1. Metodyka poradnictwa

Transkrypt

1 Cele edukacyjne Ten moduł pozwala na: 1. Metodyka poradnictwa Metodyka Poradnictwa nawiązuje do metod poradnictwa zawodowego w zakresie wahadłowej, międzypaństwowej mobilności młodych ludzi oraz młodych specjalistów. Głównym zadaniem tego modułu jest uporządkowanie dialogu doradztwa zawodowego w formie pięciu etapów oraz wytworzenie logicznego porządku dla treści międzynarodowego doradztwa zawodowego. Cały obszar tematyczny niniejszej Koncepcji edoradztwa (Moduły 2 7) będzie zapisany w formie pięciu etapów dialogu doradztwa zawodowego. Dodatkowo, moduł ten ukazuje kluczowe narzędzia i badania metodyczne oraz techniki internetowe, a także podstawowe kroki prowadzenia wywiadu związanego z poradnictwem opartym o praktykę. Wszystkie te techniki poradnictwa są zazwyczaj stosowane w różnych kontekstach dialogu międzynarodowego doradztwa zawodowego. Jednakże, otwarte pytania są raczej zadawane na początku dialogu poradnictwa, a badania oraz techniki internetowe są ważne na jego końcu. wytworzenie przejrzystej struktury oraz logiczne zrozumienie dialogu doradztwa uporządkowanie dialogu doradztwa zawodowego w formie pięciu etapów uporządkowanie treści międzynarodowego doradztwa zawodowego w logicznej kolejności przyswojenie wiedzy na temat niezbędnych narzędzi, badań metodycznych oraz metod internetowych związanych z poradnictwem zawodowym połączenie metodyki oraz technik poradnictwa z pięcioma etapami dialogu poradnictwa zawodowego, oraz z sześcioma obszarami tematycznymi międzynarodowego poradnictwa zawodowego podniesienie świadomości oraz wrażliwości na kompleksowy proces doradztwa, tj. poglądy interesanta i proces mobilności jako całość oraz omówienie wszystkich tematów mobilności bez względu na odpowiedzialność Etapy dialogu doradztwa zawodowego Dialog może być uporządkowany w formie pięciu etapów:. 1. Wstępne ustalenia 2. Analiza sytuacji 3. Określanie celów 4. Wdrażanie 5. Podsumowanie Pierwszy etap Wstępnych ustaleń ma odniesie do początku dialogu doradztwa zawodowego prowadzonego z interesantem i służy za wstęp do procesu poradnictwa. Główne etapy Analizy sytuacji, Określania celów, oraz Wdrażania są trzema głównymi funkcjami i zadaniami, jakie dialog doradztwa musi w sobie zawierać. Wszystkie te trzy funkcje są ściśle powiązana ze sobą.

2 Podsumowanie dialogu doradztwa zawodowego ma miejsce na końcu dialogu pomiędzy doradcą a interesantem; podsumowuje dialog i daje pogląd na dalsze kroki jakie interesant musi poczynić. Główne funkcje oraz kluczowe pytania pięciu etapów dialogu poradnictwa są przedstawione w poniższej tabeli: 2.1 Schemat pięciu etapów dialogu Główna funkcja: Etap Wstępnych ustaleń ma znaczenie w budowaniu pewności siebie i dowiadywaniu się, o czym interesant chce rozmawiać oraz w ustalaniu jego oczekiwań. 1. Wstępne ustalenia Kluczowe pytania: 1. W jaki sposób interesant dostał się na spotkanie, oraz jak się czuje? 2. O czym interesant chce rozmawiać? 3. Jakie są jego oczekiwania odnośnie tej rozmowy? Główna Funkcja: 2. Analiza sytuacji Etap Analizy sytuacji poddaje przeglądowi sytuację osobistą (zwłaszcza edukacyjną) oraz zawodową interesanta, a także jego motywację związaną z międzynarodową mobilnością. Kluczowe pytania: 1. Jaka jest sytuacja osobista interesanta? 2. Co chciałby robić za granicą? 3. Gdzie chciałby pojechać? 4. Co musi zrobić aby odnieść sukces? Główna Funkcja: 3. Określanie celów Określanie celów zależy od podsumowania analizy sytuacji, oraz jest pierwszym krokiem prowadzącym do etapu wdrażania, poprzez ustanawianie celów (w stosunku do konkretnych treści) oraz priorytetów. Kluczowe pytania: 1. Jakie jest podsumowanie oraz co wynikło z etapu Analiza Sytuacji? 2. Czy interesant może ustalić kolejność priorytetów odnośnie celów? 3. Jakie są cele SMART interesanta? Główna Funkcja: Wdrażanie pomaga w ugruntowaniu celów interesanta, oraz w uświadomieniu sobie, na jakich informacjach oraz kontaktach może polegać. 4.Wdrażanie Kluczowe pytania: 1. W jaki sposób interesant może pomyślnie wdrożyć cele, które zostały ułożone w kolejności priorytetów? 2. Jakich informacji potrzebuje, aby móc przystąpić do dalszych czynności? 3. Kto może mu pomóc, aby mógł odnieść sukces?

3 Główna Funkcja: Podsumowanie zestawia to, co zostało przedyskutowane oraz pomaga ustanowić kolejne kroki interesanta. 5. Podsumowanie Tabela 2 Schemat pięciu etapów dialogu Kluczowe pytania: 1. Jakie są wnioski związane z dialogiem? 2. Jakie powinny być następne kroki interesanta? 3. Kiedy/gdzie należy odbyć kolejne spotkanie oraz w jaki sposób pozostać w kontakcie?

4 Graf. 5 Ukazanie dialogu doradztwa zawodowego w formie lejka Powyższa grafika pokazuje, że dialog doradztwa zawodowego działa jak lejek, w którym na początku znajduje się analiza sytuacji, następnie zwęża się do określania celów, co prowadzi do najbardziej konkretnego etapu wdrażania, który z kolei prowadzi do konkretnych rozwiązań. Takie uporządkowanie może pomóc w ograniczeniu złożoności procesu doradztwa zawodowego, w ramach zakresu merytorycznego międzynarodowej mobilności młodzieży w Europie.

5

6 1. Ustalenia wstępne Główna funkcja Etap Wstępnych ustaleń ma znaczenie w budowaniu pewności siebie i dowiadywaniu się, o czym interesant chce rozmawiać, oraz w ustalaniu jego oczekiwań. Na etapie Wstępnych ustaleń doradcy powinni stworzyć atmosferę zaufania, poprzez poprowadzenie wstępnej rozmowy (tzw. small-talk), tym samym nawiązując bliższy kontakt z interesantem. Pomaga to w stworzeniu przestrzeni dla ustalenia przebiegu rozmowy, a także w ustaleniu oczekiwań interesanta oraz celów dialogu. Ten etap pomaga w uporządkowaniu oraz w utrzymywaniu przejrzystości całego dialogu. Trzy kluczowe pytania etapu Wstępnych ustaleń są ściśle związane z trzema funkcjami tych etapów: tworzenie atmosfery zaufania pomiędzy rozmówcami, ustalenie przebiegu spotkania oraz oczekiwań interesanta. Kluczowe pytania etapu Wstępnych ustaleń to: Poniższe przykładowe pytania otwarte są właściwe dla etapu Wstępnych ustaleń dialogu: Przedstawianie się, prowadzenie krótkiej rozmowy wstępnej (smalltalk) oraz nawiązywanie bliższego kontaktu: Poznawanie tematów do rozmowy z interesantem: Jak się dzisiaj czujesz? Czy podróż przebiegła bez większych komplikacji? O czym chciałbyś/chciałabyś dzisiaj ze mną porozmawiać?

7 Wydobywanie oczekiwań oraz celów interesanta, opracowywanie struktury dialogu oraz przejrzystości: Co powinno zostać ustalone na końcu spotkania? O czym chciałbyś/chciałabyś porozmawiać najpierw, o czym później i w dalszej kolejności? Czy masz coś przeciwko, jeśli zaczniemy od następującego?

8 Przykład etapu Wstępne ustalenia dialogu doradztwa zawodowego 1 Hernán Rodriguez ma 18 lat i urodził się w Grenadzie, w Hiszpanii, gdzie też mieszka. Za około 3 miesiące skończy liceum z tytułem Bachillerato, i chciałby wyjechać za granicę, w celu znalezienia praktyk zawodowych. Tak naprawdę nie wie, gdzie chciałby wyjechać, ale ma przyjaciół w Niemczech i nie ma sprecyzowanego planu odnośnie tego, jakie praktyki chciałby odbyć. José Fernández jest doradcą EURES i pomaga Hernánowi znaleźć odpowiednie praktyki zawodowe a także kraj, w którym się odnajdzie. W poniższym dialogu, zarówno doradca jak i interesant przebrną przez etapy poradnictwa oraz treści związane z międzynarodową mobilnością młodzieży. Ten dialog ukazuje, jak wstępne ustalenia dialogu mogą wyglądać. Doradca Interesant Dzień dobry Panie Rodriguez. Jak się Pan dzisiaj miewa? Dzień dobry, Panie Fernandez, czuję się dobrze, a Pan? Przy okazji, dziękuję za możliwość spotkania w tak krótkim czasie, w odniesieniu do naszej ostatniej rozmowy. Pamiętam, że był Pan bardzo zajęty. Tak, ale proszę się nie martwić - to moja praca, a jest dużo ludzi, którzy potrzebują mojej pomocy(. Mam nadzieję, że dotarcie do mojego biura nie przysporzyło Panu żadnych problemów. Powiedział mi Pan, że mieszka 50 kilometrów stąd. Dostał się Pan tu samochodem? Jak minęła Panu podróż? Tak, samochodem. Połączenie pociągiem nie jest zbyt dobre, ale autostrada była pusta, więc wszystko poszło zgodnie z planem. Cieszę się. Teraz proszę mi powiedzieć, o czym chciałby Pan dzisiaj porozmawiać? Tak, oczywiście. Chciałbym porozmawiać o mojej przyszłości i możliwościach zawodowych. Świetnie. Proszę nie czuć się skrępowanym, jeśli będę robił notatki chcę mieć pewność, że nie zapomnę niczego, o czym będziemy rozmawiać. Otrzyma Pan także kopię tych notatek po spotkaniu. Oczywiście, nie mam nic przeciwko. Dorze jest poświęcić parę chwil na końcu, żeby mieć pewność, że niczego się nie zapomni. Tak. A od czego chciałby Pan zacząć rozmowę? 1 Cały dialog związany z etapem Wstępnych ustaleń oraz więcej przykładów można znaleźć w załączonym podręczniku z przykładowymi dialogami.

9 Hm, dobre pytanie, więc może moglibyśmy porozmawiać na temat moich planów na przyszłość. Oczywiście, możemy od tego zacząć. Nie widzę w tym żadnego problemu, ale jeśli mógłbym coś zasugerować, to czy zgodziłby się Pan na powiedzenie paru słów o sobie? Proszę opowiedzieć swoją historię, co Pan robi, jak wygląda Pana sytuacja życiowa, itd.? W ten sposób będę miał lepszy obraz Pana, i będziemy mogli zacząć zbierać informację na temat Pana planów na przyszłość. Ma Pan rację, tak będzie lepiej. Więc mogę zacząć od opowiedzenia Panu czegoś o sobie. Skończyłem 18 lat miesiąc temu. W takim razie życzę Panu wszystkiego najlepszego. Dziękuję. Tak więc, niedługo skończę szkołę z tytułem Bachillerato za dwa miesiące, w zależności od tego, kiedy dostaniemy dyplomy, i myślałem o tym co robić w przyszłości. Proszę mi powiedzieć coś więcej na temat Pana planów- tak, żebym miał ogólny zamysł tego, od czego powinniśmy zacząć. Dobrze! Tak więc, kiedy byłem w szkole, dużo podróżowałem i mam dużo znajomych w Niemczech, a jeden z nich jest Hiszpanem i mieszka tam już od jakiegoś czasu. Opowiedzieli mi trochę o tym kraju i dlatego lubię tam przybywać. Dlatego też, pomyślałem, że jak skończę szkołę, mógłbym się rozglądnąć za jakimiś możliwościami za granicą, na przykład za robieniem czegoś praktycznego, albo studiowaniem tam nie jestem jeszcze pewien. Więc tak, to by było na tyle chciałbym wyjechać za granicę, najlepiej do Niemiec, albo do innego kraju, w którym mówi się po niemiecku; albo po to, żeby się uczyć, albo studiować tam. Tak więc, chciałbym porozmawiać z Panem o tym, jakiego rodzaju szkolenie zawodowe lub studia zawodowe mógłbym tam rozpocząć, jeśli jest to w ogóle możliwe w Niemczech. Świetnie. Dziękuję, że jest Pan ze mną szczery. Ważne jest zarówno dla mnie jak i dla Pana, aby wiedzieć, czym stoimy, żeby móc przejść dalej. Teraz, zanim przejdziemy do głębszej analizy Pana sytuacji, chciałbym Pana od razu uprzedzić, że dzisiejsze spotkanie skupia się na Pana wyobrażeniach, co chciałby Pan robić w przyszłości, oraz, w szczególności za granicą, na zrozumieniu wybory Pańskiej ścieżki zawodowej i ukierunkowania. Świetnie. To jest dobry plan. Miło to słyszeć. Jak już to omówimy (wybór Pańskiej ścieżki zawodowej i ukierunkowanie), ustalimy datę kolejnych spotkań, na których poruszymy wiele innych tematów, ważnych przy wyjeździe za granicę 2. 2 Należy nadmienić, że cały dialog związany z poradnictwem będzie trwał około minut, co w tej koncepcji rozbite jest na sześć modułów międzynarodowej mobilności młodzieży. Zamiennie, doradca może spróbować uporządkować wszystkie treści dialogu doradztwa zawodowego w jeden dialog. W takim wypadku, doradca musi wziąć pod uwagę trzy moduły: Wybór ścieżki kariery i ukierunkowanie (Module 3), Profilowanie (Moduł 4) oraz Dopasowywanie (Moduł 7). Główne aspekty modułów 4 5: Uznawanie certyfikatów, Kwestie prawne i Kwestie międzykulturowe są częścią Profilowania. Można jedynie podchodzić do nich w bardziej kompleksowy sposób jak przedstawiono w Modułach 4 5 jeśli jest na to wystarczająco dużo czasu albo jeśli proces poradnictwa składa się z paru spotkań.

10 Dobrze, jakie to będą tematy? Tematy, na których skupimy się na przyszłych spotkaniach, będą związane z profilowaniem Pana sytuacji, to znaczy, że będziemy musieli szerzej przyjrzeć się Pana kompetencjom, umiejętnościom oraz doświadczeniom, aby móc ustalić metody późniejszego działania. Rozumiem. Co jeszcze? Na kolejnych spotkaniach poruszymy temat uznawania Pana dokumentów. Skoro mowa o różnych krajach w Europie, musi Pan mieć świadomość tego, że istnieją różne reguły prawa, jeśli chodzi o uznawanie dyplomów. Co więcej, na kolejnych spotkaniach poruszymy temat kwestii prawnych, w związku z odmiennymi przepisami. Rozumiem. Nie wiedziałem, że z tak dużej ilości spraw trzeba sobie zdawać sprawę. Dobrze, że się tu znalazłem. Na tym nie koniec. Poruszymy także kwestie międzykulturowe, takie jak: język, koszty utrzymania oraz integracja w obcym kraju być może są najważniejsze kwestie wyjazdu za granicę. Tak, ma Pan rację. Na koniec skupimy się na umiejscowieniu Pana w takim obszarze, jaki do Pana najbardziej pasuje, oraz na tym, jak się przygotować, jak aplikować, aby dostać się na rozmowę kwalifikacyjną, itd. Dobrze, widzę, że jest dużo rzeczy do omówienia, na przykład to, żeby dopasować mnie do opcji, które są dla mnie odpowiednie. Otóż to. Mam nadzieję, że teraz wszystko jest dla Pana jasne, i możemy kontynuować. Tak, wszystko jest jasne jak słońce. Nie mogę się doczekać omawiania tych wszystkich tematów, o których rozmawialiśmy. Świetnie. W takim razie możemy zaczynać! 2. Analiza sytuacji Główna funkcja Etap Analizy sytuacji poddaje przeglądowi sytuację osobistą (zwłaszcza pod względem edukacji) oraz zawodową interesanta, a także jej/jego motywację odnośnie międzynarodowej mobilności. Ten etap pozwala na uzyskanie informacji na temat sytuacji osobistej (zwłaszcza pod względem edukacji) oraz zawodowej, motywacji oraz problemów interesanta. Ważne jest poznanie różnych aspektów, dotyczących interesanta, takich jak: Aktualna sytuacja (zawodowa lub edukacyjna)

11 Osobista motywacja odnośnie wyjazdu za granicę (szkolenia zawodowe, edukacja, praca zarobkowa) Samoocena odnośnie kwalifikacji, kompetencji oraz cech osobowościowych Samoocena związana z pozostałymi czterema zagadnieniami: Nostryfikacja dyplomów, Kwestie prawne, Kwestie międzykulturowe oraz Dopasowywanie. Mając na uwadze te zagadnienia, interesant będzie mógł dokonać samooceny swoich kwalifikacji oraz kompetencji, a także swoich cech osobistych, związanych z wyżej wymienionymi tematami. To powinno pozwolić mu na podejmowanie odpowiednich decyzji, oraz na zrozumienie, jakie decyzje podejmować, aby odnieść sukces. Kluczowe pytania etapu Analiza sytuacji : Przy etapie Analiza sytuacji musimy wziąć pod uwagę to, że właściwe dla tego etapu są pytania OTWARTE. Otwarte pytania pozwalają poznać interesanta krok po kroku. Dochodzi do narastania poziomu szczegółowości w tworzeniu pytań (pytania otwarte; pytania dodatkowe, pytania uzupełniające, itd. ), następnie tworzone są pytania skalujące, ogólne oraz inne pytania zastępcze, które pogłębiają szczegółowość etapu Analizy sytuacji. Na etapie Analizy sytuacji musimy wziąć pod uwagę parę metod, aby dobra komunikacja pomiędzy doradcą a interesantem mogła zaistnieć - np. aktywne słuchanie, okazywanie empatii oraz wsparcie lub wizualizacja. Podczas zadawania pytań otwartych stosuje się różne techniki, takie jak: Wytworzenie sytuacji, w której interesant opowie o sobie i/albo o swoich problemach Przyzwolenie

12 Parafrazowanie Główne typy pytań zostały zaprezentowane w formie poniższych pytań przykładowych: Pytania hipotetyczne, które odzwierciedlają pragnienia lub wyidealizowane plany na przyszłość: Ustalanie co interesant chce robić za granicą i gdzie chce wyjechać: Pytania związane z umiejętnością samooceny interesanta: Pytania uzupełniające związane z pobytem za granicą: Pytania skalujące służące do samooceny interesanta: W jakim kraju najchętniej chciałbyś zamieszkać? Wyobraź sobie zawód/dziedzinę nauki/pracę marzeń co by to było? Co chciałbyś/chciałabyś robić za granicą? Gdzie chciałbyś pojechać? Czy byłeś tam już i co wiesz o tym miejscu? Jakie posiadasz doświadczenie w tym zakresie? Czego oczekujesz od uczenia się/pracowania za granicą? W skali od 1 do 10, jak oceniłbyś swoje umiejętności językowe, gdzie 1 = bardzo źle a 10 = bardzo wysoko? Etap Analiza sytuacji omawia sytuację osobistą (w szczególności edukacyjną oraz zawodową) interesanta, a także jego osobistą motywację związaną z międzynarodową mobilnością. Ten etap skupia się na diagnozowaniu sytuacji interesanta. Elementy metodyczne to: ustalanie, diagnoza zawodowa oraz informacja zwrotna. 3. Określanie celów Główna funkcja Określanie celów zależy od podsumowania etapu Analizy sytuacji oraz jest pierwszym krokiem do etapu Wdrażania, ponieważ określane są cele tematyczne oraz priorytety. Na tym etapie definiowane są konkretne cele interesanta. Dlatego też, ten etap

13 dialogu skupia się na: podsumowaniu analizy sytuacji określeniu konkretnych celów razem z interesantem określeniu priorytetów związanych z celami pod koniec etapu formułowaniu celów SMART Kluczowe pytania etapu Określania celów to: GRAFY DO POPRAWY Graf. 6 Cele SMART (źródło: Taki proces jest szczególnie ważny, ponieważ doradcy dążą do zaspokojenia potrzeb interesanta poprzez poniższe metody: określenie elementów, które wymagają poprawy wyliczenie lub zasugerowanie wskaźnika postępów określenie kto to zrobi

14 ustalenie kiedy i jakie rezultaty są możliwe do uzyskania określenie jak należy je uzyskać (podanie dostępnych zasobów) Ważne jest, aby szczegółowo omawiać cele, jeśli interesant ma je jasno sprecyzowane. Jeśli tak nie jest, cele muszą być tworzone z pomocą doradcy. Podczas ich określania, należy mieć na uwadze to, aby były możliwe do zrealizowania. W ten sposób, poprzez formułowanie pytań, można pomóc interesantowi podsumować wnioski jakie pojawiły się po analizie sytuacji oraz ustanowić kolejność priorytetów, tak jak zostało to przedstawione w poniższych pytaniach przykładowych: Aby podsumować dialog: Chciałby podsumować to co do tej pory omówiłyśmy. Co należy poprawić: Aby wyliczyć oraz wskazać, które opcje są najlepsze z punktu widzenia interesanta: Pytanie o istotę oraz znaczenie celu(celów): Dokładne zrozumienie celów czasowych Ustanawianie celów priorytetowych SMART Jakie masz pomysły? Jeśli miałbyś podsumować najistotniejsze za i przeciw dla możliwości A jakie by były? A dla możliwości B? A więc, jednym z Twoich celów jest praca w przemyśle motoryzacyjnym w Niemczech. Jak oceniłbyś pod względem istotności pracę dla globalnej organizacji w skali od 1 10 (gdzie 1 oznacza nieistotne a 10 bardzo istotne)? Rozmawialiśmy o poprawieniu Twoich umiejętności językowych jako o celu podrzędnym. Jak długo Twoim zdaniem Ci to zajmie? Właśnie określiliśmy następujące cele: Teraz stwórzmy listę priorytetów. W ten sposób

15 będziesz mógł skutecznie uporządkować następujące kroki Etap Określania celów skupia się na ukierunkowanym zastanowieniu się nad celami, przemyślanym doborze oraz wyszczególnieniu celów, a także na wspólnym ich ustaleniu. Ten etap zależy w dużym stopniu od Analizy sytuacji, kiedy to dowiadujemy się, czy interesant ma sprecyzowane cele, lub czy muszą zostać najpierw opracowane.

16 4. Wdrażanie Główna funkcja Etap Wdrażania pomaga zrozumieć cele interesanta, oraz to, na jakich informacjach lub kontaktach może on/ona polegać. Na tym etapie, doradca powinien opracować skuteczne strategie, takie jak: strategie badawcze oraz internetowe zarządzanie informacjami zrozumienie oraz wdrażanie Celów SMART Wdrażanie skupia się na wyszukiwaniu informacji oraz nawiązywaniu kontaktów przez Internet. Etap ten dostarcza odpowiednich informacji, które są dostępne dla interesanta na wyłączność, na temat instytucji oraz osób od których może uzyskać wsparcie. Kluczowe pytania etapu Wdrażania to: Poprzez formułowanie zarówno pytań otwartych jak i zamkniętych można pomóc interesantowi w procesie wdrażanie jego celów, tak jak jest to przedstawione w następujących pytaniach przykładowych:

17 Pomaganie interesantowi w uporządkowaniu celów priorytetowych w procesie wdrażania: Pytanie interesanta, jak wdroży swoje cele w życie: Uzyskiwanie informacji na temat tego, jak interesant pozyskuje informacje oraz o jego strategiach pozyskiwania informacji: Pytanie czy interesant zna odpowiednie instytucje/osoby, które wesprą go w jego decyzjach: Omówmy strategię, która pozwoli nam na podsumowanie różnych czynności, jakie musisz wykonać, aby osiągnąć swoje cele. W ten sposób będziesz mógł skutecznie uporządkować następujące kroki Jakie będą Twoje pierwsze działania teraz? Czy wiesz jak uzyskać potrzebne Ci informacje? Od kogo możesz uzyskać wsparcie i jak? Czy wiesz, kto może Cię wesprzeć i w jaki sposób? Etap wdrażania skupia się na tworzeniu oraz planowaniu odpowiednich strategii w procesie doradztwa.

18

19 5. Podsumowanie Główna funkcja Główną funkcją etapu Podsumowania jest przeanalizowanie tego wszystkiego, co zostało przedyskutowane oraz omówienie przyszłych kroków interesanta, które muszą być wzięte pod uwagę, aby można było osiągnąć cele. Ten etap składa się z informacji zwrotnej skierowanej do interesanta, a także z odpowiedzi na zadane wcześniej pytania. Co więcej, można opowiedzieć interesantowi o perspektywach związanych z dalszymi krokami, które mogą być wypisane w liście zadań do wykonania na podstawie przekazanych dokumentów oraz umówić się na kolejne spotkanie. Kluczowe pytania etapu Podsumowania to: Metodyka tego etapu opiera się na przekazywaniu interesantowi konstruktywnej informacji zwrotnej oraz na omawianiu perspektyw. Formułowanie zarówno pytań otwartych jak i zamkniętych pomaga interesantowi w szerszym pojmowaniu jego obecnych osiągnięć oraz w ustalaniu jasno sprecyzowanych zadań w przyszłości, które zawierają się w poniższych pytaniach przykładowych: Podsumowywanie dialogu razem z interesantem, oraz ustalanie dalszych kroków: Upewnienie się, że nie ma już więcej pytań w tej sesji, oraz zastanowienie się, co może być tematem rozmów kolejnych spotkań: Podsumujmy razem to, o czym rozmawialiśmy dzisiaj. Do jakiego momentu doszliśmy? Co okazało się dla Ciebie bardziej zrozumiałe? Czy jest jeszcze coś o czym moglibyśmy porozmawiać?

20 Zapewnienie wsparcia interesantowi: Czy jest jeszcze coś, w czym mogę Ci pomóc? Zachęcanie do odbycia kolejnej (i następujących) spotkań, oraz upewnienie się, że interesant chce w nich uczestniczyć: Byłoby mi bardzo miło jeśli zdecydował(a)byś się na kolejną rozmowę, jeśli oczywiście istnieje taka potrzeba. W takim razie, spotkamy się za parę dni/tygodni/miesięcy Byłoby wspaniale zobaczyć jak dużo zrobiłeś/zrobiłaś przez ten czas. Etap podsumowania skupia się na zestawieniu tego, o czym była mowa w dialogu oraz tego, co z niego wynikło, a także na zapewnieniu wsparcia oraz dostarczeniu informacji zwrotnej i ustaleniu kolejnych kroków interesanta.

21 Przykład rozmowy na etapie Podsumowania dialogu Dopasowywania 3 Doradca Interesant Podsumowaliśmy to, o czym dzisiaj rozmawialiśmy, i skoro jest to nasze ostatnie spotkanie, związane z przygotowaniami do wyjazdu za granicę, chciałbym abyś mi powiedział/powiedziała co zostało do tej pory uzgodnione. A więc, po pierwsze chciałbym zwrócić uwagę na to, że rozmawialiśmy o bardzo dużej ilości spraw, a z niektórych nawet nie zdawałem sobie sprawy. Cieszę się jednak, że odbyliśmy tyle spotkań, i że próbowaliśmy oddzielić te rzeczy, które dzisiaj złączyliśmy w całość. Myślę, że przedyskutowaliśmy dość sporo rzeczy. Teraz już wiem, co od tej pory mam robić, i czuję, że jestem gotowy rozpocząć proces aplikowania i wyjazdu za granicę.. Świetnie, co okazało się dla Ciebie bardziej zrozumiałe? Tak naprawdę, to dużo rzeczy. Dowiedziałem się, co tak naprawdę chcę robić, chociaż nie było to takie jasne na samym początku, i nie było to łatwe do ustalenia. Nauczyłem się także, jak dokonywać samooceny, jakie są ważne zalecenia podczas wyjazdu za granicę, gdzie mogę wyruszyć z moimi dokumentami, oraz jak mogę przejść proces integracji w innym kraju. Cieszę się; Czy uważasz, że jest coś jeszcze, o czym moglibyśmy porozmawiać później, albo coś o czym nie porozmawialiśmy? Może o ostatnich kwestiach, o których rozmawialiśmy, czyli o procesie rekrutacyjnym, ale powiedział mi Pan, że muszę się odezwać, jak już przygotuję dokumenty potrzebne do tego procesu, i dopiero wtedy możemy je razem przeanalizować. Tak. Z pewnością pomogę Ci w tej kwestii na uzupełniającym specjalnym spotkaniu. Poza tym, czy jest coś jeszcze, w czym mógłbym Ci pomóc? Jeśli będę miał jakieś dodatkowe pytania lub wątpliwości, może mógłbym zwrócić się z nimi do Pana? Oczywiście, możesz. Zawsze możesz się ze mną skontaktować (telefonicznie albo przez e- mail) i możemy nawet umówić się na dodatkowe spotkania - być może nawet wirtualne, ponieważ możesz chcieć się ze mną skontaktować, jak już będziesz za granicą. Tak, byłoby wspaniale i jest to pokrzepiające, że jest ktoś, na kim mogę polegać. Oczywiście nie będę Pana nękał i pisał o nieistotnych sprawach. Nie przejmuj się; nie ma nieistotnych spraw 3 Cały dialog, związany z etapem Podsumowania, oraz kolejne przykłady, można znaleźć w załączonym podręczniku z przykładowymi dialogami

22 w kontekście mieszkania w obcym kraju. Co więcej, ucieszy mnie, jeśli będziesz chciał jeszcze porozmawiać, w przypadku gdy zaistnieje taka potrzeba. Dobrze wiedzieć. Dziękuję Ci bardzo. W takim razie widzimy się za parę dni lub tygodni, aby przeanalizować Twoją aplikację. Możemy to zrobić na spotkaniu indywidualnym, albo możemy się umówić na rozmowę przez Internet jak wolisz. Wolałbym umówić się na rozmowę przez Internet, żeby można było dzielić się plikami związanymi z moim procesem rekrutacyjnym. W ten sposób można będzie od ręki nanosić poprawki. W porządku, tak zrobimy. Oczywiście cieszę się, że będę mógł Cię wspierać, jak już wyjedziesz za granicę. To będzie dla mnie miało bardzo duże znaczenie, jeśli będę mógł zobaczyć, co się zmieniło do tego czasu. Nawet w przypadku ewentualnego powrotu (nieważne z jakiego powodu), zawsze możesz przyjść i ze mną porozmawiać. To naprawdę bardzo pokrzepiające. Dziękuję bardzo wszystko to, co Pan dla mnie zrobił, i oczywiście za proponowaną pomoc w przyszłości. Nie ma za co. Tymczasem życzę wszystkiego dobrego. Spotkamy się niebawem, może nawet w przyszłym tygodniu. Daj znać, jak przygotujesz dokumenty związane z procesem rekrutacyjnym. Dam znać. Dziękuję i życzę udanego tygodnia. Do widzenia. Dziękuję. Nawzajem. Do zobaczenia wkrótce.

23