Opinia Województwa Lubuskiego na temat projektu Krajowej Strategii Rozwoju Regionalnego Nowa Sól, r.

Transkrypt

1 Opinia Województwa Lubuskiego na temat projektu Krajowej Strategii Rozwoju Regionalnego 2030 Nowa Sól, r.

2 Projekt Krajowej Strategii Rozwoju Regionalnego 2030 (KSRR2030) trafnie formułuje wyzwania dla polityki regionalnej. Wymagają one jednak uzupełnienia i uspójnienia z celami i kierunkami działań wskazanymi w części programowej np.: kwestie demograficzne, a szczególnie starzenie się społeczeństwa mocno zaakcentowane w wyzwaniu nr 1, nie mają dostatecznego odzwierciedlenia w celach i planowanych działaniach na rzecz seniorów m.in. w kontekście dostarczania usług publicznych, projekt wskazuje na rosnący problem związany z niedoborem pracowników w pewnych branżach. Całkowicie pomija jednak kwestie migracji zarobkowych. marginalnie potraktowane wyzwania związane z edukacją przedszkolną i szkolną oraz wykluczeniem społecznym.

3 Niepokojące zwiększenie centralizacji w polityce regionalnej (pomimo deklarowanej decentralizacji). Rozwiązania wdrożeniowe w wielu miejscach wskazują na rosnącą rolę rządu w kształtowaniu polityki regionalnej na poziomie subregionalnym, a nawet lokalnym np.: Porozumienia Terytorialne, które dopuszczają zawieranie uzgodnień pomiędzy ministrem właściwym do spraw rozwoju regionalnego a lokalnymi jednostkami samorządu terytorialnego z pominięciem szczebla wojewódzkiego (niespójne z zasadą subsydiarności), zamiar utworzenia programu skierowanego do najsłabszych gospodarczo obszarów (Program 2020+) zarządzanego z poziomu krajowego.

4 Wsparcie dla najsłabszych gospodarczo obszarów (zaplanowane w ramach Programu 2020+) powinno być realizowane w ramach RPO poprzez przyporządkowanie dodatkowej, dedykowanej alokacji środków, ponieważ: ze względu na specyfikę regionalną problemów występujących na terenie różnych województw interwencja taka byłaby lepiej zaadresowana i skuteczniejsza, potwierdzeniem tej tezy mogą być uwagi zgłaszane przez przedstawicieli miast średnich z województwa lubuskiego, które wskazują na nie zawsze trafnie ukierunkowaną ofertę w ramach realizowanego z poziomu centralnego wsparcia dla miast średnich, Polskie województwa udowodniły, że skutecznie wykorzystują środki UE.

5 Z zastrzeżeniem uwag zgłoszonych w poprzednim punkcie, w przypadku utrzymania Programu zarządzanego z poziomu centralnego, powinien on obejmować zasięgiem wszystkie gminy zdiagnozowane jako zmarginalizowane. Wiele gmin o trudnej sytuacji społeczno-ekonomicznej m.in. zlokalizowanych na terenie województwa lubuskiego, przy tak zaplanowanej interwencji nie będzie miało możliwości skorzystać z żadnego dedykowanego wsparcia z poziomu krajowego. W projekcie KSRR2030 należy uwzględnić najnowsze dane z 2018 r. dot. wskazania obszarów i podobszarów problemowych, zamiast nieaktualnych wskazań z 2016 r. Mapa OSI obligatoryjnych powinna być corocznie aktualizowana. Przeważająca część Programu zaproponowana w projekcie KSRR2030, ma być zaadresowana do obszarów, które korzystać będą mogły również z Programu Polska Wschodnia + (dublowanie wsparcia).

6 Terytorialny Zasięg Programu w projekcie KSRR2030 Najnowsze wyniki delimitacji obszarów problemowych - badanie pn. Diagnoza obszarów problemowych w Polsce zrealizowane przez IGiPZ PAN i EUROREG (2018 r.) na potrzeby MIiR S - Społeczne Obszary Problemowe E- Ekonomiczne Obszary Problemowe SE - Społeczno-Ekonomiczne Obszary Problemowe

7 Miasta średnie w województwie lubuskim (wg SOR): Międzyrzecz, Żagań (silna utrata funkcji) Nową Sól i Żary (utrata funkcji) oraz Słubice i Świebodzin

8 Analiza sytuacji społeczno-ekonomicznej gmin województwa opracowana na zamówienie UMWL Obszar Społeczny Obszar Gospodarczy

9 Wstępne szacunki produktu krajowego brutto na mieszkańca w przekroju regionów w 2017 r. w stosunku do średniej krajowej (GUS) Lubuskie i Opolskie mają zbliżone lub niższe PKB na mieszkańca, jak województwa objęte programem Polska (Kujawsko-Pomorskie, Mazowieckie Pomorskie, Zachodniopomorskie) Nie zostały one objęte zasięgiem żadnego programu ponadregionalnego wskazanego w KSRR2030

10 Zwiększenie nacisku na wzmacnianie szans rozwojowych obszarów słabszych gospodarczo jest uzasadnione, jednak: Ograniczenie OSI obligatoryjnych wyłącznie do obszarów zmarginalizowanych i tracących funkcje, może okazać się nieefektywne, Strategia na rzecz Odpowiedzialnego Rozwoju wskazuje na niską pozycję konkurencyjną polskich aglomeracji (18 miast wojewódzkich) na tle UE brak rozwinięcia w KSRR2030, Konieczne jest dalsze istotne wsparcie dla funkcji miast wojewódzkich, które są kluczowe dla konkurencyjności regionów ( motory rozwoju ) wniosek o uzupełnienie OSI obligatoryjnych, Wsparcia wymagają szczególnie mniejsze miasta wojewódzkie, jak Gorzów Wlkp. i Zielona Góra, mające mniejszy potencjał w innowacyjności, sferze B+R, szkolnictwie wyższym i innych funkcjach metropolitalnych, a które pełnią funkcję biegunów konkurencyjności regionów. Niedoprecyzowana jest formuła funkcjonowania ZIT + (jakie obszary będą wspierane i na jakich zasadach).

11 Projekt KSRR2030 nie precyzuje roli strategii ponadregionalnych, takich jak Strategia Rozwoju Polski Zachodniej. Słusznie zaakcentowano konieczność wzmacniania współpracy i zintegrowanego podejścia do rozwoju na poziomie lokalnym, regionalnym i ponadregionalnym, Brakuje jednocześnie określenia instrumentów realizacji projektów wskazanych w strategiach ponadregionalnych i ich wsparcia np. w formie preferencji w ramach krajowych programów operacyjnych.

12 Zgodzić należy się, że kontrakt terytorialny w aktualnej formule nie do końca spełnia przypisaną mu rolę efektywnego instrumentu polityki regionalnej, wobec czego: proponowany nowy Kontrakt programowy (dotyczący głównie RPO) powinien obligatoryjnie wskazywać w wybranych obszarach zidentyfikowane przedsięwzięcia, uzgodnione pomiędzy rządem a samorządem województwa do realizacji w województwie, w ramach krajowych programów operacyjnych - projekty pozakonkursowe,

13 Zapowiadane zwiększenie znaczenia środków krajowych będących w dyspozycji ministerstw, w realizacji polityki regionalnej ukierunkowanej terytorialnie jest słuszne. słabością wdrożenia tego podejścia będzie jednak fakultatywność proponowanego kontraktu sektorowego, jako głównego instrumentu kontraktowania środków krajowych na politykę regionalną, Dokument powinien wskazywać co najmniej obligatoryjne dziedziny, w których środki w ramach programu sektorowego zostaną zakontraktowane regionalnie.

14 DZIĘKUJĘ ZA UWAGĘ Maciej Nowicki Dyrektor Departamentu Rozwoju Regionalnego Urząd Marszałkowski Województwa Lubuskiego