Deficyt budżetowy w kryzysie: tanie państwo zamiast podwyżek podatków

Wielkość: px
Rozpocząć pokaz od strony:

Download "Deficyt budżetowy w kryzysie: tanie państwo zamiast podwyżek podatków"

Transkrypt

1 Warszawa, 23 września 2010 roku Deficyt budżetowy w kryzysie: tanie państwo zamiast podwyżek podatków Wyniki najnowszego raportu Firmy Doradczej KPMG Meeting the Deficit Challenge. Strategies for Fiscal Sustainability. Obniżenie deficytu budżetowego jest łatwiejsze do osiągnięcia przez zmniejszenie wydatków bieżących państwa niż poprzez podnoszenie podatków. Dotychczas stosowane metody cięć, np. zacieśnianie kontroli w wypłacaniu świadczeń socjalnych, okazują się jednak niewystarczające - konieczne jest podniesienie efektywności działania instytucji z sektora finansów publicznych. Nie dokona się tego poprzez prostą redukcję etatów, wynagrodzeń czy szkoleń. Należy uprościć sposoby funkcjonowania tych instytucji redukcja etatów musi wynikać ze zmiany metod działania, a nie z arytmetycznego zmniejszenia ich liczby. Finanse publiczne problem w skali globalnej W 2009 roku w gospodarkach krajów G7 średni stosunek deficytu budżetowego do PKB przekroczył 10% - było to pięć razy wiecej niż w 2007 roku. Średni stosunek wysokości długu publicznego do PKB w krajach G7 wyniósł ponad 100%. % PKB % PKB Wykres 1. Deficyt budżetowy w krajach G7 w stosunku do PKB Wykres 2. Dług publiczny w krajach G7 w stosunku do PKB 1

2 Źródło: Oxford Economics/Haver Analytics Źródło: Oxford Economics/Haver Analytics Aby w ciagu 20 lat zmniejszyć stosunek zadłużenia do PKB do 60%, kraje z rozwiniętymi gospodarkami będą musiały zwiększyć strukturalny budżet pierwotny średnio o ponad 9% PKB w latach i następnie utrzymać ten poziom przez kolejne dekady. Tylko stabilizacja wskaźnika zadłużenia do PKB w 2014 roku 1, będzie wymagała poprawy salda budżetowego o ponad 4% PKB 2. Według szacunków Międzynarodowego Funduszu Walutowego (MFW) średni strukturalny deficyt pierwotny (skorygowany o wpływ cuklu gospodarczego i wyrównanie kosztów odstek) wyniesie w gospodarkach krajów G7 ponad 5% PKB w 2010 roku 3, przy czym szczególnie duży deficyt jest oczekiwany w USA, Japonii i w Wielkiej Brytanii. Bank Rozrachunków Międzynarodowych (BIS) wskazuje, że kontynułowanie dotychczasowej polityki, może oznaczać wzrost długu do poziomu % PKB w krajach G7 i do ponad 300% w Japonii w ciągu najbliższych 10 lat 4. Wzrost kosztów finansowania długu publicznego jest nie tylko wyzwaniem dla rządowej polityki fiskalnej, ale przede wszystkim ma negatywny wpływ na wzrost gospodarczy. Szczególnie niepokojący jest fakt, że znaczna część rozwiniętych gospodarek posiada dług publiczny, który zbliża się do poziomu lub jest powyżej 90% PKB, powyżej którego istnieje ryzyko znacznego wpływu długu na obniżenie się PKB ocenia Mirosław Proppé, Partner, Szef zespołu doradczego dla sektora publicznego i opieki zdrowotnej w Firmie Doradczej KPMG. Wzrost średniej wieku społeczeństwa wzmaga oczekiwania zwiększenia wydatków na emerytury i zdrowie, których wzrost obecnie szacuje się na 5% PKB do 2030 r. w krajach G20 5. Według Organizacji Współpracy Gospodarczej i Rozwoju (OECD) w ciągu najbliższych 20 lat szeroko rozumiane efekty starzenia się będą jednym z głównych czynników kosztotwórczych tylko na 1 Zgodnie z podjętymi decyzjami na Szczycie G20 w Toronto, na którym kraje uczestniczące zobowiązały się do zmniejszenia o połowę deficytu budżetowego w ciągu trzech lat: The G-20 Toronto Summit Declaration June 26 27, 2010, 2 MFW The State of Public Finances Cross-Country Fiscal Monitor: November 2009 IMF Staff Position Note, Listopad MFW, op. cit., Cecchetti S., Mohanty M., Zampoli F., The Future of public debt: prospects and implications BIS Working Papers Nr 300, MFW, op. cit.,

3 modernizację infrastruktury w krajach OECD zostanie wydane 3,7 bln USD 6, co może spowodować kolejny wzrost zadłużenia i zagrozić długoterminowemu wzrostowi gospodarczemu. Obecna sytuacja, choć trudna, nie jest precedensowa. W przeszłości występowały sytuacje szybkiego zmniejszania się stosunku wysokiego długu do PKB, co można było zaobserwować m.in. po II wojnie światowej. Także przez ostatnie cztery dekady MFW zidentyfikował około dwudziestu przypadków w krajach rozwiniętych, gdzie nastąpiła poprawa strukturalnego budżetu pierwotnego o więcej niż 5% PKB oraz dziewięć przypadków poprawy powyżej 10% PKB. Warunki do poprawy deficytu mogą być jednak nie lada wyzwaniem, biorąc pod uwagę globalną skalę problemu: wiele krajów w jednym czasie próbuje walczyć z nadmiernym zadłużeniem. Redukcja nadmiernego deficytu kluczowe wnioski 1. Cięcie wydatków jest bardziej skuteczne od wzrostu podatków Ograniczenie wydatków państwa jest bardziej korzystne ze względu na ich wpływ na wzrost gospodarczy, a także w odpowiednich warunkach ekspansywny charakter tych zmian, który jest wynikiem redukcji deficytu, zwiększenia zaufania przedsiębiorców i konsumentów, zmniejszenia stóp procentowych, obniżenia ryzyka wzrostu składki podatkowej, podniesienia cen aktywów oraz, w niektórych przypadkach, osłabienia kursu walutowego. Redukcje kosztów w sektorze publicznym, wywierają szczególnie silny pozytywny wpływ na wzrost inwestycji w sektorze prywatnym 7. Historia pokazała, że wprowadzenie nowych obciążeń podatkowych, zwykle skutkowało słabszym wzrostem gospodarczym. Wg OECD, na skuteczny plan przywrócenia prawidłowego bilansu budżetu państwa, powinno składać się w 80% ograniczanie wydatków, i w 20% wzrost przychodów 8 komentuje Mirosław Proppé, Partner, Szef zespołu doradczego dla sektora publicznego i opieki zdrowotnej w Firmie Doradczej KPMG Obecnie kolejne wzrosty obciążeń podatkowych mogą mieć negatywny wpływ szczególnie na gospodarki rozwinięte, gdzie już wcześniej obowiązywały stosunkowo wysokie stawki podatków. Kraje takie jak Irlandia pod koniec lat 80. oraz Szwecja i Kanada w połowie lat 90, które z sukcesem wyprowadziły wówczas swoje finanse publiczne z zapaści, działały zgodnie z zasadą: Zaostrzenie polityki fiskalnej nie może być obciążeniem dla przedsiębiorstw. 2. Jeżeli cięcie wydatków to tylko zdecydowane Stopniowe ograniczanie kosztów jest znacznie mniej efektywne od zdecydowanych cięć, choćby ze względu na mniejsze szanse oparcia się sprzeciwowi politycznemu i społecznemu wobec kolejnych podwyżek 9. Jednorazowe i konkretne cięcia mogą wywołać pozytywny szok u konsumentów i 6 OECD Infrastructure to Por. Alesina A., Ardagna S., Large changes in fiscal policy: taxes versus spending Tax Policy & the Economy, 2010, oraz Alesina A., Perotti R., Fiscal adjustements in OECD countries: Macroeconomic Effects NBER Working Paper 5730, OECD Preparing Fiscal Consolidation, Por. Alesina A., Perotti R., op. cit. (1996). 3

4 przedsiębiorców, gdy tymczasem stopniowe zmniejszanie wydatków przedłuża stan niepewności (także co do przyszłego poziomu opodatkowania) i może wywoływać efekt budowania większych zabezpieczeń finansowych w sektorze prywatnym oraz znaczne ograniczenie inwestycji. 3. Ciąć przede wszystkim wydatki bieżące ograniczanie inwestycji państwa należy traktować jako ostateczność Wydatki bieżące państwa takie jak: transfery, ubezpieczenia społeczne, płace samorządowe i zatrudnienie, to obszary, które mają największą kosztową naturalną tendencję wzrostową i stanowią około 2/3 wszystkich wydatków rządowych w gospodarkach rozwiniętych. Wprowadzenie reform, które zmniejszą koszty długoterminowe w dziedzinach takich jak zdrowie i emerytury, jest nie tylko korzystne ze względu na liczne naciski wynikające np. ze starzenia się społeczeństwa, ale także może okazać się długotrwałe. Zmiany w systemach podatkowych wprowadzone z sukcesem w Kanadzie, Irlandii, Finlandii i Szwecji, były w większości oparte na cięciu wydatków bieżących. Badanie Alesina & Perotti z 1996 roku pokazało, że 60% przeprowadzonych cięć wydatków pochodziło z wydatków bieżących Alesina A., Perotti R., op. cit. (1996). 4

5 Wykres 3. Poprawa deficytu strukturalnego a redukcja wydatków bieżących % PKB Redukcja wydatków bieżących Poprawa deficytu strukturalnego Dania Irlandia Finlandia Szwecja Kanada Źródło: Oxford Economics/Haver Analytics Cięcia w inwestycjach, choć łatwiejsze do przeprowadzenia np. poprzez przesunięcie lub rezygnację z kosztownych projektów, mogą zmniejszyć przychody i utrudnić stymulowanie gospodarki. Ograniczenie inwestycji publicznych może zostać niezrównoważone i tym samym rozwiązać problem deficytu jedynie w ograniczonym zakresie, średnio o 2% PKB w rozwiniętych krajach G Ogólnie rzecz biorąc, cięcia stałych wydatków są korzystniejsze, nawet jeśli są to kroki podejmowane jednorazowo ocenia Mirosław Proppé, Partner, Szef zespołu doradczego dla sektora publicznego i opieki zdrowotnej w Firmie Doradczej KPMG. 4. Porozumienie na gruncie politycznym i społecznym jest niezbędne do przeprowadzenia właściwych reform Podejmowanie dialogu i budowa porozumienia z politycznymi i społecznymi partnerami oraz oponentami, może doprowadzić do zawarcia wielu znaczących, z punktu widzenia finansów publicznych, sojuszy i umów, wprowadzających np. wolniejszy wzrost płac w sektorze publicznym i prywatnym. 5. Obciążenia podatkowe muszą być indywidualnie dostosowane do gospodarki, aby nie hamowały wzrostu gospodarczego W poprzednich dekadach wysokie tempo rozwoju utrzymały gospodarki m.in. Irlandii, Kanady i krajów skandynawskich, osiągając jednocześnie wysokie wpływy podatkowe do budżetu państwa. W 11 MFW, op. cit.,

6 chwili obecnej jedynie Chiny posiadają wystarczająco stabilny bilans finansów publicznych, by móc pobudzać globalny popyt. Istnieje więc ryzyko, że nowe obciążenia podatkowe największych gospodarek, wpłyną negatywnie na światowe rynki i zredukują bądź całkowicie uniemożliwią wykorzystywanie finansów publicznych do stymulowania gospodarek. 6. Struktura podatków powinna uwzględniać konieczności minimalizowania wzrostu ryzyka W ciągu ostatnich 30 lat MFW zidentyfikował 29 przykładów przeprowadzonych przemian, w których przychody budżetu państwa wzrosły ponad 3% PKB przez dwa kolejne lata, w tym 14 przykładów pokazało ten wzrost przez kolejne 10 lat 12. Jednocześnie badania OECD pokazały, że podatki dochodowe od osób fizycznych i od osób prawnych są najbardziej szkodliwe dla wzrostu gospodarczego. Najmniej wrogi jest podatek od nieruchomości 13. Według szacunków MFW, znaczne podniesienie przychodów państwa może być możliwe z podatków pośrednich w gospodarce krajów G7, o wartości 4 6% PKB Konieczność przestrzegania reguł podatkowych Celem reguł podatkowych jest prowadzenie przez rządy odpowiedzialnej polityki pieniężnej i fiskalnej poprzez zapewnienie równowagi w wydatkach i przychodach. Badanie MFW przepisów podatkowych wprowadzanych od 1980 roku pokazało, że zmiany podatkowe w krajach z istniejącymi regułami podatkowymi były bardziej kompleksowe niż w krajach bez tych zasad 15. Wprowadzone zasady budżetowe w strefie euro ( Pakt Stabilności i Wzrostu ) i Wielkiej Brytanii ( Kodeks stabilności fiskalnej ) nie zapobiegły ani tworzeniu dużych deficytów strukturalnych przed rozpoczęciem światowej recesji, ani masowemu wzrostowi deficytu budżetowego. Typowym problemem reguł podatkowych jest to, że bardzo łatwo obejść je w trudnych czasach. Wydaje się mało prawdopodobne, aby reguły same w sobie mogły powstrzymać zachowanie rządu, chyba że są bardzo sztywne. Rola inflacji i polityki pieniężnej w finansach publicznych Jednym z alternatywnych podejść do zmniejszenia zadłużenia rządu jest umożliwienie znacznego wzrostu inflacji. W odpowiednich warunkach (np. przy średniej zapadalności długu i przy dużym zadłużeniu w walucie krajowej), takie podejście może zmniejszyć wskaźnik długu publicznego do PKB. Jednak w obecnej sytuacji podejście to przypomina falstart. Wg szacunków MFW, wzrost inflacji do 6% rocznie przez 5 lat ograniczy mniej niż jedną czwartą wzrostu wskaźnika zadłużenia dla gospodarek G20 do 2014 roku MFW, From Stimulus to Consolidation: Revenue and Expenditure Policies in Advanced and Emerging Economies, Heady C., Johansson A., Arnold J., Brys B., Vartia L., Taxation and Economic Growth, OECD Economics Department Working Papers Nr 620, MFW, op. cit., MFW, op. cit., 2010, OECD, Fiscal sustainability: the contribution of rules, OECD Economic Outlook, Nr 72, MFW, op. cit.,

7 Wbrew pozorom inflacja oferuje niewielkie możliwości ograniczenia deficytu. Jeżeli kraj ma średni okres zapadalności długu, przy próbach zachwiania zadłużenia inflacja będzie nieskuteczna, ponieważ wypłaty odsetek będą miały tendencję do ostrego wzrostu. Wśród krajów G20, jest to szczególnie trudne dla USA, w którym średnia zapadalność długu wynosi zaledwie cztery lata ocenia Mirosław Proppé, Partner, Szef zespołu doradczego dla sektora publicznego i opieki zdrowotnej w Firmie Doradczej KPMG Próby sztucznego podtrzymywania wysokiej inflacji również mogą okazać się utrudnione ze względu na kontekst instytucjonalny (np. istniejące przepisy prawne lub konstytucyjnie chroniące niezależne banki centralne). Wreszcie okres podwyższonej inflacji to proces, który musiałby zostać doprowadzony do końca, co wiązałoby się ze znacznymi kosztami produkcji o czym przypominają lata 70. i początek lat 80. Również polityka pieniężna może jedynie w ograniczony sposób wpływać na wyrównanie skutków zaostrzenia polityki fiskalnej. W przeszłości wysiłki na rzecz przepisów podatkowych były wspomagane przez agresywne wykorzystanie polityki pieniężnej i kursu walutowego, które miały złagodzić negatywne oddziaływanie dla wzrostu gospodarczego. Obecny problem rządów, to bardzo małe pole manewru w polityce monetarnej oficjalne stopy procentowe w kluczowych gospodarkach już są na rekordowo niskim poziomie. Dla gospodarek w strefie euro, dostosowywany kurs wymiany również nie jest rozwiązaniem. Niezależnie od tego, że polityka znacznych oszczędności budżetowych wymagana jest w prawie każdym kraju, deprecjacja waluty nie jest możliwa dla wszystkich. Kryzys finansowy jako szansa na wprowadzenie dotąd blokowanych zmian w regulacjach podatkowych W latach i Irlandia i Szwecja, stojąc w obliczu zapaści finansów publicznych i recesji gospodarczej, zostały zmuszone do radykalnych zmian systemów podatkowych, dokonania ponownej oceny priorytetów sektora publicznego i przeprowadzenia wielu trudnych reform, w tym reformy systemu emerytalnego. Procesy te zakończyły się sukcesem. Obecnie wyzwaniem jest skuteczna realizacji strategii wyrównywania deficytu budżetu państwa. Tradycyjne narzędzia podatkowe i miary wydatków mogą okazać się niewystarczające, by sprostać wyzwaniom walki z deficytem budżetowym, szczególnie w perspektywie długoterminowej. Stąd rządy powinny wziąć pod rozwagę redefinicję ustalonych celów i zmianę modelu funkcjonowania. Działania te powinny uwzględniać: 1. Zwiększenie efektywności i produktywności sektora publicznego Niską wydajność sektora publicznego częściowo odzwierciedla problem rosnących kosztów długoterminowych w kluczowych obszarach wydatków. W Wielkiej Brytanii, produktywność sektora publicznego spadała w rzeczywistości w latach o 0,3% rocznie, podczas gdy wydajność w sektorze usług prywatnych wyrastała 2% na rok 17. Gdyby wydajność w sektorze publicznym wzrosła nawet o połowę tego co w sektorze prywatnym, wydatki publiczne mogłyby zostać obniżone nawet o 30 mld funtów lub o 2% PKB. 17 Reforma wydajności sektora publicznego notka informacyjna, Kwiecień

8 2. Zwiększenie udziału doradców z sektora prywatnego w decyzjach podejmowanych przez rząd Dzięki głębszemu zaangażowaniu sektora prywatnego w funkcjonowanie rządu, państwo mogłoby przejść z państwa usługowego do państwa umożliwiającego państwa pomagającego w finansowaniu, ale nie bezpośrednio zaangażowanego w świadczenie usług. Zaangażowanie sektora prywatnego w świadczenie usług mogłoby wykraczać poza tradycyjne obszary i obejmować działania takie jak rejestrowanie (np. samochodów) i licencjonowanie (np. Regionalne Instytucje Finansowe [RIF-y] jako instytucje pośredniczące w dystrybucji funduszy unijnych) oraz zarządzanie szkołami. Także przeniesienie na pracowników instytucji publicznych odpowiedzialności za ich budżety może oznaczać znaczne oszczędności. Obecne kierownictwo sektora publicznego może okazać się przeszkodą do wprowadzenia radykalnych reform. Poprawa regulacji podatkowych jest z punktu widzenia menedżera prosta, ale od strony politycznej znacznie utrudniona, tak jak ograniczenie wydatków socjalnych. Poprawa wydajności usług publicznych jest natomiast politycznie prosta, ale menedżersko skomplikowana. Sukces outsourcingu lub umów w ramach partnerstwa publiczno-prywatnego może być niełatwy do osiągnięcia, także ze względu na fakt, że sektorowi publicznemu brakuje umiejętności i kompetencje niezbędnych do opracowywania i realizacji radykalnych zmian zauważa Mirosław Proppé, Partner, Szef zespołu doradczego dla sektora publicznego i opieki zdrowotnej w Firmie Doradczej KPMG 3. Prywatyzacja infrastruktury Najbliższe dekady oznaczają znaczne inwestycyjne. Tymczasem w Europie prywatne zaangażowanie w powstawanie i funkcjonowanie sieci autostrad jest bardzo nierównomierne, choć potencjalne zyski są duże szacuje się, że w Wielkiej Brytanii prywatyzacja sieci autostrad może przynieść ok. 100 mld GBP 18 zysku. Większy udział sektora prywatnego w powstawaniu infrastruktury może zapewni stabilne przychody, na które rośnie zapotrzebowanie w finansach publicznych. Wykres 4. Udział sektora prywatnego w budowie sieci autostrad w Europie % sieci autostrad budowanych przez sektor prywatny Niemcy Holandia Dania Finlandia Wielka Brytania Hiszpania Włochy Francja Portugalia 18 Sunday Times, Londyn, Wielkia Brytania, 30 sierpnia

9 Źródło: Albalte, Bel & Fageda, Oxford Economics Znaczne podniesienie przychodów może wymagać od rządów poszukiwania nowych źródeł dochodów. Możliwe obszary docelowe obejmują: energię, podatki ekologiczne, podatki od wartości gruntu lub podatki od krajowych zasobów. Warte uwagi jest zwiększenie opłat za usługi publiczne lub wprowadzenie opłat za wcześniej bezpłatne usługi, takie jak korzystanie z dróg. Pomimo destrukcyjnego wpływu na wzrost gospodarczy, zniechęcenia do podejmowania pracy oraz szkodzenia zaufaniu przedsiębiorców i konsumentów, wzrost podatków może w odpowiednich warunkach, mieć korzystny wpływ na gospodarkę np. gdy pomaga zredukować oczekiwane ryzyko nadpopytu oraz uniknąć wyższych podwyżek w przyszłości. Brak korelacji podwyżek stawek podatkowych z sytuacją ekonomiczną oraz oczekiwaniami przedsiębiorców i konsumentów, a także nieinformowanie społeczeństwa o konkretnych celach podejmowanych przez rząd działań i stopniach ich realizacji, może wywołać niepewność na rynku i w konsekwencji spadek aktywności gospodarczej" podsumowuje Mirosław Proppé, Partner, Szef zespołu doradczego dla sektora publicznego i opieki zdrowotnej w Firmie Doradczej KPMG. Pełna wersja raportu w załączniku oraz na stronie kpmg.pl Pytania dotyczące raportu prosimy kierować bezpośrednio do Biura Prasowego KPMG: Magdalena Maruszczak, mmaruszczak@kpmg.pl, tel. (22) lub Małgorzata Petlińska-Kordel, mpetlinska@kpmg.pl, Tel. (22) lub KPMG to międzynarodowa sieć firm świadczących usługi z zakresu audytu, doradztwa podatkowego i doradztwa gospodarczego. KPMG zatrudnia pracowników w 146 krajach. Niezależne firmy członkowskie sieci KPMG są stowarzyszone z KPMG International Cooperative ( KPMG International ), podmiotem prawa szwajcarskiego. Każda z firm KPMG posiada odrębną osobowość prawną. W Polsce KPMG działa od 1990 roku. Obecnie zatrudnia ponad 1200 osób w Warszawie, Krakowie, Poznaniu, Wrocławiu, Gdańsku i Katowicach. 9

Deficyt budżetowy i dług publiczny w dłuższym okresie. Joanna Siwińska

Deficyt budżetowy i dług publiczny w dłuższym okresie. Joanna Siwińska Deficyt budżetowy i dług publiczny w dłuższym okresie Joanna Siwińska Dług publiczny, jako % PKB Dług publiczny kraje rozwinięte 1880 1886 1892 1898 1904 1910 1916 1922 1928 1934 1940 1946 1952 1958 1964

Bardziej szczegółowo

Jesienna prognoza gospodarcza na 2014 r.: powolne ożywienie i bardzo niska inflacja

Jesienna prognoza gospodarcza na 2014 r.: powolne ożywienie i bardzo niska inflacja Komisja Europejska - Komunikat prasowy Jesienna prognoza gospodarcza na 2014 r.: powolne ożywienie i bardzo niska inflacja Bruksela, 04 listopad 2014 Zgodnie z prognozą gospodarczą Komisji Europejskiej

Bardziej szczegółowo

Konwergencja nominalna versus konwergencja realna a przystąpienie. Ewa Stawasz Katedra Międzynarodowych Stosunków Gospodarczych UŁ

Konwergencja nominalna versus konwergencja realna a przystąpienie. Ewa Stawasz Katedra Międzynarodowych Stosunków Gospodarczych UŁ Konwergencja nominalna versus konwergencja realna a przystąpienie Polski do strefy euro Ewa Stawasz Katedra Międzynarodowych Stosunków Gospodarczych UŁ Plan prezentacji 1. Nominalne kryteria konwergencji

Bardziej szczegółowo

Konwergencja nominalna versus konwergencja realna a przystąpienie. Ewa Stawasz Katedra Międzynarodowych Stosunków Gospodarczych UŁ

Konwergencja nominalna versus konwergencja realna a przystąpienie. Ewa Stawasz Katedra Międzynarodowych Stosunków Gospodarczych UŁ Konwergencja nominalna versus konwergencja realna a przystąpienie Polski do strefy euro Ewa Stawasz Katedra Międzynarodowych Stosunków Gospodarczych UŁ Plan prezentacji 1. Nominalne kryteria konwergencji

Bardziej szczegółowo

Konwergencja nominalna versus konwergencja realna a przystąpienie. Ewa Stawasz Katedra Międzynarodowych Stosunków Gospodarczych UŁ

Konwergencja nominalna versus konwergencja realna a przystąpienie. Ewa Stawasz Katedra Międzynarodowych Stosunków Gospodarczych UŁ Konwergencja nominalna versus konwergencja realna a przystąpienie Polski do strefy euro część I Ewa Stawasz Katedra Międzynarodowych Stosunków Gospodarczych UŁ Plan prezentacji 1. Nominalne kryteria konwergencji

Bardziej szczegółowo

Jesienna prognoza gospodarcza: stopniowe ożywienie, zewnętrzne ryzyko

Jesienna prognoza gospodarcza: stopniowe ożywienie, zewnętrzne ryzyko KOMISJA EUROPEJSKA KOMUNIKAT PRASOWY Bruksela, 5 listopada 2013 r. Jesienna prognoza gospodarcza: stopniowe ożywienie, zewnętrzne ryzyko W ostatnich miesiącach pojawiły się obiecujące oznaki ożywienia

Bardziej szczegółowo

Zimowa prognoza na lata : do przodu pod wiatr

Zimowa prognoza na lata : do przodu pod wiatr EUROPEAN COMMISSION KOMUNIKAT PRASOWY Bruksela, 22 lutego 2013 r. Zimowa prognoza na lata 2012-14: do przodu pod wiatr Podczas gdy sytuacja na rynkach finansowych w UE znacząco poprawiła się od lata ubiegłego

Bardziej szczegółowo

Rada Unii Europejskiej Bruksela, 11 lipca 2016 r. (OR. en)

Rada Unii Europejskiej Bruksela, 11 lipca 2016 r. (OR. en) Rada Unii Europejskiej Bruksela, 11 lipca 2016 r. (OR. en) 10796/16 ECOFIN 678 UEM 264 AKTY USTAWODAWCZE I INNE INSTRUMENTY Dotyczy: DECYZJA RADY stwierdzająca, że Portugalia nie podjęła skutecznych działań

Bardziej szczegółowo

Gdzie drzemią rezerwy wzrostu gospodarczego w Polsce?

Gdzie drzemią rezerwy wzrostu gospodarczego w Polsce? Gdzie drzemią rezerwy wzrostu gospodarczego w Polsce? Wiktor Wojciechowski Invest Bank Jesienna Szkoła Leszka Balcerowicza listopad 2012 Plan wykładu: Czy w ostatnich latach tempo wzrostu gospodarki w

Bardziej szczegółowo

Trudne czasy dla polskiego budownictwa

Trudne czasy dla polskiego budownictwa Warszawa, 21 maja 2013 r. Informacja prasowa Trudne czasy dla polskiego budownictwa Budownictwo w Polsce. Edycja 2013 - raport firmy doradczej KPMG, CEEC Research i Norstat Polska. W 2013 roku zarządzający

Bardziej szczegółowo

KONKURENCJA PODATKOWA UNII EUROPEJSKIEJ

KONKURENCJA PODATKOWA UNII EUROPEJSKIEJ Leokadia Oręziak KONKURENCJA PODATKOWA i HARMONIZACJA PODATKÓW w ramach UNII EUROPEJSKIEJ Implikacje dla Polski Warszawa 2007 SPIS TREŚCI Wstęp...........................................................

Bardziej szczegółowo

Duże firmy obawiają się odpływu pracowników [RAPORT]

Duże firmy obawiają się odpływu pracowników [RAPORT] Duże firmy obawiają się odpływu pracowników [RAPORT] data aktualizacji: 2018.03.20 Zaplanowane od przyszłego roku zniesienie limitu składek na ubezpieczenia emerytalne i rentowe budzi niepokój zwłaszcza

Bardziej szczegółowo

Wpływ globalnego kryzysu finansowego na polską gospodarkę

Wpływ globalnego kryzysu finansowego na polską gospodarkę Mirosław Gronicki Wpływ globalnego kryzysu finansowego na polską gospodarkę Warszawa 31 maja 2011 r. Spis treści 1. Geneza światowego kryzysu finansowego. 2. Światowy kryzys finansowy skutki. 3. Polska

Bardziej szczegółowo

Wojciech Buksa Podatek od transakcji finansowych - jego potencjalne implikacje dla rynków finansowych

Wojciech Buksa Podatek od transakcji finansowych - jego potencjalne implikacje dla rynków finansowych Wojciech Buksa wojciech.buksa@outlook.com Podatek od transakcji finansowych - jego potencjalne implikacje dla rynków finansowych!1 Wstęp. Pod koniec 2011 roku komisja europejska przedstawiła pomysł wprowadzenia

Bardziej szczegółowo

Wiosenna prognoza na lata : w kierunku powolnego ożywienia gospodarczego

Wiosenna prognoza na lata : w kierunku powolnego ożywienia gospodarczego KOMISJA EUROPEJSKA KOMUNIKAT PRASOWY Wiosenna prognoza na lata 2012-13: w kierunku powolnego ożywienia gospodarczego Bruksela 11 maja 2012 r. W związku ze spadkiem produkcji odnotowanym pod koniec 2011

Bardziej szczegółowo

KONKURENCJA PODATKOWA i HARMONIZACJA PODATKÓW. w ramach UNII EUROPEJSKIEJ. Implikacje dla Polski B 365094

KONKURENCJA PODATKOWA i HARMONIZACJA PODATKÓW. w ramach UNII EUROPEJSKIEJ. Implikacje dla Polski B 365094 KONKURENCJA PODATKOWA i HARMONIZACJA PODATKÓW w ramach UNII EUROPEJSKIEJ Implikacje dla Polski B 365094 SPIS TREŚCI Wstęp 9 ROZDZIAŁ I. PODATKI JAKO CZYNNIK WPŁYWAJĄCY NA MIĘDZY- NARODOWĄ POZYCJĘ GOSPODARKI

Bardziej szczegółowo

MAKROEKONOMICZNE PODSTAWY GOSPODAROWANIA

MAKROEKONOMICZNE PODSTAWY GOSPODAROWANIA Wykład: MAKROEKONOMICZNE PODSTAWY GOSPODAROWANIA Aktorzy gry rynkowej RZĄD FIRMY GOSPODARSTWA DOMOWE SEKTOR FINANSOWY Rynki makroekonomiczne Zasoby i strumienie STRUMIENIE ZASOBY Strumienie: dochody liczba

Bardziej szczegółowo

Plan wykładu 8 Równowaga ogólna w małej gospodarce otwartej

Plan wykładu 8 Równowaga ogólna w małej gospodarce otwartej Plan wykładu 8 Równowaga ogólna w małej gospodarce otwartej 1. Model Mundella Fleminga 2. Dylemat polityki gospodarczej małej gospodarki otwartej 3. Skuteczność polityki monetarnej i fiskalnej w warunkach

Bardziej szczegółowo

Akademia Młodego Ekonomisty

Akademia Młodego Ekonomisty Akademia Młodego Ekonomisty Wahania koniunktury gospodarczej Ożywienie i recesja w gospodarce Dr Joanna Czech-Rogosz Uniwersytet Ekonomiczny w Katowicach 16.04.2012 1. Co to jest koniunktura gospodarcza?

Bardziej szczegółowo

Rola salda pierwotnego w stabilizowaniu długu publicznego krajów członkowskich strefy euro w latach

Rola salda pierwotnego w stabilizowaniu długu publicznego krajów członkowskich strefy euro w latach Rola salda pierwotnego w stabilizowaniu długu publicznego krajów członkowskich strefy euro w latach 1999 2013 dr hab. Kamilla Marchewka-Bartkowiak, prof. nadzw. UEP dr Marcin Wiśniewski Katedra Polityki

Bardziej szczegółowo

Jesienna Szkoła Leszka Balcerowicza 13 grudnia 2013 r.

Jesienna Szkoła Leszka Balcerowicza 13 grudnia 2013 r. Regulacje rynku pracy i rynku produktów a wzrost gospodarki Wiktor Wojciechowski Plus Bank S.A. Jesienna Szkoła Leszka Balcerowicza 13 grudnia 2013 r. Plan wykładu: Czy w ostatnich latach tempo wzrostu

Bardziej szczegółowo

Prognozy gospodarcze dla

Prognozy gospodarcze dla Prognozy gospodarcze dla Polski po I kw. 21 Łukasz Tarnawa Główny Ekonomista Polskie Towarzystwo Ekonomiczne, 13.5.21 Gospodarka globalna po kryzysie finansowym Odbicie globalnej aktywności gospodarczej

Bardziej szczegółowo

JAK HICKS TŁUMACZYŁ KEYNESA? - MODEL RÓWNOWAGI IS-LM

JAK HICKS TŁUMACZYŁ KEYNESA? - MODEL RÓWNOWAGI IS-LM Wykład: JAK HICKS TŁUMACZYŁ KEYNESA? - MODEL RÓWNOWAGI IS-LM Stanley Fischer o modelu IS-LM Model IS-LM jest użyteczny z dwóch powodów. Po pierwsze jako narzędzie o znaczeniu historycznym, a po drugie,

Bardziej szczegółowo

Rada Unii Europejskiej Bruksela, 11 lipca 2016 r. (OR. en)

Rada Unii Europejskiej Bruksela, 11 lipca 2016 r. (OR. en) Rada Unii Europejskiej Bruksela, 11 lipca 2016 r. (OR. en) 10793/16 ECOFIN 675 UEM 261 AKTY USTAWODAWCZE I INNE INSTRUMENTY Dotyczy: DECYZJA RADY stwierdzająca, że Hiszpania nie podjęła skutecznych działań

Bardziej szczegółowo

Wniosek OPINIA RADY. w sprawie programu partnerstwa gospodarczego przedłożonego przez Maltę

Wniosek OPINIA RADY. w sprawie programu partnerstwa gospodarczego przedłożonego przez Maltę KOMISJA EUROPEJSKA Bruksela, dnia 15.11.2013 r. COM(2013) 909 final 2013/0399 (NLE) Wniosek OPINIA RADY w sprawie programu partnerstwa gospodarczego przedłożonego przez Maltę PL PL 2013/0399 (NLE) Wniosek

Bardziej szczegółowo

Kryzys strefy euro. Przypadek Grecji

Kryzys strefy euro. Przypadek Grecji Kryzys strefy euro. Przypadek Grecji Początek kryzysu w Grecji Skala problemów w Grecji została ujawniona w kwietniu 2009, gdy w zrewidowano prognozę deficytu budżetowego z 3,7% PKB do 12,7%, a ostatecznie

Bardziej szczegółowo

Prognozy wzrostu dla Polski 2015-06-02 15:58:50

Prognozy wzrostu dla Polski 2015-06-02 15:58:50 Prognozy wzrostu dla Polski 2015-06-02 15:58:50 2 Bank of America Merrill Lynch podniósł prognozy wzrostu PKB dla Polski - z 3,3 do 3,5 proc. w 2015 r. i z 3,4 do 3,7 proc. w 2016 r. W raporcie o gospodarce

Bardziej szczegółowo

Prognoza z zimy 2014 r.: coraz bardziej widoczne ożywienie gospodarcze

Prognoza z zimy 2014 r.: coraz bardziej widoczne ożywienie gospodarcze KOMISJA EUROPEJSKA KOMUNIKAT PRASOWY Bruksela/Strasburg, 25 lutego 2014 r. Prognoza z zimy 2014 r.: coraz bardziej widoczne ożywienie gospodarcze W zimowej prognozie Komisji Europejskiej przewiduje się

Bardziej szczegółowo

VAT ratuje wpływy podatkowe na świecie

VAT ratuje wpływy podatkowe na świecie VAT ratuje wpływy podatkowe na świecie Copyright Ewa Ginger https://www.obserwatorfinansowy.pl/tematyka/rynki-finansowe/vat-ratuje-wplywy-podatkowe-na-swi ecie/ VAT ratuje wpływy podatkowe na świecie Wśród

Bardziej szczegółowo

Sytuacja społecznogospodarcza

Sytuacja społecznogospodarcza Sytuacja społecznogospodarcza w regionie Włodzimierz Szordykowski Dyrektor Departamentu Rozwoju Gospodarczego Gdańsk, dnia 30 listopada 2011 roku Sytuacja gospodarcza na świecie Narastający dług publiczny

Bardziej szczegółowo

Ankieta MFW: Wschodząca Europa widzi silniejszy wzrost przed sobą, ale stoi w obliczu nowych typów ryzyka

Ankieta MFW: Wschodząca Europa widzi silniejszy wzrost przed sobą, ale stoi w obliczu nowych typów ryzyka Ankieta MFW: REGIONALNE KWESTIE GOSPODARCZE Wschodząca Europa widzi silniejszy wzrost przed sobą, ale stoi w obliczu nowych typów ryzyka Ankieta MFW: 13 listopada 2015 Pracownicy szybu wydobycia ropy naftowej

Bardziej szczegółowo

Kiedy skończy się kryzys?

Kiedy skończy się kryzys? www.pwc.com Kiedy skończy się kryzys? Ryszard Petru Partner PwC Przewodniczący Rady Towarzystwa Ekonomistów Polskich Plan 1 Sytuacja 2 w 3 Wnioski w gospodarce światowej Wpływ na sytuację rynków finansowych

Bardziej szczegółowo

dr Jan Hagemejer Karol Pogorzelski

dr Jan Hagemejer Karol Pogorzelski Kryzys finansów publicznych i druga fala Wielkiej Recesji Badanie wykonane przez Instytut Badań Strukturalnych w ramach prac nad projektem: Analiza procesów zachodzących na polskim rynku pracy i w obszarze

Bardziej szczegółowo

Maciej Rapkiewicz, Instytut Sobieskiego,

Maciej Rapkiewicz, Instytut Sobieskiego, sektor rządowy (Skarb Państwa, samodzielne publiczne zakłady opieki zdrowotnej z.o.z., państwowe szkoły wyższe) sektor samorządowy (jednostki samorządu terytorialnego, samodzielne publiczne z.o.z., samorządowe

Bardziej szczegółowo

JAK HICKS TŁUMACZYŁ KEYNESA? - MODEL RÓWNOWAGI IS-LM

JAK HICKS TŁUMACZYŁ KEYNESA? - MODEL RÓWNOWAGI IS-LM Wykład: JAK HICKS TŁUMACZYŁ KEYNESA? - MODEL RÓWNOWAGI IS-LM John Hicks (1904-1989) Mr Keynes and the Classics: A Suggested Interpretation (1937) Value and Capital (1939) Nagroda Nobla (1972) Model IS

Bardziej szczegółowo

PROGNOZY WYNAGRODZEŃ W EUROPIE NA 2018 ROK

PROGNOZY WYNAGRODZEŃ W EUROPIE NA 2018 ROK 29.2.207 Informacja prasowa portalu Pytania i dodatkowe informacje: tel. 509 509 536 media@sedlak.pl PROGNOZY WYNAGRODZEŃ W EUROPIE NA 208 ROK Końcowe miesiące roku to dla większości menedżerów i specjalistów

Bardziej szczegółowo

Zalecenie ZALECENIE RADY. mające na celu likwidację nadmiernego deficytu budżetowego w Chorwacji. {SWD(2013) 523 final}

Zalecenie ZALECENIE RADY. mające na celu likwidację nadmiernego deficytu budżetowego w Chorwacji. {SWD(2013) 523 final} KOMISJA EUROPEJSKA Bruksela, dnia 10.12.2013 r. COM(2013) 914 final Zalecenie ZALECENIE RADY mające na celu likwidację nadmiernego deficytu budżetowego w Chorwacji {SWD(2013) 523 final} PL PL Zalecenie

Bardziej szczegółowo

MFW, Country Focus. MFW, Country Focus. Europa motorem światowego handlu, ale powinna się nastawić na okres trudności

MFW, Country Focus. MFW, Country Focus. Europa motorem światowego handlu, ale powinna się nastawić na okres trudności MFW, Country Focus Zatłoczona autostrada w Holandii. W całej Europie przyspieszyło tempo wzrostu gospodarczego, wskutek czego ten kontynent staje się jednym z motorów światowego handlu (zdjęcie: Halfpoint/iStock,

Bardziej szczegółowo

Komentarz FOR do raportu o stanie spraw publicznych i instytucji państwowych na dzień zakończenia rządów koalicji PO-PSL (2007-2015)

Komentarz FOR do raportu o stanie spraw publicznych i instytucji państwowych na dzień zakończenia rządów koalicji PO-PSL (2007-2015) Komentarz FOR do raportu o stanie spraw publicznych i instytucji państwowych na dzień zakończenia rządów koalicji PO-PSL (2007-2015) Aleksander Łaszek, Rafał Trzeciakowski, Tomasz Dróżdż Kontakt: E-mail:

Bardziej szczegółowo

KOMISJA WSPÓLNOT EUROPEJSKICH. Zalecenie ZALECENIE RADY. mające na celu likwidację nadmiernego deficytu budżetowego w Zjednoczonym Królestwie

KOMISJA WSPÓLNOT EUROPEJSKICH. Zalecenie ZALECENIE RADY. mające na celu likwidację nadmiernego deficytu budżetowego w Zjednoczonym Królestwie KOMISJA WSPÓLNOT EUROPEJSKICH Bruksela, dnia 2.7.2008 SEK(2008) 2189 wersja ostateczna Zalecenie ZALECENIE RADY mające na celu likwidację nadmiernego deficytu budżetowego w Zjednoczonym Królestwie (przedstawiona

Bardziej szczegółowo

Wniosek OPINIA RADY. w sprawie programu partnerstwa gospodarczego przedłożonego przez SŁOWENIĘ

Wniosek OPINIA RADY. w sprawie programu partnerstwa gospodarczego przedłożonego przez SŁOWENIĘ KOMISJA EUROPEJSKA Bruksela, dnia 15.11.2013 r. COM(2013) 911 final 2013/0396 (NLE) Wniosek OPINIA RADY w sprawie programu partnerstwa gospodarczego przedłożonego przez SŁOWENIĘ PL PL 2013/0396 (NLE) Wniosek

Bardziej szczegółowo

Polska bez euro. Bilans kosztów i korzyści

Polska bez euro. Bilans kosztów i korzyści Polska bez euro Bilans kosztów i korzyści Warszawa, marzec 2019 AUTORZY RAPORTU Adam Czerniak główny ekonomista Polityka Insight Agnieszka Smoleńska starsza analityczka ds. europejskich Polityka Insight

Bardziej szczegółowo

Wolność gospodarcza a tempo wzrostu gospodarki. Wiktor Wojciechowski

Wolność gospodarcza a tempo wzrostu gospodarki. Wiktor Wojciechowski Wolność gospodarcza a tempo wzrostu gospodarki Wiktor Wojciechowski Plan wykładu: Od czego zależy tempo wzrostu gospodarki? W jakim tempie rosła polska gospodarka w ostatnich latach na tle krajów OECD?

Bardziej szczegółowo

ZAŁĄCZNIK DOKUMENTU OTWIERAJĄCEGO DEBATĘ W SPRAWIE POGŁĘBIENIA UNII GOSPODARCZEJ I WALUTOWEJ

ZAŁĄCZNIK DOKUMENTU OTWIERAJĄCEGO DEBATĘ W SPRAWIE POGŁĘBIENIA UNII GOSPODARCZEJ I WALUTOWEJ KOMISJA EUROPEJSKA Bruksela, dnia 31.5.2017 r. COM(2017) 291 final ANNEX 3 ZAŁĄCZNIK do DOKUMENTU OTWIERAJĄCEGO BATĘ W SPRAWIE POGŁĘBIENIA UNII GOSPODARCZEJ I WALUTOWEJ PL PL Załącznik 3. Najważniejsze

Bardziej szczegółowo

Sytuacja gospodarcza Rumunii w 2014 roku :38:33

Sytuacja gospodarcza Rumunii w 2014 roku :38:33 Sytuacja gospodarcza Rumunii w 2014 roku 2015-10-21 14:38:33 2 Rumunia jest krajem o dynamicznie rozwijającej się gospodarce Sytuacja gospodarcza Rumunii w 2014 roku. Rumunia jest dużym krajem o dynamicznie

Bardziej szczegółowo

GRECJA sytuacja bieżąca Materiały na konferencję prasową Forum Obywatelskiego Rozwoju. Warszawa, 30 maja 2012 r. Marek Tatała

GRECJA sytuacja bieżąca Materiały na konferencję prasową Forum Obywatelskiego Rozwoju. Warszawa, 30 maja 2012 r. Marek Tatała GRECJA sytuacja bieżąca Materiały na konferencję prasową Forum Obywatelskiego Rozwoju Warszawa, 30 maja 2012 r. Marek Tatała W 2011 relacja długu publicznego do PKB przekroczyła 165 proc. Oznacza to wzrost

Bardziej szczegółowo

Postępy w zakresie sytuacji gospodarczej

Postępy w zakresie sytuacji gospodarczej #EURoad2Sibiu Postępy w zakresie sytuacji gospodarczej Maj 219 r. KU BARDZIEJ ZJEDNOCZONEJ, SILNIEJSZEJ I DEMOKRATYCZNIEJSZEJ UNII Ambitny program UE na rzecz zatrudnienia, wzrostu gospodarczego i inwestycji

Bardziej szczegółowo

3.1. Istota, klasyfikacja i zakres oddziaływania wydatkowych instrumentów

3.1. Istota, klasyfikacja i zakres oddziaływania wydatkowych instrumentów Spis treści Wprowadzenie... 7 Rozdział 1. Cele, uwarunkowania i obszary działania współczesnej polityki fiskalnej... 11 1.1. Istota, zarys historyczny i uwarunkowania polityki fiskalnej... 12 1.2. Obszary

Bardziej szczegółowo

Silna gospodarka Stabilne finanse publiczne

Silna gospodarka Stabilne finanse publiczne Silna gospodarka Stabilne finanse publiczne Beata Szydło Prawo i Sprawiedliwość Wiceprezes www.pis.org.pl 8,0 7,0 6,0 5,0 4,0 3,0 2,0 1,0 0,0 Wiemy jak budować silną, konkurencyjną gospodarkę Polski Dynamika

Bardziej szczegółowo

Makrootoczenie firm w Polsce: stan obecny i perspektywy

Makrootoczenie firm w Polsce: stan obecny i perspektywy Makrootoczenie firm w Polsce: stan obecny i perspektywy Prof. dr hab. Uniwersytet Ekonomiczny w Poznaniu Makrootoczenie: Otoczenie polityczne Otoczenie ekonomiczne Otoczenie społeczne Otoczenie technologiczne

Bardziej szczegółowo

REGIONALNE KWESTIE EKONOMICZNE NA WIOSNĘ 2015 R. O Centralnej, Wschodniej i Południowo-Wschodniej Europie (ang. CESEE)

REGIONALNE KWESTIE EKONOMICZNE NA WIOSNĘ 2015 R. O Centralnej, Wschodniej i Południowo-Wschodniej Europie (ang. CESEE) REGIONALNE KWESTIE EKONOMICZNE NA WIOSNĘ 2015 R. O Centralnej, Wschodniej i Południowo-Wschodniej Europie (ang. CESEE) Godzenie konsolidacji finansowej i wzrostu Podczas gdy większość krajów CESEE w dalszym

Bardziej szczegółowo

PL Zjednoczona w różnorodności PL A8-0047/13. Poprawka. Sophie Montel, Mireille D Ornano, Florian Philippot w imieniu grupy EFDD

PL Zjednoczona w różnorodności PL A8-0047/13. Poprawka. Sophie Montel, Mireille D Ornano, Florian Philippot w imieniu grupy EFDD 7.3.2018 A8-0047/13 13 Motyw G G. mając na uwadze, że lepsza sytuacja gospodarcza stwarza możliwości wdrożenia ambitnych i zrównoważonych społecznie reform strukturalnych, w szczególności środków zachęcających

Bardziej szczegółowo

Zalecenie DECYZJA RADY. stwierdzająca, że Polska nie podjęła skutecznych działań w odpowiedzi na zalecenie Rady z dnia 21 czerwca 2013 r.

Zalecenie DECYZJA RADY. stwierdzająca, że Polska nie podjęła skutecznych działań w odpowiedzi na zalecenie Rady z dnia 21 czerwca 2013 r. KOMISJA EUROPEJSKA Bruksela, dnia 15.11.2013 r. COM(2013) 907 final Zalecenie DECYZJA RADY stwierdzająca, że Polska nie podjęła skutecznych działań w odpowiedzi na zalecenie Rady z dnia 21 czerwca 2013

Bardziej szczegółowo

Transformacja systemowa w Polsce Plan L.Balcerowicza Dr Gabriela Przesławska

Transformacja systemowa w Polsce Plan L.Balcerowicza Dr Gabriela Przesławska Transformacja systemowa w Polsce Plan L.Balcerowicza Dr Gabriela Przesławska Uniwersytet Wrocławski Instytut Nauk Ekonomicznych Zakład Polityki Gospodarczej Sytuacja gospodarcza Polski w 1989 r. W 1989

Bardziej szczegółowo

Konferencja Fundacji FOR (Forum Obywatelskiego Rozwoju)

Konferencja Fundacji FOR (Forum Obywatelskiego Rozwoju) Konferencja Fundacji FOR (Forum Obywatelskiego Rozwoju) Warszawa, 15 marca 2011 1 Skumulowane wydatki na OFE oraz wynagrodzenia w sektorze publicznym w latach 2000-2010 1400 1200 1151,9 1000 800 600 400

Bardziej szczegółowo

Wyzwania dla sektora finansowego związane ze środowiskiem niskich stóp procentowych

Wyzwania dla sektora finansowego związane ze środowiskiem niskich stóp procentowych Anna Trzecińska, Wiceprezes NBP Wyzwania dla sektora finansowego związane ze środowiskiem niskich stóp procentowych Warszawa / XI Kongres Ryzyka Bankowego BIK / 25 października 2016 11-2002 5-2003 11-2003

Bardziej szczegółowo

Analiza wpływu dodatkowego strumienia wydatków zdrowotnych na gospodarkę

Analiza wpływu dodatkowego strumienia wydatków zdrowotnych na gospodarkę Analiza wpływu dodatkowego strumienia wydatków zdrowotnych na gospodarkę 8 maja 2014 Łukasz Zalicki 85+ 80-84 75-79 70-74 65-69 60-64 55-59 50-54 45-49 40-44 35-39 30-34 25-29 20-24 15-19 10-14 5-9 0-4

Bardziej szczegółowo

Zatrudnienie w Polsce Iga Magda Ministerstwo Pracy i Polityki Społecznej

Zatrudnienie w Polsce Iga Magda Ministerstwo Pracy i Polityki Społecznej Iga Magda Ministerstwo Pracy i Polityki Społecznej Trendy na polskim rynku pracy 80 75 Wskaźnik zatrudnienia Wskaźnik aktywności Stopa bezrobocia 20 18 70 16 65 60 14 55 12 50 10 45 8 40 35 6 30 4 Turcja

Bardziej szczegółowo

Spójność w UE15 po kryzysie fiskalnym

Spójność w UE15 po kryzysie fiskalnym Konferencja Wyzwania dla spójności Europy 21-22 kwietnia 2016 Uniwersytet Ekonomiczny we Wrocławiu Spójność w UE15 po kryzysie fiskalnym dr Agnieszka Tomczak Politechnika Warszawska atomczak@ans.pw.edu.pl

Bardziej szczegółowo

Zadłużony świat: przyczyny i skutki. Wpływ niekonwencjonalnej polityki monetarnej na poziom i wycenę długu publicznego

Zadłużony świat: przyczyny i skutki. Wpływ niekonwencjonalnej polityki monetarnej na poziom i wycenę długu publicznego Katarzyna Zajdel-Kurowska / Narodowy Bank Polski Zadłużony świat: przyczyny i skutki. Wpływ niekonwencjonalnej polityki monetarnej na poziom i wycenę długu publicznego Warszawa, 9 maja 218 Zadłużony świat:

Bardziej szczegółowo

Gospodarka światowa w 2015. Mateusz Knez kl. 2A

Gospodarka światowa w 2015. Mateusz Knez kl. 2A Gospodarka światowa w 2015 Mateusz Knez kl. 2A Koło Ekonomiczne IV LO Nasze koło ekonomiczne współpracuje z Uniwersytetem Ekonomicznym w Poznaniu. Wspólne działania rozpoczęły się od podpisania umowy pomiędzy

Bardziej szczegółowo

Szykuje się mocny wzrost sprzedaży detalicznej w polskich sklepach w 2018 r. [ANALIZA]

Szykuje się mocny wzrost sprzedaży detalicznej w polskich sklepach w 2018 r. [ANALIZA] Szykuje się mocny wzrost sprzedaży detalicznej w polskich sklepach w 2018 r. [ANALIZA] data aktualizacji: 2018.05.25 GfK prognozuje, iż w 2018 r. w 28 krajach członkowskich Unii Europejskiej nominalny

Bardziej szczegółowo

Zalecenie ZALECENIE RADY. mające na celu likwidację nadmiernego deficytu budżetowego w Polsce. {SWD(2013) 605 final}

Zalecenie ZALECENIE RADY. mające na celu likwidację nadmiernego deficytu budżetowego w Polsce. {SWD(2013) 605 final} KOMISJA EUROPEJSKA Bruksela, dnia 15.11.2013 r. COM(2013) 906 final Zalecenie ZALECENIE RADY mające na celu likwidację nadmiernego deficytu budżetowego w Polsce {SWD(2013) 605 final} PL PL Zalecenie ZALECENIE

Bardziej szczegółowo

Spis treści. Wstęp Dariusz Rosati... 11. Część I. Funkcjonowanie strefy euro

Spis treści. Wstęp Dariusz Rosati... 11. Część I. Funkcjonowanie strefy euro Spis treści Wstęp Dariusz Rosati.............................................. 11 Część I. Funkcjonowanie strefy euro Rozdział 1. dziesięć lat strefy euro: sukces czy niespełnione nadzieje? Dariusz Rosati........................................

Bardziej szczegółowo

Główne wskaźniki. Wybrane wskaźniki gospodarcze r r. newss.pl Słabną notowania ekonomiczne Polski

Główne wskaźniki. Wybrane wskaźniki gospodarcze r r. newss.pl Słabną notowania ekonomiczne Polski Strona 1 z 2Raport analityków Euler Hermes, światowego lidera w ubezpieczaniu należności, przygotowany pod kierunkiem dr. Manfreda Stamera Mimo że polska gospodarka należała w ostatnich miesiącach do najzdrowszych

Bardziej szczegółowo

Przegląd prognoz gospodarczych dla Polski i świata na lata 2013-2014. Aleksander Łaszek

Przegląd prognoz gospodarczych dla Polski i świata na lata 2013-2014. Aleksander Łaszek Przegląd prognoz gospodarczych dla Polski i świata na lata 2013-2014 Aleksander Łaszek Wzrost gospodarczy I Źródło: Komisja Europejska Komisja Europejska prognozuje w 2014 i 2015 roku przyspieszenie tempa

Bardziej szczegółowo

Ekonomiczny Uniwersytet Dziecięcy. Wspólna waluta euro Po co komu Unia Europejska i euro? dr Urszula Kurczewska EKONOMICZNY UNIWERSYTET DZIECIĘCY

Ekonomiczny Uniwersytet Dziecięcy. Wspólna waluta euro Po co komu Unia Europejska i euro? dr Urszula Kurczewska EKONOMICZNY UNIWERSYTET DZIECIĘCY Ekonomiczny Uniwersytet Dziecięcy Wspólna waluta euro Po co komu Unia Europejska i euro? dr Urszula Kurczewska Szkoła Główna Handlowa w Warszawie 23 października 2012 r. EKONOMICZNY UNIWERSYTET DZIECIĘCY

Bardziej szczegółowo

Globalny kryzys ekonomiczny Geneza, istota, perspektywy

Globalny kryzys ekonomiczny Geneza, istota, perspektywy Globalny kryzys ekonomiczny Geneza, istota, perspektywy prof. dr hab. Piotr Banaszyk, prof. zw. UEP Uniwersytet Ekonomiczny w Poznaniu Wydział Gospodarki Międzynarodowej Agenda 1. Przyczyny globalnego

Bardziej szczegółowo

Monitor Konwergencji Nominalnej

Monitor Konwergencji Nominalnej Ministerstwo Finansów Departament Polityki Makroekonomicznej Numer 11 / 01 Monitor Konwergencji Nominalnej Kontakt: tel. (+ ) 9 00 9 0 fax (+ ) 9 1 e-mail: dziennikarze @mf.gov.pl Ministerstwo Finansów

Bardziej szczegółowo

Trendy i perspektywy rozwoju głównych gospodarek światowych

Trendy i perspektywy rozwoju głównych gospodarek światowych Trendy i perspektywy rozwoju głównych gospodarek światowych Grzegorz Sielewicz Główny Ekonomista Coface w Europie Centralnej Konferencja Pomorski Broker Eksportowy Gdynia, 12 października 2016 Gospodarka

Bardziej szczegółowo

Wyzwania dla polityki makroekonomicznej na drodze do wspólnej waluty. Doświadczenia krajów strefy euro

Wyzwania dla polityki makroekonomicznej na drodze do wspólnej waluty. Doświadczenia krajów strefy euro Wyzwania dla polityki makroekonomicznej na drodze do wspólnej waluty Doświadczenia krajów strefy euro Przeprowadzone na potrzeby Raportu analizy NBP (2009) wskazują, że: w perspektywie długookresowej przyjęcie

Bardziej szczegółowo

Polityka fiskalna (budżetowa) dr Krzysztof Kołodziejczyk

Polityka fiskalna (budżetowa) dr Krzysztof Kołodziejczyk Polityka fiskalna (budżetowa) dr Krzysztof Kołodziejczyk https://flic.kr/p/b6mlmh Plan 1. Definicja polityki fiskalnej 2. Instrumentarium polityki fiskalnej 3. Budżet państwa - deficyt budżetowy - dług

Bardziej szczegółowo

Kto pomoże dziadkom, czyli historia systemów emerytalnych. Autor: Artur Brzeziński

Kto pomoże dziadkom, czyli historia systemów emerytalnych. Autor: Artur Brzeziński Kto pomoże dziadkom, czyli historia systemów emerytalnych Autor: Artur Brzeziński Skrócony opis lekcji Uczniowie poznają wybrane fakty z historii emerytur, przeanalizują dwa podstawowe systemy emerytalne

Bardziej szczegółowo

PROGNOZY WYNAGRODZEŃ NA 2017 ROK

PROGNOZY WYNAGRODZEŃ NA 2017 ROK 07.06.206 Informacja prasowa portalu Pytania i dodatkowe informacje: tel. 509 509 56 media@sedlak.pl PROGNOZY WYNAGRODZEŃ NA 207 ROK Jak wynika z prognoz Komisji Europejskiej na 207 rok, dynamika realnego

Bardziej szczegółowo

SPRAWOZDANIE KOMISJI DLA RADY

SPRAWOZDANIE KOMISJI DLA RADY KOMISJA EUROPEJSKA Bruksela, dnia 23.5.2018r. COM(2018) 319 final SPRAWOZDANIE KOMISJI DLA RADY Sprawozdanie Komisji dla Rady na mocy art. -11 ust. 2 rozporządzenia (WE) nr 1466/97 w sprawie misji wzmocnionego

Bardziej szczegółowo

MAKROEKONOMIA II KATARZYNA ŚLEDZIEWSKA

MAKROEKONOMIA II KATARZYNA ŚLEDZIEWSKA MAKROEKONOMIA II KATARZYNA ŚLEDZIEWSKA WYKŁAD XIII WYDATKI RZĄDOWE I ICH FINANSOWANIE Budżet rządu: niektóre fakty i liczby Wydatki rządowe, podatki i makroekonomia Deficyt budżetowy i długu publiczny

Bardziej szczegółowo

Aktywność zawodowa osób starszych w wybranych krajach Unii Europejskiej

Aktywność zawodowa osób starszych w wybranych krajach Unii Europejskiej Aktywność zawodowa osób starszych w wybranych krajach Unii Europejskiej dr Ewa Wasilewska II Interdyscyplinarna Konferencja Naukowa Społeczne wyzwania i problemy XXI wieku. STARZEJĄCE SIĘ SPOŁECZEŃSTWO

Bardziej szczegółowo

Monitor Konwergencji Nominalnej

Monitor Konwergencji Nominalnej Ministerstwo Finansów Departament Polityki Makroekonomicznej Numer 5 / 015 Monitor Konwergencji Nominalnej Kontakt: tel. (+8 ) 9 3 00 9 3 0 fax (+8 ) 9 1 77 e-mail: dziennikarze @mf.gov.pl Ministerstwo

Bardziej szczegółowo

Polityka monetarna Unii Europejskiej dr Joanna Wolszczak-Derlacz. Wykład 13 Polityka fiskalna w Unii Walutowej

Polityka monetarna Unii Europejskiej dr Joanna Wolszczak-Derlacz. Wykład 13 Polityka fiskalna w Unii Walutowej Polityka monetarna Unii Europejskiej dr Joanna Wolszczak-Derlacz Wykład 13 Polityka fiskalna w Unii Walutowej http://www.zie.pg.gda.pl/~jwo/ email: jwo@zie.pg.gda.pl 1. Jaka jest rola polityki fiskalnej

Bardziej szczegółowo

Opracowanie Zespół w składzie: Dr Jacek Sierak Dr Michał Bitner Dr Andrzej Gałązka Dr Remigiusz Górniak

Opracowanie Zespół w składzie: Dr Jacek Sierak Dr Michał Bitner Dr Andrzej Gałązka Dr Remigiusz Górniak Opracowanie Zespół w składzie: Dr Jacek Sierak Dr Michał Bitner Dr Andrzej Gałązka Dr Remigiusz Górniak Analiza wykorzystania środków unijnych przez podmioty sektora publicznego w latach 2007-2011 Oszacowanie

Bardziej szczegółowo

Monitor Konwergencji Nominalnej

Monitor Konwergencji Nominalnej Ministerstwo Finansów Departament Polityki Makroekonomicznej Numer 9 / 1 Monitor Konwergencji Nominalnej Kontakt: tel. (+ ) 9 9 fax (+ ) 9 1 77 e-mail: dziennikarze @mf.gov.pl Ministerstwo Finansów Ul.

Bardziej szczegółowo

Analiza Fundamentalna. Co dalej z USA? Perspektywy polityki monetarnej, głównych indeksów oraz dolara.

Analiza Fundamentalna. Co dalej z USA? Perspektywy polityki monetarnej, głównych indeksów oraz dolara. Analiza Fundamentalna Co dalej z USA? Perspektywy polityki monetarnej, głównych indeksów oraz dolara. USA Agenda PKB rynek pracy inflacja Fed giełdy dolar główne wyzwania 2 Główne pytania dotyczące gospodarki

Bardziej szczegółowo

Polska gospodarka - trendy i prognozy-

Polska gospodarka - trendy i prognozy- Polska gospodarka - trendy i prognozy- Mirosław Gronicki Jerzy Hausner Gdynia, 9 października 2009 r. Plan wystąpienia 1. Otoczenie makroekonomiczne. 2. Wewnętrzne przyczyny spowolnienia gospodarczego.

Bardziej szczegółowo

Cezary Kosikowski, Finanse i prawo finansowe Unii Europejskiej

Cezary Kosikowski, Finanse i prawo finansowe Unii Europejskiej Cezary Kosikowski, Finanse i prawo finansowe Unii Spis treści: Wykaz skrótów Wprowadzenie Część I USTRÓJ WALUTOWY I FINANSE UNII EUROPEJSKIEJ Rozdział I Ustrój walutowy Unii 1. Pojęcie i zakres oraz podstawy

Bardziej szczegółowo

Bruksela, dnia r. COM(2016) 727 final. ANNEXES 1 to 2 ZAŁĄCZNIKI

Bruksela, dnia r. COM(2016) 727 final. ANNEXES 1 to 2 ZAŁĄCZNIKI KOMISJA EUROPEJSKA Bruksela, dnia 16.11.2016 r. COM(2016) 727 final ANNEXES 1 to 2 ZAŁĄCZNIKI do KOMUNIKATU KOMISJI DO PARLAMENTU EUROPEJSKIEGO, RADY, EUROPEJSKIEGO BANKU CENTRALNEGO, EUROPEJSKIEGO KOMITETU

Bardziej szczegółowo

Monitorujący Komitet BCC:

Monitorujący Komitet BCC: Monitorujący Komitet BCC: Program stabilizacyjno-ratunkowy finansów publicznych Warszawa, 18 października 2010 r. Program dostępny jest w Internecie: www.bcc.org.pl Analizy ekonomistów nie pozostawiają

Bardziej szczegółowo

Sytuacja gospodarcza Polski

Sytuacja gospodarcza Polski Sytuacja gospodarcza Polski Bohdan Wyżnikiewicz Warszawa, 4 czerwca 2014 r. Plan prezentacji I. Bieżąca sytuacja polskiej gospodarki II. III. Średniookresowa perspektywa wzrostu gospodarczego polskiej

Bardziej szczegółowo

Studia podyplomowe Mechanizmy funkcjonowania strefy euro finansowane przez Narodowy Bank Polski

Studia podyplomowe Mechanizmy funkcjonowania strefy euro finansowane przez Narodowy Bank Polski Załącznik do uchwały nr 548 Senatu Uniwersytetu Zielonogórskiego w sprawie określenia efektów kształcenia dla studiów podyplomowych prowadzonych na Wydziale Ekonomii i Zarządzania Studia podyplomowe Mechanizmy

Bardziej szczegółowo

Wpływ bieżącej sytuacji gospodarczej na sektor małych i średnich przedsiębiorstw MSP

Wpływ bieżącej sytuacji gospodarczej na sektor małych i średnich przedsiębiorstw MSP Wpływ bieżącej sytuacji gospodarczej na sektor małych i średnich przedsiębiorstw MSP Prof. Anna Zielińska-Głębocka Uniwersytet Gdański Rada Polityki Pieniężnej 1.Dynamika wzrostu gospodarczego spowolnienie

Bardziej szczegółowo

Zmiany jakości opodatkowania w UE po 2008 roku Bazyli Samojlik samojlik@onet.eu samojlik@kozminski.edu.pl

Zmiany jakości opodatkowania w UE po 2008 roku Bazyli Samojlik samojlik@onet.eu samojlik@kozminski.edu.pl Zmiany jakości opodatkowania w UE po 2008 roku Bazyli Samojlik samojlik@onet.eu samojlik@kozminski.edu.pl b.samojlik 1 Etapy kryzysu I. Kryzys na rynkach finansowych, bankowych i poza bankowych II. III.

Bardziej szczegółowo

Projekcja inflacji i wzrostu gospodarczego Narodowego Banku Polskiego na podstawie modelu NECMOD

Projekcja inflacji i wzrostu gospodarczego Narodowego Banku Polskiego na podstawie modelu NECMOD Warszawa,.7. r. Projekcja inflacji i wzrostu gospodarczego Narodowego Banku Polskiego na podstawie modelu NECMOD Instytut Ekonomiczny Projekcja PKB lipiec % 9 8 9% % % proj.centralna 9 8 7 7-8q 9q q q

Bardziej szczegółowo

KULA ŚNIEGOWA W POLSKICH FINANSACH PUBLICZNYCH JJ CONSULTING JANUSZ JANKOWIAK

KULA ŚNIEGOWA W POLSKICH FINANSACH PUBLICZNYCH JJ CONSULTING JANUSZ JANKOWIAK KULA ŚNIEGOWA W POLSKICH FINANSACH PUBLICZNYCH JJ CONSULTING JANUSZ JANKOWIAK KULA ŚNIEGOWA DEFICYTU I DŁUGU ŹRÓDŁO GUS, KWIECIEŃ 2011 2007 2008 2009 2010 PKB 1 176 737 1 275 432 1 343 657 1 415 514 DEFICYT

Bardziej szczegółowo

Finansowanie akcji kredytowej

Finansowanie akcji kredytowej Finansowanie akcji kredytowej ze źródeł zagranicznych: doświadczenia Hiszpanii i Irlandii Robert Woreta Departament Analiz Rynkowych Urząd Komisji Nadzoru Finansowego 24 września 2010 roku 1 10,0 % Negatywne

Bardziej szczegółowo

6 miesięczna LOKATA Strukturyzowana Czas Złotówki III

6 miesięczna LOKATA Strukturyzowana Czas Złotówki III 6 miesięczna LOKATA Strukturyzowana Czas Złotówki III Okres subskrypcji: 02.12.2011 07.12.2011 Okres trwania lokaty: 08.12.2011 08.06.2012 Aktywo bazowe: Kurs EUR/PLN ogłaszany na fixingu Narodowego Banku

Bardziej szczegółowo

Departament Bankowości Komercyjnej i Specjalistycznej oraz Instytucji Płatniczych URZĄD KOMISJI NADZORU FINANSOWEGO WARSZAWA, marzec 2016 r.

Departament Bankowości Komercyjnej i Specjalistycznej oraz Instytucji Płatniczych URZĄD KOMISJI NADZORU FINANSOWEGO WARSZAWA, marzec 2016 r. Opracowanie: Wydział Analiz Sektora Bankowego Departament Bankowości Komercyjnej i Specjalistycznej oraz Instytucji Płatniczych URZĄD KOMISJI NADZORU FINANSOWEGO WARSZAWA, marzec 201 r. W dniu 22 marca

Bardziej szczegółowo

Unia Gospodarcza i Pieniężna

Unia Gospodarcza i Pieniężna Unia Gospodarcza i Pieniężna Polityka gospodarcza i pieniężna (art. 119 TfUE) Dla osiągnięcia celów określonych w artykule 3 Traktatu o Unii Europejskiej, działania Państw Członkowskich i Unii obejmują,

Bardziej szczegółowo

Determinanty dochodu narodowego. Analiza krótkookresowa

Determinanty dochodu narodowego. Analiza krótkookresowa Determinanty dochodu narodowego Analiza krótkookresowa Produkcja potencjalna i faktyczna Produkcja potencjalna to produkcja, która może być wytworzona w gospodarce przy racjonalnym wykorzystaniu wszystkich

Bardziej szczegółowo

KRYZYS FINANSÓW PUBLICZNYCH

KRYZYS FINANSÓW PUBLICZNYCH KRYZYS FINANSÓW PUBLICZNYCH przyczyny, mechanizm, drogi wyjścia redakcja naukowa Leokadia Oręziak Dariusz K. Rosati Warszawa 2013 SPIS TREŚCI WSTĘP Leokadia Oręziak, Dariusz K. Rosati ^ 9 ROZDZIAŁ 1. Konsolidacja

Bardziej szczegółowo

Tomasz Gruszecki ŚWIAT NA DŁUGU

Tomasz Gruszecki ŚWIAT NA DŁUGU Tomasz Gruszecki ŚWIAT NA DŁUGU Wydawnictwo KUL Lublin 2012 SPIS TREŚCI Od autora 9 Część I DŁUG NA ŚWIECIE: FAKTY I. BOMBA DŁUGU PUBLICZNEGO 13 1. Zegar długu na świecie 14 2. Tym razem w dtugi popadły

Bardziej szczegółowo

V Konferencja dla Budownictwa

V Konferencja dla Budownictwa V Konferencja dla Budownictwa V Konferencja dla Budownictwa, 21-22.05.2013 Uwarunkowania makroekonomiczne i średnioterminowe perspektywy dla naszej gospodarki Prof. Witold Orłowski V Konferencja dla Budownictwa,

Bardziej szczegółowo