Jakość materiałów budowlanych w Polsce. Systemy oceny, atesty, polskie normy. Badania.

Transkrypt

1 Jakość materiałów budowlanych w Polsce. Systemy oceny, atesty, polskie normy. Badania.

2 Polskie przepisy wprowadzające uregulowania UE - OBSZAR REGULOWANY - budownictwo Ustawa Prawo Budowlane z dnia 7 lipca1994 (Dz. U z 2006 r. Nr 156, poz. 1118); Ustawa o systemie oceny zgodności z dnia 30 sierpnia 2002 r. z późniejszymi zmianami (Dz. U. Nr 166, poz z późniejszymi zmianami) Ustawa o wyrobach budowlanych z 16 kwietnia 2004 (Dz. U. Nr 92 poz. 881 z późniejszymi zmianami)

3 Polskie przepisy wprowadzające uregulowania UE - OBSZAR REGULOWANY - budownictwo Rozporządzenia Ministra Infrastruktury: w sprawie systemów oceny zgodności, wymagań, jakie powinny spełniać notyfikowane jednostki uczestniczące w ocenie zgodności, oraz sposobu oznaczania wyrobów budowlanych oznakowaniem CE z dnia 11 sierpnia 2004 (Dz.U. Nr 195 Poz. 2011), w sprawie sposobów deklarowania zgodności wyrobów budowlanych oraz sposobu znakowania ich znakiem budowlanym z dnia 22 grudnia 2006 r. (Dz. U. Nr 245, poz. 1782)

4 Polskie przepisy wprowadzające uregulowania UE - OBSZAR REGULOWANY - budownictwo Rozporządzenia Ministra Infrastruktury: w sprawie europejskich aprobat technicznych oraz polskich jednostek organizacyjnych upoważnionych do ich wydawania z dnia 14 października 2004 (Dz. U. 237 poz. 2375) w sprawie aprobat technicznych oraz polskich jednostek organizacyjnych upoważnionych do ich wydawania z dnia 8 listopada 2004 r. (Dz.U. Nr 249, poz. 2497)

5 Polskie przepisy wprowadzające uregulowania UE - OBSZAR REGULOWANY - budownictwo Rozporządzenia Ministra Infrastruktury: W sprawie warunków technicznych, jakim powinny odpowiadać budynki i ich usytuowanie z dnia 12 kwietnia 2002 r. (Dz. U. Nr 75, poz. 690, z 2003r. Nr 33, poz. 270 z 2004 r. Nr 109, poz z 2008 r. Nr 201, poz oraz z 2009 Nr 56, poz. 461)

6 WYRÓB BUDOWLANY Wyrób lub zestaw wyprodukowany i wprowadzony do obrotu w celu trwałego wbudowania w obiektach budowlanych lub w ich częściach, którego właściwości wpływają na: właściwości użytkowe obiektów budowlanych w stosunku do podstawowych wymagań dotyczących obiektów budowlanych

7 PRODUCENT osoba fizyczna lub prawna która: produkuje wyrób budowlany, zleca zaprojektowanie lub wyprodukowanie, i wprowadza ten wyrób do obrotu pod własną nazwą lub znakiem firmowym

8 Odpowiada za: ZADANIA PRODUCENTA Prowadzenie badań próbek wyrobów, rozpatrywanie reklamacji, ewidencjonuje skargi, wyroby niezgodne i wycofane od użytkowników, informuje dystrybutorów o działaniach w zakresie monitorowania; Zapewnia identyfikację swoich wyrobów (nr typu, partii lub serii, itp.); Zapewnia identyfikacje producenta (nazwa, adres..); Zapewnia instrukcje obsługi i informacje na temat bezpieczeństwa; Podejmuje niezbędne środki naprawcze w celu zapewnienia zgodności wyrobu;

9 ZADANIA PRODUCENTA Odpowiada za: Sporządzenie deklaracji właściwości użytkowych Sporządzenie dokumentacja techniczna opisującej wszystkie istotne elementy związane z wymaganym systemem oceny i weryfikacji stałości właściwości użytkowych Okres przechowywania 10 lat lub inny ustalony prze KE Umieszczenie oznakowanie CE lub znaku budowlanego ; Zapewnia istnienie procedur zapewniających utrzymanie deklarowanych właściwości użytkowych wyrobu;

10 Wymagania podstawowe dyrektywy 89/106/EWG Dotyczą projektowania i wznoszenia obiektów budowlanych Wyrażone są w kategoriach ogólnych celów: ER 1: Nośność i stateczność, ER 2: Bezpieczeństwo pożarowe, ER 3: Higiena, zdrowie i środowisko ER 4: Bezpieczeństwo użytkowania, ER 5: Ochrona przed hałasem, ER 6: Oszczędność energii i ochrona cieplna Są przedmiotem przepisów i wymagań technicznych Państw Członkowskich

11 Wprowadzanie wyrobów budowlanych na polski rynek Jednostkowe stosowanie w obiekcie budowlanym Powszechny obrót i stosowanie w budownictwie Wyroby nie mające wpływu na spełnienie wymagań podstawowych Wyroby, dla których jeszcze nie ma zharmonizowanych specyfikacji technicznych Wyroby, dla których są zharmonizowane specyfikacje W okresie przejściowym techniczne Po zakończeniu okresu przejściowego Znak budowlany Znak CЄ 4 Krajowe przepisy Wykazy takich wyrobów, ewentualnie wykaz Komisji Warunki i sposób znakowania określają krajowe przepisy Warunki i sposób znakowania określają przepisy zgodne z Dyrektywą

12 Rozporządzenia MI dotyczące...sposobu znakowania znakiem budowlanym Załącznik nr 1- przenosi decyzje Komisji Europejskiej i przypisuje systemy oceny zgodności z wiązane z zamierzonym zastosowaniem - 1, + 1, 2, 2+, 3, 4

13 Dostępne zharmonizowane specyfikacje określony system oceny zgodności Udział jednostki akredytowanej Deklarowany typ wyrobu zgodny z wymaganiami polskich przepisów dot. Udział jednostki notyfikowanej Deklarowany typ wyrobu według wyboru producenta (dowolny segment rynku EOG) określonego zastosowania 13

14 Elementy systemów oceny zgodności WYRÓB wstępne badanie typu wyrobu badanie próbek zgodnie z ustalonym planem badania badania gotowego wyrobu badania sondażowe wyrobu PRODUKCJA zakładowa kontrola produkcji wstępna inspekcja zakładu i ZKP ciągły nadzór nad ZKP 14

15 Elementy systemów oceny WYRÓB zgodności wstępne badanie typu wyrobu badanie próbek zgodnie z ustalonym planem badania badania gotowego wyrobu badania sondażowe wyrobu 15

16 Wstępne badanie typu Ustalony w hen lub ETA pełen zestaw badań lub innych procedur wykonywanych w celu określenia wszystkich właściwości użytkowych wyrobu reprezentatywnych dla jego typu definiuje deklarowane przez producenta poziomy lub klasy zharmonizowanych właściwości użytkowych wyrobu, które można ograniczyć do cech związanych z przewidywanymi zastosowaniami, typ wyrobu może obejmować kilka wersji wyrobu, pod warunkiem, że różnice pomiędzy nimi nie wpływają na zadeklarowany poziom właściwości użytkowych wyrobu ATESTACJA ZGODNOŚCI BEZ OKREŚLENIA TYPU WYROBU NIE JEST MOŻLIWA 16

17 Zakładowa kontrola produkcji ciągła, wewnętrzna kontrola produkcji prowadzona przez producenta, wszystkie jej elementy, wymagania i postanowienia przyjęte przez producenta powinny być zapisane w postaci zasad i procedur postępowania oraz systematycznie dokumentowane, udokumentowany zakładowy system kontroli produkcji powinien zapewnić stabilność produkcji i uzyskiwanie stałych cech wyrobu, zgodnych z wymaganiami ATESTACJA ZGODNOŚCI BEZ ZAKŁADOWEJ KONTROLI PRODUKCJI NIE JEST MOŻLIWA 17

18 Wymagania podstawowe (zał. I Dyr.) Mandat dla CEN Dokumenty interpretacyjne Mandat dla EOTA Wytyczne EOTA do wydawania aprobat Specyfikacje techniczne krajowe U s t a l e n i a T e c h n i c z n e Europejskie normy hen Europejska aprobata techniczna Atestacji zgodności wyrobów z ustaleniami technicznymi Certyfikacja zgodności (1 i 1+) Certyfikacja zakładowej kontroli produkcji (2 i 2+) oznakowanie CE - ( ) ZKP badanie typu (3 i 4)

19 Systemy oceny zgodności dotyczące Dyrektywy 89/106/EWG ustawa o wyrobach budowlanych ZKP ZKP ZKP ZKP ZKP ZKP WBT WBT WBT WBT WBT WBT DZ+CE DZ+CE DZ+CE DZ+CE DZ+CE DZ+CE WIZKP OZKP BPZZP CZW BSP WIZKP OZKP BPZZP CZW WIZKP CZKP BPZZP WIZKP CZKP WBT wstępne badanie typu DZ+CE deklaracja zgodności + oznakowanie CE WIZKP wstępna inspekcja zakładowej kontroli produkcji CZKP certyfikat zakładowej kontroli produkcji OZKP ocena zakładowej kontroli produkcji BPZZP badanie próbek zgodnie z planem CZW certyfikat zgodności ZKP zakładowa kontrola produkcji BSP badanie sondażowe próbek Kolorem niebieskim zadania producenta Kolorem czerwonym zadania jednostek notyfikowanych (CE) lub akredytowanych (B)

20 Ocena zgodności Ocena zgodności to porównanie cech (wyrobu budowlanego) z wymaganiami (w tym przypadku Normy lub Aprobaty Technicznej). Pozytywny wynik porównań decyduje o uznaniu wyrobu za zgodny z wymaganiami.

21 Dokumenty związane z oceną zgodności Producent musi zawsze posiadać: raport z badań typu wyrobu (badania własne lub notyfikowanego laboratorium), dokumenty potwierdzające prowadzenie zakładowej kontroli produkcji według zasad określonych w specyfikacji technicznej (EN, ETA, PN, AT). W zależności od systemu oceny zgodności ustalonego w decyzji Komisji Europejskiej mogą być ponadto wymagane: certyfikat zakładowej kontroli produkcji, albo certyfikat zgodności wyrobu wydane przez niezależną od producenta jednostkę certyfikującą/notyfikowaną.

22 Specyfikacje techniczne zharmonizowane z dyrektywą 89/106/EWG zharmonizowanymi specyfikacjami technicznymi są: Zharmonizowane z dyrektywą Normy Europejskie wyrobów opracowywane na zlecenie Komisji Europejskiej (mandat) przez Europejski Komitet Normalizacyjny - CEN Europejskie Aprobaty Techniczne opracowywane na zlecenie producenta przez europejskie jednostki aprobujące działające w ramach Europejskiej Organizacji ds. Aprobat Technicznych EOTA 22

23 Zharmonizowana norma europejska norma europejska (lub jej część) opracowana na podstawie mandatu i wypełniająca postanowienia zawarte w DYREKTYWIE, określa charakterystyki i właściwości użytkowe wyrobu, podaje metody (obliczenia, badania) weryfikacji cech, ustala system oceny zgodności, ustala zasadnicze cechy, które należy podać w informacjach towarzyszących oznakowaniu CE 23

24 Europejska aprobata techniczna Pozytywna ocena techniczna wyrobu, stwierdzająca jego przydatność do stosowania w budownictwie udzielana przez europejskie jednostki aprobujące, notyfikowane przez swe władze państwowe Komisji Europejskiej i pozostałym Państwom Członkowskim zgodnie z art. 10 dyrektywy, tworzące Europejską Organizację ds. Aprobat Technicznych - EOTA

25 Europejskie specyfikacje techniczne wyrobów budowlanych Obejmują wszystkie cechy wyrobów wymagane w jednym, kilku lub wszystkich Państwach Członkowskich Określają metody weryfikacji i oceny tych cech, Zawierają różne poziomy lub klasy właściwości użytkowych, Pozwalają na zastosowanie opcji właściwość użytkowa nie oznaczona - NPD w przypadku cech, które nie są wymagane we wszystkich Państwach Członkowskich lub nie dotyczą wszystkich zastosowań, Wskazują poziomy progowe w przypadkach niezbędnych ze względów technicznych

26 Dokumenty pomocnicze nie przewidziane do harmonizacji zharmonizowanymi specyfikacjami technicznymi nie są opracowywane na podstawie mandatów Komisji Europejskiej dokumenty pomocnicze: Normy EN dotyczące wspólnych metod badań wyrobów oraz kryteriów klasyfikacji, na które powołują się normy zharmonizowane EOTA Wytyczne do Europejskich Aprobat Technicznych, stanowiące wspólne zasady oceny przydatności wyrobów innowacyjnych, obowiązujące europejskie jednostki aprobujące

27 Definicja Aprobaty Technicznej Aprobata Techniczna jest pozytywną oceną techniczną przydatności wyrobu budowlanego do zamierzonego stosowania, uzależnioną od spełnienia wymagań podstawowych przez obiekty budowlane, w których wyrób budowlany jest stosowany. (Art. 2, pkt. 2 - ustawa o wyrobach budowlanych)

28 Dla jakich wyrobów udzielane są Aprobaty techniczne? (1) Art. 9, ust. 1 - ustawy o wyrobach budowlanych Aprobaty techniczne udziela się dla wyrobu budowlanego, dla którego nie ustanowiono Polskiej Normy wyrobu, albo wyrobu budowlanego, którego właściwości użytkowe, odnoszące się do wymagań podstawowych różnią się istotnie od właściwości określonej w Polskiej Normie wyrobu, objętego:

29 CERTYFIKACJA OBOWIĄZKOWA DOBROWOLNA Prawo Umowy

30 Różnice między systemem jakości zgodnym z wymaganiami PN-ISO 9001:2001 a systemem zakładowej kontroli produkcji, zgodnym z wymaganiami dokumentów zharmonizowanych Wymagania dokumentów zharmonizowanych dla ZKP Wymagania ISO 9001 dla systemu zarządzania jakością Zadania wykonuje jednostka notyfikowana CE lub do oznakowania akredytowana jednostka certyfikująca wyroby

31 Kluczowe etapy badań Przygotowanie do pobrania próbek (próbka reprezentatywna dla typu wyrobu) Pobranie próbek Przygotowanie próbek do badań Badanie Analiza uzyskanych wyników Przygotowanie sprawozdania Utylizacja próbki (po pełnej weryfikacji badania)

32 Badania Wyroby budowlane muszą posiadać odpowiednie cechy fizyczne, fizykochemiczne, mechaniczne i chemiczne. Cechy te określane są parametrami technicznymi i badane przed dopuszczeniem materiałów na rynek. Badania prowadzi się podczas produkcji i odbioru na budowie w zakresie możliwym do sprawdzenia: np. wymiary dostarczonych wyrobów, data przydatności do stosowania np. cementu itp. 34

33 Badanie Producent jest zobowiązany prowadzić kontrolę laboratoryjną dla każdej partii dostarczanych materiałów. Ilość i zakres badań a także częstotliwość ich prowadzenia określają specyfikacje techniczne (normy aprobaty techniczne). Badania muszą potwierdzać deklarowane właściwości i typ wyrobu metodami wskazanymi w specyfikacji technicznej. 35

34 Wniosek KE nowe wymagania podstawowe III. HIGIENA, ZDROWIE, ŚRODOWISKO Obiekty budowlane muszą być zaprojektowane i wykonane w taki sposób, aby podczas ich budowy, użytkowania i rozbiórki nie stanowiły zagrożenia dla higieny ani zdrowia mieszkańców i sąsiadów, nie wywierały w ciągu ich całego cyklu życia nadmiernego wpływu na jakość środowiska naturalnego ani na klimat VII. ZRÓWNOWAŻONE WYKORZYSTANIE ZASOBÓW NATURALNYCH Obiekty budowlane muszą być zaprojektowane, wykonane i rozebrane w taki sposób aby wykorzystanie zasobów naturalnych było zrównoważone i zapewniało: Recykling obiektów budowlanych oraz wchodzących w ich skład materiałów i części po rozbiórce Trwałość obiektów budowlanych Wykorzystanie w obiektach budowlanych przyjaznych środowisku surowców i materiałów wtórnych 36

35 Obowiązki producenta Prowadzenie i dokumentowanie zakładowej kontroli produkcji, prowadzenie badań wyrobu zgodnie z planem badania, Wykonanie lub zlecenie wykonania badań typu wyrobu oraz ewentualnych badań sondażowych, Zapewnienie udziału strony trzeciej, jeżeli wymaga tego system oceny zgodności przewidziany dla wyrobu i uzyskanie stosowanych certyfikatów lub raportów z badań, Zadeklarowanie cech wyrobu i zaświadczenie o dokonaniu właściwej oceny zgodności przez wystawienie deklaracji zgodności wyrobu, Umieszczenie oznakowania CE na wyrobie 37

36 Brak możliwości oznakowania znakiem budowlanym Wyrób spełnia wymagania definicji zawartej w ustawie o wyrobach budowlanych - ma wpływ na spełnienie wymagań podstawowych, Nie jest objęty Polską Normą wyrobu, Nie może być objęty aprobatą techniczną, bo nie jest objęty dotychczas wydanymi mandatami dla CEN i EOTA Można jednak ubiegać się o Europejską Aprobatę Techniczną wydaną według art. 9 ust. 2 CPD 38

37 Obowiązek oznakowania znakiem budowlanym Wyrób spełnia wymagania zawartej w ustawie definicji wyrobu budowlanego i jest objęty Polską Normą niezharmonizowaną Wyrób podlega udzielaniu krajowych aprobat technicznych Nie ma możliwości oznakowania CE wyrobu objętego zharmonizowaną specyfikacją techniczną, np. brak notyfikowanej jednostki 39

38 Wprowadzanie wyrobów budowlanych na rynek wg dyrektywy CPD hen ETA Producent stosuje się do ustaleń dotyczących oceny i atestacji zgodności wyrobu z jego typem Certyfikat zgodności wyrobu z hen lub ETA (opcje NPD) Certyfikat ZKP prowadzonej wg hen lub ETA Wstępne badania typu zakres wg hen lub ETA (opcje NPD) deklaracja zgodności wyrobu z hen lub z ETA oznakowanie CE wyrobu wraz z informacjami towarzyszącymi 40

39 Podsumowanie Atestacja zgodności wyrobów z wymaganiami specyfikacji technicznych należy do obowiązków PRODUCENTA lub jego PRZEDSTAWICIELA, mającego swoją siedzibę we Wspólnocie (CE) w Polsce oznakowanie Specyfikacje techniczne norma lub aprobata techniczna powinny określać system oceny zgodności, któremu mają podlegać zestawy wyrobów do wykonywania ścian osłonowych. System oceny zgodności wskazuje mandat a następnie decyzja Komisji Europejskiej i w także Polsce Rozporządzenie Ministra Infrastruktury

40 Opracował dr inż. Jan Bobrowicz