WYMAGANIA EDUKACYJNE NA POSZCZEGÓLNE STOPNIE SZKOLNE Z HISTORII -GIMNAZJUM

Transkrypt

1 mgr Anna Rajda WYMAGANIA EDUKACYJNE NA POSZCZEGÓLNE STOPNIE SZKOLNE Z HISTORII -GIMNAZJUM KLASA III OCENA DOPUSZCZAJĄCA OCENA DOSTATECZNA OCENA DOBRA OCENA BARDZO DOBRA OCENA CELUJĄCA - zna daty: , 14 VII 1789; - zna postacie: Jeana Jacques a Rousseau, Monteskiusza, Napoleona Bonaparte, Tadeusza Kościuszki; - rozumie pojęcia: oświecenie, filozofowie, prawa człowieka, umowa społeczna, trójpodział władzy, absolutyzm oświecony, konstytucja, burżuazja, rewolucja francuska, jakobini, wielki terror; - wymienia idee oświecenia i rozpoznaje je w nauce, literaturze, architekturze i sztuce; - wymienia przyczyny konfliktu między kolonistami a Wielką Brytanią; zasadę trójpodziału władzy Monteskiusza; - zna główne przyczyny rewolucji francuskiej; - potrafi wskazać przyczyny niezadowolenia stanu trzeciego z panującej we Francji sytuacji; wydarzenia z historii Europy i - zna daty: 1787, VIII 1789, ; - zna postacie: Piotra I Wielkiego, Katarzyny II Wielkiej, Fryderyka II Wielkiego, Marii Teresy, Józefa II, Jerzego Waszyngtona, Maksymiliana Robespierre a, Kazimierza Pułaskiego, - rozumie pojęcia: Komitet Ocalenia Publicznego, dekret o podejrzanych, trybunał rewolucyjny, konkordat, blokada kontynentalna; - zna zasadnicze cele, do których realizacji dążyli władcy Rosji, Prus i Austrii; - zna główne instytucje ustrojowe Stanów Zjednoczonych; zasadę umowy społecznej Rousseau; - zna najważniejsze treści zawarte w Deklaracji niepodległości i Karcie Praw; - potrafi wyjaśnić, w jaki sposób konstytucja amerykańska DZIAŁ I. UPADEK STAREGO ŁADU - rozumie pojęcia: Wielka encyklopedia francuska, Marsylianka; - porównuje reformy oświeceniowe wprowadzone w Rosji, Prusach i Austrii; - omawia następstwa amerykańskiej wojny o niepodległość, - przedstawia wkład Polaków w amerykańską wojnę o niepodległość; - potrafi opisać główne zasady ideowe rewolucji francuskiej zawarte w Deklaracji praw człowieka i obywatela; - rozumie związek między ideami oświeceniowymi a głównymi wydarzeniami politycznymi i przemianami społecznymi, jakie zaszły na przełomie XVIII i XIX w.; - potrafi dostrzec wzrastającą rolę burżuazji jako siły politycznej; - potrafi określić, jak na przełomie XVIII i XIX w. zmieniło się położenie chłopów. - rozumie rolę, jaką przypisywano Wielkiej encyklopedii francuskiej; - potrafi dostrzec w Deklaracji niepodległości i Karcie Praw realizację oświeceniowej idei praw człowieka; - potrafi ocenić wkład Polaków w walkę o niepodległość Stanów Zjednoczonych; - ocenia skutki rewolucji francuskiej; - rozumie wpływ idei oświecenia na wybuch rewolucji francuskiej oraz na treść Deklaracji praw człowieka i obywatela i konstytucji z 1791 r.; - potrafi opisać zmiany w Europie w okresie napoleońskim w zakresie stosunków społecznogospodarczych i politycznych; - potrafi wyjaśnić, jak zmieniał się układ sił w Europie w XVIII i na początku XIX w.; - wyjaśnia przyczyny utraty pozycji i znaczenia Kościoła; - omawia zmiany w organizacji wojska i sposobie prowadzenia - potrafi porównać średniowieczny, renesansowy i oświeceniowy pogląd na świat i człowieka jako element postępu cywilizacyjnego; - potrafi ocenić działalność absolutnych władców Rosji, Prus i Austrii; - zna postać Emmanuela Sieyèsa; - potrafi ocenić znaczenie Deklaracji praw człowieka i obywatela dla realizacji oświeceniowej idei praw człowieka; - rozumie różnorodność postaw społecznych w warunkach zagrożenia na przykładzie rewolucyjnej Francji; - potrafi dostrzec znaczenie Kodeksu Napoleona jako podstawy nowoczesnego prawa cywilnego; - potrafi dokonać całościowej oceny epoki napoleońskiej.

2 Ameryki Północnej w XVIII i na początku XIX w. realizowała w praktyce zasadę trójpodziału władzy; - wskazuje charakterystyczne cechy dyktatury jakobińskiej; - rozumie do czego dążyła burżuazja francuska biorąca udział w rewolucji; - omawia dokonania Napoleona w okresie konsulatu. - wskazuje na mapie najważniejsze zmiany terytorialne w XVIII i na początku XIX w.; przemiany ustrojowe, jakie dokonały się pod wpływem idei oświecenia. wojen na przełomie XVIII i XIX w.; - wskazuje pozytywne i negatywne strony wydarzeń, które nastąpiły na przełomie XVIII i XIX w.; - potrafi uzasadnić twierdzenie, że przemiany XVIII i początku XIX w. wciąż wywierają wpływ na współczesność. DZIAŁ II. URATOWAĆ RZECZPOSPOLITA Uczeń zna: - zna daty: 1772, , 3 V 1791, 1792, 1793, 1794, 1795, 1797; - zna postacie: Stanisława Augusta Poniatowskiego, Jana Henryka Dąbrowskiego, Józefa Wybickiego, Hugona Kołłątaja, Stanisława Staszica, Tadeusza Kościuszki; - rozumie pojęcia: Komisja Edukacji Narodowej, czasy stanisławowskie, Sejm Wielki (Czteroletni), konfederacja targowicka, insurekcja kościuszkowska, - zna przyczyny I rozbioru Polski; - zna postanowienia Konstytucji 3 maja; - sytuuje w czasie I, II i III rozbiór Rzeczypospolitej i wskazuje na mapie zmiany terytorialne po tych rozbiorach; - zna przyczyny upadku państwa polskiego; - zna okoliczności utworzenia Legionów Polskich; - zna daty: 1773, , 24 III 1794, 1807; - zna postacie: Juliana Ursyna Niemcewicza, Ignacego Krasickiego, Stanisława Staszica, Ksawerego Branickiego, Szczęsnego Potockiego, Seweryna Rzewuskiego; - rozumie pojęcie styl klasycystyczny; - sytuuje w czasie obrady Sejmu Wielkiego; - potrafi rozróżnić wewnętrzne i zewnętrzne przyczyny upadku Rzeczypospolitej; - wymienia okoliczności powstania, zadania i osiągnięcia Komisji Edukacji Narodowej; - wymienia reformy Sejmu Wielkiego; - zna okoliczności zawiązania konfederacji targowickiej; - wyjaśnia cele i następstwa powstania kościuszkowskiego; - wyjaśnia okoliczności utworzenia Księstwa Warszawskiego; - zna postacie: Marcella Bacciarellego, Bernarda Bellotta (Canaletta); - potrafi omówić plany Napoleona co do Polaków; - rozumie na czym polegał oświeceniowy charakter Konstytucji 3 maja; - potrafi rozpoznać charakterystyczne cechy polskiego oświecenia i scharakteryzować przykłady sztuki okresu klasycyzmu z uwzględnieniem własnego regionu; - charakteryzuje cechy ustrojowe Księstwa Warszawskiego; - potrafi dostrzec mocne i słabe strony czasów stanisławowskich; - potrafi wyjaśnić, dlaczego Polacy wiązali z osobą Napoleona nadzieje na odzyskanie niepodległości; - rozumie powody pozytywnego nastawienia Polaków do Napoleona i Francji; - potrafi przedstawić relacje - potrafi ocenić następstwa zawiązania konfederacji targowickiej; - potrafi ocenić politykę Napoleona wobec sprawy polskiej oraz postawę Polaków wobec Napoleona. - potrafi omówić zmiany w polskiej wojskowości na przełomie XVIII i XIX w.; - rozumie na czym polegają różnice w dokonywanej przez historyków ocenie wydarzeń, które doprowadziły do upadku państwa polskiego; - potrafi ocenić próby reform państwa podejmowane w II połowie XVIII w.; - potrafi ocenić różne postawy Polaków w obliczu kryzysu państwa polskiego i prób jego ratowania. - potrafi wyjaśnić, na czym polegają różnice zdań w ocenie konfederacji barskiej; - potrafi ocenić reformy Sejmu Wielkiego i Konstytucję 3 maja; - zna dane liczbowe dotyczące terytoriów i ludności utraconych przez Polskę w wyniku I, II i III rozbioru; - potrafi opisać i ocenić działalność Legionów na terenie Włoch i Santo Domingo; - wskazuje mocne i słabe strony Księstwa Warszawskiego.

3 wydarzenia z historii Polski w II połowie XVIII i na początku XIX w. - wskazuje na mapie obszar Księstwa w 1807 i po 1809 r.; - omawia próby reform państwa podejmowane w II połowie XVIII w.; - potrafi przedstawić dorobek polskiego oświecenia. między Polakami a sąsiadami oraz wyjaśnić, co było ich wynikiem. - zna daty: , 1861, , - zna postacie: Camilla Cavoura, Abrahama Lincolna, Karola Marksa, Fryderyka Engelsa; - rozumie pojęcia: kongres wiedeński, legitymizm, równowaga sił, Święte Przymierze, rewolucja agrarna, maszyna parowa, rewolucja przemysłowa, socjalizm, komunizm, marksizm, walka klas, proletariat, rewolucja socjalistyczna, druga rewolucja przemysłowa (rewolucja techniczna); - wymienia zasady i postanowienia kongresu wiedeńskiego; - wymienia najważniejsze różnice między Północą a Południem Stanów Zjednoczonych, - zna główne założenia idei socjalizmu; wydarzenia z historii powszechnej XIX w.; - zna umowne ramy czasowe XIX w.; - zna najważniejsze wynalazki i odkrycia dokonane od II połowy - zna daty: 1815, ; - zna postacie: Aleksandra I, Ottona von Bismarcka, Giuseppe Garibaldiego; - rozumie pojęcia: ruchy narodowe, Wiosna Ludów, klasa średnia, zjednoczenie oddolne, zjednoczenie odgórne, Unia, secesja, Konfederacja, wojna secesyjna, kolonia, kolonializm, imperializm, rasizm; - zna cele polityczne uczestników kongresu wiedeńskiego; - wskazuje na mapie zmiany terytorialne po kongresie wiedeńskim; - zna cel powołania Świętego Przymierza; - potrafi wyjaśnić główne założenia idei narodowych w Europie w I połowie XIX w.; - omawia przyczyny, przebieg i skutki Wiosny Ludów; - wyjaśnia przyczyny i sytuuje w przestrzeni kierunki oraz zasięg ekspansji kolonialnej państw europejskich w XIX w.; - wymienia cechy charakterystyczne rewolucji przemysłowej; - opisuje przyczyny i skutki DZIAŁ III. ŚWIAT W LATACH zna daty: , 1871,1848; - zna postacie: Franciszka I, Fryderyka Wilhelma III; - potrafi opisać wpływ rewolucji francuskiej na kształtowanie się świadomości narodowej w Europie w I połowie XIX w.; - rozumie pojęcia: klasa społeczna, liberalizm, socjaldemokracja, socjalizm naukowy, kultura masowa, emancypacja, piękna epoka (la belle époque); - podaje przykłady pozytywnych i negatywnych skutków procesu uprzemysłowienia, w tym dla środowiska naturalnego; - charakteryzuje przemiany społeczne, które nastąpiły pod wpływem rewolucji przemysłowej; - wyjaśnia główne założenia idei liberalizmu; - potrafi dostrzec podobieństwa i różnice w procesie jednoczenia Włoch i Niemiec; przyczyny i następstwa procesu demokratyzacji życia politycznego; - potrafi określić rolę wybitnej - wymienia następstwa ekonomiczne i społeczne zastosowania najważniejszych wynalazków i odkryć XVIII, XIX i pocz. XX w.; - potrafi ocenić pozytywne i negatywne skutki polityki kolonialnej z perspektywy europejskiej oraz kolonizowanych społeczności i państw; - rozumie wpływ przemian cywilizacyjnych na społeczeństwo, gospodarkę i politykę państw europejskich w XIX w.; - omawia sposoby praktycznej realizacji idei praw człowieka w XIX i na początku XX w.; XIX-wieczny imperializm; - opisuje zmiany w wojskowości w XIX w. - potrafi wskazać pozytywne i negatywne strony wystąpień narodowych i rewolucji w I połowie XIX w.; - przedstawia bilans Wiosny Ludów; - potrafi ocenić skutki rewolucji przemysłowej; - potrafi ocenić postępowanie zamożnych przedstawicieli klasy średniej; - rozumie rolę Camilla Cavoura i Giuseppe Garibaldiego w procesie jednoczenia Włoch i Ottona von Bismarcka w procesie jednoczenia Niemiec; - zna postać Winfielda Scotta; - potrafi omówić cele i działalność Ku-Klux-Klanu; - potrafi wskazać najważniejsze błędy w poglądach wyrażanych przez Karola Marksa i Fryderyka Engelsa.

4 XVIII do początków XX w. oraz sposoby ich zastosowania. wojny secesyjnej w Stanach Zjednoczonych; - zna poglądy Karola Marksa i Fryderyka Engelsa; - potrafi opisać zmiany w poziomie życia różnych grup społecznych w XIX w.; - wymienia przyczyny, które doprowadziły do załamania się porządku powiedeńskiego. jednostki w społeczeństwie epoki romantyzmu; - potrafi wyjaśnić, jaką rolę w XIX w. odgrywała literatura; - potrafi przedstawić przemiany, jakie zaszły w kulturze i sztuce w XIX w.; przemiany gospodarcze, które zaszły w państwach europejskich i Stanach Zjednoczonych pod koniec XVIII i w XIX w. - zna daty: 1815, 29 XI 1830, 22/23 I 1863; - zna postacie: wielkiego księcia Konstantego, Piotra Wysockiego, Józefa Chłopickiego, Romualda Traugutta, - zna decyzje kongresu wiedeńskiego w sprawie polskiej; - rozumie pojęcia: germanizacja, sprzysiężenie podchorążych, Wielka Emigracja, Hotel Lambert, Towarzystwo Demokratyczne Polskie, rusyfikacja, branka, endecja; - sytuuje w czasie i przestrzeni powstanie listopadowe i styczniowe; - wymienia przyczyny wybuchu powstania listopadowego i styczniowego; - wymienia metody walki Polaków z rusyfikacją i germanizacją; - zna daty: , ; - zna postacie: Ksawerego Druckiego-Lubeckiego, Jana Skrzyneckiego, Wincentego Witosa, Romana Dmowskiego; - rozumie pojęcia: Kulturkampf, rugi pruskie, Komisja Kolonizacyjna, autonomia, uwłaszczenie, trójlojalizm; - wskazuje na mapie nowy układ granic państw zaborczych na ziemiach polskich po kongresie wiedeńskim; - potrafi omówić przebieg nocy listopadowej i wydarzeń lat ; - wskazuje na mapie miejsca najważniejszych bitew stoczonych podczas powstania listopadowego i styczniowego; główne nurty i postacie Wielkiej Emigracji; - omawia przebieg i skutki DZIAŁ IV. POLSKA POD ZABORAMI - zna datę 1823; - zna postać Ludwika Waryńskiego; - rozumie pojęcia: inteligencja, egoizm narodowy; - potrafi wyjaśnić cele i opisać metody działań zaborców wobec mieszkańców ziem dawnej Rzeczypospolitej; - charakteryzuje ustrój Królestwa Polskiego; - omawia polskie dążenia do odzyskania niepodległości; - porównuje przebieg i charakter powstania listopadowego i styczniowego; - zna założenia programowe głównych polskich partii politycznych; - rozumie wpływ romantyzmu i pozytywizmu na kształtowanie poglądów Polaków na temat metod walki o niepodległość państwa; - porównuje warunki życia - potrafi ocenić osiągnięcia Królestwa Polskiego w gospodarce, kulturze i szkolnictwie; - rozróżnia bezpośrednie i długofalowe następstwa powstańczych ruchów narodowych; i ocenić zróżnicowane postawy społeczeństwa wobec zaborców; - rozumie rolę polskiej literatury jako metody walki przeciw rusyfikacji i germanizacji; - potrafi wyjaśnić, czym jest nowoczesny naród. przemiany polityczne, społeczne, gospodarcze i kulturalne, jakie zaszły na ziemiach polskich w latach potrafi omówić przebieg i skutki ekonomiczne uwłaszczenia chłopów w Wielkim Księstwie Poznańskim; - ocenia działalność Aleksandra Wielopolskiego; - dokonuje bilansu powstań; - przedstawia przyczyny, przebieg i skutki rewolucji na ziemiach polskich; - rozumie wpływ idei socjalizmu, nacjonalizmu i demokracji na kształtowanie się polskiego ruchu politycznego.

5 - zna nazwy polskich partii politycznych; wydarzenia z historii Polski w latach ; powstania styczniowego; - wymienia główne nurty życia politycznego pod zaborami w końcu XIX w.; - potrafi omówić politykę państw zaborczych wobec mieszkających na ich terytorium Polaków; - rozumie potrzebę walki Polaków z rusyfikacją i germanizacją. społeczeństwa w trzech zaborach w II połowie XIX w., uwzględniając możliwości prowadzenia działalności społecznej i rozwoju narodowego; - porównuje różne postawy Polaków wobec zaborców. - zna daty: 28 VI 1914, , 11 XI 1918; - zna postacie: Włodzimierza Lenina, Józefa Piłsudskiego; - rozumie pojęcia: Trójprzymierze (państwa centralne), Trójporozumienie (ententa), rewolucja lutowa, bolszewicy, rewolucja październikowa, zasada samostanowienia narodów, traktat wersalski, orientacja proaustriacka, orientacja prorosyjska, akt 5 listopada; - zna główne postanowienia traktatu wersalskiego; - zna okoliczności, w których doszło do odzyskania przez Polskę niepodległości; - wymienia nowe rodzaje broni użyte podczas I wojny światowej; wydarzenia z historii świata i Polski w latach zna daty: , 3 III (18 II) 1917, 7 XI (25 X) 1917, VI 1919, 5 XI 1916, I 1918; - zna postać Woodrowa Wilsona; - rozumie pojęcia: wojna pozycyjna, nieograniczona wojna podwodna, rady delegatów robotniczych i żołnierskich, Legiony Polskie; - opisuje poglądy zwolenników różnych orientacji politycznych; - wymienia główne przyczyny narastania konfliktów pomiędzy mocarstwami europejskimi na przełomie XIX i XX w. oraz umiejscawia je na politycznej mapie świata i Europy; - zna okoliczności przejęcia przez bolszewików władzy w Rosji; - zna polityczne i społeczne skutki I wojny światowej; stosunek państw zaborczych do DZIAŁ V. I WOJNA ŚWIATOWA - zna postacie: Georges a Clemenceau, Davida Lloyda George a, Józefa Hallera; specyfikę działań wojennych podczas I wojny światowej, ze szczególnym uwzględnieniem nowych środków technicznych; - potrafi wyjaśnić polityczne i społeczno-gospodarcze przyczyny wybuchu rewolucji w Rosji w 1917 r.; - rozumie pojęcia: nacjonalizacja, czerwony terror, błękitna armia; - potrafi opisać bezpośrednie następstwa rewolucji lutowej i październikowej dla Rosji oraz Europy; - potrafi wyjaśnić międzynarodowe uwarunkowania sprawy polskiej; - rozumie specyfikę konfliktu, jakim była I wojna światowa; - potrafi omówić układ sił - rozumie złożoność przyczyn, które doprowadziły do wybuchu I wojny światowej; reakcję Europy na wydarzenia w Rosji; - rozumie wpływ I wojny światowej na przemiany polityczne, społeczne i świadomość obywateli państw europejskich; - potrafi ocenić wysiłek zbrojny Polaków; - potrafi synchronizować oraz oceniać wydarzenia z historii powszechnej i dziejów Polski z lat potrafi argumentować w dyskusji na temat tego, kto był odpowiedzialny za wybuch wielkiej wojny. - potrafi ocenić postawę społeczeństw państw europejskich wobec wybuchu I wojny światowej; - rozumie rolę propagandy jako środka umożliwiającego uzyskanie władzy; - potrafi wyjaśnić, na czym polega różnica w ocenie I wojny światowej w Europie Zachodniej i w Europie Środkowo- Wschodniej; - potrafi ocenić program pokoju bez zwycięstwa prezydenta Woodrowa Wilsona.

6 sprawy polskiej; - wskazuje najważniejsze różnice między I wojną światową a wcześniejszymi konfliktami. politycznych w powojennej Europie. * Warunkiem otrzymania danej oceny, jest opanowanie wymagań na oceny niższe. mgr Anna Rajda