Zagrożenia klimatyczne dla rolnictwa w Polsce i metody adaptacji wobec zmian klimatu

Transkrypt

1 Zagrożenia klimatyczne dla rolnictwa w Polsce i metody adaptacji wobec zmian klimatu Jerzy Kozyra, Aleksandra Król, Robert Borek Bydgoszcz, Wykonano w ramach Zadania 1.7 Program Wieloletni IUNG-PIB na lata

2 Celem SPA jest zapewnienie zrównoważonego rozwoju oraz efektywnego funkcjonowania gospodarki i społeczeństwa w warunkach zmian klimatu.

3 Indeks temperatury atmosfery nad oceanami i lądami

4 Zawartość dwutlenku węgla w atmosferze (Mauna Loa, Hawaje) październik 2016 CO 2 : 401 ppm październik 2017 CO 2 : 403 ppm

5 Automatyczny system pomiarowy emisji podtlenku azotu i dwutlenku węgla z upraw rolniczych (RZD IUNG-PIB, Grabów, woj. mazowieckie)

6 Automatyczny system pomiarowy emisji podtlenku azotu i dwutlenku węgla z upraw rolniczych (RZD IUNG-PIB, Grabów, woj. mazowieckie)

7 Na wysepce Fastnet Rock u wybrzeża Irlandii wiatr wieje z prędkością 148 kilometrów na godzinę.

8

9 Ograniczenia dla procesu adaptacji rolnictwa wobec zmian klimatu 1. Brak odpowiednich informacji o zmianach klimatu 2. Niepewność efektywności proponowanych praktyk adaptacyjnych Wykonano w ramach Zadania 1.7 Program Wieloletni IUNG-PIB na lata

10 Czynniki decydujące o produkcji w gospodarstwie rolnym Potrzeby rynku Dostawy na rynek Zapotrzebowanie krajowe Eksport Import Klimat Technologie Zasoby rolnicze Wykonano w ramach Zadania 1.7 Program Wieloletni IUNG-PIB na lata

11 t/ha t/pln t/m 3 wody t/ghg Czynniki określające produktywność w rolnictwie Plon potencjalny Czynniki determinujące - CO 2 - Promieniowanie słoneczne - Temperatura - Wymagania termiczne rośliny - Właściwości fizjologiczne rośliny - Sposób uprawy Plon osiągalny Czynniki ograniczające - Woda - Zasobność gleb Plon rzeczywisty Czynniki redukujące Dni w roku - Choroby i szkodniki - Chwasty - Zanieczyszczenia - Zjawiska ekstremalne Wykonano w ramach Zadania 1.7 Program Wieloletni IUNG-PIB na lata

12 Za zatrzymanie trendu wzrostowego plonów pszenicy i jęczmienia w Europie Klimat jest odpowiedzialny w 10%, a w 90% - wprowadzone w UE regulacje związane z ochroną środowiska Moore i Lobell 2015, The fingerprint of climate trends on European crop yields, PNAS Ochrona środowiska = ochrona Życia na Ziemi Wykonano w ramach Zadania 1.7 Program Wieloletni IUNG-PIB na lata

13 Ochrona środowiska = Ziemia dla przyszłych pokoleń Ochrona atmosfery = ochrona Życia na Ziemi Ochrona gleby = bezpieczeństwo żywnościowe Plon potencjalny Zrównoważona dalsza intensyfikacja produkcji w rolnictwie Plon rzeczywisty Wykonano w ramach Zadania 1.7 Program Wieloletni IUNG-PIB na lata

14 Liczba dni zimowych w Polsce (T min < 0 o C) Źródło danych: EOBS - Niestabilne warunki dla zimowania roślin - Większe zagrożenie wymarznięcia upraw Wykonano w ramach Zadania 1.7 Program Wieloletni IUNG-PIB na lata

15 Liczba dni z temperaturą maksymalną powietrza > 25 o C Źródło danych: EOBS - Większe parowanie = większe zagrożenie suszą - Więcej pogodowych zjawisk ekstremalnych Wykonano w ramach Zadania 1.7 Program Wieloletni IUNG-PIB na lata

16 Koniec okresu ze średnią dobową temperaturą powietrza > 5 o C Źródło danych: EOBS - Gwałtowność przejścia od warunków wegetacji do zimowej przerwy wegetacji Wykonano w ramach Zadania 1.7 Program Wieloletni IUNG-PIB na lata

17 Zmiany klimatu a zagrożenia dla rolnictwa w Polsce Fot. Anna Nieróbca Większa częstość susz Okolice Puław, wrzesień 2015 Fot. Jerzy Kozyra Susza 2015 Okolice Puław, Większa częstość zjawisk ekstremalnych

18 Potencjalne działania adaptacyjne wobec zmian klimatu w rolnictwie 0 Nie są rozpatrywane 1 Są/jest sugerowane 2 Rozważane przez naukowców 3 Rekomendowane przez doradztwo, politykę rolną 4 Są wdrażane przez Plan Adaptacji 1. Nowe uprawy 2. Zmianowanie konserwujące wodę w glebie 3. Zmianowanie polepszające zasobność gleb 4. Wzrost obszarów nawadnianych 5. Polepszenie systemów nawadniających 6. Nowe regulacje w zakresie nawodnień 8. Zmiany w krajobrazie (np. żywopłoty, strefy buforowe) 9. Nowe regulacje środowiskowe 10. Zmiany w systemie dopłat 11. Zwiększenie zdolności do magazynowania płodów rolnych Fot. dr Anna Nieróbca Wykonano w ramach Zadania 1.7 Program Wieloletni IUNG-PIB na lata

19 Fot. dr Anna Nieróbca Potencjalne działania adaptacyjne wobec zmian klimatu w gospodarstwie rolnym 1. Zmiana w terminach prac polowych 2. Zmiana praktyk uprawy 3. Zmiana planów nawożenia 4. Zmiana w ochronie roślin 5. Nowe odmiany przystosowane do cieplejszego i suchszego klimatu 6. Nowe odmiany przystosowane do warunków klimatycznych np. choroby 7. Technologie konserwujące wodę w glebie 8. Ochrona gleb przed erozją i ochrona żyzności gleb 9. Monitorowanie suszy, chorób szkodników 11. Wprowadzenie nawodnień 12. Ukierunkowanie rolnictwa w stronę roślin wysokodochodowych 13. Ubezpieczenia upraw 0 Nie są rozpatrywane 1 Są/jest sugerowane 2 Rozważane przez naukowców 3 Rekomendowane przez doradztwo, politykę rolną 4 Są wdrażane przez Plan Adaptacji Wykonano w ramach Zadania 1.7 Program Wieloletni IUNG-PIB na lata

20

21 RZD Żelisławki ZADANIE 5 RZD IUNG-PIB RZD Osiny RZD Puławy RZD Kępa RZD Wierzbno RZD Grabów RZD Wielichowo RZD Błonie - Topola RZD Borusowa RZD Werbkowice Łącznie ok ha UR w tym 2400 ha GO i 600 ha TUZ

22 Wdrożenia demonstracyjne praktyk niskoemisyjnych Projekt LCAgri LC2 wprowadzenie Systemu NawSald LC8 uprawa konserwująca LC1 4R Nutient Sterwardship LC6 wprowadzenie roślin motylkowych LC9 wdrożenie elementów rolnictwa precyzyjnego

23 Osiny Rzepak - uprawa pasowa uprawa uproszczona uprawa orkowa uprawa pasowa Fot. dr Anna Nieróbca

24 Osiny Pszenica ozima po rzepaku - uprawa pasowa Fot. dr Anna Nieróbca

25 Pokazujemy możliwości zrównoważonej intensyfikacji produkcji Projekt SustainFram

26 Budujemy sieci współpracy na rzecz adaptacji Projekt AFINET

27 Pożądane efekty działań na rzecz adaptacji wobec zmian klimatu w rolnictwie 1. Zrozumienie wymiaru czasowego i efektów zachodzących zmian klimatu 2. Zrozumienie problemu adaptacji wśród osób odpowiedzialnych za politykę rolną, prace badawczo rozwojowe, doradców i rolników 3. Promocja innowacji i adaptacja poprzez nowe technologie Wykonano w ramach Zadania 1.7 Program Wieloletni IUNG-PIB na lata