Pojęcie administracji Administracja oznacza wydzielone w państwie struktury organizacyjne powołane specjalnie do realizacji określonych celów o charak

Transkrypt

1 PRAWO ADMINISTRACYJNE *Pojęcie Administracji *Pojęcie Prawa Administracyjnego *Demokratyczne Państwo Prawa mgr Arkadiusz Łukaszów Zakład Prawa Administracyjnego Instytut Nauk Administracyjnych

2 Pojęcie administracji Administracja oznacza wydzielone w państwie struktury organizacyjne powołane specjalnie do realizacji określonych celów o charakterze zadań publicznych,

3 Pojęcie administracji Administracja oznacza określoną i o specjalnych cechach działalność podejmowaną w ramach realizacji celów o charakterze publicznym,

4 Pojęcie administracji Administracja oznacza ludzi zatrudnionych (powołanych, mianowanych, wybieranych, przyjętych do pracy w oparciu o umowę cywilną) w strukturach wyodrębnionych w pierwszym znaczeniu, czyli ludzi zatrudnionych w Administracji jako wydzielonej w państwie struktury organizacyjne powołane specjalnie do realizacji określonych celów o charakterze zadań publicznych.

5 Pojęcie administracji Administracja jest pewną organizacją składającą się z różnych organów i skupionych wokół nich jednostek organizacyjnych, utworzoną w celu wykonywania zadań publicznych w sposób określony przez ustawy.

6 Pojęcie administracji Administracją jest pewną działalnością. Gdy działalność tę prowadzi państwo jako określona organizacja, wtedy mamy do czynienia z administracją państwową w znaczeniu ścisłym.. Jeżeli natomiast działalność taka prowadzą także inne organy i instytucje, to możemy mówić o administracji państwowej w znaczeniu szerszym.

7 Pojęcie administracji definicje Z obszaru definicji przedmiotowych negatywno Administracja jest to podejmowana w publicznym celu działalność państwa (i związków publicznoprawnych) poza ustawodawstwem i sądownictwem

8 Pojęcie administracji definicje Z obszaru definicji negatywno podmiotowych Administracja jest to działalność tych organów publicznych (państwowych), które nie są organami ustawodawczymi i sądowymi

9 Pojęcie administracji Z obszaru pozytywnych definicje definicji przedmiotowych Administracja to działalność (celowa praktyczna rzeczywista, konkretna, planowana, bezpośrednia, władcza, ciągła, regulująca, twórcza, kontrolowana, oparta na prawie, trwała, organizatorska, kierownicza, swoista), mająca na celu realizację (potrzeb) zadań publicznych.

10 Pojęcie administracji definicje Z obszaru podmiotowych definicji pozytywnych Administracja jest to działalność organów administracyjnych.

11 Pojęcie administracji definicje Z obszaru definicji opartych na kryterium szczególnym Administracja jest to ta część działalności państwa, w wyniku której powstaje stosunek administracyjnoprawny.

12 Pojęcie administracji definicje Z obszaru definicji opartych na kryterium szczególnym Administracja to taka bezpośrednia i konkretna działalność, którą przez czynności rzeczywiste realizuje się cele bezpieczeństwa, postępu i dobrobytu zbiorowości.

13 Pojęcie administracji według prof. J. Bocia Administracja publiczna jest to przejęte przez państwo i realizowane przez jego zawisłe organy, a także przez organy samorządu terytorialnego zaspokajanie zbiorowych i indywidualnych potrzeb obywateli, wynikających ze współżycia ludzi w społecznościach.

14 Pojęcie administracji według prof. Niewiadomskiego Administracja publiczna jawi się jako ogół działań o charakterze organizatorskim i wykonawczym, mający na celu realizację dobra wspólnego przez różne podmioty (niekoniecznie państwowe) związane co do podstawy i form działalności ustawą, pozostające pod kontrolą społeczną.

15 PRZESŁANKI ROZWOJU INGERENCJI ADMINISTRACJI * Przesłanki warunki: 1. materialne możliwości samorządu terytorialnego 2. stan organizacyjny państwa państwa 3. polityka społeczno gospodarcza i

16 PRZESŁANKI ROZWOJU INGERENCJI ADMINISTRACJI * Przesłanki cele: 1. interes społeczny/publiczny 2. interes państwa 3. interes indywidualny

17 SFERY INGERENCJI ADMINISTRACJI POLICJA ADMINISTRACYJNA REGLAMENTACJA REGULACJA ŚWIADCZENIA MATERIALNE I NIEMATERIALNE

18 POJĘCIE PRAWA ADMINISTRACYJNEGO Prawo administracyjne to zespół norm regulujących działalność administracyjną (tzn. administrację w sensie przedmiotowym). Prawem administracyjnym, jest prawo, które posługuje się władztwem.

19 POJĘCIE PRAWA ADMINISTRACYJNEGO Prawem administracyjnym, jest prawo, które posługuje się władztwem.

20 POJĘCIE PRAWA ADMINISTRACYJNEGO Prawo administracyjne dotyczy administracji publicznej (pojmowanej jako dziedzina kultury społecznej) i jest dla niej swoiste, tzn. obejmuje to co jest wytworzone właśnie dla organizacji i działania administracji publicznej, a nie zarazem dla innych dziedzin kultury społecznej.

21 BUDOWA PRAWA ADMINISTRACYJNEGO 1. Prawo ustrojowe 2. Prawo materialne 3. Prawo procesowe

22 PRAWO ADMINISTRACYJNE JAKO PRAWO PUBLICZNE Cechy prawa publicznego 1. Decyzja co do zastosowania jego postanowień jest wynikiem działań specjalnych podmiotów publicznych,

23 PRAWO ADMINISTRACYJNE JAKO PRAWO PUBLICZNE Cechy prawa publicznego 2. Adresat postanowień podmiotów publicznych nie może uchylić się od skutków decyzji podmiotu publicznego,

24 PRAWO ADMINISTRACYJNE JAKO PRAWO PUBLICZNE Cechy prawa publicznego 3. Relacje między podmiotem publicznym a adresatem jednostronnie ustala podmiot publiczny,

25 PRAWO ADMINISTRACYJNE JAKO PRAWO PUBLICZNE Cechy prawa publicznego 4. Podmiot publiczny nie może uchylić się od stosowania prawa publicznego, 5. Dąży do realizacji celu publicznego, 6. Odpowiedzialność za realizację prawa publicznego ponosi podmiot publiczny.

26 PRAWO ADMINISTRACYJNE JAKO PRAWO PUBLICZNE Cechy prawa publicznego 7. Prawo publiczne reguluje prawa i obowiązki ogółu jednostek zobowiązanych do jego przestrzegania. 8. Realizuje, czy też stoi na straży interesu publicznego

27 Wewnętrzne prawo administracyjne

28 CECHY REALIZACJI NORM PRAWA ADMINISTRACYJNEGO 1. musi istnieć podstawa prawna działania, 2. musi istnieć właściwy organ, który może działać, 3. organ musi zadziałać o ile zajdą określone w prawie okoliczności czy to z własnej inicjatywy, czy z inicjatywy zainteresowanego podmiotu.

29 CECHY REALIZACJI NORM PRAWA ADMINISTRACYJNEGO Często działanie administracji ma skutki również w prawie cywilnym, np. 1. warunkuje czynność cywilnoprawną nabycie nieruchomości w Polsce przez cudzoziemca wymaga zezwolenia właściwego organu wydanego we właściwej formie,

30 CECHY REALIZACJI NORM PRAWA ADMINISTRACYJNEGO Często działanie administracji ma skutki również w prawie cywilnym, np. 2. zastępuje czynność cywilnoprawną decyzja o przejęciu zabytku ruchomego,

31 CECHY REALIZACJI NORM PRAWA ADMINISTRACYJNEGO Często działanie administracji ma skutki również w prawie cywilnym, np. 3. ogranicza skutki cywilnego prawa podmiotowego czy czynności cywilnoprawnej czasowe zajęcie nieruchomości w formie decyzji,

32 CECHY REALIZACJI NORM PRAWA ADMINISTRACYJNEGO Często działanie administracji ma skutki również w prawie cywilnym, np. 4. uwarunkowane jest określonym cywilnym prawem podmiotowym bądź określoną czynnością cywilnoprawną przejście na wcześniejszą emeryturę rolniczą wymaga wcześniejszego przekazania gospodarstwa rolnego następcy.

33 DEMOKRATYCZNE PAŃSTWO PRAWA Ślubuję uroczyście, że na zajmowanym stanowisku będę służyć państwu polskiemu i wspólnocie samorządowej, przestrzegać porządku prawnego i wykonywać sumiennie powierzone mi zadania.

34 Zasada demokratycznego państwa prawnego Art. 2 Konstytucji RP Rzeczpospolita Polska jest demokratycznym państwem prawnym urzeczywistniającym zasady sprawiedliwości społecznej

35 Zasada demokratycznego państwa prawnego TK, , K 26/97 ( ) podstawowa treść zasady demokratycznego państwa prawnego wyrażona w art. 2 Konstytucji może i powinna być rozumiana w taki sposób, jak rozumiano treść tej zasady w poprzednim porządku konstytucyjnym.

36 Zasada demokratycznego państwa prawnego TK , K 28/97: W razie zakwestionowana zgodności aktu normatywnego ze standardami demokratycznego państwa prawnego, skonkretyzowanymi i rozwiniętymi w odrębnych postanowieniach ustawy zasadniczej, podstawę kontroli konstytucyjności powinny stanowić przede wszystkim szczegółowe przepisy konstytucyjne( ). Zasada demokratycznego państwa prawnego pełni wówczas przede wszystkim rolę wskazówki interpretacyjnej.

37 Zasada demokratycznego państwa prawnego Aspekt formalny- art. 7 Konstytucji RP Organy władzy publicznej działają na podstawie i w granicach prawa. zasada praworządności formalnej

38 Zasada demokratycznego państwa prawnego Aspekt materialny zasady: Działalność organów władzy opiera się o pewne idee i wartości, takie jak sprawiedliwość, wolność, równość, demokratyzm.

39 Zasada ochrony zaufania obywatela do państwa TK, , K 45/01 ( ) opiera się o pewność prawa, a więc na takim zespole cech przysługujących prawu, które zapewniają jednostce bezpieczeństwo prawne, umożliwiają jej decydowanie o własnym postępowaniu w oparciu o pełną znajomość przesłanek działania organów państwowych ( ).

40 Zakaz retroakcji prawa (wiąże się z zasadą zaufania obywateli do państwa) TK, , U 1/86 Uwaga! Zakaz ten NIE MA charakteru absolutnego:

41 Nakaz zachowania odpowiedniego vacatio legis TK, , K 48/08 ( ) Szczególną gwarancją w tym zakresie jest nie tylko nakaz ustanowienia vacatio legis, ale też jej okres musi mieć charakter odpowiedni do natury wprowadzanego przepisu. Szczególnie zaś w przypadku prawa daninowego należy wymagać dłuższego okresu dostosowawczego. ( ) Sformułowane przez Trybunał wymagania, dotyczące "podatkowego" vacatio legis zachowują swoją aktualność mimo uchylenia (od 31 grudnia 2003 r.) mocy obowiązującej art. 27 ust. 4 ustawy o podatku od osób fizycznych, ponieważ jej miesięczny termin wywodzi się w istocie nie z przepisów ustawy, lecz wprost z zasady demokratycznego państwa prawnego (art. 2 Konstytucji) i wyprowadzonej z niej zasady zaufania do państwa i prawa.

42 Zasada ochrony praw (słusznie) nabytych TK, , P 4/99 ( ) zasady ochrony praw nabytych oraz bezpieczeństwa i pewności prawa chronią jednostki i inne podmioty stosunków prawnych przed ingerencją władzy państwowej. Ochrona zarówno samych praw, jak i ich ekspektatyw!

43 Zasada (dostatecznej) określoności prawa TK, , K 7/99 ( ) Kwestionowane przepisy naruszają zasady przyzwoitej legislacji, do których Trybunał zaliczył między innymi zasadę określoności prawa przewidującą, że przepisy prawne muszą być formułowane w sposób na tyle jasny, aby adresat mógł bez trudności określić prawne konsekwencje swego postępowania.

44 Zasada proporcjonalności TK, , U 10/92 ( ) ograniczenia te muszą uwzględniać konieczność każdorazowego wyważenia rangi prawa czy wolności poddanego ograniczeniu oraz rangi prawa, czy zasady to ograniczenie uzasadniającej. Nie zachowanie koniecznej w tym przypadku proporcjonalności, bądź stwierdzenie, że przyjęte ograniczenie jest w niepotrzebny sposób nadmierne, skutkować może niekonstytucyjność danej regulacji. Uwaga! Bezpośredni związek z omawianą zasadą ma także oparcie systemu źródeł prawa o hierarchiczną budowę

45 Zasady 1. Zasada legalności 2. Zasada praworządności 3. Zasada równości wobec prawa 4. Zasada bezpośredniego stosowania konstytucji