W tegorocznej edycji Próbnego Egzaminu Gimnazjalnego z Operonem otrzymują Państwo Plan powtórzeniowy. Został on przygotowany do arkuszy z tych

Transkrypt

1

2 W tegorocznej edycji Próbnego Egzaminu Gimnazjalnego z Operonem otrzymują Państwo Plan powtórzeniowy. Został on przygotowany do arkuszy z tych przedmiotów, z których uczniowie danej klasy pisali próbny egzamin. Plan zawiera propozycję zadań do trzech obszarów wymagań ogólnych (odbiór wypowiedzi i wykorzystanie zawartych w nich informacji, analiza i interpretacja tekstów kultury, tworzenie wypowiedzi). Zadania można realizować dowolnie jako pracę domową, trening na lekcji, sprawdzenie opanowanych umiejętności lub materiał ćwiczeniowy na dodatkowych zajęciach.

3 Zadanie 1. Czy [ ] nieobecność gwary w świadomości językowej to duchowy zysk, czy strata? pyta młodzież. A ja odpowiadam z pełnym przekonaniem, że strata i to nie tylko duchowa, ale i stylistyczna. Gwary sięgają bowiem korzeni naszej ojczystej mowy (jeszcze przed ostatnią wojną czynnie posługiwała się nimi absolutna większość Polaków), a najbardziej archaiczne spośród nich jak gwara podhalańska, kaszubska czy śląska zachowały do dziś takie formy i kategorie gramatyczne, które z polszczyzny ogólnej już dawno temu odeszły [ ]. Trzeba tu też powiedzieć, że tylko uporczywe trzymanie się gwary chroni nieraz przed językowym wynarodowieniem, czego chlubnym przykładem są w naszych dziejach Ślązacy. Jeśli zaś bogactwo systemu stylistycznego języka mierzyć liczbą wariantów przypadających na poszczególne sytuacje życiowe, to wypada wtedy powiedzieć, że obecność elementów gwarowych pomnaża zasób form możliwych do wykorzystania w procesach porozumiewania się ludzi. [ ] O emocjonalno-stylistycznej sile gwary dobrze wiedzą najwięksi mistrzowie świata, jak chociażby urodzony w Starym Sączu ks. prof. Józef Tischner, który kończąc w Ludźmierzu swą podniosłą w formie i treści mowę pogrzebową nad trumną z prochami Kazimierza Przerwy-Tetmajera, przenoszonymi z Warszawy do Zakopanego powiedział: Bracie Kazimierzu! Była gmła. Było w Twoim żywocie dużo gmły. Casem w tyj gmle nie widziołeś ludzi, a casym ludzie nie widzieli Ciebie. Ale dziś syćko ustąpiło. Zelazne wrota otwarły sie. Matka Boska patrzy na Cie, a Ty patrzys na Niom, jak patrzołeś wtedy, kieś był dzieckiem. Widać, ze my wzajemnie sie potrzebujemy. Ty potrzebujes nasego pacierza, my potrzebujemy Twojego świata, owocu Twojej tęskności. Tak Bóg fcioł i tak sie stało. Swój przyseł do swojego. Za ten świat, coś go dlo nos stworzył, bier nas pocierz. Bier telo, kielo ci ino trza. Amen. [ ] A obecnym na uroczystości aż dech w piersiach zaparło Czy wy tę siłę gwary czujecie, moi młodzi przyjaciele? pytam na spotkaniach we Wrocławiu, w Oleśnicy, Bolesławcu, Świdnicy. Jeśli nie czujecie, to ją przynajmniej uszanujcie, bo nią posługiwały się nieprzerwanie pokolenia, bo z niej wszyscy wyszliśmy, bo takie są nasze wspólne, polskie korzenie. Jan Miodek, Korzenie naszej mowy [w:] Przez lata ze słowem polskim, Wrocław W mowie pogrzebowej zacytowanej w tekście ks. prof. J. Tischner zastosował A. archaizację języka. B. stylizację gwarową. C. neologizmy słowotwórcze. D. język ogólnonarodowy. 3 Język polski

4 Zadanie 2. Czy [ ] nieobecność gwary w świadomości językowej to duchowy zysk, czy strata? pyta młodzież. A ja odpowiadam z pełnym przekonaniem, że strata i to nie tylko duchowa, ale i stylistyczna. Gwary sięgają bowiem korzeni naszej ojczystej mowy (jeszcze przed ostatnią wojną czynnie posługiwała się nimi absolutna większość Polaków), a najbardziej archaiczne spośród nich jak gwara podhalańska, kaszubska czy śląska zachowały do dziś takie formy i kategorie gramatyczne, które z polszczyzny ogólnej już dawno temu odeszły [ ]. Trzeba tu też powiedzieć, że tylko uporczywe trzymanie się gwary chroni nieraz przed językowym wynarodowieniem, czego chlubnym przykładem są w naszych dziejach Ślązacy. Jeśli zaś bogactwo systemu stylistycznego języka mierzyć liczbą wariantów przypadających na poszczególne sytuacje życiowe, to wypada wtedy powiedzieć, że obecność elementów gwarowych pomnaża zasób form możliwych do wykorzystania w procesach porozumiewania się ludzi. [ ] O emocjonalno-stylistycznej sile gwary dobrze wiedzą najwięksi mistrzowie świata, jak chociażby urodzony w Starym Sączu ks. prof. Józef Tischner, który kończąc w Ludźmierzu swą podniosłą w formie i treści mowę pogrzebową nad trumną z prochami Kazimierza Przerwy-Tetmajera, przenoszonymi z Warszawy do Zakopanego powiedział: Bracie Kazimierzu! Była gmła. Było w Twoim żywocie dużo gmły. Casem w tyj gmle nie widziołeś ludzi, a casym ludzie nie widzieli Ciebie. Ale dziś syćko ustąpiło. Zelazne wrota otwarły sie. Matka Boska patrzy na Cie, a Ty patrzys na Niom, jak patrzołeś wtedy, kieś był dzieckiem. Widać, ze my wzajemnie sie potrzebujemy. Ty potrzebujes nasego pacierza, my potrzebujemy Twojego świata, owocu Twojej tęskności. Tak Bóg fcioł i tak sie stało. Swój przyseł do swojego. Za ten świat, coś go dlo nos stworzył, bier nas pocierz. Bier telo, kielo ci ino trza. Amen. [ ] A obecnym na uroczystości aż dech w piersiach zaparło Czy wy tę siłę gwary czujecie, moi młodzi przyjaciele? pytam na spotkaniach we Wrocławiu, w Oleśnicy, Bolesławcu, Świdnicy. Jeśli nie czujecie, to ją przynajmniej uszanujcie, bo nią posługiwały się nieprzerwanie pokolenia, bo z niej wszyscy wyszliśmy, bo takie są nasze wspólne, polskie korzenie. Autor tekstu zachęca do A. uczenia się gwary swojego regionu. B. poznawania gwar różnych regionów. C. pielęgnowania języków regionalnych. D. wprowadzenia obowiązku nauki gwary. Jan Miodek, Korzenie naszej mowy [w:] Przez lata ze słowem polskim, Wrocław Język polski

5 Zadanie 3. Czy [ ] nieobecność gwary w świadomości językowej to duchowy zysk, czy strata? pyta młodzież. A ja odpowiadam z pełnym przekonaniem, że strata i to nie tylko duchowa, ale i stylistyczna. Gwary sięgają bowiem korzeni naszej ojczystej mowy (jeszcze przed ostatnią wojną czynnie posługiwała się nimi absolutna większość Polaków), a najbardziej archaiczne spośród nich jak gwara podhalańska, kaszubska czy śląska zachowały do dziś takie formy i kategorie gramatyczne, które z polszczyzny ogólnej już dawno temu odeszły [ ]. Trzeba tu też powiedzieć, że tylko uporczywe trzymanie się gwary chroni nieraz przed językowym wynarodowieniem, czego chlubnym przykładem są w naszych dziejach Ślązacy. Jeśli zaś bogactwo systemu stylistycznego języka mierzyć liczbą wariantów przypadających na poszczególne sytuacje życiowe, to wypada wtedy powiedzieć, że obecność elementów gwarowych pomnaża zasób form możliwych do wykorzystania w procesach porozumiewania się ludzi. [ ] O emocjonalno-stylistycznej sile gwary dobrze wiedzą najwięksi mistrzowie świata, jak chociażby urodzony w Starym Sączu ks. prof. Józef Tischner, który kończąc w Ludźmierzu swą podniosłą w formie i treści mowę pogrzebową nad trumną z prochami Kazimierza Przerwy-Tetmajera, przenoszonymi z Warszawy do Zakopanego powiedział: Bracie Kazimierzu! Była gmła. Było w Twoim żywocie dużo gmły. Casem w tyj gmle nie widziołeś ludzi, a casym ludzie nie widzieli Ciebie. Ale dziś syćko ustąpiło. Zelazne wrota otwarły sie. Matka Boska patrzy na Cie, a Ty patrzys na Niom, jak patrzołeś wtedy, kieś był dzieckiem. Widać, ze my wzajemnie sie potrzebujemy. Ty potrzebujes nasego pacierza, my potrzebujemy Twojego świata, owocu Twojej tęskności. Tak Bóg fcioł i tak sie stało. Swój przyseł do swojego. Za ten świat, coś go dlo nos stworzył, bier nas pocierz. Bier telo, kielo ci ino trza. Amen. [ ] A obecnym na uroczystości aż dech w piersiach zaparło Czy wy tę siłę gwary czujecie, moi młodzi przyjaciele? pytam na spotkaniach we Wrocławiu, w Oleśnicy, Bolesławcu, Świdnicy. Jeśli nie czujecie, to ją przynajmniej uszanujcie, bo nią posługiwały się nieprzerwanie pokolenia, bo z niej wszyscy wyszliśmy, bo takie są nasze wspólne, polskie korzenie. W ostatnim zdaniu tekstu znajdują się czasowniki A. w trybie przypuszczającym i oznajmującym. B. w trybie oznajmującym i rozkazującym. C. wyłącznie w trybie oznajmującym. D. we wszystkich trzech trybach. Jan Miodek, Korzenie naszej mowy [w:] Przez lata ze słowem polskim, Wrocław Zadanie 4. W zdaniu W pierwszej chwili myślał, że się pomylił. występuje zdanie podrzędne A. podmiotowe. B. dopełnieniowe. C. orzecznikowe. D. okolicznikowe. 5 Język polski

6 Zadanie 5. Wskaż odpowiedź zawierającą frazeologizm. A. rozległy się pojękiwania B. zaczerwienił się raptownie C. wykonał obrót D. je mi z ręki Zadanie 6. Które wypowiedzenia zawierają imiesłowowy równoważnik zdania? I. Szczerze mówiąc, wyglądała dość głupawo. II. Zupełnie wstrząsnął nim fakt, że była taka sama jak zawsze. III. Rozległ się ostry dzwonek, tramwaj odjechał, uwożąc Matyldę. A. tylko III B. I i II C. I i III D. I, II i III Zadanie 7. I Znalazłem się był raz w wielkim chrześcijan natłoku, Gdzie jest biuro lasek, płaszczów i marek*; Każdy za swój chwytał zégarek, Nie ufając bliźniej ręce i oku! II Jeden tylko Mąż zwrócił moją uwagę Z przezornością albowiem szczególnieszą Łączył wdzięk i względność, i powagę W niczym od chrześcijańskiej nie zimniejszą III Któż jest? pytam tyle uprzejmy dla gości, Śród podejrzewających się bliźnich owych? (Był to strażnik figur-woskowych Z pobliskiego muzeum-ciekawości! ) * marek znak, marka, znaczek identyfikacyjny. Podmiot liryczny w wierszu występuje w A. 3. os. l.mn. B. 1. os. l.poj. C. 3. os. l.poj. D. 1. os. l.mn. Cyprian Norwid, Grzeczność [w:] tegoż, Vade-mecum, Wrocław 1990, s Język polski

7 Zadanie 8. I Znalazłem się był raz w wielkim chrześcijan natłoku, Gdzie jest biuro lasek, płaszczów i marek*; Każdy za swój chwytał zégarek, Nie ufając bliźniej ręce i oku! II Jeden tylko Mąż zwrócił moją uwagę Z przezornością albowiem szczególnieszą Łączył wdzięk i względność, i powagę W niczym od chrześcijańskiej nie zimniejszą III Któż jest? pytam tyle uprzejmy dla gości, Śród podejrzewających się bliźnich owych? (Był to strażnik figur-woskowych Z pobliskiego muzeum-ciekawości! ) * marek znak, marka, znaczek identyfikacyjny. W drugiej strofie wiersza występują rymy A. regularne męskie o układzie abab. B. nieregularne żeńskie o układzie abba. C. regularne żeńskie o układzie abab. D. nieregularne żeńskie o układzie abab. Cyprian Norwid, Grzeczność [w:] tegoż, Vade-mecum, Wrocław 1990, s Zadanie 9. Na podstawie znajomości treści całego utworu Zemsta Aleksandra Fredry oceń prawdziwość zdań dotyczących postaci Papkina. Zaznacz literę P, jeśli zdanie jest prawdziwe, lub literę F, jeśli zdanie jest fałszywe Papkin mówi o nadchodzącej śmierci, bo jest przekonany, że Rejent otruł go winem. Papkinowi nie zależy na pieniądzach w sakiewce, ponieważ i bez nich jest bardzo bogaty. Papkin zwraca się do Cześnika o podpis na sporządzonym przez siebie testamencie Na prośbę Klary Papkin udał się do domu Rejenta. P F P P P F F F 7 Język polski

8 Zadanie 10. Który z wymienionych elementów ułatwia wystawienie Zemsty na scenie? A. Zastosowanie komizmu języka i sytuacji. B. Obecność wielu różnorodnych bohaterów. C. Nadanie tekstowi formy wierszowanej. D. Podział tekstu na główny i poboczny. Zadanie 11. Wyrazy dwór i zamek to przykłady A. synonimów. B. antonimów. C. archaizmów. D. homonimów. Zadanie 12. W zdaniu Położony na skraju urodzajnych Żuław Malbork stał się wkrótce głównym ośrodkiem administracyjnym kraju. występuje podmiot A. gramatyczny. B. domyślny. C. szeregowy. D. logiczny. 8 Język polski

9 Zadanie 13. Ksiądz Jan Twardowski powiedział: Nauka, wbrew utartemu mniemaniu, jest raczej ciągłą, twórczą niepewnością, a nie zbiorem pewników. Napisz rozprawkę, w której ustosunkujesz się do powyższej tezy. Przywołaj w argumentacji dwa własne przykłady. Pamiętaj, że twoja praca powinna zająć co najmniej połowę wyznaczonego miejsca. 9 Język polski

10 10 Język polski

11 Zadanie 14. Grzeczność nie jest nauką łatwą ani małą wyraź swoją opinię na ten temat w formie rozprawki. Odwołaj się do własnych doświadczeń oraz co najmniej jednego wybranego utworu literackiego poznanego w gimnazjum. Pamiętaj, że twoja praca powinna zająć co najmniej połowę wyznaczonego miejsca. 11 Język polski

12 Język polski

13 Zadanie 15. Nie ma tego złego, co by na dobre nie wyszło to współczesna wersja przysłowia zamieszczonego przez Fredrę w motcie poprzedzającym Zemstę. Odwołując się do tego dramatu oraz dwóch innych utworów poznanych w gimnazjum, uzasadnij słuszność słów zawartych w przysłowiu. Swoim rozważaniom nadaj formę rozprawki. Pamiętaj, że twoja praca powinna zająć co najmniej połowę wyznaczonego miejsca. 13 Język polski

14 14 Język polski

15 Zadanie 16. Napisz rozprawkę, w której uzasadnisz sąd: Rodzina jest źródłem szczęścia dla człowieka. W argumentacji posłuż się trzema przykładami z literatury. Pamiętaj, że twoja praca powinna zająć co najmniej połowę wyznaczonego miejsca. 15 Język polski

16 16 Język polski

17 ODPOWIEDZI: Zadanie 1. B Zadanie 2. C Zadanie 3. B Zadanie 4. B Zadanie 5. D Zadanie 6. C Zadanie 7. B Zadanie 8. C Zadanie P, 9.2. F, 9.3. P, 9.4. F Zadanie 10. D Zadanie 11. D Zadanie 12. A 17 Język polski