2015/2016. za rok akademicki. jednostek dydaktycznych. Raport z samooceny ogólnouczelnianych

Transkrypt

1 Raport z samooceny ogólnouczelnianych jednostek dydaktycznych za rok akademicki 2015/2016 Uniwersytet Kardynała Stefana Wyszyńskiego w Warszawie ul. Dewajtis 5, Warszawa Ośrodek Badań Jakości Kształcenia i Ewaluacji ul. Wóycickiego 1/3, Warszawa tel jakosc@uksw.edu.pl

2 Spis treści Wprowadzenie Nota metodologiczna Samoocena jednostek Realizacja strategii Organizacja kształcenia Przeciwdziałanie negatywnym zjawiskom związanym z procesem kształcenia Weryfikacja efektów kształcenia Realizacja zaleceń z uchwały nr 63/2015 Senatu UKSW Okresowa ocena nauczycieli akademickich Wnioski i rekomendacje Wnioski Rekomendacje Spis tabel

3 Wprowadzenie Badanie samooceny ogólnouczelnianych jednostek dydaktycznych: Studium Języków Obcych (SJO), Studium Pedagogizacji (SP) i Studium Wychowania Fizycznego (SWF), jest prowadzone co roku równolegle do badania wydziałów i zarówno w zakresie celów, jak i konstrukcji narzędzia badawczego jest z nim zbieżne. Stałą część kwestionariusza stanowi pytanie o realizację strategii w roku akademickim, którego dotyczy obowiązek sprawozdawczy, w tym wypadku 2015/2016. Każdego roku sprawdzana jest też realizacja zaleceń z aktualnej uchwały Senatu UKSW w sprawie oceny jakości kształcenia (ostatnia z 22 maja 2015 r.). Oprócz tego poruszane są kwestie związane z organizacją kształcenia w tegorocznej karcie samooceny przyglądano się temu, czy jednostki analizują wyniki ankiet oceny zajęć i jak je wykorzystują. Ponadto w tegorocznej karcie samooceny wybrano do weryfikacji następujące wewnętrzne procedury: sposoby przeciwdziałania patologicznym zjawiskom związanym z procesem kształcenia określone w Księdze procedur jakości kształcenia (załącznik do zarządzenia nr 52/2013 Rektora UKSW) w związku z prowadzonym na UKSW badaniem dotyczącym ściągania i popełniania plagiatów przez studentów, a także z przygotowywanym zarządzeniem w sprawie zapobiegania zjawiskom dysfunkcjonalnym, pozyskiwanie opinii nauczycieli akademickich na temat realizacji zakładanych efektów kształcenia w związku z pojawiającymi się wątpliwościami dotyczącymi sposobu realizacji tego zadania, tryb i kryteria dokonywania okresowej oceny nauczycieli akademickich, określone w załączniku nr 4 do Statutu UKSW w związku z toczącymi się pracami nad zmianą tych dokumentów. W niniejszym raporcie przedstawiono najważniejsze wnioski z badania samooceny ogólnouczelnianych jednostek dydaktycznych za rok akademicki 2015/

4 1. Nota metodologiczna W opracowaniu raportu wykorzystano dane zawarte w ankietach samooceny, jakiej dokonywały poszczególne wydziały. Obowiązkowi sprawozdawczemu podlegało dziesięć wydziałów uczelni. Podobnie jak w poprzednich latach zastosowano kartę samooceny jednostki w formie online, zgodnie z regułami pomiaru typu CAWI (Computer-Assisted Web Interviewing). Metodologia gromadzenia danych o wydziałach zakładała realizację celów poznawczych głównie na poziomie jakościowym. Zgromadzone dane ilościowe zostały przetworzone za pomocą arkusza kalkulacyjnego Excel. Dane o wydziałach zgromadzono za pomocą kwestionariusza internetowego przygotowanego w ramach systemu LimeSurvey, który jest internetową aplikacją zainstalowaną na serwerze UKSW. Aplikacja ta zarządzała programem przez przeglądarkę internetową. Kwestionariusz ankiety w wersji elektronicznej był wysyłany do adresowych jednostek obserwacji z poziomu platformy online lub przez samowysyłkowy system online. Zwrot danych miał postać macierzy danych generowanych w czasie rzeczywistym przez respondenta lub wypełnionej ankiety badania wymagającej implementacji do macierzy. Elektroniczny raport wypełniły wszystkie wydziały uczelni. Ze względu na sprawozdawczy charakter pomiaru zdefiniowano autonomiczne kody token. Technika CAWI zagwarantowała wysoką jakość pomiaru zabezpieczanego logiką funkcjonowania systemu komputerowego, w tym: walidację zbioru w czasie rzeczywistym; konstrukcję zbioru danych w czasie rzeczywistym, redukcję kosztów badania przez eliminację fazy Data Entry; możliwość podążania za tokiem rozumowania respondenta identyfikację zagadnień top of mind w obszarze poruszanej problematyki; brak ograniczeń w zakresie limitowanych przestrzeni publikowania narzędzi badawczych; dywersyfikację zamieszczanych treści i struktury narzędzia z możliwością integrowania różnych skal i indeksów; możliwość podpięcia narzędzia do vortalu tematycznego (vertical portal), czyli portalu branżowego; zastosowanie rozwiniętego systemu monitów; gromadzenie danych w formatach gotowych macierzy statystycznych; wreszcie 6. opracowanie formularza w systemie elektronicznego 7. generatora sprawozdania (step by step), redukującego błędy na poziomie wypełniania ankiety. Przeprowadzono analizę danych za pomocą tabel częstości empirycznej rozkładów wskazań. Jest to klasyczny sposobów analizy i redukcji danych. 4

5 2. Samoocena jednostek 2.1. Realizacja strategii Badane jednostki deklarują, że w zeszłym roku akademickim podjęły realizację celów określonych w swojej strategii. Jednak na podstawie uzyskanych odpowiedzi (tabela 1) trudno ocenić, na ile ich działania wiążą się z tym dokumentem czy też z niego wynikają. Tabela 1. Realizacja strategii jednostki w roku 2015/2016 Kryterium Jednostka Cele strategiczne i sposoby ich realizacji w roku 2015/2016 Studium Pedagogizacji Studium Języków Obcych Studium Wychowania Fizycznego 1. Stosowanie nowoczesnych metod kształcenia. 2. Analiza rynku pracy. 3. Kształcenie zgodnie z potrzebami oraz strukturą zreformowanej szkoły. 4. Aktualizowanie umiejętności pedagogicznych odpowiadających na wyzwania kulturowe oraz społeczne. 5. Propagowanie oraz łączenie wartości chrześcijańskich z działalnością naukowo-dydaktyczną. 1. Systematyczne uaktualnianie kursów e-learning. 2. Starania o pozyskanie funduszy unijnych na projekty edukacyjne we współpracy z Centrum Inicjatyw Rozwojowych UKSW, Działem Kształcenia oraz CSI. 3. Udostępnienie dla wszystkich użytkowników Internetu zbioru ćwiczeń interaktywnych do publikacji angielskojęzycznej ks. prof. Macieja Bały "I cannot help but wonder: Introduction to philosophy" opracowanego w ramach projektu uczelnianego w roku akademickim 2014/2105: 1. Realizacja programu nauczania przedmiotu wychowanie fizyczne (opracowanie grafiku zajęć ogólnodostępnego). 2. Poszerzenie oferty dydaktycznej o obozy szkoleniowe letnie i zimowe, nowe dyscypliny sportowe. 3. Współpraca z podmiotami zewnętrznymi i wewnętrznymi (samorząd studentów, AZS UKSW, KSN START Warszawa, inspektorat BHP UKSW, Dział Kształcenia). 4. Podjęto starania o zdobycie certyfikatu European Language Learning. Źródło: OBJKiE Studium Pedagogizacji, podobnie jak w zeszłorocznej karcie, jedynie wymieniło swoje zadania określone w strategii, nie podając, jak je realizuje. Pozostałe dwie jednostki podały kilka przykładów swojej działalności w roku 2015/2016, jednak bez powiązania ich z celami strategicznymi. Studium Wychowania Fizycznego bardzo lakonicznie opisało swoją działalność zabrakło informacji, w jakim stopniu oferta zajęć została zwiększona, a także na czym polegała wspomniana współpraca z podmiotami wewnętrznymi i zewnętrznymi i jakie były jej 5

6 efekty. W przypadku SJO również nie wiadomo, jak jego funkcjonowanie wiąże się z przyjętą strategią, jednak wśród wymienionych działań warto zwrócić uwagę na udział w pozyskiwaniu środków na projekty edukacyjne z trzech badanych jednostek to jedyna, która podjęła się takiego zadania Organizacja kształcenia W zarządzeniu o wewnętrznym systemie zapewniania jakości kształcenia przyjęto, że wyniki oceny zajęć dydaktycznych przez studentów będą publikowane w formie uśrednionej zarówno przez wydziały, jak i ogólnouczelniane jednostki dydaktyczne na ich stronach internetowych każdego roku do końca września (załącznik 3 do zarządzenia nr 49/2015 Rektora UKSW). W związku z tym w ankiecie zadano pytanie, czy jednostki realizują ten obowiązek, a jeśli nie, to dlaczego; czy analizują wyniki oceny zajęć i jakie podejmują działania będące skutkiem tej analizy. Udzielone odpowiedzi przedstawia tabela 2. Tabela 2. Wykorzystanie wyników oceny zajęć dydaktycznych przeprowadzonej w roku 2015/2016 Kryterium Jednostka SP SJO SWF Publikacja na stronie internetowej wyników ankiet oceny zajęć dydaktycznych przez studentów w roku 2015/ Link do strony z wynikami Przyczyna braku publikacji wyników Zatrudnienie jednego wykładowcy Zostało opublikowane podziękowanie dla studentów, którzy wzięli udział w ankiecie - Analiza wyników oceny zajęć dydaktycznych przez studentów w roku 2015/2016 Wnioski z analizy wyników przeprowadzonej oceny Studenci pozytywnie oceniają zajęcia prowadzone przez Studium Języków Obcych Stała analiza potrzeb studentów w oparciu o możliwości bazy sportowej, zacieśnienie współpracy z AZS UKSW Działania i rozwiązania będące skutkiem analizy wyników przeprowadzonej oceny - Żadne, gdyż nie było takiej potrzeby. Na podstawie sygnałów płynących od studentów poza ankietą zwiększono liczbę zajęć prowadzonych w e-learningu. Opracowano nowy grafik zajęć uwzględniający potrzeby studentów, zakupiono sprzęt sportowy, została omówiona ankieta na spotkaniu pracowników Studium * + tak, - nie Źródło: OBJKiE 6

7 Tylko SWF opublikowało w swojej witrynie wyniki ankiety oceny zajęć przeprowadzonych w roku 2015/2016 jednak wpis w tej sprawie pojawił się na stronie internetowej studium dopiero 9 grudnia, można więc przypuszczać, że pod wpływem karty samooceny. Obowiązek ten może być nieznany badanym jednostkom. Studium Języków Obcych również się z niego nie wywiązało. Przedstawiciele SP wyjaśniają, że nie publikują wyników ankiet, ponieważ zatrudniają tylko jednego wykładowcę na umowę o pracę. Jednak podobna sytuacja kadrowa dotyczy też pozostałych badanych jednostek większość pracowników jest w nich zatrudniona na podstawie umów cywilnoprawnych. Z zeszłorocznej karty samooceny wynikało, że w SP ankiety oceny zajęć w ogóle nie są prowadzone. Zarówno SJO, jak i SWF deklarują, że wyniki oceny zajęć dydaktycznych są przez nie analizowane. W przypadku tej pierwszej jednostki uznano, że ocena studentów jest pozytywna i nie ma potrzeby dokonywania żadnych zmian w zakresie kształcenia. Zdarza się, że studenci w inny sposób, niekoniecznie w ankiecie, informują o swoich potrzebach związanych z organizacją zajęć, jak chęć uczestniczenia w większej liczbie zajęć prowadzonych na platformie e-learningowej. Studium Wychowania Fizycznego deklaruje, że ankieta oceny zajęć daje możliwość stałego analizowania potrzeb studentów i w odpowiedzi na nie podejmowane są różne działania, np. układany jest nowy plan zajęć. Oprócz ankiety oceny zajęć, która odbywa się w ramach jednostek i wydziałów, na UKSW od kilku lat prowadzone jest wśród studentów badanie oceny uczelni, w którym poruszane są zagadnienia związane również z działalnością jednostek ogólnouczelnianych. Istotne dla autorów badania, czyli Ośrodka Badań Jakości Kształcenia i Ewaluacji, jest to, czy wyniki tego badania są wykorzystywane w praktyce. Okazuje się, że badane jednostki nie analizowały raportu Studenci o funkcjonowaniu swojej uczelni z 2015 r. Tabela 3. Wykorzystanie wyników badania oceny uczelni przez studentów przeprowadzonego w 2015 r. Kryterium Jednostka * + tak, - nie Analiza wyników badania oceny uczelni przez studentów przeprowadzonego w roku 2014/2015 (Studenci o funkcjonowaniu swojej uczelni) SP SJO SWF Wnioski z analizy wyników badania Źródło: OBJKiE 7

8 Ostatnie pytanie w tym module dotyczyło szkoleń dla pracowników dydaktycznych organizowanych w poprzednim roku akademickim. Odbyło się tylko jedno takie szkolenie zorganizowane zostało przez SJO i dotyczyło podstaw prowadzenia zajęć e-learningowych (tabela 4). Tabela 4. Organizacja szkoleń lub warsztatów dla pracowników dydaktycznych w roku 2015/2016 Kryterium Jednostka SP SJO SWF Szkolenia lub warsztaty dla pracowników dydaktycznych Tematyka, termin i liczba uczestników szkolenia lub warsztatów Temat: Pierwsze kroki w e-learningu, październik 2015 (2 spotkania x 1,5 godz.), dwudziestu uczestników * + tak, - nie Źródło: OBJKiE 2.3. Przeciwdziałanie negatywnym zjawiskom związanym z procesem kształcenia W tegorocznym badaniu samooceny zarówno jednostek, jak i wydziałów szczególną uwagę poświęcono sposobom przeciwdziałania negatywnym zjawiskom związanym z procesem kształcenia. Sposób postępowania w takich przypadkach został określony w Księdze procedur jakości kształcenia, wprowadzonej zarządzeniem nr 52/2013 Rektora UKSW. Procedura jest dostosowana raczej do wydziałów i nie uwzględnia specyfiki ogólnouczelnianych jednostek dydaktycznych. Celem badania było sprawdzenie, czy ta procedura mimo to jest stosowana w badanych jednostkach i w jaki sposób oraz czy odnotowują one zgłoszenia nieprawidłowości przez studentów i nauczycieli. Udzielone odpowiedzi na te pytania przedstawiono w tabeli 5. 8

9 Tabela 5. Przeciwdziałanie negatywnym zjawiskom związanym z procesem kształcenia w ogólnouczelnianych jednostkach dydaktycznych Kryterium Jednostka Zgłoszenia studentów nieprawidłowości dotyczących procesu kształcenia w roku 2015/2016 SP SJO SWF Rodzaj nieprawidłowości - - Brak zgodności treści kształcenia z opisem przedmiotu w systemie USOS. Zgłoszenia pracowników dydaktycznych nieprawidłowości dotyczących procesu kształcenia w roku 2015/ Rodzaj nieprawidłowości Stosowanie procedury zapobiegania zjawiskom patologicznym związanym z procesem kształcenia (na wzór procedury określonej w Księdze procedur jakości kształcenia załącznik do zarządzenia nr 52/2013 Rektora UKSW) Sposób realizacji tej procedury Przestrzeganie poszczególnych punktów istniejących w Studium Pedagogizacji procedur Studenci i pracownicy mają możliwość zgłaszania nieprawidłowości w procesie kształcenia kierownikowi Studium Języków Obcych podczas dyżurów oraz drogą mailową i telefoniczną. W roku akademickim 2015/2016 sporadycznie zgłaszane były przypadki nieobecności lektora na dyżurze - * + tak, - nie Źródło: OBJKiE Z udzielonych odpowiedzi wynika, że zgłoszenia nieprawidłowości przez studentów zdarzają się sporadycznie. W roku 2015/2016 dotyczyły one np. niezgodności prowadzonych zajęć z opisem przedmiotu i nieobecności nauczyciela na dyżurze. Dwie jednostki: SP i SJO, deklarują, że stosują procedurę określoną we wspomnianym zarządzeniu. Trudno jednak określić, jak ona dokładnie jest stosowana w SP. Z kolei SJO wyjaśniło, że studenci i pracownicy mogą kierować swoje zgłoszenia do kierownika. Nie zgłaszano uwag co do samej procedury określonej w Księdze procedur, choć niewątpliwie wymaga ona poprawienia. 9

10 2.4. Weryfikacja efektów kształcenia Zgodnie z par. 11 ust. 2 rozporządzenia Ministra Nauki i Szkolnictwa Wyższego z dnia 9 października 2014 r. w sprawie warunków prowadzenia studiów na określonym kierunku i poziomie kształcenia: Kierownik podstawowej jednostki organizacyjnej uczelni, po zasięgnięciu opinii nauczycieli akademickich prowadzących zajęcia na określonym kierunku studiów, poziomie i profilu kształcenia, ze szczególnym uwzględnieniem opinii nauczycieli akademickich zaliczonych do minimum kadrowego, przedkłada radzie tej jednostki na koniec roku akademickiego ocenę realizacji zakładanych efektów kształcenia. Wnioski z tej oceny uwzględnia się przy doskonaleniu programu kształcenia. W przepisach wewnętrznych UKSW do wykonania tego zadania do końca września każdego roku zostali zobowiązani zarówno dziekani, jak i kierownicy ogólnouczelnianych jednostek dydaktycznych (załącznik 3 do zarządzenia nr 49/2015 Rektora UKSW z 2 października 2015 r. w sprawie wewnętrznego systemu zapewniania jakości kształcenia i jego doskonalenia na UKSW). W badaniu samooceny sprawdzono, czy ten obowiązek jest realizowany zob. tabela poniżej. Tabela 6. Ocena realizacji zakładanych efektów kształcenia przez nauczycieli akademickich w ogólnouczelnianych jednostkach dydaktycznych Kryterium Jednostka SP SJO SWF Pozyskanie opinii nauczycieli akademickich prowadzących zajęcia na temat oceny realizacji zakładanych efektów kształcenia w roku 2015/2016 (zgodnie z par. 11 ust. 1 pkt 3 zarządzenia nr 49/2015 ze zm.) Działania i rozwiązania podjęte po analizie tej opinii * + tak, - nie Źródło: OBJKiE Z ankiety wynika, że w badanych jednostkach ten obowiązek nie jest realizowany. Trzeba zauważyć, że 26 września 2016 r. ukazało się nowe rozporządzenie w sprawie warunków prowadzenia studiów i nie ma już w nim przepisu, na podstawie którego jednostki 10

11 organizacyjne uczelni zostały zobowiązane do zbierania opinii nauczycieli akademickich na temat realizacji efektów kształcenia. W związku z tym pojawia się pytanie, czy w zarządzeniu o WSZJK na UKSW ten zapis pozostanie. Niezależnie od tego warto zastanowić się nad sposobem weryfikacji efektów kształcenia w ogólnouczelnianych jednostkach dydaktycznych i rozważyć, czy może się ona dokonywać we współpracy z wydziałami Realizacja zaleceń z uchwały nr 63/2015 Senatu UKSW Co roku w karcie samooceny sprawdzane jest, czy zostały zrealizowane zalecenia naprawcze z aktualnej uchwały Senatu UKSW w sprawie oceny jakości kształcenia. O te, które mogą odnosić się do ogólnouczelnianych jednostek dydaktycznych, zapytano w karcie samooceny. Odpowiedzi na zadane pytania prezentuje tabela 7. Tabela 7. Realizacja zaleceń z uchwały 63/2015 Senatu UKSW przez ogólnouczelniane jednostki dydaktyczne Kryterium Jednostka SP SJO SWF Zwiększenie liczby zajęć prowadzonych metodą e- learningową Liczba zajęć metodą e-learning w roku 2015/2016 Szkolenia dla pracowników z zakresu metody e-learning w roku 2015/2016 Weryfikacja kart opisu przedmiotów w roku 2015/2016 pod względem formalnym kontrola zupełności danych Weryfikacja kart opisu przedmiotów w roku 2015/2016 pod względem merytorycznym kontrola poprawności wyboru form i metod prowadzenia zajęć oraz sposobu i kryteriów oceniania w odniesieniu do założonych efektów kształcenia Zwrot opisu przedmiotu nauczycielowi akademickiemu do poprawy + + Nie dotyczy 30 godz. jeden przedmiot 13 grup w roku 2015/2016 (dla porównania 4 grupy w roku ) Nie było takiej potrzeby + Nie było takiej potrzeby Liczba zwróconych opisów przedmiotu - Ok. 5 1 Terminowe udostępnienie opisów przedmiotów (dwa tygodnie przed rozpoczęciem zajęć) Tak, ale nie wszystkie Tak, ale nie wszystkie Tak, ale nie wszystkie Sposoby promocji działań projakościowych wśród studentów i pracowników 1. Regularne kontakty Kierownika SP ze studentami oraz wykładowcami 2. Dyżury Prowadzona jest systematyczna ocena pracownika Omawianie zajęć wśród pracowników, zachęcanie do korzystania z oferty wśród studentów, strona internetowa - galeria * + tak, - nie Źródło: OBJKiE 11

12 Jedno z zaleceń naprawczych było związane z ofertą zajęć e-learningowych i dotyczyło ono tylko dwóch badanych jednostek SJO i SP. W zeszłym roku w SP przybył jeden przedmiot prowadzony na platformie e-learningowej, w SJO w takim trybie pracowało 13 grup, czyli trzy razy więcej niż w roku 2014/2015. Studium Języków Obcych jest zdecydowanie liderem na UKSW, jeśli chodzi o prowadzenie zajęć na odległość. Ta jednostka też szkoli swoich pracowników w tym zakresie. Drugie zalecenie wynikające z uchwały dotyczyło weryfikacji opisów przedmiotów. Wszystkie jednostki zadeklarowały, że to zadanie zostało wykonane. Przy okazji jednak zadano kilka pytań pomocniczych, odnoszących się do procedury weryfikowania i zatwierdzania opisu przedmiotu, określonej w Księdze procedur. Z udzielonych odpowiedzi wynika, że weryfikacja ta dotyczy głównie kwestii formalnych, tylko SP deklaruje, że sprawdza karty przedmiotu również pod względem merytorycznym. Większość kart pozytywnie przechodzi weryfikację, w SJO pięć zwrócono do poprawy, w SWF jedną. Wszystkie jednostki przyznały, że nie każdy opis przedmiotu jest udostępniany w regulaminowym terminie. Podobny problem występuje na wydziałach. Warto by zbadać przyczyny tego stanu rzeczy i znaleźć sposoby skutecznego zapobiegania takim przypadkom. Trzecie zalecenie dotyczyło usprawnienia WSZJK. W ankiecie zadano pytanie, w jaki sposób w jednostce są promowane działania projakościowe wśród studentów i pracowników. Na podstawie bardzo lapidarnych odpowiedzi trudno uznać, że to zalecenie zostało wdrożone Okresowa ocena nauczycieli akademickich W związku z planowaną zmianą Statutu UKSW, w tym załącznika nr 4, poproszono respondentów o opinię na temat trybu i kryteriów dokonywania okresowej oceny nauczycieli akademickich, które określa ten załącznik. Zapytano, czy określone wymogi są adekwatne do nakładu pracy dydaktycznej nauczyciela akademickiego, a jeśli nie, to czy jednostka mogłaby zaproponować stosowne zmiany. Poproszono również o odpowiedź na pytanie, czy wyniki oceny zajęć dydaktycznych są uwzględniane w okresowej ocenie nauczycieli akademickich (tabela 8). 12

13 Tabela 8. Opinia na temat kryteriów i trybu dokonywania okresowej oceny nauczycieli akademickich określonych w załączniku nr 4 do Statutu UKSW Kryterium Jednostka SP SJO SWF Adekwatność nakładu pracy dydaktycznej nauczyciela akademickiego do wymogów załącznika 4 do Statutu UKSW Propozycja zmian w załączniku 4 do Statutu UKSW Ankieta jest przygotowana pod kątem pracowników naukowo-dydaktycznych nie uwzględniając całej specyfiki jednostki stricte dydaktycznej (pojawiają się np. pytania o ilość wypromowanych doktorantów, publikacje naukowe, opiekę nad kołami naukowymi) Uwzględnianie wyników ankiet oceny zajęć dydaktycznych w okresowej ocenie nauczycieli akademickich * + tak, - nie Źródło: OBJKiE Spośród badanych tylko SJO zgłosiło propozycję zmiany w dokumentacji związanej z okresową ocen. Jednostka zwraca uwagę, że wzór sprawozdania z oceny okresowej pracownika dydaktycznego zatrudnionego w ogólnouczelnianej jednostce dydaktycznej (załącznik nr 3 do zarządzenia nr 65/2015 Rektora UKSW z dnia 14 grudnia 2015 r. w sprawie ustalenia wzorów sprawozdań z oceny okresowej nauczycieli akademickich w UKSW) nie jest dostosowany do specyfiki takiej jednostki. Pojawiają się w nim kryteria, które nie mają związku z pracą nauczycieli zatrudnionych w takich jednostkach. Przy okazji zmian statutu i załączników do niego wskazany jest też przegląd i poprawa wzorów sprawozdań z oceny okresowej. 13

14 3. Wnioski i rekomendacje 3.1. Wnioski Każda z badanych ogólnouczelnianych jednostek dydaktycznych zajmuje się wąskim obszarem kształcenia, które uzupełnia ofertę wydziałów w zakresie: nauki języków obcych (SJO), wychowania fizycznego (SWF) czy umiejętności pedagogicznych (SP). Działają one na dużo mniejszą skalę niż wydziały, o czym może świadczyć też realizacja strategii rozwoju w roku 2015/2016. Trudno jest zresztą ocenić związek działalności jednostek z przyjętą strategią ze względu na udzielenie przez nie bardzo lakonicznych odpowiedzi. Można też mieć wątpliwości co do skuteczności wewnętrznego systemu zapewniania jakości kształcenia w tych jednostkach czy zespoły ds. jakości, które powinny być w nich powołane, mogą pełnić jednocześnie funkcje, które na wydziałach są przypisane zarówno wydziałowym komisjom ds. jakości kształcenia, jak i wydziałowym komisjom dydaktycznym innymi słowy, czy przy małych zasobach kadrowych realne jest spełnienie zarówno funkcji zapewniania, jak i oceniania jakości kształcenia, jeśli nie, to w jaki sposób ten system powinien działa.? Jednostki nie wywiązują się z obowiązku zebrania opinii nauczycieli akademickich na temat realizacji efektów kształcenia, w związku z tym należy ustalić, czy i jak powinny wykonywać to zadanie. Nie ma pełnych danych na temat tego, czy procedura zapobiegania zjawiskom negatywnym związanym z procesem kształcenia, opisana w Księdze procedur jakości kształcenia, jest rzeczywiście w tych jednostkach stosowana ani czy jest skuteczna. Z pewnością wymaga ona dopracowania. Tylko jedna jednostka opublikowała uśrednione wyniki ankiety oceny zajęć na swojej stronie internetowej, chociaż nastąpiło to dopiero po wypełnieniu karty samooceny. Zarówno SJO, jak i SWF twierdzą, że analizują wyniki tych ankiet i podejmują w odpowiedzi na nie stosowne działania. W SP ankiety oceny zajęć nie są prowadzone. Coroczna uchwała Senatu UKSW w sprawie oceny jakości kształcenia nie ma dużego wpływu na poprawę jakości kształcenia w ogólnouczelnianych jednostkach dydaktycznych. 14

15 3.2. Rekomendacje Aktualne pozostają rekomendacje dotyczące pełnego wykorzystania potencjału ogólnouczelnianych jednostek dydaktycznych zgłoszone w raporcie podsumowującym zeszłoroczną edycję badania samooceny. Warto dodać, że SWF ma przed sobą perspektywę znacznej poprawy warunków lokalowych, które w dużym stopniu ograniczały jego funkcjonowanie i wpływały na negatywną ocenę studentów uczestniczących w zajęciach z wychowania fizycznego planowana jest budowa hali sportowej na terenie kampusu uniwersyteckiego. Ze względu na zapotrzebowanie na kształcenie w zakresie języków obcych wśród studentów, doktorantów, pracowników i osób spoza uczelni warto też inwestować w rozwój SJO. Wydaje się, że SP mogłoby w większym stopniu zaistnieć na forum Uniwersytetu, poza tym konieczne jest w tej jednostce uruchomienie ankiet oceny zajęć. Ponadto można wskazać następujące rekomendacje: Należy uwzględnić ogólnouczelniane jednostki dydaktyczne w strategii promocji uczelni. Należy zweryfikować procedury wewnętrznego systemu zapewniania jakości kształcenia odnoszące się do ogólnouczelnianych jednostek dydaktycznych (funkcjonowanie zespołów ds. jakości kształcenia, kwestia zapewniania i oceniania jakości kształcenia przez te same osoby, weryfikacja efektów kształcenia) i włączyć przedstawicieli tych jednostek w prace nad zmianą zarządzenia. Należy zweryfikować procedury określone w Księdze procedur jakości kształcenia i dopasować je do specyfiki ogólnouczelnianych jednostek dydaktycznych oraz włączyć przedstawicieli tych jednostek w prace nad nowym dokumentem. Warto włączyć przedstawicieli ogólnouczelnianych jednostek dydaktycznych w przygotowywanie corocznej analizy SWOT uczelni, aby w większym stopniu uwzględniać potrzeby tych jednostek. Wskazane byłoby, aby ogólnouczelniane jednostki dydaktyczne miały swoich przedstawicieli w Uczelnianej Komisji ds. Jakości Kształcenia dzięki temu uczestniczyłyby w bieżących pracach nad rzecz jakości kształcenia. Jednostki powinny publikować na swojej stronie internetowej wyniki ankiety oceny zajęć warto przy tym opracować bardziej użyteczny i atrakcyjny sposób prezentacji wyników jako informacji zwrotnej dla studentów. Razem z zastrzeżeniami wydziałów dotyczącymi okresowej oceny nauczycieli akademickich należy przekazać Komisji Statutowej, pracującej obecnie nad zmianą 15

16 Statutu UKSW, uwagę zgłoszoną przez SJO (wzór sprawozdania z oceny okresowej pracownika dydaktycznego zatrudnionego w ogólnouczelnianej jednostce dydaktycznej nie jest dostosowany do specyfiki takiej jednostki i pojawiają się w nim kryteria, które nie mają związku z pracą nauczycieli zatrudnionych w takich jednostkach). 16

17 Spis tabel Tabela 1. Realizacja strategii jednostki w roku 2015/ Tabela 2. Wykorzystanie wyników oceny zajęć dydaktycznych przeprowadzonej w roku 2015/ Tabela 3. Wykorzystanie wyników badania oceny uczelni przez studentów przeprowadzonego w 2015 r Tabela 4. Organizacja szkoleń lub warsztatów dla pracowników dydaktycznych w roku 2015/ Tabela 5. Przeciwdziałanie negatywnym zjawiskom związanym z procesem kształcenia w ogólnouczelnianych jednostkach dydaktycznych... 9 Tabela 6. Ocena realizacji zakładanych efektów kształcenia przez nauczycieli akademickich w ogólnouczelnianych jednostkach dydaktycznych Tabela 7. Realizacja zaleceń z uchwały 63/2015 Senatu UKSW przez ogólnouczelniane jednostki dydaktyczne Tabela 8. Opinia na temat kryteriów i trybu dokonywania okresowej oceny nauczycieli akademickich określonych w załączniku nr 4 do Statutu UKSW