów drzew na grubośd u drzew w oddz. 108 Nadleśnictwa Konin.

6 w odniesieniu do ogólnej powierzchni typów siedliskowych lasu w Nadleśnictwie Konin Nadleśnictwo Konin Typ siedliskowy lasu Udział procentowy w latach Różnica Bśw 10,52 19,2-8,68 BMśw 24,91 29,0-4,09 LMśw 31,08 28,4 2,68 Lśw 19,57 8,5 11,07 Razem 86,08 85,10 0,98

7

8 Mazursko-Podlaska Bałtycka Wielkopolsko-Pomorska Mazowiecko-Podlaska Śląska Sudecka Małopolska Karpacka

9 Bk (Fagus sylvatica) So (Pinus sylvestris) Jd Abies alba Św Picea abies Dbs Quercus robur

10 Przeciętna roczna suma opadów atmosferycznych [w mm] Szczecin Poznań Warszawa Wrocław Kraków

11 Szczecin Poznań Warszawa Wrocław > Kraków < 180

12 Śr. temp. roczna: +7-8 o C Opady: mm Okres weget.: dni Lesistośd: 30,5% So 69% Gromadne występowanie buka Śr. temp. roczna: +8 o C Opady: < mm Okres weget.: dni Lesistośd: 30,3% So 87,3 % Rozproszone występowanie buka Śr. temp. roczna: +8 o C Opady: mm Okres weget.: 210->220 dni Lesistośd: 26,3 % So 73,5 % Zasięg wszystkich ważniejszych gatunków drzew Śr. temp. roczna: (-0,5) +6-8 o C Opady: mm (1630 mm) Okres weget.: < 210 dni Lesistośd: 38 % Św 71,6 % Śr. temp. roczna: (-0,6) do+8 o C Opady: mm Okres weget.: < 225 dni Śr. temp. roczna: +6-7,5 o C Opady: mm Okres weget.: dni Lesistośd: 31,6% So 64,6 % Północny zasięg świerka, Buk poza zasięgiem Śr. temp. roczna: +7->8 o C Opady: < mm Okres weget.: dni Lesistośd: 19,6% So 75,2 % Św, Jd, Bk poza zasięgiem Śr. temp. roczna: +7-8 o C Opady: 500->700 mm Okres weget.: dni Lesistośd: 24,2 % So 77,4% Zasięg wszystkich ważniejszych gatunków drzew Lesistośd: 41,4 % Św 71,6 %

13 Pietrzykowice Miastko Dobrzyca Dolina Osy Złota Góra Wzgórza Ostrzeszowskie

14 Jastrowie g1, og1 Obr. Czerniejewo g2, og2 g3, og3 g4, og4 g3tw,tp g2tw,tp Lł1 Lł2 Lł3 g5, og5 LMb1 LMb2 g1tw,tp g1, og1 g2, og2 g3, og3 g4, og4 g7 Jastrowie g5, og5 g6, og6 g6, og6 g1, og1 g2, og2 g3, og3 g4, og4 g5, og5 Zielonka Lł1 Lł2 Lł3 LMb2 Osb Bb1,BMb1 Obr. Czerniejewo Jarocin g3, og3 g2, og2 Lł1 Lł2 Lł3 Osb g4, og4 Zielonka g6, og6 Pniewy g6, og6 g5, og5 Jarocin g1, og1 g2, og2 g3, og3 g4, og4 LMb1 LMb2 Książ Lł1 g1, og1 g2, og2 Bb2,BMb2 g3, og3 g7 g4, og4 g5, og5 g5, og5 Pniewy g6, og6 Lł2 Lł1 g1, og1 Konstantynowo g6, og6 g4, og4 g2, og2 g3, og3 Osb Obręb Książ Krotoszyn g1, og1 g3, og3 g2, og2 Bb3,BMb3 g5, og5 g6, og6 g4, og4 g6, og6 Antonin Konstantynowo g3, og3 g2, og2 g7 Bb1,BMb1 Bb2,BMb2 g4, og4 g6, og6 Antonin g5, og5 Krotoszyn g5, og5

15 2,46 1,17 1,17 1,60 1,17 1,60 2,03 2,03 2,46 2,89 3,31 2,89 3,31 2,89 3,31 2,89 2,89 2,46 2,03 2,46 2,03 1,60 0,29-0,16-0,61 0,29 0,73 0,73-0,16-0,61 0,29 0,73 1,17 2,03 5,81 7,03 3,31 15,23 5,81 0,29 0,29-0,16-1,51-3,85-3,85-3,85-3,37-4,82-2,90-2,44-2,44-2,44-3,85-2,90-4,33-5,31-0,61 9,03 13,32 11,77 12,93 9,03 5,40 3,31 2,89 3,31 3,31 2,89 2,46 2,46 2,46 2,03 1,60 0,73-0,16-0,61 0,73 0,73 0,73-0,61-0,61 0,73 0,73 0,73 1,17 2,89 2,89 2,03 2,03 2,46 0,73 0,73-0,16-1,06-3,37-3,37-3,85-3,85-4,82-3,37-2,44-2,44-2,44-3,85-2,90-3,85-4,82-2,90-0,61 0,73 2,03 1,17 1,17 1,17-8,00-6,00-4,00-2,00 0,00 2,00 4,00 6,00 8,00 10,00 12,00 14,00 16,00 18,00 01:00: :00: :00: :00: :00: :00: :00: :00: :00: :00: :00: :00: :00: :00: :00: :00: :00: :00: :00: :00: :00: :00: :00: :00: :00: :00: :00: :00: :00: :00: :00: :00:00.0 Kl Trz Św

16 Cisy Rokickie Gdańsk 0 o C Szczecin Poznań Warszawa Łódź Wrocław Kraków -5 Rez. 100 km

17

18 Tab. 5. Porównanie danych dotyczących temperatury powietrza 5cm nad powierzchni gruntu pod cisem i pod sosną Średnia Minimum Maximum Amplituda Miesiąc (rok 2005) Cis Sosna Różnica Cis Sosna Różnica Cis Sosna Różnica Cis Sosna Różnica luty -1,35-1,43-0,08-8,38-10,01-1,63 2,89 4,15 1,26 11,2 7 14,16 2,89 marzec 0,58 0,98 0,40-6,31-10,01-3,70 14,0 9 18,28 4,19 20,4 28,29 7,89 kwiecieo 7,03 8,20 1,16-4,82-5,81-0,99 18,6 6 24,01 5,35 23,4 8 29,82 6,34 maj 11,1 7 12,02 0,85 0,29-0,61-0,90 29,1 33,17 4,07 28,8 1 33,78 4,97 czerwiec 13,8 6 14,51 0,65 4,99 4,99 0,00 32,7 6 30,71-2,05 27,7 7 25,72-2,05 lipiec 17,2 1 17,83 0,63 10,6 10,21-0,39 31,5 2 32,34 0,82 20,9 2 22,13 1,21

19 luty marzec kwiecień maj czerwiec lipiec Średnia temp. (w st.c) Wykr. 1. Porównanie średnich temperatur powietrza 5 cm nad powierzchnią gruntu pod cisem i pod sosną w poszczególnych miesiącach 20,00 18,00 16,00 14,00 12,00 10,00 8,00 6,00 4,00 2,00 0,00-2,00-4,00 Pod cisem Pod sosną Rok 2005

20 luty marzec kwiecień maj czerwiec lipiec Minimalna temp. (w st.c) Wykr. 2. Porównanie minimalnych temperatur powietrza 5 cm nad powierzchnią gruntu pod cisem i pod sosną w poszczególnych miesiącach Pod cisem Pod sosną Rok 2005

21 luty marzec kwiecień maj czerwiec lipiec Amplitudy temp. (w st.c) Wykr. 4. Porównanie amplitud temperatur powietrza 5 cm nad powierzchnią gruntu pod cisem i pod sosną w poszczególnych miesiącach Pod cisem Pod sosną Rok 2005

22 Po zimie roku 2004/2005 czujniki po raz ostatni ujemną temperaturę zanotowały 19 maja, o godz na poletku nr 47, natomiast na poletku nr kwietnia o godz Sytuacja taka mogła niekorzystnie wpłynąd na kondycję cisa, gdyż jak podają Melzack i Watts (1982) odpornośd cisa na niskie temperatury maleje tym bardziej, im później występują temperatury ujemne. Według danych Melacka i Wattsa, dla terenów Anglii, uszkodzenia cisa zaczynały się w środku zimy przy temperaturach 13,4 o, natomiast w marcu, w zależności od regionu kraju, już przy temperaturach 1,9 o. Warto w tym miejscu zwrócid uwagę, że zamontowane w rezerwacie czujniki pokazały, pod okapem cisa, temperaturę 6,31 o C 21 marca. Na wysokości koron cisa, tam, gdzie mogło dojśd do uszkodzeo, temperatura mogła byd jeszcze niższa, bo pod sosną, przy luźniejszym zawarciu, w tym samym momencie temperatura wynosiła 6,82 o C.

23 Rezerwa t Olszyny Ostrowskie Gdańsk 0 o C Szczecin Poznań Warszawa Łódź Wrocław Kraków km

24 Wyniki pomiarów temperatury powietrza i wilgotności względnej w rezerwacie Olszyny Ostrowskie Temperatura powietrza na wys. 200 cm (C o ) Wilgotnośd względna (%) Rok 2005 średni a minimalna maksymalna średni a minimalna maksymalna kwiecieo 8,23-3,37 20,95 76,41 17,90 100,00 maj 12,58 1,60 29,10 87,95 36,30 100,00 czerwiec 15,08 4,57 28,31 82,83 40,80 100,00 Według danych Instytutu Meteorologii i Gospodarki Wodnej, dla stacji meteorologicznej w Gorzowie Wlkp., średnia temperatura powietrza w maju 2005 r. wynosiła 13,4 C o, natomiast średnia wilgotnośd powietrza osiągnęła 73%.

25 Rezerwa t Gdańsk 0 o C Szczecin 12,58 13,40 Poznań Warszawa Łódź Wrocław Kraków km

26 LMśw OlJ Lśw Średnia temperatura powietrza +5cm ponad glebą za okres od 18 stycznia 2005, godz do 12 kwietnia 2005, godz ,72 0,68 0,83 Minimalna temperatura powietrza +5cm ponad glebą za okres od 18 stycznia 2005, godz do 12 kwietnia 2005, godz ,01-10,56-11,70 Maksymalna temperatura powietrza +5cm ponad glebą za okres od 18 stycznia 2005, godz do 12 kwietnia 2005, godz ,86 22,09 22,86 Pierwsza doba ze średnią temperaturą powietrza > 5st.C, mierzoną +5cm ponad gruntem 24 marca 2005r. 23 marca 2005r. 24 marca 2005r. Ostatni dzieo z temperaturą powietrza <0st.C mierzoną +5cm ponad gruntem 24 kwietnia kwietnia kwietnia 2005 Ostatni dzieo z temperaturą gleby <0st.C mierzoną na głębokości 5cm 15 lutego 2005r. 17 lutego 2005r. 20 lutego 2005r.