Problemy stabilności środków wziewnych. Robert Musioł Uniwersytet Śląski

Wielkość: px
Rozpocząć pokaz od strony:

Download "Problemy stabilności środków wziewnych. Robert Musioł Uniwersytet Śląski"

Transkrypt

1 Problemy stabilności środków wziewnych Robert Musioł Uniwersytet Śląski

2 budowa Anestetyki wziewne H H H Cl halotan Br H H H eter Cl Cl metoksyfluran sewofluran Chemia leków red A. Zejca, M. Gorczyca, 2004

3 budowa Sevofluran i jego analogi Cl sewofluran desfluran Chemia leków red A. Zejca, M. Gorczyca, 2004 izofluran

4 budowa CH2

5 Kwasy lewisa Teorie kwasów-zasad Ahrrenius HCl, H2S4 NaH, KH Brönsted-Lowry H2 NH3 Lewis AlCl3, e3+ 2-, NH3

6 Kwasy lewisa Kwasy Zasady BCl3, B3, Al3+, AlCl3, NH3, RNH2, N2H4, AlH3 Al23, Mg2+, H2, H-, 2-, RH, Ca2+, metale R-, R2

7 Kwasy lewisa A+ A

8 Kwasy lewisa.. A+ A+.... C3 Związek A C3 H fluorowodór Związek B Inne produkty rozpadu (związki C, D, E ) Ruzicka, J. A.; Baker, M. T. J. luor. Chem. 1995, 71, 55.

9 Kwasy lewisa e23 C3 Al23 e H + C3 C3 H C3 S S S C3 C3 H C3 C3 S C3 C3 C3 C3 Baker M. T., Anesthesia and Analgesia, 2007, 104, C3 C3 C3 C3

10 Kwasy lewisa Jakie kwasy Lewisa są potencjalnie szkodliwe? Jakie stężenie kwasów jest niebezpieczne? Gdzie sewofluran może wejść w kontakt z tymi kwasami?

11 Kwasy lewisa ecl3 B3 e34 e3+ e23 Si2 Si4+ AlCl3 D.R. Brown, C.N. Rhodes, Catal. Lett. 1997, 45, 35. Al23 Al3+ Mg2

12 Kwasy lewisa K2Si3 K2[Si25] K[AlSi4] V25/Al23 H Al23 US patent , S. Ishida, S. Imamura,. Ren, Y. Tatematsu, Y. ujimura React. Kin. Catal. Lett. 1992, 46, 199. K. H. Sun, A. Silverman. J. Am. Cer. Soc. 1945, 28, 8.

13 Kwasy lewisa

14 Kwasy lewisa W 1996 zarejestrowano sporą partię szklanych pojemników sevofluranu zawierających toksyczne produkty rozpadu. Prawdopodobną przyczyną rozkładu był kontakt z kwasem Lewisa (e23) obecnym w zaworach instalacji. Bench pinion. Abbott Laboratories, et al vs Baxter Pharmaceutical Products, Inc, et al. In the United States District court for the Northern district of Illinois Eastern Division. Case 1:01-cv-01867, Document 244, iled Sept 22, 2005.

15 Kwasy lewisa sevoflurane Produkty rozkładu H + A, B, C Kwasy Lewisa Szkło

16 Inne przyczyny Inne źródła niestabilności wziewnych anestetyków Rozpad sevofluranu do nadtlenków Rozpad sevofluranu i analogów pod wpływem absorberów C2 L. G. Kevin, E. Novalija, M. L. Riess, A. K. S. Camara, S. S. Rhodes, D.. Stowe, Anesth Analg 2003, 96,

17 Inne przyczyny Tworzenie się C pod wpływem absorberów C2 soda lime, Baralime 20ppm Związek A Sevoflurane 61ppm Soda lime Baralime Desflurane Isoflurane ppm Tlenek węgla ppm SchindlerA., Vorweg M., Scheeren T.W.L., Doehn M., Brit. J Anest. 2000, 85, 308. Neumann, M.A., Laster,M.J., Weiskopf,R.B., Gong, D.H., Dudziak, R., orster, H., Eger, E.I., Anesth. Analg. 1999, 89, 768.

18 Inne przyczyny Rozpad anestetyków pod wpływem absorberów C2 enflurane > desflurane > isoflurane: rozkładają się z powstaniem C Sevoflurane rozpada się do H, związków A, B nie tworzy C Suche absorbery w większym stopniu powodują rozkład anestetyków niż mokre Głównym katalizatorem rozkładu są reaktywne wodorotlenki NaH, KH Nowe absorbery nie powodują rozkładu anestetyków

19 W skrócie Sevofluran jest narażony na wielokrotny kontakt z rożnymi związkami, które mogą stanowić katalizatory jego rozpadu. Skomplikowane mechanizmy reakcji oraz wiele możliwych kwasów Lewisa znacznie utrudnia ewentualne zapobieganie. McLeskey CH. Anesthesiologist executive reports how Abbott made sevoflurane safer. Water stops formation of highly toxic acid (letter to editor). Anesthesia Patient Safety Newsletter, all USpatent , 1993

20 W skrócie Wiele czynników może działać jak kwasy Lewisa w ciągu procesu produkcji/konfekcjonowania Konfekcjonowanie sewofluranu czystego w pojemniki bezpieczne. Dodatek inhibitorów rozkładu (zasad Lewisa).

21 W skrócie Suchy i mokry sevofluran Producent Abbott Lab. Baxter Nazwa Ultane/Sevorane Sevoflurane Czystość >99,99% >99,99% Woda 330 ppm <130ppm Pojemniki PEN(polinaftalan etylu) Aluminium/żywica fenolowa

22 W skrócie Spadek aktywności zasad Lewisa >50oC C4H9H H2 (C4H9)2 1-50oC C4H9H (C4H9)2 H2 <1oC (C4H9)2 C4H9H H2 Gerard, Macklen, Chem. Rev. 59,

23 W skrócie PRDUCT Ultane (sevoflurane) Inhalation Anesthetic, 250mL bottles, Rx only, NDC , Recall # D RECALLING IRM/MANUACTURER Recalling irm: Abbott Laboratories, North Chicago ebruary 10, Manufacturer: Hospira, Inc., Rocky Mount, NC, firm initiated recall is ongoing. REASN Defective container; bottles may have pinholes which could cause product to leak or evaporate.

24 W skrócie

Znieczulenie ogólne indukowane wziewnie VIMA

Znieczulenie ogólne indukowane wziewnie VIMA Znieczulenie ogólne indukowane wziewnie VIMA Przewidywane trudności z utrzymaniem drożności dróg oddechowych trudna intubacja ( pusty żołądek ). Laryngologia. Znieczulenie dzieci. Diagnostyka krótkie procedury

Bardziej szczegółowo

Który anestetyk wziewny wybrad? Izabela Duda

Który anestetyk wziewny wybrad? Izabela Duda Który anestetyk wziewny wybrad? Izabela Duda Idealny anestetyk wziewny 1. Brak efektu ubocznego na układ sercowo-naczyniowy i oddechowy 2. Trwały, przechowywany bez środków konserwujących, nie ulega rozkładowi

Bardziej szczegółowo

Ograniczenia i pułapki wziewnej indukcji znieczulenia (VIMA)

Ograniczenia i pułapki wziewnej indukcji znieczulenia (VIMA) Ograniczenia i pułapki wziewnej indukcji znieczulenia (VIMA) II Zakład Anestezjologii i Intensywnej Terapii KAiIT Uniwersytetu Medycznego w Łodzi Uniwersytecki Szpital Kliniczny nr 2 Znieczulenie ogólne

Bardziej szczegółowo

Zagrożenia ekologiczne sal operacyjnych

Zagrożenia ekologiczne sal operacyjnych Zagrożenia ekologiczne sal operacyjnych Paweł Sobczyński Katedra Anestezjologii i Intensywnej Terapii Szpital Kliniczny Przemienienia Pańskiego UMP Współczesne zagrożenia zdrowotne sal operacyjnych Aspekt

Bardziej szczegółowo

Zastosowanie Desfluranu w procedurach tzw szybkiej ścieżki fast track anesthesia.

Zastosowanie Desfluranu w procedurach tzw szybkiej ścieżki fast track anesthesia. Zastosowanie Desfluranu w procedurach tzw szybkiej ścieżki fast track anesthesia. Tomasz Gaszyński Katedra Anestezjologii i Intensywnej Terapii UM w Łodzi Fast Track Anesthesia Szybka ścieżka jest techniką

Bardziej szczegółowo

SZYBKOŚĆ REAKCJI CHEMICZNYCH. RÓWNOWAGA CHEMICZNA

SZYBKOŚĆ REAKCJI CHEMICZNYCH. RÓWNOWAGA CHEMICZNA SZYBKOŚĆ REAKCJI CHEMICZNYCH. RÓWNOWAGA CHEMICZNA Zadania dla studentów ze skryptu,,obliczenia z chemii ogólnej Wydawnictwa Uniwersytetu Gdańskiego 1. Reakcja między substancjami A i B zachodzi według

Bardziej szczegółowo

Reakcje chemiczne. Typ reakcji Schemat Przykłady Reakcja syntezy

Reakcje chemiczne. Typ reakcji Schemat Przykłady Reakcja syntezy Reakcje chemiczne Literatura: L. Jones, P. Atkins Chemia ogólna. Cząsteczki, materia, reakcje. Lesław Huppenthal, Alicja Kościelecka, Zbigniew Wojtczak Chemia ogólna i analityczna dla studentów biologii.

Bardziej szczegółowo

VIII Podkarpacki Konkurs Chemiczny 2015/2016

VIII Podkarpacki Konkurs Chemiczny 2015/2016 III Podkarpacki Konkurs Chemiczny 015/016 ETAP I 1.11.015 r. Godz. 10.00-1.00 Uwaga! Masy molowe pierwiastków podano na końcu zestawu. Zadanie 1 (10 pkt) 1. Kierunek której reakcji nie zmieni się pod wpływem

Bardziej szczegółowo

2. Procenty i stężenia procentowe

2. Procenty i stężenia procentowe 2. PROCENTY I STĘŻENIA PROCENTOWE 11 2. Procenty i stężenia procentowe 2.1. Oblicz 15 % od liczb: a. 360, b. 2,8 10 5, c. 0.024, d. 1,8 10 6, e. 10 Odp. a. 54, b. 4,2 10 4, c. 3,6 10 3, d. 2,7 10 7, e.

Bardziej szczegółowo

TEST NA EGZAMIN POPRAWKOWY Z CHEMII DLA UCZNIA KLASY II GIMNAZJUM

TEST NA EGZAMIN POPRAWKOWY Z CHEMII DLA UCZNIA KLASY II GIMNAZJUM TEST NA EGZAMIN PPRAWKWY Z CHEMII DLA UCZNIA KLASY II GIMNAZJUM I. Część pisemna: 1. Które z poniższych stwierdzeń jest fałszywe? a.) Kwasy są to związki chemiczne zbudowane z wodoru i reszty kwasowej.

Bardziej szczegółowo

Opracowała: mgr inż. Ewelina Nowak

Opracowała: mgr inż. Ewelina Nowak Materiały dydaktyczne na zajęcia wyrównawcze z chemii dla studentów pierwszego roku kierunku zamawianego Inżynieria Środowiska w ramach projektu Era inżyniera pewna lokata na przyszłość Opracowała: mgr

Bardziej szczegółowo

Przykładowe rozwiązania zadań obliczeniowych

Przykładowe rozwiązania zadań obliczeniowych 1 CHEMIA zbiór zadań matura 2018 tom II Przykładowe rozwiązania zadań obliczeniowych 2 Spis treści 1.Węglowodory... 3 2. Alkohole, fenole... 4 3. Estry i tłuszcze... 6 6. Związki organiczne zawierające

Bardziej szczegółowo

1. Określ, w którą stronę przesunie się równowaga reakcji syntezy pary wodnej z pierwiastków przy zwiększeniu objętości zbiornika reakcyjnego:

1. Określ, w którą stronę przesunie się równowaga reakcji syntezy pary wodnej z pierwiastków przy zwiększeniu objętości zbiornika reakcyjnego: 1. Określ, w którą stronę przesunie się równowaga reakcji syntezy pary wodnej z pierwiastków przy zwiększeniu objętości zbiornika reakcyjnego: 2. Określ w którą stronę przesunie się równowaga reakcji rozkładu

Bardziej szczegółowo

JAKO POWIKŁANIE BLOKAD CENTRALNYCH. Andrzej Daszkiewicz, Aleksandra Kwosek, Hanna Misiołek

JAKO POWIKŁANIE BLOKAD CENTRALNYCH. Andrzej Daszkiewicz, Aleksandra Kwosek, Hanna Misiołek NADMIERNA SEDACJA JAKO POWIKŁANIE BLOKAD CENTRALNYCH Andrzej Daszkiewicz, Aleksandra Kwosek, Hanna Misiołek Katedra Anestezjologii, Intensywnej Terapii i Medycyny Ratunkowej Wydziału Lekarskiego z Oddziałem

Bardziej szczegółowo

EGZAMIN DIAGNOZUJĄCY Z CHEMII TEORIE KWASÓW I ZASAD DLA UCZNIÓW KLASY I

EGZAMIN DIAGNOZUJĄCY Z CHEMII TEORIE KWASÓW I ZASAD DLA UCZNIÓW KLASY I Miejsce na naklejkę z kodem szkoły iejsce na naklejkę z kodem szkoły dysleksja Liczba pkt: Wynik %: Ocena: Liceum Ogólnokształcące im. Jana Pawła II Sióstr Prezentek ul. ks. J. Jałowego 1 35 010 Rzeszów

Bardziej szczegółowo

BHP z ozonem. Krzysztof Krzysztyniak

BHP z ozonem. Krzysztof Krzysztyniak BHP z ozonem Krzysztof Krzysztyniak Bezpieczeństwo pracy z ozonem Ozon niebezpieczny dla materiałów Ozon może spowodować utlenienie różnych materiałów. Mało danych na ten temat. Wymagane są badania dot.

Bardziej szczegółowo

wykład monograficzny O niektórych sposobach udoskonalania procesów katalizowanych metalami i ich związkami

wykład monograficzny O niektórych sposobach udoskonalania procesów katalizowanych metalami i ich związkami wykład monograficzny niektórych sposobach udoskonalania procesów katalizowanych metalami i ich związkami rocesy katalizowane kompleksami metali Wybrane przykłady ydroodsiarczanie ropy naftowej e, Mo ydroformylacja

Bardziej szczegółowo

V KONKURS CHEMICZNY 23.X. 2007r. DLA UCZNIÓW GIMNAZJÓW WOJEWÓDZTWA ŚWIĘTOKRZYSKIEGO Etap I ... ... czas trwania: 90 min Nazwa szkoły

V KONKURS CHEMICZNY 23.X. 2007r. DLA UCZNIÓW GIMNAZJÓW WOJEWÓDZTWA ŚWIĘTOKRZYSKIEGO Etap I ... ... czas trwania: 90 min Nazwa szkoły V KONKURS CHEMICZNY 23.X. 2007r. DLA UCZNIÓW GIMNAZJÓW WOJEWÓDZTWA ŚWIĘTOKRZYSKIEGO Etap I...... Imię i nazwisko ucznia ilość pkt.... czas trwania: 90 min Nazwa szkoły... maksymalna ilość punk. 33 Imię

Bardziej szczegółowo

ZNIECZULENIE POZA SALĄ OPERACYJNĄ

ZNIECZULENIE POZA SALĄ OPERACYJNĄ PTAIT, Gdańsk 2014 1 ZNIECZULENIE POZA SALĄ OPERACYJNĄ OUTSIDE OF THE OPERATING ROOM (OOOR) Alicja Bartkowska-Śniatkowska Uniwersytet Medyczny, Poznań Potencjalny konflikt interesu - Abbvie PTAIT, Gdańsk

Bardziej szczegółowo

WARSZTATY olimpijskie. Co już było: Atomy i elektrony Cząsteczki i wiązania Stechiometria Gazy, termochemia Równowaga chemiczna Kinetyka

WARSZTATY olimpijskie. Co już było: Atomy i elektrony Cząsteczki i wiązania Stechiometria Gazy, termochemia Równowaga chemiczna Kinetyka WARSZTATY olimpijskie Co już było: Atomy i elektrony Cząsteczki i wiązania Stechiometria Gazy, termochemia Równowaga chemiczna inetyka WARSZTATY olimpijskie Co będzie: Data Co robimy 1 XII 2016 wasy i

Bardziej szczegółowo

Spis treści. Wstęp... 9

Spis treści. Wstęp... 9 Spis treści Wstęp... 9 1. Szkło i sprzęt laboratoryjny 1.1. Szkła laboratoryjne własności, skład chemiczny, podział, zastosowanie.. 11 1.2. Wybrane szkło laboratoryjne... 13 1.3. Szkło miarowe... 14 1.4.

Bardziej szczegółowo

Pozyskiwanie wodoru na nanostrukturalnych katalizatorach opartych o tlenki żelaza

Pozyskiwanie wodoru na nanostrukturalnych katalizatorach opartych o tlenki żelaza IKiP P Pozyskiwanie wodoru na nanostrukturalnych katalizatorach opartych o tlenki żelaza. Węgrzynowicz, M. ćwieja, P. Michorczyk, Z. damczyk Projektu nr PIG.01.01.02-12-028/09 unkcjonalne nano i mikrocząstki

Bardziej szczegółowo

Temat 2: Nazewnictwo związków chemicznych. Otrzymywanie i właściwości tlenków

Temat 2: Nazewnictwo związków chemicznych. Otrzymywanie i właściwości tlenków Zasada ogólna: We wzorze sumarycznym pierwiastki zapisujemy od metalu do niemetalu, natomiast odczytujemy nazwę zaczynając od niemetalu: MgO, CaS, NaF Nazwy związków chemicznych najczęściej tworzymy, korzystając

Bardziej szczegółowo

XV Wojewódzki Konkurs z Chemii

XV Wojewódzki Konkurs z Chemii XV Wojewódzki Konkurs z Chemii dla uczniów dotychczasowych gimnazjów oraz klas dotychczasowych gimnazjów prowadzonych w szkołach innego typu województwa świętokrzyskiego II Etap powiatowy 16 styczeń 2018

Bardziej szczegółowo

WIADRA I KASTRY BUDOWLANE BUILDING BUCKETS AND CONTAINERS

WIADRA I KASTRY BUDOWLANE BUILDING BUCKETS AND CONTAINERS WIADRA I KASTRY BUDOWLANE BUILDING BUCKETS AND CONTAINERS 24 5L 19 31 23 12L 34 27 16L 37 28 20L Dostępne rozmiary wiader bez lejka: Available sizes of buckets without funnel: Wiadro 5L/ Bucket 5L Wiadro

Bardziej szczegółowo

PRZYKŁADOWE ROZWIĄZANIA ZADAŃ

PRZYKŁADOWE ROZWIĄZANIA ZADAŃ PRZYKŁADOWE ROZWIĄZANIA ZADAŃ 1. Odważono 1.0 g mieszaniny zawierającej NaOH, Na 2 CO 3 oraz substancje obojętną i rozpuszczono w kolbie miarowej o pojemności 250 ml. Na zmiareczkowanie próbki o objętości

Bardziej szczegółowo

POŁOŻENIA SYGNAŁÓW PROTONÓW POŁOŻENIA SYGNAŁÓW ATOMÓW WĘGLA

POŁOŻENIA SYGNAŁÓW PROTONÓW POŁOŻENIA SYGNAŁÓW ATOMÓW WĘGLA POŁOŻENIA SYGNAŁÓW PROTONÓW SPEKTROSKOPIA NMR OH, NH alkeny kwasy aromatyczne aldehydy alkiny alkile przy heteroatomach alkile δ ppm 11 10 9 8 7 6 5 4 3 2 1 POŁOŻENIA SYGNAŁÓW ATOMÓW WĘGLA alkeny alkile

Bardziej szczegółowo

Reakcje chemiczne. Dorota Lewandowska, Anna Warchoł, Lidia Wasyłyszyn. Kompendium wiedzy. 1. Reakcje chemiczne i ich symboliczny zapis

Reakcje chemiczne. Dorota Lewandowska, Anna Warchoł, Lidia Wasyłyszyn. Kompendium wiedzy. 1. Reakcje chemiczne i ich symboliczny zapis strona 1/6 Reakcje chemiczne Dorota Lewandowska, Anna Warchoł, Lidia Wasyłyszyn Treść podstawy programowej: Reakcje chemiczne i równania reakcji chemicznych. Zagadnienia do powtórki 1. 2. 3. Reakcje chemiczne

Bardziej szczegółowo

Medycyna Pracy, 2006;57(6): Instytut Medycyny Pracy im. prof. J. Nofera w Łodzi

Medycyna Pracy, 2006;57(6): Instytut Medycyny Pracy im. prof. J. Nofera w Łodzi Medycyna Pracy, 2006;57(6):557 566 557 Instytut Medycyny Pracy im. prof. J. Nofera w Łodzi http://medpr.imp.lodz.pl Małgorzata Kupczewska-Dobecka Renata Soćko OCENA RYZYKA ZWIĄZANEGO Z NARAŻENIEM PERSONELU

Bardziej szczegółowo

I KSZTAŁCENIA PRAKTYCZNEGO. Imię i nazwisko Szkoła Klasa Nauczyciel Uzyskane punkty

I KSZTAŁCENIA PRAKTYCZNEGO. Imię i nazwisko Szkoła Klasa Nauczyciel Uzyskane punkty ŁÓDZKIE CENTRUM DOSKONALENIA NAUCZYCIELI I KSZTAŁCENIA PRAKTYCZNEGO XV Konkurs Chemii Organicznej rok szkolny 2011/12 Imię i nazwisko Szkoła Klasa Nauczyciel Uzyskane punkty Zadanie 1 (9 pkt) Ciekłą mieszaninę,

Bardziej szczegółowo

1. Zaproponuj doświadczenie pozwalające oszacować szybkość reakcji hydrolizy octanu etylu w środowisku obojętnym

1. Zaproponuj doświadczenie pozwalające oszacować szybkość reakcji hydrolizy octanu etylu w środowisku obojętnym 1. Zaproponuj doświadczenie pozwalające oszacować szybkość reakcji hydrolizy octanu etylu w środowisku obojętnym 2. W pewnej chwili szybkość powstawania produktu C w reakcji: 2A + B 4C wynosiła 6 [mol/dm

Bardziej szczegółowo

Obliczenia stechiometryczne, bilansowanie równań reakcji redoks

Obliczenia stechiometryczne, bilansowanie równań reakcji redoks Obliczenia stechiometryczne, bilansowanie równań reakcji redoks Materiały pomocnicze do zajęć wspomagających z chemii opracował: dr Błażej Gierczyk Wydział Chemii UAM Obliczenia stechiometryczne Podstawą

Bardziej szczegółowo

Lek. Rafał Młynarski Dział Anestezjologii Centrum Onkologii Ziemi Lubelskiej w Lublinie

Lek. Rafał Młynarski Dział Anestezjologii Centrum Onkologii Ziemi Lubelskiej w Lublinie Farmakoekonomiczne aspekty stabilnej fazy znieczulenia ogólnego porównanie kosztów podtrzymania znieczulenia w zależności od zastosowanych anestetyków wziewnych i parametrów przepływu gazów. Lek. Rafał

Bardziej szczegółowo

I II I II III II. I. Wartościowość pierwiastków chemicznych. oznacza się cyfrą rzymską. tlenek żelaza (III) C IV O II 2

I II I II III II. I. Wartościowość pierwiastków chemicznych. oznacza się cyfrą rzymską. tlenek żelaza (III) C IV O II 2 I. Wartościowość pierwiastków chemicznych oznacza się cyfrą rzymską tlenek żelaza (III) C IV II 2 oznacza liczbę wiązań za pomocą, których atomy łączą się ze sobą H wodór jest I wartościowy od atomu wodoru

Bardziej szczegółowo

Chemia nieorganiczna Semestr I (1 )

Chemia nieorganiczna Semestr I (1 ) 1/ 5 Chemia Budowlana Chemia nieorganiczna Semestr I (1 ) Osoba odpowiedzialna za przedmiot: dr hab. inż. Jarosław Chojnacki. 2/ 5 Wykład 1. Pochodzenie i rozpowszechnienie pierwiastków we wszechświecie

Bardziej szczegółowo

KRYTERIA OCENIANIA ODPOWIEDZI Próbna Matura z OPERONEM. Chemia Poziom rozszerzony

KRYTERIA OCENIANIA ODPOWIEDZI Próbna Matura z OPERONEM. Chemia Poziom rozszerzony KRYTERIA ENIANIA DPWIEDZI Próbna Matura z PERNEM hemia Poziom rozszerzony Listopad 018 W niniejszym schemacie oceniania zadań otwartych są prezentowane przykładowe poprawne odpowiedzi. W tego typu ch należy

Bardziej szczegółowo

Znieczulenie całkowicie dożylne w oparciu o modele farmakokinetyczne (TCI)

Znieczulenie całkowicie dożylne w oparciu o modele farmakokinetyczne (TCI) Znieczulenie całkowicie dożylne w oparciu o modele farmakokinetyczne (TCI) Total intravenous anesthesia based on pharmacokinetics (TCI) Przemysław Łaniewski-Wołłk Klinika anestezjologii i Intensywnej Terapii

Bardziej szczegółowo

Odkrycie. Patentowanie. Opracowanie procesu chemicznego. Opracowanie procesu produkcyjnego. Aktywność Toksykologia ADME

Odkrycie. Patentowanie. Opracowanie procesu chemicznego. Opracowanie procesu produkcyjnego. Aktywność Toksykologia ADME Odkrycie Patentowanie Opracowanie procesu chemicznego Opracowanie procesu produkcyjnego Aktywność Toksykologia ADME Optymalizacja warunków reakcji Podnoszenie skali procesu Opracowanie specyfikacji produktu

Bardziej szczegółowo

Małopolski Konkurs Chemiczny etap wojewódzki MAŁOPOLSKI KONKURS CHEMICZNY. dla uczniów szkół podstawowych 2019 r. Etap III (wojewódzki)

Małopolski Konkurs Chemiczny etap wojewódzki MAŁOPOLSKI KONKURS CHEMICZNY. dla uczniów szkół podstawowych 2019 r. Etap III (wojewódzki) MAŁPLSKI KNKURS CHEMICZNY dla uczniów szkół podstawowych 2019 r. Etap III (wojewódzki) Materiały dla nauczycieli Rozwiązania zadań wraz z punktacją Uwagi ogólne: 1. Za odpowiedź można przyznawać jedynie

Bardziej szczegółowo

AZOTOWCE. dr Henryk Myszka - Uniwersytet Gdański - Wydział Chemii

AZOTOWCE. dr Henryk Myszka - Uniwersytet Gdański - Wydział Chemii AZTWCE fosfor biały ciało bezbarwne, przeświecające, miękkie jak wosk, nierozpuszczalny w wodzie i alkoholu, dobrze rozpuszczalny w CS 2, jest silną trucizną (już 0,1 g fosforu wprowadzony do żołądka działa

Bardziej szczegółowo

ZWIĄZKI FOSFOROORGANICZNE

ZWIĄZKI FOSFOROORGANICZNE ZWIĄZKI FSFGANICZNE Związki fosforoorganiczne związki zawierające wiązanie węgiel-fosfor (C-) Wiązanie fosfor-wodór (-H; 77 kcal/mol) jest słabsze niż wiązanie azot-wodór (N-H; 93.4 kcal/mol). Wiązanie

Bardziej szczegółowo

Karta charakterystyki Strona 1 z 5 Nadrenian amonu. SEKCJA 1: Identyfikacja substancji/mieszaniny i identyfikacja przedsiębiorstwa

Karta charakterystyki Strona 1 z 5 Nadrenian amonu. SEKCJA 1: Identyfikacja substancji/mieszaniny i identyfikacja przedsiębiorstwa Karta charakterystyki Strona 1 z 5 SEKCJA 1: Identyfikacja substancji/mieszaniny i identyfikacja przedsiębiorstwa 1.1. Identyfikator produktu:, ammonium perrhenate Nr CAS: 13598-65-7 1.2. Istotne zidentyfikowane

Bardziej szczegółowo

Chemia nieorganiczna Zadanie Poziom: podstawowy

Chemia nieorganiczna Zadanie Poziom: podstawowy Zadanie 1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 (Nazwisko i imię) Punkty Razem pkt % Chemia nieorganiczna Zadanie 11 12 13 14 15 16 17 18 19 20 21 22 23 24 25 26 27 Poziom: podstawowy Punkty Zadanie 1. (1 pkt.) W podanym

Bardziej szczegółowo

Plan i kartoteka testu sprawdzającego wiadomości i umiejętności uczniów

Plan i kartoteka testu sprawdzającego wiadomości i umiejętności uczniów Plan i kartoteka testu sprawdzającego wiadomości i umiejętności uczniów Dział: Reakcje chemiczne. Podstawy obliczeń chemicznych. Kl. I LO Nr programu DKOS-4015-33-02 Nr zad. Sprawdzane wiadomości iumiejętności

Bardziej szczegółowo

KRYTERIA OCENIANIA ODPOWIEDZI Próbna Matura z OPERONEM. Chemia Poziom podstawowy

KRYTERIA OCENIANIA ODPOWIEDZI Próbna Matura z OPERONEM. Chemia Poziom podstawowy KRYTERIA CENIANIA DPWIEDZI Próbna Matura z PERNEM Chemia Poziom podstawowy Listopad 2012 W niniejszym schemacie oceniania zadań otwartych są prezentowane przykładowe poprawne odpowiedzi. W tego typu ch

Bardziej szczegółowo

MATERIAŁY POMOCNICZE 1 GDYBY MATURA 2002 BYŁA DZISIAJ CHEMIA ZESTAW EGZAMINACYJNY PIERWSZY ARKUSZ EGZAMINACYJNY I

MATERIAŁY POMOCNICZE 1 GDYBY MATURA 2002 BYŁA DZISIAJ CHEMIA ZESTAW EGZAMINACYJNY PIERWSZY ARKUSZ EGZAMINACYJNY I MATERIAŁY POMOCNICZE 1 GDYBY MATURA 00 BYŁA DZISIAJ OKRĘ GOWA K O M I S J A EGZAMINACYJNA w KRAKOWIE CHEMIA ZESTAW EGZAMINACYJNY PIERWSZY Informacje ARKUSZ EGZAMINACYJNY I 1. Przy każdym zadaniu podano

Bardziej szczegółowo

2.4. ZADANIA STECHIOMETRIA. 1. Ile moli stanowi:

2.4. ZADANIA STECHIOMETRIA. 1. Ile moli stanowi: 2.4. ZADANIA 1. Ile moli stanowi: STECHIOMETRIA a/ 52 g CaCO 3 b/ 2,5 tony Fe(OH) 3 2. Ile g stanowi: a/ 4,5 mmol ZnSO 4 b/ 10 kmol wody 3. Obl. % skład Fe 2 (SO 4 ) 3 6H 2 O 4. Obl. % zawartość tlenu

Bardziej szczegółowo

g % ,3%

g % ,3% PODSTAWOWE PRAWA I POJĘCIA CHEMICZNE. STECHIOMETRIA 1. Obliczyć ile moli stanowi: a) 2,5 g Na; b) 54 g Cl 2 ; c) 16,5 g N 2 O 5 ; d) 160 g CuSO 4 5H 2 O? 2. Jaka jest masa: a) 2,4 mola Na; b) 0,25 mola

Bardziej szczegółowo

Prawo Henry'ego (1801 r.)

Prawo Henry'ego (1801 r.) Robert Rudner Katedra Anestezjologii, Intensywnej Terapii i Medycyny Ratunkowej Śląskiego Uniwersytetu Medycznego w Katowicach Co to jest Low Flow Anestezja? Jakie zalety posiada stosowanie niskich przepływów?

Bardziej szczegółowo

Ń ź Ń ź Ń ź Ń ź ź Ń Ń Ń Ń ź Ą ź Ń ź Ó Ą ć Ń ć Ń ć ć ć ć ć ź ź ć Ń Ń ć ć Ę Ą ź Ę Ń ć ź Ń ź Ł Ń ć Ń Ą ć Ń ć ć ź Ń ćń Ś ź ź ź ć Ń ź ź Ń Ń Ę Ń ź Ń ź Ń Ą ć ź ć ć Ę ć ź ć Ą ć ź ć Ń ć ć ź ć Ń Ń Ń Ę ć Ą Ą ź Ń

Bardziej szczegółowo

Ą ń Ś ź ń ć ż Ę Ń Ą ć ń ń ż ń ź ź ź Ż ń ź ń Ą ń ż Ł ż Ę Ż ć ż ń Ę ć ż ż ń Ę ż ń ń Ą ż ń Ąć Ę ń Ę Ł Ą Ż ż Ę Ę ń Ż ż Ż Ę Ę Ę Ę Ę ć ż ż ż ć ćń ż ź Ę ń ż ć Ę ż ż Ę ź Ę ń ż Ę Ę ń Ę Ę ń ć Ż ć ż Ą Ę Ę ź ń ż ń

Bardziej szczegółowo

PODSTAWY STECHIOMETRII

PODSTAWY STECHIOMETRII PODSTAWY STECHIOMETRII 1. Obliczyć bezwzględne masy atomów, których względne masy atomowe wynoszą: a) 7, b) 35. 2. Obliczyć masę próbki wody zawierającej 3,01 10 24 cząsteczek. 3. Która z wymienionych

Bardziej szczegółowo

Rozwiązania zadań II-go etapu V-go Konkursu Chemicznego dla Szkół Średnich

Rozwiązania zadań II-go etapu V-go Konkursu Chemicznego dla Szkół Średnich Rozwiązania zadań II-go etapu V-go Konkursu Chemicznego dla Szkół Średnich ZADANIE 1: (4 punkty) Masa początkowa saletry: 340 g - m 0 (KNO 3 ) Masa początkowa rozpuszczalnika: 220 g - m 0 (H 2 O) Masa

Bardziej szczegółowo

analogicznie: P g, K g, N g i Mg g.

analogicznie: P g, K g, N g i Mg g. Zadanie 1 Obliczamy zawartość poszczególnych składników w 10 m 3 koncentratu: Ca: 46 g Ca - 1 dm 3 roztworu x g Ca - 10000 dm 3 roztworu x = 460000 g Ca analogicznie: P 170000 g, K 10000 g, N 110000 g

Bardziej szczegółowo

Ś Ń ź Ś ź Ś Ś Ś Ś Ś Ś Ś Ą Ś Ż ż ż Ż ć ć ź ź ÓĆ ć Ż Ą ć Ż ż ć Ą Ł Ś Ń ć Ś Ą Ą ż Ż Ą ź Ą ź Ą ż Ś Ń Ł Ś Ś Ó Ą ż ż Ś Ń Ł Ś ż ź ź Ą ć ż ż ć ć ż ć ż Ą ż Ł ż ć ż ż Ż ż ż ż ć Ąć ż ż ż Ż Ż ż ż ć ż ć ż ż ż Ż ż ż

Bardziej szczegółowo

PRACA KONTROLNA Z CHEMII NR 1 - Semestr I 1. (6 pkt) - Krótko napisz, jak rozumiesz następujące pojęcia: a/ liczba atomowa, b/ nuklid, c/ pierwiastek d/ dualizm korpuskularno- falowy e/promieniotwórczość

Bardziej szczegółowo

Dezfluran. NDS: 125 mg/m 3 NDSCh: NDSP: DSB:

Dezfluran. NDS: 125 mg/m 3 NDSCh: NDSP: DSB: Podstawy i Metody Oceny Środowiska Pracy 2007, nr 2(52), s. 65-82 prof. dr. hab. MAREK JAKUBOWSKI Instytut Medycyny Pracy im. prof. dr. med. Jerzego Nofera 91-348 Łódź ul. św. Teresy od Dzieciątka Jezus

Bardziej szczegółowo

Informacja do zadań 1. 2. Woda morska zawiera średnio 3,5% soli.

Informacja do zadań 1. 2. Woda morska zawiera średnio 3,5% soli. Informacja do zadań 1. 2. Woda morska zawiera średnio 3,5% soli. Zadanie 1. (0.1) Które zdanie jest prawdziwe? A. W 100 g wody morskiej znajduje się 3,5 g soli. B. W 103,5 g wody morskiej znajduje się

Bardziej szczegółowo

ogromna liczba małych cząsteczek, doskonale elastycznych, poruszających się we wszystkich kierunkach, tory prostoliniowe, kierunek ruchu zmienia się

ogromna liczba małych cząsteczek, doskonale elastycznych, poruszających się we wszystkich kierunkach, tory prostoliniowe, kierunek ruchu zmienia się CHEMIA NIEORGANICZNA Dr hab. Andrzej Kotarba Zakład Chemii Nieorganicznej Wydział Chemii I pietro p. 138 WYKŁAD - STAN GAZOWY i CHEMIA GAZÓW kinetyczna teoria gazów ogromna liczba małych cząsteczek, doskonale

Bardziej szczegółowo

a) 1 mol b) 0,5 mola c) 1,7 mola d) potrzebna jest znajomość objętości zbiornika, aby można było przeprowadzić obliczenia

a) 1 mol b) 0,5 mola c) 1,7 mola d) potrzebna jest znajomość objętości zbiornika, aby można było przeprowadzić obliczenia 1. Oblicz wartość stałej równowagi reakcji: 2HI H 2 + I 2 w temperaturze 600K, jeśli wiesz, że stężenia reagentów w stanie równowagi wynosiły: [HI]=0,2 mol/dm 3 ; [H 2 ]=0,02 mol/dm 3 ; [I 2 ]=0,024 mol/dm

Bardziej szczegółowo

Izofluran. Numer CAS: H C O

Izofluran. Numer CAS: H C O mgr inż. MAŁGORZATA KUCHARSKA dr WIKTOR WESOŁOWSKI Instytut Medycyny Pracy im. prof. dr. med. Jerzego Nofera 91-348 Łódź ul. św. Teresy od Dzieciątka Jezus 8 Podstawy i Metody Oceny Środowiska Pracy 2007,

Bardziej szczegółowo

Podstawa programowa nauczania chemii w zakresie rozszerzonym

Podstawa programowa nauczania chemii w zakresie rozszerzonym 27 2 nauczania chemii w zakresie rozszerzonym A Z E Z s p d s p 4 + 3 + 2 3 sp sp 2 sp 3 s p DH DH K 28 2 2 2 2 2 2 2 4 3 2 29 2 2 2 2 2 2 2 2 2 2 2 2 2 4 30 2 4 a 2 62 Przypomnij sobie rodzaje tlenków

Bardziej szczegółowo

TEST SPRAWDZAJĄCY Z CHEMII

TEST SPRAWDZAJĄCY Z CHEMII TEST SPRAWDZAJĄCY Z CHEMII Test przeznaczony jest dla uczniów szkół średnich. Zadania zawarte w teście obejmują obszerny zakres wiadomości z chemii, które ujęte są w podstawach programowych. Większa część

Bardziej szczegółowo

Zagadnienia do pracy klasowej: Kinetyka, równowaga, termochemia, chemia roztworów wodnych

Zagadnienia do pracy klasowej: Kinetyka, równowaga, termochemia, chemia roztworów wodnych Zagadnienia do pracy klasowej: Kinetyka, równowaga, termochemia, chemia roztworów wodnych 1. Równanie kinetyczne, szybkość reakcji, rząd i cząsteczkowość reakcji. Zmiana szybkości reakcji na skutek zmiany

Bardziej szczegółowo

VI Podkarpacki Konkurs Chemiczny 2013/2014

VI Podkarpacki Konkurs Chemiczny 2013/2014 VI Podkarpacki Konkurs Chemiczny 01/01 ETAP I 1.11.01 r. Godz. 10.00-1.00 KOPKCh Uwaga! Masy molowe pierwiastków podano na końcu zestawu. Zadanie 1 1. Znając liczbę masową pierwiastka można określić liczbę:

Bardziej szczegółowo

REAKCJE CHEMICZNE KATIONÓW I ANIONÓW (CZĘŚĆ I)

REAKCJE CHEMICZNE KATIONÓW I ANIONÓW (CZĘŚĆ I) Ćwiczenie 12 REAKCJE CHEMICZNE KATIONÓW I ANIONÓW (CZĘŚĆ I) Obowiązujące zagadnienia: Grupy analityczne kationów; i grupowe dla poszczególnych grup analitycznych kationów; Minimum wykrywalności; Rozcieńczenie

Bardziej szczegółowo

materia³ pobrano ze strony:

materia³ pobrano ze strony: materia³ pobrano ze strony: www.sqlmedia.pl www.sqlmedia.pl multimedialna platforma edukacyjna Miejsce na naklejkê z kodem (Wpisuje zdaj¹cy przed rozpoczêciem pracy) KOD ZDAJ CEGO dysleksja EGZAMIN MATURALNY

Bardziej szczegółowo

fermentacja alkoholowa erozja skał lata dni KI + Pb(NO 3 ) 2 PbI 2 + KNO 3 min Karkonosze Pielgrzymy (1204 m n.p.m.)

fermentacja alkoholowa erozja skał lata dni KI + Pb(NO 3 ) 2 PbI 2 + KNO 3 min Karkonosze Pielgrzymy (1204 m n.p.m.) Kinetyka chemiczna lata erozja skał Karkonosze Pielgrzymy (1204 m n.p.m.) fermentacja alkoholowa dni min KI + Pb(NO 3 ) 2 PbI 2 + KNO 3 s ms fs http://www2.warwick.ac.uk/fac/sci/chemistry/research/stavros/stavrosgroup/overview/

Bardziej szczegółowo

Literatura Analiza jakościowa nieorganiczna J. Minczewski Z. Marczenko Chemia analityczna. Analiza jakościowa ciowa t.1 PWN Warszawa Ćwic

Literatura Analiza jakościowa nieorganiczna J. Minczewski Z. Marczenko Chemia analityczna. Analiza jakościowa ciowa t.1 PWN Warszawa Ćwic Warsztaty olimpijskie część laboratoryjna Podział kationów w na grupy analityczne dczynniki grupowe Reakcje charakterystyczne kationów Analiza anionów Reakcje charakterystyczne anionów Analiza mieszanin

Bardziej szczegółowo

Projektowanie Procesów Biotechnologicznych

Projektowanie Procesów Biotechnologicznych Projektowanie Procesów Biotechnologicznych wykład 14 styczeń 2014 Kinetyka prostych reakcji enzymatycznych Kinetyka hamowania reakcji enzymatycznych 1 Enzymy - substancje białkowe katalizujące przemiany

Bardziej szczegółowo

Halogenki alkilowe- atom fluorowca jest związany z atomem węgla o hybrydyzacji sp 3 KLASYFIKACJA ZE WZGLĘDU NA BUDOWĘ FRAGMENTU ALKILOWEGO:

Halogenki alkilowe- atom fluorowca jest związany z atomem węgla o hybrydyzacji sp 3 KLASYFIKACJA ZE WZGLĘDU NA BUDOWĘ FRAGMENTU ALKILOWEGO: FLUOROWCOPOCHODNE Halogenki alkilowe- atom fluorowca jest związany z atomem węgla o hybrydyzacji sp 3 KLASYFIKACJA ZE WZGLĘDU NA BUDOWĘ FRAGMENTU ALKILOWEGO: Cl CH 2 -CH 2 -CH 2 -CH 3 CH 3 -CH-CH 3 pierwszorzędowe

Bardziej szczegółowo

Rozcieńczanie, zatężanie i mieszanie roztworów, przeliczanie stężeń

Rozcieńczanie, zatężanie i mieszanie roztworów, przeliczanie stężeń Rozcieńczanie, zatężanie i mieszanie roztworów, przeliczanie stężeń Materiały pomocnicze do zajęć wspomagających z chemii opracował: dr Błażej Gierczyk Wydział Chemii UAM Rozcieńczanie i zatężanie roztworów

Bardziej szczegółowo

WOJEWÓDZKI KONKURS PRZEDMIOTOWY Z CHEMII DLA UCZNIÓW GIMNAZJÓW - rok szkolny 2016/2017 eliminacje rejonowe

WOJEWÓDZKI KONKURS PRZEDMIOTOWY Z CHEMII DLA UCZNIÓW GIMNAZJÓW - rok szkolny 2016/2017 eliminacje rejonowe kod ŁÓDZKIE CENTRUM DOSKONALENIA NAUCZYCIELI I KSZTAŁCENIA PRAKTYCZNEGO Uzyskane punkty.. WOJEWÓDZKI KONKURS PRZEDMIOTOWY Z CHEMII DLA UCZNIÓW GIMNAZJÓW - rok szkolny 2016/2017 eliminacje rejonowe Zadanie

Bardziej szczegółowo

Hamilton Sundstrand WYKAZ NORM WYDANIE WYKAZ NIE ZAWIERA DANYCH PODLEGAJĄCYCH KONTROLI EKSPORTU

Hamilton Sundstrand WYKAZ NORM WYDANIE WYKAZ NIE ZAWIERA DANYCH PODLEGAJĄCYCH KONTROLI EKSPORTU Hamilton Sundstrand WYKZ NORM WYNI 14.11.2018 WYKZ NI ZWIR NYCH POLGJĄCYCH KONTROLI KSPORTU Symbol oznaczający wydanie ( litera, cyfra, liczba, rok, + ) w kolumnach WYNI oznacza, że norma w tym języku

Bardziej szczegółowo

::Hipertermia złośliwa

::Hipertermia złośliwa ::Hipertermia złośliwa Synonimy: hiperpireksja złośliwa, hipertermia przy znieczuleniu Zespoły podwyższonego ryzyka wystąpienia hipertermii złośliwej Zespół Kinga i Denborougha Choroba typu central core

Bardziej szczegółowo

Jak mierzyć i jak liczyć efekty cieplne reakcji?

Jak mierzyć i jak liczyć efekty cieplne reakcji? Jak mierzyć i jak liczyć efekty cieplne reakcji? Energia Zdolność do wykonywania pracy lub produkowania ciepła Praca objętościowa praca siła odległość 06_73 P F A W F h N m J P F A Area A ciśnienie siła/powierzchnia

Bardziej szczegółowo

(12) TŁUMACZENIE PATENTU EUROPEJSKIEGO (19) PL (11) PL/EP (96) Data i numer zgłoszenia patentu europejskiego:

(12) TŁUMACZENIE PATENTU EUROPEJSKIEGO (19) PL (11) PL/EP (96) Data i numer zgłoszenia patentu europejskiego: RZECZPOSPOLITA POLSKA (12) TŁUMACZENIE PATENTU EUROPEJSKIEGO (19) PL (11) PL/EP 28647 (96) Data i numer zgłoszenia patentu europejskiego: 30.03.09 091662.2 (13) (1) T3 Int.Cl. C07D 333/28 (06.01) Urząd

Bardziej szczegółowo

Tomasz Gaszyński 1, Andrzej Tokarz 1, Andrzej Wieczorek 1, Waldemar Machała 1, Ewelina Gaszyńska 2, Piotr Arkuszewski 2, Wojciech Gaszyński 1

Tomasz Gaszyński 1, Andrzej Tokarz 1, Andrzej Wieczorek 1, Waldemar Machała 1, Ewelina Gaszyńska 2, Piotr Arkuszewski 2, Wojciech Gaszyński 1 Czas. Stomatol., 2006, LIX, 4, 272-278 Organ Polskiego Towarzystwa Stomatologicznego http://www.czas.stomat.net Ocena porównawcza czynności psychomotorycznych po znieczuleniu ogólnym całkowicie dożylnym

Bardziej szczegółowo

KONKURS CHEMICZNY KLAS TRZECICH GIMNAZJALNYCH ROK SZKOLNY 2011/2012

KONKURS CHEMICZNY KLAS TRZECICH GIMNAZJALNYCH ROK SZKOLNY 2011/2012 IMIĘ I NAZWISK Wzór PUNKTACJA SZKŁA KLASA NAZWISK NAUCZYCIELA CHEMII I LICEUM GÓLNKSZTAŁCĄCE Inowrocław 19 maja 2012 im. Jana Kasprowicza INWRCŁAW KNKURS CHEMICZNY KLAS TRZECICH GIMNAZJALNYCH RK SZKLNY

Bardziej szczegółowo

Płyta gipsowa ścienna zwykła MuttiGips

Płyta gipsowa ścienna zwykła MuttiGips Kartę charakterystyki sporządzono zgodnie z Rozporządzeniem (UE) :1907/2006, art. 3Iw sprawie Wydanie 3 Sporządzono 07.08.2008 Aktualizacja: 05.05.2011 la. Identyfikacja preparatu l b. Identyfikacja producenta

Bardziej szczegółowo

Opracował: Marcin Bąk

Opracował: Marcin Bąk PROEKOLOGICZNE TECHNIKI SPALANIA PALIW W ASPEKCIE OCHRONY POWIETRZA ATMOSFERYCZNEGO Opracował: Marcin Bąk Spalanie paliw... Przy produkcji energii elektrycznej oraz wtransporcie do atmosfery uwalnia się

Bardziej szczegółowo

ABSORPCYJNE OCZYSZCZANIE GAZÓW ODLOTOWYCH Z TLENKÓW AZOTU,QVWUXNFMDZ\NRQDQLDüZLF]HQLD

ABSORPCYJNE OCZYSZCZANIE GAZÓW ODLOTOWYCH Z TLENKÓW AZOTU,QVWUXNFMDZ\NRQDQLDüZLF]HQLD ABSORPCYJNE OCZYSZCZANIE GAZÓW ODLOTOWYCH Z TLENKÓW AZOTU,QVWUXNFMDZ\NRQDQLDüZLF]HQLD &HOüZLF]HQLD &HOHPüZLF]HQLDMHVW]DSR]QDQLHVL]PHWRGDEVRUSF\MQHJRXVXZDQLD WOHQNyZD]RWX]JD]yZRGORWRZ\FK$EVRUSFMD12PR*HE\üSURZDG]RQDZ

Bardziej szczegółowo

Gospodarcze wykorzystanie dwutlenku węgla

Gospodarcze wykorzystanie dwutlenku węgla Roman Buczkowski Gospodarcze wykorzystanie dwutlenku węgla Biogaz powstaje w procesie fermentacji metanowej odpadów organicznych, zawierających celulozę, białko, węglowodany, skrobię. Związki te występują

Bardziej szczegółowo

HYDROLIZA SOLI. 1. Hydroliza soli mocnej zasady i słabego kwasu. Przykładem jest octan sodu, dla którego reakcja hydrolizy przebiega następująco:

HYDROLIZA SOLI. 1. Hydroliza soli mocnej zasady i słabego kwasu. Przykładem jest octan sodu, dla którego reakcja hydrolizy przebiega następująco: HYDROLIZA SOLI Hydroliza to reakcja chemiczna zachodząca między jonami słabo zdysocjowanej wody i jonami dobrze zdysocjowanej soli słabego kwasu lub słabej zasady. Reakcji hydrolizy mogą ulegać następujące

Bardziej szczegółowo

Wpływ motoryzacji na jakość powietrza

Wpływ motoryzacji na jakość powietrza Instytut Pojazdów Samochodowych i Silników Spalinowych Marek Brzeżański Wpływ motoryzacji na jakość powietrza Spotkanie Grupy Roboczej ds. Ochrony Powietrza i Energetyki Urząd Marszałkowski Województwa

Bardziej szczegółowo

Ćwiczenia audytoryjne z Chemii fizycznej 1 Zalecane zadania kolokwium 1. (2018/19)

Ćwiczenia audytoryjne z Chemii fizycznej 1 Zalecane zadania kolokwium 1. (2018/19) Ćwiczenia audytoryjne z Chemii fizycznej 1 Zalecane zadania kolokwium 1. (2018/19) Uwaga! Uzyskane wyniki mogą się nieco różnić od podanych w materiałach, ze względu na uaktualnianie wartości zapisanych

Bardziej szczegółowo

Przykładowy zestaw zadań z chemii dla osób niewidomych Odpowiedzi i schemat punktowania poziom podstawowy

Przykładowy zestaw zadań z chemii dla osób niewidomych Odpowiedzi i schemat punktowania poziom podstawowy ODPOWIEDZI I SCHEMAT PUNKTOWANIA POZIOM PODSTAWOWY DLA NIEWIDOMYCH Zdający otrzymuje punkty tylko za poprawne rozwiązania, precyzyjnie odpowiadające poleceniom zawartym w zadaniach. Poprawne rozwiązania

Bardziej szczegółowo

Przeliczanie zadań, jednostek, rozcieńczanie roztworów, zaokrąglanie wyników.

Przeliczanie zadań, jednostek, rozcieńczanie roztworów, zaokrąglanie wyników. Przeliczanie zadań, jednostek, rozcieńczanie roztworów, zaokrąglanie wyników. Stężenie procentowe wyrażone w jednostkach wagowych określa liczbę gramów substancji rozpuszczonej znajdującej się w 0 gramach

Bardziej szczegółowo

KRYTERIA OCENIANIA ODPOWIEDZI Próbna Matura z OPERONEM. Chemia Poziom rozszerzony

KRYTERIA OCENIANIA ODPOWIEDZI Próbna Matura z OPERONEM. Chemia Poziom rozszerzony KRYTERIA EIAIA DPWIEDZI hemia Poziom rozszerzony Marzec 2019 W niniejszym schemacie oceniania zadań otwartych są prezentowane przykładowe poprawne odpowiedzi. W tego typu ch należy również uznać odpowiedzi

Bardziej szczegółowo

Otrzymywanie halogenków alkilów

Otrzymywanie halogenków alkilów Otrzymywanie halogenków alkilów 1) Wymiana grupy OH w alkoholach C O H HX 2) reakcja podstawienia alkanów C X H 3 C CH CH 2 HBr C H 3 OH H 3 C CH CH 2 C H 3 Br h + + CH CH 2 3 Cl 2 Cl HCl CH CH 3 3 CH

Bardziej szczegółowo

XXIII Konkurs Chemiczny dla Uczniów Szkół Ponadgimnazjalnych. Etap II. Poznań, Zadanie 1. Zadanie 2. Zadanie 3

XXIII Konkurs Chemiczny dla Uczniów Szkół Ponadgimnazjalnych. Etap II. Poznań, Zadanie 1. Zadanie 2. Zadanie 3 XXIII Konkurs Chemiczny dla Uczniów Szkół Ponadgimnazjalnych Etap II Zadanie 1 Poniżej zaprezentowano schemat reakcji, którym ulegają związki manganu. Wszystkie reakcje (poza prażeniem) zachodzą w środowisku

Bardziej szczegółowo

(13) B1 (12) OPIS PATENTOWY (19)PL (11) PL B1 WZÓR 1. (57) 1. Sposób wytwarzania nowych N-(triaryloraetylo)-1-amino-2-nitroalkanów

(13) B1 (12) OPIS PATENTOWY (19)PL (11) PL B1 WZÓR 1. (57) 1. Sposób wytwarzania nowych N-(triaryloraetylo)-1-amino-2-nitroalkanów RZECZPOSPOLITA PO LSKA Urząd Patentowy Rzeczypospolitej Polskiej (12) OPIS PATENTOWY (19)PL (11)188455 (13) B1 (21) Numer zgłoszenia: 324913 (22) Data zgłoszenia: 17.02.1998 (51 ) IntCl7 C07C 211/56 (54)

Bardziej szczegółowo

WOJEWÓDZKI KONKURS PRZEDMIOTOWY Z CHEMII

WOJEWÓDZKI KONKURS PRZEDMIOTOWY Z CHEMII KOD UCZNIA... WOJEWÓDZKI KONKURS PRZEDMIOTOWY Z CHEMII Termin 20.01.2010 r. godz. 9 00 Czas pracy: 90 minut ETAP II Ilość punktów za rozwiązanie zadań Część I Część II Ilość punktów za zadanie Ilość punktów

Bardziej szczegółowo

Wydział Chemii, Zakład Dydaktyki Chemii ul. Ingardena 3, 30-060 Kraków tel./fax: 12 663 22 58 www.zmnch.pl

Wydział Chemii, Zakład Dydaktyki Chemii ul. Ingardena 3, 30-060 Kraków tel./fax: 12 663 22 58 www.zmnch.pl ul. Ingardena 3, 30060 Kraków Temat lekcji : Teorie kwasów i zasad Program nauczania: DKOS 5002 12/07 (lekcja 91) Liceum poziom rozszerzony Lekcja bieżąca 45 minut Uwaga: Komentarz zapisany kursywą (kolorem

Bardziej szczegółowo

KRYTERIA OCENIANIA ODPOWIEDZI Próbna Matura z OPERONEM. Chemia Poziom rozszerzony

KRYTERIA OCENIANIA ODPOWIEDZI Próbna Matura z OPERONEM. Chemia Poziom rozszerzony KRYTERIA ENIANIA DPWIEDZI Próbna Matura z PERNEM hemia Poziom rozszerzony Listopad 018 W niniejszym schemacie oceniania zadań otwartych są prezentowane przykładowe poprawne odpowiedzi. W tego typu ch należy

Bardziej szczegółowo

Konkurs Chemiczny dla gimnazjalistów województwa zachodniopomorskiego w roku szkolnym 2014/2015. Etap wojewódzki

Konkurs Chemiczny dla gimnazjalistów województwa zachodniopomorskiego w roku szkolnym 2014/2015. Etap wojewódzki Konkurs Chemiczny dla gimnazjalistów województwa zachodniopomorskiego w roku szkolnym 04/05 Etap wojewódzki Klucz odpowiedzi i schemat punktowania Część I. Test jednokrotnego wyboru z jedną poprawną odpowiedzią

Bardziej szczegółowo

RJC E + E H. Slides 1 to 41

RJC E + E H. Slides 1 to 41 Aromatyczne Substytucje Elektrofilowe E + E H -H E Slides 1 to 41 Aromatyczne Addycje Elektrofilowe...do pierścienia aromatycznego przerywa sprzęŝenie elektronów π i powoduje utratę stabilizacji poprzez

Bardziej szczegółowo

XIII Konkurs Chemiczny dla Uczniów Szkół Średnich Etap II rozwiązania zadań

XIII Konkurs Chemiczny dla Uczniów Szkół Średnich Etap II rozwiązania zadań XIII Konkurs Chemiczny dla Uczniów Szkół Średnich Etap II rozwiązania zadań UWAGI OGÓLNE: Za błędy w obliczeniu masy molowej -50% pkt. Za duże błędy rachunkowe -50 % pkt. Jeśli zadanie składało się z kilku

Bardziej szczegółowo