Wstęp do środowiska ILWIS

Transkrypt

1 Systemy Infrmacji Gegraficznej, studia niestacjnarne, WGGiIŚ, GiK, semestr 8 Wstęp d śrdwiska ILWIS Celem zajęć jest zapznanie się ze śrdwiskiem ILWIS. Nazwa ILWIS pchdzi d Integrated Land and Water Infrmatin System. Jest t system GIS pracwany przez Internatinal Institute fr Aerspace Survey and Earth Sciences (ITC). ILWIS zawiera szereg funkcji, które pzwalają na twrzenie, zarządzanie, analizwanie i prezentwanie danych przestrzennych. Infrmacje prgramie ILWIS, binaria raz dkumentację mżna znaleźć na strnie: [ /index.php?ptin=cm_cntent&view=categry&layut=blg&id=33&itemid=67] Pzyskiwanie danych Dane wprwadzane d GIS pchdzić mgą z bezpśrednich pmiarów terenwych, skanwania i digitalizacji istniejących papierwych materiałów kartgraficznych raz dzięki zdalnej rejestracji teledetekcji i ftgrametrii. D systemu wprwadzane mgą być również dane istniejące w pstaci tabel, wykresów, rysunków, a także krzystać mżna z istniejących już zbirów danych cyfrwych. Zdalne dane brazwe dgrywają craz większa rlę w zasilaniu bazy danych GIS rśnie ilść i różnrdnść źródeł danych. Pprawia się ich jakść gemetryczna i spektralna, rśnie dstępnść. Dlateg większść pakietów GIS psiada wyspecjalizwane mduły d wstępneg przetwarzania i wzmacniania treści infrmacyjnej z brazów teledetekcyjnych. Tak jest również w przypadku prgramwania ILWIS. Dlateg zarówn ćwiczenia z zakresu teledetekcji, jak i analiz rastrwych, mżna zrealizwać w jeg śrdwisku. Reprezentacja danych W systemach typu GIS dane zrganizwane są w pstaci warstw tematycznych. Każda warstwa pkrywa ten sam fragment terenu i zawiera wyłącznie jeden rdzaj danych, np. spsób użytkwania terenu, drgi, wyskść nad pzim mrza, szpitale, gęstść zaludnienia itp. Warstwami mgą być również np. brazy teledetekcyjne czy ftgrametryczne. Ten spsób rganizacji danych prównywany jest częst d zestawu map tematycznych naryswanych na przeźrczystej flii, które mżna na siebie nakładać. Ze względu na spsób reprezentacji danych systemy GISwskie mżna pdzielić na dwie grupy: systemy rastrwe i systemy wektrwe. ILWIS jest prgramem pracujący głównie na danych rastrwych, umżliwia również wizualizację danych wektrwych raz knwersje pmiędzy danymi w pstaci wektrwej i rastrwej. Typ danych rastrwych używa macierzy kmórek, które zawierają pewne wartści liczbwe, d reprezentacji biektów przestrzennych. Każda kmórka, nazywana także pikselem, jest zlkalizwana przestrzennie, a jej wartści mgą mieć wiele znaczeń: mże dzwierciedlać klr mapy, temperaturę, spsób użytkwania terenu lub jeg wyskść. pracwał: mgr inż. Michał Majewski, mdyfikacje: dr inż. Tmasz Pirwski

2 Systemy Infrmacji Gegraficznej, studia niestacjnarne, WGGiIŚ, GiK, semestr 8 Dane d ćwiczenia (cześć 1) Mapy rastrwe: mu_k - mapa użytkwania terenu klic Krakwa raz paleta tej samej nazwie, dem_k - mapa zawierająca mdel wyskściwy klic Krakwa. landuse - mapa użytkwania terenu Mapy wektrwe: cuntur - przykładwa mapa wektrwa zawierająca biekty liniwe landuse - przykładwa mapa wektrwa zawierająca pligny (biekty bszarwe, pwierzchniwe) Główne kn Uruchm prgram ILWIS. Otwrzy się główne kn prgramu, przy pmcy któreg mżna zarządzać danymi, na których pracujemy raz uruchamiać wszystkie funkcje. Pasek standardwych ikn pzwala na następujące peracje: - wyszukanie na dysku i twarcie katalgu z danymi - wyświetlenie mapy raz dwlneg biektu z wybraneg katalgu na dysku - uruchmienie narzędzie infrmacji punkcie - kpiwanie mapy / dwlneg biektu - wklejanie mapy / dwlneg biektu - usuwanie pliku - wyświetlanie infrmacji (właściwści) mapie / biekcie pracwał: mgr inż. Michał Majewski, mdyfikacje: dr inż. Tmasz Pirwski

3 Systemy Infrmacji Gegraficznej, studia niestacjnarne, WGGiIŚ, GiK, semestr 8 ILWIS peruje na plikach zawierających różne rdzaje danych. Każdy typ jest wyróżniany przy pmcy dpwiedniej ikny. Najważniejsze z nich, t: - mapy rastrwe - mapy wektrwe zawierające biekty pwierzchniwe - mapy wektrwe zawierające biekty liniwe - mapy wektrwe zawierające biekty punktwe - tabele zawierające infrmacje mżliwych wartściach atrybutów na mapach - dmeny zawierające infrmacje zawartści map - palety (reprezentacje barwne) - układy współrzędnych - gereferencje Aby wyświetlić dwlną mapę w systemie ILWIS należy dwukrtnie kliknąć na nazwę mapy w głównym knie prgramu. Nawigując pmiędzy katalgami przejdź d flderu z danymi i twórz mapę rastrwą mu_k zdefiniuj parametry wyświetlania mapy - d reprezentacji barwnej pwinna zstać użyta paleta mu_k. W knie mapy sprawdź peracje na widku mapy: pwiększanie, pmniejszanie, przesuwanie, pmiar dległści, pmiar wartści atrybutu piksela dstswywanie d zasięgu mapy, a następnie klikając lewym przyciskiem myszy p mapie sprawdź jaka wartść kryje się pd pszczególnymi klrami mapy Sprawdź jakie cechy ma wyświetlana mapa. Dwukrtnie klikając w legendzie na pzycję Prperties dla mapy mu_k, lub wybierając z menu File Prperties dczytaj następujące parametry: ilść wierszy i klumn na mapie rastrwej rzmiar piksele - rzdzielczść mapy typ układu współrzędnych minimalne i maksymalne wartści współrzędnych X i Y ilść pamięci zarezerwwanej dla jedneg piksela W klejnym krku wyświetl mapę dem_k. Prównaj parametry bu map map W dwlnym knie mapy wypróbuj narzędzie d dczytywania wartści pikseli: File Open Pixel Infrmatin Na mapie dem_k znajdź wyskść terenu w punktach następujących współrzędnych, dczytaj także numer wiersza i klumny szukaneg punktu: ( , ) ( , ) pracwał: mgr inż. Michał Majewski, mdyfikacje: dr inż. Tmasz Pirwski

4 Systemy Infrmacji Gegraficznej, studia niestacjnarne, WGGiIŚ, GiK, semestr 8 Dmeny Jak zauważyłeś jednstki mapy mu_k są pisane przy pmcy klas, na przykład: grunty rne, parki i sady, zabudwa miejska, itd. Lista klas, które mgą pjawić się na mapie nazwana jest dmeną. Dmena pisuje jakie wartści mgą pjawiać się na mapie, w tabeli, bądź w klumnie. Pdstawwe typy dmen w systemie ILWIS t: klasy (class) - używane dla danych, które mżna pisać przy pmcą klas, tak jak mapa użytkwania terenu identyfikatry - przydatne dla danych zawierających unikatwe identyfikatry wartści (value) - używane dla danych, które są wynikiem pmiarów, bliczeń, tak jak mapa wyskści terenu, pwierzchnia terenu wartści ddatnich (distance) - używane dla danych, które są wynikiem pmiarów związanych z dległścią wartści lgiczne (bl) - przydatne dla danych, które mgą przyjmwać tylk dwie wartści: prawda lub fałsz image - dmena przydatna dla brazów satelitarnych lub zeskanwanych zdjęć ltniczych, gdzie dane mgą przyjmwać wartści d 0 d 255 Wyświetl i prównaj dmeny dla map mu_k i dem_k. Sprawdź jakieg typu są te dmeny. Mapy wektrwe w ILWISie ILWIS umżliwia psiada zestaw funkcji pzwalających na pracę z mapami wektrwymi. W tym rzdziale przyjrzymy się spsbwi prezentacji danych wektrwych w ILWISie. Włącz mapę rastrwą landuse Przy pmcy menu Layers Add Layer ddaj plignwą warstwę wektrwą landuse d mapy Ddaj liniwą warstwę wektrwą Zapznaj się z pcjami prezentacji map wektrwych, spróbuj zmdyfikwać klrystykę, klejnść i widcznść warstw, itd. Dane d ćwiczenia (cześć 2) Mapa rastrwe: tmb1 - przykładwy braz satelitarny, kanał niebieski Mapy wektrwe: cuntur - przykładwa mapa wektrwa zawierająca biekty liniwe landuse - przykładwa mapa wektrwa zawierająca pligny (biekty bszarwe, pwierzchniwe) rainfall - przykładwa mapa wektrwa zawierająca biekty punktwe Palety reprezentacja danych Wyświetl mapę wektrwą Landuse. Zwróć uwagę na ubgą klrystykę mapy. Stwórz paletę dla dmeny Landuse. Kliknij prawym przyciskiem myszy na dmenie i z menu kntekstweg wybierz Create Representatin. W nwej palecie sbne klry pwinny przypadać dla różnych wartści w dmenie. Wyświetl mapę wektrwą cuntur. Mapa zawiera warstwice wraz z ich wyskściami. Sprawdź minimalne i maksymalne wartści raz dmenę mapy. Stwórz paletę dla dmeny mapy cuntur tak, żeby barwy niebieskie i zielne dpwiadały najniższym wyskścim, a barwy żółte, czerwne i brązwe największym wyskścim. pracwał: mgr inż. Michał Majewski, mdyfikacje: dr inż. Tmasz Pirwski

5 Systemy Infrmacji Gegraficznej, studia niestacjnarne, WGGiIŚ, GiK, semestr 8 Przygtwanie wielwarstwwych map Otwórz mapę tmb1, dbierając dpwiednie parametry prezentacji. Zwróć uwagę na zakres wartści pikseli na mapie (mżna sprawdzić w legendzie, w pzycji Prperties, lub w parametrach wyświetlania mapy Display Optins) raz spróbuj zmdyfikwać parametry wzmcnienia histgramu (dwie wartści pjawiające się przy stretch w knie definiującym parametry wyświetlania mapy). Spróbuj zmienić paletę (Representatin) dla mapy rastrwej. Nałóż na zdjęcie satelitarne wektrwą warstwę przedstawiającą spsób użytkwania terenu, użyj palety przygtwanej na zajęciach. Przy pmcy pcji Transparent dbierz dpwiedni pzim przeźrczystści, tak aby mapa była czytelna Zmdyfikuj spsób wyświetlania granic bszarów na mapie wektrwej: Bundaries nly wyświetla tylk granice bszarów, wypełnienia są niewidczne Hide superfluus Bundaries ukrywa zbędne granice pmiędzy bszarami teg sameg typu Bundary Clr raz Bundary Width pzwala na kreślenie stylu ryswania granic bszarów - klru raz szerkści lini. Nałóż na zdjęcie satelitarne warstwę cuntur przedstawiającą warstwice. Wybierz paletę przygtwaną w trakcie zajęć. Dbierz parametry wyświetlania warstwy, tak, żeby mapa była jak najbardziej czytelna. Jeżeli trzeba zmdyfikuj paletę lub klejnść warstw. Ddaj d mapy warstwę Rainfall. Określ dla warstwy rdzaj wykrzystywanych symbli raz spsób etykietwania. Przygtwanie wydruku W knie, w którym zstała przygtwana mapa wybierz File Create Layut Przygtuj szabln wydruku, w którym będą znajdwać się następujące elementy: tytuł mapy - przy pmcy narzędzia Insert Text mżna d widku wydruku ddawać dwlne napisy, np. tytuł mapy. Dstępne są następujące pcje: Alignment pzwala na ustawienie wyrównania tekstu: d lewej (Left), d prawej (Right) raz na śrdek (Center) Clr t klr czcinki Fnt Name umżliwia wybór krju czcinki Fnt Size pzwala na ustawienie wielkści liter napisu Rtatin pzwala na ustawienie, czy napis ma się pjawiać w pinie, pzimie, czy pd kreślnym kątem Bld - czcinka pgrubina, Italic - kursywa, Transparent - pzwala włączyć przeźrczystść tła napisów legenda - wykrzystując narzędzie Insert Legend mżna ddać d wydruku legendę mapy. Dstępne są pcje (w zależnści d dmeny, parametry mgą być różne): Number f Clumns - kreśla na ile klumn zstanie pdzielna legenda Cde - jeżeli zstanie włączna, w legendzie pjawi się kd biektu lub gdy włączymy Name - nazwa lub gdy włączymy Descriptin - pis, przy pmcy przycisków < raz > mżna wybrać pzycje, które pjawią się w legendzie, Fnt Name umżliwia wybór krju czcinki w pisie legendy Fnt Size pzwala na ustawienie wielkści liter w legendzie Bld - czcinka pgrubina, Italic - kursywa parametry Bx Height, Bx Width/Height Rati, Extra Height pzwalają na ustawienie spsbu pracwał: mgr inż. Michał Majewski, mdyfikacje: dr inż. Tmasz Pirwski

6 Systemy Infrmacji Gegraficznej, studia niestacjnarne, WGGiIŚ, GiK, semestr 8 wyświetlania ramki legendy Transparent - ustawia przeźrczystść legendy MinMax -umżliwia kreślenie maksymalnej i minimalnej wartści, jaka będzie prezentwana na legendzie Upward - czy wartści w legendzie będą uprządkwane rsnąc czy malejąc Rati - kreśla rzmiar legendy linia skali - aby wstawić linie skali, należy użyć Insert Scale Bar. Ważniejsze pcje: Blcked - linia skali w pstaci blczka lub Line - linii, Nr f Intervals t ilść przedziałów, jakie zstaną umieszczne na linii skali Interval Length długść przedziałów kreślna w jednstkach mapy, 1st interval divided int smaller parts pzwala ustalenie, czy pierwszy przedział zstanie pdzielny na mniejsze części Uniet Indicatin jeżeli zstanie włączne, t przy linii skali pjawią się jednstki, pcja Use km wymusza kilmetry jak jednstki Clr t klr czcinki Fnt Name umżliwia wybór krju czcinki Fnt Size pzwala na ustawienie wielkści liter Bld - czcinka pgrubina, Italic - kursywa, Transparent - pzwala włączyć przeźrczystść tła napisów infrmacja skali mapy - aby wstawić d mapy infrmacje jej skali wystarczy użyć narzędzia Insert Scale Text. Opcje takie same jak w przypadku wstawiania d wydruku mapy napisów. strzałka półncy - aby na mapie był widczny kierunek półncy należy wykrzystać Insert Nrth Arrw. Pdstawwe pcje t: Simple prsta strzałka pkazująca półnc Crss strzałka pkazująca półnc raz linia dla kierunku wschód zachód Wing skrzydł wskazujące kierunek półncy na mapie Cmpass kierunki na mapie wskazuje róża wiatrów Text jeżeli ta pcja zstanie włączna d strzałki zstanie ddana litera N, wskazująca kierunek półncy, jeżeli ddatkw wybierzemy All Sides t pjawią się pisy pzstałych kierunków - S, E, W. Clr t klr czcinki Fnt Name umżliwia wybór krju czcinki Fnt Size pzwala na ustawienie wielkści liter Bld - czcinka pgrubina, Italic - kursywa, Transparent - pzwala włączyć przeźrczystść tła napisów siatka raz marginalia - należy wybrać pcję Insert Map Brder. Mżna kreślić, czy na mapie będzie widczna siatka, współrzędne rgów mapy, pisy na brzeżach mapy plik graficzny - przy pmcy narzędzia Insert Bitmap/Picture mżna wstawić d wydruku dwlny plik graficzny. Obrazek mże przedstawiać np. lg firmy, która przygtwała mapę. pracwał: mgr inż. Michał Majewski, mdyfikacje: dr inż. Tmasz Pirwski