29 problemów z rozliczaniem VAT w 2018 roku

Transkrypt

1 29 problemów z rozliczaniem VAT w 2018 roku

2 Autorzy: Rafał Kuciński, prawnik, specjalista w zakresie VAT, Kierownik Grupy Tematycznej: Norbert Pawlikowski Wydawca: Marta Grabowska-Peda Redaktor: Rafał Kuciński ISBN: Copyright by Wiedza i Praktyka sp. z o.o. Warszawa 2018 Skład i łamanie: Raster Studio Wiedza i Praktyka sp. z o.o. ul. Łotewska 9a, Warszawa tel , faks Niniejszy e-book chroniony jest prawem autorskim. Przedruk materiałów bez zgody wydawcy jest zabroniony. Zakaz nie dotyczy cytowania publikacji z powołaniem się na źródło. Zaproponowane w niniejszym poradniku wskazówki, porady i interpretacje dotyczą sytuacji typowych. Ich zastosowanie w konkretnym przypadku może wymagać dodatkowych, pogłębionych konsultacji. Publikowane rozwiązania nie mogą być traktowane jako oficjalne stanowisko organów i urzędów państwowych. W związku z powyższym redakcja nie może ponosić odpowiedzialności prawnej za zastosowanie zawartych w poradniku wskazówek, przykładów, informacji itp. do konkretnych przypadków.

3 1. Czy przy braku środków na rachunku VAT podatek można zapłacić z konta podstawowego? Pytanie: Skoro konto VAT służyć ma wyłącznie do obsługi należności VAT, to jak mam postąpić w przypadku, gdy na koncie VAT nie ma jeszcze środków lub są one niewystarczające na pokrycie zobowiązania w tym podatku, wynikającego z wystawionych faktur? Należność za wystawione faktury otrzymuję bowiem z reguły po dniach, a VAT muszę regulować zawsze 25. dnia każdego miesiąca. Czy można zatem to konto zasilić środkami zgromadzonymi na koncie podstawowym? W sytuacji gdy na rachunku VAT nie będzie środków wystarczających na opłacenie VAT od dokonywanych zakupów, kwoty tego podatku należy opłacić ze zwykłego rachunku (z wykorzystaniem mechanizmu podzielonej płatności lub bez). Przypomnijmy, iż z początkiem lipca 2018 r. weszły w życie przepisy art. 108a-108d ustawy o VAT określające mechanizm podzielonej płatności. Istotą tego mechanizmu będzie rozdzielenie płatności za nabyty towar lub usługę w taki sposób, że część zapłaty odpowiadająca wartości sprzedaży netto jest płacona przez nabywcę na rachunek bankowy dostawcy, zaś pozostała część odpowiadająca kwocie VAT na specjalne konto dostawcy (tzw. rachunek VAT), którego środkami dostawca może dysponować w bardzo ograniczony sposób. Do stosowania mechanizmu podzielonej płatności konieczne jest posiadanie przez dostawców towarów i usług rachunku VAT. W związku z tym 1 lipca 2018 r. dodane zostały również przepisy art. 62a ustawy Prawo bankowe oraz art. 3b ustawy o SKOK-ach (obie zmiany wynikają z ustawy zmieniającej). W myśl tych przepisów rachunek VAT jest bezpłatnie otwierany i prowadzony przez banki i SKOK-i dla każdego nowego posiadacza rachunku (bez potrzeby zawarcia odrębnej umowy). Z kolei w art. 7 i 8 ustawy nowelizującej z 15 grudnia 2017 r. znajdują się przepisy przejściowe nakazujące bankom i SKOK-om otworzyć rachunki VAT dla obecnych posiadaczy rachunków. Z kolei przepisy dodawanego art. 62b ustawy Prawo bankowe (przepisy te są odpowiednio stosowane do rachunków VAT prowadzonych przez SKOK-i) określają, jakimi kwotami rachunek VAT może uznawany oraz obciążany. Z przepisów tych wynika, że rachunek VAT może być obciążany, między innymi, w celu dokonania płatności kwoty odpowiadającej kwocie podatku od towarów i usług z tytułu nabycia towarów lub usług na rachunek VAT (zob. art. 62b ust. 2 pkt 1 lit. a ustawy Prawo bankowe). Nie oznacza to jednak, że od 1 lipca 2018 r. kwoty VAT od dokonywanych zakupów mogą być dokonywane wyłącznie z rachunku VAT. Kwoty te nadal mogą być opłacane ze zwykłych 3

4 rachunków (innymi słowy, opłacanie VAT z rachunku VAT jest opcją, z której podatnicy mogą, lecz nie muszą korzystać; podobnie ma się rzecz z pozostałymi dopuszczalnymi formami obciążania rachunku VAT). A zatem w sytuacji, gdy na rachunku VAT nie będzie środków wystarczających na opłacenie VAT od dokonywanych zakupów, kwoty tego podatku należy opłacić ze zwykłego rachunku (z wykorzystaniem mechanizmu podzielonej płatności lub bez). Art. 108a ustawy z 11 marca 2004 r. o podatku od towarów i usług (tekst jedn.: Dz.U. z 2017 r., poz ze zm.). Art. 62b ustawy z 29 sierpnia 1997 r. Prawo bankowe (tekst jedn.: Dz.U. z 2017 r. poz ze zm.). 2. Czy podzielona płatność dotyczy także jednostek samorządu terytorialnego? Pytanie: Czy w jednostce samorządu terytorialnego (miasto na prawach powiatu, ok. 100 jednostek podległych) od 1 lipca 2018 r. obowiązkowe jest wprowadzenie podzielonej płatności? Jak technicznie powinno to wyglądać? Czy rachunki VAT powinny być otwarte do każdego rachunku rozliczeniowego w podległej jednostce organizacyjnej? Czy też należy je otworzyć bezpośrednio w gminie (nie mamy CUW)? Tak, jednostki samorządu terytorialnego będą obowiązane posiadać rachunki VAT. Z początkiem lipca 2018 r. weszły w życie przepisy art. 108a 108d ustawy o VAT określające mechanizm podzielonej płatności (split payment). Istotą tego mechanizmu jest rozdzielenie płatności za nabyty towar lub usługę w taki sposób, że część zapłaty odpowiadająca wartości sprzedaży netto jest płacona przez nabywcę na rachunek bankowy dostawcy, pozostała zaś część odpowiadająca kwocie VAT na specjalne konto dostawcy (tzw. rachunek VAT), którego środkami dostawca może dysponować w bardzo ograniczony sposób. Dzięki temu dostawca zważywszy, że nie otrzymuje całej kwoty brutto od nabywcy na swój zwykły rachunek bankowy nie będzie mógł przy przeprowadzaniu transakcji gospodarczych mających na celu wyłudzanie podatku VAT szybko zniknąć, zatrzymując dla własnych korzyści podatek VAT należny fiskusowi. Nie ma wyłączenia stosowania przepisów określających mechanizm podzielonej płatności do jednostek samorządu terytorialnego. W konsekwencji również jednostki samorządu terytorialnego będą obowiązane posiadać rachunki VAT. Rachunki VAT banki oraz SKOK-i prowadzić będą do wszystkich rachunków rozliczeniowych z zastrzeżeniem, że dla rachunków rozliczeniowych prowadzonych dla 4

5 tego samego posiadacza bank lub SKOK prowadzić będzie jeden rachunek VAT, niezależnie od liczby prowadzonych dla tego posiadacza rachunków rozliczeniowych (zob. art. 62a ust. 1 i 3 ustawy Prawo bankowe). Zwrócić należy uwagę, że w przytoczonych przepisach mowa jest o posiadaczach rachunków rozliczeniowych, a nie podatnikach. W konsekwencji uważam, że jednostki organizacyjne jednostek samorządu terytorialnego we własnym imieniu posiadające rachunki bankowe powinny posiadać odrębne rachunki VAT. Z punktu widzenia VAT oznaczać to będzie posiadanie przez jednostki samorządu terytorialnego znacznej liczby (kilkudziesięciu, czasem kilkuset, a nawet kilku tysięcy) rachunków VAT. Niestety, brak jest jak na razie wyjaśnień Ministerstwa Finansów w tej kwestii. Wskazać na zakończenie należy, iż obowiązek tworzenia rachunków VAT obciąża banki i SKOK-i, a nie posiadaczy rachunków. W konsekwencji jednostki samorządu terytorialnego nie muszą podejmować żadnych działań w celu utworzenia rachunków VAT. Art. 108a 108d ustawy z 11 marca 2004 r. o podatku od towarów i usług (tekst jedn.: Dz.U. z 2017 r. poz ze zm.). Art. 62a ust. 1 i 3 ustawy z 29 sierpnia 1997 r. Prawo bankowe (Dz.U. z 2017 r. poz ze zm.). 3. Sprawdź, jak poprawnie odliczać VAT od samochodu Pytanie: Osoba fizyczna prowadzi działalność gospodarczą w formie ryczałtu ewidencjonowanego. Używa do tej działalności samochód prywatny, niewprowadzony jako środek trwały. Czy aby odliczyć VAT od paliwa i innych wydatków samochodowych od samochodu niewprowadzonego do ewidencji środków trwałych, musi być prowadzona kilometrówka? Czy kupując samochód na firmę i wprowadzając go do ewidencji środków trwałych, będzie można odliczyć VAT? Czy sprzedając samochód firmowy, przychód z tej sprzedaży też będzie opodatkowany ryczałtem 8,5%? Na podstawie art. 86 ust. 1 ustawy o VAT podatnikom przysługuje prawo do odliczania podatku naliczonego przy nabywaniu towarów i usług, w tym paliwa, do samochodów wykorzystywanych do wykonywania czynności opodatkowanych. Dotyczy to również samochodów prywatnych, które nie zostały wprowadzone do środków trwałych. Uprawnienie to przysługuje bez konieczności prowadzenia ewidencji przebiegu. 5

6 Inaczej ma się rzecz, jeżeli chodzi o kwotę podatku naliczonego przy dokonywaniu takich zakupów. Kwota podatku naliczonego w przypadku wydatków związanych z pojazdami samochodowymi jest ograniczona do 50% kwoty podatku (zob. art. 68a ust. 1 ustawy o VAT). Tylko niektóre pojazdy samochodowe uprawniają do dokonywania pełnych odliczeń. Są to: 1) pojazdy samochodowe uprawniające do pełnych odliczeń ze względu na swoje cechy, 2) pozostałe pojazdy samochodowe; pojazdy należące do tej grupy uprawniają do pełnych odliczeń, jeżeli sposób ich wykorzystywania przez podatnika, zwłaszcza określony w ustalonych przez niego zasadach ich używania, dodatkowo potwierdzony prowadzoną przez podatnika dla tych pojazdów ewidencją przebiegu, wyklucza ich użycie do celów niezwiązanych z działalnością gospodarczą (zob. art. 86a ust. 1 w zw. z art. 86a ust. 3 pkt 1 lit. a w zw. z art. 86a ust. 4 pkt 1 ustawy o VAT); pojazdy należące do tej grupy należy zgłaszać naczelnikom urzędu skarbowego, składając informacje VAT-26 (zob. art. 86a ust. 12 ustawy o VAT). W świetle powyższego o ile prywatny samochód, o którym mowa, nie uprawnia do dokonywania pełnych odliczeń ze względu na swoje cechy (jest to mało prawdopodobne) jednym z warunków dokonywania pełnych odliczeń jest prowadzenie ewidencji przebiegu. Jeżeli warunek ten nie jest spełniony, kwota podatku naliczonego przy nabywaniu towarów i usług, w tym paliwa, dotyczących tego samochodu jest ograniczona do 50%. Podobnie będzie się miała rzecz w przypadku zakupu samochodu na firmę i wprowadzenia go do środków trwałych. Podatek VAT z tytułu jego nabycia będzie mógł zostać odliczony, jednak o ile nie będzie to samochód uprawniający do dokonywania pełnych odliczeń ze względu na swoje cechy lub nie będą spełnione wskazane warunki kwota podatku naliczonego przy jego nabyciu będzie ograniczona do 50%. Przychody z odpłatnego zbycia środków trwałych są opodatkowane ryczałtem według stawki 3% (zob. art. 12 ust. 1 pkt 5 lit. f ustawy o ryczałcie). A zatem przychód ze sprzedaży wskazanego samochodu wprowadzonego do środków trwałych będzie opodatkowany według tej właśnie stawki (nie stawki 8,5%). Art. 86 ust. 1 oraz art. 86a ustawy z 11 marca 2004 r. o podatku od towarów i usług (tekst jedn.: Dz.U. z 2017 r. poz ze zm.). Art. 12 ust. 1 pkt 5 lit f ustawy z 20 listopada 1998 r. o zryczałtowanym podatku dochodowym od niektórych przychodów osiąganych przez osoby fizyczne (tekst jedn.: Dz.U. z 2017 r. poz ze zm.). 6

7 4. Jakie są skutki podatkowe sprzedaży samochodu osobie fizycznej? Pytanie: W 2007 roku zakupiłem na fakturę używany samochód Audi A6, od którego odliczyłem 60% VAT. Samochód zamortyzował się całkowicie w 2010 roku. W marcu 2018 sprzedałem go osobie fizycznej na fakturę z paragonem z kasy fiskalnej. Czy to będzie prawidłowa ewidencja sprzedaży środka trwałego? Czy należy od sprzedaży zapłacić cały VAT? Czy sporządza się jakieś dodatkowe dokumenty związane z tą sprzedażą i zakończeniem ewidencjonowania w środkach trwałych? Faktura dokumentująca sprzedaż na rzecz osoby fizycznej nieprowadzącej działalności gospodarczej nie musi być obowiązkowo wystawiona, chyba że nabywca zgłosi takie żądanie. Jeśli jednak faktura zostanie wystawiona, to w przypadku sprzedaży środka trwałego nie trzeba później ewidencjonować sprzedaży na kasie fiskalnej. Podatnicy VAT dokonujący sprzedaży na rzecz innego podatnika VAT mają obowiązek wystawienia faktury (art. 106b ust. 1 pkt 1 ustawy o VAT). Z kolei przez sprzedaż rozumie się m.in. odpłatną dostawę towarów na terytorium kraju (art. 2 pkt 22 ustawy o VAT). Natomiast w przypadku, gdy sprzedaż następuję na rzecz osoby fizycznej nieprowadzące działalności gospodarczej, to nie trzeba wystawiać faktury. Jednakże obowiązek taki zaistnieje, jeśli nabywca zgłosi żądanie wystawienia faktury w terminie 3 miesięcy, licząc od końca miesiąca, w którym dostarczono towar (art. 106b ust. 3 ustawy o VAT). Wystawienie faktury mimo braku żądania ze strony osoby fizycznej nieprowadzące działalności gospodarczej nie jest błędem, co oznacza, że zachowanie takie jest prawidłowe. W przypadku gdy sprzedaż następuje na rzecz osób fizycznych nieprowadzących działalności gospodarczej, podatnicy VAT mają obowiązek ją zaewidencjonować na kasie fiskalnej, chyba że są z tego obowiązku zwolnieni. Zgodnie z 2 ust. 1 rozporządzenia w sprawie zwolnień z obowiązku prowadzenia ewidencji przy zastosowaniu kas rejestrujących zwalnia się z obowiązku ewidencjonowania w danym roku podatkowym, nie dłużej jednak niż do 31 grudnia 2018 r., czynności wymienione w załączniku do rozporządzenia. Natomiast pod poz. 50 załącznika do tego rozporządzenia wymieniono dostawę towarów i świadczenie usług, które na podstawie przepisów o podatku dochodowym są zaliczane przez podatnika do środków trwałych oraz wartości niematerialnych i prawnych podlegających amortyzacji, jeżeli czynności te w całości zostały udokumentowane fakturą. Z treści powyższego wynika, że sprzedaż samochodu, który stanowił Pański środek trwały nie musiała być zaewidencjonowana na kasie fiskalnej, gdyż została uprzednio wystawiona faktura. 7

8 Jeśli jednak wykazał Pan sprzedaż na kasie fiskalnej, to nie można uznać, że popełnił Pan błąd. Miał Pan do tego prawo mimo braku takiego obowiązku. Zgodnie z art. 22n ust. 2 pkt 13 ustawy o PIT podatnicy prowadzący podatkową księgę przychodów i rozchodów są obowiązani do prowadzenia ewidencji środków trwałych oraz wartości niematerialnych i prawnych, zawierającej, z zastrzeżeniem ust. 3, co najmniej datę likwidacji oraz jej przyczynę albo datę zbycia. Z treści powyższego przepisu wynika, że w ewidencji środków trwałych powinien Pan zamieścić datę sprzedaży samochodu. Natomiast ustawa o PIT nie wprowadza obowiązku sporządzenia dokumentu do celów ewidencji środków trwałych na okoliczność zbycia samochodu. Art. 2 pkt 22, art. 106b ust. 1 pkt 1, ust. 3 ustawy z 11 marca 2004 r. o podatku od towarów i usług (tekst jedn.: Dz.U. z 2017 r. poz ze zm.). Art. 22n ust. 2 pkt 13 ustawy z 26 lipca 1991 r. o podatku dochodowym od osób fizycznych (tekst jedn.: Dz.U. z 2018 r. poz. 200 ze zm.). 2 ust. 1 rozporządzenia ministra finansów z 20 grudnia 2017 r. w sprawie zwolnień z obowiązku prowadzenia ewidencji przy zastosowaniu kas rejestrujących (Dz.U. z 2017 r. poz. 2454). Jakub Rychlik 5. Jak rozliczyć sprzedaż nowego samochodu klientowi z innego kraju UE? Pytanie: Jesteśmy spółką z o.o., która zajmuje się handlem samochodami. Sprzedaliśmy nowe auto dla klienta z Anglii, który prowadzi tam działalność, ale nie jest zarejestrowany jako podatnik VAT UE. Nie figuruje w systemie VIES. Czy w takim przypadku należy wystawić fakturę ze stawką 23% i wykazać w deklaracji VAT-7 jako sprzedaż krajową? W przedstawionej sytuacji możliwe jest potraktowanie dostawy (sprzedaży) samochodu jako wewnątrzwspólnotowej dostawy towarów, zastosowanie do niej stawki 0% oraz wystawienie faktury z tą właśnie stawką podatku VAT. Jedną z czynności podlegających opodatkowaniu podatkiem VAT jest wewnątrzwspólnotowa dostawa towarów (art. 5 ust. 1 pkt 5 ustawy o VAT). Aby wystąpiła wewnątrzwspólnotowa dostawa towarów, nabywca powinien być zarejestrowany jako podatnik VAT-UE (art. 13 ust. 2 pkt 1 i 2 ustawy o VAT). Od zasady tej istnieją dwa wyjątki. Jeden z nich dotyczy transakcji, których przedmiotem są nowe środki transportu (pojęcie nowych środków transportu definiuje przepis art. 2 pkt 10 ustawy o VAT), a więc między innymi, 8

9 samochody osobowe, które przejechały nie więcej niż 6000 kilometrów lub od momentu dopuszczenia ich do użytku upłynęło nie więcej niż 6 miesięcy. Do dostaw towarów dochodzi również w przypadkach, gdy nabywcą jest niezarejestrowany jako podatnik VAT-UE podmiot działający (zamieszkujący) w innym niż Rzeczpospolita Polska państwie członkowskim (zob. art. 13 ust. 2 pkt 4 ustawy o VAT). W konsekwencji, przykładowo, do wewnątrzwspólnotowej dostawy nowego środka transportu dochodzi również wówczas, gdy nabywcą jest brytyjska firma, która nie jest zarejestrowana jako podatnik VAT- -UE. A zatem w przedstawionej sytuacji możliwe jest potraktowanie dostawy (sprzedaży) samochodu jako wewnątrzwspólnotowej dostawy towarów, zastosowanie do niej stawki 0% oraz wystawienie faktury z tą właśnie stawką VAT. Oczywiście prawo do zastosowania stawki 0% należy udokumentować, a sposób zależy od rodzaju przemieszczenia samochodu do Wielkiej Brytanii. Niezależnie od scenariusza ponieważ nabywcą przedmiotowego samochodu jest podmiot, o którym mowa w art. 13 ust. 2 pkt 4 ustawy o VAT kopię wystawionej faktury lub dane w niej zawarte jesteście Państwo obowiązani, w terminie 14 dni od dnia dokonania dostawy, przesłać do wyznaczonej jednostki, o której mowa w art. 97 ust. 17 ustawy o VAT (zob. art. 106g ust. 4 ustawy o VAT), tj. do Izby Administracji Skarbowej w Poznaniu, jak również sporządzić dokument wywozu, o którym mowa w art. 42 ust. 5 ustawy o VAT (zob. art. 42 ust. 6 ustawy o VAT; dokument ten jest sporządzany na formularzu oznaczonym symbolem VAT-22). Spełnianie warunków zastosowania stawki 0% do wewnątrzwspólnotowej dostawy samochodu, o której mowa, nie jest obowiązkowe. Możliwe jest w związku z tym potraktowanie tej dostawy jako dostawy krajowej opodatkowanej stawką 23%. Zastrzec jednak należy, że nie wyłączy to obowiązku naliczenia przez nabywcę brytyjskiego podatku VAT z tytułu wewnątrzwspólnotowego nabycia nowego środka transportu, a więc spowoduje, że w istocie będzie on obowiązany do zapłacenia podatku VAT dwukrotnie. Art. 5 ust. 1 pkt 5, art. 13, art. 42 oraz art. 106g ust. 4 ustawy z 11 marca 2004 r. o podatku od towarów i usług (tekst jedn.: Dz.U. z 2017 r. poz ze zm.). 9

10 6. Zobacz, jak rozliczyć VAT przy prywatnej sprzedaży samochodu wykupionego z leasingu Pytanie: Prowadzę firmę jednoosobową (KPiR, VAT). Chcę wziąć w leasing operacyjny samochód osobowy. Wiem, że przy wykupie muszę wziąć samochód na firmę. Czyli na fakturze będzie nazwa firmy i moje nazwisko. Rejestracja po leasingu będzie na moje nazwisko. Czy mogę nie wprowadzać tego samochodu do firmy po wykupie i zostawić auto do użytku prywatnego? Czy w takim razie będę mógł sprzedać ten samochód po 6 miesiącach bez płacenia żadnego podatku? Jeżeli wykupi Pan samochód z leasingu prywatnie, jego sprzedaż po upływie sześciu miesięcy (licząc od końca miesiąca, w którym nastąpi wykup) nie spowoduje powstania przychodu podlegającego opodatkowaniu PIT. Przez umowę leasingu finansujący zobowiązuje się, w zakresie działalności swego przedsiębiorstwa, nabyć rzecz od oznaczonego zbywcy na warunkach określonych w tej umowie i oddać tę rzecz korzystającemu do używania albo używania i pobierania pożytków przez czas oznaczony, a korzystający zobowiązuje się zapłacić finansującemu w uzgodnionych ratach wynagrodzenie pieniężne, równe co najmniej cenie lub wynagrodzeniu z tytułu nabycia rzeczy przez finansującego (art Kodeksu cywilnego). Stronami tej umowy jest finansujący (firma leasingowa) oraz korzystający. Korzystającym może być, m.in., osoba fizyczna prowadząca działalność gospodarczą. Mając to na uwadze, wyjaśnić pragnę, że przepisy prawa cywilnego nie przewidują, aby osoby fizyczne prowadzące działalność gospodarczą miały odrębną osobowość prawną od tych osób działających prywatnie. W konsekwencji nie ma przeszkód, aby osoba fizyczna prowadząca działalność gospodarczą wykupiła samochód osobowy prywatnie (mimo że leasing był na firmę ). Nie jest zatem tak, że na fakturze dokumentującej wykup przedmiotowego samochodu z leasingu wskazywana była nazwa Pańskiej firmy (zwłaszcza że nazwa firmy osoby fizycznej nigdy nie jest obligatoryjnym elementem faktury). Wskazane jest w związku z tym, aby jeżeli ma to być wykup prywatny na fakturze dokumentującej wykup samochodu z leasingu nie była wskazywana nazwa Pańskiej firmy. Wskazanie takiej nazwy rodzić bowiem może podejrzenie, że w istocie samochód z leasingu wykupił Pan, działając w charakterze przedsiębiorcy. Mając na uwadze powyższe, wyjaśnić pragnę, że wykup prywatny samochodu będącego przedmiotem leasingu operacyjnego powoduje, że samochód ten nigdy nie staje się składnikiem 10

11 majątku firmy osoby fizycznej prowadzącej działalność gospodarczą. W konsekwencji przychód z ewentualnej sprzedaży takiego samochodu powstaje według mnie tylko, jeżeli sprzedaż nastąpi przed upływem pół roku, licząc od końca miesiąca, w którym nastąpiło nabycie (wykup z leasingu) samochodu (zob. art. 10 ust. 1 pkt 8 lit. d ustawy o PIT). Co istotne, stanowisko powyższe potwierdzają zarówno sądy administracyjne (zob. przykładowo wyrok WSA w Poznaniu z 11 grudnia 2013 r., sygn. akt I SA/Po 574/13 czy wyrok WSA w Gliwicach z 23 lutego 2015 r., sygn. akt I SA/Gl 1028/14), jak również od niedawna organy podatkowe. Wcześniej organy podatkowe reprezentowały odmienne stanowisko, tj. uważały, że przychód ze sprzedaży samochodu wykupionego prywatnie z firmowego leasingu operacyjnego stanowi przychód z pozarolniczej działalności gospodarczej, który powstaje także, jeżeli sprzedaż nastąpi po upływie pół roku, licząc od końca miesiąca, w którym nastąpił wykup z leasingu (zob. przykładowo interpretację Izby Skarbowej w Bydgoszczy z 1 sierpnia 2011 r. ITPB1/ /11/PSZ, interpretację Izby Skarbowej w Warszawie z 25 listopada 2011 r. IPPB1/ /11-2/AM, czy interpretację Izby Skarbowej w Katowicach z 24 czerwca 2013 r. IBPBI/1/ /13/ESz). Jak czytamy w interpretacji indywidualnej dyrektora Izby Skarbowej w Łodzi z 5 listopada 2015 r. (sygn. IPTPB3/ /15-2/RR), ( ) W sytuacji gdy po zakończeniu umowy leasingu operacyjnego Wnioskodawca wykupi samochód, o którym mowa we wniosku, od leasingodawcy z przeznaczeniem na cele osobiste (prywatne, niezwiązane z działalnością gospodarczą), to przychód ze sprzedaży nie powstanie, jeżeli zbycie samochodu osobowego będzie miało miejsce po upływie pół roku, licząc od końca miesiąca, w którym nastąpiło jego nabycie. Natomiast jeżeli odpłatne zbycie ww. samochodu nastąpi przed upływem ww. terminu, to przychód uzyskany z tej sprzedaży będzie stanowił przychód, o którym mowa w art. 10 ust. 1 pkt 8 lit. d ww. ustawy, do którego mają zastosowanie zasady opodatkowania właściwe dla tego źródła przychodu. Z kolei w stanowiącym zmianę interpretacji indywidualnej piśmie ministra finansów z 25 lutego 2016 r. (sygn. DD KZU) czytamy, że ( ) Skoro wykupiony po zakończeniu umowy leasingu samochód nie będzie przez Wnioskodawczynię wykorzystywany w działalności gospodarczej i nie zostanie zaliczony do składników majątku firmy, wymienionych w art. 14 ust. 2 pkt 1 ustawy, to przychód uzyskany ze sprzedaży tego samochodu nie będzie stanowił przychodu z działalności gospodarczej. Przychód ze sprzedaży tego samochodu należy zakwalifikować do źródła przychodów, o którym mowa w art. 10 ust. 1 pkt 8 lit. d ustawy, czyli do odpłatnego zbycia rzeczy. W sytuacji gdy zbycie samochodu miało miejsce po upływie pół roku, licząc od końca miesiąca, w którym nastąpiło jego nabycie, obowiązek podatkowy po stronie Wnioskodawczyni nie powstanie. 11

12 Jeżeli zatem wykupi Pan samochód z leasingu prywatnie, jego sprzedaż po upływie sześciu miesięcy (licząc od końca miesiąca, w którym nastąpi wykup) nie spowoduje powstania przychodu podlegającego opodatkowaniu podatkiem dochodowym od osób fizycznych (oczywiście, o ile w międzyczasie przepisy nie ulegną zmianie). W takim przypadku sprzedaż samochodu nie będzie również podlegać opodatkowaniu VAT. Można zatem stwierdzić, że sprzedaż samochodu będzie mogła zostać dokonana bez konieczności płacenia przez Pana żadnego podatku. Art ustawy z 23 kwietnia 1964 r. Kodeks cywilny (tekst jedn.: Dz.U. z 2018 r., poz ze zm.). Art. 10 ust. 1 pkt 8 lit. d ustawy z 26 lipca 1991 r. o podatku dochodowym od osób fizycznych (tekst jedn.: Dz.U. z 2018 r. poz. 200 ze zm.). Art. 5 ustawy z 11 marca 2004 r. o podatku od towarów i usług (tekst jedn.: Dz.U. z 2017 r. poz ze zm.). 7. Jak rozliczyć sprzedaż samochodu kupionego na podstawie faktury VAT marża? Pytanie: W styczniu 2016 roku zakupiono jako środek trwały samochód osobowy na podstawie faktury VAT marża, bez VAT. Samochód ten obecnie chcę sprzedać. Czy mogę dokonać sprzedaży tego samochodu na podstawie faktury VAT marża? Jestem podatnikiem VAT i w czasie użytkowania korzystałem z odliczenia VAT w wysokości 50% na paliwo, drobne naprawy itp. Jaka wartość samochodu powinna być na fakturze? Wartość zakupu to zł, obecna wartość księgowa to zł. Samochód stanowiący środek trwały, nabyty na podstawie faktury VAT marża, może zostać zbyty na zasadzie VAT marży. Przy zbyciu samochodu podatnik powinien wystawić fakturę VAT marża. Powinien również ująć Pan transakcję nabycia i sprzedaży w ewidencji prowadzonej do celów obrotu na zasadzie marży. Ponieważ marża w tym przypadku wyniesie 0 zł, podatnik nie zapłaci VAT. Zauważmy, że na podstawie art. 120 ust. 4 ustawy o VAT, w przypadku podatnika dokonującego dostawy towarów używanych, dzieł sztuki, przedmiotów kolekcjonerskich lub antyków nabytych uprzednio przez tego podatnika w ramach prowadzonej działalności, w celu odprzedaży, podstawą opodatkowania podatkiem jest marża stanowiąca różnicę między kwotą sprzedaży a kwotą nabycia, pomniejszona o kwotę podatku. 12

13 Przez kwotę sprzedaży rozumie się całkowitą kwotę, którą podatnik otrzymał lub ma otrzymać z tytułu dostawy towarów od nabywcy lub osoby trzeciej, wliczając w to otrzymane dotacje, subwencje i inne dopłaty bezpośrednio związane z tą dostawą, podatki, cła, opłaty i inne należności o podobnym charakterze oraz koszty dodatkowe, takie jak prowizje, koszty opakowania, transportu i ubezpieczenia, którymi podatnik obciąża nabywcę, z wyłączeniem kwot, o których mowa w art. 29a ust. 7 (art. 120 ust. 1 pkt 5 ustawy o VAT). Natomiast przez kwotę nabycia rozumie się wszystkie składniki wynagrodzenia, o których mowa w pkt 5, które dostawca towarów otrzymał lub ma otrzymać od podatnika (art. 120 ust. 1 pkt 6 ustawy o VAT). Do potrzeb stosowania szczególnej procedury w zakresie dostawy towarów używanych ustawodawca w art. 120 ust. 1 pkt 4 ustawy o VAT określił, że przez towary używane rozumie się ruchome dobra materialne nadające się do dalszego użytku w ich aktualnym stanie lub po naprawie, inne niż określone w pkt 1 3 oraz inne niż metale szlachetne lub kamienie szlachetne Opodatkowanie w systemie marży jest ograniczone do pewnej kategorii towarów używanych oraz istotne jest przy tym, od kogo towary używane zostały nabyte. Przepisy ustawy o VAT przewidują stosowanie szczególnej procedury opodatkowania dostawy między innymi towarów używanych, polegającej na opodatkowaniu marży. Jest to wyjątek od ogólnej reguły opodatkowania obrotu, czyli kwoty stanowiącej zapłatę z tytułu sprzedaży, pomniejszonej o kwotę należnego podatku. Ta szczególna procedura dotyczy jednak tylko dostawy towarów używanych, które podatnik nabył od określonej kategorii podmiotów. Należy podkreślić, że do stosowania szczególnej procedury opodatkowania marżą uprawnieni są podatnicy, którzy dokonują dostawy towarów nabytych w okolicznościach wymienionych w art. 120 ust. 10 ustawy o VAT. Jak wynika z przepisu art. 120 ust. 4 ustawy o VAT, warunkiem niezbędnym do zastosowania tej procedury jest to, aby towary zostały nabyte ostatecznie w celu odprzedaży. Zatem do sprzedaży towarów używanych może mieć zastosowanie szczególna procedura w zakresie dostawy towarów używanych zawarta w art. 120 ustawy o VAT, o ile spełnione zostaną warunki określone w art. 120 ust. 4 i ust. 10 ustawy o VAT. Jeśli więc przy zakupie samochodu (przy nabyciu, którego nie przysługiwało prawo do odliczenia VAT lub był on zakupiony w systemie VAT marża) zakładał Pan, że po pewnym czasie go odprzeda, to nie ma przeszkód, aby zastosował Pan procedurę opodatkowania marży. Marża od sprzedaży samochodów używanych opodatkowana jest według stawki 23% VAT. Art. 120 ustawy z 11 marca 2004 r. o podatku od towarów i usług (tekst jedn.: Dz.U. z 2017 r. poz ze zm.). Andrzej Pietrzak 13

14 8. Czy spółka wykreślona z rejestru podatników VAT może dokonać importu usług? Pytanie: Spółka z o.o. została wykreślona z rejestru VAT i na dzień dzisiejszy nadal nie jest podatnikiem VAT. Jednym ze wspólników jest obywatel amerykański posiadający w USA własną firmę. Spółka 6 lipca przekazała na jego konto firmowe w USA zaliczkę na zakup towarów i pokrycie kosztów transportu lotniczego do Warszawy. W dniu 20 lipca otrzymała fakturę za zakupiony towar i fakturę za koszt wysyłki. Czy spółka musi sporządzać jakieś deklaracje VAT? Czy występuje import usług w zakresie transportu i jak go rozliczyć? Odpowiedzi na pytania zależą od tego, czy spółka pomimo wykreślenia z rejestru podatników VAT jest w związku z działalnością przygotowawczą do podjęcia działalności podatnikiem VAT. Pojęcie podatnika VAT jest często utożsamiane z podatnikami zarejestrowanymi (zwłaszcza w przypadku polskich podatników jako czynni podatnicy VAT). Tak jednak nie jest, gdyż podatnikami VAT są wszystkie podmioty wykonujące samodzielnie działalność gospodarczą w rozumieniu VAT (zob. art. 15 ust. 1 ustawy o VAT). W konsekwencji podatnikami VAT są nie tylko podatnicy zarejestrowani (w Polsce jako podatnicy VAT czynni lub podatnicy VAT zwolnieni), ale również podatnicy niezarejestrowani. Jednocześnie działalność gospodarcza w rozumieniu VAT obejmuje również działalność przygotowawczą, tj. czynności (w tym zakupy) dokonywane w celu i z zamiarem rozpoczęcia przyszłej działalności gospodarczej (zob. wyrok Trybunału Sprawiedliwości Unii Europejskiej z 14 lutego 1985 r. w sprawie o sygn. akt 268/83). Nie jest w związku z tym wykluczone, że pomimo wykreślenia z rejestru podatników VAT spółka, o której mowa, jest podatnikiem VAT (tyle że niezarejestrowanym). Oznaczałoby to, że spółka jest w przedstawionej sytuacji najprawdopodobniej zobowiązana do rozpoznania importu usługi transportowej. W tym celu powinna złożyć deklarację VAT-9M i wpłacić do urzędu skarbowego podatek należny. Gdyby jednak spółka, o której mowa, nie była podatnikiem VAT, nie ciążyłyby na niej w przedstawionej sytuacji żadne obowiązki w zakresie VAT. Obowiązek rozpoznawania importu usług obciąża bowiem wyłącznie podatników (bez względu na rejestrację VAT-UE lub obowiązek dokonania takiej rejestracji) oraz osoby prawne niebędące podatnikami, które są zarejestrowane albo obowiązane do zarejestrowania jako podatnicy VAT-UE (zob. art. 17 ust. 1 pkt 4 lit. b tiret pierwsze ustawy o VAT). 14

15 Art. 15 ust. 1 oraz art. 17 ust. 1 pkt 4 ustawy z 11 marca 2004 r. o podatku od towarów i usług (tekst jedn.: Dz.U. z 2017 r. poz ze zm.). 9. Zobacz, kto musi rozliczyć VAT od usługi utrzymania czystości dla firmy z UE Pytanie: Spółka z o.o. zajmująca się administrowaniem nieruchomości, zarejestrowana jako czynny podatnik VAT i VAT UE, otrzymała od kontrahenta zarejestrowanego w Wielkiej Brytanii i posiadającego NIP UTR ((Unique Tax Reference Number) fakturę kosztową za usługę utrzymania czystości na nieruchomości położonej w Polsce. Wartość faktury wystawiona jest i walucie PLN oraz w GBP. Na fakturze brak informacji odnośnie VAT. Proszę o informację, która ze stron powinna w tym przypadku dokonać rozliczenia podatku? Do rozliczenia VAT z tytułu świadczenia wskazanej usługi obowiązana jest w ramach importu usług polska spółka z o.o. Podmiotami obowiązanymi do rozliczania VAT są podatnicy dokonujący dostaw (sprzedaży) towarów lub świadczenia usług. W drodze wyjątku od tej zasady niekiedy podmiotami obowiązanymi do rozliczania VAT są jednak nabywcy towarów i usług. Dotyczy to przypadków, dla których przepisy przewidują tzw. mechanizm samoobliczenia podatku (reverse charge mechanizm). W Polsce przypadki takie określają przepisy art. 17 ust. 1 pkt 4 7 ustawy o VAT. Importem usług ustawodawca nazywa sytuację, w której dochodzi do świadczenia usług, z tytułu których podatnikiem jest usługobiorca (zob. art. 2 pkt 9 ustawy o VAT), a więc gdy w niewielkim uproszczeniu podatnik posiadający siedzibę działalności gospodarczej lub stałe miejsce prowadzenia działalności gospodarczej na terytorium kraju (względnie osoba prawna niebędąca podatnikiem mająca siedzibę działalności gospodarczej na terytorium kraju) nabywa usługi od podatnika nieposiadającego siedziby działalności gospodarczej lub stałego miejsca prowadzenia działalności gospodarczej na terytorium Polski (zob. art. 17 ust. 1 pkt 4 ustawy o VAT). Aby wystąpił import usług, miejsce świadczenia nabywanej przez podatnika od podatnika zagranicznego usługi musi znajdować się na terytorium kraju (tylko bowiem wówczas dochodzi do świadczenia podlegającej opodatkowaniu w Polsce usługi zob. art. 5 ust. 1 pkt 1 ustawy o VAT). 15

16 Miejscem świadczenia usług związanych z nieruchomościami jest miejsce położenia nieruchomości (zob. art. 28e ustawy o VAT). Do usług związanych z nieruchomościami zalicza się przy tym, między innymi, utrzymanie, remont i naprawę budynku lub jego części, łącznie z takimi pracami jak sprzątanie, układanie płytek, tapetowanie i układanie parkietu (zob. art. 31a ust. 2 lit. k unijnego rozporządzenia wykonawczego). Powoduje to, że miejsce świadczenia nabywanych przez Państwa usług utrzymania czystości nieruchomości położonej w Polsce znajduje się na terytorium kraju. Nabywanie tych usług od brytyjskiej firmy (która jak zakładam nie posiada na terytorium Polski stałego miejsca prowadzenia działalności gospodarczej) stanowi zatem dla Państwa import usług. Art. 2 pkt 9 w zw. z art. 17 ust. 1 pkt 4, art. 5 ust. 1 pkt 1 oraz art. 28e ustawy z 11 marca 2004 r. o podatku od towarów i usług (tekst jedn.: Dz.U. z 2017 r. poz ze zm.). Art. 31a ust. 2 lit. k wykonawczego Rady (UE) nr 282/2011 z 15 marca 2011 r. ustanawiającego środki wykonawcze do dyrektywy 2006/112/WE w sprawie wspólnego systemu podatku od wartości dodanej Dz. Urz. UE L 77/1 z 23 marca 2011 r. ze zm.). 10. Sprawdź, czy prace ziemne korzystają z mechanizmu odwrotnego obciążenia Pytanie: Firma wykonuje usługi prac ziemnych i transport przy budowie boiska dla głównego wykonawcy. Czy wystawić fakturę z odwrotnym obciążeniem, czy VAT 23%? Należy wystawić fakturę z odwrotnym obciążeniem (o ile firma ta nie korzysta ze zwolnienia podmiotowego, a główny wykonawca jest zarejestrowany jako czynny podatnik VAT). Przypomnijmy, że od 1 stycznia 2017 r. na podstawie art. 17 ust. 1 pkt 8 ustawy o VAT mechanizmem odwrotnego obciążenia objęte może być świadczenie usług stanowiących roboty budowlane, tj. usług wymienionych w poz dodanego z początkiem 2017 roku załącznika nr 14 do ustawy o VAT (są to usługi sklasyfikowane w grupowaniach stosowanego dla celów podatkowych PKWIU z 2008 roku). Świadczenie takich usług jest objęte mechanizmem odwrotnego obciążenia, jeżeli spełnione są łącznie trzy warunki: 1) są świadczone przez podatnika, który nie korzysta ze zwolnienia podmiotowego, 2) nabywcą usługi jest podatnik zarejestrowany jako czynny podatnik VAT, 3) usługodawca świadczy usługę jako podwykonawca (zob. art. 17 ust. 1h ustawy o VAT). 16

17 Do usług wymienionych w załączniku nr 14 do ustawy o VAT należą, między innymi, roboty ziemne oraz roboty związane z kopaniem rowów i wykopów oraz przemieszczaniem ziemi (PKWiU ). Takie właśnie usługi jak wynika z treści pytania wykonuje firma, o której mowa. Jednocześnie przedmiotowe usługi firma świadczy na rzecz głównego wykonawcy (czyli nie bezpośrednio dla inwestora), co oznacza, że usługi te świadczy jako podwykonawca. W tej sytuacji o ile firma ta nie korzysta ze zwolnienia podmiotowego, a główny wykonawca jest zarejestrowany jako czynny podatnik VAT świadczenie przedmiotowych usług objęte jest mechanizmem odwrotnego obciążenia. Świadczenie tych usług firma powinna zatem udokumentować fakturą bez danych dotyczących stawki i kwoty podatku VAT (art. 106e ust. 4 pkt 1 ustawy o VAT), a w zamian z adnotacją odwrotne obciążenie (art. 106e ust. 1 pkt 18 ustawy o VAT). Art. 17 ust. 1 pkt 8, art. 17 ust. 1h oraz art. 106e ustawy z 11 marca 2004 r. o podatku od towarów i usług (tekst jedn.: Dz.U. z 2017 r. poz ze zm.). 11. Poznaj sposób rozliczenia zakupu usługi udokumentowanego fakturą z adnotacją reverse charge Pytanie: Jestem podmiotem czynnym i posiadam rejestrację VAT UE. Zajmuję się opodatkowaną sprzedażą towarów. Podatnik VAT czynny z UE (francuski) wykonywał usługi na moją rzecz. Otrzymałam fakturę, którą muszę uregulować. Jest na niej zapis Auto-liquidation, Auto reverse charge. Jak mam ją ująć w deklaracji VAT, w jakich pozycjach? Podmiotami obowiązanymi do rozliczania VAT są podatnicy dokonujący dostaw (sprzedaży) towarów lub świadczenia usług. W drodze wyjątku od tej zasady niekiedy podmiotami obowiązanymi do rozliczania VAT są jednak nabywcy towarów i usług. Dotyczy to przypadków, dla których przepisy przewidują tzw. mechanizm samoobliczenia podatku (ang. reverse charge mechanizm). W Polsce przypadki takie określają przepisy art. 17 ust. 1 pkt 4 7 ustawy o VAT). Dotyczy to między innymi importu usług. Importem usług ustawodawca nazywa sytuację, w której dochodzi do świadczenia usług, z tytułu których podatnikiem jest usługobiorca (zob. art. 2 pkt 9 ustawy o VAT), a więc gdy w niewielkim uproszczeniu podatnik posiadający siedzibę działalności gospodarczej lub stałe miejsce prowadzenia działalności 17

18 gospodarczej na terytorium kraju (względnie osoba prawna niebędąca podatnikiem, mająca siedzibę na terytorium kraju, zarejestrowana lub obowiązana do zarejestrowania się jako podatnik VAT-UE), nabywa usługi od podatnika nieposiadającego siedziby działalności gospodarczej lub stałego miejsca prowadzenia działalności gospodarczej na terytorium Polski (zob. art. 17 ust. 1 pkt 4 ustawy o VAT). Aby wystąpił import usług, miejsce świadczenia nabywanej przez podatnika od podatnika zagranicznego usługi musi znajdować się na terytorium Polski (tylko bowiem wówczas dochodzi do świadczenia podlegającej opodatkowaniu w Polsce usługi art. 5 ust. 1 pkt 1 ustawy o VAT). Mając to na uwadze, zakładam, że na podstawie art. 28b ust. 1 ustawy o VAT (przepis ten stanowi, że miejscem świadczenia usług w przypadku świadczenia usług na rzecz podatnika jest miejsce, w którym podatnik będący usługobiorcą posiada siedzibę działalności gospodarczej) miejsce świadczenia wskazanej usługi znajduje się na terytorium kraju, a w konsekwencji jej nabycie stanowi dla Pani import usług. Oznacza to, że jest Pani zobowiązana do wykazania importu przedmiotowej usługi (zapewne ze stawką 23%) zważywszy, że została ona nabyta od podatnika z innego państwa członkowskiego i ma do niej zastosowanie art. 28b ust. 1 ustawy o VAT w poz. 29 i 30 deklaracji VAT-7/VAT-7K. Wskazać także należy, że kwota podatku należnego z tytułu importu usług stanowi jednocześnie kwotę podatku naliczonego (zob. art. 86 ust. 2 pkt 4 lit. a ustawy o VAT), która na zasadach ogólnych podlega odliczeniu. Jeżeli zatem przedmiotową usługę nabyła Pani w związku z prowadzoną działalnością opodatkowaną, jest Pani uprawniona do odliczenia jako kwoty podatku naliczonego kwoty podatku należnego z tytułu importu usługi, o której mowa. W tym celu przedmiotowy import usług należy również wykazać w poz. 45 i 46 deklaracji VAT-7/VAT-7K. Art. 2 pkt 9, art. 5 ust. 1 pkt 1, art. 17 ust. 1 pkt 4, art. 28b ust. 1 oraz art. 86 ust. 2 pkt 4 lit. a ustawy z 11 marca 2004 r. o podatku od towarów i usług (tekst jedn.: Dz.U. z 2017 r. poz ze zm.). 12. W jaki sposób poprawnie wystawiać faktury sprzedaży na potrzeby JPK? Pytanie: Spółka dotychczas wystawiała faktury sprzedaży przy użyciu plików Excel, które nie umożliwiają przekonwertowanie ich na pliki XML i wysłanie jako JPK_FA. Czy 18

19 w 2018 roku należy bezwzględnie zacząć wystawiać faktury sprzedaży przy użyciu programu, który umożliwia wygenerowanie JPK_FA? Jeżeli tak, to od kiedy należy to zrobić najpóźniej? Nie ma ani nie jest planowane wprowadzenie przepisów wymagających od podatników wystawiania faktur przy użyciu programów komputerowych umożliwiających generowanie plików JPK_FA. Z art. 193a 1 Ordynacji podatkowej wynika, że w przypadku prowadzenia ksiąg podatkowych przy użyciu programów komputerowych organ podatkowy może żądać przekazania całości lub części tych ksiąg oraz dowodów księgowych za pomocą środków komunikacji elektronicznej lub na informatycznych nośnikach danych, w postaci elektronicznej odpowiadającej strukturze logicznej, o której mowa w art. 193a 2 Ordynacji podatkowej, wskazując rodzaj ksiąg podatkowych oraz okres, którego dotyczą. Z kolei art. 193a 2 Ordynacji podatkowej stanowi, że struktura logiczna postaci elektronicznej ksiąg podatkowych oraz dowodów księgowych, z uwzględnieniem możliwości wytworzenia jej z programów informatycznych używanych powszechnie przez przedsiębiorców oraz automatycznej analizy danych, jest dostępna w Biuletynie Informacji Publicznej na stronie podmiotowej urzędu obsługującego ministra właściwego do spraw finansów publicznych. To właśnie dane w postaci elektronicznej odpowiadającej strukturze logicznej, o której mowa w art. 193a 2 Ordynacji podatkowej, stanowią jednolity plik kontrolny. Przepisy te weszły w życie 1 lipca 2016 r., jednak obowiązki z nich wynikające większość podatników obejmują dopiero od 1 lipca 2018 r. (zob. art. 29 ustawy z 10 września 2015 r. o zmianie ustawy Ordynacja podatkowa oraz niektórych innych ustaw). Zapewne dotyczy to również spółki, o której mowa. Mając to na uwadze, wyjaśnić trzeba, że nie ma ani nie jest planowane wprowadzenie przepisów wymagających od podatników wystawiania faktur przy użyciu programów komputerowych umożliwiających generowanie plików JPK_FA. W konsekwencji podatnicy mogą i nadal będą mogli wystawiać faktury w dowolny sposób (nawet ręcznie). Stosowanie takich programów jest dla podatników jedynie ułatwieniem, gdyż wyłącza konieczność szukania sposobu na wygenerowanie plików JPK_FA, jeżeli organ podatkowy zażąda przekazania tych plików. Niemniej jednak do decyzji podatników należy to, czy będą korzystać z tej możliwości, czy też nie. Art. 193a ustawy z 29 sierpnia 1997 r. Ordynacja podatkowa (tekst jedn.: Dz.U. z 2018 r. poz. 800 ze zm.). 19

20 13. Jak ujmować zbiorcze zapisy w ewidencji VAT oraz plikach JPK VAT? Pytanie: Podatnik prowadzi komis samochodowy opodatkowany na zasadach ogólnych. Wystawia faktury przychodowe w systemie VAT marża. Faktury te wystawiane są zarówno dla osób fizycznych, jak i dla osób prowadzących działalność gospodarczą. Czy prawidłowe będzie wykazywanie tych faktur w ewidencji sprzedaży do celów JPK jednym zapisem księgowym, np. jako zestawienie sprzedaży z kasy fiskalnej, czy każda faktura VAT marża wystawiona dla osób prowadzących działalność powinna być wykazana w pliku JPK_VAT oddzielnie? W przedstawionej sytuacji koniczne jest odrębne księgowanie w ewidencji VAT faktur (w tym faktur wystawianych po wystawieniu paragonu) wystawianych osobom fizycznym prowadzącym działalność gospodarczą. W konsekwencji konieczne jest odrębne ujmowanie takich faktur w plikach JPK_VAT. Z obowiązującego od 1 stycznia 2017 r. brzmienia art. 109 ust. 3 ustawy o VAT wynika, że ewidencja VAT powinna zawierać dane niezbędne do prawidłowego sporządzenia deklaracji podatkowej oraz informacji podsumowującej, którymi są w szczególności: 1) dane niezbędne do określenia przedmiotu i podstawy opodatkowania, 2) dane niezbędne do określenia wysokości kwoty podatku należnego oraz korekt podatku należnego, 3) dane niezbędne do określenia kwoty podatku naliczonego obniżającej kwotę podatku należnego oraz korekt podatku naliczonego, 4) dane niezbędne do określenia kwoty podatku podlegającej wpłacie do urzędu skarbowego lub zwrotowi z tego urzędu, 5) inne dane służące identyfikacji poszczególnych transakcji, w tym numer, za pomocą którego kontrahent jest zidentyfikowany na potrzeby podatku lub podatku od wartości dodanej. Zwrócić należy uwagę na ostatni z punktów, tj. wymóg wskazywania w ewidencji VAT innych danych służących identyfikacji poszczególnych transakcji. Do końca 2016 roku wskazywanie takich danych w ewidencji VAT nie było konieczne. Wymóg ten powoduje, że przynajmniej zdaniem organów podatkowych od 1 stycznia 2017 r. w ewidencji VAT powinny być wykazywane również faktury wystawiane po wystawieniu paragonu, dotyczące transakcji dokonywanych na rzecz podatników (w uproszczeniu firm). Jak czytamy w interpretacji indywidualnej dyrektora Izby Skarbowej w Warszawie z 21 listopada 2016 r. (sygn IPPP RR): 20

21 ( ) Wnioskodawca nie będzie mógł (jak dotychczas) sprzedaży na rzecz podmiotów prowadzących działalność gospodarczą ujmować w rejestrze sprzedaży VAT pod pozycją stanowiącą obrót wynikający z miesięcznego raportu fiskalnego sprzedaży dla wszystkich klientów (zarówno osób fizycznych nieprowadzących działalności gospodarczej, jak i podmiotów prowadzących działalność gospodarczą), ponieważ każdemu podmiotowi prowadzącemu działalność gospodarczą przypisany jest inny numer identyfikatora podatkowego. Zatem w rejestrze sprzedaży fakturę VAT dokumentującą sprzedaż paliwa na rzecz konkretnego kontrahenta prowadzącego działalność gospodarczą Spółka powinna ująć w odrębnej pozycji, zawierającej wszystkie elementy wskazane w art. 109 ust. 3 ustawy o VAT. Inaczej ma się rzecz w przypadku faktur wystawianych osobom prywatnym, kiedy to numer VAT (czyli NIP) kontrahenta nie jest wskazywany. Powoduje to, że w takich przypadkach nie jest konieczne wykazywanie faktur wystawionych do sprzedaży udokumentowanej paragonem również w ewidencji VAT. Takie też stanowisko zajął dyrektor Izby Skarbowej w Warszawie w cytowanej powyżej interpretacji indywidualnej z 21 listopada 2016 r. (sygn IPPP RR), w której czytamy, że: ( ) Strona nie ma i nie będzie miała (od 1 stycznia 2017 r.) obowiązku ewidencjonowania sprzedaży na rzecz osób fizycznych nieprowadzących działalności gospodarczej oraz rolników ryczałtowych udokumentowanej fakturami VAT (z podpiętymi paragonami) w innych niż kasa rejestrująca ewidencjach VAT. Wskazany wymóg wyłącza również według mnie możliwość zbiorczego księgowania faktur w ewidencji VAT. Zapisy takie nie zawierają bowiem danych służących identyfikacji poszczególnych transakcji. Uważam zatem, że w przedstawionej sytuacji koniczne jest odrębne księgowanie w ewidencji VAT faktur (w tym faktur wystawianych po wystawieniu paragonu) wystawianych osobom fizycznym prowadzącym działalność gospodarczą. W konsekwencji konieczne jest odrębne ujmowanie takich faktur w plikach JPK_VAT. Nie jest natomiast konieczne księgowanie w ewidencji VAT faktur wystawianych po wystawieniu paragonu osobom fizycznym nieprowadzącym działalności gospodarczej. W zakresie tym zapisy w ewidencji VAT mogą być dokonywane zbiorczo na podstawie raportów fiskalnych. Podobnie ma się rzecz, jeżeli chodzi o treść plików JPK_VAT. Art. 109 ust. 3 ustawy z 11 marca 2004 r. o podatku od towarów i usług (tekst jedn.: Dz.U. z 2017 r. poz ze zm.). Art. 82 1b ustawy z 29 sierpnia 1997 r. Ordynacja podatkowa (tekst jedn.: Dz.U. z 2018 r. poz. 800 ze zm.). 21

22 14. Sprawdź, czy należy skorygować JPK_VAT ze względu na zmianę numeru faktury Pytanie: Otrzymaliśmy fakturę korygującą wystawioną w lutym od klienta, dotyczącą zmiany numeracji faktury ze stycznia. Faktura zakupu ujęta została w JPK za styczeń 2018 roku. Czy należy skorygować JPK na zmianę numeru na fakturze? Tak, w przedstawionej sytuacji należy skorygować przesłany plik JPK_VAT (poprzez przesłanie nowego pliku JPK_VAT z prawidłowym numerem faktury zakupu). Składane przez podatników deklaracje (w rozumieniu Ordynacji podatkowej, a więc w rozumieniu obejmującym, między innymi, informacje) powinny prawidłowo wskazywać dane, których dotyczą. Jeżeli tak nie jest, obowiązkiem podatników jest ich korygowanie. Dotyczy to również plików JPK_VAT, a więc informacji o ewidencji VAT, o której mowa w art. 109 ust. 3 ustawy o VAT. Oznacza to, że jeżeli w pliku tym wskazany został nieprawidłowy jak się okazało numer faktury zakupu, konieczne jest skorygowanie tego pliku (poprzez przesłanie nowego pliku JPK_VAT z prawidłowym numerem faktury zakupu). Art. 82 1b ustawy z 29 sierpnia 1997 r. Ordynacja podatkowa (tekst jedn.: Dz.U. z 2018 r. poz. 800 ze zm.). 15. Czy przy fakturze do paragonu należy skorygować JPK VAT? Pytanie: Jak należy zachować się w sytuacji wystawienia faktury do paragonu na firmę, już po wysłaniu JPK za dany okres? Jeśli przykładowo w maju wystawię fakturę do paragonu z kwietnia, to czy taką fakturę wykazać w JPK kwietnia, czy maja? A może należy zrobić korektę kwietnia? Najprawdopodobniej fakturę tę należy uwzględnić w pliku JPK_VAT za kwiecień (w drodze korekty tego pliku). Z art. 82 1b Ordynacji podatkowej wynika obowiązek comiesięcznego przekazywania przez podatników prowadzących księgi podatkowe przy użyciu programów komputerowych w formacie JPK informacji o danych wynikających o prowadzonej ewidencji VAT, o której mowa w art. 109 ust. 3 ustawy o VAT. Obowiązek ten realizowany jest poprzez przesyłanie plików JPK_VAT. Podkreślić należy, że pliki JPK_VAT stanowią informacje o danych wynikających z ewidencji VAT, o której mowa w art. 109 ust. 3 ustawy o VAT. W plikach tych nie wykazuje się danych, które w tej ewidencji VAT wskazywane nie są. 22

23 Zdaniem organów podatkowych od 1 stycznia 2017 r. w ewidencji VAT powinny być wykazywane również faktury wystawiane na podstawie paragonu, dotyczące transakcji dokonywanych na rzecz podatników (w uproszczeniu firm). Jak czytamy w interpretacji indywidualnej dyrektora Izby Skarbowej w Warszawie z 21 listopada 2016 r. (sygn IPPP RR), ( ) Wnioskodawca nie będzie mógł (jak dotychczas) sprzedaży na rzecz podmiotów prowadzących działalność gospodarczą ujmować w rejestrze sprzedaży VAT pod pozycją stanowiącą obrót wynikający z miesięcznego raportu fiskalnego sprzedaży dla wszystkich klientów (zarówno osób fizycznych nieprowadzących działalności gospodarczej, jak i podmiotów prowadzących działalność gospodarczą), ponieważ każdemu podmiotowi prowadzącemu działalność gospodarczą przypisany jest inny numer identyfikatora podatkowego. Zatem w rejestrze sprzedaży fakturę VAT dokumentującą sprzedaż paliwa na rzecz konkretnego kontrahenta prowadzącego działalność gospodarczą spółka powinna ująć w odrębnej pozycji, zawierającej wszystkie elementy wskazane w art. 109 ust. 3 ustawy o VAT. Przyjęcie takiego stanowiska oznacza, że faktury wystawiane na podstawie paragonu, dotyczące transakcji dokonywanych na rzecz podatników, wykazywane powinny być również w plikach JPK_VAT. O tym, kiedy dokonywane przez podatników czynności podlegające opodatkowaniu wywołują skutki w podatku VAT, decyduje moment powstania obowiązku podatkowego. Dotyczy to również momentu i zakresu ujmowania tych czynności w ewidencji VAT, a w konsekwencji w plikach JPK_VAT. Oznacza to, że fakturę, o której mowa, należy wykazać w pliku JPK_VAT za miesiąc, w którym powstał obowiązek podatkowy dla czynności, których faktura ta dotyczy. W przedstawionej sytuacji obowiązek podatkowy powstał najprawdopodobniej w kwietniu, co oznacza, że fakturę, o której mowa, należy uwzględnić w pliku JPK_VAT za kwiecień (w drodze korekty tego pliku). Art. 82 1b ustawy z 29 sierpnia 1997 r. Ordynacja podatkowa (tekst jedn.: Dz.U. z 2018 r. poz. 800 ze zm.). Art. 109 ust. 3 ustawy z 11 marca 2004 r. o podatku od towarów i usług (tekst jedn.: Dz.U. z 2017 r. poz ze zm.). 23

24 16. Kiedy podczas zawieszenia działalności należy przesyłać pliki JPK? Pytanie: Czy w przypadku zawieszenia działalności gospodarczej powinniśmy wysyłać fiskusowi zerowe JPK? Obowiązek złożenia informacji JPK_VAT w przypadku zawieszenia działalności gospodarczej istnieje tylko wtedy, gdy podatnik ma obowiązek złożenia w tym czasie deklaracji VAT. Jeśli nie musi jej składać, to nie przesyła również informacji JPK_VAT. Ministerstwo Finansów wydało komunikat, w którym stwierdziło, iż w sytuacji, gdy na skutek zawieszenia działalności podatnik VAT nie składa deklaracji okresowych, a przez to nie dokonuje zapisów w rejestrze sprzedaży oraz w rejestrze zakupów, to nie ma on obowiązku składania informacji JPK_VAT. Jeśli natomiast w okresie zawieszenia będzie miał obowiązek złożenia deklaracji VAT np. z tytułu dokonania wewnątrzwspólnotowego nabycia towarów (WNT) czy importu usług, to w takiej sytuacji będzie musiał również przesłać plik JPK_VAT. Art. 99 ust. 7a, ust. 7b, art. 109 ust. 3 ustawy z 11 marca 2004 r. o podatku od towarów i usług (tekst jedn.: Dz.U. z 2017 r. poz ze zm.). Art. 82 1b ustawy z 29 sierpnia 1997 r. Ordynacja podatkowa (tekst jedn.: Dz.U. z 2018 r. poz. 800 ze zm.). Jakub Rychlik 17. Czy import towarów podlega wykazaniu w JPK VAT? Pytanie: W kwietniu spółka zakupiła u szwajcarskiego kontrahenta maszynę i otrzymała fakturę z datą kwietniową i z 7,7% VAT. Faktura została zapłacona wraz z podatkiem. Odprawa celna i przywóz fizyczny maszyny odbędą się w maju za pośrednictwem agencji celnej. W jaki sposób ująć fakturę w rejestrze VAT i pliku JPK? Kiedy ująć import tej maszyny w deklaracji za kwiecień, czy maj? W jaki sposób postąpić z 7,7% VAT z faktury i podatkiem, który zostanie pobrany przy odprawie celnej? Jedną z czynności podlegających opodatkowaniu VAT jest import towarów na terytorium kraju (zob. art. 5 ust. 1 pkt 3 ustawy o VAT), czyli przywóz towarów z terytorium państwa trzeciego na terytorium Unii Europejskiej (zob. art. 2 pkt 7 ustawy o VAT), którego miejsce w świetle przepisów art. 26a ustawy o VAT znajduje się na terytorium Polski. 24

25 Importu towarów nie wykazuje się w części C. deklaracji VAT-7/VAT-7K. W drodze wyjątku od tej zasady w części C deklaracji VAT-7/VAT-7K wykazuje się import towarów podlegający rozliczeniu zgodnie z art. 33a ustawy o VAT, lecz przypadek taki nie miał w przedstawionej sytuacji miejsca. A zatem importu przedmiotowej maszyny nie należy wykazywać w części C deklaracji VAT-7/VAT-7K. Nie należy go również wykazywać w ewidencji VAT, a w konsekwencji w pliku JPK_VAT. A zatem importu przedmiotowej maszyny nie należy wykazywać w deklaracji VAT-7 (ani za kwiecień, ani za maj), w ewidencji VAT ani w pliku JPK_VAT. W żaden sposób nie należy przy tym na gruncie polskich przepisów VAT rozliczać podatku VAT naliczonego według stawki 7,7%, gdyż jest szwajcarski podatek VAT. W szczególności podatek ten nie podlega w Polsce odliczeniu. Kwotami podatku naliczonego są, między innymi, kwoty podatku VAT wynikające z otrzymanych dokumentów celnych (zob. art. 86 ust. 2 pkt 2 lit. a ustawy o VAT). W konsekwencji o ile importowana maszyna będzie przez spółkę wykorzystywana do wykonywania czynności opodatkowanych spółce przysługiwać będzie prawo do odliczania kwot podatku VAT wynikające z dokumentu celnego, który powinna otrzymać od agencji celnej. Z prawa tego spółka będzie mogła skorzystać poprzez wykazanie importu przedmiotowej maszyny w poz. 43 i 44 albo w poz. 45 i 46 deklaracji VAT-7/VAT-7K, jak również w ewidencji VAT oraz w poz. K_43 i K_44 lub w poz. K_45 i K_46 pliku JPK_VAT. Art. 2 pkt 7, art. 5 ust. 1 pkt 3, art. 26a oraz art. 86 ustawy z 11 marca 2004 r. o podatku od towarów i usług (tekst jedn.: Dz.U. z 2017 r. poz ze zm.). 18. Jak ująć w JPK wewnątrzwspólnotowe nabycie towarów? Pytanie: Zamówiłem towar od firmy z Norwegii w lutym, wtedy też firma ta wystawiła fakturę na całość towaru, podając na niej norweski NIP. Okazało się, że jedynie 10% towaru przyszło bezpośrednio z Norwegii w marcu dokonano odprawy celnej zgodnie z przepisami, jest PZC i tutaj z rozliczeniem nie ma problemu. Pozostałe 90% towaru również dostarczono w marcu, jednak przesyłka przyszła z jakiegoś magazynu w Niemczech jedyny dokument, jaki otrzymałem w związku z tym, to dane firmy, z którą norweska firma współpracuje, która była odpowiedzialna za dostawę w tym NIP unijny 25

26 tej firmy. W jaki sposób powinienem taką dostawę rozliczyć w JPK_VAT i deklaracjach VAT-7 i VAT-UE? Czy powinienem podać NIP unijny firmy pośredniczącej w JPK i VAT- -UE? Czy powinienem żądać jeszcze jakichś dokumentów od firmy norweskiej? Dostałem jedynie fakturę na całe zamówienie od firmy norweskiej oraz z danymi firmy odpowiedzialnej za dostawę z Niemiec. Oni twierdzą, że wszystko jest, jak powinno być, i nie chcą żadnych dokumentów zmieniać lub dosyłać. Jedną z czynności podlegających opodatkowaniu podatkiem VAT jest wewnątrzwspólnotowe nabycie towarów za wynagrodzeniem na terytorium kraju (zob. art. 5 ust. 1 pkt 4 ustawy o VAT). Aby doszło do wewnątrzwspólnotowego nabycia towarów, konieczne jest, aby: 1) doszło do nabycia prawa do rozporządzania jak właściciel towarami, które w wyniku dokonanej dostawy są wysyłane lub transportowane na terytorium państwa członkowskiego inne niż terytorium państwa członkowskiego rozpoczęcia wysyłki lub transportu przez dokonującego dostawy, nabywcę towarów lub na ich rzecz (zob. art. 9 ust. 1 ustawy o VAT), oraz 2) stronami transakcji byli podatnicy (zob. art. 9 ust. 2 ustawy o VAT). Nie ulega wątpliwości, że pierwszy ze wskazanych warunków jest w stosunku do części towaru dostarczonego z Niemiec w przedstawionej sytuacji spełniony. Odnośnie do natomiast drugiego z warunków, wyjaśnić pragnę, że z punktu widzenia występowania wewnątrzwspólnotowych nabyć towarów nie jest konieczne, aby dostawcą był podatnik posiadający siedzibę działalności gospodarczej na terytorium Unii Europejskiej oraz zarejestrowany jako podatnik VAT-UE w jednym z państw członkowskich Unii Europejskiej. Do wewnątrzwspólnotowych nabyć towarów dochodzić może w związku z tym również w przypadku zakupów od podatników spoza Unii Europejskiej, którzy nie są zarejestrowani jako podatnicy VAT-UE. Potwierdzają to w udzielanych wyjaśnieniach organy podatkowe, czego przykładem może być interpretacja indywidualna dyrektora Izby Skarbowej w Warszawie z 27 maja 2013 r. (sygn. IPPP3/ /13-2/KT). Czytamy w niej, że ( ) W przedmiotowej sprawie wnioskodawca nabywa towar od kontrahenta z USA, lecz odbiera go w Hiszpanii od producenta hiszpańskiego, od którego kontrahent z USA nabywa wcześniej ten towar. Zatem dostawa towaru na rzecz wnioskodawcy przez amerykańskiego kontrahenta ma miejsce na terytorium Hiszpanii, a w wyniku tej dostawy towar przemieszczany jest z Hiszpanii do Polski. Powyższe wskazuje, że transakcja pomiędzy podmiotem hiszpańskim a amerykańskim podlega opodatkowaniu na terytorium Hiszpanii, natomiast transakcja nabycia towarów przez wnioskodawcę (w ramach działalności prowadzonej w kraju) stanowi dla niego wewnątrzwspólnotowe nabycie towarów na terytorium Polski. Zatem przemieszczenie towarów dokonywane z kraju nabycia, tj. Hiszpanii, na terytorium Polski, spełnia przesłanki wynikające z art. 9 ust. 1 ustawy o podatku od 26

27 towarów i usług i stanowi dla wnioskodawcy wewnątrzwspólnotowe nabycie towaru, pomimo braku rejestracji podatnika dokonującego dostawy. A zatem w przedstawionej sytuacji powinien Pan rozpoznać i rozliczyć zwykłe wewnątrzwspólnotowe nabycie towarów. To wewnątrzwspólnotowe nabycie towarów powinien Pan na zasadach ogólnych wykazać w deklaracji VAT-7, informacji podsumowującej VAT-UE oraz pliku JPK_VAT, przy czym, jeżeli nie zna Pan numeru VAT-UE firmy norweskiej (np. dlatego że firma ta nie posiada takiego numeru), to wewnątrzwspólnotowe nabycie należy wykazać w informacji podsumowującej VAT-UE oraz pliku JPK_VAT bez wskazywania numeru VAT- -UE norweskiego dostawcy. W szczególności nie należy w przedstawionej sytuacji podawać danych (w tym numeru VAT-UE) firmy pośredniczącej. Nie ma również potrzeby uzyskiwania od firmy norweskiej żadnych dodatkowych dokumentów (poza numerem VAT-UE, jeżeli jednak go posiada). Art. 5 ust. 1 pkt 4 oraz art. 9 ustawy z 11 marca 2004 r. o podatku od towarów i usług (tekst jedn.: Dz.U. z 2017 r. poz ze zm.). 19. Jak rozliczyć udzielenie skonta przy WDT? Pytanie: Sprzedajemy wyroby gotowe kontrahentowi z Anglii w ramach WDT. Ustaliliśmy rabat za wcześniejszą zapłatę. Klient angielski zaproponował, iż będzie dokonywał płatności w pełnej kwocie bez uwzględnienia skonta w terminie uprawniającym do skorzystania z niego, a skonto będzie rozliczane kwartalnie, tzn. po zakończeniu kwartału wystawiana będzie przez nas (sprzedawcę) faktura korygująca. Na jej podstawie środki w wysokości skonta będą przelewane klientowi angielskiemu. Czy w tej sytuacji, gdy klient spełni warunki do skonta, ale z niego nie skorzysta w momencie zapłaty, prawidłowe będzie wystawienie faktury korygującej zbiorczej raz na kwartał? Kiedy powstanie obowiązek w zaistniałej sytuacji? Czy obowiązek podatkowy powstanie w momencie wystawienia faktury korygującej raz na kwartał? Czy też faktura korygująca i rozliczenie powinny następować każdorazowo przy płatności? Wszelkiego rodzaju obniżki cen (w tym skonta) przyznawane po wystawieniu faktury dokumentowane powinny być fakturami korygującymi (zob. art. 106j ust. 1 pkt 2 ustawy o VAT). Dopuszcza się jednocześnie wystawianie zbiorczych faktur korygujących. Jak czytamy w interpretacji indywidualnej dyrektora Izby Skarbowej w Poznaniu z 18 lipca 2013 r. 27

28 (nr ILPP2/ /13-4/SJ), ( ) Regulacja zawarta w art. 106j ustawy przewiduje możliwość wystawienia faktury korygującej, wskazując jednocześnie minimalny zakres danych, jakie taka faktura powinna zawierać. A zatem podatnicy mogą wystawić fakturę korygującą do wszystkich faktur wystawionych na rzecz jednego odbiorcy (kontrahenta) w danym okresie rozliczeniowym. Wystawianie zbiorczych faktur korygujących obarczone jest jednak najczęściej istotną wadą, a mianowicie koniecznością wykazywania na nich wszystkich wymaganych dla faktur korygujących (dane te określają przepisy art. 106j ust. 2 ustawy o VAT). Jak wyjaśnił dyrektor Izby Skarbowej w Poznaniu w interpretacji indywidualnej z 7 maja 2014 r. (nr ILPP2/443-95/14-4/AKr), ( ) Przepisy nie ograniczają możliwości wystawiania faktur zbiorczych jedynie do przypadków, kiedy rabat dotyczy wszystkich dostaw towarów lub usług dokonanych dla jednego odbiorcy w danym okresie. Jednak tylko w takiej sytuacji faktura korygująca nie musi zawierać wszystkich informacji o fakturze pierwotnej. W pozostałych przypadkach również można wystawiać zbiorcze korekty, ale one muszą zawierać wszystkie elementy wskazane w art. 106j ust. 2 ustawy o VAT. Istnieje jednak wyjątek od powyższej zasady. Na podstawie art. 106j ust. 3 ustawy o VAT istnieje bowiem możliwość wystawiania uproszczonych zbiorczych faktur korygujących. Takie zbiorcze faktury korygujące mogą być wystawiane w przypadkach, gdy podatnik udziela opustu lub obniżki ceny w odniesieniu do wszystkich dostaw towarów lub usług dokonanych lub świadczonych na rzecz jednego odbiorcy w danym okresie. Uproszczony charakter tych zbiorczych faktur korygujących przejawia się w tym, że nie muszą one zawierać: 1) numeru, za pomocą którego nabywca towarów lub usług jest zidentyfikowany na potrzeby podatku lub podatku od wartości dodanej, 2) dat dokonania lub zakończenia dostaw towarów lub wykonania usług lub dat otrzymania zapłaty, 3) nazw (rodzajów) towarów lub usług objętych korektą. Z treści pytania nie wynika, czy wyjątek ten ma w przedstawionej sytuacji zastosowanie (nie jest to wykluczone). Jeżeli zatem zbiorcze faktury korygujące, o których mowa, dotyczyć będą wszystkich transakcji dokonanych w danym okresie rozliczeniowym, będą one mogły być wystawiane w sposób uproszczony. W przeciwnym razie konieczne będzie wystawianie zbiorczych faktur korygujących o pełnej treści. Istnieją jednak wątpliwości co do sposobu rozliczania faktur korygujących obniżających podstawę opodatkowania lub kwotę podatku, gdy nie jest konieczne posiadanie potwierdzenia ich otrzymania (tak jak ma się rzecz w omawianej sytuacji zob. art. 29a ust. 15 pkt 1 ustawy 28

29 o VAT). W przypadku takich faktur korygujących w grę wchodzi bowiem uznanie, że powinny być one przez sprzedawców rozliczane w deklaracji za okres rozliczeniowy, w którym: 1) została wystawiona faktura korygująca (pierwsze stanowisko), 2) powstała przyczyna korekty (drugie stanowisko). W wyjaśnieniach organów podatkowych dominuje pierwsze z tych stanowisk (zob. przykładowo interpretację indywidualną dyrektora Izby Skarbowej w Poznaniu z 9 listopada 2011 r. (nr ILPP4/ /11-5/ISN, interpretację indywidualną dyrektora Izby Skarbowej w Łodzi z 18 czerwca 2014 r. nr IPTPP2/ /14-4/JN, czy interpretację indywidualną dyrektora Izby Skarbowej w Łodzi z 12 sierpnia 2015 r. nr IPTPP4/ /14-4/MK). Przyjęcie takiego stanowiska oznaczałoby, że wystawiane w przedstawionej sytuacji zbiorcze faktury korygującej powinny być wystawiane w dacie (i okresie rozliczeniowym) ich wystawienia. Zastrzec jednak należy, że prawidłowość tego stanowiska nie jest oczywista. Przyjęcie zaś pierwszego drugiego ze wskazanych stanowisk oznaczałoby, że mimo wystawiania faktur korygujących raz na kwartał należy je rozliczać w datach (i okresach rozliczeniowych) spełnienia warunków skonta. Wyjaśnić na zakończenie pragnę, że obowiązujące przepisy nie określają terminów wystawiania faktur korygujących. W konsekwencji nie jest konieczne, aby w przedstawionej sytuacji faktury korygujące wystawiane były (i rozliczane) każdorazowo po płatności. Niemniej jednak rozwiązanie to w świetle zaprezentowanych dwóch stanowisk wyłącza wątpliwości co do terminu rozliczania faktur korygujących. Art. 29a ust. 15 pkt 1 oraz art. 106j ustawy z 11 marca 2004 r. o podatku od towarów i usług (tekst jedn.: Dz.U. z 2017 r. poz ze zm.). 20. Kiedy wewnątrzwspólnotowe świadczenie usług podlega VAT? Pytanie: W maju 2018 roku podatnik dokonał wewnątrzwspólnotowego świadczenia usług dla firmy angielskiej. W momencie świadczenia usług podatnik był czynnym podatnikiem VAT, spełniał wszystkie warunki do wykazania dostawy wewnątrzwspólnotowej z preferencyjna stawką VAT 0% (odwrotne obciążenie). Poza tym, że nie był zarejestrowany jako podatnik VAT UE. W dniu 11 czerwca 2018 r. dokonał rejestracji VAT UE, tj. przed złożeniem deklaracji, w której wykaże wspomniana dostawę. Czy w tym przypadku ma prawo do zastosowania stawki 0%? 29

30 Opodatkowaniu VAT w Polsce podlega, między innymi, odpłatne świadczenie usług na terytorium Polski (zob. art. 5 ust. 1 pkt 1 ustawy o VAT). A contrario nie podlega opodatkowaniu VAT w Polsce odpłatne świadczenie usług poza terytorium Polski. O tym, czy świadczenie usług ma miejsce na terytorium kraju, decydują przepisy o miejscu świadczenia usług, tj. przede wszystkim przepisy art. 28a 28o ustawy o VAT. Zasadą wynikającą z tych przepisów jest, że miejscem świadczenia usług w przypadku świadczenia usług na rzecz podatnika jest miejsce, w którym podatnik będący usługobiorcą posiada siedzibę działalności gospodarczej. Zasada ta zapewne obowiązuje również w omawianej sytuacji (z treści pytania nie wynika bowiem, aby chodziło o świadczenie usługi, dla której miejsce świadczenia ustalane jest w sposób szczególny, jak również aby miał miejsce jeden z przypadków, o których mowa w art. 28b ust. 2-4 ustawy o VAT), a zatem miejsce świadczenia wskazanej usługi znajduje się poza terytorium Polski, a więc nie podlega ona opodatkowaniu podatkiem VAT w Polsce. W konsekwencji świadczenie tej usługi powinno zostać: 1) udokumentowane fakturą bez danych dotyczących stawki i kwoty podatku (zob. art. 106a pkt 2 lit. a w zw. z art. 106e ust. 5 pkt 1 ustawy o VAT) oraz wyrazami odwrotne obciążenie (zob. art. 106e ust. 1 pkt 18 ustawy o VAT) i numerami VAT obu stron transakcji (zob. art. 106e ust. 1 pkt 24 ustawy o VAT), 2) wykazane w poz. 11 deklaracji VAT-7/VAT-7K, a zapewne również w poz. 12 deklaracji VAT-7/VAT-7K oraz w części E. informacji podsumowującej VAT-UE (najprawdopodobniej jest to bowiem usługa, o której mowa w art. 100 ust. 1 pkt 4 ustawy o VAT), 3) wykazywane w poz. K_11, a zapewne również w poz. K_12 pliku JPK_VAT. Na powyższe bez wpływu jest okoliczność, że podatnik zarejestrował się jako podatnik VAT-UE dopiero po wykonaniu usługi. Rejestracja VAT-UE nie jest konieczna dla wystąpienia wskazanych skutków podatkowych. Nie jest przy tym dopuszczalne zastosowanie w przedstawionej sytuacji stawki 0%. Stawką 0% mogą być opodatkowane wyłącznie czynności podlegające opodatkowaniu VAT w Polsce (tj. czynności, których miejsce świadczenia znajduje się na terytorium kraju), zaś świadczenie wskazanej usługi jak zostało wyjaśnione nie podlega opodatkowaniu tym podatkiem w Polsce. Art. 5 ust. 1 pkt 1, art. 28b, art. 100 ust. 1 pkt 4 oraz art. 106e ustawy z 11 marca 2004 r. o podatku od towarów i usług (tekst jedn.: Dz.U. z 2017 r. poz ze zm.). 30

31 21. Dowiedz się, czy zapłata za szkodę podczas transportu jest opodatkowana Pytanie: Otrzymaliśmy rachunek od kontrahenta niemieckiego za szkodę transportową. Czy słusznie jest wystawiony ten rachunek? Czy to nie powinna być raczej nota? Nie wiem teraz, czy to jest objęte odwrotnym obciążeniem. Ocena, czy niemiecki kontrahent z tytułu obciążenia z tytułu szkody transportowej prawidłowo wystawił rachunek, czy też powinien wystawić notę, powinna być dokonana zgodnie z niemieckimi przepisami. Nie będzie zatem przedmiotem niniejszej odpowiedzi. Skupię się natomiast na tym, czy obciążenie przez unijnego kontrahenta kosztami szkody transportowej wiąże się w obowiązkiem rozliczenia podatku VAT od importu usług przez spółkę. Stosownie do art. 2 pkt 9 ustawy o VAT przez import usług rozumie się świadczenie usług, z tytułu wykonania których podatnikiem jest usługobiorca, o którym mowa w art. 17 ust. 1 pkt 4 ustawy o VAT. Podatnikami są również osoby prawne, jednostki organizacyjne niemające osobowości prawnej oraz osoby fizyczne nabywające usługi, jeżeli łącznie spełnione są następujące warunki: a) usługodawcą jest podatnik nieposiadający siedziby działalności gospodarczej oraz stałego miejsca prowadzenia działalności gospodarczej na terytorium kraju, a w przypadku usług, do których stosuje się art. 28e ustawy o VAT, podatnik ten nie jest zarejestrowany zgodnie z art. 96 ust. 4 ustawy o VAT, b) usługobiorcą jest: w przypadku usług, do których stosuje się art. 28b ustawy o VAT podatnik, o którym mowa w art. 15, lub osoba prawna niebędąca podatnikiem, o którym mowa w art. 15 ustawy o VAT, zarejestrowana lub obowiązana do zarejestrowania zgodnie z art. 97 ust. 4 ustawy o VAT, w pozostałych przypadkach podatnik, o którym mowa w art. 15 ustawy o VAT, posiadający siedzibę działalności gospodarczej lub stałe miejsce prowadzenia działalności gospodarczej na terytorium kraju lub osoba prawna niebędąca podatnikiem, o którym mowa w art. 15 ustawy o VAT, posiadająca siedzibę na terytorium kraju i zarejestrowana lub obowiązana do zarejestrowania zgodnie z art. 97 ust. 4 ustawy o VAT. Artykuł 17 ust. 1 pkt 4 oraz ust. 2 ustawy o VAT stosuje się również, w przypadku gdy usługodawca posiada stałe miejsce prowadzenia działalności gospodarczej na terytorium kraju, przy czym to stałe miejsce prowadzenia działalności gospodarczej lub inne miejsce prowadzenia działalności gospodarczej usługodawcy, jeżeli usługodawca posiada takie inne miejsce pro- 31

32 wadzenia działalności gospodarczej na terytorium kraju, nie uczestniczy w tych transakcjach (zob. art. 17 ust. 1a ustawy o VAT). Uwaga W przypadkach wymienionych m.in. w art. 17 ust. 1 pkt 4 ustawy o VAT usługodawca nie rozlicza podatku należnego (zob. art. 17 ust. 2 ustawy o VAT). Zgodnie z zasadą terytorialności zawartą w art. 5 ust. 1 pkt 1 ustawy o VAT, opodatkowaniu podatkiem VAT podlega odpłatne świadczenie usług na terytorium kraju. Zatem, aby ustalić, czy należy rozpoznać import usług w pierwszej kolejności, należy stwierdzić, czy miejsce świadczenia (opodatkowania) nabytej usługi znajduje się w Polsce. Stosownie do reguły zawartej w art. 28b ust. 1 ustawy o VAT miejscem świadczenia usług w przypadku świadczenia usług na rzecz podatnika jest miejsce, w którym podatnik będący usługobiorcą posiada siedzibę działalności gospodarczej, z zastrzeżeniem art. 28b ust. 2 4 oraz art. 28e, art. 28f ust. 1 i 1a, art. 28g ust. 1, art. 28i, art. 28j ust. 1 i 2 oraz art. 28n. Podatnikiem są tu m.in. podmioty, które wykonują samodzielnie działalność gospodarczą, o której mowa w art. 15 ust. 2 ustawy o VAT, lub działalność gospodarczą odpowiadającą tej działalności, bez względu na cel czy rezultat takiej działalności, z uwzględnieniem art. 15 ust. 6 ustawy o VAT (zob. art. 28a ustawy o VAT). Organy podatkowe zazwyczaj przyjmują, iż w zakresie ustawy o VAT nie mieści się ponoszenie kosztów w celu naprawy szkody. Rozumiem, iż w analizowanej sprawie przedmiotowe obciążenie z tytułu tzw. szkody transportowej ma charakter rekompensaty, wypłacanej przez spółkę w celu naprawienia szkody spowodowanej jego działaniem, a zatem wykracza poza zakres przedmiotowy opodatkowania VAT. Nie stanowi ona żadnej z czynności podlegającej temu podatkowi (por. interpretację indywidualną dyrektora Izby Skarbowej w Warszawie z 19 sierpnia 2013 r., nr IPPP3/ /13-2/LK). Konieczność poniesienia przez spółkę przedmiotowych wydatków ma charakter odszkodowawczy i nie łączy się z wykonaniem żadnej czynności opodatkowanej VAT oraz nie stanowi żadnego wzajemnego świadczenia. Zatem firma, ponosząc koszty odszkodowania, nie nabywa w świetle ustawy o VAT żadnej czynności podlegającej opodatkowaniu VAT. Ponoszone obciążenie wiąże się z odpowiedzialnością odszkodowawczą określoną przepisami prawa cywilnego. Wobec tego wskazane kwoty jako stanowiące należności o charakterze odszkodowawczym i niewiążące się ze świadczeniem usług nie podlegają opodatkowaniu VAT. 32

33 W analizowanej sprawie nie dochodzi do importu usług (zob. interpretację indywidualną dyrektora Izby Skarbowej w Katowicach z 21 grudnia 2011 r., nr IBPP3/ /11/PK). Art. 5 ustawy z 11 marca 2004 r. o podatku od towarów i usług (tekst jedn.: Dz.U. z 2017 r. poz ze zm.). Rozporządzenie wykonawcze Rady (UE) nr 282/2011 z 15 marca 2011 r. ustanawiające środki wykonawcze do dyrektywy 2006/112/WE w sprawie wspólnego systemu podatku od wartości dodanej (Dz. Urz. UE L 77 z , str. 1, ze zm.). Marcin Szymankiewicz 22. Zobacz, jak rozliczyć dokonanie dla kontrahenta zagranicznego dostawy materiałów pozostających w Polsce Pytanie: Polska firma wystawia fakturę dla zagranicznego kontrahenta z Anglii za sprzedaż materiałów, które zostają w Polsce, ponieważ dotyczą prowadzonej inwestycji w Polsce. Jak prawidłowo ująć w deklaracji VAT-7 sprzedaż wynikającą z wystawionej faktury? Czy należy ją ująć w poz. 19 deklaracji VAT-7, czy może w poz. 21? Czy należy taką transakcję wykazać w informacji podsumowującej VAT UE? Obie firmy są czynnymi podatnikami VAT. Wskazaną dostawę musi Pan wykazać w poz. 19 i 20 deklaracji VAT-7 (bez wykazywania w informacji podsumowującej VAT-UE). Dokonywane przez polskich podatników dostawy towarów dzielą się na cztery rodzaje. Są to dostawy towarów na terytorium kraju, dostawy towarów poza terytorium kraju, wewnątrzwspólnotowe dostawy towarów, eksport towarów. Cechą charakterystyczną wewnątrzwspólnotowych dostaw towarów oraz eksportu towarów jest przemieszczenie towarów między, odpowiednio, Polską a innym państwem członkowskim (wewnątrzwspólnotowa dostawa towarów zob. art. 13 ust. 1 ustawy o VAT oraz Polską a terytorium poza Unią Europejską (eksport towarów zob. art. 2 pkt 8 ustawy o VAT). Do żadnego z takich przemieszczeń w przedstawionej sytuacji nie dojdzie, gdyż materiały będące przedmiotem wskazanej dostawy pozostaną w Polsce. Pozostałe dwie spośród wymienionych rodzajów dostaw to dostawy towarów na terytorium kraju oraz dostawy towarów poza terytorium kraju. O tym, do którego rodzaju dostawy dochodzi, decyduje miejsce dostawy ustalone przepisami art ustawy o VAT. Jeżeli miejsce to znajduje się na terytorium kraju, dokonywana dostawa towarów stanowi dostawę towarów na terytorium kraju (oczywiście o ile nie stanowi wewnątrzwspólnotowej dostawy towarów 33

34 lub eksportu towarów). W przeciwnym razie dokonywana dostawa stanowi dostawę towarów poza terytorium kraju. W przedstawionej sytuacji miejsce dostawy materiałów znajduje się (na podstawie art. 22 ust. 1 pkt 1 lub 3 ustawy o VAT) na terytorium kraju. A zatem ich dostawa stanowi zwykłą dostawę na terytorium kraju. Jest ona opodatkowana według stawki VAT właściwej dla będących jej przedmiotem materiałów, czyli zapewne według stawki 23%. Jej dokonanie należy zatem wykazać w poz deklaracji VAT-7/VAT-7K. Dostawy tej jako dostawy krajowej nie należy wykazywać w informacji podsumowującej VAT-UE. Art. 2 pkt 8, art. 5 ust. 1 pkt 1, art. 13 ust. 1 oraz art. 22 ustawy z 11 marca 2004 r. o podatku od towarów i usług (tekst jedn.: Dz.U. z 2017 r. poz ze zm.). 23. Jak rozliczyć skonto dotyczące wewnątrzwspólnotowego nabycia towarów? Pytanie: Moje pytanie dotyczy dokumentowania i rozliczania skont za wcześniejszą zapłatę do dostawcy. Przedsiębiorca dokonuje wewnątrzwspólnotowych nabyć towarów od dostawców z Niemiec. Część kontrahentów podaje na fakturach dwa terminy płatności: pierwszy zwykły na całą wartość faktury i drugi krótki na kwotę faktury pomniejszoną o 2%. Przedsiębiorca korzysta z tej możliwości i płaci o 2% mniej w podanym krótkim terminie. Dostawcy nie wystawiają faktur korygujących wartość ich sprzedaży, lecz nasz zakup. Jakie są skutki podatkowe tych zdarzeń? Jakich zapisów należy dokonać w księdze podatkowej i rejestrach VAT? Przedsiębiorca powinien przyjmować podstawę opodatkowania obniżoną o skonto, z którego skorzystał. Podstawą opodatkowania wewnątrzwspólnotowego nabycia towarów (WNT) jest wszystko, co stanowi zapłatę, którą dokonujący dostawy towarów lub usługodawca otrzymał lub ma otrzymać z tytułu sprzedaży od nabywcy, usługobiorcy lub osoby trzeciej (zob. art. 30a ust. 1 w zw. z art. 29a ust. 1 ustawy o VAT). Przy ustalaniu tej podstawy odpowiednio stosuje się przy tym, między innymi, art. 29a ust. 7 ustawy o VAT (zob. art. 30a ust. 1 ustawy o VAT), a więc podstawa opodatkowania WNT nie obejmuje kwot stanowiących obniżkę cen w formie rabatu z tytułu wcześniejszej zapłaty. Oznacza to, że przyznawanie przedsiębiorcy rabatu przez niemieckiego dostawcę zmniejsza 34

35 podstawę opodatkowania wewnątrzwspólnotowych nabyć towarów. W konsekwencji rozliczając te wewnątrzwspólnotowe nabycia towarów, przedsiębiorca powinien przyjmować podstawę opodatkowania obniżoną o skonto, z którego skorzystał. Jak czytamy w interpretacji indywidualnej dyrektora Izby Skarbowej w Katowicach z 12 czerwca 2014 r. (nr IBPP4/ /14/LG), ( ) W przypadku gdy zapłata, w której uwzględniono skonto, będzie dotyczyła dostaw z poprzednich miesięcy, tzn. od których obowiązek podatkowy już powstał i zostały wykazane w odpowiednich deklaracjach, wówczas obrót i podatek należny z tytułu wewnątrzwspólnotowego nabycia towarów należy pomniejszyć w miesiącu, w którym dokonano zapłaty uprawniającej do skorzystania ze skonta, jednocześnie przy ustaleniu wartości takiej korekty należy zastosować kurs waluty odpowiedni dla faktury pierwotnej. Natomiast w przypadku, gdy zapłata, w której uwzględniono skonto, miała miejsce w tym samym miesiącu, w którym powstał obowiązek podatkowy z tytułu pierwotnej transakcji nabycia wewnątrzwspólnotowego, wówczas skonto należy uwzględnić od razu przy ustalaniu podstawy opodatkowania. Obowiązujące przepisy VAT nie przewidują obowiązku określonego dokumentowania skont dotyczących wewnątrzwspólnotowych nabyć towarów. Zauważył to organ podatkowy w cytowanej powyżej interpretacji, stwierdzając, że ( ) Przepisy prawa podatkowego będące przedmiotem niniejszej interpretacji nie przewidują formy dokumentowania wewnątrzwspólnotowego nabycia towarów. Zatem może to zostać dokonane w dowolnej formie odzwierciedlającej przedmiotowe transakcje. Nie ma w związku z tym w przedstawionej sytuacji potrzeby upominania się o jakikolwiek dodatkowy dokument czy wystawiania takiego dokumentu we własnym zakresie. Oznacza to, że księgowania dotyczące wskazanych zakupów mogą być dokonywane w obniżonych kwotach bez uzyskiwania takiego dokumentu. Przedsiębiorca, o którym mowa, powinien po prostu na podstawie otrzymywanych od niemieckiego dostawcy towarów ujmować dokonywane zakupy (w przypadku ewidencji VAT jako wewnątrzwspólnotowe nabycia towarów) w obniżonej kwocie w ewidencji VAT oraz podatkowej księdze przychodów i rozchodów. Art. 30a ust. 1 w zw. z art. 29a ust. 1 w zw. z art. 29a ust. 7 ustawy z 11 marca 2004 r. o podatku od towarów i usług (tekst jedn.: Dz.U. z 2017 r. poz ze zm.). 35

36 24. Poznaj sposób na rozliczenie zwrotu towaru będącego przedmiotem WNT Pytanie: Dokonujemy zakupów surowca w ramach WNT. W styczniu zwróciliśmy część towaru. Faktury otrzymujemy papierowo. Kontrahent wystawił credit notę z datą 9 stycznia (mamy możliwość podglądu). Niestety oryginał tego dokumentu otrzymaliśmy w marcu. Kiedy powstał obowiązek z tytułu tej transakcji? Czy w marcu zgodnie z datą otrzymania noty (data obowiązku podatkowego = data wpływu dokumentu), czy też w styczniu i zachodzi konieczność korekty deklaracji? Powinniście Państwo wstecznie (tj. w drodze korekty deklaracji VAT-7 za styczeń) obniżyć podstawę opodatkowania wewnątrzwspólnotowego nabycia towarów. Jak stanowi art. 30a ust. 1 ustawy o VAT, do ustalenia podstawy opodatkowania w przypadku wewnątrzwspólnotowego nabycia towarów stosuje się odpowiednio art. 29a ust. 1, 6, 7, 10 i 11 ustawy o VAT, a więc, między innymi, art. 29a ust. 10 pkt 2 ustawy o VAT stanowiący, że podstawę opodatkowania obniża się o wartość zwróconych towarów i opakowań. Z przepisów nie wynika przy tym, kiedy (w jakich okresach rozliczeniowych) należy obniżać podstawę opodatkowania wewnątrzwspólnotowych nabyć towarów o wartość zwróconych towarów i opakowań. Uwaga Zasadą jest rozliczanie korekt w okresach rozliczeniowych powstania przyczyny korekty (zob. przykładowo wyroki Naczelnego Sądu Administracyjnego z 25 listopada 2011 r., sygn. akt I FSK 50/11 oraz z 3 kwietnia 2012 r. sygn. akt I FSK 850/11). W przedstawionej zaś sytuacji przyczyną korekty jest zwrot towarów. Uważam w związku z tym, że podstawę opodatkowania wewnątrzwspólnotowych nabyć towarów należy obniżać o wartość zwróconych towarów i opakowań w okresach rozliczeniowych dokonania ich zwrotu. Podobne stanowisko zajął dyrektor Izby Skarbowej w Katowicach w interpretacji indywidualnej z 9 lipca 2015 r. (sygn. IBPP4/ /14/PK), w której czytamy, że ( ) Gdy dokonano zwrotu towaru do dostawcy obniżenie podstawy opodatkowania z tytułu wewnątrzwspólnotowego nabycia towarów powinno nastąpić w rozliczeniu za okres, w którym dokonano zwrotu towarów. W świetle powyższego uważam, że w przedstawionej sytuacji powinniście Państwo wstecznie (tj. w drodze korekty deklaracji VAT-7 za styczeń) obniżyć podstawę opodatkowania wewnątrzwspólnotowego nabycia towarów, a w konsekwencji podatek należny z tytułu tego wewnątrzwspólnotowego nabycia towarów. Oczywiście jeżeli odliczyliście Państwo jako kwotę podatku naliczonego kwotę podatku należnego z tytułu dokonanego wewnątrz wspólnotowego nabycia 36

37 towarów, towarzyszyć powyższemu powinno dokonanie stosownych zmniejszeń w części D.2 deklaracji VAT-7 za styczeń. Na marginesie dodać pragnę, że znane mi są wyjaśnienia organów podatkowych, z których wynika, że właściwy do rozliczeń, o których mowa, jest okres rozliczeniowy akceptacji zwrotu towaru przez dostawcę (zob. przykładowo interpretację indywidualną dyrektora Krajowej Informacji Skarbowej z 15 marca 2017 r., nr 3063-ILPP JNa). Przyjęcie takiego stanowiska nie wpłynęłoby jednak na udzieloną odpowiedź, gdyż zwrot towaru został w przedstawionej sytuacji zaakceptowany przez dostawcę już w styczniu 2018 roku (o czym świadczy wystawienie przez niego credit note w tym właśnie miesiącu). Art. 30a ust. 1 w zw. z art. 29a ust. 10 pkt 2 ustawy z 11 marca 2004 r. o podatku od towarów i usług (tekst jedn.: Dz.U. z 2017 r. poz ze zm.). 25. Kiedy powstaje obowiązek podatkowy w sytuacji, gdy kontrahent dostarcza rozliczenia z opóźnieniem? Pytanie: Jako agencja pośrednictwa pracy często na zlecenie naszych kontrahentów organizujemy przeloty dla zatrudnianych przez nich pracowników. Podpisaliśmy ostatnio umowę o współpracy z polskim pośrednikiem sprzedaży biletów lotniczych firmą X. Umowa przewiduje prowizję dla naszej firmy tytułem pośrednictwa w sprzedaży biletów lotniczych. Zgodnie z zapisami powyższej umowy, które mówią, że wypłata prowizji następować będzie w cyklach miesięcznych na podstawie zestawienia zapłaconych faktur przygotowanego przez firmę X i zatwierdzonego przez naszą spółkę, która zobligowana jest do wystawienia faktury na powyższą prowizję. Termin płatności za fakturę wynosi 45 dni, wszystkie faktury opłacane są w terminie. Kiedy powstanie przychód w podatku dochodowym oraz kiedy powstanie obowiązek podatkowy w powyżej opisanej sytuacji, gdy firma X nie wywiązuje się ze swoich obowiązków i zestawienia przesyła nie w cyklach miesięcznych, ale dwu- i trzymiesięcznych? Zasady powstawania obowiązku podatkowego regulują przede wszystkim przepisy art. 19a ustawy o VAT. Zasadą wynikającą z tych przepisów jest, że obowiązek podatkowy z tytułu świadczenia usług powstaje z chwilą wykonania usługi (art. 19a ust. 1 ustawy o VAT). Zasada ta obowiązuje również we wskazanym przypadku. 37

38 Wskazać jednocześnie pragnę, że art. 19a ust. 3 zdanie pierwsze ustawy o VAT stanowi, iż usługę, dla której w związku z jej świadczeniem ustalane są następujące po sobie terminy płatności lub rozliczeń, uznaje się za wykonaną z upływem każdego okresu, do którego odnoszą się te płatności lub rozliczenia, do momentu zakończenia świadczenia tej usługi. Powoduje to, że wskazane usługi pośrednictwa w sprzedaży biletów lotniczych uznaje się za wykonane w ostatnim dniu danego miesiąca (tj. ustalonego okresu rozliczeniowego). W tym też dniu powstaje obowiązek podatkowy w VAT. Również w ostatnim dniu danego miesiąca powstają w przedstawionej sytuacji przychody podlegające opodatkowaniu podatkiem dochodowym. Jak bowiem stanowi art. 14 ust. 1e ustawy o PIT, jeżeli strony ustalą, że usługa jest rozliczana w okresach rozliczeniowych, za datę powstania przychodu uznaje się ostatni dzień okresu rozliczeniowego określonego w umowie lub na wystawionej fakturze, nie rzadziej niż raz w roku. Na powyższe nie wpływa okoliczność, że kontrahent nie wywiązuje się ze swoich obowiązków i zestawienia przesyła z opóźnieniem. Przepisy nie przewidują, aby była to okoliczność opóźniająca powstawanie obowiązku podatkowego w VAT lub powstawanie przychodów. A zatem w przedstawionej sytuacji jesteście Państwo zobowiązani rozpoznawać obowiązek podatkowy w podatku VAT oraz przychody przed uzyskaniem zestawień od kontrahenta, a więc szacując wysokość podstawy opodatkowania i podatku VAT oraz przychodów. Siłą rzeczy będzie się to wiązało z koniecznością dokonywania korekt po otrzymaniu zestawień. Z tego względu wskazane jest przeszacowywanie tych kwot, gdyż wykazywanie ich w zaniżonej wysokości skutkować będzie powstawaniem zaległości podatkowych. Okresy rozliczeniowe stosowane w przedstawionej sytuacji nie muszą być miesiącami kalendarzowymi. Być może rozwiązaniem wskazanego problemu będzie ustalenie z kontrahentem dłuższych okresów rozliczeniowych, np. dwumiesięcznych czy kwartalnych. Art. 19a ustawy z 11 marca 2004 r. o podatku od towarów i usług (tekst jedn.: Dz.U. z 2017 r. poz ze zm.). Art. 14 ust. 1e ustawy z 26 lipca 1991 r. o podatku dochodowym od osób fizycznych (tekst jedn.: Dz.U. z 2018 r. poz. 200 ze zm.). 38

39 26. Jak rozliczyć odsprzedaż pracownikom pakietów medycznych za częściową odpłatnością? Pytanie: Czy w przypadku nabywania pakietów medycznych dla pracowników, które tylko częściowo finansowane są przez pracodawcę, a częściowo przez pracownika (potrącenie z pensji), należy obrót w pełnej cenie zakupu pakietów wykazywać w deklaracji VAT-7 w części C poz. 10 dostawa usług zwolnionych? Firma, zakupując pakiety, otrzymuje fakturę od placówki medycznej. Firma, o której mowa w pytaniu, powinna w poz. 10 deklaracji VAT-7 wykazywać kwoty, którymi pracownicy są obciążani (a nie pełne ceny nabywanych pakietów). Do świadczenia usług dochodzić może nie tylko w przypadku faktycznego ich wykonywania przez podatnika, ale również w przypadku ich odsprzedaży. Jeżeli bowiem podatnik, działając we własnym imieniu, ale na rzecz osoby trzeciej, bierze udział w świadczeniu usług, przyjmuje się, że podatnik ten sam otrzymał i wyświadczył te usługi (art. 8 ust. 2a ustawy o VAT). W konsekwencji należy uznać, że w przedstawionej sytuacji firma nabywa oraz świadczy (odsprzedaje) pracownikom usługi w zakresie ochrony zdrowia. Świadczenie usług w zakresie ochrony zdrowia wykonywanych przez podmioty lecznicze jest zwolnione od podatku na podstawie art. 43 ust. 1 pkt 18 ustawy o VAT (zwolnienie nie obejmuje usług w zakresie ochrony zdrowia niesłużących profilaktyce, zachowaniu, ratowaniu, przywracaniu ani poprawie zdrowia). Zwolnione od podatku jest również świadczenie usług wykonywanych przez podmioty lecznicze, jeżeli usługi te zostały nabyte od podmiotu leczniczego we własnym imieniu, ale na rzecz osoby trzeciej (zob. art. 43 ust. 1 pkt 19a ustawy o VAT). W konsekwencji odsprzedając pracownikom pakiety medyczne, firma świadczy na ich rzecz zwolnione od podatku usługi medyczne. Obrót z tego tytułu należy wykazywać w poz. 10 deklaracji VAT-7/VAT-7K, przy czym obrót ten stanowią kwoty, którymi obciążani są pracownicy. Nie należy w pozycji tej wykazywać pełnej ceny zakupionych pakietów. Art. 8 ust. 2a oraz art. 43 ust. 1 pkt 19a ustawy z 11 marca 2004 r. o podatku od towarów i usług (tekst jedn.: Dz.U. z 2017 r. poz ze zm.). 39

40 27. Zobacz, jak rozliczyć kompleksową usługę konferencyjną Pytanie: Firma handlowa zorganizowała dwudniową konferencję dla swoich dilerów. Rano odbywały się szkolenia i prezentacje, wieczorem zorganizowano zwiedzanie miasta oraz kolację. Po zakończeniu organizator wystawił fakturę zbiorczą o treści pakiet konferencyjny z zastosowanie jednej stawki VAT 23%. Do faktury dołączona jest specyfikacja, która obejmuje wynajem sal konferencyjnych, wynajem pokojów noclegowych dla gości, miejsc parkingowych, koszt kolacji w tym koszt serwowanego alkoholu. Czy mamy prawo do odliczenia całego VAT od otrzymanej faktury? Prawo do odliczenia przysługuje w zakresie, w jakim towary i usługi nabywane przez podatników wykorzystywane są do wykonywania czynności opodatkowanych (zob. art. 86 ust. 1 ustawy o VAT). Do istnienia prawa do odliczenia podatku naliczonego nie jest przy tym konieczny bezpośrednii związek między zakupami a wykonywanymi przez podatnika czynnościami opodatkowanymi. Może to być również związek pośredni, o ile dokonywane zakupy związane są bezpośrednio z działalnością opodatkowaną podatnika (zob. przykładowo wyrok Naczelnego Sądu Administracyjnego z 29 marca 2011 r. sygn. akt I FSK 571/10). Powoduje to, między innymi, że do odliczania podatku VAT uprawniają zakupy usług organizacji szkoleń czy konferencji nabywane w związku z prowadzoną przez podatników działalnością opodatkowaną. Dotyczy to również sytuacji, gdy koszt kompleksowej usługi organizacji szkolenia czy konferencji obejmuje również noclegi czy wyżywienie uczestników. W takich przypadkach podatek naliczony z faktury za organizację szkolenia lub konferencji może podlegać odliczeniu w całości, mimo że na podstawie art. 88 ust. 1 pkt 4 ustawy o VAT nie istnieje możliwość odliczania VAT z faktur za usługi noclegowe lub gastronomiczne. Potwierdzają to organy podatkowe w udzielanych wyjaśnieniach, czego przykładem może być interpretacja indywidualna dyrektora Izby Skarbowej w Łodzi z 20 września 2013 r. (sygn. IPTPP1/ /13-2/AK), interpretacja indywidualna dyrektora Izby Skarbowej w Poznaniu z 13 maja 2014 r. (sygn. ILPP5/443-81/14-5/PG) czy interpretacja indywidualna dyrektora Izby Skarbowej w Warszawie z 7 listopada 2016 r. (sygn IPPP PC). Jak czytamy w ostatniej z tych interpretacji, ( ) W świetle powołanego art. 88 ust. 1 pkt 4 ustawy, podatek naliczony z tytułu nabycia usług noclegowych i gastronomicznych co do zasady nie podlega odliczeniu. Powyższe ograniczenie nie ma jednak zastosowania w sytuacji, gdy przedmiotem zakupu jest kompleksowa usługa organizacji szkolenia/konferencji, czyli co do istoty jedna usługa, na którą składają się poszczególne elementy, w tym usługi gastronomiczne i noclegowe. Mając powyższe na uwadze, stwierdzić należy, że Wnioskodawca 40

41 ma prawo do odliczenia kwoty VAT wykazanej na fakturze za zakup kompleksowej usługi organizacji konferencji/szkolenia, o ile jak wskazał Zainteresowany nabycie tych usług służy do wykonywania czynności podlegających opodatkowaniu podatkiem VAT. Prowadzi to do wniosku, że macie Państwo prawo do odliczenia całego VAT z otrzymanej faktury. Art. 86 ust. 1 oraz art. 88 ust. 1 pkt 4 ustawy z 11 marca 2004 r. o podatku od towarów i usług (tekst jedn.: Dz.U. z 2017 r. poz ze zm.). 28. Czy świadczenie usług nadzoru jakościowego może podlegać zwolnieniu z VAT? Pytanie: Pytanie dotyczy firmy jednoosobowej z siedzibą w Polsce. Praca wykonywana będzie głównie w Niemczech (ogólnie za granicą), a także w Polsce. Zakres usługi będzie obejmował nadzór jakościowy nad pracami spawalniczymi przy montażu bloku energetycznego. Czy firma ta musi zgłaszać się do VAT i być czynnym podatnikiem VAT? Odpowiedź na pytanie zależy od tego, czy wartość sprzedaży lub przewidywana wartość sprzedaży uprawnia Pana do korzystania ze zwolnienia podmiotowego. Przepisy zwalniają od VAT sprzedaż dokonywaną przez podatników, u których wartość sprzedaży nie przekroczyła łącznie w poprzednim roku podatkowym kwoty zł (zob. art. 113 ust. 1 ustawy o VAT), jak również sprzedaż dokonywaną przez podatnika rozpoczynającego w trakcie roku podatkowego wykonywanie czynności podlegających opodatkowaniu, jeżeli przewidywana przez niego wartość sprzedaży nie przekracza, w proporcji do okresu prowadzonej działalności gospodarczej w roku podatkowym, zł (art. 113 ust. 9 ustawy o VAT). Jest to tzw. zwolnienie podmiotowe. Korzystający z tego zwolnienia podatnicy nie mają obowiązku rejestrować się jako podatnicy VAT (rejestracji takiej mogą jednak dokonać dobrowolnie), jak również nie mają obowiązku prowadzenia pełnej ewidencji VAT (prowadzą jedynie tzw. ewidencję uproszczoną) oraz obowiązku regularnego składania deklaracji VAT (wyjątek od tej zasady dotyczy deklaracji VAT- 8 składanych przez zwolnionych podmiotowo podatników zarejestrowanych jako podatnicy VAT-UE). Ponadto podatnicy korzystający ze zwolnienia podmiotowego faktury muszą wystawiać tylko na żądanie nabywców (art. 106b ust. 3 pkt 2 ustawy o VAT). Nie wszyscy podatnicy mogą korzystać ze zwolnienia podmiotowego, gdyż w art. 113 ust. 13 ustawy o VAT wymienione zostały kategorie podatników, którzy nie mogą korzystać z tego 41

42 zwolnienia. Z tytułu wykonywania wskazanych czynności podatnik, o którym mowa, nie będzie jednak należał do żadnej z tych kategorii podatników. A zatem odpowiedź na pytanie zależy od tego, czy wartość sprzedaży lub przewidywana wartość sprzedaży podatnika, o którym mowa, uprawnia go do korzystania ze zwolnienia podmiotowego (przy czym przy ustalaniu wysokości tej sprzedaży nie należy uwzględniać sprzedaży poza terytorium Polski, tj. świadczenia wskazanych usług, których miejsce świadczenia znajduje się poza terytorium Polski). Jeżeli tak (co wydaje się znacznie bardziej prawdopodobnym scenariuszem), może on korzystać ze zwolnienia podmiotowego, a w konsekwencji nie musi się rejestrować jako podatnik VAT. W przeciwnym razie ma on obowiązek zarejestrować się jako taki podatnik. Art. 96 oraz art. 113 ustawy z 11 marca 2004 r. o podatku od towarów i usług (tekst jedn.: Dz.U. z 2017 r. poz ze zm.)., 29. Sprawdź, jakie są skutki bezpłatnego przekazania pracownikom telefonów Pytanie: W maju kupiliśmy 5 telefonów w promocyjnych cenach. Zostały one przekazane na własność pracownikom, którzy będą z nich korzystali służbowo. Jakie skutki w VAT ma to zdarzenie? Czy podlega to ewidencji na kasie fiskalnej? Opodatkowaniu VAT podlegają między innymi odpłatne dostawy towarów na terytorium kraju. Rozumie się przez to również przekazanie nieodpłatnie przez podatnika towarów należących do jego przedsiębiorstwa (w tym na cele osobiste wspólników), jeżeli podatnikowi przysługiwało w całości lub w części prawo do obniżenia kwoty podatku należnego o kwotę podatku naliczonego z tytułu nabycia, importu lub wytworzenia tych towarów lub ich części składowych. Prowadzi to do wniosku, że przekazanie telefonów pracownikom podlegało opodatkowaniu VAT jako nieodpłatna dostawa towarów. Podatek (według stawki 23%) od tej nieodpłatnej dostawy towarów należy naliczyć od ceny nabycia telefonów netto. Nie towarzyszy temu konieczność wystawiania faktury (przyjmuje się bowiem, że czynności nieodpłatnych nie dokumentuje się fakturami) ani dokumentu wewnętrznego (nie ma jednak przeszkód, aby dokument taki został dobrowolnie). Przekazanie to (poza koniecznością rozpoznania u pracowników przychodów) nie rodzi innych skutków podatkowych, w tym nie wiąże się z koniecznością zaewidencjonowania za pomocą kasy rejestrującej. Przekazanie to korzysta bowiem ze zwolnienia 42

43 z obowiązku ewidencjonowania, o którym mowa w 2 ust. 1 w zw. z poz. 36 załącznika do rozporządzenia w sprawie zwolnień z obowiązku ewidencjonowania. Art. 5 ust. 1 pkt 1, art. 7 ust. 2 i 3 oraz art. 29a ust. 2 ustawy z 11 marca 2004 r. o podatku od towarów i usług (tekst jedn.: Dz.U. z 2017 r. poz ze zm.). 2 ust. 1 w zw. z poz. 36 załącznika do rozporządzenia ministra rozwoju i finansów z 20 grudnia 2017 r. w sprawie zwolnień z obowiązku prowadzenia ewidencji przy zastosowaniu kas rejestrujących (Dz.U. z 2017 r. poz. 2454). 43

44 Więcej ebooków o tematyce finansowo-księgowej: 1VA0040 ISBN