ZałoŜenia koncepcyjne E K O L O G I S T Y K I wykład /9

Transkrypt

1 ZałoŜenia koncepcyjne E K O L O G I S T Y K I wykład /9

2 Zakres wykładu Logistyka logistyka odwrotna Podstawowe definicje ekologistyki

3 Uwarunkowania ogólne zagadnienia: ochrony środowiska, gospodarki odpadami, ogólnie pojętej ekologii, rozpatrywane w aspekcie: organizacyjnym i ekonomicznym istotny istotny element element rozwaŝań w coraz większym stopniu dotykają kwestii: zarządzania, rozwiązań projektowych i wdraŝania ania ich wyników. w. efektywność minimalizacji kosztów. E k o e f e k t y w n o ś ć

4 Logistyka zintegrowany system przepływu materiałów (surowców, półproduktów, wyrobów gotowych i odpadów) oraz sprzęŝonych z nimi przepływ ywów w informacyjnych w celu optymalnego tworzenia i transformacji dóbr fizycznych. koncepcja zarządzania realnymi procesami przepływu dóbr fizycznych i informacji, oparta na zintegrowanym, systemowym ujmowaniu tych procesów. interdyscyplinarna dziedzina wiedzy technicznej, ekonomicznej i informacyjnej, badająca uwarunkowania, prawidłowo owości i zjawiska przepływu dóbr d fizycznych i informacji w gospodarce, a takŝe w poszczególnych jej ogniwach.

5 Logistyka dynamiczna, nowoczesna dziedzina wiedzy poszerza się obszar stosowania koncepcji logistycznych - wyłaniają się nowe trendy powstają nowe koncepcje logistyczne stanowiące adaptację koncepcji logistyki do danego obszaru jej zastosowania: logistyka miejska, logistyka utylizacji odpadów, logistyka banków, szpitali, hoteli, szkół, e-logistyka

6 Logistyka łańcuchów w dostaw optymalne kształtowanie łańcucha zaopatrzeniowego : od pozyskanie surowców przerób dystrybucja w ogniwach handlu do ostateczny nabywca Dziś - Wzrost ilości produktów w powracających cych p. elektroniczny, p. motoryzacyjny, p. farmaceutyczny, p. spoŝywczy odzysk wartości z zuŝytych elementów Logistyka odwrotna Cel wielu firm: zaprojektować wyrób, z którego moŝliwe będzie b całkowite odzyskanie wartości!!!

7 Logistyka odwrotna to proces: planowania, organizowania, kontrolowania skutecznego i efektywnego ekonomicznie przepływu: surowców, półproduktów i produktów gotowych wraz z powiązanymi z tymi przepływami informacjami od miejsca konsumpcji - do miejsc pochodzenia w celu odzyskania wartości bądź właściwego zagospodarowania.

8 Logistyka odwrotna Podstawowy cel przedsiębiorstw produkcyjnych - sprzedaŝ wyprodukowanych towarów. Do niedawna nie brano pod uwagę ani zwrotów niektórych towarów ani odpadów powstałych w związku z ich uŝytkowaniem. Przedsiębiorstwa unikały y wstecznego ruchu wyprodukowanych dóbr d - logistyki odwrotnej. Proces ten powodował trwałe koszty, w konsekwencji starty firmy. Kadra zarządzająca postrzegała wracane do przedsiębiorstwa dobra jako niepowodzenie działalności systemu organizacyjnego firmy. Logistyka odwrotna dotyczy nie tylko zwracanych dóbr, lecz takŝe procesu recyklingu materiałów. Dlatego moŝna dziś mówić o ekologicznej orientacji logistyki. Logistyka odwrotna jest juŝ inaczej postrzegana przez kierownictwa firm i coraz częściej włączana jest do operacyjnych procesów w zarządzania w przedsiębiorstwie.

9 Logistyka odwrotna W ostatniej 10 latach logistyka odwrotna przyczyniła się do znaczących cych efektów w ekonomicznych w przemyśle oraz efektów społecznych ecznych. Przedsiębiorstwa, które próbują unikać działań, związanych z logistyką odwrotną i nie doceniają jej znaczenia, tracą okazje do zwiększania własnych dochodu. Logistykę jako dziedzinę nauki, charakteryzuje ogromne tempo rozwoju. Obszar zastosowania koncepcji logistycznych stale się poszerza. Wyłaniają się nowe trendy, wszędzie tam, gdzie mamy do czynienia z masowymi przepływami obiektów fizycznych do róŝnych miejsc ich przeznaczenia, z zachowaniem wymogu jedności miejsca i czasu ich Wykład uŝycia /9 lub konsumpcji.

10 Sprecyzowanie definicji i cech logistyki odwrotnej nie wyjaśnia wątpliwości, nie rozstrzyga kwestii, będącej przedmiotem sporu literaturowego: czy za logistykę odwrotną uznać naleŝy tylko ten przypadek, kiedy strumień dóbr przemieszcza się tym samym kanałem, którym dotarł do odbiorcy, lecz w przeciwnym kierunku, czy teŝ moŝe przemieszczać się kanałem alternatywnym, lecz skierowanym przeciwnie do kanału tradycyjnego. Istnieją dwa ujęcia logistyki odwrotnej: kiedy funkcjonuje ona jako niezaleŝny ny system kiedy stanowi część zamkniętej pętli p łańcucha dostaw.

11 Logistyka odwrotna jako system niezaleŝny ny Łańcuch dostaw PRODUCENT Hurtownik Dystrybutor SPRZEDAWCY Odbiorca finalny SprzedaŜ Recykling i inne procesy Ostateczne usunięcie Sortowanie i ocena Poddawanie szczególnym Wykład procesom1 2008/9 Zbieranie i gromadzenie Materiały niebezpieczne Koniec Ŝycia produktu - odpady Logistyka odwrotna

12 Logistyka odwrotna jako część zamkniętej pętli łańcucha dostaw.

13 Producent (punkt pochodzenia) Operacje logistyki odwrotnej Ruch towarów Logistyka Odwrotna KANAŁ DYSTRYBUCJI Klient (punkt konsumpcji) Proces planowania Proces wdraŝania Proces kontroli wydajności Kontroli przepływów finansowych Przepływu produktów finalnych I powiązanych informacji CEL: wykreowanie wartości lub odpowiednie usuwanie odpadu. programy recyklingu, programy unieszkodliwiania materiałów niebezpiecznych, odzyskiwanie wartości, składowanie. Logistyka odwrotna koncentruje sie na: zarządzaniu przepływami materiałów, informacji, czynników mających wpływ na tworzenie wartości Wykład dodanej /9oraz odpowiednich metodach usuwania produktów

14 Główne jednostki łańcucha logistyki odwrotnej

15 Ewolucja definicji (lata 90, rok 2003, dziś): 1. W ogólnym rozumieniu oznacza wszystkie procesy logistyczne związane zane z ponownym wykorzystaniem, recyklingiem lub utylizacją materiałów, wywodzi się od podejścia od strony zarządzania odpadami. 2. Proces obejmujący planowanie, implementację oraz kontrolę wydajnego, kosztowo efektywnego przepływu materiałów, zapasów w w toku, dóbr d finalnych oraz powiązanych z nimi informacji z miejsca ICH KONSUMPCJI do miejsca ich powstania, w celu odzyskania wartości lub właściwego w sposobu ich utylizacji. 3. Proces obejmujący planowanie, implementację oraz kontrolę przepływu materiałów, zapasów w w toku, dóbr d finalnych oraz powiązanych z nimi informacji z miejsca ICH WYTWORZENIA, dystrybucji lub konsumpcji do miejsca, w którym następuje odzyskanie wartości lub właściwy sposób b ich utylizacji.

16 Zapamiętajmy Dwie najwaŝniejsze cechy logistyki odwrotnej: kierunek przepływu dóbr - przeciwny do kierunku przepływu dóbr w tradycyjnym kanale dystrybucji, przemieszczane dobra zostały juŝ w części skonsumowane, lecz posiadają pewną wartość (mniejszą niŝ w logistyce tradycyjnej), którą zamierza się odzyskać.

17 Logistyka odwrotna synonimy róŝne definicje róŝne kryteria reverse distribution reverse flow logistics reverse channel reverse flow Najnowsze sformułowania angielskie to: reverse supply chain, aftermarket logistics, aftermarket supply chain Obserwuje się brak ścisłego i jednoznacznego zdefiniowania tego pojęcia, Logistykę odwrotną wiąŝ ąŝe e się zwyczajowo z gospodarką odpadami i ochroną środowiska naturalnego: logistyka w procesach recyklingu, usuwania odpadów i gospodarki materiałami niebezpiecznymi, w odniesieniu do wszystkich czynności logistycznych w ramach recyklingu, ponownego wykorzystania materiałów oraz usuwania odpadów

18 Czy logistyka odwrotna (odzysku) jest waŝna? Przedsiębiorstwo odnosi sukces jeśli właściwe zadania logistyki są uzupełniane zadaniami logistyki odwrotnej. Przedsiębiorstwa USA wydają 35 miliardów dolarów rocznie na obsługę transportu i sprawnego przetwarzania zwracanych dóbr. Średnio (w USA), działalność logistyki odwrotnej wynosi w przybliŝeniu 4% całkowitych kosztów logistyki w przedsiębiorstwie, co odpowiada 1% PKB Przedsiębiorstwa, które korzystają z logistyki odwrotnej poprzez przedsiębiorstwa trzeciej strony mogą zmniejszyć 10% kosztów w stosunku do rocznych kosztów logistyki przedsiębiorstwa. Przedsiębiorstwa z techniką innowacyjną zmniejszają koszty logistyczne do 40%.

19 Odzysk... potocznie - odzyskiwanie czegoś z tego, co juŝ było wykorzystywane, ustawowo: wszelkie działania, nie stwarzające zagroŝenia dla Ŝycia, zdrowia ludzi lub dla środowiska, polegające na wykorzystaniu odpadów w całości lub w części, prowadzące do odzyskania z odpadów substancji, materiałów lub energii i ich wykorzystania

20 Lp. Autor Tytuł Termin 1 J.J. Cole, E.J. Bardi, C.J. Langley Zarządzanie Logistyka odwrotna logistyczne 2 K. Ficoń Procesy logistyczne w przedsiębiorstwie Logistyka obsługi odpadów 3 E. Gołembska Kompendium wiedzy o logistyce Logistyka w sferze utylizacji odpadów 4 Z. Korzeń Ekologistyka Ekologistyka 5 H. Ch. Pfohl Systemy logistyczne Logistyka powtórnego zagospodarowania 6 A. Korzeniowski, M. Skrzypek, G. Szyszka Opakowania w systemach logistycznych Logistyka zagospodarowania odpadów

21 EKOLOGISTYKA Logistyka powtórnego zagospodarowania uwzględnia aspekt środowiskowy w logistyce i zdefiniowana jest takŝe jako: zastosowanie koncepcji logistyki w odniesieniu do pozostałości, przy jednoczesnej transformacji przestrzenno- czasowej, włąw łącznie ze zmianą ilości i gatunku Ekologistyka jest nastawiona głównie na niwelowanie negatywnego wpływu odpadów na środowisko naturalne; poszukuje optymalnych rozwiązań logistycznych w tym zakresie

22 EKOLOGISTYKA (green logistics) realizacja optymalnych rozwiąza zań w zakresie: zbiórki, gromadzenia, usuwania i kierowania do utylizacji lub nieuciąŝliwej dla środowiska i społeczeństwa likwidacji odpadów w róŝnych r rodzajów

23 EKOLOGISTYKA subobszar logistyki zorientowany na ekologię, dotyczący gromadzenia, przetwarzania i recyklingu odpadów. Z i n t e g r o w a n y s y s t e m, k t ó r y : opiera się na koncepcji zarządzania recyrkulacyjnymi przepływami strumieni materiałów odpadowych w gospodarce oraz przepływami sprzęŝonych z nimi informacji, zapewnia gotowość i zdolność efektywnego gromadzenia, segregacji, przetwarzania oraz ponownego wykorzystania odpadów wg przyjętych zasad technicznych i procesowych, spełniających wymogi normowe i prawne ochrony ś r o d o w i s k a, umoŝliwia podejmowanie technicznych i organizacyjnych decyzji w kierunku zmniejszenia (minimalizacji) tych negatywnych skutków w oddziaływania na środowisko, które towarzyszą realizacji procesów zaopatrzeniowych, przetwórczych, produkcyjnych, dystrybucyjnych i serwisowych w logistycznych łańcuchach dostaw.

24 L O G I S T Y K A Subobszar: EKOLOGISTYKA zintegrowany system zorientowany na: E K O L O G I A opiera się na koncepcji zarządzania recyrkulacyjnymi przepływami strumieni materiałów w odpadowych w gospodarce oraz przepływami sprzęŝ ęŝonych z nimi informacji, zapewnia gotowość i zdolność efektywnego gromadzenia, segregacji, przetwarzania oraz ponownego wykorzystania odpadów wg przyjętych zasad technicznych i procesowych, spełniaj niających wymogi normowe i prawne ochrony środowiska, umoŝliwia podejmowanie technicznych i organizacyjnych decyzji w kierunku zmniejszenia (minimalizacji) tych negatywnych skutków w oddziaływania na środowisko, które towarzyszą realizacji procesów w zaopatrzeniowych, przetwórczych, rczych, produkcyjnych, dystrybucyjnych i serwisowych w logistycznych łańcuchach dostaw.

25 Inne określenia w odniesieniu do logistyki ekologicznej logistyka pouŝytkowa jako odnosząca się do dóbr, które utraciły dalszą zdolność uŝytkową i wymagają jej odtworzenia lub likwidacji wyrobu, logistyka powtórnego zagospodarowania odnosząca się w podobny sposób do wyrobu po zakończeniu jego uŝytkowania, Ekologistyka - najszerzej traktująca zagadnienia mogące mieć wpływ na środowisko naturalne podczas realizacji procesów logistycznych lub pomagająca zmniejszać negatywny wpływ działalności gospodarczej człowieka na środowisko naturalne, dzięki wykorzystaniu moŝliwości logistyki.

26 Co to jest ekologistyka? Połączenie dwóch terminów: ekologia i logistyka. Ekologia, (wchodząca w skład biologii), bada wzajemne powiązania pomiędzy organizmami Ŝywymi i ich środowiskiem naturalnym. Jednym z wielu przedmiotów zainteresowania ekologii są odpady, jako czynniki wpływaj ywające negatywnie na stan środowiska naturalnego. Logistyka - wiele definicji, które odnoszą się do jej interdyscyplinarnego charakteru.

27 EKOLOGIA przedmiot zainteresowania: powietrze, woda, gleba -jako czynniki warunkujące Ŝycie na Ziemi, surowce i energia - niezbędne do wytwarzania poŝywienia, odzieŝy, mieszkań odpady -jako czynniki pogarszające stan środowiska naturalnego. Odpady są to: zuŝyte dobra fizyczne oraz substancje stałe, ciekłe i gazowe, powstające w związku z bytowaniem człowieka lub jego działalnością gospodarczą, nieprzydatne w miejscu lub czasie, w którym powstały i są uciąŝliwe dla środowiska.

28 EKOLOGISTYKA zintegrowany system Oznacza uwzględnianie wymagań ekologii we wszelkich procesach logistycznych w zarządzaniu stałymi odpadami komunalnymi: przestrzeganie wymaganych standardów ochrony środowiska i bezpieczeństwa przy zachowaniu norm jakości i ekonomii Metoda projektowania i realizacji zarządzania łańcuchem dostaw odpadów od miejsca wytworzenia: do miejsca ich ponownego wprowadzenia do obiegu produkcyjnego, unicestwienia lub składowania zgodnie z ekonomiczną zasadą minimalizacji odpadów oraz poŝądanymi standardami jakości

29 Co jest nam potrzebne w wymiarze praktycznym? Organizacja przepływ ywów odpadów od miejsc ich powstawania do miejsc dalszego wykorzystania, przetworzenia lub utylizacji. Efektywnym sposobem organizacji takiego procesu jest wykorzystanie doświadcze wiadczeń i moŝliwo liwości logistyki rozumianej jako: planowanie, realizacja i kontrola przepływu dóbr d od miejsca ich wytwarzania do ostatecznego uŝytkownika w celu spełnienia jego wymagań przy oszczędnym zaangaŝowaniu zasobów w i kapitału.

30 Odpad jako produkt Potraktowanie odpadu jak kaŝdego produktu, który po jego wytworzeniu naleŝy sprawnie dostarczyć do odbiorcy, daje moŝliwość zorganizowania gospodarki stałymi odpadami komunalnymi w efektywny sposób. Projektując systemy gospodarki odpadami sięga się po rozwiązania zania logistyczne. Ekologistyka - logistyka zaangaŝowana w rozwiązywanie zywanie róŝnorodnych r problemów ekologicznych

31 Korzyści wynikające z zagospodarowania odpadów uzyskanie surowców wtórnych, które umoŝliwiają ograniczenia zuŝycia surowców pierwotnych, następuje obniŝenie kapitałochłonności i energochłonności pozyskania i przetwórstwa surowców, zmniejszenie zuŝycia materiałów oraz przewozów, a w konsekwencji kosztów produkcji, eliminacja opłat i kar z tytułu gromadzenia odpadów.

32 Zmiany w otoczeniu wymuszające rozwój logistyki odwrotnej i ekologistyki Rozwój logistyki odwrotnej Rozwój ekologistyki Rosnące wymagania klientów - skracanie cyklu Ŝycia produktu, dynamizowanie przepływów w ramach łańcucha dostaw, wymuszanie powrotu towarów. Rosnąca konkurencja - producenci muszą szukać sposobów osiągania przewagi konkurencyjnej w obsłudze posprzedaŝnej (sposób i czas obsługi reklamacji, zwrotów i wymiany uszkodzonych produktów). Promocje - komplikują strukturę zapasów magazynowych, wymagając odpowiedniego postępowania z grupowanymi produktami po upływie czasu obowiązywania promocji. Rozwój j sprzedaŝy y przez Internet - moŝliwość zwrotu zakupionego w sieci towaru, stworzenie systemu. WyprzedaŜe pozostałości serii produktów - wymagają odpowiedniego podejścia logistycznego do tego Wykład typu /9 działań. Malejące źródła a zasobów naturalnych poszukiwanie alternatywnych źródeł surowców do produkcji. MoŜliwość pozyskania surowców wtórnych z odpadów Rozwój j technologii recyklingu Doskonalenie procesów ekologicznego projektowania wyrobów gotowych. Realizacja zasady zrównowa wnowaŝonego onego rozwoju Konieczność redukowania masy odpadów kierowanych na składowiska (ograniczona pojemność).

33 Zamknięta pętla p łańcucha dostaw Ekoprojektowanie Techniki ochrony środowiska LCA Logistyka Odwrotna Ochrona Środowiska Naturalnego Ekologistyka Informatyka i zarządzanie w ochronie środowiska Zamknięta pętla łańcucha dostaw Ekonomia środowiska Powiązania między logistyką odwrotn dzy logistyk odwrotną a ekologistyką