mgr inż. Aleksander Demczuk

Transkrypt

1 ZAGROŻENIE WYBUCHEM mgr inż. Aleksander Demczuk mł. bryg. w stanie spocz.

2 Czy tylko po???

3 ZAPEWNENIE BEZPIECZEŃSTWA POKÓJ KRYZYS WOJNA REAGOWANIE PRZYGOTOWANIE zdarzenie - miejscowe zagrożenie - katastrofa - klęska - atak terrorystyczny -atak zbrojny ODBUDOWA ZAPOBIEGANIE Planowanie

4 Dyrektywa 94/9/WE z dnia 23 marca 1994 roku w sprawie ujednolicenia przepisów prawnych państw członkowskich, dotyczących urządzeń i systemów ochronnych przeznaczonych do użytku w przestrzeniach zagrożonych wybuchem ATEX 100 A Dyrektywa 1999/92/WE Z dnia 16 grudnia 1999 r. W sprawie minimalnych wymagań mających na celu poprawę stanu bezpieczeństwa i ochrony zdrowia pracowników potencjalnie narażonych na ryzyko spowodowane atmosferami wybuchowymi ATEX 137 Rozporządzenie Ministra Gospodarki z dnia 22 grudnia 2005 roku w sprawie zasadniczych wymagań dla urządzeń i systemów ochronnych przeznaczonych do użytku w przestrzeniach zagrożonych wybuchem (Dz. U Nr 263, poz.2202) Rozporządzenie Ministra Gospodarki,Pracy Polityki Społecznej 29 maja 2003 w sprawie minimalnych wymagań dotyczących bezpieczeństwa i higieny pracy pracowników zatrudnionych na stanowiskach pracy, na których może wystąpić atmosfera wybuchowa (Dz. U. Nr 107,poz.1004)

5

6 WYBUCH GWAŁTOWNA REAKCJA UTLENIANIA LUB ROZKŁADU WYWOŁUJĄCA WZROST TEMPERATURY I/LUB CIŚNIENIA ZAGROŻENIE WYBUCHEM ZAGROŻENIE SPOWODOWANE PALNYMI GAZAMI, PARAMI LUB MGŁAMI CIECZY PALNYCH, PYŁAMI LUB WŁÓKNAMI PALNYCH CIAŁ STAŁYCH ORAZ MATERIAŁAMI WYBUCHOWYMI;

7 W Y B U C H

8 Wykaz przepisów regulujących tematykę zagrożenia wybuchem par cieczy palnych, palnych gazów i pyłów 1. rozporządzenie Ministra Spraw Wewnętrznych i Administracji z dnia 21 kwietnia 2006 r. w sprawie ochrony przeciwpożarowej budynków, innych obiektów budowlanych i terenów /Dz. U. Nr 80, poz. 563/ 2. rozporządzenie Ministra Gospodarki, Pracy i Polityki Socjalnej z dnia r. w sprawie minimalnych wymagań dotyczących bezpieczeństwa i higieny pracy pracowników zatrudnionych na stanowiskach pracy, na których może wystąpić atmosfera wybuchowa /Dz.U.Nr 107, poz. 1004/

9 3.rozporządzenie Ministra Gospodarki, Pracy i Polityki Socjalnej z dnia r. w sprawie zasadniczych wymagań dla urządzeń i systemów ochronnych przeznaczonych do użytku w przestrzeniach zagrożonych wybuchem /Dz. U. Nr 143, poz. 1393/ 4. rozporządzenie Ministra Infrastruktury z dnia r. w sprawie warunków technicznych, jakim powinny odpowiadać budynki i ich usytuowanie /Dz. U. Nr 75, poz. 690 ze zm./

10

11 5. PN-EN : Atmosfery wybuchowe. Zapobieganie wybuchowi i ochrona przed wybuchem. Pojęcia podstawowe i metodologia. 6. PN-EN Urządzenia elektryczne w przestrzeniach zagrożonych wybuchem. Część 10: Klasyfikacja przestrzeni zagrożonych wybuchem. (IEC 79-10: 1995) 7. PN-EN AC: Urządzenia elektryczne w przestrzeniach zagrożonych wybuchem. Wymagania ogólne.

12 8. PN-EN 50015: Urządzenia elektryczne w przestrzeniach zagrożonych wybuchem. Osłona olejowa. 9. PN-EN 50016: 2003 (U). Urządzenia elektryczne w przestrzeniach zagrożonych wybuchem. Osłona gazowa z nadciśnieniem. 10. PN-EN 50017: Urządzenia elektryczne w przestrzeniach zagrożonych wybuchem. Osłona piaskowa. ] 11. PN-EN 50018: 2002 (U). Urządzenia elektryczne w przestrzeniach zagrożonych wybuchem. Osłony ognioszczelne.

13

14 12. PN-EN 50018: 2002/A1: 2003 (U). Urządzenia elektryczne w przestrzeniach zagrożonych wybuchem. Osłona ognioszczelne. 13. PN-EN 50019: 2002 (U). Urządzenia elektryczne w przestrzeniach zagrożonych wybuchem. Budowa wzmocniona. 14. PN-EN 50020: 2003 (U). Urządzenia elektryczne w przestrzeniach zagrożonych wybuchem. Wykonanie iskrobezpieczne. 15. PN-EN 50028: 2002 (U). Urządzenia elektryczne w przestrzeniach zagrożonych wybuchem. Obudowy hermetyzowane masą.

15 16. PN-E-05204: Ochrona przed elektrycznością statyczną. Ochrona obiektów, instalacji i urządzeń. 17. PN-EN : Urządzenia elektryczne do stosowania w obecności pyłów palnych. Urządzenia elektryczne chronione przez obudowy. Budowa i badania. 18. PN-EN : Urządzenia elektryczne do stosowania w obecności pyłów palnych. Metody badania. Metody oznaczania minimalnej temperatury zapłonu pyłu 19. PN-EN : Urządzenia elektryczne do stosowania w obecności pyłów palnych. Dobór, instalowanie i konserwacja.

16

17 Rozporządzenie Ministra Gospodarki,Pracy i Polityki Społecznej z dnia 29 maja 2003 roku w sprawie minimalnych wymagań dotyczących bezpieczeństwa i higieny pracy pracowników zatrudnionych na stanowiskach pracy, na których może wystąpić atmosfera wybuchowa (Dz. U Nr 107, poz.1004) obowiązuje od 3 lipca 2003 roku, stanowiska eksploatowane przed tym terminem dostosowane do wymagań rozporządzenia w terminie 24 miesięcy od wejścia w życie

18 Na stanowiskach pracy, na których mogą występować atmosfery wybuchowe, dokonuje się okresowo, nie rzadziej niż raz w roku, oceny ryzyka, a zwłaszcza: 1)prawdopodobieństwa i częstotliwości występowania atmosfer wybuchowych, 2) prawdopodobieństwa występowania oraz uaktywniania się źródeł zapłonu, w tym wyładowań elektrostatycznych, 3) identyfikacji i oceny zagrożeń wybuchem stwarzanych przez urządzenia techniczne oraz procesy pracy, a także stosowane surowce i półprodukty, 4) Oceny skali niepożądanych skutków

19

20 Dokument zabezpieczenia przed wybuchem 1) Informacje o identyfikacji atmosfer wybuchowych i ocenę ryzyka wystąpienia wybuchu, 2) Informacje o podjętych odpowiednich środkach zapobiegających wystąpieniu zagrożeń wybuchem, sporządzone w formie zestawienia, 3) Wykaz miejsc pracy zagrożonych wybuchem wraz z ich klasyfikacją, 4) Deklarację, że stanowiska pracy i narzędzia pracy, a także urządzenia alarmujące są zaprojektowane, używane i konserwowane z uwzględnieniem zasad bezpieczeństwa

21 Dokument zabezpieczenia przed wybuchem powinien być sporządzony przed dopuszczeniem stanowiska do pracy, informacje w nim zawarte powinny być przekazane pracownikom, powinien być weryfikowany w przypadku zmian (zarówno technicznych jak i organizacyjnych)

22

23 rozporządzenie Ministra Spraw Wewnętrznych i Administracji z dnia 21 kwietnia 2006 r. W sprawie ochrony przeciwpożarowej budynków innych obiektów budowlanych i terenów (Dz. U Nr 80, poz.563) zagrożeniu wybuchem - rozumie się przez to możliwość tworzenia przez palne gazy, pary palnych cieczy, pyły lub włókna palnych ciał stałych, w różnych warunkach, mieszanin z powietrzem, które pod wpływem czynnika inicjującego zapłon (iskra, łuk elektryczny lub przekroczenie temperatury samozapalenia) wybuchają, czyli ulegają gwałtownemu spalaniu połączonemu ze wzrostem ciśnienia strefie zagrożenia wybuchem rozumie się przez to przestrzeń, w której może występować mieszanina substancji palnych z powietrzem lub innymi gazami utleniającymi, o stężeniu zawartym między dolną i górną granicą wybuchowości,

24 33 pkt 7 W pomieszczeniach należy wyznaczyć strefę zagrożenia wybuchem, jeżeli może w nim występować mieszanina wybuchowa o objętości co najmniej 0,01m 3 w zwartej przestrzeni

25

26 rozporządzenie Ministra Spraw Wewnętrznych i Administracji z dnia 21 kwietnia 2006 r. W sprawie ochrony przeciwpożarowej budynków innych obiektów budowlanych i terenów (Dz. U Nr 80, poz.563) W obiektach i na terenach przyległych, gdzie prowadzone są procesy technologiczne z użyciem materiałów mogących wytworzyć mieszaniny wybuchowe, powinna być dokonana ocena zagrożenia wybuchem pomieszczeń i przestrzeni zewnętrznych. Ocena zagrożenia wybuchem obejmuje: wskazanie pomieszczeń zagrożonych wybuchem, wyznaczenie w pomieszczeniach i przestrzeniach zewnętrznych odpowiednich stref zagrożenia wybuchem

27 Pomieszczenia zagrożone wybuchem Przyrost ciśnienia spowodowany wybuchem palnych gazów par lub pyłów >5 kpa ( obliczenia wg. Załącznika do rozporządzenia MSWiA z r.) Konsekwencje: - wydzielenie pożarowe i konstrukcyjne pomieszczeń, - zmniejszenie dopuszczalnych powierzchni stref pożarowych, - zwiększenie odległości pomiędzy obiektami z takimi pomieszczeniami, - zabezpieczenia przed skutkami wybuchu (lekkie dachy, bądź powierzchnie wydmuchowe), - odpowiedni wystój wnętrz

28

29 Strefy zagrożenia wybuchem strefa zagrożenia wybuchem wybuchem rozumie się przez to przestrzeń, w której może występować mieszanina substancji palnych z powietrzem lub innymi gazami utleniającymi, o stężeniu zawartym między dolną i górną granicą wybuchowości, KSZTAŁT i WYMIARY KLASYFIKACJA STREFA ZAGROŻENIA WYBUCHEN

30 PN-EN : 1: 2001 Atmosfery wybuchowe. Zapobieganie wybuchowi i ochrona przed wybuchem. Pojęcia podstawowe i metodologia Strefa 0 przestrzeń, Klasyfikacja stref dla palnych gazów i par cieczy przestrzeń, w której atmosfera wybuchowa zawierająca mieszaninę substancji palnych, w postaci gazu, pary i mgły z powietrzem występuje stale, w długim czasie lub często (wewnątrz rurociągów, aparatów, zbiorników it.) Strefa 1 przestrzeń, przestrzeń, której atmosfera wybuchowa zawierająca mieszaninę substancji palnych w postaci gazu, pary i mgły z powietrzem może wystąpić w normalnych warunkach pracy ( w trakcie normalnego działania), Strefa 2 przestrzeń przestrzeń w której atmosfera wybuchowa zawierająca mieszaninę substancji palnych, w postaci gazu, pary i mgły z powietrzem nie występuje w trakcie normalnego działania, a w przypadku wystąpienia trwa przez krótki okres czasu

31 PN-EN : 1: 2001 Atmosfery wybuchowe. Zapobieganie wybuchowi i ochrona przed wybuchem. Pojęcia podstawowe i metodologia Klasyfikacja stref dla palnych pyłów i włókien Strefa 20 - przestrzeń, w której atmosfera wybuchowa w postaci obłoku palnego pyłu występuje stale, w długim czasie lub często. Strefa 21 - przestrzeń, w której atmosfera wybuchowa w postaci obłoku palnego pyłu może czasami wystąpić w trakcie normalnego działania. Strefa 22 - przestrzeń, w której atmosfera wybuchowa w postaci obłoku palnego pyły w powietrzu nie występuje w trakcie normalnego działania, a w przypadku wystąpienia trwa przez krótki czas

32

33 Wielkość stref zagrożenia wybuchem jest uzależniona od wielu elementów, w tym : charakteruźródła emisji, wentylacji, wielkości (wydajności )źródła wydzielania, stężenia substancji palnej w mieszaninie, geometriiźródła wydzielania gęstości względnej gazu lub pary w stosunku do powietrza, dolnej granicy wybuchowości, charakterystyki fizykochemicznej substancji palnej (prężności par, ciepła parowania ).

34 Parametry charakteryzujące zagrożenie od mieszaniny palnej Właściwości palne : - temperatura zapłonu, - granice wybuchowości (DGW, GGW), - graniczne stężenie tlenu (GST) Właściwości dotyczące zapłonu: - minimalna energia zapłonu, - minimalna energia samozapłonu, - minimalna temperatura samozapłonu warstwy pyłu Właściwości dotyczące wybuchu: -maksymalne ciśnienie wybuchu, - maksymalna szybkość przyrostu ciśnienia, - maksymalna eksperymentalna

35 rozporządzenie Ministra Spraw Wewnętrznych i Administracji z dnia 21 kwietnia 2006 r. W sprawie ochrony przeciwpożarowej budynków innych obiektów budowlanych i terenów (Dz. U Nr 80, poz.653) 33 pkt 3 określa, że Za dokonanie oceny zagrożenia wybuchem, w tym za wyznaczenie stref zagrożenia wybuchem odpowiedzialny jest projektant (na etapie projektu budowlanego), inwestor bądź użytkownik decydujący o procesie technologicznym

36

37 Wcześniejsza klasyfikacja stref Strefa Z0 strefa 0 Strefa Z1 strefa 1 Strefa Z2 strefa 2 Strefa Z11- strefa 21 lub 22 w zależności od prawdopodobieństwa wystąpienia mieszaniny wybuchowej

38 Dziękuję bardzo za poświęcony czas i uwagę. europoz@wp.pl Proszę o pytania.