STANDARDY WYMAGA KLASA II ZAKRES ROZSZERZONY Dział Dopuszczajcy Dostateczny Dobry Bardzo nauczania. dobry Walka o hegemoni w Europie w XVI wieku.

Transkrypt

1 Dział Dopuszczajcy Dostateczny Dobry Bardzo nauczania dobry Walka o hegemoni w Europie w XVI wieku. unia personalna, unia realna, unia kalmarska, monarchia narodowa, imperium, potrafi poda przykłady i wskaza cechy. pastwa w Europie Zachodniej i krótko swój wybór uzasadni, zna dynastie panujce w pastwach, zna pojcia: absolutyzm, elekcja, suwerenno, integralno poda róne przykłady form organizacyjnych pastw europejskich : monarchie starego typu i monarchie nowego typu, dostrzega odrbno Imperium Osmaskiego. Zna informacje o Imperium Habsburgów, Rzeszy, Francji, Niderlandach, Anglii i Szwecji przedstawi rónice monarchiami nowego i starego typu, dostrzega odrbno Zwizku Szwajcarskiego. Rozumie procesy polityczne zachodzce w pastwach europejskich oraz potrafi wskaza czynniki wpływajce na wzrost znaczenia pastw w regionie Rozumie polityczne reformacji i potrafi wskaza jej wpływ na polityk. Rozumie rónice wystpujce w rozwoju pastw europejskich, potrafi wskaza tych rónic Kolonializm i konflikty kolonialne w epoce nowoytnej. Zna pojcia: kolonializm, Nowy wiat, wojna sukcesyjna, potrafi wskaza kierunki kolonizacji oraz wymieni kolonizatorów Misja, chrystianizacja, sztuka orientalna. Cywilizacje prekolumbijskie, kultury mezoamerykaskie, andyjskie, konkwista, Inka, Eldorado konflikty kolonialne, omówi je oraz okreli ich podłoe Postawy Europejczyków wobec nowo podbitych terenów, proces chrystianizacji. Omawia proces podboju Dostrzega zwizek procesami gospodarczymi a działaniami politycznymi w dziedzinie kolonializmu Okrela rol kocioła w hiszpaskiej i portugalskiej czci Nowego wiata, wpływy europejskie na Filipinach oraz innych obszarach azjatyckich. Okrela skutki podboju, zna zasady organizacyjne kolonii hiszpaskich oraz pocztki ich walki oniepodległo wykaza zwizek sytuacj polityczn w Europie a mi w koloniach Konsekwencje dominacji Europejczyków w wiecie. Ocenia Walka o Zna pojcia: absolutyzm, wyjani, 1

2 panowanie w Europie XVII w. restauracja, unia realna, Akt nawigacyjny, Ustawa o prawach, wojna trzydziestoletnia, Liga Katolicka, Unia Protestancka, zna wojny trzydziestoletniej, angielskiej, wie na czym polegał kryzys imperium hiszpaskiego sytuacj polityczn w okresie wojny trzydziestoletniej, omówi rewolucj w Anglii, przedstawi sytuacj w Hiszpanii jak zmienił si układ sił Europie w XVII i XVIII w., zna i nastpstwa wydarze politycznych rónice w rozwoju pastw w Europie, rozumie tych rónic, dokonuje oceny zachodzcych Europa rodkowo- Wschodniawalka o dominacj polityczn w XVIII w. zna pojcia: Liga Północna, Liga wita, elektor, hegemonia, wojna północna, potrafi wskaza strony konfliktów, podstawowe okolicznoci oraz ich efekty omówi polityczne w regionie: walk o dominacj Turcji, konflikty Polsk a pastwami ssiednimi, wojn północn wyjani konsekwencje walk Turcji o dominacj w Europie, rozumie proces zmian regionie, rozumie osłabienia pozycji Polski w polityce narodowej Rozumie konfliktów politycznych, potrafi przeprowadzi ich analiz, dostrzega i wyjania zwizki poszczególnymi mi i regionami Europy rodkowo- Wschodniej Walka o panowanie w Europie do połowy XVIII w. Zna pojcia: sukcesja, konfederacja, wojny lskie, potrafi wskaza okolicznoci wzrostu znaczenia Prus, potrafi wskaza podstawowe układy polityczne w Europie, wie kto zwyciył w rywalizacji o hegemoni sankcja pragmatyczna, cud domu brandenburskiego, Zna i potrafi omówi wojen lskich, wojny siedmioletniej, wojny o sukcesj austriack, wyjani kontekst wszystkich układów europejskich oraz przedstawi zmian sojuszy oraz ich konsekwencje wyjani dominacji Prus, oceni polityk pastw europejskich, wskaza sukcesy i poraki w tej polityce Polska i Litwa w pocztkach epoki nowoytnej okrelajce połoenie Polski i Litwy, zna pojcia: unia personalna, Kawalerowie Mieczowi sekularyzacja, polityka dynastyczna, umie wskaza na mapie strefy wpływów Polski i Litwy przedstawi proces budowania dominacji pastwa polskiego i litewskiego w Europie, potrafi stosunki polsko- tureckie Rozumie zasady polityki dynastycznej oraz wspólnych działa podejmowanych przez Polsk i Litw, potrafi wyjani i nastpstwa układu w Wiedniu dokona oceny polityki zagranicznej prowadzonej przez Jagiellonów w XV i XVI w. Wojny o panowanie nad Bałtykiem z okresu walk o Inflanty, wojen ze Szwecj w XVII w. Omawia podstawowe i skutki konfliktów, zna postanowienia traktatów pokojowych, omawia przebieg wojen Zna i skutki konfliktów, omawia z przebiegu wojen w układzie okreli konfliktu dla narodowego połoenia Polski w Europie, ocenia sens prowadzenia wojen 2

3 przyczynowoskutkowym oraz skuteczno stosowanych metod walki Wojny w Europie rodkowo- Wschodniej Wyjania pojcia : dymitriady, polska polityka ekspansji, bitwy i warunki zawieranych pokojów Omawia przebieg konfliktów polsko- rosyjskich w XVII w., zna podstawowe i skutki wojen Zna i skutki wydarze, potrafi przedstawi w układzie przyczynowoskutkowym oceni znaczeni wydarze dla narodowego połoenia Polski, ocenia podejmowane działania, zawierane sojusze, omawia wpływ konfliktów na sytuacje polityczn, gospodarcz społeczn i kulturaln Systemy ustrojowe w Europie XVI XVIII w. władza absolutna, suwerenno, prawo natury, trójpodział władzy, władza ustawodawcza, wykonawcza, sdownicza, prawa człowieka, zna główne hasła myli politycznej humanizmu i owiecenia. uniwersalizm, imperium, parlamenty, Stany Generalne, hugenoci, szlachta urzdnicza, fronda, monarchia absolutna. absolutyzm owiecony, sankcja pragmatyczna, samodzierawie, opricznina, wielka smuta, potrafi wskaza monarchie absolutne owiecone w regionie i omówi charakter rzdów, monarchia konstytucyjna parlament, purytanie, anglikanie, cenzus majtkowy, doa, federacja, konfederacja, lord protektor, restauracja, zasada suwerennoci narodu, teoria umowy społecznej, wolno i równo w yciu publicznym zna twórców koncepcji politycznych, potrafi ich pogldy zwizane z przechodzeniem od monarchii stanowej do monarchii absolutnej we Francji, system władzy powstały we Francji w XVII w. Zna reformy przeprowadzone w monarchiach absolutnych owieconych, umie omówi proces politycznych w Rosji. Omawia proces kształtowania si monarchii konstytucyjnej w Anglii, republiki włoskie, ustrój Zjednoczonych Prowincji rónice pogldami redniowiecznymi i nowoytnymi na pochodzenie, rol pastwa oraz władzy. Wyjania reform we Francji, potrafi przedstawi sens ich wdraania, rozumie ich w procesie budowy absolutyzmu Zna termin okcydentalizacja rónice samodzierawiem a absolutyzmem, potrafi okreli reform. okreli podstawowe rónice po odmiennymi systemami władzy, analizuje podstawowe dokumenty, jak Ustawa prawach czy Konstytucja USA, potrafi wyjani cechy systemu prezydenckiego Zna dzieła najwaniejszych twórców myli politycznej, potrafi je omówi oraz uzasadni prezentowane tam pogldy, rozumie pogldów, wyjania ich wpływ na losy jednostki. Ocenia nowy model władzy, dostrzega jego zalety i wady. postpowe reformy w monarchiach absolutnych owieconych oraz okreli ich wpływ na ycie polityczne, gospodarcze i społeczne. okreli ustrojowych, dostrzega zwizki ami gospodarczymi, społecznymi a powstawaniem nowych ustrojów. 3

4 Niderlandów oraz federacj amerykask Polski system ustrojowy. demokracja szlachecka, konstytucja nihil novi, egzekucja praw i dóbr, trybunał koronny, trybunał litewski, rokosz, konfederacja, elekcja, elekcja viritim, artykuły henrykowskie, sejm walny, stany sejmujce, nobilitacja, zasada jednomylnoci, liberum veto, sejmiki przedsejmowe, relacyjne, deputackie, gospodarcze, konfederacje. unia personalna, unia realna, dualizm pastwa, unia w Krewie, unia lubelska, zna okolicznoci zawarcia i postanowienia unii polsko- litewskich oraz unii polsko- saskiej oligarchia, oligarchia magnacka, patronat magnacki, Konstytucja 3 Maja, Rzeczpospolita Obojga Narodów, KEN sejm ordynaryjny, ekstraordynaryjny, indygenat, instrukcja poselska, zna organy władzy pastwowej oraz ich kompetencje. Zna wszystkie unie polsko litewskie oraz polsko- saskie i okolicznoci ich zawarcia, potrafi omówi cechy oligarchii magnackiej, zna reformy ustrojowe drugiej połowy XVIII w. przedstawi proces decyzyjny w demokracji szlacheckiej, rozumie rol organów władzy, potrafi wskaza demokratyczne rozwizania w systemie władzy. Okrela unii polskolitewskich i polsko- saskich, ich skutki, potrafi omówi proces kształtowania si oligarchii magnackiej, okrela i reform przeprowadzonych w drugiej połowie XVIII w. okreli słaboci systemu politycznego Rzeczpospolitej, potrafi uzasadni pogld mówicy o tym, e demokracja szlachecka to szczególny rodzaj monarchii stanowej, potrafi porówna y ustrojowe w Polsce z ami w innych pastwach europejskich. porówna rozwizania ustrojowe w Rzeczpospolitej z ami ustrojowymi w innych pastwach europejskich, wskazuje owieceniowe cechy ustrojowych, potrafi odnie si do czarnej legendy czasów saskich Kryzys starego porzdkurozbiory i rewolucje zna pojcia: metropolia, ustawa zasadnicza, powstanie, insurekcja, protektorat, abdykacja, jakobini, dyrektoriat oraz zna podstawowe fakty z zakresu powstania USA, rozbiorów Polski i francuskiej Zna fakty zwizane z powstaniem USA, rozbiorami Polski i rewolucj francusk, potrafi opisa y ustrojowe w Ameryce Północnej, Rzeczpospolitej oraz Francji, okreli ich, podejmuje próby oceny wydarze podobiestwa i rónice w zakresie pastwach, dokonuje oceny wydarze Rewolucja we Francji i reformy napoleoskie. Zna pojcia: Zgromadzenie Narodowe, Zgromadzenie Konstytucyjne, Deklaracja Praw Człowieka i Obywatela, jakobini etapy francuskiej i je Omawia zmiany wprowadzone we Francji i Zna przebieg francuskiej, dostrzega zwizki miedzy poszczególnymi mi, okrela Rozumie zmiany ustrojowe wprowadzone na kolejnych etapach, analizuje zwizki rónymi płaszczyznami ycia 4

5 konsulat, konkordat, Kodeks Cywilny, prefekt, mer, zna podstawowe zapisy konstytucji Ksistwa Warszawskiego Europie przez Napoleona w zakresie zasad funkcjonowania pastwa, ustrój Ksistwa Warszawskiego Zna Kodeks Cywilny Napoleona oraz zasady działania administracji w Ksistwie Warszawskim, dostrzega wpływ ustrojowych we Francji na inne obszary europejski społecznego uniwersalny charakter zmian wprowadzonych przez Napoleona, potrafi odnie si do zagadnienia kontynuowania bd odrzucenia przez Napoleona wartoci i haseł rewolucyjnych Epoka napoleoska zna pojcia: blokada kontynentalna, bitwa narodów, kongres wiedeski, sto dni Napoleona, potrafi przedstawi główne etapy przejmowania władzy przez Napoleona we Francji i w Europie omówi proces przejmowania władzy we Francji i w Europie, zna okolicznoci konfliktów narodowych Omawia i konsekwencje działa Napoleona w polityce wewntrznej i narodowej, rozumie układ sił Europie w epoce oceni działania Napoleona w polityce wewntrznej, wskazuje tendencje restauracyjne i rewolucyjne w jego polityce, potrafi okreli cele działa Napoleona w Europie oraz przeanalizowa jego klski Przemiany gospodarcze do koca XVIII w. połownictwo, folwark paszczyniany, dualizm gospodarki, europejskiej, trójpolówka, płodozmian, gospodarka cechowa, system nakładczy, komasacja gruntów, jurydyka, manufaktura, liberalizm gospodarczy rewolucja przemysłowa, maszyna parowa, metalurgia, nadprodukcja, ruch luddystów, Zna podstawowe fakty okreli podstawowe kierunki w gospodarce miejskiej i w komunikacji faktoria, hacjenda kompanie handlowe, bank, giełda wiatowy podział pracy, zna strefy wpływów metropolii Wyjania pojcia: pienidz intensywne, rewolucja agrarna, grodzenia, merkantylizm, cło protekcyjne, kameralizm, fizjokratyzm, interwencjonizm, klasyczna szkoła ekonomii, dostrzega podstawowe rónice w rozwoju gospodarczym Wschodem i Zachodem. wyjani charakter pierwszej przemysłowej, wskaza zmiany w gospodarce spowodowane rewolucja i rozwojem komunikacji wyjani rónice kolonializmem hiszpaskim i gospodarki europejskiej, rozumie zjawisko dualizmu ekonomicznego, okrela jego, rozumie rónice produkcj cechow starego i nowego typu Umie wskaza przemysłowej i gospodarczych, dostrzega problemy wynikajce z rozwoju gospodarczego. wpływy rozwoju komunikacji na ycie gospodarcze paszczynianej do czynszowej oraz od gospodarki cechowej do manufakturowej, potrafi okreli zalety i wady teorii w zakresie polityki gospodarczej Wskazuje zwizki kwestiami społecznymi a rozwojem ospodarki, potrafi oceni pozytywne skutki rozwoju oraz wyjani niebezpieczestwa, potrafi oceni funkcjonowanie doktryn gospodarczych w praktyce dokona analizy społecznych i 5

6 Rzeczpospolita w systemie gospodarki europejskiej Rozłam w chrzecijastwie zachodnim kruszcowy i papierowy, system monetarny, weksel, czek, spółki akcyjne, udziałowe, protekcjonizm, konsumpcjonizm Zna pojcia: folwark, gospodarka folwarcznopaszczyniana, zagrodnicy, komornicy, magnaci, agraryzacja, oczynszowanie,, w zakresie podstawowym, róne typy gospodarki buddyzm, chrzecijastwo, hinduizm, islam, judaizm, luteranizm, husyci, reformacja, kontrreformacja, antyklerykalizm odpust, teologia, herezja, sekularyzacja, celibat, ekskomunika, anabaptyzm, ewangelicy, protestanci, gmina luteraska, pastor, kalwinizm, predestynacja, konkordat, edykt nantejski, akt supremacji, anglikanizm portugalskim oraz polityk pastw kolonialnych, potrafi wyjani termin: rewolucja handlowa wyjani zasady obrotu bezgotówkowego, wyjania spółek akcyjnych w gospodarce, potrafi okreli giełdy i systemów bankowych gospodark folwarcznopaszczynian, kryzys gospodarki w XVII w. oraz tendencje rozwojowe w wieku XVIII i po rozbiorach, potrafi wyjani pojcie reforma napoleoska Kociół syryjsko- chaldejski, ormiaski, koptyjski, albigensi, okrela zasig terytorialny chrzecijastwa, stosunki religijne w Europie u schyłku redniowiecza, okrela podstawowe rozłamu w kociele katolickim, zna główne tezy wystpienia Marcina Lutra Konsystorz, prezbiterianie, zna podstawowe załoenia luteranizmu, kalwinizmu i anglikanizmu, potrafi przedstawi konflikty religijne w Europie: Niemcy, Francja gospodarcze skutki odkry i podbojów, zna pojcie złoty trójkt" rónice wolnym rynkiem a protekcjonizmem, wyjania rol pienidza w gospodarce Okrela skutki społeczne i gospodarcze gospodarki folwarcznopaszczynianej, zna kryzysu gospodarczego Rzeczpospolitej w XVII w. Analizuje sytuacj w chrzecijastwie, wpływy wszystkich wielkich religii na przełomie epok, stosunki religijne w Europie, omawia reform protestanck i katolick rónice poszczególnymi wyznaniami protestanckimi a katolicyzmem, zna zasady organizacyjne kociołów protestanckich politycznych skutków kolonializmu oraz wyjani handlowej, potrafi wyjani pojawienia si nowych orodków handlowych oceni protekcjonizm i wolny rynek, porównuje zjawiska ekonomiczne w Europie Zachodniej i Wschodniej przedstawi rozwój gospodarki polskiej na tle gospodarki europejskiej, omawia y gospodarcze w ujciu dynamicznym, ocenia y w polskiej gospodarce Dokonuje analizy przyczyn przeladowania wyznawców judaizmu, represji wobec ruchów reformistycznych w Kociele, zna róne pogldy historyków na zagadnienia zwizane z reformacj okreli wpływ reformacji na stosunki polityczne, gospodarcze i społeczno- kulturalne w Europie Reforma sobór, Zna i Okrela Rozumie relacje 6

7 Kocioła i kontrreformacja sobór trydencki, koncyliaryzm, jezuici, Gallikanizm, okolicznoci zwołania soboru trydenckiego, potrafi przedstawi jego postanowienia, przedstawia działalno inkwizycji postanowie soboru trydenckiego, omawia zakonów powołanych decyzj soboru, potrafi przedstawi działalno inkwizycji hiszpaskiej pastwem a kociołem, potrafi wskaza denia władzy absolutnej do podporzdkowania kocioła Wojny religijne w epoce nowoytnej wojny husyckie, wojna chłopska, zwizek szmalkaldzki, edykt nantejski, wojna trzydziestoletnia, defenestracja praska, pokój westfalski Laicyzacja systemów etycznych i politycznych, Zna przebieg wojen religijnych w Niemczech i We Francji oraz z okresu wojny trzydziestoletniej Wojna religijna jako forma uzewntrzniania si konfliktów o rónej naturze, potrafi okreli polityczn rol protestantyzmu w Niderlandach i W Anglii, zna i skutki konfliktów religijnych przeanalizowa faktyczne wojen religijnych w Europie oraz okreli ich, potrafi ukaza zmian układu sił Europie po zakoczeniu konfliktów, dostrzega pokoju w Augsburgu i edyktu nantejskiego, potrafi okreli długofalowe skutki wojny trzydziestoletniej Stosunki religijne w Rzeczypospoltej. arianie, bracia polscy, bracia czescy, szlachta rónowiercza konfederacja warszawska, tolerancja religijna, ruch egzekucyjny. Jezuici, nietolerancja religijna, ksenofobia, stereotyp Polakkatolik, innowiercawróg, kociół prawosławny, greckokatolicki, unia brzeska, kociół unicki, innowiercy antytrynitaryzm, ugoda sandomierska okreli podstawowe reformacji w Rzeczpospolitej szlacheckiej, zna zasig reformacji oraz wyzna na ziemiach polskich oraz potrafi główne wyznania Kabalizm, mesjanizm, chasydyzm, talmudyci, cadyk działalno kocioła polskiego w Dostrzega rónice reformacj w Polsce a w Europie, potrafi wskaza wpływ reformacji na rozwój kultury, ocenia procesu Wyjania zmniejszenia si liczby rónowierców w Koronie na przełomie XVI i XVII w., zna sytuacj kocioła prawosławnego, greckokatolickiego i judaizmu na ziemiach wykaza zwizek reformacj na ziemiach polskich, tolerancj religijn a rozwojem ycia politycznego, okrela wpływ reformacji na polityczne, np. utworzenie pastwa luteraskiego w Prusach Ksicych wyjani złoono sytuacji wyznaniowej w Polsce w XVII w., wyjania kontekst 7

8 dobie kontrreformacji, działalno jezuitów, próbuje j oceni, przedstawia topniowe ograniczenia praw politycznych rónowierców w Polsce polskich w XVII w. polityczny problemu, Kultura europejska od XVI do XVIII w. cywilizacja europejska, cywilizacja arabska, cywilizacja antyczna, empiryzm, racjonalizm, akademia nauk, encyklopedyci jzyk i kultura narodowa Erudyci, racjonalizm, empiryzm, teoria heliocentryczna. krytycyzm, standaryzacja, potrafi wyjani druku dla rozwoju bada naukowych i rozwoju kultury, wiek wiatła, publicystyka Humanizm, neohumanizm, epikureizm, mecenat, nobilitacja, odrodzenie manieryzm Barok, rokoko, urbanistyka, mecenat, najwaniejszych twórców i nazwy ich dzieł Klasycyzm, neoklasycyzm, empire, potrafi okreli odkry Pompei i Herkulanum na rozwój klasycyzmu działalno towarzystw naukowych i akademii naukowych w pastwach, rozumie proces upowszechniania si nauki, potrafi wyjani wzrost znaczenia jzyków narodowych i kultury narodowej Zna najwybitniejszych naukowców i potrafi omówi wyniki ich bada informacje na temat intelektualnej owiecenia, rozwoju druku i drukarstwa, upowszechnienia prasy, ksiek i czytelnictwa, wskazuje na pocztki kultury popularnej Charakteryzuje now wizj człowieka w humanizmie, wskazuje antyczne podstawy nowych idei, zna podstawowe teorie dotyczce ycia społecznego, twórców, idee oraz ich dzieła Zna cechy sztuki baroku i rokoko, twórców, potrafi wskaza zabytki i wskaza cechy stylu barok gotycki", cechy sztuki klasycznej, cechy i wskazuje Wyjania nauki W nowej epoce, ocenia pojawienie si Wielkiej encyklopedii francuskiej Wyjania wpływ idei racjonalizmu i empiryzmu na rozwój bada naukowych, ocenia wyników bada Wyjania okrelenie demokratyzacja wiedzy, potrafi wskaza nowych tendencji w nauce i kulturze społeczn rol artysty w nowej epoce, klasyczne narodowe pierwiastki w sztuce baroku, zwizek polityk władcy kocioła a stylem barokowym, potrafi styl i ideał ycia w czasach dominacji rokoko Wyjania odmienno sztuki rewolucyjnej Francji i uzasadnia rozdwik teologicznym i naukowym obrazem wiata Dostrzega kontynuacj myli antycznej w rozwoju podstaw filozoficznych nowej epoki, potrafi okreli wpływ demokratyzacji wiedzy na y społeczne i polityczne Wyjania na czym polegaj ideały renesansowe, potrafi okreli ich uniwersalny charakter oraz kontynuacje w póniejszych epokach, np. neohumanizm w Niemczech, wskazuje na zacieranie rónic sztuk i nauk Kosmopolityzm, ahistoryczno sztuki w czasach Ludwika XIV Wyjania wpływ polityki na charakter i role, sztuki 8

9 Kultura polska wschodem a Zachodem. Sarmatyzm, megalomania narodowa, klasycyzm stanisławowski osignicia klasycyzmu i neogotyku Wzrost znaczenia jzyka polskiego, rozwój szkolnictwa, ideologia sarmatyzmu, mecenat artystyczny, renesans i manieryzm, barok, sztuka czasów stanisławowskich Rola reformacji i kocioła katolickiego w kształtowaniu si kultury polskiej okresu renesansu przedstawi osignicia polskiej kultury epoki nowoytnej na tle osigni kultury europejskiej Europa w latach Ziemie polskie w latach Europa w latach Europa Zasada legitymizmu, zasada równowagi sił, zasada splendid isolation, pastwo policyjne, emigracja, wite Przymierze, rewolucja lipcowa, zna kluczowe zmiany terytorialne w Europie Królestwo Polskie, Wielkie Ksistwo Poznaskie, Rzeczpospolita Krakowska, Wielka Emigracja, rabacja galicyjska, zna dotyczce Królestw Polskiego rewolucja, poddastwo osobiste chłopów, nacjonalizm, socjalizm, autonomia, pastwo dualistyczne, Wiosna Ludów, zna z okresu Wiosny Ludów oraz procesu zjednoczenia Niemiec cywilizacja przemysłowa, imperializm, kolonizacja industrializacja, wojna krymska wojny bałkaskie, trójprzymierze, trójporozumienie Zna okolicznoci zwołania kongresu wiedeskiego, jego cele oraz postanowienia, postanowienia kongresu wiedeskiego w sprawie polskiej, okolicznoci wybuchu i z powstania listopadowego, nurty polityczne Wielkiej Emigracji oraz okolicznoci wybuchu powstania rakowskiego i rabacji galicyjskiej Omawia Wiosny Ludów w Europie, zna zakres udziału Polaków w tym wydarzeniu, przedstawia proces zjednoczenia Włoch i Niemiec okres stabilizacji i rozwoju przemysłowego Europy, omawia procesy kolonizacyjne, potrafi przedstawi układ sił Europie omówi czynniki destabilizujce ład witego Przymierza, wyjania postanowie kongresu wiedeskiego wyjani sprawy polskiej na kongresie wiedeskim, zna i skutki wybuchu powsta narodowych, potrafi wskaza rónice programami politycznymi polskiej emigracji Wskazuje i skutki Wiosny Ludów, proces rozpadu wieego Przymierza, analizuje tendencji zjednoczeniowych w Europie, okrela tych procesów okreli wpływ industrializacji na procesy polityczne w Europie, wyjania konflikty istniejce w Europie u schyłku XIX w., wyjania okreli kierunki Europie po roku 1815 oraz wskaza ich politycznospołeczne przeanalizowa z Królestwa Polskiego i Rzeczpospolitej Krakowskiej w kontekcie wydarze narodowych okreli Wiosny Ludów oraz procesów zjednoczeniowych dla sytuacji politycznej i gospodarczej w Europie Wyjania proces kształtowania si. dwóch bloków Europie, okrela cele pastw, analizuje gr, interesów, potrafi oceni wybuchu I wojny pod 9

10 Ziemie polskie w drugiej połowie XIX w. Rosja i USA na przełomie XIX i XX wieku. I wojna wiatowa Sprawa polska w okresie I wojny wiatowej. powstanie styczniowe, biali, czerwoni, branka, germanizacja, rusyfikacja, polonizacja, endecja, ruch socjalistyczny, powstanie styczniowe, potrafi wskaza jego skutki Wyjania poje_cia: samodzierawie, uwłaszczenie, izolacjonizm, system parlamentarnokonstytucyjny, duma, rewolucja, bolszewicy, doktryna Monroe a, wojna secesyjna, rewolucja padziernikowa pastwa centralne, ententa, Wymienia strony walczce, zna wynik działa wojennych orientacja prorosyjska, orientacja proaustriacka, Akt 5 listopada, Rada Regencyjna u schyłku XIX w., okrela bezporednie wybuchu wojny Zna zwizane z powstaniem styczniowym, polityk. zaborców po klsce powstania,, omawia rewolucje, 1905r. na ziemiach polskich sytuacje, gospodarcz i polityczn w Rosji w drugiej połowie XIX w., przedstawia z czasów, omawia wojn, secesyjn w USA i próbuje wskazywa skutki wydarze, zna załoenia amerykaskiej polityki zagranicznej w XIX w. przedstawi sytuacje polityczn w czasie działa wojennych, zna okolicznoci i powody przystpienia USA do wojny, zna tre 14 punktów prezydenta Wilsona Charakteryzuje narodowe połoenie Polaków na pocztku wojny i po roku 1916, omawia proces wpływ zjednoczenia Niemiec na powstanie nowego układu sił politycznych, potrafi przedstawi porednie wybuchu wojny Okrela i skutki powstania styczniowego, dostrzega rónice w polityce zaborców w stosunku do ziem polskich, przedstawia proces powstawania nowych ruchów politycznych na ziemiach polskich Omawia i skutki wojny secesyjnej w USA w Rosji, potrafi uzasadni polityk. izolacjonizmu, przedstawia proces rozwoju cywilizacyjnego USA po wojnie secesyjnej wyjani przełomowe wybuchu padziernikowej i przystpienia USA do wojny dla przebiegu działa zbrojnych i stosunków politycznych wyjani zmiany polityki wobec Polaków przez pastwa ktem ich znaczenia Porównuje polityk zaborców w stosunku do ziem polskich, potrafi wyjani odmiennoci, porównuje programy polityczne socjalistów i nacjonalistów, ocenia walk, powstacz metod. odzyskania niepodległoci w XIX w. okreli kierunki polityki rosyjskiej i amerykaskiej na przełomie stuleci, wskazuje problemy w polityce wewnejrznej pastw, porównuje ich pozycje, na arenie narodowej wyjani klski pastw centralnych w I wojnie, ocenia pokoju brzeskiego, potrafi wyjani zerwania z polityk izolacjonizmu w USA okreli wydarze na drodze do niepodległoci, 10

11 Przemiany gospodarcze w XIX wieku i ich wpływ na stosunki społeczne. Kwestia robotnicza w XIX i na pocztku XX wieku. Sytuacja ekonomiczna na ziemiach polskich w 2-j połowie XIX i na pocztku XX wieku. Komitet Narodowy Polski, zna czołowych polityków walczcych o niepodległo migracje transgraniczne, transoceaniczne, migracja umiejejnoci, zna tendencje demograficzne. Wyjania poje_cia: poddastwo, paszczyzna, czynsz, uwłaszczenie, rolnictwo intensywne, urbanizacja kontrurbanizacja, tayloryzm, fordyzm, tama produkcyjna, giełdy, spółki, papiery wartociowe, monopolizm, indywidualizm, kolektywizm, liberalizm, konserwatyzm, socjalizm, komunizm, marksizm, socjaldemokracja, solidaryzm społeczny, chrzecijaska demokracja, trzecia droga uwłaszczenie chłopów, uprzemysłowienie wyspowe, potrafi wskaza przykłady zacofania i rozwoju politycznego kształtowania si, pastwa, zna zakres władzy J. Piłsudskiego jako Tymczasowego Naczelnika Pastwa Wskazuje podstawowe czynniki demograficznych, zna kierunki procesów demograficznych. Zna wydarzenie w procesie uwłaszczenia chłopów w pastwach europejskich, potrafi przedstawi nowe techniki uprawy w XIX w. polityk. Wyjania problem: kartel, syndykat, trust, oligopol, omawia proces urbanizacji w XIX w., gospodark, we wczesnym stadium kapitalizmu, zna cechy przemysłowej rewizjonizm, reformizm, zna podstawowe załoenia oraz twórców ideologii Charakteryzuje y demograficzne na ziemiach polskich, sytuacje, społeczn i gospodarcz na polskiej wsi uwzgldniajc rónice zaborami centralne i Rosje,, ocenia wpływ polityki amerykaskiej na odzyskanie przez Polsk, niepodległoci rónic w procesach demograficznych w rónych regionach wiata, okrela problemy zwizane z migracjami ludnoci. Okrela wpływ naukowotechnicznej i przemysłowej na rozwój rolnictwa Okrela skutki mechanizacji produkcji, wskazuje zmiany w sposobie organizacji produkcji na pocz. XX., wpływ surowców strategicznych na rozwój gospodarki, skutki przemysłowej oceni kształtowania si ideologii oraz ich wpływ na ycie polityczne i społecznogospodarcze Okrela wpływ demograficznych na procesy gospodarcze, porównuje sytuacj gospodarcz w trzech zaborach, dostrzega rónic analizuje odzyskania niepodległoci, potrafi oceni XIX- wieczne programy w tej dziedzinie Dostrzega pozytywne skutki procesów migracyjnych, potrafi wskaza zwizek przełomowymi mi historycznymi a procesami demograficznymi Wskazuje rónice miedzy procesami urbanizacyjnymi na terenach wysoko rozwinitych i zacofanych, potrafi oceni praktyki monopolistyczne Zna róne spory ideowe w ramach jednej ideologii, potrafi je zinterpretowa i oceni, porównuje ideologie w zakresie koncepcji politycznych, gospodarczych i społecznych Charakteryzuje polityk gospodarcz zaborców w stosunku do ziem polskich, potrafi okreli jej wpływ na poziom rozwoju gospodarczego trzech zaborów, porównuje i ocenia 11

12 Kultura przełomu XIX i XX wieku. Kultura polska XIX i XX wieku. rynek prasowy, rynek ksigarski, rewolucja owiatowa, przymus szkolny, towarzystwa naukowe, analfabetyzm romantyzm, modernizm, awangarda, bohema artystyczna, postmodernizm, neoklasycyzm, neogotyk, eklektyzm, secesja, akademizm, impresjonizm, romantycy, pozytywici warszawscy, konserwatyci, polska filozofia narodowa, polski modernizm,, wynalazki i odkrycia umoliwiajce dokonanie owiatowej, przedstawia główne kierunki rozwoju nauki w wieku XIX Zna główne kierunki w sztuce, reprezentujcych je twórców oraz ich najwiksze dzieła Omawia osignicia kultury polskiej w okresie zaborów, przedstawia jej twórców Okrela i skutki owiatowej, okrela role, pastwa w rozwoju nauki i owiaty dzieło sztuki nowoczesnej i przypisa je do odpowiedniego kierunku Ocenia polskiej kultury dla utrzymania wiadomoci narodowej, wyjania zwizek autonomi Galicji a rozwojem kultury polskiej y gospodarcze na ziemiach polskich Analizuje wpływ owiatowej na wszystkie aspekty ycia społecznego, Pokazuje zwizek rónorodnoci pogldów a rónorodnoci kierunków w sztuce Wskazuje zwizki sztuk i kultur a polityk ocenia polityczn role, kultury 12