I. ARTYKUŁY ZBIGNIEW RADWAŃSKI ZMIANY KONSTYTUCYJNE PRL DOTYCZĄCE RODZINY
|
|
- Kamil Chmielewski
- 6 lat temu
- Przeglądów:
Transkrypt
1 I. ARTYKUŁY ZBIGNIEW RADWAŃSKI ZMIANY KONSTYTUCYJNE PRL DOTYCZĄCE RODZINY Przeprowadzone ustawą z dnia 20 II 1976 r. (Dz.U. nr 5, poz. 29) zmiany Konstytucji PRL z 1952 r. w szerokiej mierze dotyczą rodziny 1. Artykuł niniejszy zmierza do przedstawienia społecznego, a w tym i prawnego znaczenia tych zmian, rozpatrywanych z różnych punktów widzenia. 1. Pierwszą refleksję ogólnej natury można by ująć w stwierdzeniu, że społeczna doniosłość rodziny została niezwykle silnie zaakcentowana w Konstytucji, co podwyższa rangę rodziny w oficjalnie uznanym systemie preferencji dóbr wysoko cenionych w PRL. Znalazło to najpierw wyraz w art. 5 Konstytucji, który wskazuje na podstawowe funkcje PRL. Obecnie wśród nich wymieniona została także opieka nad rodziną, macierzyństwem i wychowaniem młodego pokolenia (pkt 7). Następnie Konstytucja wskutek dokonanej nowelizacji objęła szerszy zakres zagadnień dotyczących rodziny w porównaniu z problematyką uregulowaną w dawnym jej tekście. W szczególności na uwagę zasługuje silniejsze podkreślenie waloru społecznego macierzyństwa w art. 78 ust. 3 i art. 79 ust. 1; wyrażenie obowiązku rodziców w zakresie wychowywania dzieci (art. 79 ust. 2); zapewnienie przez państwo realizacji praw i obowiązków alimentacyjnych (art. 79 ust. 3); zobowiązanie państwa do poprawy sytuacji mieszkaniowej w trosce o dobro rodziny" (art. 79 ust. 5); zapewnienie bezpłatnej pomocy lekarskiej nie tylko wszystkim ludziom pracy, ale i ich rodzinom (art. 70 ust. 2 pkt 2). Ujęcie w podstawowym akcie normatywnym tak wielu przesłanek prawidłowego funkcjonowania rodziny także podkreśla jej rangę w polskim ustroju społeczno-politycznym. A przecież są to przepisy, które tylko uzupełniają dotychczasowe i nadal utrzymane po- 1 Zmianami tymi objęte zostały art. 3 pkt 7, 57 ust. 2, 60 ust. 2 pkt 2, 66 ust. 3; 67 i 68 dawnej treści Konstytucji. Obecnie znajdują one wyraz w art. 5 pkt 7, 67 ust. 2; 70 ust. 2 pkt 2; 78 ust. 3; 79 i 80 jednolitego tekstu Konstytucji ogłoszonego w Dz. U. z 1976 r., nr 7, poz. 36. W tekście pracy powołuję artykuły Konstytucji według numeracji ustalonej w obecnym jej brzmieniu. 1 Ruch Prawniczy z. 2/77
2 2 Zbigniew Radwański stanowienia Konstytucji o równouprawnieniu kobiet (art. 78), o opiece i ochronie małżeństwa i rodziny przez PRL, o równouprawnieniu dzieci urodzonych poza małżeństwem (art. 79). 2. Społeczny walor rodziny i związanych z nią funkcji zgodnie uznają wszystkie konstytucje państw socjalistycznych 2. Pod tym względem Konstytucja PRL nie jest więc wyjątkiem, natomiast wyróżnia się przez to, że tak wiele miejsca poświęca sprawom rodziny, sytuując troskę o jej dobro w rzędzie najważniejszych zadań PRL i wspierając swymi postanowieniami tak szeroki zakres przedsięwzięć podejmowanych na jej rzecz. Według tradycyjnej doktryny liberalnej problematyka rodziny nie należała do podstawowych praw i wolności obywatelskich i w związku z tym nie znajdowała miejsca w dawniejszych konstytucjach państw burżuazyjnych. Dopiero koncepcja państwa dobrobytu" utorowała problematyce społecznej drogę do konstytucji tych państw. W kręgu tej problematyki znalazły się także sprawy rodziny. Przykładem może być Konstytucja Republiki Włoskiej (art. 29, 30, 31, 32, 37) oraz Konstytucja Republiki Federalnej Niemiec (art. 3 i 6). Należy jednak podkreślić, że proklamowane w tych konstytucjach pod niewątpliwym naciskiem ideologii socjalistycznej takie postępowe zasady, jak równość praw małżonków lub równouprawnienie dzieci urodzonych poza małżeństwem z dziećmi pochodzącymi z małżeństwa, zostają albo od razu opatrzone w samej konstytucji ograniczającymi zastrzeżeniami jak np. w Konstytucji Republiki Włoskiej albo prowadzą do ostrego konfliktu między normami konstytucyjnymi a całością obowiązującego prawa rodzinnego, czego przykładem może być Republika Federalna Niemiec. Na arenie międzynarodowej prawna problematyka rodziny znalazła formalne uznanie zwłaszcza w przyjętych 16 VII 1966 r. przez Zgromadzenie Ogólne Organizacji Narodów Zjednoczonych Pakcie praw obywatelskich i politycznych oraz Pakcie praw gospodarczych i kulturalnych 3. Wyrażają one między innymi zasadę równości praw mężczyzn i kobiet; poszanowania wolności rodziców lub opiekunów do zapewnienia swym dzieciom wychowania religijnego i moralnego zgodnie z ich własnymi przekonaniami; uznawania praw mężczyzn i kobiet do zawierania małżeństw i to w sposób swobodny oraz przy zachowaniu ich równych praw; ochrony dzieci ze strony rodziny, społeczeństwa i państwa bez jakiejkolwiek dyskryminacji ze względu na rasę, kolor skóry, płeć, język, religię, 2 Por. art. 122 Konstytucji ZSRR, 15, 16, 62 Konstytucji WRL, art. 23 i 24 Konstytucji SRR, art. 20, 24, 37, 38 Konstytucji NRD, art. 20, 26, 27 Konstytucji CzRS, art , 43, 44, 47 Konstytucji LRB, art. 164, 188, 190, 191 Konstytucji SFRJ. 3 Por. bliżej A. Michalska, Podstawowe prawa człowieka w systemie Organizacji Narodów Zjednoczonych, w: Prawa i obowiązki obywatelskie w Polsce i w świecie, Warszawa 1974, s
3 Zmiany Konstytucji PRL 3 pochodzenie narodowe lub społeczne, sytuację majątkową albo urodzenie; wreszcie zasadę ochrony macierzyństwa 4. Wspomniane pakty wyrażają nie tylko powszechnie aprobowane ideały ludzkości, ale niedawno uzyskały także walor prawny. Do wejścia w życie każdego z paktów wymagane bowiem było przyjęcie go przez co najmniej 35 państw. Warunek ten został spełniony z początkiem 1976 r., a PRL stoi w przededniu ich ratyfikacji. Wypływać stąd będzie obowiązek dostosowania ustawodawstwa wewnętrznego do treści paktów. Rozpatrując z tego punktu widzenia przepisy Konstytucji PRL stwierdzić należy, że nie tylko nie można dostrzec między nimi a paktami żadnej sprzeczności, ale że w szerokiej mierze Konstytucja nasza expressis verbis akceptuje i rozwija wyrażone w paktach zasady dotyczące rodziny. W szczególności należy podkreślić, że deklarowana w paktach wolność rodziców w zakresie religijnego wychowywania dzieci jest w pełni respektowana w Konstytucji PRL. Z jednej bowiem strony gwarantuje ona obywatelom równe prawa bez względu na wyznanie (art. 67 ust. 2 i art. 81) oraz wolność sumienia i wyznania (art. 82 ust. 1), a z drugiej strony nakłada na rodziców jedynie obowiązek wychowywania dzieci na prawych i świadomych swych obowiązków obywateli Polskiej Rzeczypospolitej Ludowej" (art. 79 ust. 2), co oczywiście nie oznacza by musiało to być wychowanie w duchu ateistycznym. 3. Na nowelę konstytucyjną należy z kolei spojrzeć pod kątem programu społeczno-gospodarczego PZPR, która jest przecież przewodnią siłą polityczną społeczeństwa w budowie socjalizmu" (art. 3 ust. 1). Nigdy sprawy rodziny nie były obce polityce PZPR, ale nigdy również Partia nie przywiązywała do tej kwestii takiej doniosłości i nie podejmowała tak wszechstronnie zamierzonych inicjatyw dla popierania spełnianych przez rodzinę funkcji, jak w ostatnich 6 latach. Znalazło to szczególny wyraz w uchwałach VI i VII Zjazdu PZPR. Znamienne są pod tym względem zwłaszcza uchwały VII Zjazdu z 1975 r. ponieważ z jednej strony rekapitulują one osiągnięcia polityki socjalnej od 1971 r., a z drugiej strony wytyczają program działania do 1980 r. Zrealizowany w latach zakres przedsięwzięć socjalnych podejmowanych na rzecz rodziny jest w istocie imponujący. Do najważniejszych należy zaliczyć: przedłużenie płatnych urlopów macierzyńskich, rozszerzenie uprawnień do płatnych zwolnień w celu opieki nad dziećmi, ustanowienie państwowego funduszu alimentacyjnego, zwiększenie dodatków rodzinnych, wzrost budownictwa mieszkaniowego, rozszerzenie bezpłatnej opieki lekarskiej dla ludności rolniczej. W sprawozdaniu z realizacji programu socjalnego Partii I sekretarz KC trafnie pod- 4 Art. 3, 18 ust. 4, 23, 24 Międzynarodowego Paktu Praw Obywatelskich i Politycznych oraz art. 3, 7, 10, 13 ust. 3 Międzynarodowego Paktu Praw Gospodarczych, Społecznych i Kulturalnych. 1*
4 4 Zbigniew Radwański kreślił, że podstawową jego cechą stało się szersze uwzględnienie w nim problemów rodziny i potrzeb jej wszechstronnego rozwoju" 5. Równie istotną rolę odgrywa dobro rodziny w sformułowanym na VII Zjeździe programie działania na lata W referacie Biura Politycznego PZPR znajdujemy stwierdzenie, że w Całokształcie polityki społecznej wielką wagę przywiązujemy do umacniania rodziny, do polepszania opieki nad matką i dzieckiem, do tworzenia jak najlepszych warunków rozwoju dla dzieci i młodzieży. Odpowiada to potrzebom społecznym, wymogom rozwoju naszego narodu i powszechnym w naszym kraju oczekiwaniom" 6. Program ten obejmuje nie tylko postulat zwiększenia produkcji dóbr, które decydują o warunkach życia rodziny, a więc przede wszystkim ilości mieszkań, ich wyposażenia 7, wyrobów spożywczych o wysokim stopniu przetwórstwa oraz poziomu i zakresu usług ułatwiających pracę kobietom prowadzącym gospodarstwa domowe 8, ale także przewiduje wzrost różnych świadczeń socjalnych, zwłaszcza dla rodzin mniej zarabiających i wielodzietnych 9. Ponadto VII Zjazd autorytatywnie uznał więzi rodzinne za immanentny składnik socjalistycznego sposobu życia, którego kształtowanie i upowszechnianie jest pierwszoplanowym zadaniem" 10. Formalnym tego wyrazem było uzupełnienie Statutu PZPR przez włączenie do niego punktu, który nakazuje członkom Partii rzetelnie wypełniać swe obowiązki wobec rodziny, ponosić odpowiedzialność za socjalistyczne wychowanie swych dzieci" 11. Na tle tych uwag można sformułować ogólną refleksję, że nowe postanowienia Konstytucji o rodzinie są głęboko osadzone w nadzwyczaj przychylnym dla spraw rodziny nurcie ideologicznym reprezentowanym przez przewodnią siłę polityczną PRL. 4. Pojawia się z kolei pytanie, czy nowela konstytucyjna wprowadziła jakieś nowe elementy do modelu polskiej rodziny socjalistycznej VII Zjazd Polskiej Zjednoczonej Partii Robotniczej 8-12 grudnia 1975 r. Podstawowe materiały i dokumenty, Warszawa 1975, s. 9. «Ibidem, s Ibidem, s. 98, 104, 105, 157, 169, Ibidem, s. 156, Ibidem, s. 107, 108, 231, Ibidem, s Ibidem, Za A. Kłoskowską, Wzory i modele w socjologicznych badaniach rodziny, Studia Socjologiczne 1962, nr 2, pojęcie modelu odnoszę nie do realnie obserwowanych zjawisk społecznych (określanych mianem wzorców"), lecz do pewnych teoretycznych schematów. Przez model polskiej rodziny socjalistycznej" w szczególności rozumiem model idealizacyjny, por. Z. Tyszka, Socjologia rodziny, Warszawa 1974, s. 73, który formułowany jest oraz propagowany i wdrażany przez partię i państwo przy użyciu m. in. prawnych środków wyrazu i instrumentów oddziaływania społecznego.
5 Zmiany Konstytucji PRL 5 Przede wszystkim należy wyjść z założenia, że ogólne zasady w tym względzie wspólne są ideologii wszystkich partii marksistowskich i państw socjalistycznych. Korzeniami swymi sięgają one do myśli pierwszych klasyków marksistowskich zwłaszcza Fryderyka Engelsa. Jego praca poświęcona tej kwestii ukazuje, w jaki sposób należy stosować metodę materializmu historycznego do analizy struktury i funkcji rodziny, a jego krytyka burżuazyjnej ideologii i prawa rodzinnego w podstawowych kwestiach nie straciła dotąd aktualności. Jednakże klasycy marksizmu wychodząc właśnie z przesłanek materializmu historycznego byli nadzwyczaj powściągliwi w formułowaniu cech przyszłego dla nich modelu rodziny socjalistycznej 13. Znacznie bardziej już sprecyzowany model rodziny socjalistycznej wykształcił się w toku tworzenia się pierwszego państwa socjalistycznego i to pod przemożnym wpływem W. I. Lenina. W najogólniejszych zarysach opiera się ona na następujących zasadach: równouprawnienia mężczyzny i kobiety, monogamii, laicyzacji, wyeksponowania więzi uczuciowych, ochrony rodziny i macierzyństwa przez państwo, zniesienia dyskryminacji dzieci pozamałżeńskich, wykonywania pieczy nad dziećmi w interesie dzieci i społeczeństwa 14. Nie ulega wątpliwości, że w świetle nowych postanowień Konstytucji zasady te nadal zachowują pełną aktualność. Mają one jednak bardzo ogólną treść, pozostawiając znaczny luz dla formowania modelu rodziny socjalistycznej. W tych ramach istotnie podlegał on ewolucji od czasów powstania pierwszego państwa socjalistycznego i proces ten bynajmniej nie jest zamknięty. Rozpatrując pod takim kątem nowelę konstytucyjną można sformułować pogląd, że doprecyzowuje ona model polskiej rodziny socjalistycznej w zakresie polityki socjalnej państwa. Po pierwsze dotyczy to wychowania młodego pokolenia. Konstytucja PRL w obecnym swym brzmieniu nie poprzestaje tylko na wyrażeniu obowiązków państwa w tym względzie (art. 80), ale równocześnie analogicznymi obowiązkami obciąża rodziców (art. 79 ust. 2). Wychowawcza funkcja rodziny zsynchronizowana z całym rozległym systemem państwowych instytucji wychowawczych uzyskała tym samym 13 Warto przypomnieć tu słowa F. Engelsa, że przypuszczenia, które dzisiaj robić możemy co do układu stosunków płciowych po nadchodzącym zniesieniu produkcji kapitalistycznej są przeważnie natury negatywnej, ograniczają się do tego, co odpada. Ale co nowego będzie? To rozstrzygnie się wówczas, gdy wyrośnie nowe pokolenie {...] Gdy ci ludzie będą już istnieli, to diablo mało będą się oni interesowali tym, co według pojęć dzisiejszych robić powinni; stworzą oni swe własne metody postępowania i odpowiednią do nich opinię publiczną co do postępowania każdej jednostki". Podstawowe problemy moralności socjalistycznej. Teksty źródłowe, Warszawa 1974, s Por. J. S. Piątowski, Lenin a zasady socjalistycznego prawa rodzinnego, Studia Prawnicze 1971, z. 28, s. 29 i n., zwłaszcza, s. 32.
6 6 Zbigniew Radwański bezpośrednie i najwyższe uznanie. Takie rozumienie funkcji wychowawczej odpowiada podjętej jeszcze przed nowelizacją Konstytucji uchwale Sejmu PRL z 12 IV 1973 r. o zadaniach narodu i państwa w wychowaniu młodzieży i jej udziale w budowie socjalistycznej Polski" (Mon. Pol. nr 18, poz. 110). Stwierdza ona m. in., że społeczeństwo i państwo spełniają ważne funkcje opiekuńcze i wychowawcze wobec całej młodzieży, zapewniają jej wykształcenie i pracę. Nie może to jednak oznaczać osłabienia odpowiedzialności rodziców za losy własnych dzieci, za ich przygotowanie do życia. Zadaniem państwa jest udzielanie wszechstronnej pomocy rodzinie i umacnianie autorytetu rodziców w procesie wychowania dzieci i młodzieży przy równoczesnym zwiększeniu wymagań wobec rodziców i ich odpowiedzialności za wypełnianie obowiązków rodzicielskich". W związku z tym Istnieje potrzeba lepszego przygotowania młodzieży do życia małżeńskiego, rodzinnego i obowiązków związanych z wychowaniem dzieci". Rodzina więc nie zastępuje państwa w sprawowaniu funkcji wychowawczej, lecz państwo pomaga w tych zadaniach rodzinie. Wynika stąd obowiązek państwa takiego kształtowania całego ustawodawstwa i polityki socjalnej, by stwarzały one najbardziej optymalne przesłanki realizacji wychowawczej funkcji rodziny. Co więcej interpretując funkcjonalnie sens wspomnianego postanowienia Konstytucji należy dojść do wniosku, że gdy szczególne i wyjątkowe sytuacje uniemożliwiają rodzinie wypełnianie funkcji wychowawczych, przede wszystkim preferować powinno się instytucje imitujące rodzinę (przysposobienie, rodziny zastępcze). Po drugie na uwagę zasługuje fakt, że wyrażone w nowych przepisach konstytucyjnych rozliczne obowiązki państwa w zakresie materialnych świadczeń na rzecz rodziny, w żadnym razie nie można interpretować w tym sensie, by oznaczało to zwolnienie samych członków rodziny, a zwłaszcza rodziców od takich obowiązków. Państwo również udziela w tym względzie jedynie swej pomocy. W pełni więc aktualne pozostają ekonomiczne funkcje rodziny wyrażające się m. in. w staraniach wszystkich jej członków o zaspokajanie potrzeb materialnych rodziny, oczywiście przy uwzględnieniu pełnionych przez nich także innych funkcji rodzinnych, w tym zwłaszcza wychowawczych. Świadczy o tym przede wszystkim wyrażona w art. 79 ust. 3 Konstytucji norma, w myśl której PRL zapewnia realizację praw i obowiązków alimentacyjnych. Należy rozumieć ją nie tylko w tym sensie, że państwo obowiązane jest podjąć stosowne działania, aby osoby uprawnione istotnie otrzymywały należne im świadczenia alimentacyjne, ale również jako konstytucyjne potwierdzenie zasady, że na członkach rodziny ciąży obowiązek alimentacji i że nie chodzi bynajmniej o przerzucenie go na barki państwa. Także w art. 79 ust. 5 Konstytucji, w którym wskazane są zadania państwa w dziedzinie mieszkaniowej, zaakcentowano wyraźnie, że
7 Zmiany Konstytucji PRL 7 dążenie państwa do poprawy sytuacji mieszkaniowej rodzin realizowane jest przy współudziale obywateli''. Tym samym dotknęliśmy trzeciego, znamiennego elementu wyrażonego w noweli konstytucyjnej. Polega on na związaniu programu poprawy sytuacji mieszkaniowej z dobrem rodziny. Jeżeli więc w trosce o dobro rodziny" PRL dąży do poprawy sytuacji mieszkaniowej (art. 79 ust. 5), to wynika stąd obowiązek preferowania takiego budownictwa mieszkaniowego i kształtowania takiego systemu repartycji i zarządu oraz utrzymania mieszkań, które by w optymalny sposób uwzględniały interesy mieszkaniowe rodziny. Mieszkanie stanowi bowiem elementarną przestrzenną ramę", w której rozwija się życie rodzinne i realizują najważniejsze funkcje rodziny. Należy więc budować mieszkania przystosowane do spełniania tych funkcji, a w systemie repartycji mieszkań interesy rodziny powinny być rozpatrywane łącznie ze względami produkcyjnymi czy innego rodzaju. Na uwagę zasługuje wreszcie czwarta cecha rozpatrywanej noweli konstytucyjnej. Wyraża się ona w silnym zaakcentowaniu społecznego waloru macierzyństwa (art. 5 ust. 7, 78 ust. 3, 79 ust. 1). Jeżeli ponadto uwzględni się, że nadal pozostał w mocy dawny przepis Konstytucji, według którego rodziny o licznym potomstwie państwo otacza szczególną troską" (art. 79 ust. 1 zd. 2), to trzeba dojść do wniosku, że prokreacyjna funkcja rodziny doznała znacznego wsparcia w Konstytucji i każe przyjąć orientację pronatalistyczną w polityce społecznej. 5. Można wreszcie rozpatrywać interesujące nas zmiany z punktu widzenia ustawodawstwa niższego rzędu oraz polityki stosowania prawa 15. Rozpoczynając te uwagi od zagadnienia ochrony macierzyństwa i wychowania dzieci w rodzinie należy podkreślić, że w ostatnich latach ustawodawstwo polskie, a zwłaszcza kodeks pracy z 1974 r. łącznie, z ustawą z 17 XII 1974 r. o świadczeniach pieniężnych z ubezpieczenia społecznego w razie choroby i macierzyństwa (Dz. U. z 1975 r., nr 34, poz. 188) osiągnęło w tej dziedzinie istotny postęp. Znalazło to wyraz nie tylko w poszerzeniu już istniejących w tej mierze uprawnień pracowniczych. Ponadto zwrócić należy uwagę na nowe instytucje wspomagające realizację wspomnianych celów społecznych. Mam tu w szczególności na myśli otworzenie szerokich możliwości zatrudnienia kobiet w niepełnym wymiarze czasu oraz uregulowanie w k.p. prawa matek do uzyskiwania bezpłatnego urlopu na opiekę nad małym dzieckiem. Znamienne jest także, że k.p. popierając funkcję wychowawczą rodziny rozciągnął uprawnienia matek pracujących na osoby, które przyjęły cudze dzieci na wychowanie, a praktyka niektóre uprawnienia przewidziane w ramach urlopu macierzyńskiego przyznaje także ojcu dziecka, jeżeli matka jego zmarła po po- 15 Por uchwałę nr 63 HM z 2 IV 1971 (Mon. Pol. nr 23, poz. 151).
8 8 Zbigniew Radwański rodzie. Równocześnie matki, które nie wychowują swoich dzieci, korzystają z ograniczonych uprawnień w zakresie urlopu macierzyńskiego 16. W parze z tymi koncepcjami idzie uchwała RM z 10 V 1974 r. (Mon. Poi. nr 22, poz. 1279), która w istotny sposób rozszerzyła zakres świadczonej przez państwo pomocy materialnej dla dzieci i młodzieży w rodzinach zastępczych. Ta ostatnia forma wychowania dzieci szerzej uwzględniona została ponadto w znowelizowanych w 1974 r. przepisach k.r. i o. (art ). Nowela ta zreformowała także instytucję przysposobienia, dążąc do bliższego związania przysposobionego dziecka z przysposabiającym (art. 124, 124 1, k.r. i o.). Ważnym krokiem naprzód w zakresie ochrony zdrowia matki i dziecka było rozszerzenie systemu bezpłatnej opieki lekarskiej na ludność wiejską 17. Z kolei konstytucyjne postanowienia dotyczące realizacji praw i obowiązków alimentacyjnych znalazły rozwinięcie w specjalnej ustawie o funduszu alimentacyjnym (ustawa z 18 VII 1974, Dz. U. nr 27, poz. 157). Państwo gwarantuje w niej uprawnionym członkom rodziny uzyskiwanie określonych sum pieniężnych na utrzymanie, przejmując na siebie ryzyko ich nieściągalności od dłużnika. Instytucja ta ma największą doniosłość dla samotnych matek w istotny sposób przyczyniając się do poprawy ich sytuacji życiowej. Ułatwieniu dochodzenia świadczeń alimentacyjnych w szerokim tego słowa znaczeniu służyła także nowelizacja art. 28 k.r. i o. Dążenie PRL do poprawy sytuacji mieszkaniowej w trosce o dobro rodziny znalazło potwierdzenie przede wszystkim w realizowanym z powodzeniem programie budownictwa mieszkaniowego. Ponadto jednakże zwrócić należy uwagę na przepisy nowego prawa lokalowego z 1974 r. (por. zwłaszcza art. 9) oraz znowelizowany w 1975 r. art. 58 k.r. i o., a także na wytyczne wymiaru sprawiedliwości i praktyki sądowej uchwalone 30 XI 1974 r. 18, które umacniają zasadę rodzinnego przeznaczenia mieszkania, a w szczególności chronią interesy mieszkaniowe dzieci. Inne z kolei reformy k.r. i o. przeprowadzone w 1975 r. miały na względzie pełniejszą realizację konstytucyjnej zasady równości płci. Temu celowi służyły zwłaszcza przepisy zrównujące prawa mężczyzn z prawami kobiet w zakresie ustalania nazwisk małżonków i ich dzieci (art. 8 i 25 k.r. i o.). Doniosłość noweli konstytucyjnej nie polega jednakże tylko na zarejestrowaniu tego, co zostało dokonane, a już teraz stanowi ona cenną dyrektywę interpretacyjną przy stosowaniu obowiązującego prawa. Ponadto wytycza kierunki dalszego rozwoju ustawodawstwa oraz całej po- 16 Całość tej problematyki omawia T. Radziński, Uprawnienia pracującej matki, Instytut Wydawniczy CRZZ, Warszawa Por. rozp. Ministra Zdrowia z 14 XII 1971 r. (Dz. U. nr 37, poz. 345). 18 OSN 1975, poz. 37.
9 Zmiany Konstytucji PRL 9 lityki społecznej państwa. W szczególności stwarza ona dogodną podstawę do rozwiązania wielkich problemów społecznych, jak: dalsze doskonalenie systemu wychowania młodego pokolenia, wzmocnienie i zsynchronizowanie pronatalistycznej polityki społecznej, usunięcia kolizji między rolą matki i żony z jednej strony a rolą pracownicy w zakładzie pracy z drugiej strony. LES MODIFICATIONS DE LA CONSTITUTION DE LA RÉPUBLIQUE POPULAIRE DE POLOGNE CONCERNANT LA FAMILLE Résumé Introduites par la loi du 10 mars 1976 (J. de L. nr 5, pos. 29) les modifications de la Constitution de la République Populaire de Pologne de 1952 dans une grande mesure concernent la famille. Le but de l'article est de présenter l'acception sociale et aussi juridique de ces modifications considérées de suivants points de vue: officiellement accepté système de préférences des biens hautement évalués en R.P.P., juridique comparatif du programme socio-politique du Parti Ouvrier Unifié Polonais, en tant que la force dominante politique de la société en construction du socialisme; du modèle juridique de la famille socialiste polonaise; de la législation d'un rang inférieur et de la politique de l'application du droit. Dans tous ces domaines s'expriment les nouvelles modifications de la Constitution, que Fauteur estime d'être profitables pour normaliser et développer la famille dans la société socialiste.
Europejska Inicjatywa Obywatelska. w obronie Małżeństwa i Rodziny. Tytuł przedkładanej inicjatywy obywatelskiej: Europejska Inicjatywa Obywatelska
Europejska Inicjatywa Obywatelska w obronie Małżeństwa i Rodziny I. Proponowany wniosek do Komisji Europejskiej Tytuł przedkładanej inicjatywy obywatelskiej: Europejska Inicjatywa Obywatelska w obronie
Wniosek. Rzecznika Praw Obywatelskich. Na podstawie art. 191 ust. 1 pkt 1 Konstytucji Rzeczypospolitej Polskiej z dnia 2
Wniosek Rzecznika Praw Obywatelskich Na podstawie art. 191 ust. 1 pkt 1 Konstytucji Rzeczypospolitej Polskiej z dnia 2 kwietnia 1997 r. (Dz. U. Nr 78, poz. 483, ze zm.) oraz art. 16 ust. 2 pkt 2 ustawy
KONWENCJA Nr 140. dotycząca płatnego urlopu szkoleniowego, przyjęta w Genewie dnia 24 czerwca 1974 r. (Dz. U. z dnia 23 lipca 1979 r.
Dz.U.79.16.100 KONWENCJA Nr 140 dotycząca płatnego urlopu szkoleniowego, przyjęta w Genewie dnia 24 czerwca 1974 r. (Dz. U. z dnia 23 lipca 1979 r.) W imieniu Polskiej Rzeczypospolitej Ludowej RADA PAŃSTWA
Artykuł 25 MIĘDZYNARODOWY PAKT PRAW GOSPODARCZYCH, SOCJALNYCH I KULTURALNYCH. Oto prawa człowieka
Oto prawa człowieka w dokumentach ratyfikowanych przez Polskę (patrz Art. 91 Konstytucji R.P.) POWSZECHNA DEKLARACJA PRAW CZŁOWIEKA (Paryż, 10 grudnia 1948 r.) Artykuł 25 1. Każda osoba ma prawo do poziomu
Zakres rozszerzony - moduł 36 Prawa człowieka. Janusz Korzeniowski
Zakres rozszerzony - moduł 36 Prawa człowieka Opracowanie: Janusz Korzeniowski nauczyciel konsultant ds. edukacji obywatelskiej w Zachodniopomorskim Centrum Doskonalenia Nauczycieli 1 Spis slajdów Idea
PRAWA DZIECKA. dziecko jako istota ludzka wymaga poszanowania jego tożsamości, godności prywatności;
PRAWA DZIECKA "Nie ma dzieci - są ludzie..." - Janusz Korczak Każdy człowiek ma swoje prawa, normy, które go chronią i pozwalają funkcjonować w społeczeństwie, państwie. Prawa mamy również my - dzieci,
DOI: http://dx.doi.org/10.12775/pbps.2014.023
ISSN 2300-9853 DOI: http://dx.doi.org/10.12775/pbps.2014.023 ANDRZEJ BORODO Uniwersytet Mikołaja Kopernika w Toruniu Martyna Łaszewska-Hellriegel, Państwo a dzieci czyli jak prowadzić politykę rodzinną
o zmianie ustawy Kodeks rodzinny i opiekuńczy.
SENAT RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ VII KADENCJA Warszawa, dnia 8 maja 2008 r. Druk nr 134 KOMISJA USTAWODAWCZA Pan Bogdan BORUSEWICZ MARSZAŁEK SENATU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ Na podstawie art. 85a ust. 3
U C H W A Ł A SENATU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ. z dnia 30 października 2008 r.
U C H W A Ł A SENATU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ z dnia 30 października 2008 r. w sprawie wniesienia do Sejmu projektu ustawy o zmianie ustawy o Policji, ustawy o Służbie Celnej, ustawy o Agencji Bezpieczeństwa
Spis treści. Wprowadzenie... V Wykaz skrótów... XIII. Część I. Koncepcja konstytucyjnego modelu regulacji wolności i praw jednostki
Spis treści Wprowadzenie... V Wykaz skrótów... XIII Część I. Koncepcja konstytucyjnego modelu regulacji wolności i praw jednostki Rozdział I. Idee przewodnie wolności i praw jednostki w procesie uchwalania
Wolności i prawa jednostki w Konstytucji RP. Tom I. Idee i zasady przewodnie konstytucyjnej regulacji wolności i praw jednostki w RP
Wolności i prawa jednostki w. Tom I. Idee i zasady przewodnie konstytucyjnej regulacji wolności i praw jednostki w RP Red.: Mariusz Jabłoński Wprowadzenie Wykaz skrótów Część I. Koncepcja konstytucyjnego
Zasada niedyskryminacji w projektach RPO WŁ Prowadzący: Michał Rutkowski. Łódź, listopad 2018 r.
Zasada niedyskryminacji w projektach RPO WŁ 2014-2020 Prowadzący: Michał Rutkowski Łódź, listopad 2018 r. Projekt współfinansowany przez Unię Europejską z Europejskiego Funduszu Społecznego Spis treści
Ochrona praw dziecka w świetle standardów obowiązującego prawa
Ochrona praw dziecka w świetle standardów obowiązującego prawa Każdy człowiek, również ten mały, posiada określone prawa, nie poprzez czyjeś nadanie, ale poprzez samo istnienie bycia człowiekiem. Zatem
1. 2. 3. 4. 5. 6. 7. 8.
1. 2. Prawne definicje rodziny Wspieranie rodziny w świetle ustawy o wspieraniu rodziny i systemie pieczy Dodatek do zasiłku rodzinnego z tytułu wychowania dziecka w rodzinie wielodzietnej Prawne definicje
U ST A W A z dnia r. o zmianie ustawy o systemie oświaty
Projekt U ST A W A z dnia. 2016 r. o zmianie ustawy o systemie oświaty Art. 1. W ustawie z dnia 7 września 1991 r. o systemie oświaty (Dz.U. z 2015 r. poz. 2156, z późn. zm. 1) ) wprowadza się następujące
SPIS TREŚCI Wykaz skrótów Wykaz literatury Przedmowa do wydania Piątego Rozdział I. Zagadnienia wprowadzające Rozdział II.
SPIS TREŚCI Wykaz skrótów... Wykaz literatury... Przedmowa do wydania Piątego... XI XIII XV Rozdział I. Zagadnienia wprowadzające... 1 1. Prawo rodzinne i prawo opiekuńcze w systemie prawa... 3 I. Pojęcie
Rzecznik Praw Dziecka
Marszałek Senatu Rzeczypospolitej Polskiej Pan ZSS.422.8.2016.JW Marek Michalak Stanisław Karczewski o Prawach Dziecka 26 lat Konwencji W związku z powyższym, działając na podstawie art. li ustawy z dnia
Prawo do nauczania religii Wprowadzenie Konstytucja Rzeczpospolitej Polskiej
Prawo do nauczania religii Wprowadzenie Nauczanie religii katolickiej w polskim systemie edukacji trwa już ponad 20 lat i zadomowiło się tam na dobre. Pomimo pojedynczych głosów krytyki religia w szkole
Prawo antydyskryminacyjne Strategia CGIL
Prawo antydyskryminacyjne Strategia CGIL Fabio Ghelfi Odpowiedzialny wydziału międzynarodowego i polityk unijnych CGIL Lombardia Prawa pracownicze we Włoszech 1970 Statut pracowników Podstawowe prawa pracowników,
Prawo rodzinne i opiekuńcze. Wydanie 5. Autor: Marek Andrzejewski
Prawo rodzinne i opiekuńcze. Wydanie 5. Autor: Marek Andrzejewski Wykaz skrótów Wykaz literatury Przedmowa do wydania Piątego Rozdział I. Zagadnienia wprowadzające 1. Prawo rodzinne i prawo opiekuńcze
MIĘDZY ROZWIĄZANIAMI MOP, RE I UE W ZAKRESIE ZABEZPIECZENIA SPOŁECZNEGO
ZWIĄZKI I ZALEŻNOŚCI MIĘDZY ROZWIĄZANIAMI MOP, I UE W ZAKSIE ZABEZPIECZENIA SPOŁECZNEGO Gertruda Uścińska Instytut Pracy i Spraw Socjalnych SCHEMAT 1. ZWIĄZKI I ZALEŻNOŚCI Międzynarodowa Organizacja Pracy
Warszawa, dnia 13 stycznia 2015 r. Komisja Praw Człowieka przy Naczelnej Radzie Adwokackiej ul. Świętojerska 16 00-202 Warszawa
Warszawa, dnia 13 stycznia 2015 r. Komisja Praw Człowieka przy Naczelnej Radzie Adwokackiej ul. Świętojerska 16 00-202 Warszawa Pan Władysław Kosiniak-Kamysz Minister Pracy i Polityki Społecznej ul. Nowogrodzka
UZASADNIONA OPINIA PARLAMENTU NARODOWEGO W SPRAWIE POMOCNICZOŚCI
Parlament Europejski 2014-2019 Komisja Prawna 19.5.2016 UZASADNIONA OPINIA PARLAMENTU NARODOWEGO W SPRAWIE POMOCNICZOŚCI Przedmiot: Uzasadniona opinia Sejmu Rzeczypospolitej Polskiej w sprawie wniosku
UCHWAŁA SENATU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ. z dnia 9 stycznia 2015 r.
UCHWAŁA SENATU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ z dnia 9 stycznia 2015 r. w sprawie wniesienia do Sejmu projektu ustawy o zmianie ustawy Kodeks rodzinny i opiekuńczy oraz ustawy Kodeks postępowania cywilnego
Prawo prywatne międzynarodowe
Prawo prywatne międzynarodowe Rok akademicki 2017/2018 Zajęcia nr 4 mgr Maria Dymitruk maria.dymitruk@uwr.edu.pl Centrum Badań Problemów Prawnych i Ekonomicznych Komunikacji Elektronicznej Pytania 1. Jakie
Zasada demokratycznego państwa prawnego. Olga Hałub Katedra Prawa Konstytucyjnego
Zasada demokratycznego państwa prawnego Olga Hałub Katedra Prawa Konstytucyjnego Art. 2 Rzeczpospolita Polska jest demokratycznym państwem prawnym urzeczywistniającym zasady sprawiedliwości społecznej
UCHWAŁA NR... RADY GMINY PIĄTNICA. z dnia... 2012 r. w sprawie przyjęcia do realizacji Gminnego Programu Wspierania Rodziny na lata 2013-2016
Projekt z dnia 1 października 2012 r. UCHWAŁA NR... RADY GMINY PIĄTNICA z dnia... 2012 r. w sprawie przyjęcia do realizacji Gminnego Programu Wspierania Rodziny na lata 2013-2016 Na podstawie art. 18 ust.
Prawa rodzica/opiekuna do uzyskiwania informacji na temat nauki szkolnej ucznia oraz do objęcia go pomocą psychologiczno pedagogiczną.
Prawa rodzica/opiekuna do uzyskiwania informacji na temat nauki szkolnej ucznia oraz do objęcia go pomocą psychologiczno pedagogiczną. Mgr Mirosława Grzemba-Wojciechowska Dyrektor Szkoły Podstawowej nr
KONWENCJA NR 149. dotycząca zatrudnienia oraz warunków pracy i życia personelu pielęgniarskiego, przyjęta w Genewie dnia 21 czerwca 1977 r.
Dz.U.1981.2.4 KONWENCJA NR 149 dotycząca zatrudnienia oraz warunków pracy i życia personelu pielęgniarskiego, przyjęta w Genewie dnia 21 czerwca 1977 r. (Dz. U. z dnia 30 stycznia 1981 r.) W imieniu Polskiej
Wyrok z 16 lipca 2007 r., SK 61/06 BRAK MOŻLIWOŚCI UZNANIA DZIECKA PO JEGO ŚMIERCI
Wyrok z 16 lipca 2007 r., SK 61/06 BRAK MOŻLIWOŚCI UZNANIA DZIECKA PO JEGO ŚMIERCI Rodzaj postępowania: skarga konstytucyjna Inicjator: osoba fizyczna Skład orzekający: 5 sędziów Zdania odrębne: 0 Przedmiot
ZABEZPIECZE NIA SPOŁECZNE
ZABEZPIECZE NIA SPOŁECZNE Ustawa z dnia 4 września 1997 roku o działach administracji rządowej ( Dz. U. Z 2007 r. nr 65, poz. 437 z pózn. zm.) określa zadania i kompetencje właściwych ministrów, m.in.
PRAWA DZIECI A OBOWIĄZKI NAUCZYCIELI. w świetle przepisów prawa
PRAWA DZIECI A OBOWIĄZKI NAUCZYCIELI w świetle przepisów prawa Zależności Konwencja o prawach dziecka 1. Prawo do wychowania w duchu tolerancji i zrozumienia dla innych, bez dyskryminacji wynikającej z
RZECZPOSPOLITA POLSKA Zastępca Rzecznika Praw Obywatelskich. Ryszard CZERNIAWSKI RPO-742891-VII-720/13/KG/MMa
RZECZPOSPOLITA POLSKA Zastępca Rzecznika Praw Obywatelskich Ryszard CZERNIAWSKI RPO-742891-VII-720/13/KG/MMa 00-090 Warszawa Tel. centr. 22 551 77 00 Al. Solidarności 77 Fax 22 827 64 53 Pan Tadeusz Sławecki
WYROK W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ. SSN Krzysztof Staryk (przewodniczący) SSN Zbigniew Myszka (sprawozdawca) SSN Maciej Pacuda
Sygn. akt I UK 411/16 WYROK W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ Sąd Najwyższy w składzie: Dnia 5 października 2017 r. SSN Krzysztof Staryk (przewodniczący) SSN Zbigniew Myszka (sprawozdawca) SSN Maciej
Spis treści. 4. Nieodpłatna pomoc prawna w postępowaniu przed Trybunałem Konstytucyjnym charakterystyka
Przedmowa... XIII Wykaz skrótów... XV Wykaz literatury... XIX Wykaz orzecznictwa... LI Wprowadzenie... 1. Założenia metodologiczne... I. Uzasadnienie wyboru tematu... II. Metody badawcze... III. Struktura...
Prawa człowieka w szkole. Arleta Kycia
Prawa człowieka w szkole Arleta Kycia PRAWA CZŁOWIEKA KaŜdemu człowiekowi przysługują pewne prawa wynikające z godności osoby ludzkiej Prawa człowieka gwarantują: Konstytucja RP Powszechna Deklaracja Praw
Historia praw dziecka
Prawa Dziecka Historia praw dziecka Pierwsze, rozpoczęte badania psychologiczne nad sytuacją dziecka, w duchu rozważań poglądów humanistycznych pojawiły się z końcem XIX wieku. Wcześniej dziecko, jako
*** PROJEKT ZALECENIA
PARLAMENT EUROPEJSKI 2009-2014 Komisja Wolności Obywatelskich, Sprawiedliwości i Spraw Wewnętrznych 2011/0431(APP) 3.9.2012 *** PROJEKT ZALECENIA w sprawie wniosku dotyczącego decyzji Rady ustanawiającej
Godnośd dziecka. oprac. Ewa Frołow w oparciu o materiały dostępne w Internecie
Godnośd dziecka 1 Dziecko oznacza każdą istotę ludzką w wieku poniżej osiemnastu lat, chyba że zgodnie z prawem odnoszącym się do dziecka uzyska ono wcześniej pełnoletniośd. Art.1 Konwencji o prawach dziecka
Druk nr 2550 Warszawa, 16 lutego 2004 r.
SEJM RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ IV kadencja Prezes Rady Ministrów RM 10-14-04 Druk nr 2550 Warszawa, 16 lutego 2004 r. Pan Marek Borowski Marszałek Sejmu Rzeczypospolitej Polskiej Na podstawie art. 118
Przedmowa Wykaz skrótów
Spis treści Przedmowa Wykaz skrótów V XIII Rodzice - dzieci Rozdział I. Pochodzenie dziecka. Wstępna charakterystyka l 1. Ustalenie pokrewieństwa i statusu rodzinnego 2 I. Uwagi wstępne 2 II. Ustalenie
(wyciąg według stanu prawnego na dzień 31 stycznia 2009 r.)
Dobre praktyki legislacyjne 7 Obowiązywanie rozporządzenia w sytuacji pośredniej zmiany przepisu upoważniającego do jego wydania Teza Utrata mocy obowiązującej rozporządzenia następuje nie tylko w sytuacji
SENAT RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ VIII KADENCJA SPRAWOZDANIE
SENAT RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ VIII KADENCJA Warszawa, dnia 17 grudnia 2014 r. Druk nr 757 S SPRAWOZDANIE KOMISJI USTAWODAWCZEJ, KOMISJI PRAW CZŁOWIEKA, PRAWORZĄDNOŚCI I PETYCJI, KOMISJI RODZINY, POLITYKI
USTAWA. z dnia 24 lipca 2015 r. o zmianie ustawy o świadczeniach rodzinnych oraz niektórych innych ustaw 1)
Kancelaria Sejmu s. 1/22 USTAWA Opracowano na podstawie: Dz. U. z 2015 r. poz. 1217, 1735. z dnia 24 lipca 2015 r. o zmianie ustawy o świadczeniach rodzinnych oraz niektórych innych ustaw 1) Art. 1. W
PRAWA CZŁOWIEKA Dokumenty międzynarodowe
Konwencja o Ochronie Praw Człowieka i Podstawowych Wolności Prawa i wolności: prawo do życia, zniesienie kary śmierci, wolność od tortur i nieludzkiego lub poniżającego traktowania lub karania, wolność
Zasada autonomii i wzajemnej niezależności oraz współdziałania między państwem a kościołami i innymi związkami wyznaniowymi
SABINA ŁACH Zasada autonomii i wzajemnej niezależności oraz współdziałania między państwem a kościołami i innymi związkami wyznaniowymi Model relacji między państwem a kościołami i innymi związkami wyznaniowymi
Projektodawca: WYG Consulting Sp. z o. o.
91 NOWYCH FIRM projekt dotacyjny dla mieszkańców powiatów południowozachodniej części województwa dolnośląskiego pozostających bez pracy, w szczególnej sytuacji na rynku pracy Projekt współfinansowany
U S T AWA z dnia 2015 r. o zmianie ustawy o świadczeniach rodzinnych oraz niektórych innych ustaw 1)
Projekt z dnia 7 stycznia 2015 r. U S T AWA z dnia 2015 r. o zmianie ustawy o świadczeniach rodzinnych oraz niektórych innych ustaw 1) Art. 1. W ustawie z dnia 28 listopada 2003 r. o świadczeniach rodzinnych
Opinia prawna w sprawie pytania prawnego Sądu Rejonowego w Poznaniu skierowanego do Trybunału Konstytucyjnego (sygn akt. P. 28/02)
Warszawa, dnia 16 grudnia 2002 r. Opinia prawna w sprawie pytania prawnego Sądu Rejonowego w Poznaniu skierowanego do Trybunału Konstytucyjnego (sygn akt. P. 28/02) Stosownie do zlecenia z dnia 18 listopada
o zmianie ustawy o pracownikach urzędów państwowych oraz ustawy o pracownikach samorządowych.
SENAT RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ VII KADENCJA Warszawa, dnia 10 marca 2010 r. Druk nr 811 KOMISJA USTAWODAWCZA Pan Bogdan BORUSEWICZ MARSZAŁEK SENATU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ Na podstawie art. 85a ust.
WYROK W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ. SSN Roman Kuczyński (przewodniczący) SSN Beata Gudowska (sprawozdawca) SSN Zbigniew Korzeniowski
Sygn. akt II UK 52/14 WYROK W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ Sąd Najwyższy w składzie: Dnia 18 listopada 2014 r. SSN Roman Kuczyński (przewodniczący) SSN Beata Gudowska (sprawozdawca) SSN Zbigniew Korzeniowski
KONSTYTUCJA FEDERACJI ROSYJSKIEJ A ROSYJSKA I EUROPEJSKA TRADYCJA KONSTYTUCYJNA
Ub Hamburg A/553552 Jerzy Kowalski KONSTYTUCJA FEDERACJI ROSYJSKIEJ A ROSYJSKA I EUROPEJSKA TRADYCJA KONSTYTUCYJNA Polskie Wydawnictwo Prawnicze Warszawa - Poznań 2009 Spis treści Wstęp 11 1. Zakres tematyczny
(l) Konieczność nowelizacji przep1sow Kodeksu pracy dotyczących urlopu wychowawczego w zakresie przedstawionym w projekcie związana jest z:
Uzasadnienie (l) Konieczność nowelizacji przep1sow Kodeksu pracy dotyczących urlopu wychowawczego w zakresie przedstawionym w projekcie związana jest z: l) wejściem w życie dyrektywy Rady 2010/18/UE z
Przygotowanie do usamodzielnienia ciężarnych wychowanek placówki resocjalizacyjno rewalidacyjnej na przykładzie Młodzieżowego Ośrodka Wychowawczego w
Przygotowanie do usamodzielnienia ciężarnych wychowanek placówki resocjalizacyjno rewalidacyjnej na przykładzie Młodzieżowego Ośrodka Wychowawczego w Kwidzynie Analizą badawczą objęto 27 wychowanek ciężarnych
KONWENCJA (NR 87) (Dz. U. z dnia 28 maja 1958 r.) W Imieniu Polskiej Rzeczypospolitej Ludowej RADA PAŃSTWA POLSKIEJ RZECZYPOSPOLITEJ LUDOWEJ
Dz.U.58.29.125 KONWENCJA (NR 87) DOTYCZĄCA WOLNOŚCI ZWIĄZKOWEJ I OCHRONY PRAW ZWIĄZKOWYCH, przyjęta w San Francisco dnia 9 lipca 1948 r. (Dz. U. z dnia 28 maja 1958 r.) W Imieniu Polskiej Rzeczypospolitej
Spis treści Wykaz ważniejszych skrótów
Wykaz ważniejszych skrótów... 11 1. Czasopisma... 11 2. Piśmiennictwo... 12 Wprowadzenie... 13 Rozdział I Regulacja skutków prawnych separacji w prawie obcym i kanonicznym oraz w prawie polskim w ujęciu
DZIENNIK USTAW RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ
DZIENNIK USTAW RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ Warszawa, dnia 21 sierpnia 2015 r. Poz. 1217 USTAWA z dnia 24 lipca 2015 r. o zmianie ustawy o świadczeniach rodzinnych oraz niektórych innych ustaw 1) Art. 1.
DZIENNIK USTAW RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ
DZIENNIK USTAW RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ Warszawa, dnia 21 sierpnia 2015 r. Poz. 1217 USTAWA z dnia 24 lipca 2015 r. o zmianie ustawy o świadczeniach rodzinnych oraz niektórych innych ustaw 1) Art. 1.
STATUT FUNDACJI ŚWIATŁO-ŻYCIE Tekst jednolity z dnia 27 lutego 2014 r.
Fundacja Światło-Życie wpisana do rejestru fundacji dnia 26 maja 1989 r. prowadzonego przez Sąd Rejonowy dla Warszawy-Pragi Wydział VII Cywilny pod numerem RF I 157; Sygn. akt VII Ns Rej F-70/89 Numer
Dr hab. Monika Lewandowicz-Machnikowska
Dr hab. Monika Lewandowicz-Machnikowska Regulacja prawna zabezpieczenia społecznego: } uregulowania międzynarodowe } uregulowania krajowe W międzynarodowym prawie zabezpieczenia społecznego można wyodrębnić:
SENAT RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ VIII KADENCJA
SENAT RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ VIII KADENCJA Warszawa, dnia 26 czerwca 2015 r. Druk nr 959 MARSZAŁEK SEJMU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ Pan Bogdan BORUSEWICZ MARSZAŁEK SENATU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ Zgodnie
DEKLARACJA PRAW OSÓB NALEŻĄCYCH DO MNIEJSZOŚCI NARODOWYCH LUB ETNICZNYCH, RELIGIJNYCH I JĘZYKOWYCH
DEKLARACJA PRAW OSÓB NALEŻĄCYCH DO MNIEJSZOŚCI NARODOWYCH LUB ETNICZNYCH, RELIGIJNYCH I JĘZYKOWYCH rezolucja Zgromadzenia Ogólnego ONZ nr 47/135 przyjęta i proklamowana w dniu 10 grudnia 1992 roku Zgromadzenie
PRAWO RODZINNE I OPIEKUŃCZE. Autor: Tadeusz Smyczyński
PRAWO RODZINNE I OPIEKUŃCZE Autor: Tadeusz Smyczyński Wprowadzenie ő 1. Rodzina jako zjawisko społeczne i prawne rodziny i jej funkcje 2. Funkcje rodziny II. Powstanie rodziny III. Skład rodziny IV. Więzi
Spis treści. Wykaz skrótów... Wykaz literatury... Wykaz orzecznictwa... Wykaz aktów normatywnych... Wstęp...
Wykaz skrótów... Wykaz literatury... Wykaz orzecznictwa... Wykaz aktów normatywnych... Wstęp... XV XXI XLVII LIII LIX Część I. Dobra osobiste pojmowane w kategorii wartości Wprowadzenie... 3 Rozdział I.
OPINIA KRAJOWEJ RADY SĄDOWNICTWA z dnia 27 listopada 2017 r.
OPINIA KRAJOWEJ RADY SĄDOWNICTWA z dnia 27 listopada 2017 r. w przedmiocie projektu ustawy o europejskiej partii politycznej i europejskiej fundacji politycznej (nr z wykazu prac legislacyjnych: UC93)
Wyrok z dnia 8 lutego 2000 r. II UKN 374/99
Wyrok z dnia 8 lutego 2000 r. II UKN 374/99 Konwencja Generalna pomiędzy Polską a Francją o zabezpieczeniu społecznym, Układ dodatkowy dotyczący systemu zabezpieczenia społecznego stosowanego do pracowników
V LUBUSKI KONGRES KOBIET
V LUBUSKI KONGRES KOBIET Zielona Góra, 12 października 2013r. POLITYKA PRORODZINNA Pierwsze mieszkanie Ciąża Narodziny dziecka Opieka nad dzieckiem Pierwsze kroki w edukacji Wyzwania demograficzne Do 2030r.
Warszawa, dnia 22 listopada 2001 r.
Warszawa, dnia 22 listopada 2001 r. Opinia prawna w sprawie pytania prawnego Sądu Okręgowego Sądu Pracy i Ubezpieczeń Społecznych w Gdańsku do Trybunału Konstytucyjnego - sygn. akt P.10/01. Sąd Okręgowy
SPIS TREŚCI Wstęp... 9 Wykaz skrótów... 13 Rozdział 1. Prawo podatkowe w systemie prawa... 15 1.1. Uwagi wprowadzające... 16 1.2. Prawo podatkowe jako gałąź prawa... 16 1.2.1. Przesłanki uzasadniające
Pojęcie administracji Administracja oznacza wydzielone w państwie struktury organizacyjne powołane specjalnie do realizacji określonych celów o charak
PRAWO ADMINISTRACYJNE *Pojęcie Administracji *Pojęcie Prawa Administracyjnego *Demokratyczne Państwo Prawa mgr Arkadiusz Łukaszów Zakład Prawa Administracyjnego Instytut Nauk Administracyjnych Pojęcie
Prawa człowieka prawa dziecka ucznia oraz jego obowiązki
Prawa człowieka prawa dziecka ucznia oraz jego obowiązki Podstawowe dokumenty mówiące o ochronie praw człowieka Karta Narodów Zjednoczonych z 1945 r. Powszechna Deklaracja Praw Człowieka z 1948 r. Wszyscy
Opinia prawna sporządzona dla Biura Analiz Sejmowych Kancelarii Sejmu w Warszawie
Warszawa dn. 8 stycznia 2016 r. Dr hab. prof. nadzw. Mirosław Karpiuk Opinia prawna sporządzona dla Biura Analiz Sejmowych Kancelarii Sejmu w Warszawie Bezpośrednie stosowanie Konstytucji RP przez Trybunał
Dz.U. 2015 poz. 1220
Kancelaria Sejmu s. 1/6 Dz.U. 2015 poz. 1220 USTAWA z dnia 25 czerwca 2015 r. o zmianie ustawy Kodeks pracy oraz niektórych innych ustaw 1) Art. 1. W ustawie z dnia 26 czerwca 1974 r. Kodeks pracy (Dz.
Prawo rodzinne i opiekuńcze
Małgorzata Łączkowska Anna Natalia Schulz Anna Urbańska-Łukaszewicz Prawo rodzinne i opiekuńcze testy pytania kazusy tablice 2. wydanie REPETYTORIA C H BECK Prawo rodzinne i opiekuńcze W sprzedaży: A.
U C H W A Ł A SENATU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ. z dnia 8 lipca 2010 r.
U C H W A Ł A SENATU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ z dnia 8 lipca 2010 r. w sprawie wniesienia do Sejmu projektu ustawy o zmianie ustawy o pracownikach urzędów państwowych oraz ustawy o pracownikach samorządowych
Spis treści. III. Sytuacje sporne pomiędzy małżonkami Podsumowanie Wnioski Indeks rzeczowy
Wprowadzenie... Wykaz skrótów... Bibliografia... XIII XIX XXIII Rozdział I. Zagadnienia wprowadzające... 1 1. Rodzina jako wartość konstytucyjna... 1 I. Konstytucyjna ochrona rodziny... 1 II. Standardy
Uchwała z dnia 1 kwietnia 1998 r. III ZP 2/98. Przewodniczący SSN: Barbara Wagner, Sędziowie SN: Stefania Szymańska, Maria Tyszel (sprawozdawca).
Uchwała z dnia 1 kwietnia 1998 r. III ZP 2/98 Przewodniczący SSN: Barbara Wagner, Sędziowie SN: Stefania Szymańska, Maria Tyszel (sprawozdawca). Sąd Najwyższy, z udziałem prokuratora Prokuratury Krajowej
Część I. Prawo konstytucyjne, Unii Europejskiej, międzynarodowe
Część I. Prawo konstytucyjne, Unii Europejskiej, międzynarodowe 1. Konstytucja Rzeczypospolitej Polskiej z 2.4.1997 r. (Dz.U. Nr 78, poz. 483 ze zm. i sprost.) 1.1. Test 1. Rzeczpospolita Polska jest:
ZASADY NACZELNE USTROJU RP
ZASADY NACZELNE USTROJU RP Zasady naczelne ustroju RP Zawierają idee przewodnie ustawy zasadniczej. Są to normy prawne zawarte w Konstytucji, których szczególna doniosłość charakteryzuje się w tym, że
Zasiłek rodzinny i dodatki do zasiłku rodzinnego. Wysokość zasiłku rodzinnego wynosi miesięcznie:
Zasiłek rodzinny i dodatki do zasiłku rodzinnego Wysokość zasiłku rodzinnego wynosi miesięcznie: 77 zł miesięcznie na dziecko w wieku do ukończenia 5 roku życia 106 zł miesięcznie na dziecko w wieku powyżej
Andrzej Mączyński przewodniczący Janusz Niemcewicz sprawozdawca Jadwiga Skórzewska-Łosiak Jerzy Stępień Marian Zdyb,
8 POSTANOWIENIE z dnia 22 stycznia 2003 r. Sygn. akt K 44/01 Trybunał Konstytucyjny w składzie: Andrzej Mączyński przewodniczący Janusz Niemcewicz sprawozdawca Jadwiga Skórzewska-Łosiak Jerzy Stępień Marian
KARTA DOSTAWCÓW. Gospodarcze, środowiskowe i społeczne wymagania zrównoważonego rozwoju stanowią kluczowe wytyczne strategii Grupy Saint-Gobain.
KARTA DOSTAWCÓW Gospodarcze, środowiskowe i społeczne wymagania zrównoważonego rozwoju stanowią kluczowe wytyczne strategii Grupy Saint-Gobain. Grupa przystąpiła do Światowego Paktu Global Compact Narodów
ivfa,ek Michalak Warszawa, 15 stycznia 2015 r. RZECZPOSPOLITA POLSKA Rzecznik Praw Dziecka Pan Stanisław Trociuk Zastępca Rzecznika Praw Obywatelskich
ivfa,ek Michalak ZSS422.220 14BS Pan w odpowiedzi na pimo z 16 grudnia 2014 r. roku dotyczące problemów przestrzegania 1. Dostęp do Karty Dużej Rodziny. w których rodzice pozostąją w związku nieformalnym
Ne tle skarg kierowanych do Rzecznika Praw Obywatelskich ujawnił się problem
RZECZPOSPOLITA POLSKA Rzecznik Praw Obywatelskich RPO-702889-III-12/LN 00-090 Warszawa Tel. centr. 22 551 77 00 Al. Solidarności 77 Fax 22 827 64 53 Pan Jarosław Gowin Minister Sprawiedliwości Ne tle skarg
Wydział Prawa, Administracji i Ekonomii ŚWIADCZENIA RODZINNE
ŚWIADCZENIA RODZINNE Podstawa prawna: Ustawa z dnia 28 listopada 2003 r. o świadczeniach rodzinnych (tekst jednolity Dz. U. z 2015 r., poz. 114 ze zm.). Rozporządzenia Ministra Polityki Społecznej z dnia
KONWENCJA. o uznawaniu rozwodów i separacji, sporządzona w Hadze dnia 1 czerwca 1970 r. (Dz. U. z dnia 28 maja 2001 r.)
Dz.U.01.53.561 KONWENCJA o uznawaniu rozwodów i separacji, sporządzona w Hadze dnia 1 czerwca 1970 r. (Dz. U. z dnia 28 maja 2001 r.) W imieniu Rzeczypospolitej Polskiej PREZYDENT RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ
Rada Unii Europejskiej Bruksela, 28 kwietnia 2016 r. (OR. en)
Rada Unii Europejskiej Bruksela, 28 kwietnia 2016 r. (OR. en) Międzyinstytucjonalny numer referencyjny: 2016/0061 (NLE) 8112/16 JUSTCIV 69 AKTY USTAWODAWCZE I INNE INSTRUMENTY Dotyczy: DECYZJA RADY upoważniająca
SPIS TREŚCI. Wykaz skrótów... Przedmowa...
SPIS TREŚCI Wykaz skrótów... Przedmowa... XIII XIX Rozdział I. Źródła prawa pracy... 1 1. Zagadnienia ogólne... 2 2. Charakter prawny norm prawa pracy... 4 3. Źródła prawa pracy... 4 I. Źródła powszechnego
KONWENCJA O PRAWACH DZIECKA
KONWENCJA O PRAWACH DZIECKA Poniżej prezentujemy wybrane postanowienia Konwencji o prawach dziecka ilustrowane pracami laureatów konkursu plastycznego Prawa dziecka oczami dzieci, zrealizowanego w ramach
PRAWO. mgr Anna Kuchciak 2015/2016
PRAWO KONSTYTUCYJNE mgr Anna Kuchciak 2015/2016 Art. 228 Konstytucji RP S TA N Y N A D Z W Y C Z A J N E Rozdział XI Konstytucji RP Stany nadzwyczajne 1. W sytuacjach szczególnych zagrożeń, jeżeli zwykłe
Spis treści. III. Koncepcja powściągliwego stosowania klauzuli porządku. publicznego na przykładzie rozwodów przez odrzucenie (talak)...
Wykaz skrótów... Bibliografia... Wykaz orzecznictwa... Wprowadzenie... XIII XXXI LV LXVII Rozdział I. Pojęcie klauzuli porządku publicznego, jej rozwój i rola we współczesnym prywatnoprawnym obrocie międzynarodowym...
Ośrodek Badań, Studiów i Legislacji
Lublin, dnia 21 stycznia 2013 r. OPINIA PRAWNA 1. Cel opinii: Celem opinii jest określenie charakteru prawnego oraz zasad udzielania i sposobu obliczania wymiaru płatnego urlopu, przysługującego pracownikowi
Prawa Człowieka i systemy ich ochrony
Prawa Człowieka i systemy ich ochrony Konwencja o prawach dziecka Zaoczne Studia Administracji 2016/2017 semestr zimowy Konwencja o prawach dziecka 1. Konwencja o prawach dziecka a) Geneza b) Wartości
Opinia do ustawy o zmianie ustawy o funduszach inwestycyjnych oraz ustawy o podatku dochodowym od osób prawnych (druk nr 1357)
Warszawa, dnia 6 września 2011 r. Opinia do ustawy o zmianie ustawy o funduszach inwestycyjnych oraz ustawy o podatku dochodowym od osób prawnych (druk nr 1357) I. Cel i przedmiot ustawy Celem nowelizacji
1. Na czym polega zasada ochrony praw słusznie nabytych?
Sopot, dnia 09.05.2014 r. sygn.: 000078 OPINIA PRAWNA sporządzona o zlecenie skierowane przez Zleceniodawcę Pana Czesława Miś Członka Zarządu Krajowego OZZL w dniu 07.05.2014 r. o godzinie 19:41 w ramach
co nastolatek i nastolatka o seksualności wiedzieć powinni
co nastolatek i nastolatka o seksualności wiedzieć powinni ZdrovveLove co nastolatek i nastolatka o seksualności wiedzieć powinni Cykl zajęć obejmuje 8 godz. lekcyjnych po 45 minut, o następującej tematyce:
Warszawa, dnia 17lipca 2013 r. Pan Lech Czapla Szef Kancelarii Sejmu RP
17.07.2013 3.2.0/6124 ZWIĄZEK BANKÓW POLSKICH 1111111111111111111111111111111111 00040040499 Do druku nr 1490 Warszawa, dnia 17lipca 2013 r. Pan Lech Czapla Szef Kancelarii Sejmu RP w związku z pismem
Pan Marek Borowski Marszałek Sejmu Rzeczypospolitej Polskiej
SEJM RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ IV kadencja Prezes Rady Ministrów RM 10-171-03 Druk nr 2112 Warszawa, 16 października 2003 r. Pan Marek Borowski Marszałek Sejmu Rzeczypospolitej Polskiej Na podstawie art.
Zgodnie z Ustawą z dnia 28 listopada 2003r. o świadczeniach rodzinnych świadczeniami rodzinnymi są:
Zgodnie z Ustawą z dnia 28 listopada 2003r. o świadczeniach rodzinnych świadczeniami rodzinnymi są: 1. zasiłek rodzinny oraz dodatki do zasiłku rodzinnego z tytułu: urodzenia dziecka, opieki nad dzieckiem