Scenariusz lekcji języka polskiego. Zmotywowanie uczniów do przeczytania powieści H.Sienkiewicza

Transkrypt

1 Scenariusz lekcji języka polskiego Temat: Kogo poznamy, czytając Quo vadis Henryka Sienkiewicza? Autorzy opracowania: Ryszard Pempera, Grzegorz Piątas Przedmiot, klasa: język polski, klasa VII szkoły podstawowej Cel główny: Zmotywowanie uczniów do przeczytania powieści H.Sienkiewicza Cele operacyjne Uczeo: interpretuje wypowiedzi bohatera literackiego; kreuje hipotetyczny obraz postaci literackiej poprzez analizę jej wypowiedzi; rozpoznaje przed przeczytaniem tekstu istotne cechy bohatera; przed przeczytaniem tekstu potrafi określid elementy świata przedstawionego utworu (np. czas i miejsce akcji); umiejętnie współpracuje z innymi uczniami w zespole. Metody i formy: praca w grupach; praca indywidualna, rozmowa kierowana, praca z tekstem, tworzenie własnego tekstu, dyskusja Środki dydaktyczne, pomoce: wybrane cytaty z Quo vadis, pisaki, tablica. Czas trwania zajęć: 45 min. Tok zajęć: 1. Czynności organizacyjne. Zapoznanie uczniów z tematem i celami zajęd i podzielenie zespołu klasowego na grupy. 2. Losowanie przez przedstawicieli zespołów kartek z wypowiedziami Petroniusza. Każdy zespół otrzymuje jedną wypowiedź bohatera (załącznik 1.) 3. Na podstawie wylosowanego cytatu tworzenie przez uczniów listy słów (wyrażeo lub zwrotów) opisujących bohatera. Rozdanie kartek z poleceniem dla grup: Zapiszcie wyrazy (wyrażenia, zwroty) charakteryzujące człowieka, który wypowiedział wylosowane przez Was słowa. 4. Odczytanie przez sprawozdawców cytatów i przygotowanych na ich podstawie list słów, wyrażeo lub zwrotów. Zapisanie ich na tablicy. M a t e r i a ł y d o r a d c ó w m e t o d y c z n y c h O D N P o z n a o Strona 1

2 Cytat Lubię książki *...+, lubię poezję *...+, lubię naczynia, gemmy* [...] Mnie dobrze w domu, wśród arcydzieł * + Ja wiem, że w życiu nic już więcej nie znajdę nad to, com znalazł. *gemmy kamienie szlachetne Gdyby * + śmierd przyszła * + przyjąłbym ją jako koniecznośd z tym przeświadczeniem, że nie ma na świecie takich jagód, jakich bym nie spróbował. Nie spieszę się, ale nie będę się też ociągał, postaram się tylko, aby mi było do ostatka wesoło. Ja jej (wiary chrześcijaoskiej) nie przyjmę, chodby w niej tkwiła prawda i mądrośd zarówno ludzka, jak i boska To wymagałoby trudu, a ja się nie lubię trudzid. To wymagałoby wyrzeczeo, a ja się nie lubię niczego w życiu zrzekad. W Olimp nie wierzę, ale go sobie urządzam na ziemi i będę kwitnął, póki mnie nie przeszyją strzały boskiego łucznika lub póki mi cezar nie każe otworzyd sobie żył. Ja nadto lubię woo fiołków i wygodne triclinium* * +, i Achaję,* do której wybieram się z naszym otyłym, cienkonogim, nieporównanym, boskim cezarem * + Neronem. * triclinum w rzymskiej willi sala biesiadna, w której sofy ustawiano z trzech stron stołu. *Achaja Grecja Odebrałem Ligię Aulusom*, by oddad ją tobie * + Oboje jesteście piękni, a więc i mój postępek jest piękny, a będąc Wyrazy, wyrażenia, zwroty (przykładowe odpowiedzi z lekcji przeprowadzonych w klasach siódmych) lubi poezję, lubi sztukę, wykształcony, bogaty, znudzony życiem, lubi przebywad w domu nie boi się śmierci, cieszy się życiem, jest bogaty, lubi się bawid i śmiad nie wierzy w Boga, lubi wygodę, leniwy, egoista, trzeźwo myślący, uparty nie wierzy w bogów lubi wygodne życie, jest rozmiłowany w zbytku i przyjemnościach, bogaty, mieszka w Rzymie, zna cezara, gardzi cezarem, arystokrata, lubi podróżowad jest niemoralny, zuchwały, mądry, M a t e r i a ł y d o r a d c ó w m e t o d y c z n y c h O D N P o z n a o Strona 2

3 pięknym, nie może byd złym. Patrz, Marku, oto siedzi przed tobą cnota wcielona. * Aulusowie wychowywali Ligię, traktowali ją jak własną córkę. przechwala się, narcyzm, esteta, lubi piękno, ma władzę, filozof 5. Poinformowanie uczniów, że wszystkie odczytane wypowiedzi do słowa jednego bohatera literackiego i umieszczenie imienia Petroniusza na środku tablicy wśród zapisanych wcześniej wyrazów. Na tym etapie lekcji tablica powinna wyglądad tak: trzeźwo myślący lubi piękno cieszy się życiem egoista lubi poezję lubi sztukę narcyzm Petroniusz bogaty uparty przechwala się zna cezara wykształcony arystokrata nie boi się śmierci esteta 6. Opracowanie wstępnej charakterystyki postaci (kilkuzdaniowy szkic zakooczony opinią o bohaterze) i zapisanie jej w zeszytach. Rozdanie kartek z poleceniem dla grup: Napiszcie krótką (4-5 zdao) charakterystykę Petroniusza. Zakooczcie ją oceną tej postaci. 7. Przedstawienie przez sprawozdawców wyników prac grup. Zapisywanie przez nauczyciela ocen bohatera (pozytywna, negatywna, niejednoznaczna). M a t e r i a ł y d o r a d c ó w m e t o d y c z n y c h O D N P o z n a o Strona 3

4 Podczas przeprowadzonych w klasach siódmych zajęd pojawiły się następujące wstępne charakterystyk: Petroniusz to człowiek niewierzący, który ma ogromne wpływy i posiada ogromne mniemanie o sobie. Osiągnął wszystko, co było możliwe. Nie lubi cezara, jest typowym domatorem. Petroniusz to bezduszny mędrzec, który lubi wygodę. Naszym zdaniem Petroniusz to postad, której nie powinno się naśladowad. Petroniusz to postad wpływowa, posiada wielkie bogactwa. Jest arystokratą. To leniwy domator i egoista przechwalający się tym, co osiągnął w życiu. Ten esteta i filozof nie wierzy w Boga. Naszym zdaniem jest to postad negatywna. Petroniusz jest człowiekiem niewierzącym, arystokratą, który osiągnął w życiu wszystko to, co było możliwe. Jest on zuchwałym domatorem mającym wysokie mniemanie o sobie. Ten ambitny esteta nie budzi w nas pozytywnych uczud. Petroniusz to bogacz, który mieszka w Rzymie. Ten kochający życie sybaryta ma zalety i wady. Jest leniwy, egoistyczny i zuchwały, ale jednocześnie odważny, mądry i dobrze wykształcony. Trudno go jednoznacznie ocenid. Petroniusz jest bogatym, wpływowym, rzymskim arystokratą. Posiada dużą wiedzę, lubi poezję i piękno. Jest świadomy swoich zalet, ambitny, ma bardzo cięty język, nie lubi się trudzid. Nie jest bez wad: bywa bezduszny i przechwala się. Mimo tych niedoskonałości sądzimy, że Petroniusz jest postacią pozytywną. 8. Dyskusja na temat ocen bohatera. Próba odpowiedzi na pytania: Czy ocena tej postaci była łatwa? Czy wszyscy ocenili bohatera podobnie? Czy opinie są jednoznaczne? 9. Zadanie domowe: Przeczytaj Quo vadis Henryka Sienkiewicza. W trakcie lektury zwród uwagę na postad Petroniusza. Wyszukaj kolejne cytaty, które pozwolą ci lepiej poznad tego bohatera. Zastanów się, czy właściwie go oceniłeś. Bibliografia: Sienkiewicz Henryk, Quo vadis, Warszawa 1990 M a t e r i a ł y d o r a d c ó w m e t o d y c z n y c h O D N P o z n a o Strona 4

5 Buehl Doug, Strategie aktywnego nauczania, czyli jak efektywnie nauczad i skutecznie uczyd się, Kraków 2004 Korzyści ze stosowania metody Jak ją widzą, tak ją piszą Uczniowie: prezentują graficznie, w jaki sposób można użyd ważnych informacji, są odpowiednio kierowani podczas czytania, tak by aktywnie poszukiwad w tekście informacji, na bieżąco je selekcjonują i kategoryzują, doskonalą odróżnianie argumentów od przykładów, uogólniają szczegółowe informacje, doskonalą umiejętnośd pisania, podsumowują rozważania, formułują wnioski, zostają przygotowani do pisania dłuższych form wypowiedzi rozprawek, charakterystyk. Uwagi do sposobu realizacji: Dobierając fragmenty, pamiętajmy, że uczniowie nie znają jeszcze tekstu. Dobrze wybrad takie wypowiedzi bohatera, które nie charakteryzują go jednoznacznie. Uczniowie, sporządzając wstępną charakterystykę, dostrzegają złożoną osobowośd postaci, nie są pewni, czy właściwie ją ocenili. Wzbudzamy w nich zainteresowanie konkretnym bohaterem powieści. M a t e r i a ł y d o r a d c ó w m e t o d y c z n y c h O D N P o z n a o Strona 5

6 Załącznik (teksty źródłowe) Lubię książki *...+, lubię poezję *...+, lubię naczynia, gemmy* *...+ Mnie dobrze w domu, wśród arcydzieł * + Ja wiem, że w życiu nic już więcej nie znajdę nad to, com znalazł. *gemmy kamienie szlachetne Gdyby * + śmierd przyszła * + przyjąłbym ją jako koniecznośd z tym przeświadczeniem, że nie ma na świecie takich jagód, jakich bym nie spróbował. Nie spieszę się, ale nie będę się też ociągał, postaram się tylko, aby mi było do ostatka wesoło. Ja jej (wiary chrześcijaoskiej) nie przyjmę, chodby w niej tkwiła prawda i mądrośd zarówno ludzka, jak i boska To wymagałoby trudu, a ja się nie lubię trudzid. To wymagałoby wyrzeczeo, a ja się nie lubię niczego w życiu zrzekad. W Olimp nie wierzę, ale go sobie urządzam na ziemi i będę kwitnął, póki mnie nie przeszyją strzały boskiego łucznika lub póki mi cezar nie każe otworzyd sobie żył. Ja nadto lubię woo fiołków i wygodne triclinium* * +, i Achaję,* do której wybieram się z naszym otyłym, cienkonogim, nieporównanym, boskim cezarem * + Neronem. * triclinum w rzymskiej willi sala biesiadna, w której sofy ustawiano z trzech stron stołu. *Achaja Grecja Odebrałem Ligię Aulusom*, by oddad ją tobie * + Oboje jesteście piękni, a więc i mój postępek jest piękny, a będąc pięknym, nie może byd złym. Patrz, Marku, oto siedzi przed tobą cnota wcielona. * Aulusowie wychowywali Ligię, traktowali ją jak własną córkę. H. Sienkiewicz, Quo vadis (fragmenty) M a t e r i a ł y d o r a d c ó w m e t o d y c z n y c h O D N P o z n a o Strona 6