WARSZTAT PRACY NAUCZYCIELA SPOTKANIE IV. Empiryczny sens kompetencji kluczowych Program własny, podstawy prawne Elementy składowe programu, ewaluacja

Transkrypt

1 WARSZTAT PRACY NAUCZYCIELA SPOTKANIE IV Empiryczny sens kompetencji kluczowych Program własny, podstawy prawne Elementy składowe programu, ewaluacja Tomasz Greczyło

2 KOMPETENCJE KLUCZOWE SZKOŁY XXI WIEKU 1 Planowanie, organizowanie i ocenianie własnego uczenia się Skuteczne porozumiewanie się w różnych sytuacjach Efektywne współdziałanie w zespole Rozwiązywanie problemów w twórczy sposób Sprawne posługiwanie się komputerem [1] W. Furmanek, Teoretyczny i empiryczny sens kompetencji kluczowych 2

3 POZIOMY KOMPETENCJI KLUCZOWYCH Kompetencje wiążą się z realizacją splot czynów świadomych i dobrowolnych podejmowanych przez człowieka w ważnych życiowo (cywilizacyjnie, kulturowo) sytuacjach. W ich realizacji możemy wyróżnić komponenty - wiadomości, umiejętności i postawy. Poziom 1 Poziom 2 Poziom 3 Poziom 4 3

4 POZIOM I Obejmuje myślenie w działaniu i myślenie praktyczne. Źródłem informacji przetwarzanych w tym rodzaju myślenia jest rzeczywistość zmysłowo dostępna człowiekowi i jej doświadczanie. Tego rodzaju myślenie pełni funkcję regulacyjną w odniesieniu do postępowania człowieka. 4

5 POZIOM II Obejmuje posługiwanie się rysunkiem zarówno na poziomie odtwórczym, wyrażającym się czytaniem rysunków (dekodowaniem informacji) jak też na poziomie twórczym, związanym z własnym kodowaniem informacji i wymaga udziału myślenia graficznego. Tego rodzaju myślenie pełni także funkcję regulacyjną w odniesieniu do postępowania człowieka. 5

6 POZIOM III Obejmuj zasoby własnych doświadczeń, utrwalone systemy wtórnych obrazów umysłowych pochodzenia zmysłowego i jest ważnym źródłem informacji dla myślenia wyobrażeniowego człowieka. Regulacja postępowań odbywa się w istocie w płaszczyźnie mentalności. Jej efektywność wymaga udziału w działaniach człowieka rozwiniętych procesów poznawczych. 6

7 POZIOM IV Obejmuje najwyższy poziom działań podejmowanych przez człowieka i regulowanych przez myślenie pojęciowe. Zasoby pojęć, twierdzeń, teorii połączonych z doświadczeniem człowieka stają się na tym etapie źródłem informacji w procesach umysłowych. 7

8 PLANOWANIE, ORGANIZOWANIE I OCENIANIE WŁASNEGO UCZENIA SIĘ Poziom 1: Uczeń podejmuje samodzielnie próby wykonania zadania. Poziom 2: Potrafi określić cel ogólny zadania, przeprowadzić jego analizę i ustalić racjonalną kolejność wykonywanych prac. Poziom 3: Potrafi zdobyć brakujące i dostępne informacje, wykorzystując różnorodne metody ich poszukiwania. Poziom 4: Uczeń potrafi poprawnie ocenić wyniki, porównać je z zamierzonym celem, wyprowadzić wnioski usprawniające działanie w przyszłości. 8

9 SKUTECZNE POROZUMIEWANIE SIĘ W RÓŻNYCH SYTUACJACH Poziom 1: Uczeń potrafi zrozumieć zadanie wyrażone w prosty i jednoznaczny sposób, ustnie bądź pisemnie. Uczeń potrafi wyjaśnić, w jakiej sytuacji znajdują się wykonujący pracę i potrafi objaśnić niektóre wyniki dotychczasowej pracy. Mógłby to być na przykład stosunkowo prosty opis słowny lub krótki, natychmiastowy opis pisemny. 9

10 SKUTECZNE POROZUMIEWANIE SIĘ W RÓŻNYCH SYTUACJACH Poziom 2: Uczeń potrafi określić zadanie wynikające z danej sytuacji i potrafi spośród ustnych, pisemnych i wizualnych informacji wyłowić te, które są potrzebne do wykonania zadania. Uczeń potrafi przedstawić użyte metody i wyniki w uporządkowanej, logicznej kolejności. Mógłby to być uporządkowany raport, w którym istniałaby możliwość skorzystania i wyboru kombinacji właściwych środków. 10

11 SKUTECZNE POROZUMIEWANIE SIĘ W RÓŻNYCH SYTUACJACH Poziom 3: Uczeń potrafi analizować informacje i sytuacje, formułować zadania i zdobywać dostęp do informacji potrzebnych do skutecznego i efektywnego poradzenia sobie z tymi przez siebie określonymi zadaniami. Uczeń potrafi stworzyć jasny, dobrze przedstawiony i uporządkowany raport, używając kombinacji najbardziej odpowiednich środków. Raport może na przykład zawierać wytłumaczenie przyjętej strategii, uzasadnienie, co było konieczne, a co można było uznać za zbędne i komentarz dotyczący założeń i uproszczeń. 11

12 EFEKTYWNE WSPÓŁDZIAŁANIE W ZESPOLE Poziom 1: Uczeń współpracuje w grupie jako jej członek. Pyta, prosi o wyjaśnienie, słucha dyskusji, potrafi dostosować się do decyzji grupy w sprawie pracy do wykonania. Poziom 2: Uczeń świadomie uczestniczy w grupowej dyskusji i podejmowaniu decyzji, staje się odpowiedzialny za grupę. Jest świadomy zalet i mocy negocjacji. Potrafi zaakceptować zdanie grupy lub bronić własnego punktu widzenia. Doświadczył już bowiem różnych sposobów pracy oraz potrafi podjąć decyzję o tym, jaką przyjąć postawę. W danej sytuacji. 12

13 EFEKTYWNE WSPÓŁDZIAŁANIE W ZESPOLE Poziom 3: Uczeń jest świadomy różnych ról i różnego rodzaju odpowiedzialności w grupie, potrafi wybrać własną rolę albo zaakceptować rolę zadaną. Jest w stanie prowadzić proces decyzyjny w grupie sugerując sposoby pracy oraz przyjąć odpowiedzialność za prowadzenie grupy. Wykazuje gotowość do modyfikacji preferowanego przez siebie sposobu pracy. Zachęca innych do pracy, utrzymuje partnerską atmosferę. 13

14 ROZWIĄZYWANIE PROBLEMÓW W TWÓRCZY SPOSÓB Poziom 1: Uczeń będzie w stanie ocenić sytuację, rozpoznać rodzaj problemu i wybrać poznaną uprzednio technikę, aby znaleźć rozwiązanie. Problem do rozwiązania będzie typowy, jednopoziomowy. Uczeń będzie zdawał sobie sprawę z potrzeby oceny wartości, odpowiedniości i dokładności uzyskanych rezultatów. Aby ocenić ich trafność, będzie sprawdzać rezultaty w konkretnych sytuacjach. 14

15 ROZWIĄZYWANIE PROBLEMÓW W TWÓRCZY SPOSÓB Poziom 2: Uczeń będzie w stanie zanalizować sytuację i rozpoznać rodzaje problemów przez nią stworzonych. Określi rodzaje technik potrzebnych do znalezienia rozwiązania. Problem może być złożony, wielopoziomowy. Uczeń rozumie potrzebę oceny rezultatów oraz potrzebę zmiany i adaptacji technik, aby stworzyć efektywniejsze, dokładniejsze i ogólniejsze rozwiązanie. Będzie w stanie wyciągnąć wnioski ze swych rezultatów, uzasadnić wybrany sposób postępowania. 15

16 ROZWIĄZYWANIE PROBLEMÓW W TWÓRCZY SPOSÓB Poziom 3: Uczeń określa sytuację, rozpoznaje zawarte w niej problemy, dokonuje analizy sposobów ich rozwiązania, tworzy struktury techniki, aby z nią sobie poradzić. Rodzaje problemów mogą pozostawać nie do końca jasne dopóki wyniki nie zostaną zanalizowane. Uczeń będzie świadomy potrzeby formułowania hipotez dotyczących wyników, aby zaplanować eksperymentalne sytuacje w celu sprawdzenia tych hipotez, ich ewaluacji, a następnie postawienia nowych hipotez. Uczniowie wykażą gotowość wejścia w strukturę problemu i zajmowania się nimi od środka. 16

17 SPRAWNE POSŁUGIWANIE SIĘ KOMPUTEREM Poziom 1: Uczeń wie, jak wybrać i zastosować niezbędną wiedzę i umiejętności w danym obszarze technologii informacyjnej: Potrafię, zatem robię to. Poziom 2: Uczeń jest w stanie rozpoznać zadania, jakie należy przedsięwziąć w celu osiągnięcia wyników. Uczeń jest w stanie skorzystać z wiedzy i umiejętności, by wykonać zadania: Nie potrafię, więc muszę stwierdzić, co trzeba wiedzieć, aby to zrobić. 17

18 SPRAWNE POSŁUGIWANIE SIĘ KOMPUTEREM Poziom 3: Uczeń jest w stanie krytycznie zastosować refleksyjne i oceniające procedury do stwierdzenia efektywności i wydajności procesów przedsięwziętych w celu wykonania zadań i osiągnięcia wyników: Zrobiłem, zatem muszę ocenić, jak to zrobiłem. 18

19 PRZYKŁAD W ramach podstawowych kompetencji technicznych Planowanie i wykonywanie zadań doświadczalnych indywidualnie i zespołowo; organizowanie miejsca pracy 19

20 A. WIADOMOŚCI UCZEŃ ZNA: właściwości materiałów i przyrządów używanych w pracy; podstawowe zasady bezpiecznego posługiwania się narzędziami w pracy; rolę jaką pełni zorganizowane działanie i podział pracy w tworzeniu określonego wytworu; rolę jaka pełni planowanie w procesach pomiarowego. 20

21 B. UMIEJĘTNOŚCI UCZEŃ POTRAFI: planować procesy pomiarowego; porównywać wykonane zadanie z planem; gospodarować czasem, materiałami i energią; przestrzegać ładu i porządku w miejscu pracy; przygotować stanowisko pracy; podjąć współpracę w zespołach; być odpowiedzialnym za siebie i za grupę; pogodzić swoją indywidualność z interesami grupy; prezentować własny punkt widzenia na podstawie argumentów odpowiednio dobranych i uzasadnionych. 21

22 C. POSTAWY UCZEŃ: wykazuje gotowość do zorganizowanego działania, do negocjowania, podejmowania decyzji grupowych, osiągania porozumienia, stosowania procedur demokratycznych; jest odpowiedzialny za przebieg i wynik swojego działania. 22

23 PROGRAM WŁASNY 1 Nauczyciel może zaproponować program wychowania przedszkolnego, program nauczania ogólnego, program nauczania dla zawodu albo program nauczania dla profilu opracowany samodzielnie lub we współpracy z innymi nauczycielami. Nauczyciel może również zaproponować program opracowany przez innego autora (autorów) lub program opracowany przez innego autora (autorów) wraz z dokonanymi zmianami. Zaproponowany przez nauczyciela program wychowania przedszkolnego, program nauczania ogólnego, program nauczania dla zawodu albo program nauczania dla profilu powinien być dostosowany do potrzeb i możliwości uczniów. [1] Materiały ze strony WCDN 23

24 PODSTAWY PRAWNE Rozporządzenie Ministra Edukacji Narodowej z dnia 23 grudnia 2008 r. w sprawie podstawy programowej wychowania przedszkolnego oraz kształcenia ogólnego w poszczególnych typach szkół (Dz. U. nr 4. poz. 17 z dnia 15 stycznia 2009 r.) Rozporządzenie Ministra Edukacji Narodowej z dnia 12 lutego 2002 w sprawie ramowych planów nauczania w szkołach publicznych - (ostatnie zmiany Dz. U. nr 54 z 2009 r. poz 442) Rozporządzenie Ministra Edukacji Narodowej z dnia 8 czerwca 2009 r. w sprawie dopuszczenia do użytku szkolnego programów wychowania przedszkolnego, programów nauczania i podręczników oraz cofania dopuszczenia ( Dz. U. nr 89 poz z dnia 8 czerwca 2009 r.) 24

25 PODSTAWY PRAWNE 25

26 ROZPORZĄDZENIE Kopia dla każdego ze słuchaczy i analizujemy dokument. Przykładowy program Przykładowa opinia o programie 26

27 PODSUMOWANIE PROGRAM POWINIEN zawierać założenia dydaktyczne i wychowawcze na jakich została oparta jego koncepcja; dokładnie określać użytkowników; uwzględniać cele ogólne, treści oraz wymagane umiejętności określone w Podstawie Programowej Kształcenia Ogólnego; zawierać dobrze dobrany i czytelny zakres i układ treści kształcenia; przedstawiać sposoby osiągania celów kształcenia i wychowania, z uwzględnieniem możliwości indywidualizacji pracy w zależności od potrzeb i możliwości uczniów oraz warunków, w jakich program będzie realizowany; 27

28 PODSUMOWANIE PROGRAM POWINIEN zawierać opis założonych osiągnięć ucznia; być dostosowany do liczby godzin przewidzianych w ramowym planie nauczania; być poprawny pod względem merytorycznym i dydaktycznym; zostać napisany jasno, zwięźle, poprawną polszczyzną; określać warunki wdrożenia np. kwalifikacje kadry szkolącej, materialne wyposażenie szkoły, koszty finansowe; zawierać propozycje kryteriów oceny i metod sprawdzania osiągnięć ucznia; zawierać literaturę pomocniczą wspomagającą nauczyciela. 28

29 EWALUACJA PROGRAMU WŁASNEGO Strona formalna podczas procesu tworzenia i zatwierdzania programu nauczania przykładowa formatka oceny Implementacja podczas prac służących realizacji programu metody ewaluacji pracy nauczyciele oraz osiągnięć uczniów Warsztat Pracy Nauczyciela - spotkanie V 29