Certyfikacja urządzeń i systemów ochronnych przeznaczonych do stosowania w strefach zagrożonych wybuchem w oparciu o PN-EN

Transkrypt

1 Damian Bąk 1, Piotr Lesiak 1, Alina Wolańska 1 Centrum Naukowo-Badawcze Ochrony Przeciwpożarowej im. Józefa Tuliszkowskiego PIB Certyfikacja urządzeń i systemów ochronnych przeznaczonych do stosowania w strefach zagrożonych wybuchem w oparciu o PN-EN Wprowadzenie Wyroby znajdujące się w ofercie rynkowej niejednokrotnie wzbudzają obawy społeczne. Obawy dotyczą zwykle takich cech wyrobu jak bezpieczeństwo, trwałość, oddziaływanie na zdrowie albo na środowisko, skuteczność, niezawodność, kompatybilność czy przydatność dla zamierzonego zastosowania. Środkiem do uzyskania pewności, że wyrób spełnia stawiane mu wymagania (określone np. w normie) jest certyfikacja. Stosowanie certyfikacji wyrobów zależy przede wszystkim od zaufania klientów do jej rzetelności i obiektywności. Dlatego procesy certyfikacji prowadzone są przez, niezależne od producenta i klienta, kompetentne jednostki. W procesie certyfikacji niezależna jednostka certyfikująca daje pisemne zapewnienie, że wyrób spełnia wyspecyfikowane wymagania. Ocena zgodności wyrobów i systemów ochronnych Ocena zgodności wyrobów, w połączeniu z harmonizacją wymagań technicznych, jest środkiem budującym zaufanie władz państw członkowskich Unii Europejskiej do wyrobów udostępnianych na jednolitym rynku UE. Podejście to bazuje na następujących zasadach: Harmonizacja legislacyjna wymagań dla wyrobów ogranicza się do zasadniczych wymagań (technicznych lub użytkowych), które muszą być spełnione przez produkty wprowadzane na rynek UE, jeśli ich wytwórcy chcą korzystać ze swobodnego przepływu towarów w ramach UE. Specyfikacje techniczne produktów spełniających zasadnicze wymagania określone w prawodawstwie ustalane są w normach zharmonizowanych, które mogą być stosowane wraz z przepisami prawa; W przypadku produktów wytworzonych zgodnie z normami zharmonizowanymi zachodzi domniemanie zgodności z odpowiednimi zasadniczymi wymaganiami stosownego prawodawstwa, a w niektórych przypadkach producent może skorzystać z uproszczonej procedury oceny zgodności -wydania deklaracji zgodności przez producenta, która jest chętniej przyjmowana przez władze dzięki istnieniu przepisów prawa dotyczących odpowiedzialności za produkt. Stosowanie norm zharmonizowanych lub innych pozostaje dobrowolne, a producent zawsze może zastosować inne specyfikacje techniczne, aby spełnić wymagania dla produktów, ale będzie musiał wykazać, że takie specyfikacje spełniają zasadnicze wymagania, najczęściej poprzez proces angażujący zewnętrzną jednostkę oceniającą zgodność. W przypadku urządzeń przeznaczonych do pracy w strefach zagrożonych wybuchem przepisem właściwym, regulującym ocenę zgodności wyrobów jest wydana dnia 23 marca 1994 r. przez Parlament Europejski i Radę Unii Europejskiej dyrektywa 94/9/WE (popularnie zwana ATEX), która weszła w życie 1 lipca 2003 roku. Dyrektywa ta stanowi unijne prawodawstwo harmonizacyjne, mianem, którego określa się każdy akt prawny Unii harmonizujący warunki wprowadzania produktów do obrotu. Ponieważ dyrektywy europejskie nie stanowią źródła prawa powszechnie obowiązującego, dyrektywa ATEX wymagała dodatkowej transpozycji do polskiego prawodawstwa. Obecnie wymagania ww. dyrektywy znajdują odzwierciedlenie w postanowieniach rozporządzenia Ministra Gospodarki z dnia 22 grudnia 2005 r., obowiązującym od 1 stycznia 2006 r. Norma PN-EN , stanowiąca przedmiot niniejszego artykułu, jest normą zharmonizowaną z dyrektywą ATEX. By możliwe było przeprowadzenie analizy wymagań przedmiotowej normy w kontekście możliwości prowadzenia działalności certyfikacyjnej należy wskazać na rolę i znaczeniu norm zharmonizowanych w ocenie zgodności wyrobów. Aktualny Komunikat Komisji w ramach wdrażania dyrektywy 94/9/WE (ATEX) Parlamentu Europejskiego i Rady z dnia 23 marca 1994 r. w sprawie zbliżenia ustawodawstwa państw członkowskich dotyczących urządzeń i systemów ochronnych przeznaczonych do użytku w przestrzeniach zagrożonych wybuchem opublikowany w Dzienniku Urzędowym UE (2014/C 76/04) z dnia r. powołuje normę EN : 2012 (PN-EN : ) Atmosfery wybuchowe. Część 0: Urządzenia. Podstawowe wymagania, jako wydanie zharmonizowane z dyrektywą ATEX. Jednocześnie w/w Komunikat Komisji ustala datę ustania domniemania zgodności normy zastąpionej EN : 2009 na dzień 2 kwietnia 2015 r. Jest to tożsame z datą podaną w Komunikacie Nr 7/2014 Prezesa Polskiego Komitetu Normalizacyjnego z dnia 1 lipca 2014 r. w sprawie stosowania Polskich Norm wycofanych, jako dokumentów odniesienia w ocenie zgodności dla zastąpionego wydania normy. 1 Centrum Naukowo-Badawcze Ochrony Przeciwpożarowej im. Józefa Tuliszkowskiego Państwowy Instytut Badawczy; ul. Nadwiślańska 213, Józefów. 2 Artykuł recenzowany Logistyka 1/

2 Zatem od czasu publikacji normy EN : 2012 w Dzienniku Urzędowym UE uprawnione (notyfikowane) jednostki certyfikujące mogą prowadzić procesy oceny zgodności urządzeń, systemów ochronnych, części i podzespołów przeznaczonych do użytku w przestrzeniach zagrożonych wybuchem w oparciu o zasadnicze wymagania bezpieczeństwa i ochrony zdrowia zawarte w wydaniu normy zharmonizowanej EN z 2012 roku. Jak wyżej zaznaczono produkowanie wyrobu zgodnie z odpowiednimi europejskimi normami zharmonizowanymi daje możliwość domniemania zgodności tego wyrobu z dyrektywą. Oddzielną kwestią jest stwierdzenie, czy wyrób jest rzeczywiście wytwarzany zgodnie ze zharmonizowanymi normami lub zasadniczymi wymaganiami. Co do zasady, procedury oceny zgodności wyrobów z wymaganiami zawartymi w dyrektywach europejskich oparte są na ośmiu podstawowych modułach (od A do H) oraz ośmiu wariantach modułów (A1, A2, C1, C2, D1, E1, F1, H1) dopuszczających dodatkowe wymagania uzupełniające, z których każdy opisuje właściwy sposób postępowania. Moduły, wprowadzone decyzją Komisji Europejskiej, mogą obejmować proces projektowania wyrobu lub jego produkcji bądź oba te etapy. W Tablicy 1 poniżej przedstawiono charakterystykę modułów oceny zgodności, które znajdują zastosowanie do wyrobów i systemów ochronnych objętych wymaganiami dyrektywy ATEX. Tab. 1. Moduły oceny zgodności znajdujące zastosowanie dla wyrobów objętych dyrektywą ATEX. Nazwa Moduł (numer załącznika Udział jednostki dyrektywy ATEX notyfikowanej opisującej wymagania Charakterystyka modułu) A B C1 D E F Wewnętrzna kontrola produkcji (załącznik VIII) Badanie typu WE (załącznik III) Zgodność z typem (załącznik VI) Zapewnienie jakości produkcji (załącznik IV) Zapewnienie jakości wyrobu (załącznik VII) Weryfikacja wyrobu (załącznik V) Weryfikacja produkcji G jednostkowej (załącznik IX) Źródło; Opracowanie własne NIE NIE Moduł ten przewiduje kontrolę projektowania oraz produkcji wyrobu. Procedura prowadzona wyłącznie przez producenta wyrobu, zakończona wystawieniem deklaracji zgodności. Moduł obejmuje wyłącznie fazę projektowania. Jednostka notyfikowana sprawdza i poświadcza, że reprezentatywny egzemplarz rozpatrywanego wyrobu spełnia wymagania dyrektyw i wystawia certyfikat badania typu WE. Producent zapewnia zgodność produktu z typem opisanym w certyfikacie badania typu WE. Producent musi posiadać system jakości produkcji, kontroli i testowania produkowanych wyrobów, poddany ocenie przez jednostkę notyfikowaną. Jednostka podejmuje decyzję o spełnieniu wymagań na podstawie raportu z auditu. Producent wystawia na tej podstawie deklarację zgodności. Producent musi posiadać system jakości produkcji, kontroli i testowania gotowych wyrobów, poddany ocenie przez jednostkę notyfikowaną. Jednostka podejmuje decyzję o spełnieniu wymagań na podstawie raportu z auditu. Producent wystawia na tej podstawie deklarację zgodności. Jednostka notyfikowana kontroluje i potwierdza zgodność każdego wyrobu z badanym uprzednio typem wg wystawionego certyfikatu badania typu WE. Jednostka potwierdza ten fakt certyfikatem zgodności. Moduł obejmuje fazę projektowania i produkcji wyrobu. Jednostka notyfikowana przeprowadza badania wyrobu i potwierdza ten fakt wydaniem certyfikatu zgodności. Jak wynika z charakterystyki zaprezentowanych w tabeli 1 modułów, w procesie oceny zgodności uczestniczą jednostki notyfikowane, czyli podmioty weryfikujące wyrób, proces produkcji, zapewnienie jakości itp., którymi mogą być laboratoria badawcze, jednostki certyfikujące wyroby, uznane przez władze krajowe za zdolne do prowadzenia niezależnej oceny zgodności w ściśle zdefiniowanym zakresie i zgłoszone (notyfikowane) Komisji Europejskiej i krajom członkowskim UE. Polska Norma PN-EN : określa wymagania ogólne dotyczące konstrukcji, badań i znakowania urządzeń elektrycznych oraz komponentów Ex przeznaczonych do stosowania w atmosferach wybuchowych. Normalnymi warunkami atmosferycznymi (dotyczącymi właściwości wybuchowych atmosfer), w jakich można przyjąć, że elektryczne urządzenia będą eksploatowane, są: Logistyka 1/

3 temperatura od 20 C do +60 C; ciśnienie od 80 kpa (0,8 bar) do 110 kpa (1,1 bar); oraz powietrze o normalnej zawartość tlenu, zazwyczaj 21 % wyrażona ułamkiem objętościowym. Niniejsza norma i pozostałe normy uzupełniające (omówione poniżej), określają wymagania dotyczące dodatkowych badań urządzeń przewidzianych do eksploatacji w temperaturze spoza zakresu normalnej temperatury. Ponadto dodatkowa rozwaga i dodatkowe badania mogą być wymagane w przypadku urządzeń przewidzianych do eksploatacji, gdy ciśnienie lub zawartość tlenu są poza zakresem normalnego ciśnienia i normalnej zawartości tlenu. Dotyczy to szczególnie takich rodzajów zabezpieczeń, które polegają na gaszeniu płomienia, jak osłona ognioszczelna d (IEC ) lub ograniczeniu energii, iskrobezpieczeństwo i (IEC ). Norma nie określa wymagań odnoszących się do bezpieczeństwa w innym zakresie niż jest to związane bezpośrednio z zagrożeniem wybuchem. Norma ta nie dotyczy takich źródeł zapłonu jak sprężanie adiabatyczne, nieosłonięty płomień i gorące gazy/ciecze. Do norm związanych, uzupełniających lub modyfikujących PN-EN należą następujące normy dotyczące określonych sposobów ochrony: Stosowanych w odniesieniu do gazów, par i mgieł: PN-EN , PN-EN , PN-EN , PN-EN , PN-EN , PN-EN , PN-EN Stosowanych w odniesieniu do gazów, par, mgieł i pyłów: PN-EN Stosowanych w odniesieniu do pyłów: PN-EN Jednocześnie norma PN-EN jest uzupełniana lub modyfikowana przez postanowienia następujących norm dla urządzeń: PN-EN Atmosfery wybuchowe - Część 13: Zabezpieczenie urządzeń za pomocą pomieszczeń z nadciśnieniem p PN-EN Atmosfery wybuchowe - Część 25: Systemy iskrobezpieczne PN-EN Atmosfery wybuchowe - Część 26: Urządzenia o poziomie zabezpieczenia urządzenia (EPL) Ga PN-EN Atmosfery wybuchowe - Część 28: Zabezpieczenie urządzeń oraz systemów transmisji wykorzystujących promieniowanie optyczne PN-EN Lampy nahełmne do użytku w zakładach górniczych zagrożonych wybuchem gazu kopalnianego (metanu) - Część 1: Wymagania ogólne - Konstrukcja i badania związane z zagrożeniem wybuchem, PN-EN Atmosfery wybuchowe - Część 30-1: Elektryczne rezystancyjne ogrzewanie przewodowe -- Wymagania ogólne i badania. W sytuacji prowadzenia certyfikacji wyrobu na podstawie postanowień PN-EN należy uwzględnić wszystkie, mające zastosowanie w stosunku do certyfikowanego urządzenia, normy wymienione powyżej. Polska Norma PN-EN wprowadza podział na grupy urządzeń elektrycznych stosowanych w przestrzeniach zagrożonych wybuchem. Są to grupy I, II i III, i zostały one zaprezentowane poniżej. Grupa I dotyczy urządzeń elektrycznych przeznaczonych do zastosowania w zakładach górniczych zagrożonych wystąpieniem wybuchu gazu kopalnianego (ang. firedamp), uwzględniając również zagrożenie związane z obecnością pyłu węglowego. W przypadku stosowania urządzenia z Grupy I w atmosferze, gdzie oprócz gazu kopalnianego, występować mogą inne (niż metan) gazy palne, urządzenia te powinny być skonstruowane i przebadane na podstawie wymagań dotyczących urządzeń Grupy I oraz wymagań w odniesieniu do innych niebezpiecznych gazów palnych występujących w zakresie określonych dla urządzeń Grupy II. Urządzenia elektryczne Grupy II są przeznaczone do zastosowania w przestrzeniach (innych niż kopalnie zagrożone wybuchem gazu kopalnianego), w których może występować zagrożenie wybuchem palnego gazu. W grupie tej występuje dodatkowy podział, uwarunkowany właściwościami fizyko-chemicznymi gazów palnych, ze względu na rodzaj występującego zagrożenie wybuchem. Ostatnia grupa urządzeń elektrycznych tj. Grupa III to urządzenia przeznaczone do zastosowania w przestrzeniach (innych niż kopalnie zagrożone wybuchem gazu kopalnianego), w których może występować zagrożenie wybuchem palnego pyłu. W grupie tej również występuje dodatkowy podział, uwarunkowany właściwościami palnych pyłów, ze względu na rodzaj występującego zagrożenie wybuchem. Tutaj także przyjmuje się, że urządzenie oznaczone symbolem IIIB nadaje się do stosowania w przestrzeniach, w których wymagane jest urządzenie IIIA, a urządzenie IIIC jest odpowiednie do stosowania w przestrzeniach IIIA i IIIB. Norma wprowadza również pojęcie poziomu zabezpieczenia urządzenia (ang. equipment protection level, EPL) rozumianego, jako poziom zabezpieczenia przypisany na podstawie prawdopodobieństwa (możliwości) spowodowania zapłonu. Występujące poziomy zabezpieczenia to: Ma, Mb, Ga, Gb, Gc, Da, Db, Dc. Niezależnie od klasyfikacji urządzeń wg PN-EN dyrektywa 94/9/WE wprowadza pojęcia grup urządzeń wybuchowych (I i II) oraz kategorii urządzeń: M1, M2 dla urządzeń przeznaczonych do pracy w podziemiach kopalnianych oraz naziemnych częściach kopalń zagrożonych wybuchem 1G, 2G, 3G dla urządzeń przeznaczonych do pracy na powierzchni w obszarach zagrożonych wybuchem gazów, par lub mgieł 1D, 2D, 3D dla urządzeń przeznaczonych do pracy na powierzchni w obszarach zagrożonych wybuchem pyłów. Z tego powodu poniżej podano zestawienie grup i kategorii urządzeń oraz poziomu zabezpieczenia urządzenia, wzbogacone o klasyfikację przestrzeni zagrożonych występowaniem wybuchowych gazów i par (PN-EN ) oraz zagrożonych zjawiskiem wzniecenia pyłu (PN-EN ) Logistyka 1/

4 Tab. 2. Porównanie klasyfikacji urządzeń wg dyrektywy ATEX oraz PN-EN (uzupełnione o klasyfikację przestrzeni zagrożonych możliwością wystąpienia wybuchu). Dyrektywa 94/9/WE ATEX PN-EN PN-EN , PN-EN Grupa urządzeń Kategoria urządzeń Grupa Poziom zabezpieczenia urządzenia (EPL) I II Klasyfikacja przestrzeni (strefy) M1 I Ma Nie dotyczy M2 Mb Nie dotyczy 1G II Ga 0 2G Gb 1 3G Gc 2 1D III Da 20 2D Db 21 3D Dc 22 Źródło: opracowanie własne. Na potrzeby procesu certyfikacji urządzeń i systemów ochronnych, analizowana Polska Norma specyfikuje maksymalne temperatury powierzchni urządzeń zależnie od grupy urządzenia elektrycznego. Dla urządzeń z Grupy I maksymalna temperatura powierzchni urządzenia wynosi: 150 o C dla jakiejkolwiek powierzchni, na której pył węglowy może osiadać w warstwie, 450 o C gdy nie występuje możliwość osiadania pyłu węglowego (np. wewnątrz obudowy chronionej przed wnikaniem pyłu). W związku z rozróżnieniem jw. szczególnie w przypadku urządzeń z Grupy I, których temperatura powierzchni przekracza 150 o C, to użytkownik końcowy urządzenia odpowiada za dokonanie wyboru urządzenia stosownie do możliwości osiadania pyłu węglowego na powierzchni tego urządzenia. Przechodząc do urządzeń z Grupy II maksymalna temperatura powierzchni określona w procesie badawczym nie powinna przekraczać: przypisanej klasy temperatury, określonej maksymalnej temperatury powierzchni, gdy znajduje zastosowanie, temperatury zapłonu dla gazu występującego w otoczeniu, w którym przewiduje się użytkowanie urządzenia. Z kolei w przypadku urządzeń kwalifikowanych do Grupy III maksymalna temperatura powierzchni obudowy urządzenia podczas badań, bez występującej na niej warstwy pyłu, nie powinna przekraczać wartości zadeklarowanej przez producenta. Norma przewiduje możliwość wyznaczenia podczas badań maksymalnej temperatury powierzchni obudowy urządzenia otoczonego z wszystkich stron warstwą pyłu o określonej wysokości, oznaczanej symbolem T L, gdzie L oznacza wysokość pyłu w mm. W sytuacji występowania innych, specyficznych warunków przeprowadzenia tego badania, niezbędne jest naniesienie na wyrób oznaczenia X w celu wskazania na zastosowanie z uwzględnieniem tych specyficznych warunków. Ważną informacją o możliwościach pracy urządzeń certyfikowanych na podstawie PN-EN jest temperatura otoczenia, w której urządzenie może być zainstalowane i użytkowe. W przypadku, gdy w procesie certyfikacji przyjęto standardową (ang. normal) temperaturę pracy, wynosi ona -20 do +40 o C i nie jest dodatkowo oznaczana na urządzeniu. Gdy zakres temperatur otoczenia, w którym urządzenie może pracować różni się od zakresu wartości temperatur zaprezentowanych powyżej w celu zapewnienia bezpiecznego działania urządzenia w tych temperaturach niezbędne jest odpowiednie przebadanie a następnie oznakowanie urządzenia za pomocą symbolu T a lub T amb wskazującego dopuszczalny zakres zastosowania urządzenia np. -30 o C T a +50 o C. Mając na uwadze zapewnienie i potwierdzenie osiągania zgodności produkowanych urządzeń elektrycznych z dokumentacją norma PN-EN wymaga od producenta prowadzenia niezbędnych sprawdzeń (ang. routine test) i badań (ang. type test) wyrobu - badania wyrobów objętych analizowaną normą będą przedmiotem drugiej części niniejszego zadania. Polska Norma nie stawia wymagania prowadzenia 100% sprawdzeń podzespołów urządzeń, dopuszczając możliwość zastosowania metod statystycznych do weryfikacji spełnienia wymagań. Przed udostępnieniem wyrobu na rynku producent powinien przygotować, lub mieć przygotowany certyfikat, potwierdzający, że urządzenie wraz z zastosowanymi częściami jest zgodne z wymaganiami niniejszej normy i dodatkowych norm związanych (wyszczególnionych we wstępie do niniejszego rozdziału). Certyfikat może odnosić się do urządzenia Ex bądź podzespołu Ex. W zakresie urządzeń Ex objętych możliwością (a tym samym obowiązkiem) certyfikacji na podstawie wymagań PN-EN znajdują się urządzenia elektryczne, w tym urządzenia emitujące energię elektromagnetyczną lub ultradźwiękową, źródła fal radiowych, lasery i inne źródła fal ciągłych ze stałą amplitudą i częstotliwością (tj. z kluczowaną nośną A1A), elektryczne maszyny wirujące, oprawy oświetleniowe, lampy: nahełmne i ręczne, z uwzględnieniem wymagań dodatkowych. Logistyka 1/

5 Certyfikat podzespołu Ex (wyróżniany poprzez literę U umieszczaną na końcu numeru certyfikatu) jest sporządzany dla części (podzespołów) urządzeń które są niekompletne i wymagają późniejszej oceny przed zastosowaniem w urządzeniu Ex. Certyfikat podzespołu Ex powinien jednoznacznie informować, że nie stanowi on certyfikatu urządzenia Ex. Wnioski W świetle komunikatów Komisji Europejskiej i Prezesa Polskiego Komitetu Normalizacyjnego ustalono formalną możliwość prowadzenia certyfikacji wyrobów i systemów ochronnych przeznaczonych do stosowania w przestrzeniach zagrożonych wybuchem na podstawie ww. normy. Przeprowadzenie procesu certyfikacji wymaga uwzględnienia możliwości / potrzeby zastosowania wraz z normą PN-EN , norm zacytowanych w jej treści (16 norm serii i innych), które uzupełniają bądź modyfikują tekst przedmiotowej normy. Przedstawiono i omówiono możliwe sposoby kwalifikowania urządzeń i systemów ochronnych do Grup urządzeń. Wskazano wprowadzenie i sposób przypisania poziomu zabezpieczenia urządzenia (EPL) dla urządzeń i systemów przeznaczonych do stosowania w przestrzeniach zagrożonych wybuchem. Omówiono zagadnienia maksymalnej temperatury powierzchni urządzeń zagrożonych wybuchem gazu kopalnianego, pyłu węglowego oraz pozostałych gazów lub pyłów. Wskazano również na zagadnienie pracy urządzenia w środowisku o określonej temperaturze. Na koniec omówiono prowadzenie badań bieżących i badań typu oraz certyfikację urządzeń Ex oraz podzespołów Ex. Streszczenie Artykuł prezentuje analizę dyrektywy ATEX oraz normy z nią zharmonizowanej PN-EN skoncentrowanych na problemie oceny zgodności systemów ochrony przeciwwybuchowej. Zwrócona została uwaga na role certyfikacji oraz na modułowy system oceny zgodności wyrobów. Artykuł został opracowany w oparciu o sprawozdanie z projektu realizowanego przez pracowników Centrum Naukowo-Badawczego Ochrony Przeciwpożarowej im. Józefa Tuliszkowskiego Państwowy Instytut Badawczy Słowa kluczowe: ATEX, PN-EN 60079, ochrona przeciwwybuchowa, bezpieczeństwo. Certification of equipment and protective systems intended for use in potentially explosive areas based on PN EN Abstract The article presents an analysis of the ATEX directives and harmonized standards PN EN focused on the issue of conformity assessment systems for explosion protection. Brought to the attention on the role of certification and conformity assessment system modular products. Key words: ATEX, PN-EN 60079, protection explosive disposal, security LITERATURA / BIBLIOGRAPHY [1] Decyzja Parlamentu Europejskiego i Rady nr 768/2008/WE z dnia 9 lipca 2008 r. w sprawie wspólnych ram dotyczących wprowadzania produktów do obrotu, uchylająca decyzję Rady 93/465/EWG (Dz. Urz. UE L 218 z dnia ) [2] Dyduch Z., Właściwości wybuchowe pyłów przemysłowych, [w] Bezpieczeństwo przeciwwybuchowe wybrane zagadnienia, Praca zbiorowa GIG, 2013 [3] Dyrektywa Parlamentu Europejskiego i Rady nr 94/9/WE z dnia 23 marca 1994 r. w sprawie zbliżenia ustawodawstwa Państw Członkowskich dotyczących urządzeń i systemów ochronnych przeznaczonych do użytku w przestrzeniach zagrożonych wybuchem (Dz. Urz. UE nr L 100 z ) [4] Dyrektywa Parlamentu Europejskiego i Rady nr 2014/34/UE z dnia 26 lutego 2014 r. w sprawie harmonizacji ustawodawstwa państw członkowskich odnoszących się do urządzeń i systemów ochronnych przeznaczonych do użytku w atmosferze potencjalnie wybuchowej (Dz. Urz. UE nr L 96 z ) [5] Europejska, 2014 http: // 2014_pl.pdf [Dostęp: ] [6] PN-EN ISO/IEC 17000: 2006P Ocena zgodności - Terminologia i zasady ogólne. [7] PN-EN ISO/IEC 17065: Ocena zgodności - Wymagania dla jednostek certyfikujących wyroby, procesy i usługi [8] PN-EN ISO/IEC 17067: Ocena zgodności -- Podstawy certyfikacji wyrobów oraz wytyczne dotyczące programów certyfikacji wyrobów Rozporządzenie Ministra Gospodarki z dnia 22 grudnia 2005 r. w sprawie zasadniczych wymagań dla urządzeń i systemów ochronnych przeznaczonych do użytku w przestrzeniach zagrożonych wybuchem (Dz. U. Nr 263 poz. 2203). Logistyka 1/