Wstęp. Cel pracy. l. Dynamiczna ocena rodzaju i jakości mchów globalnych u noworodków urodzonych. Materiał

Transkrypt

1 8. STRESZCZENIE Wstęp Mimo postępów neonatologii nie maleje liczba noworodków z zaburzeniami motorycznymi, sensorycznymi, percepcyjnym i poznawczymi. Zadaniem współczesnej neonatologii jest nie tylko ratowanie życia dzieciom urodzonym przedwcześnie, ale także zabezpieczenie im możliwie jak najwyższej jakości życia. Jedną z metod oceny zaburzeń rozwoju jest metoda Prechtl'a, która umożliwia wczesne rozpoznanie niedojrzałości lub uszkodzeń ośrodkowego układu nerwowego poprzez analizę jakości globalnych wzorców ruchu. Cel pracy l. Dynamiczna ocena rodzaju i jakości mchów globalnych u noworodków urodzonych przedwcześnie, aby ustalić wskazania do wczesnego wspomagania neurorozwojowego. 2. Określenie zależności pomiędzy występowaniem matczynych i noworodkowych perinatalnych czynników ryzyka, a rodzajem i jakością ruchów globalnych. Materiał Badania przeprowadzono u 90 noworodków obojga płci urodzonych między 28 a 36 tygodniem wieku ciążowego. Wśród ogółu badanych 75 urodziło się cięciem cesarskim wykonanym z nagłych wskazań. Pozostałe 15 dzieci urodziło się siłami i drogami natury. Dominowały (57 przypadków - 63,3 %) noworodki urodzone między 32 a 36 tygodniem ciąży. W pierwszej minucie życia większość (48 przypadków) noworodków urodzonych przedwcześnie otrzymało niską punktację według skali Apgar (:5 7), w tym dwoje urodziło się w bardzo ciężkim stanie. U czterech noworodków stwierdzono uszkodzenie OUN, w tym u trzech krwawienia około- idokomorowe > II O oraz u jednego leukomalację okołokomorową 76

2 - - - i Metody badań Badanie obejmowało trzykrotną rejestrację za pomocą kamery video i ocenę globalnych wzorców ruchowych: pierwszą przeprowadzono do 14 doby życia po urodzeniu, drugą w terminie skorygowanego terminu porodu oraz trzecią w terminie od 12 do 15 tygodnia życia dziecka wieku skorygowanego u noworodka wykonane metodą Prechtl' a. W analizie uwzględniono wiek ciążowy, umc, stan ogólny noworodka oceniany według punktowej skali Apgar, występowanie krwawień do OUN i leukomalacji okołokomorowej oraz hypotrofii wewnątrzmacicznej, a także czynniki zagrożenia wynikających z niefizjologicznego przebiegu ciąży i porodu u matki Dane kliniczne, wyniki badań obrazowych oraz wyniki oceny ruchów globalnych zostały opracowane za pomocą licencjonowanego programu STATISTICA Do analizy cech jakościowych zastosowano test Chi 2 z poprawką Yatesa oraz model statystyczny regresji logistycznej ze statystyką Walda. Dla całej pracy przyjęto poziom istotności p<0,05. Wyniki Globalne wzorce ruchowe w I badaniu oceniono u 46 noworodków jako ubogorepertuarowe, u 7 jako kurczowo - zsynchronizowane i u jednego noworodka jako chaotyczne. Analiza jakości ruchu w II badaniu wykazała istotne statystycznie (p<0, 05) zmniejszenie liczby występowania ruchów ubogorepertuarowych, ponieważ dotyczyły 21 noworodków, a liczba noworodków z prawidłowymi ruchami zwiększyła się do 60. Stwierdzenie w II badaniu nieprawidłowych ruchów globalnych u 30 noworodków urodzonych przedwcześnie stanowiło podstawę do rozpoczęcia terapii neurorozwojowej. U noworodków urodzonych przedwcześnie i będących w wieku między 12 a 15 tygodniem wieku skorygowanego (III badanie) nieprawidłowe ruchy globalne dotyczyły 15 (16,6%) z nich, w tym u czterech (4,4%) z uszkodzeniem OUN. Były to nieprawidłowe ruchy drobnookrężne oraz brak ruchów drobnookrężnych. Wykazano istotną statystycznie różnicę w liczbie nieprawidłowych ruchów globalnych między II a III badaniem. Stwierdzono wysoce istotną statystyczną zależności między umc i wiekiem ciążowym noworodków a obecnością nieprawidłowych ruchów globalnych. Im niższa była umc i wiek ciążowy tym istotnie częściej obserwowano nieprawidłowe ruchy globalne. Takiej zależności nie zaobserwowano między stanem ogólnym noworodka po urodzeniu i jego płcią a częstością nieprawidłowych ruchów globalnych. I J, 77

3 Stwierdzono wysoce istotny statystycznie związek między uszkodzeniem OUN a obecnością nieprawidłowych ruchów globalnych. Wykazano również, że zachorowanie noworodka na ciężkie zakażenie wrodzone oraz nabyte istotnie wpływa na występowanie nieprawidłowych ruchów globalnych. Natomiast perinatalne czynniki ryzyka wynikające z nieprawidłowego przebiegu ciąży i porodu nie miały istotnego związku z występowaniem nieprawidłowych ruchów globalnych u noworodków urodzonych przedwcześnie. Wnioslo l. Ubogorepertuarowe globalne wzorce ruchowe obserwowane w pierwszych 14 dniach życia u noworodków urodzonych między 28 a 36 tygodniem ciąży w większości przypadków nie są już stwierdzane w następnych tygodniach życia. 2. Istnieje ścisła zależność między zachorowaniem noworodka urodzonego przedwcześnie na wczesne i późne zakażenia, występowaniem uszkodzeń ośrodkowego układu nerwowego a występowaniem nieprawidłowych ruchów globalnych. 3. Perinatalne czynniki ryzyka wynikające z nieprawidłowego przebiegu ciąży i porodu nie mają wpływu na występowanie nieprawidłowych ruchów globalnych u noworodków urodzonych przedwcześnie. 4. Ocena ruchów globalnych pozwala nie tylko na wczesną identyfikację zagrożeń dla prawidłowego rozwoju dziecka, ale przede wszystkim umożliwia ukierunkowane rozpoczęcie specjalistycznego wspomagania neurorozwojowego, aby zapewnić prawidłową, spontaniczną aktywność dziecka. 5. Niezbędne jest prowadzenie dalszych, długofalowych obserwacji rozwoju dzieci urodzonych przedwcześnie i obciążonych perinatalnymi czynnikami ryzyka, u których stwierdzono nieprawidłowe ruchy globalne. Słowa Kluczowe: ruchy globalne, noworodek urodzony przedwcześnie, perinatalne czynniki ryzyka, fizjoterapia neurorozwojowa. 78

4 9.ABSTRACT Introduction Despite the fact, that neonatology is still developing, the number of preterm infants with motor, sensor, perceptual and cognitive impairments is not decreasing. The aim of contemporary neonatology is not only lifesaving of preterm infants, but also providing them secure and high quality life. One of the developmental disability assessment method is Precht1's method, which al10ws for an early recognition of immaturity, as wel1 as the impairments of the central nervous system, by analysis of the quality of global kinesthetic pattern. The aim of the stndy l t:, 1. The dynamie assessment of the kinds and quality general movements of preterm infants as wel1 as the establishment of indication for early neurodevelopmental furtherance. 2. The determinate of the relationship between thc occurrence of matemai and neonatal perinatal risk factors and the types and quality of general movements. Materials The study comprised of 90 preterm infants bom between 28 th and 36 th week of gestation, among 75 them bom by caesarean section, and 15 children bom a vaginal1y. Most of them (57 cases - 63,3%) were bom between 32 nd and 36 th week of pregnancy. During the first minute of their live, 48 chi!dren had low Apgar score (:::: 7), including two babies with birth asphyxia (:::: 3). In four cases central nervous system damages were noted: in 3 babies as a severe peri- and intraventricular haemorrhage and in one case as a periventicular leucomalacia were diagnosed. Methods Threefold registration of the spontaneous movement assessment were performed among al1 examined preterm infants: 1 st - unti! 14 th day of life, 2 nd - on due to date of term delivery and 3 rd _ between 12 th and 15 th week of babies' live. The gestational age, birth weight, the general condition after birth assessed by Apgar score, the occurrence of intraventricular 79

5 haemorrhage as wen as periventicular leucomalacia and intrauterine hypotrophy were taken into consideration in the analysis. Moreover, the perinatal risk factors connected with gestation and delivery complications neonatal c1inical data, imaging stndy results and the assessment of the general movements were compiled by the licensed program STATISTICA The qualitative properties were analysed by the Chi 2 test with the Yates correction and the statistic logistic regression model with Wald's statistics were used. The significance level p<0,05 was assumed to the whole research. Results In the first research, 46 preterm infants had poor - repertoire general movements, 7 participants had cramped - synchronized movements and only one participant had chaotic general movements. The analysis of the movements' quality in the second research showed that the number of preterm infants with poor - repertoire movements significant1y (p<0, 05) decreased from 46 to 21. The occurrence of abnormal general movements in 30 cases was indication to begin neurodevelopmental treatment. Preterm infants beeing between 12 th and 15 th week of the corrected age in the third research showed that abnormal general movements were present in 15 (16,7%) cases, inc1uding 4 (4,4%) cases with the central nervous system damage. These movements inc1uded abnormal fidgety movements and no fidgety movements. The significant difference (p<0, 05) in the number of abnormal general movements between 2 nd and 3 rd research was stated. Very significant statistical relationship between low birth weight as wen as the low gestation age and the presence of abnormal general movements was noted. This relationship was not observed between the general condition after birth as well as the sex, and presence and the frequency ofthe abnormal general movements. Furthermore, it was proved, that the lower birth weight and the lower gestational age were, the more abnormal general movements (inc1uding fidgety movements) in the 3 rd research were observed. Very significant statistical relationship between central nervous system damage and the presence of abnormal general movements were verified. Moreover, it was proved that early - onset and late - onset infections had influence on the occurrence of abnormal general movements among preterm infants. The perinatal risk factors associated with abnormal pregnancy and delivery had no influence on the occurrence of the general movements in preterm infants. 80

6 , ConcIusions 1. Poor - repertoire general movements observed in the first 14 days of life in neonates bom between 28 th and 36 th week of gestation in most cases are not noted in next week ofage. 2. There is a close relationship between early-onset and late-onset severe infections, central nervous system damages in preterm infants and the occurrence of abnormal general movements. 3. Perinatal risk factors connected with complications of pregnancy and delivery have not significant influence on the occurrence of abnormal general movements in preterm infants. 4. Assessment of general movements permit not only for early recognition of risk of neurodevelopment disorders, but mainly make possible to start with special physiotherapy, that can provide normai spontaneous child's activity. 5. It is necessary to continue long-term follow-up of preterm infants bom with perinatal risk factors, in which abnormal general movements were noted. Key words: general movements, preterm infants, perinatal risk factors, neurodevelopmental physiotherapy. 81