Zmiany klimatyczne i ich konsekwencje dla polskiego rolnictwa

Transkrypt

1 Zmiany klimatyczne i ich konsekwencje dla polskiego IX Małopolska Konferencja Odnawialne źródła energii na obszarach wiejskich MODR Karniowice, r. Jerzy Kozyra Instytut Uprawy NawoŜenia i Gleboznawstwa Państwowy Instytut Badawczy w Puławach

2 Zmiany klimatu Jerzy Kozyra, IUNG-PIB Puławy, Zmiany klimatyczne i ich konsekwencje dla polskieg

3 Madera 20 luty ofiary śmiertelne Źródło: news.bbc.co.uk

4 Francja, 28 luty ofiary śmiertelne Źródło:

5 Zasięg lodu na biegunie północnym (średnia z 10 lat)

6 Zasięg lodu na biegunie północnym (średnia z 10 lat)

7 Efekt cieplarniany Ziemi (Źródło: IPCC 2007) Źródłem energii dla Ziemi jest Słońce 50% energii słonecznej jest odbijana przez atmosferę i powierzchnię Ziemi Część promieniowania podczerwonego Ziemi jest wypromieniowywane a część pochłaniana w atmosferze. 50% energii słonecznej jest absorbowane przez powierzchnię Ziemi Ziemia emituje promieniowanie podczerwone ogrzewające atmosferę Gdyby Ziemia nie miała atmosfery średnia temperatura jej powierzchni wynosiłaby 23 o C, zamiast obserwowanych +15 o C Jerzy Kozyra, IUNG-PIB Puławy, Zmiany klimatyczne i ich konsekwencje dla polskieg

8 Zmiany zawartości gazów cieplarnianych w atmosferze wg badań paleoklimatycznych (Źródło: IPCC 2007)

9 Antropogeniczny efekt cieplarniany Człowiek poprzez swoją działalność spowodował,ŝe dwutlenek węgla zmagazynowany przez miliony lat w surowcach naturalnych, takich jak: węgiel kopalny czy ropa naftowa, ale równieŝ zgromadzony w glebie w postaci próchnicy, znalazł się w krótkim czasie (wraz z rozwojem naszej cywilizacji) w atmosferze.

10 Bez plastikowej torby proszę, Nie chcę przyczyniać się do Globalnego Ocieplenia Jerzy Kozyra, IUNG-PIB Puławy, Globalne ocieplenie, mechanizm, symptomy w Polsce i na świecie

11 Źródła emisji gazów cieplarnianych Do głównych gazów cieplarnianych dostarczanych do atmosfery w wyniku działalności człowieka zalicza się: dwutlenek węgla (CO 2 ), metan (CH 4 ), podtlenek azotu (N 2 O) oraz grupę związków chemicznych zawierającą fluorki, chlorki i bromki. (Źródło: IPCC 2007) IPCC 2007

12 Ocieplenie, a moŝe ochłodzenie? Argumenty dla sceptyków (a) Obserwowane zmiany temperatury powierzchni Ziemi i wyniki modelowania z uwzględnieniem czynników antropogenicznych (Źródło: IPCC 2007) (b) Obserwowane zmiany temperatury powierzchni Ziemi i wyniki modelowania bez uwzględnienia czynników antropogenicznych (czynniki słoneczne i wulkaniczne)

13 12 najcieplejszych lat od 1850 roku Odchylenie od normy (st. C.) Temperatura atmosfery Średnia roczna Trend liniowy Przebieg wygładzony 5-95% błąd szacunku Prognozy wzrostu temperatury 50 1,3 na 50 lat 100 0,74 na 100 lat (Źródło: (Źródło: IPCC IPCC 2007) 2007)

14 Uwaga na cyrkulację!!!!! (Źródło: IPCC 2007) WyŜsze od normalnego ciśnienie atmosferyczne nad Centralnym Atlantykiem, powoduje wzmocnienie cyrkulacji zachodniej, która powoduje napływ nad Północną Europę gorącego i wilgotnego powietrza. Cieplej niŝ normalnie Chłodniej niŝ normalnie Bardziej sucho Wilgotniej

15 Prognozy ocieplenia lata (Źródło: IPCC 2007) FAR Pierwszy Raport IPCC Observed dane pomiarowe SAR Drugi Raport IPCC B1, A1B, A2 scenariusze ocieplenia SRES TAR Trzeci Raport IPCC Commitment scenariusz ocieplenia SRES Czwarty Raport IPCC po wprowadzeniu w ycie

16 Prognoza sum opadu atmosferycznego na lata w stosunku do lat Zmiany średniej rocznej sumy opadu atmosferycznego śródło: GREEN PAPER... Adapting to climate change in Europe options for EU action. Scenariusz zmian na lata w stosunku do średnich wielolecia IPCC SRES scenariusz A2. Scenariusze klimatyczne DMI/PRUDENCE ( opracowane JRC w projekcie PESETA (

17

18 Obserwowane tendencje w Polsce (1) RóŜnica od średniej temperatury w latach ( o C) Anomalie- Globalne Anomalie- Stacja Puławy Serie3

19 Średnia temperatura powietrza [ o C] Obserwowane tendencje w Polsce (2) I II III IV V VI VII VIII IX X XI XII miesiące Średnie miesięczne wartości temperatury powietrza w Puławach w okresie , ,

20 25 20 Sandomierz ( ) Miskolc ( ) 15 St. Poelten ( ) o C I II III IV V VI VII VIII IX X XI XII Prognoza średniej temperatury powietrza w Sandomierzu na lata i średnie w Miskolcu (Węgry) i St. Poelten (Austria) w latach w tradycyjnych regionach uprawy winorośli

21 Obserwowane tendencje w Polsce (3) Klimatyczny bilans wodny (mm) Klimatyczny Bilans Wodny (KBW) od maja do czerwca w Polsce w latach , obliczony na podstawie danych z 30 stacji meteorologicznych połoŝonych poniŝej 500 m n.p.m. w Polsce.

22 Rok Straty plonów z powodu niekorzystnego przebiegu pogody Pszenica ozima śyto Jęczmień Jary Owies Ziemniak Burak cukrowy Rzepak ozimy Rok Pszenica ozima śyto Jęczmień Jary Burak Owies Ziemniak cukrowy Źródło: Górski, Kozyra, 2008

23 o C Odchylenie od normy średniej temperatury powietrza w miesiącach od stycznia do marca w Puławach

24 o C Odchylenie od normy średniej temperatury powietrza w miesiącach od lipca do sierpnia w Puławach

25 Prawdopodobieństwo dojrzewania kukurydzy FAO 270 dla warunków termicznych w latach i wg. prognozy warunków termicznych na lata Źródło: Kozyra, Górski, 2004

26 Nowe zagroŝenia dla upraw

27 Główne konsekwencje zmian klimatu dla w Polsce 1. Niewystarczające zasoby wodne. 2. Zwiększają się starty plonów z powodu niekorzystnego przebiegu pogody. 3. Wzrost zagroŝenia ze strony nowych szkodników roślin uprawnych. 4. Zwiększają się moŝliwości uprawy roślin ciepłolubnych (kukurydza,słonecznik, soja, winorośl).

28 Dwie drogi... Rolnictwo a zmiany klimatu Ograniczenie emisji gazów cieplarnianych (cel mitygacyjny) Adaptacja do zmian klimatu (cel adaptacyjny) Optymalizacja produkcji Utrzymanie poziomu produkcji

29 Prognoza zmian plonów na rok 2080 w stosunku do średnich w latach opracowana w projekcie PESETA (

30 Podsumowanie Dostosowanie produkcji w gospodarstwach do warunków klimatycznych jest procesem ciągłym i odbywa się w sposób niezaleŝny od ogólnych mechanizmów polityki rolnej. Pomoc w tym zakresie powinna być realizowana przez wzmacnianie doradztwa oraz wdraŝanie systemów wspomagania decyzji. W polityce Państwa wobec naleŝy dąŝyć do łagodzenia ekonomicznych konsekwencji zmian klimatu dla gospodarstw wynikających ze strat w plonach oraz promowania systemów produkcji ograniczających negatywny wpływ na klimat.

31 Palenie nie jest przyczyną raka OK, jest przyczyną raka ale ja jestem uzaleŝniony Wiem Ŝe jestem uzaleŝniony, ale zamierzam ograniczyć palenie Jeszcze nie rzuciłem, ale ograniczam Nie ograniczyłem znacząco ale zamierzam wkrótce rzucić Powinienem rzucić kiedy planowałem ale teraz jest juŝ za późno Spalanie paliw kopalnych nie powoduje globalnego ocieplenia OK., powoduje ale jesteśmy uzaleŝnieni...