MARIA KWIATKOWSKA, ANITA CHUDZIK, MAŁGORZATA POKRZYWNICKA, PAWEŁ KRAJEWSKI

Wielkość: px
Rozpocząć pokaz od strony:

Download "MARIA KWIATKOWSKA, ANITA CHUDZIK, MAŁGORZATA POKRZYWNICKA, PAWEŁ KRAJEWSKI"

Transkrypt

1 Perinatologia, Neonatologia i Ginekologia, tom 3, zeszyt 1, 53-57, 2010 Analiza wcześniactwa, zaburzeń klinicznych i wewnątrzmacicznego ograniczenia wzrastania u noworodków w przypadkach histopatologicznych zmian zapalnych w łożyskach MARIA KWIATKOWSKA, ANITA CHUDZIK, MAŁGORZATA POKRZYWNICKA, PAWEŁ KRAJEWSKI Streszczenie Cel, materiał i metody: Celem pracy była analiza problemów klinicznych u noworodków w przypadkach obecności komórek zapalnych w łożyskach w porównaniu z przypadkami bez histopatologicznych zmian zapalnych. Grupę badaną stanowiło 45 noworodków, które urodziły się w latach w I Katedrze Ginekologii i Położnictwa w Łodzi, z histopatologicznie stwierdzanymi naciekami zapalnymi w łożyskach. Grupę kontrolną tworzyło 90 noworodków bez komórek zapalnych w łożyskach. Praca jest retrospektywna dane uzyskano z dokumentacji medycznej. Uzyskane dane dotyczące wcześniactwa, hipotrofii i zaburzeń klinicznych opracowano statystycznie testem Manna-Whitneya oraz testem dokładnym Fishera z przyjętym poziomem istotności p < 0,05. Wyniki: W grupie badanej w porównaniu z kontrolną obserwowano: istotnie większy odsetek wcześniaków o wieku płodowym # 28 tygodni (p = 0,0009), znamiennie niższą średnią urodzeniową masę ciała wcześniaków (p = 0,0155) oraz istotnie dłuższy czas ich hospitalizacji (p = 0,0206). Różnice odsetkowe o istotności statystycznej dotyczyły skrajnej hipotrofii, którą częściej obserwowano wśród donoszonych noworodków z grupy kontrolnej (p = 0,0291). W grupie z zapalnymi naciekami w łożyskach znamiennie częściej występowały: infekcja wrodzona (p = 0,0384), krwawienie do ośrodkowego układu nerwowego (p = 0,0079), głęboka niedokrwistość (p = 0,0066), zespół zaburzeń oddechowych (p = 0,0037). Wnioski: 1) Wysoki odsetek wcześniactwa w przypadkach z histopatologicznymi cechami zapalenia łożysk pokazuje, że proces infekcyjny jest ważnym czynnikiem ryzyka porodu przedwczesnego. 2) Znaczna chorobowość noworodków przy współistnieniu zmian zapalnych łożysk wynika z ich wyraźnej niedojrzałości oraz częstego zakażenia wewnątrzowodniowego. Słowa kluczowe: łożysko, badanie histopatologiczne, zakażenie wewnątrzowodniowe, zaburzenia kliniczne, noworodek Wstęp Łożysko jest odzwierciedleniem środowiska płodu, a prawidłowa funkcja łożyska ma ogromne znaczenie dla właściwego rozwoju wewnątrzmacicznego płodu [1-3]. Poprzez niezaburzony przepływ maciczno-łożyskowopłodowy krwi dostarczone są do płodu substancje odżywcze oraz tlen, a usunięte zostają zbędne produkty przemiany materii oraz dwutlenek węgla. Łożysko pełni także niezwykle ważną funkcję o charakterze immunologicznym stanowi barierę dla antygenów płodowych, przez co obcy dla matki organizm płodu może rozwijać się wewnątrzmacicznie [4]. Nieprawidłowości w budowie i funkcji łożyska odbijają się niekorzystnie na wzroście, rozwoju i dobrostanie płodu. Zmiany zapalne łożyska i błon płodowych są odzwierciedleniem procesu infekcyjnego dotyczącego także rozwijającego się wewnątrzmacicznie płodu. Cel pracy Celem doniesienia było przeanalizowanie problemów klinicznych u noworodków w tych przypadkach, gdy w popłodzie stwierdzono histopatologicznie nacieki zapalne w porównaniu z przypadkami bez zmian zapalnych. Materiał i metody Analiza dotyczyła zaburzeń klinicznych u noworodków w przypadkach zmian zapalnych łożysk. Grupę badaną stanowiło 45 noworodków, które urodziły się w latach w I Katedrze Ginekologii i Położnictwa w Łodzi, z histopatologicznie stwierdzanymi naciekami zapalnymi (nacieki z granulocytów lub limfocytów) w łożyskach. Tę grupę porównano z dwukrotnie liczniejszą grupą 90 noworodków, urodzonych w tych samych latach, w przypadkach, gdy badaniem mikrowidowym nie stwierdzono zmian o charakterze zapalnym w popłodzie. Praca jest retrospektywna dane uzyskano na podstawie analizy historii rozwoju noworodków, wyników badania histopatologicznego oraz protokołów badania autopsyjnego. Ocenę histopatologiczną łożyska przeprowadzano w przypadkach porodów przedwczesnych oraz w przypadkach urodzeń noworodków z wewnątrzmacicznym ograniczeniem wzrastania (intrauterine growth restriction IUGR) oraz przy obecności makroskopowych zmian w łożyskach lub pępowinie. Histopatologiczna ocena obejmowała nacieki komórkowe, martwicę, zwapnienia, zakrzepy, złogi włóknika. Zaburzenia kliniczne u noworodków rozpoznawane były poprzez objawy kliniczne, badania przedmiotowe lekarskie oraz dodatkowe badania takie jak; morfologia Oddział Neonatologii Kliniki Perinatologii I Katedry Ginekologii i Położnictwa, Uniwersytet Medyczny w Łodzi, Łódź

2 54 M. Kwiatkowska, A. Chudzik, M. Pokrzywnicka, P. Krajewski krwi, biochemiczne wskaźniki infekcji i żółtaczki, badania rentgenowskie, badania bakteriologiczne, badania przezciemieniowe ultrasonograficzne, badanie echokardiograficzne serca, badania okulistyczne w 4. tygodniu życia u wcześniaków o dojrzałości < 34 hbd. Uzyskane dane opracowano statystycznie testem Manna-Whitneya oraz testem dokładnym Fishera z przyjętym poziomem istotności p < 0,05. Wyniki i omówienie wyników Średnia masa ciała, średnia ocena w skali Apgar i średni czas hospitalizacji noworodków donoszonych i urodzonych przedwcześnie w obydwu grupach przedstawiona jest w tabeli 1. Zwraca uwagę odsetkowa przewaga wcześniaków w grupie noworodków ze zmianami zapalnymi popłodu 69%, (31 z 45), podczas gdy w grupie kontrolnej wcześniactwo dotyczyło 50% noworodków (45 z 90). Ocena noworodków testem Apgar jest podobna w obydwu grupach. Dłuższy jest wyraźnie średni czas hospitalizacji wcześniaków w grupie badanej ponad 33 dni, podczas gdy w kontrolnej 20 dni; różnica w długości hospitalizacji wcześniaków jest istotna statystycznie (p = 0,0206). Średnia masa ciała wcześniaków z grupy badanej była istotnie niższa niż średnia masa ciała wcześniaków z grupy kontrolnej (p = 0,0155). W tabeli 2 ukazano wcześniactwo w obydwu grupach z podziałem według wieku płodowego oraz noworodki donoszone w obydwu grupach. W grupie badanej odsetek wcześniaków skrajnie niedojrzałych # 28 tygodni jest istotnie wyższy niż w grupie kontrolnej (p = 0,0009), natomiast odsetek noworodków donoszonych wśród badanych jest istotnie niższy wśród kontroli (p = 0,0278). Zaburzenia kliniczne obserwowane u noworodków z grupy badanej i kontrolnej przedstawia tabela 3. W przypadkach urodzeń z zapalnymi naciekami w łożyskach istotnie częściej niż w przypadkach bez zmian zapalnych występowały: infekcja wrodzona (p = 0,0384), krwawienie do ośrodkowego układu nerwowego (p = 0,0079), głęboka niedokrwistość (p = 0,0066), zespół zaburzeń oddechowych (p = 0,0037) w tym częstsza konieczność leczenia surfaktantem (p = 0,0013). Tabela 1. Średnia masa ciała, średnia ocena w skali Apgar i średni czas hospitalizacji noworodków donoszonych i urodzonych przedwcześnie w grupie badanej i kontrolnej Średnia masy ciała noworodków (gramy) Średnia ocena Apgar po 1. min (punkty) Średni czas hospitalizacji (dni) (łożyska ze zmianami zapalnymi) N = ,39* , ,97P 1-96 Noworodki donoszone N = , , , (łożyska bez zmian zapalnych) N = ,98* , ,07P 1-70 Noworodki donoszone 3005, , , * średnia masa ciała wcześniaków z grupy badanej była istotnie niższa niż średnia masa ciała wcześniaków z grupy kontrolnej p = 0,0155; P średni czas hospitalizacji wcześniaków z grupy badanej był istotnie dłuższy niż średni czas hospitalizacji wcześniaków z grupy kontrolnej p = 0,0206 Tabela 2. (podział na grupy według wieku płodowego) oraz noworodki donoszone w obydwu analizowanych grupach Grupy noworodków (łożyska ze zmianami zapalnymi) (łożyska bez zmian zapalnych) (100%) N = 90 (100%) statystyczna (p) #28 hbd n 12 5 % 26,67 5,56 n ,0009 N = hbd % 26,67 16,67 n , hbd % 15,56 27,78 0,0848 N = hbd n % 31,11 50,00 0,0278

3 Analiza wcześniactwa, zaburzeń klinicznych i wewnątrzmacicznego ograniczenia wzrastania Zaburzenia kliniczne Tabela 3. Zaburzenia kliniczne u noworodków z grupy badanej i kontrolnej (nacieki zapalne w łożyskach) (100%) (łożyska bez nacieków zapalnych) N = 90 (100%) statystyczna (p) n (%) n (%) Infekcja wrodzona 29 (64,44%) 41 (45,56%) 0,0384 Infekcja wtórna 9 (20,00%) 8 (8,89%) 0,0967 Krwawienie dokomorowe 25 (55,56%) 29 (32,22%) 0,0079 Zespół zaburzeń oddychania * 20 (44,44%) 17 (18,89%) 0,0037 Hiperbilirubinemia 10 (22,22%) 18 (20,00%) 0,8231 Retinopatia wcześniacza 2 (4,44%) 1 (1,11%) 0,2576 Martwicze zapalenie jelit 2 (4,44%) 3 (3,33%) 0,9999 Przetrwały przewód tętniczy (istotny hemodynamicznie) 2 (4,44%) 2 (2,22%) 0,6004 Niedokrwistość (transfuzje uzupełniające) 18 (40,00%) 16 (17,78%) 0,0066 Wady wrodzone 3 (6,67%) 9 (10,00%) 0,7503 Zgon 3 (6,67%) 3 (3,33%) 0,3999 * Dotchawicza podaż surfaktantu 17 (37,78%) 11 (12,22%) 0,0013 Tabela 4. Wewnątrzmaciczne ograniczenie wzrastania (IUGR) wśród noworodków donoszonych w grupie badanej i kontrolnej (łożyska ze zmianami zapalnymi) N = 14 (100%) (łożyska bez zmian zapalnych) (100%) statystyczna (p) IUGR 5-10c n (%) 1 (7,14%) 2 (4,44%) 0,9999 IUGR < 5c n (%) 0 (0,00%) 9 (20,00%) 0,0291 Razem n (%) 1 (7,14%) 11 (24,44%) 0,0609 Przedmiotem zainteresowania była także hipotrofia wewnątrzmaciczna, którą częściej obserwowano wśród donoszonych noworodków w grupie kontrolnej niż w grupie badanej. Różnice odsetkowe o znacznej istotności statystycznej dotyczyły skrajnej hipotrofii wśród donoszonych noworodków w grupie kontrolnej (p = 0,0291). Dane przedstawia tabela 4. Dyskusja W procesie zapalenia histopatologicznymi zmianami w łożysku są nacieki z granulocytów czy limfocytów, które jako mikrofagi i makrofagi koncentrują się w przestrzeni doczesnowo-kosmówkowej, błonach płodowych, pępowinie i/lub w kosmkach łożyska [1, 2, 5-8]. Według Bręborowicza i wsp. najbardziej właściwym określeniem procesu zapalnego jest zakażenie wewnątrzowodniowe [5]. Histopatologiczne rozpoznanie zakażenia wewnątrzowodniowego poprzez stwierdzenie nacieków leukocytarnych sięga 11-16% przypadków [5]. Zmiany zapalne w łożysku i błonach płodowych współistnieją z zakażeniem wewnątrzowodniowym, które jest istotnym czynnikiem etiologicznym porodu przedwczesnego [2-4, 6, 7, 9], a także wewnątrzmacicznego ograniczenia wzrastania płodu [4, 8]. W obserwacjach autorów amerykańskich częstość histopatologicznych zmian zapalnych w łożyskach była wprost proporcjonalna do krótkiego czasu ciąży i znacznego wcześniactwa, natomiast zmiany o charakterze waskulopatii przeważały w ciążach donoszonych [2]. Według Bręborowicza i wsp. zakażenia wewnątrzowodniowe postawione na podstawie oceny popłodu badaniem histopatologicznym potwierdza się w 95% przypadków, jeżeli ciąża trwa tygodnie w porównaniu z 10% potwierdzeniem w przypadkach porodów między 33. a 36. tygodniem [5]. W badaniach autorów z Wrocławia zmiany zapalne w popłodzie współistniały w 52,6% infekcji wrodzonych stwierdzanych u noworodków [3]. Histopatologicznie zmiany naciekowe dotyczące błon płodowych, przestrzeni międzykosmkowej i pępowiny występują głównie przy zakażeniu wstępującym, a nacieki zapalne w kosmkach łożyska przemawiają raczej za

4 56 M. Kwiatkowska, A. Chudzik, M. Pokrzywnicka, P. Krajewski zakażeniem krwiopochodnym [5]. Nacieki leukocytarne sznura pępowiny są najczęściej skutkiem zakażenia wewnątrzowodniowego [1, 8]. Czynnikiem wywołującym zakażenie wewnątrzowodniowe są mikroorganizmy w drogach rodnych kobiety ciężarnej, jak podaje Bręborowicz paciorkowce grupy B w 12% przypadków [5], Escherichia coli w 10% przypadków [5]. Według piśmiennictwa silnie związane z chorioamnionitis są zakażenia bakteryjne pochwy wywołane przez chlamydie, gonokoki, mykoplazmy, paciorkowce grupy B oraz ureaplazmy i listerie [1, 6]. Według Romero i wsp. zakażenie wewnątrzowodniowe wynika z czterech etapów zapalenia, a proces zapalny kosmówki, błon płodowych i naczyń pępowiny jest trzecim etapem, który prowadzi do zakażenia płodu (czwarty etap) [10]. Mechanizm doprowadzający do przedwczesnej czynności skurczowej macicy wynika ze wzrostu stężenia wewnątrzmacicznego prostaglandyn, których produkcja stymulowana jest przez szereg uwalnianych z makrofagów cytokin interleukinę 6 (IL-6), interleukinę 8 (IL-8), interleukinę 1 (IL-1),czynnik nekrotyzujący (tumor necrotizing factor TNF) i inne [4-6, 9, 11]. Infekcja błon płodowych (chorioamnionitis) może być procesem pierwotnym, a uwalniane przez leukocyty elastazy i kolagenazy sprzyjają wtórnemu przerwaniu ciągłości błon płodowych [4, 6, 9]. Enzymy proteolityczne zaliczane są do metaloproteinaz, które powodują degradację kolagenu i elastyny, warunkując mechanizm pękania błon płodowych [4, 5, 9]. Enzymy proteolityczne uwalniane są także przez same komórki bakteryjne [4]. Nacieki granulocytarne w naczyniach kosmówki i wokół naczyń pępowiny (funisitis) potwierdzają płodową odpowiedź na infekcję fetal inflammatory response syndrome (FIRS) [4, 5, 9]. Oznaczanie interleukin zapalnych w surowicy matczynej, w płynie owodniowym, w surowicy płodu i krwi noworodka ma duże znaczenie w diagnostyce patologii infekcyjnej u płodów i noworodków [5, 11-15]. Wartość stężenia IL-6 w surowicy płodu >11 pg/ml znajduje zastosowanie w diagnostyce płodowego zespołu odpowiedzi zapalnej FIRS, który wiąże się ze znaczną chorobowością w okresie noworodkowym [1, 5, 14]. Zespół płodowej odpowiedzi zapalnej dotyczy szczególnie skrajnie niedojrzałych wcześniaków urodzonych znacznie przed terminem. Autorzy z Torunia obserwowali funisitis u 23% wcześniaków [8]. Gomez i wsp. obserwowali u noworodków z FIRS posocznice, zapalenia płuc, dysplazję oskrzelowo-płucną, krwawienie dokomorowe, leukomalację okołokomorową czy martwicze zapalenie jelita [12]. Występujący w zakażeniu wewnątrzowodniowym obrzęk kosmków zaburza przepływ krwi przez łożyska przyczyniając się do wewnątrzmacicznego niedotlenienia płodu [5]. Endotoksyny bakteryjne wpływają toksycznie na płód, a negatywne następstwa dotyczą szczególnie tkanki płucnej i ośrodkowego układu nerwowego [6, 9]. Chorobowość u noworodków z FIRS wynika z wcześniactwa, zwiększonego ryzyka posocznicy, zespołu zaburzeń oddychania, dysplazji oskrzelowo-płucnej, mózgowego porażenia dziecięcego [5, 14].Według aktualnych doniesień istnieje korelacja między zakażeniem wewnątrzowodniowym a okołokomorową leukomalacją, która jest czynnikiem przyczynowym mózgowego porażenia dziecięcego [5]. Wcześniactwo jest stanem związanym ze znaczną chorobowością noworodka, zależną od jego niedojrzałości anatomicznej oraz funkcjonalnej wielu narządów i układów organizmu. Niedojrzałość dotyczy także układu odpornościowego, co sprzyja infekcjom wrodzonym, które zwłaszcza u wcześniaków o krótkim wieku płodowym przebiegają ekspansywnie i dynamicznie. W przypadkach chorioamnionitis znaczny odsetek przedwcześnie urodzonych noworodków rozwija pełnoobjawowy obraz zakażenia czy posocznicy [6, 15]. Wiele zaburzeń klinicznych u wcześniaków takich jak: posocznica, zapalenie płuc, niewydolność oddechowa, hiperbilirubinemia, niedokrwistość, martwicze zapalenie jelita jest następstwem infekcji wewnątrzowodniowej [15]. W naszym materiale odsetek głębokiego wcześniactwa w grupie noworodków ze zmianami zapalnymi łożysk był istotnie wyższy. Chorobowość noworodków wynikała z głębokiej niedojrzałości wielonarządowej oraz w dużej mierze z infekcji wewnątrzowodniowych i była wyraźniej zaznaczona w grupie noworodków z histopatologicznymi naciekami zapalnymi w łożyskach. Uważa się także, że proces zapalny kosmków, mimo że nie zmniejsza funkcji czynnościowej łożyska, może sprzyjać deficytowi wzrastania płodu, gdyż proces zapalny ma hamujący wpływ na syntezę płodowego DNA [4]. Proces zapalny w sznurze pępowinowym może prowadzić do skurczu naczyń i następowej hipoperfuzji oraz hipoksji płodu [8]. Według Taylora zarówno bezobjawowa bakteriuria, jak i objawowe zakażenie układu moczowego u kobiet ciężarnych wiąże się z dużym ryzykiem urodzenia dziecka o niskiej masie urodzeniowej [6]. Patologia łożyska ma znaczenie kluczowe dla wcześniactwa, IUGR, martwych urodzeń czy niedotlenienia okołoporodowego [16]. Autorzy z Torunia stan zapalny pępowiny stwierdzali u 42% noworodków z hipotrofią wewnątrzmaciczną [8]. W naszym materiale nie znaleźliśmy związku między hipotrofią płodu a zmianami naciekowymi w łożyskach. Wnioski Wysoki odsetek skrajnego wcześniactwa w przypadkach urodzeń z histopatologicznymi oznakami zapalenia popłodu pokazuje, że proces infekcyjny jest kluczowym czynnikiem ryzyka porodu przedwczesnego. Znaczna chorobowość noworodków przy współistnieniu zmian zapalnych popłodu wynika zarówno z ich wyraźnej niedojrzałości, jak i ze znamiennie częstego zakażenia wewnątrzowodniowego.

5 Analiza wcześniactwa, zaburzeń klinicznych i wewnątrzmacicznego ograniczenia wzrastania Piśmiennictwo [1] Redline R.W. (2006) Inflammatory responses in the placenta and umbilical cord. Semin. Fetal. Neonatal. Med. 11(5): [2] Hecht J.L., Allred E.N., Kliman H.J. i wsp. (2008) Histological characteristics of singleton placentas delivered before the 28 th week of gestation. Pathology 40(4): [3] Hirnie L., Czyżewska M., Rabczyński J. i wsp. (2002) Ocena przydatności badań histopatologicznych popłodów w aspekcie infekcji wewnątrzmacicznych. Postępy Neonatologii, Supl. II: [4] Fox H. Nieprawidłowy rozwój łożyska. http//www. libramed.com.pl [5] Bręborowicz H., Drews K. i wsp. (2010) Zakażenie wewnątrzowodniowe. [W:] Ciąża wysokiego ryzyka Bręborowicz G.H. (Red.) Ośrodek Wydawnictw Naukowych, Poznań, wyd. 3: [6] Taylor D.J. Zakażenie bakteryjne a poród przedwczesny. http// [7] Drucilla J., OlivaR & E. (2006) Clinical significance of placental examination in perinatal medicine. J. Matern. Fetal. Neonatal. Med. 19(5): [8] Bernatowicz-Łojko U., Hermanowska J., Jezierska A. i wsp. (2002) Wpływ zmian zapalnych w pępowinie na stan zdrowia noworodka. Postępy Neonatologii, Supl. II: [9] Czajka R. (2010) Poród przedwczesny. [W:] Ciąża wysokiego ryzyka. Bręborowicz G.H. (Red.) Ośrodek Wydawnictw Naukowych. Poznań, wyd. 3: [10] Romero R., Mazor M. (1988) Infection and preterm labour. Clin. Obstet. Gynecol. 31: [11] Kwinta P. (2002) Porównanie wiarygodności wybranych badań immunologicznych i hematologicznych w diagnostyce posocznicy u noworodków z bardzo niską urodzeniową masą ciała. Postępy Neonatologii Supl. II: [12] Gomez R., Romero R., Ghezzi F. i wsp. (1998) The fetal inflammatory Response syndrome. Am. J. Obstet. Gynecol. 179(1): [13] Buscher U., Chen F.C., Pitzen A. i wsp. (2000) Il-1beta, Il-6, Il-8, G-CSF in the diagnosis of early-onset neonatal infections. J. Perinat. Med. 28(5): [14] Pacora P., Chaiworapongsa T., Maymon E. i wsp. (2002) Funisitis and chronic vasculitis: the histological counterpart of fetal inflammatory response syndrome. J. Matern. Fetal. Neonatal. Med. 11(1): [15] Wojsyk-Banaszak I., Szczapa J. (2002) Ocena wybranych wskaźników prozapalnych we wczesnej diagnostyce zakażeń wewnątrzmacicznych u noworodków doniesienie wstępne. Postępy Neonatologii 2(IV): [16] Salafia C.M., Vintzileos A.M. (1990) Why all placentas should be examined by a pathologist in Am. J. Obstet. Gynecol. 163(4Pt1): J Maria Kwiatkowska Oddział Neonatologii Kliniki Perinatologii I Katedry Ginekologii i Położnictwa Uniwersytetu Medycznego w Łodzi Łódź, ul. Wileńska 37 iza.maria@wp.pl Analysis of prematurity, clinical disorders and intrauterine growth inhibition in newborn infants in cases of histological inflammatory changes in the placenta The purpose, material and methods: The aim of this study was to analyze clinical problems in neonates in cases of inflammatory cells present in the placenta compared to cases without histological inflammation. The study group consisted of 45 infants who were born in the years in the I Department of Gynaecology and Obstetrics in Łódź, with histologically diagnosed inflammatory infiltrates in the placenta. The control group consisted of 90 newborns with no inflammatory cells in the placenta. The paper is of retrospective character the data was obtained from medical records. The acquired data on prematurity, hypotrophy, and clinical disorders was statistically elaborated with the use of the Mann-Whitney test and the Fisher s exact test with the accepted level of significance p < Results: In the test group, in comparison to the control one, the following issues were observed: more premature infants (69% vs. 50%), significantly higher percentage of premature infants with gestational age # 28 weeks (p = ), significantly lower average birth body weight of the premature infants (p = ) and significantly longer duration of their hospitalization (p = ). The differences in the percentages with statistical significance related to the extreme hypotrophy that was more often observed among full term newborns from the control group (p = ). In the group with inflammatory infiltrates in the placenta, the significantly more frequent occurrence was noted of the following clinical problems: congenital infection (p = ), bleeding into the central nervous system (p = ), profound anaemia (p = ), respiratory distress syndrome (p = ). Conclusions: 1) High prematurity rate in cases with histological features of placenta inflammation shows that the infectious process is an important risk factor for preterm delivery. 2) Significant neonatal morbidity in the coexistence of inflammatory changes in the placenta results from their explicit immaturity and frequent intrauterine infection. Keywords: placenta, histological examination, intrauterine infection, clinical disorders, newborn

PROGRAM NAUCZANIA PRZEDMIOTU OBOWIĄZKOWEGO NA WYDZIALE LEKARSKIM I ROK AKADEMICKI 2015/2016 PRZEWODNIK DYDAKTYCZNY dla II, III, IV, V i VI roku

PROGRAM NAUCZANIA PRZEDMIOTU OBOWIĄZKOWEGO NA WYDZIALE LEKARSKIM I ROK AKADEMICKI 2015/2016 PRZEWODNIK DYDAKTYCZNY dla II, III, IV, V i VI roku PROGRAM NAUCZANIA PRZEDMIOTU OBOWIĄZKOWEGO NA WYDZIALE LEKARSKIM I ROK AKADEMICKI 2015/2016 PRZEWODNIK DYDAKTYCZNY dla II, III, IV, V i VI roku 1. NAZWA PRZEDMIOTU : NEONATOLOGIA 2. NAZWA JEDNOSTKI (jednostek

Bardziej szczegółowo

MARIA KWIATKOWSKA, MAŁGORZATA POKRZYWNICKA, PAWEŁ KRAJEWSKI. Streszczenie. Materiał i metody. Wstęp

MARIA KWIATKOWSKA, MAŁGORZATA POKRZYWNICKA, PAWEŁ KRAJEWSKI. Streszczenie. Materiał i metody. Wstęp Perinatologia, Neonatologia i Ginekologia, tom 1, zeszyt 2, 116-120, 2008 Analiza porównawcza sposobu urodzenia, urodzeniowej masy i długości ciała oraz wewnątrzmacicznego wzrostu płodu u noworodków matek

Bardziej szczegółowo

Ocena ryzyka nieprawidłowego neurologicznego rozwoju dzieci urodzonych przedwcześnie w zależności od drogi porodu

Ocena ryzyka nieprawidłowego neurologicznego rozwoju dzieci urodzonych przedwcześnie w zależności od drogi porodu Perinatologia, Neonatologia i Ginekologia, tom 1, zeszyt 2, 98-102, 2008 Ocena ryzyka nieprawidłowego neurologicznego rozwoju dzieci urodzonych przedwcześnie w zależności od drogi porodu TOMASZ MACIEJEWSKI

Bardziej szczegółowo

Rodzaj przyczepu pępowiny a stan urodzeniowy bliźniąt

Rodzaj przyczepu pępowiny a stan urodzeniowy bliźniąt Perinatologia, Neonatologia i Ginekologia, tom 2, zeszyt 1, 12-16, 2009 przyczepu pępowiny a stan urodzeniowy bliźniąt SŁAWOMIR SZYMAŃSKI 1, WITOLD MALINOWSKI 1, ELŻBIETA RONIN-WALKNOWSKA 2 Streszczenie

Bardziej szczegółowo

OCENA ROZPRAWY NA STOPIEŃ DOKTORA NAUK MEDYCZNYCH

OCENA ROZPRAWY NA STOPIEŃ DOKTORA NAUK MEDYCZNYCH KLINIKA NEONATOLOGII PUM 72-010 Police, ul. Siedlecka 2 Kierownik kliniki: Prof. dr. hab. n. med. Maria Beata Czeszyńska Tel/fax. 91 425 38 91 adres e- mail beataces@pum.edu.pl Szczecin, dnia 11. 06. 2018r

Bardziej szczegółowo

INSTYTUT MATKI I DZIECKA w Warszawie, Klinika Patologii i Intensywnej Terapii Noworodka

INSTYTUT MATKI I DZIECKA w Warszawie, Klinika Patologii i Intensywnej Terapii Noworodka Ocena ryzyka nieprawidłowego rozwoju dzieci urodzonych przedwcześnie Wczesne wspomaganie rozwoju dziecka i pomoc rodzinie doświadczenia i rekomendacje Warszawa, 10 12 grudnia 2007 Ewa Helwich Klinika Neonatologii

Bardziej szczegółowo

Wpływ przedwczesnego pęknięcia błon płodowych (PROM) na stan noworodka

Wpływ przedwczesnego pęknięcia błon płodowych (PROM) na stan noworodka Ginekol Pol. 2010, 81, 277-282 P R A C E O R Y G I N A L N E Wpływ przedwczesnego pęknięcia błon płodowych (PROM) na stan noworodka The impact of premature rupture of membranes (PROM) on neonatal outcome

Bardziej szczegółowo

Diagnostyka i terapia porodu przedwczesnego

Diagnostyka i terapia porodu przedwczesnego ROZDZIAŁ VI ZDROWIE I DOBROSTAN 1/2015 DOBROSTAN I ZDROWIE 1 Wydział Nauk o Zdrowiu w Katowicach, Śląski Uniwersytet Medyczny w Katowicach, Zakład Propedeutyki Położnictwa Katedry Zdrowia Kobiety School

Bardziej szczegółowo

jako markerów wczesnego zakażenia noworodków urodzonych przedwcześnie

jako markerów wczesnego zakażenia noworodków urodzonych przedwcześnie UNIWERSYTET MEDYCZNY W LUBLINIE I WYDZIAŁ LEKARSKI Z ODDZIAŁEM STOMATOLOGICZNYM KATARZYNA DĄBEK Ocena wybranych czynników (MMP-9, TIMP-1, CRP, PCT) jako markerów wczesnego zakażenia noworodków urodzonych

Bardziej szczegółowo

Definicja. Problemy noworodka urodzonego przedwcześnie. Powikłania wcześniactwa

Definicja. Problemy noworodka urodzonego przedwcześnie. Powikłania wcześniactwa Problemy noworodka urodzonego przedwcześnie Powikłania wcześniactwa Klinika Neonatologii i Intensywnej Terapii Noworodka WUM Zaburzenia oddychania (ZZO / RDS) Przetrwały przewód tętniczy (PDA) i hipotensja

Bardziej szczegółowo

STRESZCZENIE Słowa kluczowe: Wstęp Cel pracy

STRESZCZENIE Słowa kluczowe: Wstęp Cel pracy STRESZCZENIE Słowa kluczowe: Noworodek urodzony przedwcześnie, granulocyt obojętnochłonny, molekuły adhezji komórkowej CD11a, CD11b, CD11c, CD18, CD54, CD62L, wczesne zakażenie, posocznica. Wstęp W ostatnich

Bardziej szczegółowo

Anna Zmelonek, Miros³awa Dudyñska, Karolina Ziaja

Anna Zmelonek, Miros³awa Dudyñska, Karolina Ziaja Studia Medyczne Akademii Œwiêtokrzyskiej tom 4 Kielce 2006 Anna Zmelonek, Miros³awa Dudyñska, Karolina Ziaja Klinika Neonatologii Katedry Ginekologii i Po³o nictwa Collegium Medicum Uniwersytetu Jagielloñskiego

Bardziej szczegółowo

Podsumowanie sezonu zachorowań oraz program profilaktyki zakażeń 2016/2017

Podsumowanie sezonu zachorowań oraz program profilaktyki zakażeń 2016/2017 Profilaktyka zakażeń RSV w Polsce od 1.1.213 Profilaktyka zakażeń wirusem RS (ICD-1 P 7.2, P 27.1) Podsumowanie sezonu zachorowań oraz program profilaktyki zakażeń 216/217 Ewa Helwich Klinika Neonatologii

Bardziej szczegółowo

JAK NEONATOLODZY REALIZUJĄ WYTYCZNE DOTYCZĄCE SZCZEPIEŃ WCZEŚNIAKÓW. M.K.Kornacka Klinika Neonatologii i Intensywnej Terapii Noworodka WUM

JAK NEONATOLODZY REALIZUJĄ WYTYCZNE DOTYCZĄCE SZCZEPIEŃ WCZEŚNIAKÓW. M.K.Kornacka Klinika Neonatologii i Intensywnej Terapii Noworodka WUM JAK NEONATOLODZY REALIZUJĄ WYTYCZNE DOTYCZĄCE SZCZEPIEŃ WCZEŚNIAKÓW M.K.Kornacka Klinika Neonatologii i Intensywnej Terapii Noworodka WUM STOP-NOP Szczepionki: Stowarzyszenie "Stop Nop" apeluje o to, żeby

Bardziej szczegółowo

Charakterystyka kliniczna chorych na raka jelita grubego

Charakterystyka kliniczna chorych na raka jelita grubego Lek. Łukasz Głogowski Charakterystyka kliniczna chorych na raka jelita grubego Rozprawa na stopień doktora nauk medycznych Opiekun naukowy: Dr hab. n. med. Ewa Nowakowska-Zajdel Zakład Profilaktyki Chorób

Bardziej szczegółowo

Ocena wybranych wykładników morfologicznych zapalenia w popłodach z samoistnych porodów przedwczesnych

Ocena wybranych wykładników morfologicznych zapalenia w popłodach z samoistnych porodów przedwczesnych Ginekol Pol. 2010, 81, 435-440 P R A C E O R Y G I N A L N E poło nictwo Ocena wybranych wykładników morfologicznych zapalenia w popłodach z samoistnych porodów przedwczesnych Evaluation of selected morphological

Bardziej szczegółowo

Ciąża bliźniacza jako czynnik ryzyka wystąpienia krwawienia do komór bocznych mózgu u noworodków

Ciąża bliźniacza jako czynnik ryzyka wystąpienia krwawienia do komór bocznych mózgu u noworodków Ginekol Pol. 2015, 86, 137-142 P R A C E O R Y G I N A L N E Ciąża bliźniacza jako czynnik ryzyka wystąpienia krwawienia do komór bocznych mózgu u noworodków Twin pregnancy as the risk factor for neonatal

Bardziej szczegółowo

MARTYNA MUSIK 1, GRZEGORZ SŁAWIŃSKI 1, MARTA SZYMANKIEWICZ 2

MARTYNA MUSIK 1, GRZEGORZ SŁAWIŃSKI 1, MARTA SZYMANKIEWICZ 2 Perinatologia, Neonatologia i Ginekologia, tom 6, zeszyt 2, 67-72, 213 Charakterystyka kliniczna noworodków z ciąż bliźniaczych wymagających intensywnej terapii hospitalizowanych na Oddziale Intensywnej

Bardziej szczegółowo

PRZYCZYNY MÓZGOWEGO PORAŻENIA DZIECIĘCEGO

PRZYCZYNY MÓZGOWEGO PORAŻENIA DZIECIĘCEGO PRZYCZYNY MÓZGOWEGO PORAŻENIA DZIECIĘCEGO Układ nerwowy dzięki swoim specyficznym właściwościom pobudliwości i przewodnictwu ma możliwość przyjmowania bodźców ze środowiska zewnętrznego oraz wewnętrznego

Bardziej szczegółowo

Szew okrężny jako metoda leczenia niewydolności szyjki macicy a częstość infekcji wrodzonej u noworodków

Szew okrężny jako metoda leczenia niewydolności szyjki macicy a częstość infekcji wrodzonej u noworodków Perinatologia, Neonatologia i Ginekologia, tom 2, zeszyt 1, 31-35, 2009 Szew okrężny jako metoda leczenia niewydolności szyjki macicy a częstość infekcji wrodzonej u noworodków MAŁGORZATA POKRZYWNICKA

Bardziej szczegółowo

Noworodek z ciąży wielopłodowej wymagający intensywnej terapii problem narastający czy malejący?

Noworodek z ciąży wielopłodowej wymagający intensywnej terapii problem narastający czy malejący? Perinatologia, Neonatologia i Ginekologia, tom 1, zeszyt 4, 6-64, 8 Noworodek z ciąży wielopłodowej wymagający intensywnej terapii problem narastający czy malejący? MARIA K. KORNACKA, ANNA SONCZYK Streszczenie

Bardziej szczegółowo

JAK NEONATOLODZY REALIZUJĄ WYTYCZNE DOTYCZĄCE SZCZEPIEŃ WCZEŚNIAKÓW. M.K.Kornacka Klinika Neonatologii i Intensywnej Terapii Noworodka WUM

JAK NEONATOLODZY REALIZUJĄ WYTYCZNE DOTYCZĄCE SZCZEPIEŃ WCZEŚNIAKÓW. M.K.Kornacka Klinika Neonatologii i Intensywnej Terapii Noworodka WUM JAK NEONATOLODZY REALIZUJĄ WYTYCZNE DOTYCZĄCE SZCZEPIEŃ WCZEŚNIAKÓW M.K.Kornacka Klinika Neonatologii i Intensywnej Terapii Noworodka WUM STOP-NOP Szczepionki: Stowarzyszenie "Stop Nop" apeluje o to, żeby

Bardziej szczegółowo

UMIERALNOŚĆ NIEMOWLĄT

UMIERALNOŚĆ NIEMOWLĄT UMIERALNOŚĆ NIEMOWLĄT UWAGI WSTĘPNE Do celów statystyki państwowej dokumentacja medyczna dotycząca okresu okołoporodowego ujmuje wszystkie płody i noworodki, które w chwili urodzenia ważyły co najmniej

Bardziej szczegółowo

8. STRESZCZENIE Celem niniejszej pracy jest:

8. STRESZCZENIE Celem niniejszej pracy jest: 8. STRESZCZENIE Zadaniem lekarza pracującego w oddziale neonatologicznym jest dbanie, aby przebieg adaptacji noworodka do życia zewnątrzmacicznego był prawidłowy, została nawiązana więź między matką a

Bardziej szczegółowo

Wstęp. Cel pracy. l. Dynamiczna ocena rodzaju i jakości mchów globalnych u noworodków urodzonych. Materiał

Wstęp. Cel pracy. l. Dynamiczna ocena rodzaju i jakości mchów globalnych u noworodków urodzonych. Materiał 8. STRESZCZENIE Wstęp Mimo postępów neonatologii nie maleje liczba noworodków z zaburzeniami motorycznymi, sensorycznymi, percepcyjnym i poznawczymi. Zadaniem współczesnej neonatologii jest nie tylko ratowanie

Bardziej szczegółowo

Jak prowadzić poród w 23. tygodniu ciąży

Jak prowadzić poród w 23. tygodniu ciąży GRZEGORZ JAKIEL Jak prowadzić poród w 23. tygodniu ciąży I Klinika Położnictwa i Ginekologii Centrum Medyczne Kształcenia Podyplomowego w Warszawie Peri- viable birth Poród na granicy przeżywalności AGENDA

Bardziej szczegółowo

Stabilizacja dziecka z PPROM. Janusz Świetliński

Stabilizacja dziecka z PPROM. Janusz Świetliński Stabilizacja dziecka z PPROM Janusz Świetliński Uproszczona klasyfikacja Klasyfikacja Charakterystyka ROM Odejście wód płodowych PROM Przedłużony PROM Odejście wód płodowych wcześniej niż na godzinę przed

Bardziej szczegółowo

IUGR. prof. dr hab. n. med. Krzysztof Sodowski

IUGR. prof. dr hab. n. med. Krzysztof Sodowski IUGR prof. dr hab. n. med. Krzysztof Sodowski definicja postacie znaczenie diagnostyka monitoring decyzje porodowe mały płód - SGA prawidłowy - brak cech wad, chorób genetycznych, infekcji nieprawidłowy

Bardziej szczegółowo

Ocena chemokin $ we krwi pępowinowej noworodków z grup ryzyka zakażenia wewnątrzmacicznego

Ocena chemokin $ we krwi pępowinowej noworodków z grup ryzyka zakażenia wewnątrzmacicznego Perinatologia, Neonatologia i Ginekologia, tom 2, zeszyt 2, 140-144, 2009 Ocena chemokin $ we krwi pępowinowej noworodków z grup ryzyka zakażenia wewnątrzmacicznego BARBARA KRÓLAK-OLEJNIK Streszczenie

Bardziej szczegółowo

Wanda Siemiątkowska - Stengert

Wanda Siemiątkowska - Stengert Wanda Siemiątkowska - Stengert Wpływ zabiegu odsysania z tchawicy na ciśnienie śródczaszkowe i układ krążenia noworodków wymagających wentylacji zastępczej, po zastosowaniu różnej premedykacji farmakologicznej.

Bardziej szczegółowo

Ultrasonograficzna ocena wzrastania płodów w I i II trymestrze ciąży w populacyjnym programie badań prenatalnych wad wrodzonych w regionie lubelskim

Ultrasonograficzna ocena wzrastania płodów w I i II trymestrze ciąży w populacyjnym programie badań prenatalnych wad wrodzonych w regionie lubelskim Lek. med. Izabela Wnuczek-Mazurek Ultrasonograficzna ocena wzrastania płodów w I i II trymestrze ciąży w populacyjnym programie badań prenatalnych wad wrodzonych w regionie lubelskim Promotor: Dr hab.

Bardziej szczegółowo

Maksymalne stężenie tlenu w mieszaninie oddechowej a retinopatia wcześniaków wymagająca laseroterapii doświadczenia własne

Maksymalne stężenie tlenu w mieszaninie oddechowej a retinopatia wcześniaków wymagająca laseroterapii doświadczenia własne Perinatologia, Neonatologia i Ginekologia, tom 4, zeszyt 3, 149-153, 211 Maksymalne stężenie tlenu w mieszaninie oddechowej a retinopatia wcześniaków wymagająca laseroterapii doświadczenia własne JUSTYNA

Bardziej szczegółowo

Noworodki SGA w oddziale intensywnej terapii grupa ryzyka przewlekłych zaburzeń wzrastania.

Noworodki SGA w oddziale intensywnej terapii grupa ryzyka przewlekłych zaburzeń wzrastania. Noworodki SGA w oddziale intensywnej terapii grupa ryzyka przewlekłych zaburzeń wzrastania. M. Kęsiak, A. Stolarczyk, T. Talar, B. Cyranowicz, E. Gulczyńska Klinika Neonatologii ICZMP, kierownik kliniki

Bardziej szczegółowo

zynniki ryzyka retinopatii u wcześniaków

zynniki ryzyka retinopatii u wcześniaków P R A C A O R Y G I N A L N A Lucyna Płaszewska-Żywko 1, Krystyna Twarduś 1, Barbara Strojny 2, Maria Kózka 1 1 Zakład Pielęgniarstwa Klinicznego, Wydział Nauk o Zdrowiu, Collegium Medicum Uniwersytetu

Bardziej szczegółowo

dr hab n. med. Piotr Węgrzyn dr n. med. Robert Bartkowiak lek. Robert Brawura-Biskupski-Samaha I Katedra i Klinika Położnictwa i Ginekologii

dr hab n. med. Piotr Węgrzyn dr n. med. Robert Bartkowiak lek. Robert Brawura-Biskupski-Samaha I Katedra i Klinika Położnictwa i Ginekologii dr hab n. med. Piotr Węgrzyn dr n. med. Robert Bartkowiak lek. Robert Brawura-Biskupski-Samaha I Katedra i Klinika Położnictwa i Ginekologii najbardziej popularna metoda wizualizacji duża dostępność względnie

Bardziej szczegółowo

Mgr inż. Aneta Binkowska

Mgr inż. Aneta Binkowska Mgr inż. Aneta Binkowska Znaczenie wybranych wskaźników immunologicznych w ocenie ryzyka ciężkich powikłań septycznych u chorych po rozległych urazach. Streszczenie Wprowadzenie Według Światowej Organizacji

Bardziej szczegółowo

Jarosław Kalinka1, Wojciech Hanke2 ROLA PALENIA TYTONIU JAKO CZYNNIKA RYZYKA H IPO TRO FII PŁODU I PORODU PRZEDWCZESNEGO

Jarosław Kalinka1, Wojciech Hanke2 ROLA PALENIA TYTONIU JAKO CZYNNIKA RYZYKA H IPO TRO FII PŁODU I PORODU PRZEDWCZESNEGO PRZEG. EPID., 1996, 50, 3 Jarosław Kalinka1, Wojciech Hanke2 ROLA PALENIA TYTONIU JAKO CZYNNIKA RYZYKA H IPO TRO FII PŁODU I PORODU PRZEDWCZESNEGO 1 Instytut Ginekologii i Położnictwa AM w Łodzi Dyrektor:

Bardziej szczegółowo

Testy dla kobiet w ciąży. Zakażenie HIV i AIDS u dzieci.

Testy dla kobiet w ciąży. Zakażenie HIV i AIDS u dzieci. Testy dla kobiet w ciąży. Zakażenie HIV i AIDS u dzieci. dr n. med. Agnieszka Ołdakowska Klinika Chorób Zakaźnych Wieku Dziecięcego Warszawski Uniwersytet Medyczny Wojewódzki Szpital Zakaźny w Warszawie

Bardziej szczegółowo

W Polsce ok. 6-7% ciąż kończy się przedwczesnymi porodami, a 20-25% z nich związane jest z chorobą łożyska.

W Polsce ok. 6-7% ciąż kończy się przedwczesnymi porodami, a 20-25% z nich związane jest z chorobą łożyska. W Polsce ok. 6-7% ciąż kończy się przedwczesnymi porodami, a 20-25% z nich związane jest z chorobą łożyska. Dzięki wczesnej diagnostyce możemy wykryć 94% takich przypadków i podjąć leczenie, zapobiegając

Bardziej szczegółowo

Analysis of infectious complications inf children with acute lymphoblastic leukemia treated in Voivodship Children's Hospital in Olsztyn

Analysis of infectious complications inf children with acute lymphoblastic leukemia treated in Voivodship Children's Hospital in Olsztyn Analiza powikłań infekcyjnych u dzieci z ostrą białaczką limfoblastyczną leczonych w Wojewódzkim Specjalistycznym Szpitalu Dziecięcym w Olsztynie Analysis of infectious complications inf children with

Bardziej szczegółowo

VIII Kongres Polskiego Towarzystwa Medycyny Perinatalnej. Stare problemy nowe możliwości kwietnia 2019r. Hotel Aurora****, Międzyzdroje

VIII Kongres Polskiego Towarzystwa Medycyny Perinatalnej. Stare problemy nowe możliwości kwietnia 2019r. Hotel Aurora****, Międzyzdroje VIII Kongres Polskiego Towarzystwa Medycyny Perinatalnej Stare problemy nowe możliwości 12-13 kwietnia 2019r. Hotel Aurora****, Międzyzdroje PROGRAM 12 kwietnia 2019 r. (piątek) 8:30-11:00 Sesja I : Poród

Bardziej szczegółowo

INSTYTUT MATKI I DZIECKA w Warszawie, Klinika Patologii i Intensywnej Terapii Noworodka

INSTYTUT MATKI I DZIECKA w Warszawie, Klinika Patologii i Intensywnej Terapii Noworodka Leczenie pod znakiem zapytania, czyli kontrowersje w intensywnej terapii noworodka, Pałac Sulisław; 15-1616 maja 2015 Wrodzone wytrzewienie od prenatalnej diagnozy do decyzji terapeutycznych Magdalena

Bardziej szczegółowo

WSTĘP. Anna Bury, Ewa Meissner, Stefan Szram 1, Jarosław Berent

WSTĘP. Anna Bury, Ewa Meissner, Stefan Szram 1, Jarosław Berent ARCH. MED. SĄD. KRYMINOL., 2011, LXI, 360-366 PRACE ORYGINALNE / ORIGINAL PAPERS Anna Bury, Ewa Meissner, Stefan Szram 1, Jarosław Berent Analiza przyczyn zgonów płodów, noworodków i niemowląt w materiale

Bardziej szczegółowo

Uniwersytet Medyczny im. Karola Marcinkowskiego w Poznaniu

Uniwersytet Medyczny im. Karola Marcinkowskiego w Poznaniu Uniwersytet Medyczny im. Karola Marcinkowskiego w Poznaniu Katedra Ginekologii, Położnictwa i Onkologii Ginekologicznej Klinika Onkologii Ginekologicznej Kierownik Kliniki: Prof. dr hab. n. med. Ewa Nowak-Markwitz

Bardziej szczegółowo

Ginekologia i położnictwo - opis przedmiotu

Ginekologia i położnictwo - opis przedmiotu Ginekologia i położnictwo - opis przedmiotu Informacje ogólne Nazwa przedmiotu Ginekologia i położnictwo Kod przedmiotu 12.0-WL-Lek-GiP Wydział Wydział Lekarski i Nauk o Zdrowiu Kierunek Lekarski Profil

Bardziej szczegółowo

PRAKTYCZNE METODY STATYSTYCZNE W BADANIACH NAUKOWYCH

PRAKTYCZNE METODY STATYSTYCZNE W BADANIACH NAUKOWYCH Katedra i Zakład Epidemiologii Wydział Lekarski w Katowicach Tel./Fax: (32) 2523734 Ul. Medyków 18, 40-752 Katowice Śląski Uniwersytet Medyczny E-mail: epikat@sum.edu.pl PRAKTYCZNE METODY STATYSTYCZNE

Bardziej szczegółowo

PERINATAL MORTALITY AND MORBIDITY OF GROWTH RESTRICTED FETUSES AND NEWBORNS OWN EXPERIENCE FIRST REPORT

PERINATAL MORTALITY AND MORBIDITY OF GROWTH RESTRICTED FETUSES AND NEWBORNS OWN EXPERIENCE FIRST REPORT IMiD, Wydawnictwo Aluna Developmental Period Medicine, 2017;XXI,1 29 Katarzyna Pankiewicz, Tomasz Maciejewski PERINATAL MORTALITY AND MORBIDITY OF GROWTH RESTRICTED FETUSES AND NEWBORNS OWN EXPERIENCE

Bardziej szczegółowo

Prace oryginalne Original papers

Prace oryginalne Original papers Prace oryginalne Original papers Borgis Analiza czynników ryzyka mózgowego porażenia dziecięcego *Agnieszka Milewska 1, Beata Anna Mileańczuk-Lubecka 1, Jan Kochanowski 1, Bożena Werner 2 1 Klinika Neurologii

Bardziej szczegółowo

Poradnia Immunologiczna

Poradnia Immunologiczna Poradnia Immunologiczna Centrum Onkologii Ziemi Lubelskiej im. św. Jana z Dukli Lublin, 2011 Szanowni Państwo, Uprzejmie informujemy, że w Centrum Onkologii Ziemi Lubelskiej im. św. Jana z Dukli funkcjonuje

Bardziej szczegółowo

STEROIDOTERAPIA PRENATALNA

STEROIDOTERAPIA PRENATALNA I KATEDRA I KLINIKA POŁOŻNICTWA I GINEKOLOGII UNIWERSYTECKIE CENTRUM ZDROWIA KOBIETY I NOWORODKA STEROIDOTERAPIA PRENATALNA Mirosław Wielgoś Poród przedwczesny znaczenie problemu Podstawowy medyczno-społeczny

Bardziej szczegółowo

Standardy prowadzenia ciąży

Standardy prowadzenia ciąży Standardy prowadzenia ciąży Gdańsk 2015 Redaktor prowadzący: Olga Strzelec Redakcja: Joanna Fiuk, Olga Strzelec Korekta: Joanna Fiuk, Olga Strzelec Projekt okładki: Andrzej Owsiany Skład: Iwona Łytkowska

Bardziej szczegółowo

Prace nadesłane w ramach sesji Doniesienia badań własnych. Praca nr 1:

Prace nadesłane w ramach sesji Doniesienia badań własnych. Praca nr 1: Prace nadesłane w ramach sesji Doniesienia badań własnych. Praca nr 1: Postępowanie przeciwbólowe u noworodków w wybranych ośrodkach neonatologicznych w Polsce Autor: Magdalena Panek Klinika Chorób Dzieci

Bardziej szczegółowo

PRZEDWCZESNE PĘKNIĘCIE BŁON PŁODOWYCH (PPBP) (oocystoruptura praecox)

PRZEDWCZESNE PĘKNIĘCIE BŁON PŁODOWYCH (PPBP) (oocystoruptura praecox) PRZEDWCZESNE PĘKNIĘCIE BŁON PŁODOWYCH (PPBP) (oocystoruptura praecox) 1. Przedwczesne pęknięcie błon płodowych (PPBP) przerwanie ciągłości pęcherza płodowego przed rozpoczęciem akcji porodowej Czasowe

Bardziej szczegółowo

Maria Katarzyna Borszewska- Kornacka Klinika Neonatologii i Intensywnej Terapii Noworodka Warszawskiego Uniwersytetu Medycznego

Maria Katarzyna Borszewska- Kornacka Klinika Neonatologii i Intensywnej Terapii Noworodka Warszawskiego Uniwersytetu Medycznego Maria Katarzyna Borszewska- Kornacka Klinika Neonatologii i Intensywnej Terapii Noworodka Warszawskiego Uniwersytetu Medycznego 1.ZARZĄDZENIE MINISTRA 2.REKOMENDACJE TOWARZYSTW NAUKOWYCH 3.OPINIE EKSPERTÓW

Bardziej szczegółowo

Beata Czeszyńska Klinika Neonatologii PUM

Beata Czeszyńska Klinika Neonatologii PUM PÓŹNE PORAŻKI W LECZENIU NOWORODKÓW Z ELBW W MATERIALE WŁASNYM Beata Czeszyńska Klinika Neonatologii PUM CZAS PRZEŻYCIA Umieralność poporodowa w grupie noworodków z ELBW do 7 doby życia - 70/107 (65,4%)

Bardziej szczegółowo

Z Katedry i Zakładu Medycyny Sądowej Warszawskiego Uniwersytetu Medycznego Kierownik: dr hab. n. med. P. Krajewski WSTĘP CEL PRACY

Z Katedry i Zakładu Medycyny Sądowej Warszawskiego Uniwersytetu Medycznego Kierownik: dr hab. n. med. P. Krajewski WSTĘP CEL PRACY ARCH. MED. SĄD. KRYMINOL., 2011, LXI, 139-145 PRACE ORYGINALNE / ORIGINAL PAPERS Aleksandra Borowska-Solonynko, Paweł Krajewski Przyczyny zgonów dzieci w okresie okołoporodowym, w warunkach pozaszpitalnych

Bardziej szczegółowo

Pytania z zakresu położnictwa

Pytania z zakresu położnictwa Pytania z zakresu położnictwa - 2017 1. Proszę omówić zapotrzebowanie na składniki mineralne i witaminowe u kobiet ciężarnych i karmiących piersią ze szczególnym uwzględnieniem znaczenia profilaktyki jodowej.

Bardziej szczegółowo

Charakterystyka obrotu kostnego u kobiet w ciąży fizjologicznej i powikłanej porodem przedwczesnym streszczenie.

Charakterystyka obrotu kostnego u kobiet w ciąży fizjologicznej i powikłanej porodem przedwczesnym streszczenie. Anastasiya Zasimovich Charakterystyka obrotu kostnego u kobiet w ciąży fizjologicznej i powikłanej porodem przedwczesnym streszczenie. Ciąża jest to specyficzny, fizjologiczny stan organizmu kobiety. O

Bardziej szczegółowo

Stężenie wybranych cytokin u kobiet z przedwczesnym pęknięciem błon płodowych i porodem przedwczesnym badanie wstępne

Stężenie wybranych cytokin u kobiet z przedwczesnym pęknięciem błon płodowych i porodem przedwczesnym badanie wstępne poło nictwo Stężenie wybranych cytokin u kobiet z przedwczesnym pęknięciem błon płodowych i porodem przedwczesnym badanie wstępne Concentration of selected cytokines in women with premature rupture of

Bardziej szczegółowo

Czy noworodki urodzone blisko terminu porodu mają więcej problemów od noworodków donoszonych?

Czy noworodki urodzone blisko terminu porodu mają więcej problemów od noworodków donoszonych? PRACA ORYGINALNA Czy noworodki urodzone blisko terminu porodu mają więcej problemów od noworodków donoszonych? Do newborns babies who were born before expected date of delivery have more problems than

Bardziej szczegółowo

CENTRUM MEDYCZNE KSZTAŁCENIA PODYPLOMOWEGO. Program specjalizacji w NEONATOLOGII. Warszawa 2000

CENTRUM MEDYCZNE KSZTAŁCENIA PODYPLOMOWEGO. Program specjalizacji w NEONATOLOGII. Warszawa 2000 CENTRUM MEDYCZNE KSZTAŁCENIA PODYPLOMOWEGO Program specjalizacji w NEONATOLOGII Warszawa 2000 (c) Copyright by Centrum Medyczne Kształcenia Podyplomowego, Warszawa 2000 Program specjalizacji przygotował

Bardziej szczegółowo

Rozdział 2. Organizacja opieki nad noworodkiem wymagającym intensywnego nadzoru... 26

Rozdział 2. Organizacja opieki nad noworodkiem wymagającym intensywnego nadzoru... 26 Spis treści Przedmowa... 9 Rozdział 1. Wcześniactwo jako problem medyczny, rodzinny i społeczny... 17 Jan Oleszczuk, Henryka Sawulicka-Oleszczuk Czynniki ryzyka porodu przedwczesnego.... 17 Profilaktyka

Bardziej szczegółowo

STRESZCZENIE. Wstęp. Cele pracy

STRESZCZENIE. Wstęp. Cele pracy STRESZCZENIE Wstęp Hormon wzrostu (GH) jest jednym z najważniejszych hormonów anabolicznych promujących proces wzrastania człowieka. GH działa lipolitycznie, wpływa na metabolizm węglowodanów, białek i

Bardziej szczegółowo

NOWORODEK Z EKSTREMALNIE MAŁĄ URODZENIOWĄ MASĄ CIAŁA. Bożena Kociszewska-Najman

NOWORODEK Z EKSTREMALNIE MAŁĄ URODZENIOWĄ MASĄ CIAŁA. Bożena Kociszewska-Najman NOWORODEK Z EKSTREMALNIE MAŁĄ URODZENIOWĄ MASĄ CIAŁA Bożena Kociszewska-Najman WCZEŚNIACTWO - poród przed ukończeniem 37 tygodnia ciąży, po 22 tygodniu ciąży ( 5-20%, w Polsce 6%) SKRAJNE WCZEŚNIACTWO

Bardziej szczegółowo

Klinika Położnictwa i Ginekologii. Poznań, wrzesień 2013 r.

Klinika Położnictwa i Ginekologii. Poznań, wrzesień 2013 r. Instytutu Matki i Dziecka Klinika Położnictwa i Ginekologii Rozwój opieki perinatalnej na przełomie XX i XXI wieku Tomasz Maciejewski, Michał Troszyński, Sławomir Janus Poznań, wrzesień 2013 r. Zgony matek

Bardziej szczegółowo

Brzozowska Maria, Kowalska-Koprek Urszula, Kuś Ewa, Berner-Trąbska Marlena, Karowicz-Bilińska Agata

Brzozowska Maria, Kowalska-Koprek Urszula, Kuś Ewa, Berner-Trąbska Marlena, Karowicz-Bilińska Agata P R A C E O R Y G I N A L N E Ginekol Pol. 2011, 82, 592-597 Analiza wskazań do porodu drogą cięcia cesarskiego noworodków ze skrajnie niską masą urodzeniową (

Bardziej szczegółowo

Śląski Uniwersytet Medyczny w Katowicach 2 Katedra i Zakład Patomorfologii, Wydział Lekarski z Oddziałem Lekarsko-Dentystycznym w Zabrzu,

Śląski Uniwersytet Medyczny w Katowicach 2 Katedra i Zakład Patomorfologii, Wydział Lekarski z Oddziałem Lekarsko-Dentystycznym w Zabrzu, Ann. Acad. Med. Siles. (online) 2017; 71: 418 424 eissn 1734-025X DOI:10.18794/aams/71092 PRACA ORYGINALNA ORIGINAL PAPER Analiza przyczyn zgonów w ciągu pierwszego roku życia wcześniaków i dzieci urodzonych

Bardziej szczegółowo

Wrodzone wytrzewienie od prenatalnej diagnozy do decyzji terapeutycznych

Wrodzone wytrzewienie od prenatalnej diagnozy do decyzji terapeutycznych Magdalena Rutkowska, Ewa Sawicka Klinika Neonatologii i Intensywnej Terapii Noworodka, Klinika Chirurgii Dzieci i Młodzieży Instytut Matki i Dziecka, Warszawa Wrodzone wytrzewienie od prenatalnej diagnozy

Bardziej szczegółowo

UNIWERSYTET MEDYCZNY W LUBLINIE KATEDRA I KLINIKA REUMATOLOGII I UKŁADOWYCH CHORÓB TKANKI ŁĄCZNEJ PRACA DOKTORSKA.

UNIWERSYTET MEDYCZNY W LUBLINIE KATEDRA I KLINIKA REUMATOLOGII I UKŁADOWYCH CHORÓB TKANKI ŁĄCZNEJ PRACA DOKTORSKA. UNIWERSYTET MEDYCZNY W LUBLINIE KATEDRA I KLINIKA REUMATOLOGII I UKŁADOWYCH CHORÓB TKANKI ŁĄCZNEJ PRACA DOKTORSKA Małgorzata Biskup Czynniki ryzyka sercowo-naczyniowego u chorych na reumatoidalne zapalenie

Bardziej szczegółowo

ZAKAŻENIA UOGÓLNIONE I MIEJSCOWE ORAZ CHOROBY ZAKAŹNE W CIĄŻY. I Katedra i Klinika Położnictwa i Ginekologii AM w Warszawie

ZAKAŻENIA UOGÓLNIONE I MIEJSCOWE ORAZ CHOROBY ZAKAŹNE W CIĄŻY. I Katedra i Klinika Położnictwa i Ginekologii AM w Warszawie ZAKAŻENIA UOGÓLNIONE I MIEJSCOWE ORAZ CHOROBY ZAKAŹNE W CIĄŻY I Katedra i Klinika Położnictwa i Ginekologii AM w Warszawie ZAKAŻENIA najczęstsza przyczyna powikłań w ciąży, porodzie i połogu w 70% przyczyna

Bardziej szczegółowo

NOWORODEK adaptacja, fizjologia

NOWORODEK adaptacja, fizjologia NOWORODEK adaptacja, fizjologia Zofia Konarska Klinika Pedaitrii WUM 2018 O noworodku, czyli Adaptacja do życia pozałonowego: krążenie płodowe, PDA, PFO Wcześniactwo: główne problemy Karmienie piersią:

Bardziej szczegółowo

Wiedza ciężarnych kobiet na temat przedwczesnych porodów

Wiedza ciężarnych kobiet na temat przedwczesnych porodów PRACE ORYGINALNE Piel. Zdr. Publ. 2014, 4, 4, 371 375 ISSN 2082-9876 Copyright by Wroclaw Medical University Piotr Hańczyc e, f, Marta Pakuła a d Wiedza ciężarnych kobiet na temat przedwczesnych porodów

Bardziej szczegółowo

Przyczyny, podział i objawy. Marta Kucharczyk

Przyczyny, podział i objawy. Marta Kucharczyk Przyczyny, podział i objawy Marta Kucharczyk Mózgowe Porażenie Dziecięce jest to zespół chorobowy niepostępujących, różnorodnych zaburzeń czynności ruchowych i postawy, powstających wskutek nieprawidłowego

Bardziej szczegółowo

Analiza stężenia prozapalnych interleukin w wydzielinie szyjkowej kobiet z PROM i we krwi pępowinowej ich noworodków

Analiza stężenia prozapalnych interleukin w wydzielinie szyjkowej kobiet z PROM i we krwi pępowinowej ich noworodków Ginekol Pol. 2015, 86, 434-441 Analiza stężenia prozapalnych interleukin w wydzielinie szyjkowej kobiet z PROM i we krwi pępowinowej ich noworodków Concentration of pro-inflammatory interleukins in cervical

Bardziej szczegółowo

Ultrasonografia diagnostyczna i interwencyjna

Ultrasonografia diagnostyczna i interwencyjna Ultrasonografia diagnostyczna i interwencyjna Click to edit Master subtitle style dr hab n. med. Piotr Węgrzyn dr n. med. Robert Bartkowiak lek. Robert Brawura-Biskupski-Samaha I Katedra i Klinika Położnictwa

Bardziej szczegółowo

Urszula Coupland. Zaburzenia neurologiczne u dzieci wertykalnie zakażonych HIV. Rozprawa na stopień doktora nauk medycznych

Urszula Coupland. Zaburzenia neurologiczne u dzieci wertykalnie zakażonych HIV. Rozprawa na stopień doktora nauk medycznych Urszula Coupland Zaburzenia neurologiczne u dzieci wertykalnie zakażonych HIV Rozprawa na stopień doktora nauk medycznych Klinika Chorób Zakaźnych Wieku Dziecięcego Warszawskiego Uniwersytetu Medycznego

Bardziej szczegółowo

Wewnątrzmaciczne ograniczenie wzrastania płodu (IUGR)

Wewnątrzmaciczne ograniczenie wzrastania płodu (IUGR) Perinatologia, Neonatologia i Ginekologia, tom 7, zeszyt 2, 112-116, 2014 SYTUACJA KLINICZNA #18 Wewnątrzmaciczne ograniczenie wzrastania płodu (IUGR) Pacjentka l. 36 przyjęta została do szpitala w 32.

Bardziej szczegółowo

Wpływ zakażenia Ureaplasma urealyticum na występowanie powikłań położniczych oraz stan zdrowia noworodków

Wpływ zakażenia Ureaplasma urealyticum na występowanie powikłań położniczych oraz stan zdrowia noworodków ROZDZIAŁ XV ZDROWIE I DOBROSTAN 1/2015 DOBROSTAN I ZDROWIE Department of Obstetrics Medical University of Gdansk Klinika Położnictwa Gdańskiego Uniwersytetu Medycznego DARIUSZ LAUTENBACH, KAROLINA KOZUBOWSKA,

Bardziej szczegółowo

PROGRAM NAUCZANIA SPECJALNOŚCI WYBRANEJ NA WYDZIALE LEKARSKIM I ROK AKADEMICKI 2017/2018 PRZEWODNIK DYDAKTYCZNY dla STUDENTÓW VI ROKU STUDIÓW

PROGRAM NAUCZANIA SPECJALNOŚCI WYBRANEJ NA WYDZIALE LEKARSKIM I ROK AKADEMICKI 2017/2018 PRZEWODNIK DYDAKTYCZNY dla STUDENTÓW VI ROKU STUDIÓW PROGRAM NAUCZANIA SPECJALNOŚCI WYBRANEJ NA WYDZIALE LEKARSKIM I ROK AKADEMICKI 2017/2018 PRZEWODNIK DYDAKTYCZNY dla STUDENTÓW VI ROKU STUDIÓW 1. SPECJALNOŚĆ WYBRANA: NEONATOLOGIA 2. NAZWA JEDNOSTKI (jednostek)

Bardziej szczegółowo

Marzena Woźniak Temat rozprawy: Ocena, monitorowanie i leczenie zakrzepicy żylnej w okresie ciąży i połogu Streszczenie

Marzena Woźniak Temat rozprawy: Ocena, monitorowanie i leczenie zakrzepicy żylnej w okresie ciąży i połogu Streszczenie Marzena Woźniak Rozprawa doktorska na stopień doktora nauk medycznych Temat rozprawy: Ocena, monitorowanie i leczenie zakrzepicy żylnej w okresie ciąży i połogu Streszczenie Okresy ciąży i połogu są wymieniane

Bardziej szczegółowo

Zaburzenia wzrastania wewnątrzmacicznego. Justyna Tołłoczko Klinika Neonatologii i Intensywnej Terapii Noworodka WUM

Zaburzenia wzrastania wewnątrzmacicznego. Justyna Tołłoczko Klinika Neonatologii i Intensywnej Terapii Noworodka WUM Zaburzenia wzrastania wewnątrzmacicznego Justyna Tołłoczko Klinika Neonatologii i Intensywnej Terapii Noworodka WUM Hipotrofia < 10. centyla Eutrofia 10-90 centyl Hipertrofia > 90. centyla IUGR Intrauterine

Bardziej szczegółowo

Metody monitorowania stanu płodu. I Katedra i Klinika Położnictwa i Ginekologii WUM

Metody monitorowania stanu płodu. I Katedra i Klinika Położnictwa i Ginekologii WUM Metody monitorowania stanu płodu I Katedra i Klinika Położnictwa i Ginekologii WUM MONITOROWANIE DOBROSTANU PŁODU Rozpoznawanie stanów zagrożenia płodu, objawów ostrego lub przewlekłego niedotlenienia

Bardziej szczegółowo

PLAN ZAJĘĆ DYDAKTYCZNYCH

PLAN ZAJĘĆ DYDAKTYCZNYCH ZAKŁAD PIELĘGNIARSTWA W GINEKOLOGII I POŁOŻNICTWIE KATEDRY ZDROWIA KOBIETY Śląskiego Uniwersytetu Medycznego w Katowicach 8 00-15 30 PLAN ZAJĘĆ DYDAKTYCZNYCH Z PRZEDMIOTU PIELĘGNIARSTWO POŁOŻNICZO-GINEKOLOGICZNE

Bardziej szczegółowo

Ocena wpływu nasilenia objawów zespołu nadpobudliwości psychoruchowej na masę ciała i BMI u dzieci i młodzieży

Ocena wpływu nasilenia objawów zespołu nadpobudliwości psychoruchowej na masę ciała i BMI u dzieci i młodzieży Ewa Racicka-Pawlukiewicz Ocena wpływu nasilenia objawów zespołu nadpobudliwości psychoruchowej na masę ciała i BMI u dzieci i młodzieży Rozprawa na stopień doktora nauk medycznych PROMOTOR: Dr hab. n.

Bardziej szczegółowo

poło nictwo Kornacki Jakub 1, Kornacka Alicja 2, Rajewski Marcin 1, Goździewicz Tomasz 1, Skrzypczak Jana 1, Szczapa Jerzy 2

poło nictwo Kornacki Jakub 1, Kornacka Alicja 2, Rajewski Marcin 1, Goździewicz Tomasz 1, Skrzypczak Jana 1, Szczapa Jerzy 2 Ginekol Pol. 2009, 80, 839-844 P R A C E O R Y G I N A L N E poło nictwo Czy nieprawidłowe wyniki badania dopplerowskiego u płodów z wewnątrzmacicznym ograniczeniem wzrastania zwiększają częstość powikłań

Bardziej szczegółowo

Wpływ różnych metod postępowania w porodzie przedwczesnym na przeżywalność i zachorowalność noworodków z ciąży wielopłodowej

Wpływ różnych metod postępowania w porodzie przedwczesnym na przeżywalność i zachorowalność noworodków z ciąży wielopłodowej ROZDZIAŁ XXVII ZDROWIE I DOBROSTAN 1/2015 DOBROSTAN I ZDROWIE 1 Klinika Położnictwa Gdańskiego Uniwersytetu Medycznego Department of Obstetrics Medical University of Gdansk 2 Wydział Nauk Społecznych Uniwersytetu

Bardziej szczegółowo

Ocena wybranych parametrów klinicznych rodzących kobiet i noworodków w przebiegu porodu konwencjonalnego i porodu rodzinnego

Ocena wybranych parametrów klinicznych rodzących kobiet i noworodków w przebiegu porodu konwencjonalnego i porodu rodzinnego Perinatologia, Neonatologia i Ginekologia, tom, zeszyt, 11-16, 212 Ocena wybranych parametrów klinicznych rodzących kobiet i noworodków w przebiegu porodu konwencjonalnego i porodu rodzinnego BOGUSŁAWA

Bardziej szczegółowo

Matczyne czynniki zagrożenia a wewnątrzmaciczne opóźnienie rozwoju

Matczyne czynniki zagrożenia a wewnątrzmaciczne opóźnienie rozwoju Przegląd Antropologiczny tom 59, s. 125-131, Poznań 1996 Matczyne czynniki zagrożenia a wewnątrzmaciczne opóźnienie rozwoju Krystyna Cieślik Abstract MATERNAL FACTORS OF THREAT AND AN INTRAUTERINE GROWTH

Bardziej szczegółowo

Stężenie IL-6 przed i po porodzie w prognozowaniu wrodzonego zakażenia noworodka u kobiet z PPROM

Stężenie IL-6 przed i po porodzie w prognozowaniu wrodzonego zakażenia noworodka u kobiet z PPROM Perinatologia, Neonatologia i Ginekologia, tom 6, zeszyt 2, 81-87, 2013 Stężenie IL-6 przed i po porodzie w prognozowaniu wrodzonego zakażenia noworodka u kobiet z PPROM TOMASZ ŁUKASZEWSKI 1, KRZYSZTOF

Bardziej szczegółowo

Ocena zmian hemodynamicznych układu krąŝ

Ocena zmian hemodynamicznych układu krąŝ Ocena zmian hemodynamicznych układu krąŝ ąŝenia u noworodków. w. Renata Bokiniec Klinika Neonatologii i Intensywnej Terapii Noworodka WUM Adaptacja Stabilizacja i utrzymanie prawidłowej wymiany gazowej

Bardziej szczegółowo

USG Power Doppler jest użytecznym narzędziem pozwalającym na uwidocznienie wzmożonego przepływu naczyniowego w synovium będącego skutkiem zapalenia.

USG Power Doppler jest użytecznym narzędziem pozwalającym na uwidocznienie wzmożonego przepływu naczyniowego w synovium będącego skutkiem zapalenia. STRESZCZENIE Serologiczne markery angiogenezy u dzieci chorych na młodzieńcze idiopatyczne zapalenie stawów - korelacja z obrazem klinicznym i ultrasonograficznym MIZS to najczęstsza przewlekła artropatia

Bardziej szczegółowo

Zachowania zdrowotne kobiet w ciąży w 2009 i 2012 roku Przedstawione poniżej wyniki badań opracowano na podstawie: Zachowania zdrowotne kobiet w ciąży. Ekspertyza oparta na wynikach ogólnopolskich badań

Bardziej szczegółowo

Zachowania zdrowotne kobiet w ciąży w 2009 i 2012 roku

Zachowania zdrowotne kobiet w ciąży w 2009 i 2012 roku Zachowania zdrowotne kobiet w ciąży w 2009 i 2012 roku Przedstawione poniżej wyniki badań opracowano na podstawie: Zachowania zdrowotne kobiet w ciąży. Ekspertyza oparta na wynikach ogólnopolskich badań

Bardziej szczegółowo

pieka nad dzieckiem urodzonym przedwcześnie analiza przypadku klinicznego

pieka nad dzieckiem urodzonym przedwcześnie analiza przypadku klinicznego P R A C A K A Z U I S I T Y C Z N A Agnieszka Nowak 1, Natalia Raczek 2, Michał Bogacki 1, Bożena Krawczyk 1 1 Student studiów stacjonarnych I stopnia, kierunek pielęgniarstwo, Wydział Nauk o Zdrowiu,

Bardziej szczegółowo

EBM w farmakoterapii

EBM w farmakoterapii EBM w farmakoterapii Dr Przemysław Niewiński Katedra i Zakład Farmakologii Klinicznej AM we Wrocławiu Katedra i Zakład Farmakologii Klinicznej AM Wrocław EBM Evidence Based Medicine (EBM) "praktyka medyczna

Bardziej szczegółowo

3. Wykrywanie wad serca przed urodzeniem rola diagnostyki prenatalnej

3. Wykrywanie wad serca przed urodzeniem rola diagnostyki prenatalnej 3. Wykrywanie wad serca przed urodzeniem rola diagnostyki prenatalnej Joanna Dangel Badania ultrasonograficzne i echokardiograficzne W 1998 roku pojawiły się pierwsze doniesienia wskazujące na to, że prenatalne

Bardziej szczegółowo

Spis treści. Zdrowie i płodność kobiety. Cele operacyjne rozdziału Celina Łepecka-Klusek... 45

Spis treści. Zdrowie i płodność kobiety. Cele operacyjne rozdziału Celina Łepecka-Klusek... 45 Rozdział I Zdrowie i płodność kobiety Cele operacyjne rozdziału Celina Łepecka-Klusek... 1 1. Okresy życia kobiety Michał Bokiniec... 2 1.1. Okres dojrzewania, pokwitania... 2 1.2. Okres dojrzałości płciowej...

Bardziej szczegółowo

Krwotoki okołoporodowe. Dotyczą 5 do15%rodzących

Krwotoki okołoporodowe. Dotyczą 5 do15%rodzących Krwotoki okołoporodowe Dotyczą 5 do15%rodzących Najczęstsze przyczyny Urazy Nieprawidłowe oddzielanie i wydalanie łożyska Niedowład macicy - atonia Zaburzenia krzepliwości krwi Urazy okołoporodowe W trzonie

Bardziej szczegółowo

STAN ZDROWIA POLSKICH DZIECI. Prof. nadzw. Teresa Jackowska Konsultant Krajowy w dziedzinie pediatrii

STAN ZDROWIA POLSKICH DZIECI. Prof. nadzw. Teresa Jackowska Konsultant Krajowy w dziedzinie pediatrii STAN ZDROWIA POLSKICH DZIECI Prof. nadzw. Teresa Jackowska Konsultant Krajowy w dziedzinie pediatrii W trosce o młode pokolenie. Jak wychować zdrowe dziecko? Konferencja prasowa 09.09.2015 Sytuacja demograficzna

Bardziej szczegółowo