Mgr Marcin Dwórznik Praca przygotowana pod kierunkiem Prof. dr hab. Krzysztof Opolski

Transkrypt

1 EFEKTYWNOŚĆ Kliknij, aby edytować I JAKOŚĆ styl W wzorca SZKOLNICTWIE tytułu WYŻSZYM Mgr Marcin Dwórznik Praca przygotowana pod kierunkiem Prof. dr hab. Krzysztof Opolski Promotor pomocniczy Dr Piotr Modzelewski Katedra Bankowości, Finansów i Rachunkowości Wydział Nauk Ekonomicznych, Uniwersytet Warszawski Jeśli nie można czegoś zmierzyć, nie można tym zarządzać. (Kaplan, Norton, 2001)

2 Wstęp Przesłanką rozważań przeprowadzonych w rozprawie było przedstawienie propozycji metodyki kompleksowej oceny funkcjonowania publicznej uczelni wyższej. Metodyka ta powinna być utylitarna (to jest umożliwiać przeprowadzenie obliczeń, wyciągnięcie i implementację wniosków). Z powyższego punktu widzenia kluczowe było zwrócenie uwagi na szczególny charakter publicznej uczelni wyższej, z którego wynika, że dla uczelni nie jest ważna tylko efektywność ale również jakość rozumiana przez pryzmat pełnienia służebnej roli wobec społeczeństwa. Przełożyło się to na cel rozprawy, którym było określenie relacji jaka zachodzi pomiędzy efektywnością i jakością w przypadku państwowych uczelni wyższych w obszarze realizowanych procesów głównych (dydaktyki i badań). Na początku badań założono, że pomiędzy efektywnością a jakością uczelni wyższej zachodzi odwrotnie proporcjonalna relacja. Dążenie do poprawy efektywności może ujemnie wpływać na osiągany poziom jakości.

3 Plan badania efektywności i jakości w szkolnictwie wyższym 1. Czym jest efektywność i jakość? Co jest przedmiotem pomiaru 3. Jaka jest specyfika funkcjonowania systemu szkolnictwa wyższego w Polsce? 5. Zakończenie, rekomendacje na przyszłość Zdefiniowanie efektywności i jakości Podstawy do założeń badawczych Logika doboru próby badawczej Procesowe podejście do działalności uczelni Prezentacja metody DEA 2. Jakie narzędzie można wykorzystać do pomiaru efektywności uczelni wyższej? Uzasadnienie proponowanego do wykorzystania narzędzia 4. Badanie efektywności i jakości wybranej grupy uczelni wyższych przy wykorzystaniu rekomendowanej metodyki Założenia badawcze Przetestowanie proponowanego modelu pomiaru efektywności

4 Efektywność Efektywność kosztowa (Cost efficiency) Mierzy zdolność organizacji do minimalizacji wykorzystania nakładów (ponoszenia kosztów) przy zakładanym poziomie wyników (produktów, tworzonych usług). Efektywność alokacji nakładów (Input allocative efficiency) Efektywność techniczna (Technical efficiency) Efektywność przed uwzględnieniem efektów skali (których występowanie może wynikać m.in. z wielkości badanej uczelni). Efektywność czysta techniczna (Pure technical efficiency) Efektywność skali (Scale efficiency) Źródło: Opracowanie własne na podstawie A. S. Camanho, R. G. Dyson, Cost efficiency, production and value-added models in the analysis of bank branch performance, Journal of the Operational Research Society, Tom 56, Nr 5, 2005

5 Jakość Zgodnie z zapisami definicji jakości zawartymi w normie ISO 9000 jest ona określana jako stopień, w jakim zbiór inherentnych właściwości spełnia wymagania. Jakość zewnętrzna: postrzeganie jakości uczelni poprzez zespół cech bezpośrednio zależnych od uczelni jak np. jakość infrastruktury lub jakość nauczania. Jakość zewnętrzna: na którą uczelnia ma pośredni wpływ jak np. sytuacja absolwenta na rynku pracy. Uczelnia ma bezpośredni wpływ na kompetencje przekazywane absolwentom niemniej nabyte przez absolwentów kompetencje są sygnałami na podstawie których pracodawcy oceniają pracownika przy jego zatrudnianiu. Na decyzje podejmowane przez pracodawców uczelnie jednak nie mają bezpośredniego wpływu. Jakość techniczna: trudna do oceny przez odbiorcę zewnętrznego. Jakość nietechniczna: podlegająca subiektywnej ocenie odbiorców usług. Społeczny wymiar jakości organizacji: często postrzegany przez pryzmat oddziaływania przez organizację na otoczenie.

6 DEA Metoda DEA (ang. data envelopment analysis) jest to nieparametryczna metoda pomiaru efektywności. Dzięki zastosowaniu metody DEA możliwa jest ocena jednostki znając tylko jej nakłady na wejściu i efekty na wyjściu. Przy zastosowaniu tej metody nie jest wymagana znajomości tzw. funkcji produkcji. Obliczenia przeprowadzone metodą DEA są zgodnie z logiką poniższego wzoru: Gdzie: U waga wyniku, przy założeniu U1, ( ) Un > 0 Y wynik V waga nakładu, przy założeniu V1, ( ) Vn > 0 X nakład

7 Ocena efektywności i jakości uczelni przegląd literatury Na podstawie przeprowadzonego przeglądu literatury uzasadnione wydaje się stwierdzenie, że była dokonywana ocena przede wszystkim efektywności. Do oceny efektywności uczelni wyższych wykorzystywana była metoda pomiaru nieparametrycznego: DEA. Jako nakłady i efekty przyjmowane były zarówno dane ilościowe jak również wartościowe. Na podstawie przeglądu badań nie można jednoznacznie określić za pomocą jakich zmiennych powinny być charakteryzowane nakłady i efekty funkcjonowania uczelni wyższych. Największa wątpliwość w zakresie prawidłowej kategoryzacji związana jest z liczbą studentów. W zależności od badań zmienna traktowana jest jako nakład lub efekt prowadzonej przez uczelnie działalności.

8 Próba badawcza Lp. Nazwa uczelni Lokalizacja uczelni Liczba studentów w 2015 roku Rodzaj uczelni 1 Uniwersytet Warszawski Warszawa Uniwersytet 2 Uniwersytet Jagielloński Kraków Uniwersytet 3 Uniwersytet im. Adama Mickiewicza Poznań Uniwersytet 4 Uniwersytet Łódzki Łódź Uniwersytet 5 Politechnika Wrocławska Wrocław Uczelnia techniczna 6 Politechnika Warszawska Warszawa Uczelnia techniczna 7 Akademia Górniczo-Hutnicza im. S. Staszica Kraków Uczelnia techniczna 8 Uniwersytet Mikołaja Kopernika Toruń Uniwersytet 9 Uniwersytet Gdański Gdańsk Uniwersytet 10 Uniwersytet Warmińsko-Mazurski Olsztyn Uniwersytet 11 Uniwersytet Śląski w Katowicach Katowice Uniwersytet 12 Politechnika Śląska Gliwice Uczelnia techniczna 13 Uniwersytet Wrocławski Wrocław Uniwersytet 14 Politechnika Gdańska Gdańsk Uczelnia techniczna 15 Szkoła Główna Gospodarstwa Wiejskiego Warszawa Uczelnie rolnicza 16 Uniwersytet Marii Curie-Skłodowskiej Lublin Uniwersytet 17 Politechnika Poznańska Poznań Uczelnia techniczna 18 Uniwersytet Ekonomiczny w Krakowie Kraków Uczelnia ekonomiczna 19 Szkoła Główna Handlowa Warszawa Uczelnia ekonomiczna 20 Uniwersytet Ekonomiczny w Poznaniu Poznań Uczelnia ekonomiczna 21 Uniwersytet Ekonomiczny we Wrocławiu Wrocław Uczelnia ekonomiczna 22 Uniwersytet Ekonomiczny w Katowicach Katowice Uczelnia ekonomiczna

9 Procesy wspierające Procesy główne Schemat przeprowadzonych analiz Efektywność Koszty osobowe działalności dydaktycznej 1. xxx Pozostałe koszty działalności dydaktycznej Liczba studentów Działalność dydaktyczna Jakość Koszty działalności dydaktycznej w przeliczeniu na absolwenta Średnie wynagrodzenia uzyskiwane przez absolwentów w pierwszym doku oraz do dnia badania po uzyskaniu dyplomu Średni czas (w miesiącach) od uzyskania dyplomu do znalezienia pracy Wykładowcy na studenta Efektywność Koszty działalności badawczej Liczba realizowanych projektów Liczba publikacji Liczba konferencji Działalność badawcza Jakość Koszty badań przypadające na patent Działalność wspierająca Skuteczność organizacyjna Wskaźnik płynności Rotacja zapasów Rotacja należności Rotacja zobowiązań Rentowność kapitałów własnych Rentowność aktywów

10 Korelacja zmiennych Na początku badań przeprowadzono analizę korelacji zmiennych na podstawie której uzasadnione jest stwierdzenie, że występuje przenikanie realizowanych procesów dydaktyki oraz badań, z oznakami swojego rodzaju substytucji efektywności oraz jakości pomiędzy nimi. Zaobserwowano powiązania pomiędzy zmiennymi nie tylko w ramach samej efektywności, jakości oraz skuteczności organizacyjnej ale również pomiędzy zamiennymi wpływającymi na efektywność, jakość oraz skuteczność organizacyjną. Wśród przykładowych korelacji można wyróżnić korelację pomiędzy: Liczbą studentów /efektywność dydaktyka/ a średnim czasem (w miesiącach) od uzyskania dyplomu do znalezienia pracy z tytułu jakiegokolwiek stosunku /jakość dydaktyka/ (na poziomie 0,420); Kosztami osobowymi dydaktyki /efektywność dydaktyka/ a kosztami publikacji /efektywność badania/ (na poziomie 0,732); Liczbą konferencji /efektywność badania/ a kosztami przypadającymi na patent /jakość badania/ (na poziomie 0,474).

11 Wyniki badań efektywność vs. jakość wewnętrzna proces dydaktyka Porównanie skuteczności (absolwenci do liczby studentów I roku) [osoby] do efektywności czystej technicznej (oszacowanej dla realizowanego procesu dydaktyki) [jedn.]

12 Wyniki badań efektywność vs. jakość zewnętrzna proces dydaktyka Porównanie średnich miesięcznych zarobków uzyskanych w pierwszym roku od uzyskania dyplomu w relacji do średnich zarobków w powiecie zamieszkania [razy] do efektywności czystej technicznej (oszacowanej dla realizowanego procesu dydaktyki) [jedn.]

13 Wyniki badań efektywność vs. jakość zewnętrzna proces dydaktyka Porównanie odchylenia czasu niezbędnego na uzyskanie pierwszej pracy (jakakolwiek umowa) od czasu uzyskania dyplomu od wartość najwyższej* [miesiące] do efektywności czystej technicznej (oszacowanej dla realizowanego procesu dydaktyki) [jedn.] *wartość wskaźnika liczona jest jako różnica wartości maksymalnego czasu niezbędnego na uzyskanie pierwszej pracy (jakakolwiek umowa) od czasu uzyskania dyplomu /który wykazała UMCS 3,08 miesiąca/ a czasem niezbędnym na uzyskanie pierwszej pracy (jakakolwiek umowa) od czasu uzyskania dyplomu dla danej uczelni, co oznacza, że im większa wartość wskaźnika tym szybciej absolwent znajduje prace w porównaniu do uczelni, absolwenci której najdłużej szukali pracy

14 Wyniki badań efektywność vs. jakość proces badania Porównanie odchylenia kosztów badań przypadających na patent od wartość najwyższej* [PLN] i efektywności czystej technicznej (oszacowanej dla realizowanego procesu badań) [jedn.] *wartość wskaźnika liczona jest jako różnica wartości maksymalnego kosztu badań w przeliczeniu na patent /który wykazał UJ 17,29 mln PLN/patent/ a kosztem badań w przeliczeniu na patent dla danej uczelni

15 Wnioski W przypadku oceny publicznych uczelni wyższych należy badać efektywność i jakość. Ocenie powinny być poddawane (przynajmniej) dwa podstawowe obszary funkcjonowania uczelni: kształcenie studentów (tzw. proces dydaktyki) oraz prowadzenie badań naukowych (tzw. proces badań). Dodatkowo, co zostało pokazane w pracy, pomiar efektywności powinien być zdekomponowany (i jest to możliwe). Dopiero ocena obszarów funkcjonowania uczelni przez pryzmat (zdekomponowanej) efektywności oraz jakości umożliwia na kompleksową ocenę publicznej uczelni wyższej. Kluczową kwestią do przeprowadzania oceny funkcjonowania uczelni wyższych jest ustalenie zmiennych, które powinny zostać poddane analizie oraz sposób ich zbierania i udostępniania. Celowe wydaje się rozważenie analiz porównawczych pomiędzy uczelniami w skali międzynarodowej.

16 Propozycja schematu zbierania danych dotyczących szkolnictwa wyższego Uczelnie Dane administracyjne / rejestry (głównie ZUS) Dane podstawowe/operacyjne uczelni (dane finansowe, liczba studentów, zatrudnienie etc.) Dane dotyczące zatrudnienia absolwentów (m.in. wynagrodzenia, czas poszukiwania pracy) Zebranie danych w POLon Weryfikacja uzyskanych danych Przeprowadzenie badań efektywności i jakości uczelni wyższych oraz udostępnienie wyników dla interesariuszy (raportów i danych) GUS Ministerstwo merytorycznie odpowiedzialne za szkolnictwo wyższe Uczelnie Studenci Pracodawcy Pozostali

17 Proponowana logika badania efektywności i jakości procesów głównych realizowanych przez uczelnie wyższe Dydaktyka Badania Efektywność Jakość Ocena realizacji procesu Raport oceniający efektywność i jakość realizowanych przez uczelnie procesów

18 Kliknij, aby edytować styl wzorca tytułu Dziękuje za uwagę Mgr Marcin Dwórznik Katedra Bankowości, Finansów i Rachunkowości mdworznik@wne.uw.edu.pl

19 Kliknij, aby edytować styl wzorca tytułu Załączniki

20 Wstęp: hipoteza, pytania badawcze, cele pracy etc. Cele rozprawy: Określenie relacji jaka zachodzi pomiędzy efektywnością i jakością w przypadku państwowych wyższych uczelni w obszarze realizowanych procesów głównych (dydaktyki i badań). Hipoteza: Pomiędzy efektywnością a jakością uczelni wyższej zachodzi odwrotnie proporcjonalna relacja. Dążenie do poprawy efektywności może ujemnie wpływa na osiągany poziom jakości. Pytania badawcze: 1. Jak należy definiować i mierzyć jakość w przypadku uczelni wyższej? 2. Jakie występują relacje między pojęciami efektywności i jakości? 3. W jakiej mierze pojęcia efektywności i jakości mogą być wykorzystane do analizy i oceny funkcjonowania publicznej uczelni wyższej? 4. Jak należy interpretować uzyskane wyniki? 5. Jak zmienia się ich interpretacja w kontekście łącznej analizy wskaźników charakteryzujących jakość i efektywność? 6. W jakiej mierze metoda DEA może być zastosowana i jest przydatna w pomiarze efektywności kosztowej uczelni wyższej?

21 Model Jakości Usług Źródło: A. Parasuraman, V. A. Zeithaml and Leonard Berry, "A Conceptual Model of Service Quality and Its Implications for Future Research", Journal of Marketing, jesień, 1985

22 Ocena efektywności i jakości uczelni przegląd literatury Autorzy badania Portela, Camanho, Borges Ramírez-Correa, Peña-Vinces, Alfaro-Pérez Thanassoulis, Kortelainen, G Johnes, J Johnes Tytuł publikacji Performance assessment of secondary schools: the snapshot of a country taken by DEA Evaluating the efficiency of the higher education system in emerging economies: Empirical evidences from Chilean universities Costs and efficiency of higher education institutions in England: a DEA analysis Rok publ. Zmienne przyjęte jako nakłady 2012 Wyniki oceny przeprowadzonej przez Generalną Inspekcję Edukacji w trzech obszarach: nauczanie i uczenie się w edukacji, środowisko edukacyjne, organizowanie i zarządzanie Średnie wyniki egzaminów w języku portugalskim na koniec edukacji podstawowej Średnie wyniki egzaminu w matematyce na koniec edukacji podstawowej 2012 Koszty operacyjne Wykładowcy w przeliczeniu na pełny etat Zmienne przyjęte jako efekty Trzy wykorzystane wyniki były związane ze średnim wskaźnikiem sukcesu studentów w ciągu trzech lat średnie wyniki egzaminu w portugalskim, z matematyki, z biologii i geologii, z fizyki, z historii, z ekonomii, z geografii, z matematyki Dochód operacyjny Publikacje Instytutu Informacji Naukowej (ISI) Rekrutacje studentów 2011 Całkowite koszty operacyjne (w tys. w stałych Równoważnik w pełnym wymiarze czasu pracy (FTE) w medycynie cenach) lub stomatologii (000) Studia licencjackie FTE Podsumowanie ekonomii społecznej, prawa, biznesu, bibliotekarstwa, języków, nauk humanistycznych, sztuk kreatywnych i edukacji Doktoranci studiów podyplomowych we wszystkich dyscyplinach Finansowanie związane z jakością i granty badawcze w cenach stałych Dochody z innych usług świadczonych w cenach stałych

23 Ocena efektywności i jakości uczelni przegląd literatury Autorzy badania Leitner, Prikoszovits, Schaffhauser- Linzatti, Stowasser, Wagner Bradley, Johnes, Little Tytuł publikacji The impact of size and specialization on universities department performance: A DEA analysis applied to Austrian universities Measurement and determinants of efficiency and productivity in the further education sector in England Rok publ. Zmienne przyjęte jako nakłady 2007 Pracownicy Powierzchnia pomieszczeo 2006 Liczba studentów w danym roku Całkowita liczba nauczycieli w danym roku Liczba pracowników dydaktycznych w danym roku, którzy posiadają status wykwalifikowanego nauczyciela Zmienne przyjęte jako efekty Egzaminy; Ukooczone prace dyplomowe Publikacje (w tym monografie, artykuły, raporty z projektów, prezentacje i inne publikacje) Doktoraty Patenty Fundusze finansowe dostarczane przez strony trzecie Zakooczone projekty ad personam Zakooczone projekty Liczba studentów, którzy przeszli na kolejny rok Liczba wymaganych kwalifikacji, które zostały faktycznie osiągnięte w danym roku Reichmann Measuring University Library Efficiency Using Data Envelopment Analysis 2004 Pracownicy biblioteki (w ekwiwalentach Liczba "subskrypcji seryjnych" (czytelników) w pełnym wymiarze godzin) Materiały książkowe Wypożyczenia Godziny otwarcia (w tygodniu) Książki

24 Ocena efektywności i jakości uczelni przegląd literatury Autorzy badania Taylor, Harris Tytuł publikacji Relative efficiency among South African universities: A data envelopment analysis Rok publ Całkowite wydatki Liczba studentów Liczba pracowników Zmienne przyjęte jako nakłady Saunders 2003 Koszty materiałów Koszty wynagrodzeo Chiang, Ya-Chi L Comparing 1999 Liczba pracowników University Libraries Liczba książek ofdifferent Powierzchnia użytkowa University Size Mcmillan, Datta The Relative Efficiencies of Canadian Universities: A DEA Perspective Wong, Beasley Restricting Weight Flexibility in Data Envelopment Analysis Zmienne przyjęte jako efekty Punkty zdobyte przez studentów Wyniki badao w czasopismach zatwierdzonych przez SAPSE Liczba wypożyczeo Liczba prenumerowanych czasopism Liczba godzin pracy biblioteki w ciągu tygodnia Liczba zakupionych książek Koszty ponoszone w związku z funkcjonowaniem Liczba wypożyczeo biblioteki Liczba zapytao o księgozbiór Liczba szkoleo bibliotecznych 1998 Liczba studentów (w podziale na studia licencjackie, magisterskie i doktoranckie) "sponsorowane" nakłady na badania Liczba aktywnych stypendiów SSHRC i Kanadyjskich jako odsetek uprawnionych wydziałów Liczba aktywnych grantów MRC i NSERC jako procent uprawnionych wydziałów 1990 Liczba pracowników akademickich Pensje pracowników akademickich Pensje personelu pomocniczego Liczba pełnoetatowych wykładowców w trzech profesorskich szeregach Liczba pełnoetatowych wydziałów uprawnionych do otrzymywania grantów MRC lub NSERC Liczba pełnoetatowych wydziałów kwalifikujących się do stypendiów SSHRC lub Kanady Wydatki ogółem (jak w TOTALEXP poniżej) pomniejszone o wynagrodzenia i świadczenia wydziałowe Całkowite wydatki operacyjne i wydatki na sponsorowane badania Liczba studentów studiów licencjackich Liczba podyplomowych studentów Liczba prac badawczych

25 Ocena efektywności i jakości uczelni przegląd literatury Autorzy badania Brzezicki Prędki Hayder Abbas Drebee Abdul-Razak Tytuł publikacji Pomiar efektywności publicznych szkół wyższych za pomocą metod DEA, SFA oraz StoNED Measuring the Efficiency of Colleges at the University of Al- Qadisiyah-Iraq: A Data Envelopment Analysis Approach (Mengukur Kecekapan Kolej- Kolej di Universiti Al-Qadisiyah-Iraq: Satu Pendekatan Analisis Data Envelopment Pietrzak, Gołaś Efektywnośd i skutecznośd kształcenia akademickiego na przykładzie Szkoły Głównej Gospodarstwa Wiejskiego w Warszawie Rok publ. Zmienne przyjęte jako nakłady Zmienne przyjęte jako efekty 2018 Liczba pracowników naukowo-dydaktycznych Liczba absolwentów Liczba pozostałych pracowników niebędących Liczba nadanych stopni naukowych nauczycielami akademickimi Wartośd środków trwałych uczelni 2018 Liczba studentów Liczba wykładowców Liczba pracowników Liczba asystentów naukowych Liczna absolwentów (studiów licencjackich) Liczba publikacji 2018 Za nakład działalności dydaktycznej liczbę nauczycieli akademickich (w osobach). Za rezultat działalności dydaktycznej przyjęto liczbę absolwentów studiów stacjonarnych drugiego stopnia (w osobach) Z kolei do pomiaru skuteczności kształcenia wydziałów przyjęto (dane z BLA): wynagrodzenie absolwentów w odniesieniu do miejsca zamieszkania (liczba), czas poszukiwania pracy etatowej przez absolwentów (w miesiącach), ryzyko bycia bezrobotnym w odniesieniu do miejsca zamieszkania (liczba).

26 Ocena efektywności i jakości uczelni przegląd literatury Autorzy badania Brzezicki, Pietrzak Wolszczak- Derlacz Lita Tytuł publikacji Efektywnośd i skutecznośd studiów doktoranckich w publicznym szkolnictwie wyższym w Polsce Efektywnośd szkół wyższych w Polsce na tle uczelni europejskich analiza dla dziewiętnastu krajów Data envelopment analysis techniques DEA and Malmquist indicators, in CRS mode, for measuring the efficiency of Romanian public higher education institutions Rok publ. Zmienne przyjęte jako nakłady 2018 Wartośd dotacji z budżetu paostwa w 2010 roku Opłaty za świadczone usługi edukacyjne na studiach niestacjonarnych Kadra akademicka o najwyższych kwalifikacjach, która gwarantuje odpowiednią jakośd usług edukacyjnych. W związku z powyższym uwzględniono ogólną liczbę profesorów (pełnozatrudnionych i niepełnozatrudnionych) w danej uczelni w 2010 roku 2018 Wartośd przychodów (wyrażoną w euro PPP) Liczba absolwentów Liczba nauczycieli akademickich (w przeliczeniu Liczba publikacji na pełne etaty) 2018 Wskaźniki całkowitych wydatków publicznych w edukacji na poziomie uczelni publicznych (jako procent PKB) Całkowite wydatki publiczne na edukację, na Poziomie uniwersytetów publicznych, na mieszkaoca Liczbę studentów przydzielonych nauczycielowi w szkolnictwie wyższym Dodatek budżetowy na studenta w rumuoskim szkolnictwie wyższym Zmienne przyjęte jako efekty Przyjęto dwa warianty okresu uzyskania stopnia naukowego doktora W pierwszym wypadku uwzględniono liczbę nadanych stopni naukowych doktora po 4 latach (tj. dane z 2014 roku) od rozpoczęcia nauki w 2010 na studiach doktoranckich. W drugim przyjęto liczbę nadanych stopni naukowych doktora po 5 latach (tj. dane z lat 2014 i 2015) Liczba absolwentów w szkolnictwie wyższym paostwa (%) w określonej grupie wiekowej Udział liczby absolwentów szkół publicznych w ogólnej liczbie studentów Udział absolwentów publicznego szkolnictwa wyższego w ogólnej Liczbie studentów uczestniczących w kursach na każdym poziomie publicznego szkolnictwa wyższego

27 Ocena efektywności i jakości uczelni przegląd literatury Autorzy badania Brzezicki Wolszczak- Derlacz Tytuł publikacji Efektywnośd studiów Master of Business Administration (MBA) w Polsce (Efficiency of the Master of Business Administration (MBA) in Poland) Assessment of TFP in European and American higher education institutions application of Malmquist indices Rok publ. Zmienne przyjęte jako nakłady 2018 Liczba godzin danego kursu MBA za nakład Cena studiów w PLN za koszt 2018 Przychody ogółem Kadra akademicka Administracja Studenci Liczba absolwentów Liczba publikacji Zmienne przyjęte jako efekty Song Harbin Pietrzak Brzezicki Analysis for Capital Investment Efficiency in Higher Education of Northeast China Based on DEA Model Wykorzystanie sieciowego modelu DEA do pomiaru efektywności wydziałów Politechniki Warszawskiej 2018 Struktura nauczycieli akademickich Struktura dyscyplin naukowych Struktura prowadzonych R&D Teacher Construction Index (TCI) Professional Discipline Index (PDI) Research & Development Input Index (RII) 2017 Liczba nauczycieli akademickich Liczba absolwentów (działalnośd dydaktyczna) Liczba punktów za publikacje ( teoretyczna działalnośd naukowa) Liczba projektów realizowanych przez wydziały ( praktyczna działalnośd naukowa)

28 Ocena efektywności i jakości uczelni przegląd literatury Autorzy badania Brzezicki Pietrzak Pietrzak Świtłyk, Wilczyoski Napiecek Tytuł publikacji Efektywnośd działalności dydaktycznej szkolnictwa wyższego Zastosowanie metody DEA do badania efektywności wydziałów nauk inżynieryjnych i technicznych Efektywnośd funkcjonowania publicznych szkół wyższych w Polsce Zastosowanie indeksu Malmquista do badania zmian efektywności uczelni publicznych Współzależnośd głównych obszarów działania uczelni wyższej Rok publ. Zmienne przyjęte jako nakłady 2017 Liczba nauczycieli akademickich Przychody dydaktyczne 2016 Liczba samodzielnych pracowników naukowych Liczba adiunktów Liczbę doktorantów 2016 Liczba samodzielnych pracowników naukowych Liczba adiunktów 2015 Wartośd zużycia materiałów i energii (tys. zł) Wartośd usług obcych (tys. zł) Wartośd płac brutto (tys. zł) Wartośd amortyzacji (tys. zł) Wartośd innych kosztów wg rodzaju (tys. zł) Zmienne przyjęte jako efekty Liczba studentów (tj. ilości osób studiujących w danym czasie) Aktywnośd wydziałów w zakresie procesów kształcenia - liczba studentów w osobach Aktywnośd naukowa - publikacje pracowników wydziałów przedsiębiorczośd wydziałów w pozyskiwaniu środków zewnętrznych - granty badawcze oraz prace zlecone realizowane przez pracowników pod szyldem uczelni tzw. KZL (łączna wartośd grantów i prac zleconych w zł) Liczba studentów Liczba publikacji Łączna wartośd grantów i prac zleconych Wartośd funduszy pozyskanych na finansowanie badao (tys. zł) Wartośd funduszy pozyskanych na finansowanie dydaktyki (tys. zł) 2015 Koszty funkcjonowania katedry Perspektywa naukowa obejmuje następujące obszary: publikacje, granty, konferencje Perspektywa dydaktyczna obejmuje obszar dydaktyka Perspektywa aktywności organizacyjnej obejmuje obszary: koła naukowe, aktywnośd organizacyjna

29 Ocena efektywności i jakości uczelni przegląd literatury Autorzy badania Brzezicki, Wolszczak Derlacz Tytuł publikacji Ocena efektywności działalności dydaktycznej publicznych szkół wyższych w Polsce wraz z analizą czynników ją determinujących Rok publ. Zmienne przyjęte jako nakłady 2015 Przychody ogółem z działalności dydaktycznej Liczba nauczycieli akademickich Liczba pozostałych pracowników Zmienne przyjęte jako efekty Liczba absolwentów przeliczeniowych Wskaźnik preferencji pracodawców Baran, Pietrzak, Pietrzak Małys Efektywnośd funkcjonowania publicznych szkół wyższych Controlling w publicznej szkole wyższej zarys problemu 2015 Liczba nauczycieli akademickich (w osobach) Aktywnośd wydziałów w zakresie procesów kształcenia - liczba studentów w osobach Aktywnośd naukowa wyrażona w formie publikacji pracowników wydziałów - liczba punktów za publikacje Przedsiębiorczośd wydziałów w pozyskiwaniu środków zewnętrznych w postaci grantów badawczych oraz prac zleconych realizowanych przez pracowników pod szyldem uczelni tzw. KZL (łączna wartośd grantów i prac zleconych w zł) 2015 Wynagrodzenia wraz z narzutami kadry Liczba absolwentów jako efekt procesu kształcenia dydaktycznej Szeroko rozumiana administracja uczelni publicznych

30 Wyniki badań Efektywność w przypadku jednego nakładu (koszty osobowe realizacji procesu dydaktyki) [mln PLN] oraz jednego wyniku (liczba kształconych studentów) [tys. osób]

31 Wyniki badań Porównanie skuteczności (odchylenie kosztu działalności dydaktycznej na absolwenta od wartości najwyższej*) [PLN] i efektywności czystej technicznej (oszacowanej dla realizowanego procesu dydaktyki) [jedn.]

32 Wyniki badań Porównanie skuteczności (wykładowców przypadających na studenta tzw. dostępność dydaktyczna, student-staff ratio) [osoby] do efektywności czystej technicznej (oszacowanej dla realizowanego procesu dydaktyki) [jedn.]

33 Wyniki badań Porównanie odchylenia kosztów badań przypadających na patent od wartość najwyższej* [PLN] i efektywności czystej technicznej (oszacowanej dla realizowanego procesu badań) [jedn.]

34 Wyniki badań Porównanie efektywności badań i efektywności dydaktyki

35 Wyniki badań korelacje pomiędzy zmiennymi wykorzystanymi do pomiaru efektywności, jakości Legenda: Linia ciągła korelacja istotna statystycznie na poziomie 0,01 (dwustronnie) Linia przerywana korelacja istotna statystycznie na poziomie 0,05 (dwustronnie)

36 Korelacja zmiennych efdyd Współczynnik korelacji efdyd OEDyd kosobd kpozd stud kdnaabs WWZ1 czas2 czas1 WWZ2 WyknaStud efbad OEBad Kbad Proj Publ Konf kbnapat Wskplyn Rotzap Rotnal Rotzob ROE ROA,313 * 0,018-0,098 0,197-0,161-0,064-0,036-0,170-0,063-0,206,434 ** 0,295-0,063-0,081 0,027 0,202,426 ** 0,036-0,040-0,027 0,049-0,225-0,200 Istotność (dwustronna) 0,046 0,909 0,530 0,210 0,305 0,689 0,820 0,278 0,689 0,190 0,008 0,060 0,690 0,608 0,864 0,199 0,007 0,820 0,797 0,864 0,754 0,179 0,223 N OEDyd Współczynnik korelacji,313 * -,541 ** -,680 ** -,377 * -,671 ** -0,053-0,299-0,100-0,057 -,697 ** 0,127,472 ** -,541 ** -,538** -,394 * -0,208 0,174-0,299-0,113-0,221-0,121-0,170-0,147 Istotność (dwustronna) 0,046 0,000 0,000 0,014 0,000 0,734 0,052 0,517 0,714 0,000 0,429 0,002 0,000 0,000 0,010 0,176 0,259 0,052 0,463 0,150 0,430 0,298 0,358 N kosobd Współczynnik korelacji 0,018 -,541 **,723 **,818 **,558 ** -0,053,394 * 0,143-0,066,636 ** -0,146 -,498 **,792 **,659**,732 **,547** 0,269 0,203 0,156 0,281,373 * 0,076 0,018 Istotność (dwustronna) 0,909 0,000 0,000 0,000 0,000 0,734 0,010 0,352 0,672 0,000 0,364 0,001 0,000 0,000 0,000 0,000 0,080 0,185 0,310 0,067 0,015 0,644 0,909 N kpozd Współczynnik korelacji -0,098 -,680 **,723 **,662 **,732 ** -0,026,411 ** 0,229-0,022,688 ** -0,155 -,567 **,740 **,746**,541 **,390* 0,078,325 * 0,208,316 * 0,269 0,076 0,028 Istotność (dwustronna) 0,530 0,000 0,000 0,000 0,000 0,865 0,007 0,135 0,888 0,000 0,334 0,000 0,000 0,000 0,000 0,011 0,612 0,034 0,176 0,040 0,080 0,644 0,863 N stud Współczynnik korelacji 0,197 -,377 *,818 **,662 **,481 ** -0,114,420 ** 0,186-0,127,472 ** -0,052 -,420 **,732 **,616**,671 **,616**,356 * 0,195 0,208,307 *,434 ** 0,009-0,028 Istotność (dwustronna) 0,210 0,014 0,000 0,000 0,002 0,462 0,006 0,225 0,413 0,002 0,747 0,006 0,000 0,000 0,000 0,000 0,021 0,204 0,176 0,045 0,005 0,954 0,863 N kdnaabs Współczynnik korelacji -0,161 -,671 **,558 **,732 **,481 ** 0,114 0,264 0,082 0,118,749 ** -0,165 -,489 **,610 **,564**,411 ** 0,295 0,087,420 ** 0,182 0,203 0,156 0,047 0,009 Istotność (dwustronna) 0,305 0,000 0,000 0,000 0,002 0,462 0,085 0,592 0,446 0,000 0,305 0,001 0,000 0,000 0,007 0,055 0,573 0,006 0,236 0,185 0,310 0,773 0,954 N

37 Korelacja zmiennych

38 Korelacja zmiennych

39 Korelacja zmiennych

40 Wyniki badań Analiza korelacji pomiędzy efektywnością, jakością oraz skutecznością organizacyjną wybranej grupy uczelni wyższych Legenda: Linia ciągła korelacja istotna statystycznie na poziomie 0,01 (dwustronnie) Linia przerywana korelacja istotna statystycznie na poziomie 0,05 (dwustronnie)

41 Wnioski Osiągnięto stawiany przed pracą cel badawczy. Określono relację jaka zachodzi pomiędzy efektywnością i jakością w przypadku państwowych wyższych uczelni w obszarze realizowanych procesów głównych (dydaktyki i badań). Dokonany pomiar efektywności i jakości uczelni wyższych umożliwił weryfikacje hipotezy badawczej stawianej w pracy o odwrotnie proporcjonalnej zależności pomiędzy efektywnością a jakością uczelni. W większości analizowanych uczelni (77%) w przypadku stwierdzenia najwyższego, w badanej próbie, poziomu efektywności wykazywały one względnie niski poziom jakości. Powyższy wynik świadczy o tym że w przypadku większości badanych uczelni wyższych nie ma podstaw do odrzucenia stawianej w pracy hipotezy badawczej. Przeprowadzone analizy umożliwiają udzielenie odpowiedzi na (cztery) pytania stawiane w niniejszej pracy.